2012-04-10
INSTRUMENTALNA KONTROLA BÓLU
ból jako zachowanie instrumentalne, a nie subiektywna
reakcja:
MEDYCYNA PSYCHOSOMATYCZNA
Łkształtowanie zachowań bólowych poprzez ich konsekwencje
Łotoczenie jako zródło wzmocnień
Ł zachowania rodziny
PSYCHOLOGICZNE
Ł zachowania personelu medycznego
ASPEKTY BÓLU
Block i in. (1980):
cz.2
Ł pacjenci otaczani troską przez współmałżonka: wyższy poziom bólu
zgłaszany w jego (domniemanej) obecności
Ł pacjenci nie otaczani troską przez współmałżonka: wyższy poziom bólu
zgłaszany w obecności pracownika służby zdrowia
Ewa WOJTYNA
Ł Gil i in. (1987): wsparciu towarzyszy poziom zachowań bólowych
ewa.wojtyna@us.edu.pl
Ł Flor i in. (1987): troska współmałżonka w reakcji na manifestację bólu
jest wyznacznikiem bólu i poziomu aktywności u pacjentów z bólem
chronicznym
CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE
INSTRUMENTALNA KONTROLA BÓLU
A ODCZUWANIE BÓLU
ból jako zachowanie instrumentalne, a nie subiektywna
wielowymiarowość doświadczeń bólowych
PROCESY
reakcja:
(Broom, 1988, Eimer, 1988):
EMOCJONALNO-
Łkształtowanie zachowań bólowych poprzez ich konsekwencje
MOTYWACYJNE
subiektywne doświadczenia bólu
Łotoczenie jako zródło wzmocnień
definiowane w trzech wymiarach:
Ł zachowania rodziny
Ł zachowania personelu medycznego
Łsensoryczno-rozróżniające
SENSORYCZNY
sposób, w jaki odczuwa się ból
BODZIEC BÓLOWY
wzmocnienie objawu:
(np. kłucie, palenie, nacisk);
Połóż się, moje kochane biedactwo
A jak się teraz czujesz? A w tej chwili? W następnej?
Łpoznawczo-oceniające CZYNNIKI PROCESY
Cicho bądz, twardym trzeba być, a nie miętkim, zaraz przestanie
SPOAECZNO-KULTUROWE POZNAWCZE
sposób rozumienia bólu
osłabienie objawu:
(np. może mnie boli, bo
Dzielnie sobie radzisz, cieszę się, że mi pomagasz, chodzmy na spacer
mam raka? );
Łmotywacyjno-afektywne odczucia
związane z bólem (np. to przerażające ).
CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE
CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE
A ODCZUWANIE BÓLU
A ODCZUWANIE BÓLU
czynniki społeczno-kulturowe procesy emocjonalno-motywacyjne - lęk
Łistotna modyfikacja doznań bólowych - na ogół zwiększanie
Łakceptowane w danej kulturze wzorce ekspresji
nasilenia bólu ( percepcja? reakcja na bolesną stymulację?)
bólu
(występowanie różnic etnicznych przy BRAKU różnic w
Łmożliwe jednak także całkowite zablokowanie percepcji bólu
zakresie progów wrażliwości na ból)
pod wpływem silnego lęku
kluczowa rola silnego pobudzenia bez względu na jego znak?
