Św. Augustyn (354-430)

obywatel rzymski, ur. w Tagasta w Numidii

Augustyn był nauczycielem retoryki kolejno w: Tagaście, Kartaginie, Rzymie i Mediolanie. Długa była jego droga do kościoła: od fascynacji pismami Cycerona, po zainteresowanie dziełami neoplatończyków. Ochrzczony w 387 roku powrócił do Afryki, gdzie w 395 roku został biskupem Hippony. Swoje poszukiwania prawdy zaczął od studiowania manicheizmu, akademizmu i sceptycyzmu, aż w końcu doszedł do poznania prawdy objawionej. Dużą rolę w tym procesie odegrała matka, św. Monika i biskup Ambroży.

Augustyn swój filozoficzny program sformułował zwięźle „chcę poznać Boga i duszę". Czynił to w dwojaki sposób: poprzez polemikę z przeciwnikami prawdy objawionej lub też zwolennikami innej - od głoszonej przez kościół -interpretacji tejże prawdy. Druga część jego rozważań poświęcona jest analizie największych tajemnic chrześcijaństwa. W tej bogatej twórczości podejmowane są przez Augustyna próby zrozumienia najbardziej kłopotliwych, czy wręcz paradoksalnych twierdzeń chrześcijaństwa: do nich należy nauka o grzechu pierworodnym, teoria o stworzeniu świata z niczego, wolna wola i teoria grzechu, obok opisu natury Boga, czasu, koncepcji Trójcy Świętej czy Królestwa Bożego widzianego z perspektywy rzeczywistości ziemskiej. Augustyn odwołał się do doświadczenia wewnętrznego, dzięki któremu człowiek odnajduje Boga. Miłość, łaska i wolność otwierają przed nim drogę do wewnętrznego oczyszczenia, oświecenia i zjednoczenia z Najwyższym Dobrem. Poznajemy prawdę o rzeczach poprzez iluminację - wewnętrzne oświecenie. Wiedza ta pozwala dostrzec w każdej rzeczy przypadają jej miarę dobra, i na tej podstawie dokonujemy moralnych wyborów. Wybór Boga jest możliwy tylko poprzez akt miłości.

Św. Augustyn nie tylko rozwinął naukę chrześcijańską, ale przede wszystkim dostrzegł jej przełomowe znaczenie dla istoty moralności.

Należał również do tych filozofów, których dzieła mają mistrzowską oprawę literacką (zwłaszcza Wyznania).

Najważniejsze prace św. Augustyna:

O życiu szczęśliwym, Przeciw Akademikom, Sollioquia, Dialogi i pisma filozoficzne, Wyznania, O Trójcy, O państwie Bożym.