SESJA SPRAWOZDAWCZA DOKTORANTÓW UEP 2011
ORGANIZOWANA PRZEZ WYDZIAA
TOWAROZNAWSTWA I RAD
DOKTORANTÓW UEP
KOMUNIKATY
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Poznań 2011
Komitet Organizacyjny Sesji Sprawozdawczej Doktorantów UEP 2011
Maria Sielicka, Marian Filipiak, Katarzyna Michocka, Krzysztof Wójcicki, Magdalena Linke
Projekt okładki
Mariusz Tichoniuk
Redakcja techniczna
Maria Sielicka
� Copyright by Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Poznań 2011
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
al. Niepodległości 10, 61-875 Poznań
Druk i oprawa:
Eurocopy. Tomasz Ferenz
ul. Rolna 3, 64-500 Szamotuły
2
Niniejszy zbiór zawiera komunikaty naukowe przygotowane przez uczestników Sesji
Sprawozdawczej Doktorantów Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu zorganizowanej
przez Wydział Towaroznawstwa i Radę Doktorantów UEP. Sesja Sprawozdawcza jest już
tradycją, trwałym elementem programu studiów doktoranckich na Wydziale
Towaroznawstwa. Tegoroczna sesja ma charakter szczególny, odbywa się bowiem
w jubileuszowym 85 roku działalności Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu i jest
jeszcze jednym przejawem realizacji celu strategicznego Uczelni, jakim jest osiągnięcie
światowych standardów w nauce i dydaktyce. Doktoranci prezentując swoje osiągnięcia
w trakcie Sesji mają możliwość wysłuchania opinii zarówno profesorów jak i koleżanek
i kolegów o wartości zgromadzonego dorobku i słuszności podjętego kierunku badań.
Prezentowane prace znajdują się na różnym poziomie zaawansowania, obok rozpraw
przygotowywanych do druku są takie, które zawierają jedynie wstępną koncepcję. W każdym
przypadku prezentacja i dyskusja w gronie życzliwych osób może przynieść realne korzyści,
ma szanse wpłynąć na podniesienie jakości przygotowywanej pracy doktorskiej.
Zrealizowania takich celów, pojawienia się wielu nowych impulsów rozwijających podjęte
prace badawcze, owocnych i satysfakcjonujących dyskusji życzą organizatorzy Sesji:
Przedstawiciel Rady Doktorantów Kierownik Studium Doktoranckiego
Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu na Wydziale Towaroznawstwa UEP
mgr inż. Maria Sielicka prof. dr hab. Marian Filipiak
3
SPIS TREŚCI
Karolina Assman
Określenie możliwości wykorzystania biodegradowalnych materiałów opakowaniowych do
pakowania produktów poddawanych obróbce radiacyjnej .......................................................9
Marta Biegańska
Wykorzystanie kory wierzby plecionkarskiej Salix americana do adsorpcji metali ciężkich ..11
Katarzyna Demidowicz
Zastosowanie spektroskopii odbiciowej w bliskiej podczerwieni w badaniach wybranych
parametrów jakościowych tkanin bawełnianych ...................................................................13
Julia Gościanska
Wpływ programów Unii Europejskiej na świadomość energetyczną w rolnictwie ................15
Justyna Kiewlicz
Długołańcuchowe estry kwasów fenolowych - właściwości i zastosowanie w kosmetyce .....17
Anna Kłopotek
Właściwości sorpcyjne odpadowych produktów pochodzenia organicznego .........................19
Wioletta Kłopotek
Model Salfordzki systemu zapewnienia bezpieczeństwa żywności jako alternatywa HACCP
w mikroprzedsiębiorstwach branży spożywczej ....................................................................21
Anna Kmiecik
Wpływ systemu zarządzania jakością na poziom zadowolenia klienta w polskich
przedsiębiortswach z sektora facility ....................................................................................23
Małgorzata Kotowska
Innowacje opakowaniowe w przemyśle farmaceutycznym....................................................25
Dobrawa Kwaśniewska
Nowe surfaktanty zwitterjonowe ..........................................................................................27
Magdalena Linke
SPC jako narzędzie wspomagające Lean Management .........................................................29
Marta Mancewicz
Doświadczenia miast partnerskich w gospodarce odpadami komunalnymi - wzór dla
zarządzania gospodarką odpadami .......................................................................................31
Leszek Matuszak
Walidacja metody analityczej w zapewnianiu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności .........33
Szymon Michalak
Komunikacja marketingowa organizacji sportowej z jej interesariuszami .............................35
Katarzyna Michocka
Właściwości użytkowe nowych surfaktantów z ugrupowaniem cukrowym ...........................37
Katarzyna Milejczak
Jakość usług medycznych w gabinetach medycznych posiadających system zarządzania
jakością - zasadność wdrażania i certyfikacji .......................................................................39
Jan Mizgajski
Wpływ struktury gospodarczej i energetycznej na emisje gazów cieplarnianych w Polsce ....41
Grzegorz Mudrow
Wpływ czynników kulturowych występujących w różnych regionach geograficznych świata
oraz strukturalnych na sposób zarządzania jakością w przedsiębiorstwach produkcyjnych ...43
Robert Owczarzak
Ocena wpływu zabiegów technologicznych stosowanych podczas produkcji przetworów
pomidorowych na zawartość wybranych substancji biologicznie aktywnych ........................45
Magdalena Papajewska
Potencjalne czynniki rozwoju biogazowni rolniczych w Wielkopolsce .................................47
Alina Radzio
Wykorzystanie spektroskopii w bliskiej podczerwieni do klasyfikacji i oceny jakości
roślinnych olejów jadalnych .................................................................................................49
6
Dorota Rodewald
Nanosrebro w opakowaniu czy w produkcie? ......................................................................51
Bartosz Rogoziński
Nowe testy Real-Time PCR do detekcji i identyfikacji sześciu odmian genetycznie
zmodyfikowanej soi..............................................................................................................53
Iwona Rypińska
Modyfikacja kory wierzby w celu poprawy jej właściwości adsorpcyjnych ..........................55
Maria Sielicka
Ocena właściwości przeciwutleniających ekstraktów olejów roślinnych tłoczonych na zimno
.............................................................................................................................................57
Joanna Spychała
Fiskalna polityka antycykliczna w warunkach deficytu budżetowego w gospodarce rynkowej
.............................................................................................................................................59
Paweł Świt
Konsekwencje Strategii Lizbońskiej dla wzrostu gospodarczego krajów UE ........................61
A
ukasz Talaga
Ocena aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego
w Wielkopolsce w latach 2006-2008 ....................................................................................63
Grzegorz Tomaszewski
Ocena istotności elementów zarządzania procesowego w urzędach administracji rządowej
w Polsce ...............................................................................................................................65
Tomasz Torłop
Giełda papierów wartościowych w Szanghaju  Shanghai Stock Exchange (SSE) ................67
Anna Wajda
Zastosowanie nanocząstek magnetycznych modyfikowanych surfaktantami do adsorpcji
barwników z modelowych roztworów wodnych ...................................................................69
7
Jakub Wienskowski
Efekty wdrożenia systemu REACH dla podmiotów odzyskujących substancje chemiczne....71
Joanna Wiśniewska
Ocena systemu nadzoru rynku jako narzędzia zapewniającego ochronę konsumentów
i użytkowników przyrządów pomiarowych w obszarze wag i instalacji pomiarowych
wprowadzanych do obrotu na podstawie oceny zgodności ....................................................73
Krzysztof Wójcicki
Praktyczne wykorzystnie metod spektroskopowych w bezpośredniej analizie olejów
roslinnych.............................................................................................................................75
Anna Wójcik-Saganek
Czynniki kształtujące jakość mleka wyprodukowanego metodami rolnictwa ekologicznego w
tym szczególnie jego wartość odżywczą ...............................................................................77
8
OKREŚLENIE MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA
BIODEGRADOWALNYCH MATERIAA
ÓW OPAKOWANIOWYCH
DO PAKOWANIA PRODUKTÓW PODDAWANYCH
OBRÓBCE RADIACYJNEJ
KAROLINA ASSMAN
Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego
Opiekun naukowy: prof. dr hab. inż. Hieronim Kubera, prof. zw. UEP
karolina.assman@ue.poznan.pl
Wstęp
Nowe biodegradowalne polimery opakowaniowe stanowią doskonałą alternatywę
dla polimerów petrochemicznych. Zmniejszając obciążenie dla środowiska naturalnego,
poprzez całkowity rozpad do wody, ditlenku węgla oraz biomasy, oferują także szeroki
wachlarz właściwości użytkowych. Postęp w dziedzinie opakowań dokonywany
jest głównie w sferze rozwoju technologii materiałowej [1]. W pracy połączono nowoczesne,
proekologiczne materiały opakowaniowe z technologią umożliwiającą sterylizację produktu
w zamkniętym opakowaniu, co eliminuje możliwość wtórnego skażenia w procesie
pakowania. Oddziaływanie promieniowania jonizującego na materiały biodegradowalne,
musi zostać zidentyfikowane i ocenione, ponieważ w literaturze przedmiotu nadal pojawia się
niewiele tego typu doniesień. Zbadanie właściwości biodegradowalnych materiałów
opakowaniowych, poddanych oddziaływaniu promieniowania jonizującego pozwoli na ocenę
możliwości zastosowania proekologicznych materiałów opakowaniowych dla branż, takich
jak m. in: spożywcza, farmaceutyczna, kosmetyczna i inne.
Cel badań
1. Określenie wpływu promieniowania jonizującego na parametry barierowe
a. Określenie zmian przepuszczalności pary wodnej w funkcji dawki
promieniowania jonizującego; badanie: PERMATRAN wg DIN 53 122-1 i 2
b. Określenie zmian przepuszczalności tlenu w funkcji dawki promieniowania
jonizującego; badanie: OX-TRAN MOCON wg ASTM D-3985
c. Określenie zmian napięcia powierzchniowego metodą spadającej kropli
2. Określenie wpływu promieniowania jonizującego na parametry wytrzymałościowe
a. Określenie zmian właściwości wytrzymałościowych w próbie statycznego
rozciągania; wg PN-EN ISO 527-3:1998
3. Określenie wpływu promieniowania jonizującego na wielkość migracji globalnej
a. Badanie wielkości migracji globalnej wg PN-EN 1186-1:2005 i PN-EN 1186-
3:2005
4. Określenie mechanizmu degradacji kompozycji polimerowej
a. Spektroskopia elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR)
b. Analiza widm FT-IR z wykorzystaniem programu Unscrambler
c. Różnicowa kalorymetria skaningowa (DSC)
Materiały i metody
Do badań przeznaczono wybrane materiały hydrobiodegradowalne [2]: aromatyczno-
alifatyczne kopoliestry oraz polimery na bazie skrobi kukurydzianej i celulozy. Materiały
w postaci folii zostały poddane ekspozycji na promieniowanie jonizujące o dawkach: 5, 10,
20 i 40 kGy. Napromieniowywanie ww. materiałów przeprowadzono w atmosferze powietrza
oraz w próżni, w celu określenia wpływu kryptoklimatu podczas napromieniowywania,
na powstawanie lotnych i nielotnych substancji i wolnych rodników, stymulujących
inicjowanie wielu reakcji chemicznych.
Wnioski
Na podstawie dotychczas przeprowadzonych badań stwierdzono, że badane materiały
biodegradowalne mogą być dopuszczone do obróbki radiacyjnej bez wpływu na ważniejsze
parametry użytkowe.
Literatura
[1] Assman K., Kubera H., Melski K.: Wpływ promieniowania jonizującego
na biodegradowalne materiały opakowaniowe. Mat. Konferencji Naukowo-Technicznej
Kierunki rozwoju polskiej poligrafii i opakowań z nadrukiem, Międzynarodowe Targi
Poznańskie, Poznań 2010
[2] Korzeniowski A., Ankiel-Homa M., Czaja-Jagielska N.: Innowacje w opakowalnictwie,
Wyd. UEP, Poznań 2011
Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach 2009-2012. Projekt badawczy nr NN508393537.
10
WYKORZYSTANIE KORY WIERZBY PLECIONKARSKIEJ SALIX
AMERICANA DO ADSORPCJI METALI CI
ŻKICH
MARTA BIEGAC
SKA
Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego
Opiekun naukowy: dr hab. inż. Ryszard Cierpiszewski, prof. nadzw. UEP
marta.bieganska@ue.poznan.pl
Wstęp
Skażenie środowiska metalami ciężkimi pochodzenia antropogenicznego stanowi bardzo
istotny problem na skalę światową. Wzrost uprzemysłowienia wielu krajów oraz
lokalizowanie produkcji w krajach rozwijających się prowadzi do powstawania zagrożeń
ekotoksykologicznych. Przykładowo metale ciężkie do środowiska wodno-glebowego
przedostają się głównie ze ściekami z zakładów przemysłowych, ale są również generowane
w gospodarstwach domowych. Z tymi trudnymi do usunięcia zanieczyszczenia muszą sobie
radzić oczyszczalnie ścieków. Ponadto przez rozwój uprzemysłowienia wzrasta różnorodność
i ilość substancji niebezpiecznych, które usuwane są z wód i ścieków. To z kolei sprawia, że
konwencjonalne metody oczyszczania stają się nieefektywne, a niekiedy wręcz nieskuteczne.
