Otwarte i zamkniete łancuchy biokinematyczne


Otwarte i zamknićte Ćańcuchy kinematyczne
Open and Closed Kinetic Chain
Jacek Mańka, Marta Milewska
Carolina Medical Center, Warszawa
WydziaĆ Rehabilitacji AWF, Warszawa
Streszczenie Summary
Na przestrzeni ostatnich lat coraz czćĄciej w proce- The clinical use of closed kinetic chain exercises has
sie usprawniania pacjentów uwzglćdnia sić wicze- significantly increased during the past several years.
nia w otwartych Ćańcuchach kinematycznych. wi- This exercises stimulate and replicate many functio-
czenia te w wićkszym stopniu stymuluj i odtwa- nal movements The term kinematic chain was in-
rzaj wiele funkcjonalnych ruchów. troduced by Reuleaux in1875 for use engineering to
Pojćcie Ćańcucha kinematycznego wprowadziĆ indicate combination of several segments linked to-
w 1875 Reuleux. OpisaĆ go jako kombinacjć kilku gether by interposing joints. Steindler first suggested
segmentów poĆczonych razem. Steindler jako the terms open kinetic chain (OCK) and closed ki-
pierwszy zastosowaĆ pojćcie Ćańcucha kinematycz- netic chain (CKC) and applied the concept of a ki-
nego w kinezjologii czĆowieka i podzieliĆ Ćańcuchy netic chain to human kinesiology.
kinematyczne na otwarte, i zamknićte. Closed kinetic chain exercises occurs when the dis-
Podczas wiczeń w zamknićtych Ćańcuchach kine- tal segment of the joint is fixed or meets with consi-
matycznych końcowe ogniwo jest ustabilizowane derable external resistance, which prohibits or re-
lub napotyka tak duy opór zewnćtrzny, który ogra- strains its free motion., such as during a squat and
nicza czy uniemoliwia ruch, jak podczas przysia- leg press. In a closed kinetic chain, motion at one
du. Ruch w jednym stawie pociga za sob ruch we joint produce motion at all of the other joints in the
wszystkich innych stawach Ćańcucha w przewidy- system in a predictable manner.
walny sposób. Podczas wiczeń w otwartych Ćańcu- Open kinetic chain exercises occurs when the termi-
chach kinematycznych końcowe ogniwo jest swo- nal or distal segment is free to move, such as during
bodne, tak jak podczas swobodnego prostowania a knee extension or flexion. Most activities of daily
i zginania kolana. WićkszoĄ czynnoĄci dnia co- living include a combination of closed and open ki-
dziennego jest kombinacj ruchów w zamknićtych netic chain movement.
i otwartych Ćańcuchach kinematycznych. Closed kinetic chain exercises are more specific, mo-
wiczenia w zamknićtych Ćańcuchach kinematycz- re functional and safer than open kinetic chain exer-
nych s przedstawiane jako bardziej specyficzne, cises. The benefits of closed kinetic chain activities
funkcjonalne i bezpieczniejsze ni wiczenia w ot- include: increased component joint compressive for-
wartych Ćańcuchach kinematycznych. Zwićkszaj ces leading to increased joint stability, increased ag-
komponentć siĆ kompresujcych w stawie, a zmniej- onist/antagonist muscle coactivation, decreased
szaj siĆ Ącinajcych, aktywizuj jednoczeĄnie component joint shear forces, replicated more func-
mićĄnie agonistyczne i antagonistyczne. Odtwarzaj tional movement paterns, stimulated dynamic joint
bardziej funkcjonalne wzorce ruchowe i w wićk- stabilization  prorioception.
szym stopniu stymuluj dynamiczn stabilizacjć Open kinetic chain exercises increase component jo-
stawów  propriocepcjć. wiczenia w otwartych int shear forces, decrease component joint compres-
Ćańcuchach kinematycznych zwićkszaj komponen- sive forces, replicate single movement paterns, in-
tć siĆ Ącinajcych w stawach, a zmniejszaj siĆ kom- crease agonist/synergist muscle coactivation.
