Przykładowe pytania

na ustny egzamin z języka polskiego

dla semestru I LU

2010/2011

Antyk

Wyjaśnij pochodzenie i znaczenie terminu „antyk” w odniesieniu do literatury.

Co to jest mit? Wymień i krótko scharakteryzuj min, 3 mity greckie.

Porównaj kosmogonię biblijną i mitologiczną.

Na czym polega kulturotwórcza rola antyku i „Mitologii”? Na wybranych przykładach omów kontynuację wątków i motywów mitologicznych w literaturze polskiej.

Omów treść mitu o rodzie Labdakitów.

Omów pojęcie tragizmu i konfliktu tragicznego na przykładzie wybranego utworu Sofoklesa.

Omów genezę dramatu greckiego.

Omów budowę tragedii greckiej.

Wyjaśnij na czym polega zasada trzech jedności, stosowana w tragedii greckiej.

Wyjaśnij na czym polega tragizm króla Edypa.

Omów krótko poglądy najsłynniejszych greckich filozofów.

Jaką filozofię prezentuje w swojej poezji najsłynniejszy poeta rzymski, Horacy?

Co oznacza słynny horacjański motyw „exegi monumentum”?

Wyjaśnij znaczenie i rodowód wyrażeń: pięta Achillesa, puszka Pandory, koń trojański, nić Ariadny, stajnie Augiasza, itp.

Podaj cechy eposu na przykładzie „Iliady” Homera.

Przedstaw losy głównego bohatera „Odysei” Homera.

Wyjaśnij pochodzenie i znaczenie terminu „liryka”.

Jaką rolę kulturotwórczą spełniał i nadal spełnia dorobek antyku?

Jakie znasz postawy i uczucia ludzkie opisywane w antyku a wciąż aktualne?

Biblia

Omów czas powstania i rodowód nazwy Biblii.

Omów podział Biblii.

Kim były postacie biblijne, np. Mojżesz, Dawid, Salomon, Ewangeliści, itd.

Wyjaśnij sens i pochodzenie wyrażeń, np. jabłko Adama, Kainowe znamię, Arka Noego, Sodoma i Gomora, wieża Babel, manna z nieba, itp.

Jaką wizję człowieka i świata prezentuje Księga Koheleta (Eklezjastesa)?

Wyjaśnij termin „psalm” i omów podział psalmów.

Jakie problemy podejmuje Księga Hioba?

Wyjaśnij na czym polega dosłowne i przenośnie znaczenie przypowieści biblijnych w oparciu o dowolne dwa przykłady.

Omów symbolikę Apokalipsy św. Jana.

Omów gatunki literackie występujące w Biblii.

Wskaż w „Biblii” i w literaturze antycznej nieprzemijalne postawy ludzkie.

Średniowiecze

Skąd wywodzi się nazwa „średniowiecze” i jaki czas obejmuje ta epoka?

Wyjaśnij na czym polega: uniwersalizm, teocentryzm, dwujęzyczność i anonimowość literatury średniowiecza.

Jakie ideały propagował św. Franciszek z Asyżu?

Przedstaw wzorce osobowe, które wykształciła średniowieczna kultura i omów ich literackie przykłady.

Jakie cechy powinien posiadać idealny rycerz? Odpowiedź w oparciu o „Pieśń o Rolandzie”.

Omów motyw Dance macabre (taniec śmierci) w literaturze i sztuce średniowiecza.

Omów gatunki literackie występujące w średniowieczu.

Wyjaśnij termin hagiografia na przykładzie wybranego utworu.

Dlaczego „Legenda o św. Aleksym” jest typowym utworem hagiograficznym?

Omów najdawniejsze zabytki języka polskiego.

Wymień najcenniejsze zabytki polskiej poezji religijnej średniowiecza.

Omów „Bogurodzicę”. Zwróć uwagę na jej historię i budowę.

Porównaj obraz Maryi w „Bogurodzicy” i „Lamencie świętokrzyskim”.

Omów style sztuki średniowiecznej.

Przedstaw różne sposoby ujęcia motywu śmierci w utworach średniowiecznych ( np. „Pieśń o Rolandzie”, „Legenda o św. Aleksym”,

„Lament świętokrzyski”, „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią”).

Omów relację Bóg - człowiek w epoce średniowiecza.

Jakie wzorce osobowe propagowała literatura średniowieczna? Dokonaj charakterystyki w oparciu o literaturę tego okresu.

Czy współczesna kultura nawiązuje do motywów znanych w średniowieczu?

Odpowiedź uzasadnij.

Które utwory średniowieczne są źródłem wiedzy o obyczajach tej epoki?

Odpowiedź uzasadnij.

Renesans

Jakie wydarzenia historyczne ukształtowały epokę renesansu?

Określ ramy czasowe i pochodzenie nazwy „renesans”.

Wyjaśnij znaczenie pojęć: humanizm, reformacja, antropocentryzm.

Wyjaśnij dlaczego „Boską komedię” Dantego uznaje się za „pomost” pomiędzy średniowieczem a renesansem?

Jaki obraz zaświatów kreuje Dante w swoim utworze?

Na przykładzie „Makbeta” omów cechy dramatu szekspirowskiego.

Na przykładach zestaw cechy dramatu antycznego z dramatem szekspirowskim („Antygona”, „Makbet”).

Wyjaśnij dlaczego epokę renesansu polskiego nazywamy „złotym wiekiem kultury polskiej”?

Jaki wzorzec osobowy przedstawił M. Rej w „Żywocie człowieka poczciwego”?

Dlaczego Jana Kochanowskiego określamy mianem renesansowego humanisty?

Wymień i krótko omów utwór Jana Kochanowskiego podejmujący problematykę patriotyczną.

Czym jest fraszka? Omów tematykę fraszek J. Kochanowskiego.

Omów kompozycję i problematykę trenów Jana Kochanowskiego.

Dlaczego mówimy, że „Treny” J. Kochanowskiego to nie tylko dramat ojca, ale również poety —filozofa?

Jakie wizje świata, człowieka i Boga poznałeś w polskiej literaturze renesansowej? Podaj przykłady.

Jakie obrazy wsi propaguje literatura renesansowa?

Scharakteryzuj twórczość patriotyczną J. Kochanowskiego na podstawie

„Pieśni”.

Dokonaj interpretacji wybranego utworu renesansowego, np. fraszki J.

Kochanowskiego.

Wykaż związek między twórczością J. Kochanowskiego i słowami L. Staffa:

„Żyłem i z rzeczy ludzkich nic nie jest mi obce”.

Humanistyczna i patriotyczna postawa J. Kochanowskiego i A. Frycza-Modrzewskiego w świetle utworów tych pisarzy.

Omów wzorce osobowe propagowane w epoce renesansu.

Omów gatunki literackie uprawiane w renesansie.

Uwaga !

Do niektórych pytań podczas egzaminu dołączone zostaną załączniki w postaci kserokopii wierszy, które należy zinterpretować.