Prowadzi to do poszukiwania nowych i wydajniejszych technologii, często o szerszym
spektrum działania [1, 5]. Najkorzystniejszą z metod oczyszczania wód i ścieków wydaje się
być adsorpcja, ponieważ pozwala ona na całkowite usuwanie jonów metali ciężkich
z roztworów już przy niskich stężeniach [4].
Cel badań
Celem pracy było zbadanie możliwości wykorzystania surowej kory wikliny Salix americana
do adsorpcji jonów wybranych metali ciężkich (miedzi(II), cynku(II), ołowiu(II), kadm (II))
z roztworów wodnych.
Materiały i metody
Korę wierzby Salix americana suszono w 100oC ą� 2 do stałej masy. Następnie rozdrabniano
w blenderze, ucierano w moz
dzierzu i przesiewano przez sito o średnicy oczek 0,212 mm.
Do analiz wykorzystywano frakcję < 0,212 mm.
Do wszystkich badań wykorzystywano wodę dejonizowaną.
Odważki około 1 g kory umieszczano w kolbkach stożkowych i zadawano porcjami roztworu
badanych jonów metali o pH w zakresie 2 do 9. Następnie kolbki wytrząsano
w temperaturze pokojowej przez 2 godziny. Po czym rozdzielano fazy w wirówce i znad
adsorbentu pobierano porcje roztworu, w których oznaczano stężenia jonów metali metodą
płomieniowej atomowej spektrometrii absorpcyjnej (F-ASA).
Wyniki
Stopień usuwania jonów (A%) Cu(II), Cd(II), Zn(II) i Pb(II) nie zmieniał się
w badanym zakresie pH, co wskazuje, że adsorpcja nie była pH-zależna. W przypadku Cd2+
i Pb2+ zaobserwowano nieznaczny wzrost adsorpcji ze wzrostem pH [3]. Jednak
w przypadku Cu2+ i Zn2+ było odwrotnie [2]. Stopień usuwania metali z roztworu wynosił
ponad 90% dla Cu2+, Cd2+ oraz nawet do 100% dla Pb2+, podczas gdy dla Zn2+ A%
oscylowało w granicach 70%. Wyniki te wskazywały na silne powinowactwo kory
w stosunku do badanych jonów metali nawet przy niskim pH. Dla wszystkich badanych
jonów metali pH po adsorpcji było niższe od wyjściowego, gdy to było w zakresie 5 do 9.
Wnioski
Kora wikliny S. americana adsorbowała badane jony metali ciężkich przy niskim pH. Stopień
usuwania Cu(II), Cd(II), Zn(II) i Pb(II) był najwyższy przy pH od 2 do 5. Powyżej tego
odczynu następowało wytrącanie się nierozpuszczalnych związków tych metali, jak ZnO,
CuO, czy Pb(OH)2. Otrzymane wyniki pozwalają uszeregować badane metale od najlepiej do
najsłabiej adsorbujących się w badanym zakresie pH: Zn2+ > Cd2+ > Cu2+ > Pb2+.
Powinowactwo jonów metali do kory było znaczne, a adsorpcja na korze zachodziła
najprawdopodobniej w oparciu o mechanizm wymiany jonowej oraz tworzenie kompleksów.
Literatura
[1] Bansal R.C., Goyal M.: Adsorpcja na węglu aktywnym. Wyd. WNT, Warszawa 2009.
[2] Biegańska M. Cierpiszewski R.: Wykorzystanie celulozy i kory wierzby Salix americana do adsorpcji
miedzi z roztworów wodnych. Proceedings of ECOpole, 2010, 2 (4), 313-317.
[3] Biegańska M., Cierpiszewski R.: Utilization of agricultural and industrial wastes for heavy metal removal
from aqueous solutions. Polish Journal of Chemical Technology, 2011, 1 (13), 20-22.
[4] Chand R., Narimura K., Kawakita H., Ohto K., Watari T., Inoue K..: Grape waste as a biosorbents for
removing Cr(VI) from aqueous solution. J. Hazard. Mater., 2009, 163, 245-250.
[5] Choma J., Jaroniec M.: Otrzymywanie i właściwości modyfikowanych nanoporowatych adsorbentów
krzemionkowych. Ochrona Środowiska, 2003, 1 (25), 3-8.
12
ZASTOSOWANIE SPEKTROSKOPII ODBICIOWEJ W BLISKIEJ
PODCZERWIENI W BADANIACH WYBRANYCH PARAMETRÓW
JAKOŚCIOWYCH TKANIN BAWEA
NIANYCH
KATARZYNA DEMIDOWICZ
Katedra Chemii Ogólnej
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Romuald I. Zalewski, prof. zw. UEP
katarzyna.demidowicz@gmail.com
Wstęp
Bawełna, jako najważniejsze włókno w przemyśle tekstylnym stanowi ok. 40% wszystkich
zużywanych włókien. Obok wyrobów z czystej bawełny, równie duże znaczenie mają wyroby
produkowane z mieszanek bawełny z włóknami chemicznymi: poliestrowymi i wiskozowymi.
Włókna chemiczne występują obok włókien bawełny w różnych proporcjach, w układzie
dwuskładnikowym, niekiedy trójskładnikowym i są stosowane w celu poprawy wartości
użytkowej wyrobu oraz ze względów ekonomicznych. Włókna bawełny zawierają
ok. 91-94% celulozy, resztę stanowią białka, pektyny, woski, tłuszcze i związki
nieorganiczne. Po oczyszczeniu gotowe włókno bawełny składa się z 98-99% celulozy,
naturalnego polimeru, w którym pojedynczą cząsteczkę stanowi D-glukoza łączona
wiązaniami 1,4-�-glikozydowymi.
Wiele firm poszukuje metod kontroli jakości, które mogłyby zastąpić te tradycyjne,
czasochłonne i wymagające przygotowanie próbki. Spektroskopia odbiciowa w bliskiej
podczerwieni (NIRRS) jest szybkim narzędziem analitycznym, ponieważ pozwala na
nieinwazyjną analizę próbek bez ich wcześniejszego przygotowania w przeciągu niespełna
minuty. Identyfikacja z zastosowaniem tej metody analizy instrumentalnej jest oparta na
pomiarze selektywnej absorpcji promieniowania elektromagnetycznego. Właściwości
absorpcyjne substancji determinowane są przez drgania rozciągające i zginające wiązań
chemicznych głównie pomiędzy atomami wodoru, węgla tlenu i azotu. Spektroskopia
w bliskiej podczerwieni może być wykorzystywana do analizy jakościowej i ilościowej.
Cel badań
Celem prowadzonych badań jest sprawdzenie możliwości opracowania szybkiej i prostej
metody oznaczania wybranych parametrów jakościowych tkanin bawełnianych
z wykorzystaniem spektroskopii odbiciowej w bliskiej podczerwieni.
Materiały i metody
Przedmiotem badań są surowe tkaniny bawełniane z czystego składnika oraz mieszankowe
o różnych właściwościach (skład surowcowy, masa powierzchniowa, rodzaj splotu, sposób
mieszania, grubość przędzy, barwa) pochodzące od dwóch polskich producentów. Zbadano
dwieście sześćdziesiąt próbek (po dziesięć z każdego rodzaju tkaniny). Każdą próbkę
prześwietlono szesnaście razy (po cztery prześwietlenia względem wątku i względem
osnowy, z lewej i z prawej strony tkaniny). Widma NIR tkanin zebrano przy użyciu
spektrofotometru UV-Vis-NIR Cary 5 E firmy Varian, wyposażonego w sferę całkującą RSA-
CA-50D. Wykonano pomiary rejestrując zależność log 1/R od długości fali co 1,1 nm
w zakresie 800-2500 nm przy prędkości skanowania 2000 nm/min.
Badania parametrów jakościowych tkanin, takich jak: masa powierzchniowa, splot, czy skład
surowcowy zostały wykonane w laboratoriach producentów zgodnie z polskimi normami.
Wyniki i wnioski
Analiza zebranych widm pozwala na stwierdzenie, że istnieją różnice pomiędzy widmami
NIR tkanin bawełnianych i mieszankowych. Różnice te można wykorzystać do budowy
odrębnych modeli klasyfikacyjnych dla poszczególnych rodzajów tkanin, a następnie na
podstawie tych modeli oraz na podstawie danych spektroskopowych możliwa będzie
identyfikacja nieznanych próbek. Analiza zebranych widm pozwala również przypuszczać, że
istnieje zależność pomiędzy danymi spektroskopowymi uzyskanymi metodą NIR
a parametrami jakościowymi tkanin bawełnianych. Zależność tą można będzie wykorzystać
do budowy modeli kalibracyjnych, które będą mogły służyć do kalibracji aparatu a następnie
do szybkiego oznaczania wybranych parametrów. Hipotezy te stanowią podstawę do dalszych
badań.
14
WPA
YW PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ
NA ŚWIADOMOŚĆ ENERGETYCZN
W ROLNICTWIE
JULIA GOŚCIAC
SKA
Katedra Ekologii Produktów
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof. zw. UEP
julgosia@wp.pl
Wstęp
Przyjęta i zatwierdzona w czerwcu 2010r. strategia EUROPA 2020 to strategia rozwoju
kontynentu, w której podkreślono fakt, że  Europa powinna się rozwijać w sposób
inteligentny i zrównoważony, sprzyjający włączeniu społecznemu i określający dalszy
kierunek rozwoju [1]. Jednym z priorytetów działań UE jest także zwiększenie świadomości
racjonalnego zużywania energii we wszystkich sektorach gospodarki. Przykładem sektora,
który zużywa duże ilości energii i który wywiera bardzo silny wpływ na środowisko, jakość
wody, gleby, powietrza i bioróżnorodność jest rolnictwo [2].
Świadomość energetyczna w programach Unii Europejskiej
Unia Europejska wychodząc naprzeciw przyjętym strategiom, utworzyła szereg inicjatyw,
których zadaniem jest stworzenie warunków do poprawy racjonalności zużycia energii oraz
poprawy świadomości w tym kierunku. Utworzono różne programy o charakterze
promocyjnym i edukacyjnym, do których należą między innymi, program Inteligentna
Energia dla Europy II, którego poprzednia edycja odniosła duży sukces. Projekty obejmują
różnorodne obszary działalności, w tym energię odnawialną, budownictwo efektywne
energetycznie, przemysł, towary konsumpcyjne, transport, rolnictwo i wiele innych.
Niezależnie od dziedziny, w obrębie której realizowany jest projekt, duży nacisk kładzie się
na budowanie świadomości związanej z energetycznie przyjazną przyszłością, która może
przyczynić się do wprowadzenia zmian w obecnym świecie.
Cel pracy, metody badawcze
Problem badawczy, który został postawiony w pracy dotyczy obszaru badania świadomości
energetycznej wśród wybranych grup rolników w wybranych krajach europejskich.
Przesłanką do przeprowadzenia badania jest sytuacja energetyczna w Europie. Zakresem
przedmiotowym badania będzie analiza świadomości energetycznej i czynników, jakie na nią
wpływają. Badanie zostanie podzielone na kilka etapów. Pierwszym etapem badania będzie
analiza świadomości energetycznej wśród wybranych grup badawczych, dokonana w celu
sprawdzenia świadomości i motywacji rolników do zmian w nawykach dotyczących zużycia
energii, motywacji do zmiany swoich przyzwyczajeń oraz uczestniczenia w szkoleniach
dotyczących racjonalnego wykorzystania z
ródeł energii. Drugim etapem badania będzie
badanie skuteczności przeprowadzenia cyklu szkoleń oraz sprawdzenia, w jaki sposób
wpłynęły na proces modyfikacji zachowania się jednostki w stosunku do jej uprzednich
doświadczeń.
Wyniki wstępnej analizy
W fazie początkowej, chcąc zdefiniować i wybrać grupy badawcze, które spełniałyby
odpowiednie kryteria, przeprowadzono wstępną analizę określającą motywację i chęć wzięcia
udziału w projekcie. Pod koniec 2010r. poddano ankiecie 311 osób z Polski, Niemiec, Austrii,
Włoch i Belgii, Anglii i Francji [3]. Wybrane wyniki przedstawione zostały poniżej:
Rys. 1 Czy ważny jest dla Pana (i) aspekt oszczędzania energii
Rys. 2 Czy odczuwa Pan (i) motywację do wzięcia udziału
(ze szczególnym uwzględnieniem paliwa)?
w projekcie europejskim?
Podsumowanie i wnioski
Żródło: opracowanie własne [3]
Żródło: opracowanie własne [3]
Celem programu Inteligentna Energia  Europa (IEE) jest uczynienie Europy bardziej
konkurencyjną i innowacyjną, przy jednoczesnej realizacji ambitnych założeń w kwestii
zmian klimatycznych. Wszyscy mogą skorzystać z lepszych warunków rynkowych
stworzonych dzięki projektom wspieranym w ramach programu IEE. Wstępne badania
pokazują, że w społeczeństwie istnieje wyraz
na chęć do oszczędzania energii (52%
ankietowanych). Stanowi to duży potencjał do dalszego rozwoju w kierunku redukcji energii.
Badane grupy charakteryzuje wysoka motywacja do wzięcia udziału w projekcie europejskim
(ponad 30% ankietowanych) i co za tym idzie, do zmiany zwyczajów i poczynienia
oszczędności w zużyciu paliwa.