presujcych, odtwarzaj pojedyncze wzorce rucho- Both types of rehabilitation activities are necessary
we i aktywizuj jednoczeĄnie pracć agonistów i sy- for total rehabilitation. [Acta Clinica 2001
nergistów. Program fizjoterapii powinien zawiera 1:231-237]
zarówno wiczenia w otwartych, jak i zamknićtych Key words: kinematic chain, closed, open kinetic
Ćańcuchach kinematycznych indywidualnie dobrane chain
dla kadego pacjenta. [Acta Clinica 2001 1:231-237]
SĆowa kluczowe: Ćańcuch kinematyczny, otwarty
i zamknićty Ćańcuch kinematyczny
Tom 1, Numer 3 " 231
Acta Clinica
Wstćp nych w pary kinematyczne, lub biokinema-
tyczne (18).
Jeszcze do niedawna, w procesie reha- Para kinematyczna to ruchowe poĆ-
bilitacji, jednym z gĆównych Ąrodków tera- czenie dwóch lub wićcej czĆonów wzajem-
peutycznych byĆy rónego rodzaju wicze- nie ograniczajce ich ruchy wzglćdne (8).
nia wyizolowanych grup mićĄniowych CzĆon to sztywny element ciaĆa ludz-
w otwartych Ćańcuchach kinematycznych. kiego w postaci koĄci (8).
Na przestrzeni ostatnich lat coraz czćĄciej RuchliwoĄ Ćańcucha kinematycznego
uwzglćdnia sić wiczenia w zamknićtych bćdzie okreĄla liczba stopni swobody tego
Ćańcuchach kinematycznych, jako stymulu- Ćańcucha wzglćdem podstawy, któr jest
jce i odtwarzajce bardziej funkcjonalne czĆon stanowicy nieruchomy ukĆad odnie-
ruchy (25). wiczenia te uwaa sić za bez- sienia np. dla kończyny dolnej miednica
pieczniejsze i najlepsze w procesie uspraw- (8).
niania, gdy minimalizuj powstawanie Liczb stopni swobody ciaĆa sztywnego
w stawach siĆ Ącinajcych, które czćsto po- nazywa sić liczbć niezalenych wspóĆrzćd-
woduj uszkodzenie lub przecienie nych okreĄlajcych jednoznacznie jego po-
struktur Ąród- i okoĆostawowych. Ćoenie w przestrzeni wzglćdem wybranego
Pojćcie Ćańcucha kinematycznego ukĆadu odniesienia. Swobodny czĆon
wprowadziĆ w 1875 roku twórca wspóĆczes- sztywny zawieszony w przestrzeni posiada
nej kinematyki maszyn, Franciszek Reu- 6 stopni swobody ruchu: trzy ruchy postć-
leux. OpisaĆ go jako mechaniczny system powe wzdĆu osi x, y, z i trzy obrotowe wo-
ogniw w inynierii. Łańcuch kinematyczny kóĆ tych samych osi (ryc. 1) (18).
jest zwykle zamknićtym systemem ogniw
poĆczonych razem w taki sposób, e ruch
jednego ogniwa przy ustabilizowanym in-
nym powoduje ruch pozostaĆych ogniw
w przewidywalny sposób (11).
Koncepcjć Ćańcucha kinematycznego
wprowadziĆ do kinezjologii czĆowieka A.
Steindler w 1955 roku i zdefiniowaĆ go ja-
ko:  kombinacjć kilku kolejno rozmiesz-
czonych stawów stanowicych komplekso-
wy ukĆad ruchowy (11). Steindler rów-
nie jako jeden z pierwszych podzieliĆ
Ćańcuchy kinematyczne na otwarte
Ryc. 1 Swobodny czĆon sztywny zawieszony w prze-
i zamknićte.
strzeni.
Podstawy biomechaniczne Stopień swobody to niezaleny ruch
wzglćdny czĆonów w stawie.
By zrozumie istotć wiczeń w zamk- CzĆowiek posiada stawy o maksymalnie
nićtych i otwartych Ćańcuchach kinema- trzech stopniach swobody ruchu, np. staw
tycznych naley przypomnie sobie parć ramienny lub biodrowy, gdzie koĄ ramien-
podstawowych pojć biomechanicznych. na, czy udowa Ćczy sić z panewk w jed-
Łańcuchem kinematycznym lub, jak nym końcu.
niektórzy okreĄlaj, biokinematycznym (8) Jak ju wspominano Ćańcuchy kinema-
okreĄla sić spójny zespóĆ czĆonów poĆczo- tyczne dzielimy na otwarte i zamknićte.