Łteoria uczenia się społecznego (modelowanie)
Łrola lęku przed bólem
Łotoczenie społeczne jako zródło informacji na temat
prawidłowych i nieprawidłowych doznań somatycznych BÓL UWAGA
Łotoczenie społeczne jako zródło informacji na temat
sposobów sygnalizowania bólu i proszenia o pomoc
LK
1
2012-04-10
CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE
METODY LECZENIA BÓLU
A ODCZUWANIE BÓLU
procesy poznawcze
Farmakoterapia
Łznaczenie sytuacji
Leczenie chirurgiczne
Łsugestia i zjawisko placebo
Znieczulenie miejscowe
Łuwaga: modyfikacja percepcji
Terapia fizykalna
Łkoncentracja na doznaniach bólowych:
nasilenia Terapia manualna
Techniki mobilizacyjne
Łsilna koncentracja na innych obszarach:
Leczenie ciepłem i zimnem
nasilenia, nawet zablokowanie
Elektroterapia
Łoczekiwania, pamięć, uczenie się
Akupunktura
Łnp. badania Beechera w trakcie II wojny światowej: silny ból odczuwał
1 na 3 poważnie rannych żołnierzy w porównaniu do 4 na 5 cywili Oddziaływania psychologiczne
Łskojarzenie bodzca bólowego z przyjemnością
DRABINA ANALGETYCZNA LECZENIA
FARMAKOTERAPIA BÓLU BÓLU NOWOTWOROWEGO
LEKI ADIUWANTOWE
LEKI
Silne opioidy
PRZECIWBÓLOWE
+ / - leki adiuwantowe
Leki przeciwdepresyjne
Leki przeciwdrgawkowe
Niesteroidowe leki
Glukokortykosteroidy
Słabe opioidy
przeciwzapalne
Leki uspokajające
+ / - leki adiuwantowe
Neuroleptyki
Słabe opioidy
Leki zmniejszające
Silne opioidy
napięcie mięśniowe Nieopioidowe leki
przeciwbólowe
Leki znieczulające
miejscowo + / - leki adiuwantowe
PSYCHOLOGICZNE METODY LECZENIA BÓLU
PSYCHOLOGICZNE METODY LECZENIA BÓLU
podejście poznawczo-behawioralne:
podejście koncentrujące się na aspektach fizjologiczno-
Ł transformacja wyobrażeniowa
sensorycznych:
przyjmowanie doznań bólowych jako coś innego niż ból
Ł biofeedback metoda umożliwiająca świadomą modyfikację własnej
Ł odwracanie uwagi za pomocą wyobrażeń
aktywności fizjologicznej dzięki wykorzystaniu informacji zwrotnych o jej
koncentracja na przyjemnych wyobrażeniach
przebiegu, uzyskanych za pomocą aparatury pomiarowej
Ł wyobrażeniowa zmiana kontekstu (Turk, 1978)
Ł trening relaksacyjny wprowadzenie sugestii autogennych
wyobrażanie sobie sytuacji, w której ból nie byłby tak dokuczliwy,
Ł hipnoza stan lub sytuacja, w której osoba hipnotyzowana jest zdolna wyobrażeniowe uzasadnienie dla odczuwania bólu
do reagowania na odpowiednie sugestie zmianami w percepcji i pamięci
Ł przekonania na temat możliwości kontroli bólu (KATASTROFIZOWANIE!)
(Orne, 1977/1998) a także zdolnością do kontrolowania tych funkcji
ąrozpoznanie warunków wzmocnień
fizjologicznych, które zwykle świadomej kontroli się nie poddają:
ąpomiar zachowań bólowych
ąogólna anestezja
ąwybiórcze wzmacnianie
ąsubstytucja zmysłowa
ąokreślenie zachowań zapewniających dostarczanie wzmocnień
ąetapowe przeniesienie bólu
pozytywnych
ąrozszczepienie bólu
Ł samowzmacnianie
2
2012-04-10
PSYCHOLOGICZNE METODY
BÓL MECHANIZMY PODTRZYMUJCE
LECZENIA BÓLU
NIEPEANOSPRAWNOŚĆ
URAZ
DEPRESJA
CZYNNIK URUCHAMIAJCY
podejście systemowe oparte na złożeniach
OSAABIENIE
OBJAW
PODATNOŚĆ NA URAZY
modelu biopsychospołecznego
ZDROWIENIE
Łpolityka państwa
UNIKANIE Łsłużba zdrowia: zasady dotyczące leczenia bólu,
UCIECZKA
zachowania personelu medycznego
NADMIERNA CZUJNOŚĆ
BÓL
EKSPOZYCJA
OBJAW
(NORMALNE ŻYCIE) Łrodzina i osoby z najbliższego otoczenia chorego:
wzmacnianie i wygaszanie zachowań
LK PRZED PORUSZANIEM SI,
Łosoba chora: oddziaływania kształtujące poczucie
URAZEM, BÓLEM ITD.