Literatura
[1] www.cor.europa.eu:  Komitet Regionów przedstawia propozycje dotyczące przyszłej polityki spójności
[2] Efektywność Wykorzystania Energii w latach 1998-2000, Informacje i opracowania statystyczne,
Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2010, 12-15
[3] European Farmers and Foresters Involved for Contributing to an Intelligent Energy Network towards
target of 20% reduction in fuel consumption (Efficient20); Sophie Merle, Alberto Lopez, David Ellis,
Franz Handler, Jan Radniecki, Julia Gościańska i inni; projekt finansowany ze środków Executive
Agency for Competitiveness and Innovation, w ramach program Intelligent Energy Europe, 2007-2013
16
DA
UGOA
AC
CUCHOWE ESTRY KWASÓW FENOLOWYCH 
WA
AŚCIWOŚCI I ZASTOSOWANIE W KOSMETYCE
JUSTYNA KIEWLICZ
Katedra Ekologii Produktów
Opiekun naukowy: dr hab. Henryk Szymusiak, prof. nadzw. UEP
justyna.kiewlicz@ue.poznan.pl
Wstęp
Kwasy fenolowe i ich pochodne, ze względu na charakterystyczną budowę chemiczną,
wykazują silną aktywność przeciwutleniającą, polegającą na zmiataniu wolnych rodników,
wygaszaniu tlenu singletowego oraz chelatowaniu jonów metali przejściowych. Jest to
działanie pozytywne, prowadzące do zahamowania niekorzystnych przemian związanych
z utlenianiem składników wyrobów kosmetycznych [1]. Zarówno kwasy fenolowe, jak i ich
estry alkilowe charakteryzują się działaniem przeciwalergicznym, przeciwzapalnym,
przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym oraz biorą udział w zapobieganiu nowotworom
i chorobom układu sercowo-naczyniowego [3,4]. Ponadto budowa cząsteczkowa
długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych, charakteryzująca się występowaniem dwóch
wyraz
nych części: hydrofilowej i hydrofobowej, wskazuje na występowanie właściwości
powierzchniowo czynnych tych związków.
Niektóre z kwasów fenolowych i ich pochodnych znalazły zastosowanie w przemyśle
kosmetycznym. Wykorzystywane są one jako substancje: przeciwdrobnoustrojowe,
przeciwutleniające, odżywiające skórę i włosy, zmiękczające, antystatyczne, tonizujące,
błonotwórcze, a także pochłaniające promienie UV. Dotyczy to w szczególności pochodnych
kwasu salicylowego oraz nielicznych pochodnych kwasów: galusowego i ferulowego [2].
Cel badań
Emulsje kosmetyczne są układami bardzo nietrwałymi, które bez udziału substancji
dodatkowych, szybko ulegają niekorzystnym przemianom. Długołańcuchowe estry kwasu
ferulowego, dzięki swoim właściwościom, mogą skutecznie ograniczyć utlenianie lipidów
bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe. Prawdopodobne właściwości powierzchniowo
czynne wyżej wymienionych estrów umożliwiają również ochronę układów wielofazowch
przed niekorzystnymi zjawiskami termodynamicznymi prowadzącymi do destabilizacji
w sensie fizycznym. Celem badań jest synteza długołańcuchowych estrów kwasu ferulowego,
17
jako potencjalnych składników wyrobów kosmetycznych oraz ocena ich właściwości
przeciwutleniających i powierzchniowo czynnych.
Materiały i metody
Dokonano syntezy następujących estrów: ferulanu tetradecylu, ferulanu heksadecylu oraz
ferulanu oktadecylu. Podczas syntezy ogrzewano kwas ferulowy wraz z odpowiednimi
alkoholami w temperaturze 110 �C, przez 36  50 godzin, w obecności kwasu
p-toluenosulfonowego jako katalizatora. Identyfikacji otrzymanych związków dokonano na
podstawie widm IR.
Wyniki i wnioski
Rys. 1. Widmo IR ferulanu tetradecylu
Obecność silnych pasm absorpcji w rejonie drgań rozciągających C%O w zakresie 1300 
1100 cm-1 oraz drgań rozciągających C=O w zakresie 1750  1650 cm-1 świadczy o obecności
wiązania estrowego w cząsteczce. Silne pasma absorpcji drgań szkieletowych
charakterystyczne dla związków aromatycznych pojawiają się w zakresie 1600  1300 cm-1.
Pasma absorpcji w rejonie drgań rozciągających C%H w zakresie 3000  2840 cm-1 informują
o obecności w cząsteczce długiego łańcucha węglowodorowego. Powyższe widmo IR
potwierdza więc, że uzyskanym na drodze syntezy związkiem był ferulan tetradecylu.
Otrzymane estry posłużą jako materiał do dalszych badań
Literatura
[1] Andjelkovic M., Van Camp J., De Meulenaer B., Depaemelaere G., Socaciu C. ,Verloo M., Verhe R.:
Iron-chelation properties of phenolic acids bearing catechol and galloyl groups. Food Chemistry, 2006,
98, 23-31.
[2] Decyzja Komisji z dn. 9 lutego 2006 zmieniająca decyzję 96/335/WE ustanawiającą wykaz i powszechne
nazewnictwo składników stosowanych w produktach kosmetycznych.
[3] Grajek W. (pod red.): Przeciwutleniacze w żywności  aspekty zdrowotne, technologiczne, molekularne
i analityczne. Wydawnictwo Naukowo  Techniczne, Warszawa 2007.
[4] Jayaprakasam B., Vanisree M., Zhang Y., Dewitt D. L., Nair M. G.: Impact of alkyl esters of caffeic and
ferulic acids on tumor cell proliferation, cyclooxygenase enzyme, and lipid peroxidation. J. Agric. Food
Chem, 2006, 54, 5375-538.
18
WA
AŚCIWOŚCI SORPCYJNE ODPADOWYCH PRODUKTÓW
POCHODZENIA ORGANICZNEGO
ANNA KA
OPOTEK
Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego
Opiekun naukowy: dr hab. inż. Ryszard Cierpiszewski, prof. nadzw. UEP
anna.klopotek@ue.poznan.pl
Wstęp
Podczas przetwarzania surowców pochodzenia roślinnego uzyskuje się produkty
podstawowe, jak również produkty uboczne i odpady. Rocznie w Polsce w przemyśle
owocowym przetwarza się około 2 mln ton surowca, co w konsekwencji prowadzi do
powstania ogromnych pokładów produktów odpadowych. Wytłoki z owoców stanowią
15 - 20 % masy przetwarzanych owoców. Wywożenie ich na wysypiska wiążę się zarówno ze
stratą dla środowiska, jak i gospodarki [1,2].
Głównymi kierunkami wykorzystania odpadów z przemysłu owocowego jest ich
przetwarzanie na pasze i kompostowanie. Jednak korzyści związane z zagospodarowaniem
odpadów mogą być większe i upatruje się je w obniżeniu kosztów utylizacji i wywozu,
lepszym wykorzystaniu surowców, jak i w wytwarzaniu nowych produktów [3].
Odpady przemysłu owocowego zawierają znaczną ilość włókna pokarmowego, które posiada
zdolność sorpcji metali. Naturalne sorbenty stanowią z
ródło tanich, dostępnych w dużych
ilościach materiałów łatwych w utylizacji. Mogą również być modyfikowane w celu
zwiększenia ich efektywności [3,4].
Cel badań
Celem pracy jest zbadanie właściwości sorpcyjnych odpadowych produktów pochodzenia
organicznego oraz porównanie ich efektywności adsorpcji na różnych produktach
odpadowych. Kolejnym etapem badań będzie znalezienie praktycznego zastosowania
otrzymanych sorbentów.
Materiały i metody
Odpadowymi produktami pochodzenia organicznego wykorzystanymi do badań są wytłoki
z wiśni, śliwek i jabłek. Rozdrobnione odpadowe pestki poddane zostaną procesowi
karbonizacji, a następnie aktywacji.
19
Wyniki
Właściwości sorpcyjne zostaną zbadane metodą atomowej spektrometrii adsorpcyjnej AAS.
Literatura
[1] Król S., Nawirska A., Usuwanie metali ciężkich na wytłokach owocowych w układach dynamicznych.
Technologia Alimentaria, 2003, 2(1), 21-29.
[2] Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2010, GUS, Warszawa, 2010.
[3] Nawirska A., Zagospodarowanie odpadów z przemysłu owocowo  warzywnego, Przemysł Spożywczy
i Owocowo  Warzywny, 2007, 10, 44-46.
[4] Wan Ngah W.S., Hanafiah M.A.K.M., Removal of heavy metal ions from wastewater by chemically
modified plant wastes as adsorbents: A review, Bioresource Technology, 2008, 99, 3935-3948.
20
MODEL SALFORDZKI SYSTEMU ZAPEWNIENIA
BEZPIECZEC
STWA ŻYWNOŚCI JAKO ALTERNATYWA HACCP
W MIKRO PRZEDSI
BIORSTWACH BRANŻY SPOŻYWCZEJ
WIOLETTA KA
OPOTEK
Katedra Towaroznawstwa Żywności
Opiekun naukowy: dr hab. Maria Małecka, prof. nadzw. UEP
wiolaklopotek@poczta.onet.pl
Bezpieczeństwo żywności to zagadnienie znane każdej firmie zajmującej się biznesem
żywnościowym. Wymagania dla zakładów spożywczych sformułowane w przepisach prawa
żywnościowego odnoszą się nie tylko do spełnienia wymagań sanitarno-higienicznych, ale
również do budowania zaufania poprzez zastosowanie podejścia jakościowego.
Odzwierciedleniem tego podejścia jest system zapewnienia bezpieczeństwa żywności
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point). Pomimo wielu pozytywnych opinii nie
tylko ze strony Urzędowej Kontroli Żywności, HACCP dla mikro firm takich jak jednostki
handlu detalicznego czy gastronomia to narzędzie wymagające wiedzy i dużego
zaangażowania. Opinie właścicieli i pracowników tych małych przedsiębiorstw wskazują, że
dokumentacja systemu HACCP kojarzy się z biurokracją narzuconą przez Unię Europejską
i stanowi poważne obciążenie, które nie da się wytłumaczyć w sposób racjonalny
i praktyczny. Dlatego też przedsiębiorcy nie widzą sensu angażowania się w budowanie,
utrzymanie i doskonalenie działań na rzecz bezpieczeństwa żywności. Od momentu wejścia
Polski w struktury UE poziom wdrożenia tego systemu w obiektach branży spożywczej jest
nadal na niskim poziomie. Pomimo, że istnieją dokumenty zawierające ułatwienia we
wdrażaniu HACCP, to nadal brak jest konkretnych narzędzi, które można byłoby zastosować
w sposób prosty i uniwersalny w każdym mikro zakładzie zajmującym się produkcją
i obrotem żywnością.
Doskonałym przykładem tego, że można zaproponować mikro przedsiębiorstwom
rozwiązanie, które zawiera duże uproszczenie dokumentacyjne przy zachowaniu zasad
bezpieczeństwa i jakości zdrowotnej żywności oraz elastyczności HACCP jest projekt
zrealizowany przez brytyjską Agencję ds. Standardów Żywności (Food Standard Agency) we
współpracy z Uniwersytetem Salfordzkim (Salford University). Efektem tych prac jest
narzędzie zwane pakietem SFBB (Safer Food Better Business). Fenomenem tego modelu jest:
prosta forma; zrozumiały dla każdego użytkownika język nie zawierający nomenklatury
HACCP; bogate treści i konkretne rozwiązania przy minimalnej ilości dokumentów; szeroki
zakres materiałów szkoleniowych w postaci zdjęć i materiałów multimedialnych. To co
zasługuje na wyróżnienie to forma dokumentacji, która mobilizuje użytkownika do
utrzymania i doskonalenia działań na rzecz bezpieczeństwa żywności.
Cel badań. Celem badań jest wdrożenie modelu salfordzkiego oraz ocena jego
funkcjonowania w wybranych mikro firmach branży spożywczej, ze szczególnym
uwzględnieniem specjalistycznych sklepów mięsnych na terenie województwa lubuskiego.
Metody i materiał Materiał badawczy stanowiły opinie 11 Powiatowych Stacji Sanitarno 
Epidemiologicznych na terenie województwa lubuskiego. Do zbadania tych opinii posłużono
się kwestionariuszem wywiadu pogłębionego. Celem badania było uzyskanie opinii w 3
obszarach: aktualny stan prawny i obowiązek wdrożenia HACCP w firmach spożywczych;
procesy decyzyjne dotyczące elastycznego podejścia do HACCP; działania podejmowane
przez przedsiębiorców w zakresie budowania i doskonalenia bezpieczeństwa żywności
(świadomość personelu, prowadzenie zapisów, działania weryfikacyjne).
Wnioski wstępne z wywiadu pogłębionego
1. We wszystkich badanych obiektach (PPIS) stwierdzono, że system bezpieczeństwa
żywności HACCP jest obowiązkowy dla każdego przedsiębiorstwa, które zajmuje się
produkcją żywności lub wprowadzaniem jej do obrotu bez względu na wielkość firmy
i charakter prowadzonej działalności.