232 " Wrzesień 2001
Otwarte i zamknićte Ćańcuchy kinematyczne
Otwarty Ćańcuch kinematyczny (ryc. 2) piersiowej (22). Drugim takim Ćańcuchem
to Ćańcuch, w którym końcowe ogniwo jest kinematycznym wydaje sić by miednica,
swobodne i Ćczy sić tylko z jednym, s- gdzie Ąladowa ruchomoĄ w stawach krzy-
siednim ogniwem. Ruchy ogniw s nieza- owo-biodrowych powoduje przy ruchu
lene od siebie i chocia jeden z czĆonów w jednym z tych stawów okreĄlony ruch
nie wchodzi w peĆne poĆczenie z innymi drugiego.
(7, 18). Z wielu rónorodnych wiczeń w pro-
Zamknićty Ćańcuch kinematyczny cesie usprawniania nie da sić niektórych
(Ryc. 3) to Ćańcuch, w którym końcowe zakwalifikowa do wykonywanych w ot-
ogniwo nie jest swobodne. Ruch jednego wartych lub zamknićtych Ćańcuchach kine-
ogniwa powoduje okreĄlony ruch innych matycznych. Ruchy kadego czĆowieka s
ogniw, a kady jego czĆon jest poĆczony kombinacj ruchów w zamknićtych i ot-
co najmniej z dwoma innymi czĆonami wartych Ćańcuchach kinematycznych.
(7,18). W przypadku normalnego chodu stosunek
CiaĆo czĆowieka skĆada sić gĆównie wynosi 65% do 35%. W miarć wzrostu
z otwartych Ćańcuchów kinematycznych, prćdkoĄci poruszania procentowy udziaĆ
gdy ogniwa końcowe (stopa i rćka) pozo- ruchów w zamknićtym Ćańcuchu kinema-
staj wolne. Mona równie wyodrćbni tycznym znaczco maleje (by podczas
w ciele czĆowieka dwa zamknićte Ćańcuchy sprintu osign 10%). Dlatego te, by re-
kinematyczne. Jednym z nich jest klatka habilitacja byĆa skuteczna, uwzglćdnia sić
piersiowa i wszystkie jej struktury ruchowe obydwa komponenty ruchu (3, 6). Std
zaangaowane w proces oddychania. Ruchy wielu autorów stawia pytanie co to jest na-
eber wymuszaj okreĄlone ruchy mostka prawdć otwarty, a szczególnie zamknićty
i krćgosĆupa piersiowego i odwrotnie. Wy- Ćańcuch kinematyczny i jak klasyfikowa
mienia sić 56 stawów sprzćonych, które niektóre, wykonywane przez pacjentów
wspóĆdziaĆaj przy ruchach caĆej klatki wiczenia? (11, 14, 24).
Ryc. 2. Otwarty Ćańcuch kinematyczny Ryc. 3. Zamknićty Ćańcuch kinematyczny
Tom 1, Numer 3 " 233
Acta Clinica
Otwarty Ćańcuch kinematyczny mona w proces oddychania jest zamknićcie Ćań-
opisa jako izolowany ruch w jednym sta- cucha kinematycznego i ustabilizowanie
wie, którego czćĄ dystalna porusza sić kończyn górnych poprzez oparcie ich na
swobodnie w przestrzeni, a siĆa wytwarza- kolanach lub uchwycenie jakiegoĄ stabilne-
na przez ciaĆo jest na tyle dua by pokona go przedmiotu.
opór. wiczenia w otwartych Ćańcuchach Poszczególne pary kinematyczne trac
kinematycznych charakteryzuj sić wićksz czćĄ swoich stopni swobody ruchu na
prćdkoĄci i swobod ruchu, a mniejsz rzecz caĆego Ćańcucha kinetycznego i dlate-
stabilnoĄci (11). PrzykĆadem takiego wi- go te wiczenia te charakteryzuj sić
czenia jest wiczenie oporowe prostowni- wićksz stabilnoĄci, a mniejszym przy-
ków stawu kolanowego na maszynie wy- Ąpieszeniem.