kompetencji chorego w radzeniu sobie z bólem
( i własnym życiem)
SPOKÓJ
KATASTROFIZOWANIE BEZRADNOŚĆ KONTROLA
bycie leczonym leczenie siebie
TPB A PRACA Z BÓLEM (Wojtyna, 2012)
TPB A PRACA Z BÓLEM (Wojtyna, 2012)
Zdrowsze alternatywy
Przykłady wypowiedzi Błędy logiczne/ Przykłady wypowiedzi Błędy logiczne/ Zdrowsze alternatywy
(poziom wiary) zniekształcenia (poziom wiary) zniekształcenia
Nie wiem, co będzie dalej. Mój ból jest czasem
Pomimo bólu udaje mi się trochę spać. Aatwiej mi
Ten ból nigdy nie minie.
Przez ten ból w ogóle
wyolbrzymianie, silniejszy, a czasem słabszy. Zatem podlega jakimś
wyolbrzymianie
zasnąć, kiedy myślę o innych rzeczach
Ba! Będzie coraz gorzej
nie mogę spać (100%)
katastrofizacja modyfikacjom. Może kiedyś uda się sobie z nim
(100%)
Ból jest związany z chorobą i jej leczeniem. Jest
lepiej poradzić, niż teraz
Wiem, że ból jest
sygnałem, że coś stało sie w moim organizmie. Ale
Przez ostatnie parę dni Nie wiem, dlaczego bolało mniej. Ale jeżeli tak się
oznaką postępu katastrofizacja
nie musi oznaczać, że dzieje się coś gorszego.
bolało mnie trochę stało, to jest to znak, że ten ból może czasem się
nowotworu (100%)
Mogę to kontrolować razem z lekarzem
mniej, ale to tylko zmniejszać. Poszukam sposobów, które pozwolą
minimalizacja
Ból niszczy mi życie, Moje życie toczy się niezależnie od bólu. Mogę
przypadek - pewnie czuć się lepiej. Zwrócę uwagę na te okresy, kiedy
wyolbrzymianie,
będę tylko wrakiem nadal być użyteczny i robić wiele rzeczy
pogoda miała na to jest dobrze i zastanowię się, co mi wtedy pomaga.
katastrofizacja
(80%)
wpływ (70%) To mi pozwoli lepiej sobie organizować życie
Nawet jeżeli trochę mi Ból raz jest większy, raz mniejszy. Kiedy jest lepiej
Przez ten ból już do Obok bólu istnieje jeszcze wiele obszarów życia.
aktywne obalanie
generalizacja,
ulży, to i tak potem jest mogę zrobić coś, co lubię i czego chcę. Kiedy robię
niczego się nie nadaję Nadal mogę robić różne rzeczy.
pozytywów,
wyolbrzymienie
znowu zle. I tak nie coś dla siebie przyjemnego, to czuję się nawet
(90%)
myślenie
mogę robić tego, co lepiej. Może zaangażowanie się w to, co lubię,
To leczenie jest bez Moje leczenie pomaga mi w pewnym stopniu
dychotomiczne
chcę (90%) pomoże mi czuć się lepiej fizycznie
sensu i tak boli jak złagodzić ból, zatem jest choć trochę skuteczne.
myślenie
Kiedy mnie tak boli, to Nie wiem, jak będzie. Ból to tylko objaw, a ja żyję i
cholera; lepiej sobie w Być może wymyślą w między czasie lepsze
dychotomiczne
wiem, że koniec jest wyolbrzymianie warto to wykorzystać
łeb strzelić od razu albo leczenie. Zamiast się zamartwiać, mogę skupić się
blisko (90%)
nie trzezwieć (95%) na chwili obecnej.
3
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Przewlekły ból miednicy mniejszejbol glowyBólból głowyobserwacje wewnętrzne i ból owulacyjnyBOL,KRZYWDY I RADOSC PRZEBACZENIABól neuropatycznyBól w klatce piersiowejRjasnoj Il ja Bol shaja strelkabol glowy klasterowybólSpóźniony bólNajwiększy BÓL W Nauce Zagadywania Do Kobiet Zlewki I Odrzucenieból pooperacyjnybol i?presja outwięcej podobnych podstron