2. Wytyczne Komisji Europejskiej dają możliwość elastycznego podejścia do
egzekwowania HACCP.
3. Obiekty, do których można byłoby zastosować zasadę elastyczności stanowią 70-90%
wszystkich zakładów będących pod nadzorem PPIS.
4. Brak jest jednolitej procedury dla wszystkich jednostek kontrolujących, która
pomogłaby w podejmowaniu decyzji, co do zastosowania elastyczności w danej firmie.
Fakt ten stanowi dyskomfort prawny i może być przyczyną nierównego traktowania
przedsiębiorców.
5. W ponad 90% obiektów nadzorowanych przez PPIS nie prowadzi się weryfikacji
zapisów
6. Ocena zaangażowania się firm w budowanie działań na rzecz bezpieczeństwa żywności
wypada bardzo słabo.
Najbliższe zamierzenia. Opracowano polską wersję SFBB oraz odpowiednik modelu dla
specjalistycznych sklepów mięsnych. Obecnie trwa proces wdrażania nowatorskiego
rozwiązania w wybranych mikro firmach branży spożywczej.
22
WPA
YW SYSTEMU ZARZ
DZANIA JAKOŚCI
NA POZIOM
ZADOWOLENIA KLIENTA W POLSKICH PRZEDSI
BIORSTWACH
Z SEKTORA FACILITY MANAGEMENT
ANNA KMIECIK
Katedra Znormalizowanych Systemów Zarządzania
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Jerzy A
ańcucki, prof. zw. UEP
anna.m.kmiecik@gmail.com
Wstęp
Wybór obszaru badawczego związany jest z jakością usług. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu
lat udział sektora usług w gospodarce naszego kraju gwałtownie się zwiększył pod względem
wielkości wytwarzanego dochodu oraz liczby osób zatrudnionych. We wszystkich sektorach
gospodarki nasiliły się tendencje w kierunku specjalizacji, co zwiększyło zapotrzebowanie na
usługi specjalistów z zewnątrz (usługi outsourcingowe). W ten sposób powstało miejsce na
rynku usług dla osób i przedsiębiorstw zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami, do
których należy również sektor facility management [1].
Zarządzanie nieruchomościami polega na podejmowaniu decyzji i dokonywaniu czynności
mających na celu w szczególności:
�� zapewnienie właściwej gospodarki ekonomiczno  finansowej nieruchomości,
�� zapewnienie bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nieruchomości,
�� bieżące administrowanie nieruchomością,
�� utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym zgodnie z jej przeznaczeniem,
�� uzasadnione inwestowanie w nieruchomości [2].
Facility management jest rozwiązaniem, które opiera się na podstawach zarządzania
nieruchomościami oraz outsourcingu. Dany model zarządzania wykorzystywany jest przede
wszystkim w obiektach handlowych, przemysłowych, sportowych i budynkach biurowych.
Budynki te można przyrównać do bardzo skomplikowanych urządzeń technicznych, które
służą jako miejsce pracy i wsparcie działań biznesowych (tzw. budynki inteligentne) [3].
Głównym celem działania przedsiębiorstw zajmujących się facility management jest
utrzymanie budynku w wysokiej sprawności technicznej, funkcjonalnej, organizacyjnej
i ekonomicznej, a więc utrzymanie atrakcyjności rynkowej budynku jako nieruchomości.
Przedsiębiorstwa z sektora facility management skupiają się również na utrzymaniu wysokiej
23
jakości oferowanych usług, co wyrażone jest jako dążenie do ciągłego doskonalenia
i poprawy standardów operacyjnych w danej nieruchomości [2].
Cel badań
W swojej pracy chciałabym się zająć odpowiedzią na pytanie, co zrobić, aby usługa facility
management była na najwyższym możliwym poziomie z punku widzenia klienta.
Materiały i metody
Materiały badawcze zostaną uzyskane dzięki badaniom przeprowadzonym
w przedsiębiorstwach z sektora facility management posiadających wdrożony system
zarządzania jakością. Wykorzystane metody badawcze:
- studia literatury przedmiotu,
- analiza rozpraw doktorskich,
- narzędzie pomiaru  kwestionariusz ankietowy w oparciu o scenariusz wywiadu
pogłębionego i wyniki case research
- technika badań  wywiad indywidualny pogłębiony (30-40 wywiadów); case research  na
wybranym przedsiębiorstwie przeprowadzenie analizy procesu badania satysfakcji klienta (od
momentu planowania do wykorzystania wyników badań),
- liczebność próby  30-40 osób,
- dobór próby  celowy, spowodowany dużą różnorodnością w sektorze FM.
Wnioski
Zarządzanie jakością usług ma istotne znaczenia dla przedsiębiorstw działających w danym
sektorze, gdyż w konsekwencji globalizacji, rosnącej konkurencji oraz na skutek ciągłych
zmian preferencji i upodobań klientów jedynym sposobem na utrzymanie silnej pozycji na
rynku jest uzyskanie wysokiego poziomu zadowolenia klientów z tytułu świadczonych usług.
Temat związany z zadowoleniem klienta w sektorze facility management został już wstępnie
opisany w literaturze zagranicznej, wymaga on jednak dodatkowej analizy.
Literatura
[1] Filipiak B. (pod red.), Panasiuk A. (pod red.), Przedsiębiorstwo usługowe: zarządzanie, Wydawnictwo
Naukowe PWN, 2008
[2] Niezabitowska E. (pod red.), Budynek inteligentny. T. 1, Potrzeby użytkownika a standard budynku
inteligentnego, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2010
[3] Śliwiński A., Śliwiński B., Facility management, C. H. Beck, 2006
24
INNOWACJE OPAKOWANIOWE W PRZEMYŚLE
FARMACEUTYCZNYM
KOTOWSKA MAA
GORZATA
Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Hieronim Kubera, prof. zw. UEP
goh.kotowska@vp.pl
Wstęp
Rozwój techniki i elektroniki sprawia, że te dziedziny nauki i wiedzy rzutują bezpośrednio na
innowacje w medycynie, farmacji i naukach z nimi powiązanych w tym m. in. na dystrybucję
leków [3]. Ciągłe poszukiwania nowych metod leczenia, instrumentów, narzędzi, postaci
leków, prowadzą współczesną medycynę i farmację do nowej ery leczenia chorób.
Nowoczesne leki, ich opakowania wpływają pozytywnie na bezpieczeństwo użytkowania
środków farmaceutycznych, a przy okazji ułatwiają także szybą i bezpieczną ekspedycji
leków do pacjenta [2]. Przemysł farmaceutyczny i powiązane z nim elementy jak np.
opakowanie farmaceutyczne jednostkowe i zbiorcze, rozwijają się w tempie, które wymaga
ciągłej analizy technologicznej i marketingowej [2]. Badania te obejmują określenie działań
wpływających na polepszenie jakości i użyteczności opakowań jednostkowych i zbiorczych
dla leków, a także podejmują próbę określenia preferencji konsumentów, farmaceutów
i dostawców, które dotyczą badanego tematu. Istotny element oceny innowacji
opakowaniowych, to badanie ich wpływu na system, który zbudowany jest z wielu
współpracujących elementów, punktów, zrównoważonych segmentów tworzących sieć
logistyczną dla przemysłu farmaceutycznego, gdzie jednym z ostatecznych elementów jest
dostarczenie leków w odpowiednich opakowaniach do apteki i ich dystrybucja do
magazynów aptecznych i do pacjenta [1,3]. Wszystkie działania powinny zapewniać wysoki
stopień bezpieczeństwa, funkcjonalne użytkowanie oraz łatwą i szybką spedycję leków do
klienta, a opakowania jednostkowe i zbiorcze mają te zadania ułatwiać.
Cel i założenia
Celem pracy będzie próba oceny wpływu innowacji na bezpieczeństwo zdrowotne, wygląd,
funkcjonalność, proces ekspedycji leków, zastosowanych w wybranych opakowaniach dla
przemysłu farmaceutycznego. Badania prowadzone są w aspekcie obszarów technicznych,
konstrukcyjnych, materiałowych, a także marketingowych. Mają za zadanie określenie
stopnia znajomości zastosowanych innowacji, wskazanie rodzajów problemów i czynników
jakie występują podczas użytkowania leku i jego opakowania wraz ze wskazaniem
ewentualnych możliwości poprawy funkcjonalności wprowadzonych na rynek opakowań dla
wybranej grupy leków i ich opakowań z jednoczesnym usprawnieniem ich dystrybucji.
Materiały i metody
W analizie i ocenie jakości opakowań farmaceutycznych realizowane są dwie płaszczyzny
zachodzących i powiązanych ze sobą badań: technologiczne i marketingowe.
Przedsiębiorstwa, w oparciu o które prowadzone są badania, zajmują się końcowym etapem
logistycznej dystrybucji, magazynowania, ekspedycji leków i ich opakowań, (badania wśród
dostawców leków, w aptekach ogólnodostępnych, u odbiorców-pacjentów).
Płaszczyzna badań technologicznych dotyczy aspektów technicznych opakowań
farmaceutycznych z uwzględnieniem ich wpływu na bezpieczeństwo, użytkowanie a także
rolę jaką odgrywają w kanałach logistycznej dystrybucji. Wykorzystuje się między innym,
koncepcję złożoną z badania wytycznych w projekcji wybranych opakowań
farmaceutycznych i ich wpływ na zagospodarowanie powierzchni magazynowej apteki.
W analizie ilościowej badań marketingowych przeprowadzone zostaną ankiety sprawdzające
poglądy i wiedzę pacjentów, farmaceutów i dostawców z zakresu innowacji zastosowanych
w wybranych opakowaniach farmaceutycznych. Analiza jakościowa badań marketingowych,
prowadzona ma być przez pogłębianie wiedzy z zakresu badań indywidualnych
zogniskowanych grup (grupy focusowe) dla poznania czynników wpływających na
użytkowanie opakowań farmaceutycznych dla których wprowadzono innowacje.
Wyniki i wnioski (najbliższe zamierzenia)
W obecnej chwili prowadzone są badania techniczne opakowań zbiorczych i jednostkowych.
Z badań marketingowych zbierana jest grupa docelowych dostawców, farmaceutów, którzy
zostaną objęci badaniami. W przygotowaniu są ankiety, które posłużą do przeprowadzenia
badań ilościowych. Zogniskowane wywiady grupowe, dla zbadania użyteczności opakowań
zostaną przeprowadzone po zrealizowaniu pierwszej części badań marketingowych.
Literatura
[1] Jerzyk E., Nestorowicz R.:Opakowania farmaceutyczne-w trosce o pacjenta. Opakowanie, 2009, 2, 34
[2] Kubera H., Sierzputkowska J.: Wymagania stawiane pudełkom tekturowym do pakowania wyrobów
przemysłu farmaceutycznego. Przegląd Papierniczy, 2009, 8, 437-439
[3] Piecyk L.: Systemy identyfikacji opakowań farmaceutycznych oraz nanotechnologie w Norymberdze,
N�rnbergMesse  27-29.03.2007. Opakowanie, 2007, 2, 26-27
26
NOWE SURFAKTANTY ZWITTERJONOWE
DOBRAWA KWAŚNIEWSKA
Katedra Technologii i Ochrony Środowiska
Opiekun naukowy: prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński, prof. zw. UEP
dobrawa.kwasniewska@ue.poznan.pl
Wstęp
Człowiek od tysięcy lat zmaga się z drobnoustrojami negatywnie wpływającymi na jego
zdrowie, degradującymi żywność oraz materiały techniczne. Walka z mikroorganizmami nie
jest jednak prosta, ponieważ posiadają one zdolność nabywania oporności na stosowane
preparaty. Praca nad nowymi substancjami o właściwościach biobójczych jest więc w pełni
uzasadniona.
Orężem w tej walce mogą okazać się surfaktanty zwitterjonowe, których cząsteczka składa się
z hydrofilowej głowy oraz hydrofobowego ogona. Głowa obdarzona jest zarówno dodatnim
jak i ujemnym ładunkiem. Część kationową stanowią najczęściej fragmenty
czwartorzędowych soli amoniowych z kolei część anionowa może być budowana przez grupę
karboksylową, sulfonową, fosforanowa itp.[1].
Dotychczas stosowane surfaktanty zwitterjonowe poza właściwościami biobójczymi
charakteryzują się dobrą rozpuszczalnością w wodzie, biodegradowalnością, dużą stabilnością
piany. Dodatkowo są łagodne dla oczu i skóry [2].
Cel badań
Celem prowadzonych badań jest opracowanie efektywnej metody otrzymywania nowych
grup surfaktantów zwitterjonowych o strukturze betain. Dalsza część badań doświadczalnych
będzie miała na celu określenie właściwości użytkowych otrzymanych nowych związków
powierzchniowo-czynnych, wyznaczenie wartości CMC, określenie właściwości biobójczych
w stosunku do bakterii Gram-dodatnich oraz Gram-ujemnych, ocenę oddziaływania
otrzymanych substancji z błonami biologicznymi.
Materiały i metody
W pierwszym etapie prac zostanie przeprowadzona synteza mająca na celu otrzymanie
pochodnych N,N -dialkano-N,N -dimetyloheksadiaminy, schematycznie przedstawiona na
Rys.1. [3]. Otrzymane aminy zostaną następnie wykorzystane do syntezy surfaktantów
zwitterjonowych o strukturze betain.