prostnej (Ryc. 4). Zmienia sić reguĆa ruchu artrokinema-
Zamknićty Ćańcuch kinematyczny tycznego. Porusza sić czćĄ proksymalna
mona opisa jako okreĄlony ruch wielosta- w stosunku do ustabilizowanej dystalnej.
wowy, w którym dystalny segment jest Dla wielu autorów podziaĆ wiczeń na
ustabilizowany, lub napotyka duy opór, wykonywane tylko w otwartych i zamknić-
który ten ruch uniemoliwia czy w znacz- tych Ćańcuchach kinematycznych jest nie
nym stopniu ogranicza (11). SiĆa wytwa- wystarczajcy i nie do końca jasny. Istnieje
rzana przez ciaĆo nie jest wystarczajca by dua grupa wiczeń terapeutycznych, któ-
pokona ten opór. ZespoĆy mićĄniowe pra- rych nie da sić przypisa do adnej z tych
cuj odwrotnie. Przyczep końcowy staje sić dwu grup.
pocztkowym, a pocztkowy końcowym.
Wymusza to inn koordynacje nerwo-
wo-mićĄniow (20). PrzykĆadem takiej od-
wróconej pracy mićĄni jest praca zapaso-
wych mićĄni wdechowych po zbyt inten-
sywnym wysiĆku, kiedy nie wystarcza praca
samej przepony i mićĄni j wspomagaj-
cych. Warunkiem wĆczenia sić tych mićĄni
Ryc. 4. wiczenie prostowników stawu kolanowego Ryc. 5. Przysiad jako przykĆad wiczenia w zamk-
na maszynie wyprostnej nićtym Ćańcuchu kinematycznym.
234 " Wrzesień 2001
Otwarte i zamknićte Ćańcuchy kinematyczne
Na podstawie szczegóĆowej analizy  ustabilizowany segment dystalny
wielu wiczeń Wilk i wsp. zaproponowali z osiowym obcieniem zewnćtrznym,
klasyfikacjć skĆadajc sić z czterech grup  ruchomy segment dystalny z osio-
wiczeń: wym obcieniem zewnćtrznym,
 w otwartych Ćańcuchach kinema-  ruchomy segment dystalny z nieosio-
tycznych, wym obcieniem zewnćtrznym,
 w zamknićtych Ćańcuchach kinema-  ruchomy segment dystalny bez ob-
tycznych, cienia (14).
 w czćĄciowo zamknićtych Ćańcu- W klasyfikacji tej uwzglćdniono, czy
chach kinematycznych, segment dystalny jest ruchomy, czy ustalo-
 w szybko zmieniajcych sić na prze- ny, jakie obcienie jest przyĆoone i jaki
mian otwartych i zamknićtych Ćańcuchach jest kierunek jego dziaĆania (14). Pamićta-
kinematycznych (rapid succession drills) no równie przy tym, by kończyna górna
(26). dobrze funkcjonowaĆa, musi by zachowa-
Dwie pierwsze grupy wiczeń opisali- na równowaga pomićdzy stabilnoĄci,
Ąmy wczeĄniej. Trzeci grupć stanowi wi- a mobilnoĄci obrćczy barkowej. Struktury
czenia, w których segment dystalny napoty- statyczne i dynamiczne musz dziaĆa pra-
ka opór, ale nie jest w peĆni ustabilizowany, widĆowo by byĆa zachowana funkcjonalna
np. podczas biegu na nartach. W czwartej stabilnoĄ.
