25. badanie radiologiczne w ciąży z uwzględnieniem RT i izotopowej lokalizacji łożyska
[Pruszyński, Michałkiewicz, Bręborowicz]
Diagnostyka obrazowa powinna być ograniczona do metod najmniej szkodliwych dla matki i płodu. Szczególnym zagadnieniem w rentegnodiagnostyce położniczej jest niebezpieczeństwo szkodliwego wpływu promieniowania jonizującego na płód we wczesnym okresie jego rozwoju:
w I trymestrze - badanie radiologiczne w pierwszych 6 tygodniach ciąży nie powinno być wykonywane, natomiast w okresie późniejszym jest dopuszczalne. jakiekolwiek badania radiologiczne powinny być ograniczone do minimum; bezwzględnie unika się badania narządów jamy brzusznej, zdjęć kręgosłupa lędźwiowego, miednicy. U kobiet w wieku rozrodczym (u takich, u których jest możliwość, że zaszły w ciążę) po upływie 10 dni od początku krwawienia miesiączkowego są przeciwwskazane.
wyjątkowo w III trymestrze dopuszczalne jest wykonanie pojedynczych zdjęć tylko w przypadkach koniecznych do ustalenia prawidłowego rozpoznania, w przypadkach zagrożenia życia płodu lub matki, lub gdy badanie rentgenowskie nie może być zastąpione inną, bezpieczniejszą metodą diagnostyczną. Należy zastosować wszystkie dostępne środki w celu zminimalizowania dawki promieniowania przez wybór najbardziej odpowiedniej techniki, skupienie wiązki, zastosowanie osłon zabezpieczających macicę, ograniczenie liczby ekspozycji oraz wybranie projekcji najmniej narażającej płód.
KT - wykorzystuje prom. jonizujące więc jest metodą mało użyteczną w położnictwie; wykonywana w ostatnich tyg. ciąży do oceny wymiarów miednicy i pomiaru wielkości płodu jest bardziej dokładna i dużo mniej szkodliwa dla matki i płodu niż dawniej stosowana pelwimetria rentegnowska (do oceny niewspółmierności porodowej).
MRI - zastosowanie ograniczone do przypadków, kiedy życie lub zdrowie matki lub płodu są zagrożone, a inne metody obrazowania zawiodły; należy unikać wykonywania tego badania w ciąży, zwłaszcza w I trymestrze (chociaż nie wykazano szkodliwości pól magnetycznych stosowanych w MRI na rozwój i różnicowanie komórek); może być pomocny: w ocenie wad rozwojowych, rozwoju OUN i jako badanie pomocne przed zabiegami chirurgii wewnątrzmacicznej i niewspółmierności porodowej - pelwimetria, przy współistnieniu neo u matki, ocena wewnątrzmacicznego rozwoju płodu, ocena łożyska przodującego… Środki cieniujące stosowane w diagnostyce z użyciem MR przenikają przez łożysko i w związku z tym są bezwzględnie przeciwwskazane u ciężarnych
Dawniej stosowano radiologiczną metodę diagnostyki obumarcia płodu (pyt. 35)
Objawy ze strony czaszki:
Spaldinga - dachówkowate zachodzenie na siebie kości czaszki
Hornera - asymetria czaszki i workowate jej zwiotczenie
objaw aureoli - uwidocznienie się przestrzeni między kośćmi czaszki a czepcem ścięgnistym pokrywy czaszki- występuje wcześnie po obumarciu, zwłaszcza w III trym
Objawy ze strony kręgosłupa:
Tagera - zmiana ułożenia kręgosłupa płodu w zależności od pozycji ciężarnej -
stojącej lub leżącej
Objawy ze strony kości długich: bezwładny i nieregularny układ kości kończyn płodu.