H
N
+
CnH2n+1Br
N
H
CH3CN
N
N
CnH2n+1
CnH2n+1
n=8,10,12,14
Rys.1 Schemat syntezy pochodnych N,N -dialkano-N,N -dimetyloheksadiaminy
Wyniki
Budowa otrzymanych związków zostanie potwierdzona za pomocą: spektroskopii
magnetycznego rezonansu jądrowego (1H,13C NMR), spektroskopii w podczerwieni (IR) oraz
analizy elementarnej.
Literatura
[1] Yoshimura T., Ichinokawa T., Kaji M., Esami K.: Synthesis and surface-active properties of sulfobetaine-
type zwitterionic gemini surfactants. Colloids and Surfaces A: Physicochem. Eng. Aspects, 2006, 273,
208-212.
[2] Qi L., Fang Y., Wang Z., Ma N., Jiang L., Wang Y.: Synthesis and Physicochemical Investigation of
Long Alkylchain Betaine Zwitterionic Surfactant. J. Surfact. Deterg., 2008, 11,55-59.
[3] Souirti S., BaboulŁne M.: Original disymmetric bolaforms bearing at least one sulfobetaine head;
synthesis and surface properties. Can. J. Chem., 2001, 79, 1153-1158.
28
SPC JAKO NARZ
DZIE WSPOMAGAJ
CE LEAN MANAGEMENT
MAGDALENA LINKE
Katedra Chemii Ogólnej
Opiekun naukowy: dr hab. Alicja Maleszka, prof. nadzw. UEP
magdalena.linke@ue.poznan.pl
Wstęp
W dobie bardzo dużej konkurencji jakość produkowanych wyrobów, niskie koszty
wytwarzania oraz efektywność działania mają ogromny wpływ na zdobycie wysokiej pozycji
rynkowej. Aby osiągnąć satysfakcjonujące wyniki firmy zmuszone są do ciągłego rozwoju,
a co za tym idzie szukania nowoczesnych rozwiązań, które zastąpią stare, tradycyjne metody.
Jednym z takich rozwiązań jest metodologia Lean Management (zarządzanie
wyszczuplające), która koncentruje się w głównej mierze na eliminacji z procesów czynności
nie przynoszących wartości dodanej dla klienta, co prowadzi do redukcji czasu i kosztu
procesu jednocześnie przy produkcji wyrobów najwyższej jakości. Aby faktycznie można
było stwierdzić zmianę jakości należy nią odpowiednio sterować. Jednym z najlepszych
narzędzi służących do sterowania jakością jest SPC (ang. Statistical Process Control). SPC
używając narzędzi statystycznych skupia się na mierzeniu i redukcji zmienności w procesach.
Podstawową rolę odrywają karty kontrolne, które należą do metod bieżącej kontroli jakości,
a jednocześnie przy właściwym stosowaniu mają bardzo duże znaczenie przy poprawie
jakości produkcji.
Cel badań
Analiza i ocena wpływu stosowania narzędzi SPC na funkcjonowanie metodologii Lean
Management.
Populacja badawcza
W skład populacji będą wchodzić przedsiębiorstwa spełniające następujące wymagania:
- przedsiębiorstwa produkcyjne z wdrożonym Lean Management i wykorzystujące narzędzia
SPC znajdujące się na terenie Polski.
Docelowo zakłada się przebadanie 100 przedsiębiorstw. Do analizy wybrano firmy
o charakterze produkcyjnym, ponieważ z wcześniej przeprowadzonych bada wynika, że
koncepcja Lean Management jest tam najbardziej rozpowszechniona i najlepiej rozwinięta
Przedsiębiorstwa mikro zostały wykluczone z analizy, bo badania wykazały, że koncepcja
zarządzania odchudzającego nie jest tam praktykowana.
Metody
W badaniu właściwym wykorzystana zostanie metoda ankietowa, a narzędziem będzie
kwestionariusz ankietowy.
Badania
W najbliższym czasie zostanie opracowany wstępny kwestionariusz ankietowy, który będzie
bazował na badaniach literaturowych oraz badaniach przeprowadzonych w latach 2009/2010.
Kwestionariusz zostanie rozesłany do ekspertów, na co dzień zajmujących się zarządzaniem
wyszczuplającym oraz wykorzystujących narzędzia. Na tej podstawie zostanie sporządzony
kwestionariusz ankietowy, który posłuży do badania właściwego.
Literatura
[1] Gerber T.: Statystyczne sterowanie procesami-doskonalenie jakości z pakietm statistica. Wyd. StatSoft
Polska, Kraków 2000.
[2] Maleszka A., Linke M.: Lean Management w polskich realiach, Towaroznawcze Problemy Jakości,
Radom 2011.
[3] Pande P., Neuman R., Cavanagh R.: Six Sigma. Sposób poprawy wyników nie tylko dla firm takich, jak
GE czy Motorola. Wyd. K.E. Liber S.C., Warszawa 2003.
30
DOŚWIADCZENIA MIAST PARTNERSKICH W GOSPODARCE
ODPADAMI KOMUNALNYMI - WZÓR DLA ZARZ
DZANIA
GOSPODARK
ODPADAMI KOMUNALNYMI W KALISZU
MARTA MANCEWICZ
Katedra Ekologii Produktów
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof. zw. UEP
marta.mancewicz@poczta.onet.pl
Wstęp
Współpraca partnerska między miastami służy realizacji idei tworzenia wspólnej Europy
w lokalnej skali, poprzez międzynarodowe kontakty i integrację obywateli oraz działań
w sferze gospodarczej, społecznej oraz kulturalnej. Twinning to działanie polegające na
wymianie doświadczeń oraz podejmowaniu wspólnych inicjatyw i przedsięwzięć
w strategicznych dziedzinach dla rozwoju miast i gmin m.in. w zakresie zarządzania
gospodarką odpadami. Ponadto członkostwo Polski w strukturach unijnych ustanawia
dostosowanie systemu prawnego oraz zarządzania systemem gospodarki odpadami do
wytycznych Wspólnoty Europejskiej. Otwartość oraz życzliwość wysokorozwiniętych miast
partnerskich Kalisza zlokalizowanych w Holandii  Herhugowaard, Niemczech  Erfurt oraz
w Anglii  Preston umożliwia wykorzystanie ich doświadczeń w zakresie zarządzania
gospodarką odpadami komunalnymi, które mogą być przykładem dla Kalisza zapewniającym
nowoczesne i zrównoważone rozwiązania.
Cel badań
Celem badań jest kompleksowa analiza doświadczeń miast partnerskich Kalisza w obszarze
ochrony środowiska, a w szczególności strategii zarządzania gospodarką odpadami
komunalnymi, które mogą służyć jako wzór dla polskiego systemu. Badaniami objęto system
gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce, Holandii, Niemczech oraz Anglii na
przykładzie miast bliz
niaczych. Poszczególne elementy wysoko rozwiniętych systemów
zachodnio europejskich partnerów zostaną poddane analizie i ocenie pod kątem możliwości
ich zastosowania w Kaliszu. Na bazie doświadczeń oraz wybranych metod stosowanych
w miastach partnerskich opracowane zostaną rozwiązania, których transponowanie do
będącego w budowie polskiego systemu gospodarki odpadami jest celowe.
Materiały i metody Materiały, które służą weryfikacji postawionego celu stanowiły:
literaturę oraz dokumentację krajową i zagraniczną związaną z gospodarowaniem odpadami,
regulacje prawne dotyczące gospodarki odpadami obowiązujące w Unii Europejskiej,
regulacje narodowe oraz lokalne wszystkich analizowanych krajów, plany i strategie
gospodarki odpadami na poszczególnych szczeblach administracji, ponadto dane dotyczące
ekonomicznych korzyści wynikających z wdrożenia analizowanych rozwiązań. Materiały
wewnętrzne przedsiębiorstw prowadzących zarządzanie gospodarką odpadami oraz lokalne
regulacje prawne z poszczególnych krajów zostały zebrane podczas wizyt studyjnych
umożliwiających bezpośrednie konsultacje oraz zdobycie informacji  u z
ródeł . Zasadniczą
metodą badawczą była analiza porównawcza aspektów ekologicznych i społecznych
zintegrowanych elementów gospodarki odpadami funkcjonujących w miastach partnerskich.
Do najważniejszych elementów należą: systemy zbiórki odpadów, transport, metody ich
odzyskiwania i unieszkodliwiania oraz mechanizmy prawno-organizacyjne (regulacje prawne
oraz działania prewencyjne i edukacyjne). Szczegółowej analizie zostaną poddane działania
Zakładów Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych, będące ważnym ogniwem systemów
gospodarki odpadami. Celem analizy jest opracowanie finansowe i ekonomiczne studium
przypadku projektów dotyczących możliwości zredukowania wysokoenergetycznej frakcji
odpadów pochodzących od mieszkańców Kalisza, która obecnie jest unieszkodliwiania
poprzez składowanie. Projekty inwestycyjne dotyczące rozwiązania problemów odpadów
posortowniczych poddane zostaną analizie kosztów oraz korzyści, która umożliwi ocenę ich
opłacalności dla przedsiębiorstwa oraz społeczeństwa.
Wyniki i wnioski
W wyniku prowadzonych badań stwierdzono, że główne regulacje prawne oraz systemy
gospodarki odpadami w miastach partnerskich są podobne i zgodne z zasadami prawa
wspólnotowego Unii Europejskiej, jednakże na szczeblu lokalnym występują różnice, co
implikuje przedstawienie różnorodnych możliwości rozwiązań i ulepszeń dla polskiego
systemu gospodarki odpadami. Decydujący wpływ na wysoki poziom analizowanych
systemów gospodarki odpadami mają następujące elementy: gminne władztwo nad odpadami,
opłata odpadowa, wysoka świadomość ekologiczna mieszkańców dzięki prowadzeniu na
szeroką skalę edukacji ekologicznej przez samorządy, szczegółowa segregacja odpadów oraz
egzekwowanie hierarchii postępowania z odpadami zgodnie z Dyrektywą Ramową
o odpadach 2008/98/WE (Dz. Urz. UE L/312/3 z dnia 22.11.2008). Proponowane rozwiązania
analizowanego problemu zagospodarowania wysoko energetycznej frakcji posortownicznej
dotyczą możliwości wykorzystania jej do produkcji paliw alternatywnych (RDF) lub
termicznego unieszkodliwiania, co wpłynie na efektywne korzystanie z zasobów naturalnych,
które jest kluczowe dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju Europy.
32
WALIDACJA METODY ANALITYCZNEJ W ZAPEWNIANIU
BEZPIECZEC
STWA ZDROWOTNEGO ŻYWNOŚCI
LESZEK MATUSZAK
Katedra Chemii Ogólnej
Opiekun naukowy: dr hab. Alicja Maleszka, prof. nadzw. UEP
leszek.matuszak@gmail.com
Bezpieczeństwo zdrowotne żywności jest jednym z największych wyzwań, z jakim muszą
zmierzyć się producenci i konsumenci. Chociaż wydawać się może, że dba się
o bezpieczeństwo jak nigdy wcześniej, to konsument stwierdza, że jakość żywności się
pogarsza [3]. Dane statystyczne zdają się potwierdzać tą tezę - miliony ludzi w krajach OECD
rokrocznie poważnie chorują z powodu zanieczyszczeń żywności [1]. Wczesne wykrywanie
zagrożeń i zapobieganie im pozwala uniknąć zarówno kosztów zwrotów, utraty
wiarygodności, ewentualnych odszkodowań [2], jak i kosztów, których nie da się wyrazić
jakościowo, jak na przykład ludzkie zdrowie czy życie.
Celem pracy jest walidacja metody analitycznej oznaczania metali ciężkich
w produktach spożywczych oraz ukazanie problemów związanych z określaniem budżetu
niepewności oraz jego składników. Materiałem badawczym jest herbata  czarna chińska,
zielona chińska, czarna indyjska i granulowana (chińska czarna). Oprócz samej walidacji
ukazane zostaną także najważniejsze problemy związane z walidacją, które występują
w laboratoriach akredytowanych.
W trakcie walidacji określono sposób przygotowania próbki, optymalną metodę pomiaru oraz
błędy (niepewność) z nią związane. Ograniczeniem jest dostępna aparatura badawcza,
ponieważ należy wziąć pod uwagę niską czułość urządzeń. Dlatego pierwszym krokiem jest
wybór metody przygotowania próbki - pod uwagę należy wziąć mineralizację na mokro,
mineralizację w mikrofalach oraz spopielenie próbki i zastosowanie dwóch wyżej
wymienionych metod. Pozwoli to uzyskać wyższe stężenia materiału badawczego w analicie,
co przekłada się na wyższą precyzję uzyskiwanych wyników. Następnym etapem są właściwe
pomiary na spektrometrze. Podczas oznaczeń określi się progi wykrywalności, błędy
pomiarowe  każde w zależności od użytej metody przygotowania próbek i metody
oznaczania. Dzięki walidacji metody możliwa będzie także akredytacja laboratorium,
a następnie komercyjne stosowanie metody. Jednocześnie ukazana zostanie istotność
identyfikacji wszystkich składników wchodzących do budżetu niepewności złożonej 
pominięcie jednego istotnego czynnika może decydować o niewłaściwym wyniku pomiaru,
co może skutkować błędną decyzją o zostawieniu/wycofaniu towaru na rynku. Skutkiem tego
mogą być znaczne straty finansowe lub narażenie zdrowia konsumenta poprzez jego
ekspozycję na żywność potencjalnie niebezpieczną.