grupie wiczeń segment obwodowy jest cyk-
licznie i szybko zamykany, i otwierany, np. wiczenia w otwartych Ćańcuchach
podczas biegu, skoków (26). kinematycznych
Klasyfikacja ta odnosi sić przede
wszystkim do usprawniania dysfunkcji wiczenia te s najczćĄciej do tej pory
kończyn dolnych, gdzie, podczas wykony- stosowanym Ąrodkiem terapeutycznym, sta-
wania wiczeń w zamknićtym Ćańcuchu ki- nowi specyficzne, efektywne i izolowane
nematycznym, musi by speĆniony warunek wiczenia pojedynczych grup mićĄniowych,
pokonywania cićaru wĆasnego ciaĆa. odtwarzaj pojedyncze wzorce ruchowe
Inny system klasyfikacji wiczeń przed- i charakteryzuj sić zwićkszeniem kompo-
stawili Dilman i wsp. PodziaĆ ten opiera sić nenty siĆ Ącinajcych w stosunku do kom-
przede wszystkim na analizie wiczeń ob- presujcych. W mniejszym stopniu stymu-
rćczy barkowej, ale równie dobrze moe luj one propriocepcjć, przede wszystkim
by uywany przy opisywaniu wiczeń aktywizuj mićĄnie agonistyczne i synergis-
kończyn dolnych. Autorzy zaproponowali tyczne i nie s odpowiednie do treningu
trzy grupy wiczeń: czynnoĄci dnia codziennego i aktywnoĄci
 ustabilizowany segment dystalny sportowej (12, 14, 24, 26).
z obcieniem zewnćtrznym,
 ruchomy segment dystalny z obcie- wiczenia w zamknićtych Ćańcuchach
niem zewnćtrznym, kinematycznych
 ruchomy segment dystalny bez ob-
cienia zewnćtrznego (11). Na przestrzeni kilku ostatnich lat wi-
Koncepcje Dilmana rozwinćli Lephart czenia te staĆy sić jednym z podstawowych
i Henry, którzy opracowali Funkcjonalny i najbardziej popularnych Ąrodków terapeu-
System Klasyfikacji wiczeń odnoszcych tycznych; angauj due zespoĆy dyna-
sić do obrćczy barkowej i kończyny górnej, miczne, odtwarzaj bardziej funkcjonalne
skĆadajcy sić z czterech grup wiczeń: wzorce ruchowe i charakteryzuj sić zwićk-
Tom 1, Numer 3 " 235
Acta Clinica
szeniem komponenty siĆ kompresujcych lowanych wiczeniach mićĄnia czworogĆo-
w stosunku do Ącinajcych. CzćĄ z nich wego uda w pozycjach bezpiecznych dla
zapewnia lepsz stabilizacjć stawów po- przeszczepu. Pociga to za sob osĆabienie
przez kokontrakcjć zespoĆów mićĄniowych tego mićĄnia i zwizane z tym problemy,
je otaczajcych. np. dolegliwoĄci ze strony stawu rzepkowo-
Zapewniaj te one lepsz dynamiczn udowego. Tak wićc wiczenia w zamknić-
stabilizacjć-propriorecepcjć, aktywizuj jed- tych Ćańcuchach kinematycznych, stosowa-
noczeĄni mićĄnie agonistyczne, synergistycz- ne samodzielnie, nie przywracaj wszyst-
ne i antagonistyczne oraz s bezpieczniejsze kich funkcji w danym stawie. Zatem ter-
ni niektóre wiczenia w otwartych Ćańcu- min ich funkcjonalnoĄci jest naduywany
chach kinematycznych (12, 14, 24, 26). (20). By proces usprawniania byĆ optymal-
Istotn zalet wiczeń w zamknićtych ny wskazane jest Ćczenie obu rodzajów
Ćańcuchach kinematycznych jest to, e po- wiczeń, w zalenoĄci od potrzeby.
przez dziaĆanie wielostawowe i angaowa- Istotn rzecz jest te uwzglćdnienie
nie wićkszej liczby grup mićĄniowych mechanizmu urazu, któremu ulegĆ pacjent
w duym stopniu poprawiaj one proprio-  czy miaĆo to miejsce w otwartym, czy
recepcjć. Przypomnie naley, e operacja zamknićtym Ćańcuchu kinematycznym. Po-
przywraca tylko mechaniczn stabilizacjć zwala to terapeucie na odpowiednie zapla-
stawu; dynamiczn kontrolć nerwo- nowanie programu usprawniania, który za-
wo-mićĄniow zapewnia fizjoterapia, co pobiega powtórnym urazom i umoliwia
w efekcie daje funkcjonaln stabilnoĄ (14). powrót do poprzedniej aktywnoĄci (1).