Oprócz badań laboratoryjnych przeprowadzono także badania ankietowe w laboratoriach
akredytowanych oznaczających metale ciężkie i zajmujących się badaniem żywności i wody.
Pytania dotyczyły między innymi problemów związanych z walidacją metody, określaniem
niepewności oraz z dryftem instrumentu.
Obecnie przeprowadzono już wszystkie badania laboratoryjne, badanie ankietowe. Dokonano
także analizy ankiet. Pełna analiza wyników badań laboratoryjnych zbliża się ku końcowi.
Stan postępu prac można ocenić na bardzo zaawansowany  planowany termin ukończenia
pracy to sierpień/wrzesień 2011.
Literatura
[1] Rocourt, J., Moy, G., Vierk, K., Schlundt, J.: The Present State of Foodborne Disease in OECD
Countries. Food Safety Department, WHO, Geneva, 2003
[2] Seokjin K., Behnam N.: The dynamics of quality costs in continuous improvement. International Journal
of Quality & Reliability Management, 2008, 25 (8), 842-859
[3] Trienekens J. , Zuurbier P.: Quality and safety standards in the food industry, developments and
challenges. International Journal of Production Economics, 2008, 113, 107-122
34
KOMUNIKACJA MARKETINGOWA ORGANIZACJI SPORTOWEJ
Z JEJ INTERESARIUSZAMI
SZYMON MICHALAK
Katedra Marketingu Produktu
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Bogdan Sojkin, prof. zw. UEP
szymon.michalak@ue.poznan.pl
Jednym z najważniejszych elementów działalności rynkowej każdej organizacji jest
komunikacja marketingowa z jej interesariuszami. Proces ten prowadzić powinien między
innymi do wzbudzenia zainteresowania oferowanym produktem lub/i usługą, budowania
pozytywnych i trwałych relacji z otoczeniem, wzrostu lojalności wśród odbiorców, czy też
wykreowania pozytywnego wizerunku organizacji, co w połączeniu z pozostałymi
instrumentami marketingu powinno się przekładać przede wszystkim na utrzymanie obecnych
i przyciągnięcie nowych interesariuszy danej organizacji sportowej, przyczyniając się do jej
rozwoju [1]. Spektrum interesariuszy organizacji działających na rynku sportowym jest
niezwykle szerokie. Podyktowane jest to faktem obecności klubów czy związków sportowych
zarówno na rynku B2C jak i B2B [2].
Szczególnie interesującym obszarem badawczym jest komunikacja rynkowa organizacji
sportowej z jej klientami indywidualnymi  kibicami i powstające w rezultacie wzajemne
relacje. Proces komunikacji na rynku sportowym w Polsce jest niestety daleki
od ideału (nierzadko powstają na przykład konflikty na linii kibice  klub, kibice  związek
sportowy). Istnieje więc pilna potrzeba zidentyfikowania przyczyn tego niekorzystnego stanu
rzeczy, które swoje z
ródło mogą mieć nie tylko w niewłaściwym wykorzystywaniu kanałów
komunikacji marketingowej, ale także w sferze socjologicznej i psychologicznej relacji
organizacji sportowych i ich interesariuszy. Dalszym etapem będzie zaproponowanie nowych
rozwiązań, jakie mogłyby zostać wprowadzone przez organizacje w celu zoptymalizowania
omawianego procesu pod kątem kibiców. Wskazane zostaną możliwości wykorzystania
poszczególnych kanałów komunikacji, ze szczególnym uwzględnieniem dynamicznie
rozwijających się serwisów społecznościowych.
Z uwagi na wybrany obszar badawczy, rozprawa będzie mieć charakter interdyscyplinarny 
łączyć będzie ona wiedzę z zakresu zarządzania, socjologii i psychologii.
Należy mieć nadzieję, że wynikające z niej wnioski posłużą do poprawy relacji pomiędzy
organizacjami sportowymi a ich kibicami, a co za tym idzie przyczynią się do rozwoju
polskiego sportu.
W ramach przygotowań do jej napisania, został przygotowany artykuł  Wykorzystanie
Internetu w komunikacji organizacji sportowej z interesariuszami na rynku sportowym ,
który zostanie opublikowany w Zeszycie Naukowym, który ma zostać wydany jako
podsumowanie Konferencji Naukowej  Zarządzanie polskim sportem w gospodarce
rynkowej współorganizowanej przez Katedrę Marketingu Produktu.
Ponadto w Katedrze Marketingu Produktu jest przygotowywany grant naukowy, który
zostanie złożony w Narodowym Centrum Sportu. Obecnie prowadzone są intensywne studia
literaturowe obejmujące z
ródła wtórne krajowe i zagraniczne.
Literatura:
[1] Blythe J.: Komunikacja marketingowa. Wyd. PWE, Warszawa 2002
[2] Sznajder A.: Marketing sportu. Wyd. PWE, Warszawa 2008
36
WA
AŚCIWOŚCI UŻYTKOWE NOWYCH SURFAKTANTÓW
Z UGRUPOWANIEM CUKROWYM
KATARZYNA MICHOCKA
Katedra Technologii i Ochrony Środowiska
Opiekun naukowy: prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński, prof. zw. UEP
katarzyna.michocka@ue.poznan.pl
Wstęp
Surfaktanty (inaczej związki powierzchniowo-czynne) są to substancje o specyficznej
budowie chemicznej. Ich cząsteczki zbudowane są z dwóch części o odmiennym
powinowactwie do wody: części hydrofilowej i hydrofobowej. W strukturze cząsteczki
surfaktantu oprócz grup hydrofobowych i hydrofilowych występować mogą ugrupowania
spełniające charakter łączników pomiędzy poszczególnymi elementami strukturalnymi
cząsteczki. Taką rolę w strukturze surfaktantów może spełniać np. grupa amidowa, estrowa,
sulfonowa itd. Dzięki swojej specyficznej budowie związków powierzchniowo-czynnych ich
wodne roztwory wykazują aktywność powierzchniową. Przejawia się ona obserwowaną
doświadczalnie zdolnością surfaktantów do ulegania adsorpcji na granicy faz.
Surfaktanty cukrowe są jedną z grup niejonowych związków powierzchniowo- czynnych,
które w swojej budowie posiadają część hydrofilową pochodzącą od węglowodanu oraz część
hydrofobową, jaką stanowi łańcuch alkilowy. Ponadto grupy hydrofilowe mogą składać się
z jednej, dwu lub więcej jednostek cukru (np. sacharoza, laktoza), natomiast część
hydrofobowa z jednego lub kilku łańcuchów alkilowych. Ugrupowanie cukrowe jest układem
naturalnie występującym w przyrodzie. Dlatego surfaktanty cukrowe, które wykazują dobre
właściwości powierzchniowo - czynne charakteryzują się zwykle również dużą łatwością
ulegania procesom biodegradacji w środowisku naturalnym, a ponadto zwykle są
nietoksyczne.
Te potencjalne właściwości surfaktantów cukrowych przyczyniają się do ciągłego
prowadzenia intensywnych badań zarówno syntetycznych jak i aplikacyjnych, dzięki temu
związki te będą coraz częściej stosowane w nie tylko w produktach handlowych, ale także
powszechnie stosowane razem z innymi środkami powierzchniowo czynnymi. Dotychczas
znane grupy surfaktantów opartych na bazie surowców naturalnych, a zwłaszcza cukrów, są
stosowane głównie jako substancje czynne w wyrobach przemysłu spożywczego,
farmaceutycznego i kosmetycznego.
Cel pracy
Praca doktorska realizowana jest w celu otrzymania nowych grup surfaktantów zawierających
w swojej strukturze ugrupowania cukrowe. Dzięki wprowadzeniu do struktury węglowodanu
podstawnika zawierającego łańcuch alkilowy z atomem azotu oraz resztę sulfonową
surfaktanty te są solami wewnętrznymi, których charakter zmienia się wraz ze zmianą pH
roztworów. Przypuszcza się, że związki te powinny charakteryzować się znacznie lepszymi
właściwościami powierzchniowymi, powinny wykazywać łagodne działanie, nie powodować
podrażnień i alergii skórnych. Użyte substraty do otrzymania tych surfaktantów to cukier
prosty (glukoza) oraz dwucukier (laktoza). Obecność reszt cukrowych zwiększy także
hydrofilowość tych związków i wynikającą z tego lepszą rozpuszczalność w wodzie.
Potencjalne możliwości zastosowania tych nowych surfaktantów obejmują produkty łagodnie
działające na skórę, np. szampony, żele pod prysznic, płyny do mycia naczyń, płyny do
higieny intymnej, produkty do pielęgnacji niemowląt i dzieci. Jednocześnie obecność reszty
cukrowej powinna zwiększyć biodegradowalność tych surfaktantów.
Literatura
[1] Cosima Stubenrauch: Sugar surfactants  aggregation, interfacial and adsorption phenomena. Current
Opinion in Colloid & Interface Science, 2001, 6, 160-170.
[2] Kołodziejczyk A.: Naturalne związki organiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
[3] Zieliński R.: Surfaktanty. Budowa, właściwości, zastosowania, Wydawnictwo Uniwersytetu
Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2009.
[4] Szymanowski J.: Związki powierzchniowoczynne na bazie węglowodanów. Pollena, Tłuszcze, Środki
Piorące, Kosmetyki, 1974, 18, 1.
[5] Ropuszyński S., Niektóre aspekty produkcji środków powierzchniowoczynnych na bazie surowców
roślinnych. Pollena, Tłuszcze, Środki Piorące, Kosmetyki, 1974, 18, 12.
38
JAKOŚĆ USA
UG MEDYCZNYCH W GABINETACH
POSIADAJ
CYCH SYSTEM ZARZ
DZANIA JAKOŚCI
-
ZASADNOŚĆ WDRAŻANIA I CERTYFIKACJI
KATARZYNA MILEJCZAK
Katedra Handlu Międzynarodowego
Opiekun naukowy: prof.dr hab. Henryk Mruk, prof. zw. UEP
kasia.milejczak@wp.pl
Wstęp
Usługi medyczne są specyficzną i bardzo ważną dziedziną działalności. Odpowiednia jakość
tych usług jest szczególnie istotna, gdyż od niej zależy zadowolenie i satysfakcja klienta oraz
zdrowie i życie człowieka. Jakość jest pojęciem złożonym, rozmaicie interpretowanym przez
inżynierów, ekonomistów, towaroznawców, prawników. Jakość opieki zdrowotnej wg WHO
to stopień, do jakiego usługi zdrowotne obejmujące jednostki i populacje zwiększają
prawdopodobieństwo osiągnięcia oczekiwań w zakresie efektów leczenia oraz wykazują
zgodność z aktualną i profesjonalną wiedzą. System zarządzania jakością w gabinetach
medycznych w znacznym stopniu wpływa na zwiększenie jakości obsługi pacjenta, między
innymi dzięki: uporządkowaniu postępowania wg ustalonych zasad, procedur, instrukcji;
pilnowaniu obowiązkowych/okresowych przeglądów sprzętu medycznego; przestrzeganiu
przepisów prawa; szkoleniu i podnoszeniu kwalifikacji personelu; badaniu satysfakcji
pacjentów, kooperantów oraz pracowników a przede wszystkim wykrywaniu niezgodności
i doskonaleniu systemu czyli procesu leczenia/opieki/pielęgnacji/rehabilitacji/obsługi pacjenta
 głównego klienta.
Cel badań
Celem pracy jest zbadanie wpływu wdrożenia systemów zarządzania na jakość usług
medycznych w gabinetach medycznych.
Problem badawczy pracy skupia się na wyodrębnieniu czynników skutecznego wdrażania
zasad zarządzania jakością. W pracy zostanie pokazane jak ważne jest podejście
kompleksowe do problemu jakości w ochronie zdrowia.
Materiały i metody
Badanie zostanie przeprowadzone za pomocą kwestionariusza ankiety servqual, skierowanej
do pacjentów wybranych gabinetów medycznych: tych, które posiadają wdrożony system
zarządzania jakością wg PN-EN ISO 9001:2009 oraz tych, które go nie posiadają; na terenie
miasta Poznania i mniejszych miast sąsiadujących. Uzyskane w ten sposób informacje
pozwolą odpowiedzieć na pytania: jaki jest wpływ systemów zarządzania jakością na jakość
usług medycznych, zadowolenie pacjentów, satysfakcję pracowników?
Wnioski
W obecnej chwili przeprowadzana jest ankieta w wybranych gabinetach medycznych. Zostały
napisane dwa rozdziały teoretyczne pracy.
Literatura
[1] Sigma J., Thompson R., Koronacki J., Nieckuła J.: Techniki zarządzania jakością od Shewharta do
metody six sigma. Akademicka Oficyna Wydawnicza Exit Warszawa 2005
[2] Norma PN-EN ISO 9001:2009
[3] Norma PN-EN ISO 9001:2001
[4] Norma PN-EN ISO 9004:2001
[5] Borucki W., Urbaniak M., Zdefiniować jakość, Problemy jakości
[6] Bizon  Górecka J., Menedżer jakości w nowocześnie zarządzanym przedsiębiorstwie, Bydgoszcz 2002
[7] Zeller P., Kapała W., Miejsce klienta w procesie oceny jakości usług medycznych, Problemy jakości
2004
[8] Dobska M., Dobski P., TQM zarządzanie przez jakoś w zakładach opieki zdrowotnej, Poznań
[9] A
ańcucki, J., Podstawy kompleksowego zarzadzania jakością TQM
[10] Brilman J., Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2002
40
WPA
YW STRUKTURY GOSPODARCZEJ I ENERGETYCZNEJ NA
EMISJE GAZÓW CIEPLARNIANYCH W POLSCE
JAN MIZGAJSKI
Katedra Koniunktury Gospodarczej
Opiekun naukowy: prof. Ryszard Barczyk, prof. zw. UEP
jan.mizgajski@ue.poznan.pl
Wstęp
W roku 2008 Parlament Europejski przyjął cele dotyczące redukcji emisji gazów
cieplarnianych w Unii Europejskiej (UE) wahające się w przedziale 20-30% do 2020 roku
względem roku 1990. Tymczasem poszczególne gospodarki UE dysponują różnym
technicznym potencjałem redukcji emisji wynikającym zarówno z ich struktury energetycznej
jak i gospodarczej. Szczególnie trudną sytuację w tym względzie mają te kraje, w których
znaczna część energii pozyskiwana jest z paliw wysokoemisyjnych (np. z węgla) oraz
w których duże znaczenie odgrywają tzw. sektory energochłonne (jak np. energetyka,
hutnictwo, przemysł chemiczny). Do tych krajów zalicza się m.in. Polskę. Wobec tego istotne
jest zbadanie wpływu struktury energetyczno-gospodarczej na emisje gazów cieplarnianych
uwalnianych w Polsce.
Cel badań
Celem przeprowadzanych badań jest zbadanie wpływu zmian w strukturze energetycznej
i gospodarczej Polski na wielkość emisji CO2, CH4, N2O, pochodzących z procesów spalania
paliw w latach 1995-2008.
Materiały i metody
Praca opiera się na wykorzystaniu metodyki modelowania input-output, która umożliwia
uchwycenie relacji ekonomiczno-środowiskowych zachodzących podczas procesów
wytwórczych. Punktem wyjścia do prowadzonych badań jest klasyczny model przepływów
międzygałęziowych Leontiefa [1]. Dzięki rozwojowi tej metody oraz systemu statystyki
narodowej możliwe jest oszacowanie emisji generowanych przez poszczególne sektory
gospodarki oraz określenie związków przyczynowo-skutkowych zachodzących między
popytem, podażą a emisjami. Materiał badawczy stanowią pozyskane dane z GUS,
EUROSTAT oraz Agencji Rynku Energi (ARE) dotyczące przepływów międzygałęziowych
dla Polski w latach 1995-2006, a także odpowiadające temu okresowi tabele bilansów
paliwowo-energetycznych. Dane dotyczące wskaz
ników emisyjnych dla poszczególnych
paliw pochodzą z opracowań Międzynarodowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC).
Do tej pory w Polsce przeprowadzonych zostało niewiele podobnych badań. Spośród nich na
wzgląd zasługuje monografia M. Plicha [2], która w kompleksowy sposób wyjaśnia budowę
i możliwości wykorzystania modeli ekonomiczno-ekologicznych. Interesująca jest także
metoda modelowania wodochłonności gospodarki zaproponowana przez I. Godyń [3].
Z kolei, w literaturze światowej podejście input-output cieszy się od lat coraz większą
popularnością. Ostatnio, tego typu podejście stosuje się najczęściej do badań ekonomicznych
aspektów emisji gazów cieplarnianych, co przypuszczalnie wynika z rosnącego
zainteresowania problemem zmian klimatu i polityki klimatycznej. Azja, jest tym regionem,
w którym podobnych analiz przeprowadza się najwięcej. Najnowsze opracowania dotyczą
Chiny [4], Korei [5] i Indii [6]. W Europie także można znalez
ć ciekawe przykłady dla tego
rodzaju badań, jak choćby analiza emisji gospodarki hiszpańskiej [7], czy greckiej [8].
Najbliższe zamierzenia
Najbliższym zamierzeniem dotyczącym przygotowania pracy jest opracowanie oraz walidacja
ogólnego modelu input-output uchwycającego zmiany emisji w reakcji na zmiany struktury
energetyczno-gospodrczej w danym regionie.
Literatura
[1] Chen G.Q. and Zhang B.: Greenhouse gas emissions in China 2007: Inventory and input output analysis.
Energy Policy, 2010, 38 (10), 6180-6193.
[2] Chung W.-S., Tohno S., and Shim S.Y.: An estimation of energy and GHG emission intensity caused by
energy consumption in Korea: An energy IO approach. Applied Energy, 2009, 86 (10), 1902-1914.
[3] Mavrotas G., Hontou V., Diakoulaki D.: Decomposition analysis of CO2 emissions from the Greek
manufacturing sector. Global Nest, 2000, 2 (1), 119-127.
[4] Godyń, I.: Metodyka sporządzania analiz ekonomicznych wykorzystywanych w zarządzaniu zasobami
wodnymi, Praca doktorska powstała w Instytucie Inżynierii i Gospodarki Wodnej, Politechnika
Krakowska, Kraków 2007.
[5] Leontief W.W.: The structure of American economy, 1919-1929: an empiriaal application of equilibrium
analysis, Harvard University Press, Cambridge 1941.
[6] Llop M.: Economic structure and pollution intensity within the environmental input output framework.
Energy Policy, 2007. 35(6), 3410-3417.
[7] Parikh J.: CO2 emissions structure of Indian economy. Energy, 2009, 34 (8), 1024-1031.
[8] Plich M.: Budowa i zastosowanie wielosektorowych modeli ekonomiczno-ekologicznych. Wyd.
Uniwersytetu A
ódzkiego, A
ódz
2002.
42
WPA
YW CZYNNIKÓW KULTUROWYCH WYST
PUJ
CYCH
W RÓŻNYCH REGIONACH GEOGRAFICZNYCH ŚWIATA ORAZ
STRUKTURALNYCH NA SPOSÓB ZARZ
DZANIA JAKOŚCI

W PRZEDSI
BIORSTWACH PRODUKCYJNYCH
GRZEGORZ MUDROW
Katedra Chemii Produktów Naturalnych
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Jan Jasiczak, prof. zw. UEP
gmudrow@gmail.com
W dobie postępującej globalizacji na świecie przedsiębiorstwa, chcące rozwijać swoją
działalność, otwierają się na współpracę z kontrahentami z różnych rejonów świata. Taka
aktywność przynosi wiele korzyści, ale niestety również trudności w funkcjonowaniu
przedsiębiorstwa, znajduje ona swoje odbicie w systemie zarządzania jakością oraz
zapewnieniu odpowiedniego poziomu jakości produktów. Jednym z najistotniejszych
czynników są różnice kulturowe. Powodują one głębokie różnice na poziomie ludzi,
jednostek i organizacji. Systematyczną i szczegółową klasyfikację kultur z odpowiednim
zastosowaniem w gospodarce przedstawiają Iris Warner i Linda Beamer, które doszły do
wniosku, iż osoby działające biznesie międzynarodowym powinny przede wszystkim poznać
fundamentalne zasady rządzące daną kulturą a sobie obcą, z którą mają do czynienia na polu
profesjonalnym [2]. Niezrozumienie różnic kulturowych prowadzi do konfliktów
i nieporozumień. Dodatkowym aspektem, który wpływa na szeroko pojętą jakość produkcji,
jest struktura współpracy między organizacjami działającymi w różnych rejonach świata.
Najnowszym trendem zauważalnym na rynku największych światowych producentów jest
tworzenie firm typu joint venture między organizacjami, które działają w tym samym
sektorze rynkowym. Przykładem jest organizacja Royal Philips Electronics, która jest
jednocześnie przedmiotem badania w sektorze consumer lifestyle  produkcja płaskich
telewizorów. Jeszcze w 2011 roku powstanie nowa firma, która stworzona z udziałów firmy
Philips oraz TPV Technology Limited przejmie działalność Philips w zakresie projektowania
oraz produkcji telewizorów. Oczywiście różnice kulturowe stają się kluczowym wyzwaniem
na drodze nowej firmy, ponieważ Philips jest organizacją europejską, podczas gdy TPV jest
koncernem chińskim. Kolejnym wyzwaniem stojącym przed korporacją transnarodową jest
pojęcie outsourcingu, które jest szeroko rozpowszechnione wśród masowych producentów.
Korporacja transnarodowa, zlecając produkcje rodzimych produktów zewnętrznym firmom
produkcyjnym, musi skoncentrować się na stworzeniu odpowiedniego systemu akceptacji
oraz kontroli producenta oraz jego dostawców celem zapewnienia odpowiedniej jakości
rodzimych produktów na rynku. Determinowany model biznesowy określający zakres
współpracy między producentem, dostawcami oraz korporacją może wpływać pozytywnie lub
negatywnie na zakres oraz sposób współpracy kooperantów, co może znalez
ć swoje
odniesienie w finalnej jakości produktu. Niezależnie od różnic kulturowych, ilości dostawców
oraz modelu biznesowego końcowy produkt musi spełniać wymogi jakościowe, które są takie
same dla każdego producenta, niezależnie od regionu świata, w którym dany wytwórca
funkcjonuje.
Głównym celem badania jest identyfikacja różnic w zarządzaniu jakością wynikającą
z rozbieżności kulturowych danego kraju oraz określenie wpływu naleciałości kulturowych
danego regionu na proces decyzyjny w organizacji. Skoro pojęcie kultury w organizacji
często określane jest, jako zbiorowe zaprogramowanie umysłu, które odróżnia członków
jednej organizacji od drugiej [1] to, moim zadaniem, będzie zidentyfikowanie klucza do
oprogramowania oraz wypracowania narzędzia, które będzie pozwalało określić wstępne
ryzyko, które występuje przy współpracy organizacji pochodzących z różnych rejonów
świata.
W trakcie badania zostanie przeprowadzony wywiad bezpośredni przy użyciu
kwestionariusza ankietowego. Jako jednostka badawcza zostali określeni przedstawiciele oraz
pracownicy działów jakości przedsiębiorstw będących dostawcami dla firmy Philips bądz

pracujących w korporacji Philips zlokalizowanych na terenie krajów: Chiny, Singapur,
Polska, Węgry, Belgia, Rosja, Holandia.
Literatura
[1] Hofstede G.: Kultury i Organizacje, Wyd. PWE, Warszawa 2000
[2] Murdoch A.: Współpraca z cudzoziemcami w firmie, Wyd. Poltext, Warszawa 1999
44
OCENA WPA
YWU ZABIEGÓW TECHNOLOGICZNYCH
STOSOWANYCH PODCZAS PRODUKCJI PRZETWORÓW
POMIDOROWYCH NA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH SUBSTANCJI
BIOLOGICZNIE AKTYWNYCH
ROBERT OWCZARZAK
Katedra Technologii Żywienia Człowieka
Opiekun naukowy: dr hab. Danuta Górecka, prof. nadzw. UP w Poznaniu
r.owczarzak@op.pl
Wstęp
W ostatnich latach jakość produktów spożywczych związana z ich składem chemicznym
nabiera coraz większego znaczenia. Od wieków dążono do stosowania w żywności
określonych dodatków wpływających pozytywnie na stan zdrowia człowieka. Produkty
spożywcze zawierają w swoim składzie substancje odżywcze oraz nieodżywcze
o właściwościach prozdrowotnych oraz leczniczych. Żywność o udowodnionym korzystnym
wpływie na organizm człowieka, ponad efekt odżywczy nosi nazwę żywności funkcjonalnej.
Do tej kategorii żywności można zaliczyć przetwory pomidorowe, bowiem zawierają
w swoim składzie znaczne ilości substancji biologicznie aktywnych. Jedną z nich jest likopen,
który jest przeciwutleniaczem chroniącym organizm przed takimi chorobami jak: rak piersi,
trzustki, prostaty, jamy ustnej, zawał serca, czy przed chorobami neurologicznymi. Jego ilość
w przetworach pomidorowych wzrasta w efekcie prowadzonych zabiegów technologicznych.
Podczas przetwarzania pomidorów powstają produkty odpadowe tzw. wytłoki pomidorowe,
będące bogatym z
ródłem błonnika pokarmowego, substancji wykazującej wielokierunkowe
pozytywne oddziaływanie na organizm człowieka.
Cel badań
Określenie zawartości likopenu, �-karotenu, witaminy C i błonnika pokarmowego
w pomidorach, koncentracie pomidorowym i wytłokach pomidorowych uzyskanych
w różnych okresach kampanii produkcyjnej i z różnych odmian pomidorów, a także w trakcie
przechowywania gotowych wyrobów.
Materiały
1. surowiec  pomidory przeznaczone do produkcji
2. koncentrat pomidorowy pobrany w trakcie procesu produkcyjnego z końcowego etapu
procesu produkcyjnego
3. młóto pomidorowe pobrane podczas trwania pełnej kampanii przerobowej.