Chocia wielu autorów dostrzega wićk- Jest rzecz oczywist, e program fizjo-
sze korzyĄci ze stosowania wiczeń terapii powinien zawiera zarówno wicze-
w zamknićtych Ćańcuchach kinematycz- nia w otwartych, jak i zamknićtych Ćańcu-
nych, to trzeba zaznaczy, e nie jest to pa- chach kinematycznych indywidualnie do-
naceum. Stosujc tylko wiczenia w zamk- brane dla kadego pacjenta.
nićtych Ćańcuchach kinematycznych moe-
my nie dostrzec sĆabszych ogniw w tym
PiĄmiennictwo
Ćańcuchu, które pacjent kompensuje za po-
moc dobrze funkcjonujcych innych og-
1. Andrews J. R., Dennison J. M., Wilk K. E.: The
niw (6). Zagraa to wystpieniem innych
significance of closed chain kinetics in upper extre-
lub powtórnych urazów, które mog utrud-
mity injuries from a physician s perspective. J. of
ni proces usprawniania. Dlatego te w po-
Sport Rehab. 1996 Vol. 5, No. 1:64  70
stćpowaniu terapeutycznym naley zwraca 2. Augustsson J., Thomee R.: Ability of closed and
open kinetic chain tests of muscular strength to as-
uwagć take na sĆabsze czćĄci Ćańcucha ki-
sess functional performance. Scand J. Med. Sci.
nematycznego i trenowa je w sposób
Sports 2000 10:164  168
mniej funkcjonalny, a bardziej lub mniej
3. Beynnon B.D., Johnson R.J., Fleming B.C., Stan-
wyizolowany, uywajc wiczeń w otwar-
kewich Ch. J., i wsp.: The strain behavior of the an-
tym Ćańcuchu kinematycznym. PrzykĆadem
terior cruciate ligament during squatting and active
mog by pacjenci po rekonstrukcji wić- flexion-extension. Am. J. Sports Med. 1997 Vol. 25,
No. 6:823  829
zadĆa krzyowego przedniego, u których
4. Beynnon B.D., Fleming B.C., Johnson R.J., Ni-
w pocztkowej fazie procesu usprawniania
chols C.E., i wsp.: Anterior cruciate ligament strain
stosuje sić tylko wiczenia w zamknićtych
behaviour during rehabilitation exercises in vivo.
Ćańcuchach kinematycznych jako bardziej
Am. J. Sports Med. 1995 Vol. 23, No. 1:24  34
funkcjonalne i bezpieczniejsze dla prze-
5. Bynum E.B., Barrack R.L., Alexander A.H.:
szczepu, zapominajc o potrzebnych, izo- Open versusc closed chain kinetic exercises after an-
236 " Wrzesień 2001
Otwarte i zamknićte Ćańcuchy kinematyczne
terior cruciate ligament reconstruction. Am. J. 18. Morecki A., Oderfeld J.: Teoria maszyn i me-
Sports Med. 1995 Vol. 23, No. 4:401  406 chanizmów. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo
6. Davies G.J.: The need for critical thinking in re- Naukowe 1987:13  32
habilitation. J. of Sport Rehab. 1995 Vol. 4, No. 19. O Connor J.J.: Can muscle co-contraction pro-
1:1  22 tect knee ligaments after injury or repair. J. Bone Jo-
7. Doński D.D.: Biomechanika wiczeń fizycznych. int Surgery. 1993 Vol. 75-B, No. 1:4148
Sport i turystyka 1963:21  29 20. Snyder-Mackler L.: Scientific rationale and phy-
8. Fidelus K.: Zarys biomechaniki wiczeń fizycz- siological basis for the use of closed kinetic chain
nych, cz 1: Podstawy biomechaniki ukĆadu ruchu exercise in the lower extermity. J of Sport Rehab.
czĆowieka, AWF, Warszawa 1977:5  26 1996 Vol. 5, No. 1:2  12
9. Fleming B.C., Beynnon B.D., Renstrom P.A., 21. Stuart M.J., Meglan D.A., Lutz G.E., Growney
Peura G.D., i wsp.: The strain behavior of anterior E.S., i wsp.: Comparison of intersegmental tibio-fe-
cruciate ligament during bicycling. An in vivo study. moral joint forces and muscle activity during various
Am. J. Sports Med. 1998 Vol. 26, No. 1:109-118 closed kinetic chain exercises. Am J Sports Med
10. Gryzlo S.M., Patek R.M., Pink M., Perry J.: 1996 Vol. 24, No. 6:792  799
Electromyographic analysis of knee rehabilitation 22. Szukiewicz H., Lewandowski A., Zieliński J.R.:
exercises. J. Orth. Sports Phys. Ther. 1994 Vol. 20, Zasady dziaĆania narzdu ruchu. AWF, Warszawa
No. 1:36  43 1977
11. Harrelson G.L., Leaver-Dunn D.: Kinematic 23. Wilk K.E.: Open vs. closed chain exercises: fact
Chain w: Andrews J.R., Harrleson G.L, Wilk K.E., vs. fiction. Panther Sports Medicine Symposium
Physical Rehabilitation of the Injured Athlete. W. B. May 2000 Pitsburgh
Saunders Company, Philadelphia 1998 pp. 24. Wilk K.E., Arrigo Ch. A., Andrews J.R.: Closed
7:178  182 and open chain exercises for the upper extremity. J.
12. Harter R.A.: Clinical rationale for closed kinetic of Sport Rehab. 1996 Vol. 5, No. 1:88  102
chain activities in functional testing and rehabilita- 25. Wilk K.E., Escamilla R.F., Fleisig G.S., Barren-
tion of ankle pathologies. J. of Sport Rehab. 1996 tine S.W., i wsp.: A comparison of tibio-femoral jo-
Vol. 5, No. 1:13  24 int forces and electromyographic activity during
13. Howell S.M.: Anterior tibial translation during open and closed kinetic chain exercises. Am.
a maximum quadriceps contraction: Is it clinically J. Sports Med. 1996 Vol. 24, No. 4:518  527
significant? Am. J. Sports Med. 1990 Vol. 18, No. 26. Wilk K.E., Zheng N., Fleisig G.S., Andrews
6:573  578 J.R., I wsp.: Kinetic chain exercises: implication for
14. Lephart S.M., Henry T.J.: The physiological ba- the anterior cruciate ligament patient. J of Sport Re-
sis for open and closed kinetic chain rehabilitation hab. 1997 6:125  143
for the upper extremity. J. Sport Rehab. 1996 Vol. 5, 27. Witvrouw E., Lysens R., Bellemans J., Peers K.,
No. 1:71  87 i wsp.: Open versus closed kinetic chain exercises
15. Lephart S.M., Pincivero D.M., Giraldo J.L., Fu for patellofemoral pain. Am. J. Sports Med. 2000
F.H.: Aktualne pogldy na znaczenie propriocepcji Vol. 28, No. 5:687  693
w leczeniu i rehabilitacji urazów sportowych. Reha- 28. Yack H.J., Riley L., Whieldon T.R.: Anterior ti-
bilitacja Medyczna 1998, Tom 2, Nr 1:15  26 bial translation during progressive loading of the
16. Lewit K., Kolar P.: CzynnoĄciowe zaburzenia ACL-defficient knee during weight-bearing and non
w ukĆadzie ruchu  Ćczenie sić w Ćańcuchy i wadli- weight-bearing isometric exercises. J. Orth. Sports
we programowanie. Rehabilitacja Medyczna 2000, Phys. Ther. 1994 Vol. 20, No. 5:247  252
Tom 4, Nr 4:87  92
17. Lutz G.E., Palmiter R.A., An Kn., Chao EY.:
Comparison of tibio-femoral forces during open-ki- Adres do korespondencji / Address for correspon-
netic-chain and closed-kinetic chain exercises. J. Bo- dence: Jacek Mańka, Carolina Medical Center, ul.
ne Joint Surg. Am. 1993 vol. 75, No. 5:732  739 Broniewskiego 89, 01  876 Warszawa
Tom 1, Numer 3 " 237


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
układy hydrauliczne otwarte i zamknięte [tryb zgodności]
Porównanie sztywności przekrojów otwartych i zamkniętych
Zalety i wady zadań otwartych i zamkniętych
Czy zamknięty otwarty rynek pracy
Kotlownia Zabezpieczenia kotlowni system zamkniety
w sprawie terenów zamkniętych niezbędnych dla obronności państwa
GNULinux i otwarte oprogramowanie w szkole
Przekładnie łańcuchowe
Pola i objętości zadania zamknięte

więcej podobnych podstron