Metody
1. Ustalenie czynników wpływających na zawartość wybranych substancji biologicznie
aktywnych: stopień rozdrobnienia, temperatura przetwarzania, ciśnienie, warunki
przechowywania.
2. Określenie zawartości likopenu, �-karotenu, witaminy C, błonnika pokarmowego i jego
frakcji.
3. Określenie aktywności przeciwutleniającej przetworów pomidorowych i wytłoków
pomidorowych.
Wyniki
Przeprowadzone badania wykazały różnice w zawartości likopenu w pomidorach i jego
przetworach. Zawartość likopenu w poszczególnych próbach koncentratu pomidorowego
wahała się od 53,52 mg do 61,21 mg/100 g produktu, podczas gdy w wytłokach
pomidorowych i pomidorach suszonych zawartość tej substancji wynosiła, odpowiednio od
17,37 do 22,62 mg/100g produktu i od 70,1 do 118,1 mg/100 g produktu.
Wnioski
Wybrane do badań przetwory pomidorowe i wytłoki pomidorowe są stosunkowo bogatym
z
ródłem substancji biologicznie aktywnej  likopenu, co sugeruje na możliwość ich
wykorzystania jako dodatku do żywności.
W chwili obecnej praca jest w początkowej fazie jej realizacji. Zostały zabezpieczone próbki
do badań, określono zawartość likopenu i błonnika pokarmowego (częściowo). Najbliższe
zamierzenia autora to zbadanie pozostałych składników biologicznie aktywnych
przewidzianych w pracy oraz modyfikacja parametrów procesu technologicznego.
46
POTENCJALNE CZYNNIKI ROZWOJU BIOGAZOWNI
ROLNICZYCH W WIELKOPOLSCE
MAGDALENA PAPAJEWSKA
Katedra Ekologii Produktu
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof.zw.UEP
magdalena.papajewska@ue.poznan.pl
Wstęp
Ze względu na duże możliwości zagospodarowania odpadów, oraz możliwość produkcji
energii elektrycznej i cieplnej, biogazownie rolnicze są dobrą alternatywą dla innego rodzaju
instalacji OZE. Uruchomienie biogazowni spowoduje dostosowanie się do wymagań UE
w sprawie 15% udziału energii odnawialnej w całkowitej produkcji energii w Polsce [1].
Według założeń Programu: Innowacyjna Energetyka. Rolnictwo Energetyczne do roku 2020
w Polsce ma powstać około 2 tys. instalacji biogazowych (w tym instalacje na składowiskach
odpadów i oczyszczalniach ścieków), a w samej Wielkopolsce około 200 biogazowni
rolniczych [2]. Niestety, do tej pory, w Wielkopolsce, uruchomiono jedną instalację
biogazową. Przyczyną takiej sytuacji mogą być realne trudności napotykane już w trakcie
projektowania instalacji.
Cel badań
Głównym celem badawczym jest określenie uwarunkowań społeczno  ekonomicznych, które
muszą zostać spełnione, aby uruchamianie biogazowni rolniczych o mocy powyżej 1 MW,
w Wielkopolsce, było możliwe i opłacalne.
Materiały i metody
Przede wszystkim zastosowano wtórne metody badań polegające na analizie dostępnych
z
ródeł literaturowych. Ponadto w fazie realizacji jest przygotowywanie kwestionariusza
w celu przeprowadzenia wywiadu z wielkopolskimi gminami. Ma to na celu uzyskanie
odpowiedzi na pytania dotyczące możliwych konfliktów społecznych występujących podczas
uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz działań gminy na rzecz
rozwoju biogazowni rolniczych.
Badania literaturowe
W Polsce do tej pory uruchomiono jedynie 11 biogazowni rolniczych (Tablea 1). Z czego
tylko jedną w województwie wielkopolskim. Przyczyną takiej sytuacji mogą być realne
trudności napotykane już w trakcie projektowania instalacji. Przede wszystkim jest to opór
społeczny wynikający z niedostatecznej wiedzy na temat biogazowni, powielanie mitów na
temat tego typu instalacji, słabe rozpoznanie tematu wśród lokalnych władz gminnych
skutkujące obawami i wydłużeniem procedur administracyjnych lub odmową wydania
decyzji na budowę biogazowni, brak odpowiednich przepisów prawnych ułatwiających
budowę instalacji typu OZE [4], oraz krótkowzroczne postępowanie wielu firm skutkujące
brakiem zaufania do inwestorów. Ponadto na rozwój i opłacalność biogazowni rolniczych
wpływ mają bezpośrednie czynniki, takie jak możliwość dostarczenia substratu do
biogazowni o odpowiedniej ilości i jakości, sposób zagospodarowania biogazu  możliwość
efektywnego wykorzystania powstającego ciepła i energii elektrycznej, lokalizacja instalacji
biogazowych, oraz możliwość podłączenia do sieci energetycznej,
Tabela 1. Biogazownie rolnicze w Polsce
Lp. Lokalizacja biogazowni Moc [MW] Województwo
1. Biogazownia w Grzmiącej 1,6 Zachodnio-pomorskie
2. Biogazownia w Kalsku 1,9 Zachodnio-pomorskie
3. Biogazownia w Kostkowicach 0,6 śląskie
4. Biogazownia w Liszkowie 2,1 Kujawsko-pomorskie
5. Biogazownia w Nacławiu 0,7 Zachodnio-pomorskie
6. Biogazownia w Niedoradzu 0,3 lubuskie
7. Biogazownia w Pawłówku 0,7 Kujawsko-pomorskie
8. Biogazownia w Płaszczycy 0,6 pomorskie
9. Biogazownia w Skrzatuszu 0,53 wielkopolskie
10. Biogazownia w Świelinie 0,7 Zachodnio-pomorskie
11. Biogazownia w Uniechówku 1,0 pomorskie
Opracowanie. własne na podstawie [3]
Najbliższe zamierzenia
W najbliższym czasie planuje się wysłanie kwestionariuszy do gmin wielkopolskich
i przeprowadzenie wywiadu na temat planowanych inwestycji związanych z budową
biogazowni rolniczych, czynników wpływających na ich rozwój oraz rodzajów wsparcia dla
inwestorów.
Literatura
[1] Ministerstwo Środowiska, Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020,
Warszawa 2010
[2] Ministerstwo Gospodarki, Program Innowacyjna Energetyka. Rolnictwo Energetyczne, Warszawa 2010
[3] http://www.arr.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=65&Itemid=71, stan na
11.04.2011 r.
[4] IEO, Przewodnik dla inwestorów zainteresowanych budową biogazowni rolniczych, Warszawa 2011
48
WYKORZYSTANIE SPEKTROSKOPII W BLISKIEJ PODCZERWIENI
DO KLASYFIKACJI I OCENY JAKOŚCI
ROŚLINNYCH OLEJÓW JADALNYCH
ALINA RADZIO
Katedra Chemii Ogólnej
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Romuald Zalewski, prof. zw.UEP
alina.radzio@ue.poznan.pl
Wstęp
Tłuszcze stanowią jeden z głównych składników pożywienia człowieka. Zgodnie
z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia tłuszcze powinny zaspakajać do 30% dziennego
zapotrzebowania na energię. W Polsce spożycie tłuszczów kształtuje się na zbyt wysokim
poziomie. Dieta Polaków dodatkowo bogata jest w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, które
w nadmiernej ilości mogą przyczyniać się do m.in. do chorób układu krążenia oraz otyłości
[1]. Zdecydowaną większość zaś powinny stanowić tłuszcze pochodzenia roślinnego, które
charakteryzują się prozdrowotnymi właściwościami. W szczególności przyczyniać się mogą
do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi, profilaktyki chorób układu pokarmowego oraz
nowotworów [2]. W ostatnich latach zaobserwowano powolny wzrost procentowego udziału
tłuszczy roślinnych (do 67% w 2010) w stosunku do tłuszczy pochodzenia zwierzęcego [3].
Pod wpływem czasu lub niewłaściwego przechowywania oleje mogą ulegać niekorzystnym
zmianom wpływającym na ich właściwości oraz jakość. W szczególności niepożądanym
zjawiskiem jest autooksydacja oraz utlenianie pod wpływem światła. Istotna jest zatem
kontrola parametrów wpływających na ich jakość.
Wykorzystanie spektroskopii w bliskiej podczerwieni w połączeniu z metodami
chemometrycznymi umożliwiają w prosty oraz szybki sposób przeprowadzać badania
zarówno jakościowe jak i ilościowe produktów.
Cel badań
Klasyfikacja oraz ocena wybranych parametrów wpływających na jakość roślinnych olejów
spożywczych przy wykorzystaniu spektroskopii w bliskiej podczerwieni.
Materiały i metody
Badaniu poddane zostały różne gatunki roślinnych olejów jadalnych dostępnych na rynku
polskim. Wśród nich znajdowały się oleje tłoczone na zimno oraz rafinowane produkowane
w Polsce oraz zagranicą. Badano zarówno oleje świeże jak i przechowywane po otwarciu
powyżej jednego roku. Wyniki porównywano parami.
Fizykochemiczna analiza olejów uwzględniała oznaczenie liczby kwasowej, nadtlenkowej,
współczynnika załamania światła oraz napięcia międzyfazowego na granicy faz olej/woda.
Wykonane badania przeprowadzone zostały zgodnie z wymaganiami polskich norm dla
roślinnych olejów jadalnych.
W celu klasyfikacji badanych olejów wykorzystano metody chemometryczne do analizy
widm uzyskanych metodą spektroskopii w bliskiej podczerwieni.
Wyniki
Zgodnie z oczekiwaniami liczba kwasowa olejów świeżych była nieznacznie niższa
w porównaniu z olejami starymi. Z wyłączeniem jednego przypadku dla próbek oleju
świeżego nie zostały przekroczone wymagania zawarte w normie PN-ISO 660:1998, próbki
oleju starego w części przypadków przekraczały wymagania.
Oleje stare wykazywały znacznie niższe wartości napięcia międzyfazowego na granicy
olej/woda niż oleje świeże. Dodatkowo oleje rafinowane charakteryzują się znacznie
wyższymi wartościami napięcia międzyfazowego na granicy z wodą w stosunku do olejów
tłoczonych na zimno.
Liczba nadtlenkowa została oznaczona tylko dla olejów świeżych. W żadnym przypadku nie
zostały przekroczone dopuszczalne normy (zgodnie z normą PN-ISO 3960:2009).
Zaobserwowano wpływ opakowania na wysokość liczby nadtlenkowej. Oleje tego samego
gatunku opakowane w przezroczyste butelki charakteryzowały się wyższą liczbą
nadtlenkową.
Do klasyfikacji olejów roślinnych na podstawie uzyskanych danych spektroskopowych
wykorzystano algorytm SIMCA. Następnym etapem będzie wykonanie analizy regresji
metodą cząstkowych najmniejszych kwadratów w celu stworzenia modelu umożliwiającego
oznaczenie parametrów jakościowych wykorzystując widma otrzymane w bliskiej
podczerwieni badanych olejów.
Literatura
[1] http://www.izz.waw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=7&Ite, (15.05.2011).
[2] Roczniki Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego, Tom XLVI/4, Warszawa 2008.
[3] http://www.portalspozywczy.pl/zboza-oleiste/wiadomosci/nieznacznie-wzrosla-konsumpcja-tluszczow-
roslinnych,41548.html
[4] Norma PN-ISO 660:1998 Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Oznaczanie liczby kwasowej
i kwasowości.
[5] Norma PN-ISO 3960:2009 Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Oznaczanie liczby nadtlenkowe.
50
NANOSREBRO W OPAKOWANIU CZY W PRODUKCIE?
DOROTA RODEWALD
Katedra Ekologii Produktów
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof. nadzw. UEP
dorota.rodewald@ue.poznan.pl
Wstęp
Nanosrebro ze względu na swoje właściwości przeciwdrobnoustrojowe znajduje szerokie
zastosowanie, w tym w wielu produktach codziennego użytku. Jest jednym z najczęściej
stosowanych materiałów w nanoproduktach. Chociaż właściwości srebra znane są od wieków
i występuje ono w naturze również w formie nanometrycznej, dopiero rozwój badań nad
nanocząstkami srebra rozpoczął swoistą  karierę nanosrebra. Zaczęło ono pojawiać się jako
składnik coraz większej ilości produktów, oznakowanych niejednokrotnie hasłem
 nanosilver , które miało przyciągać uwagę konsumentów. Wraz ze wzrostem zastosowania
nanocząstek srebra, wzrosły obawy odnośnie ich bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi oraz dla
środowiska naturalnego. Niektóre organizacje (np. FDA, FoE, BfR) rozpoczęły kampanie
uświadamiające konsumentów i wskazujące, że nanosrebro nie powinno być stosowane ze
względu na potencjalne zagrożenia. Badania nad oddziaływaniem nanocząstek srebra na ludzi
i na środowisko trwają, jednakże wciąż dostępne dane nie są wystarczające do
jednoznacznego określenia poziomu szkodliwości nanosrebra. Biorąc pod uwagę dynamiczny
rozwój rynku produktów z nanosrebrem, które dostępne są na rynku bez odpowiednich testów
(eko)toksyczności, należy stwierdzić, że badania w tym zakresie są ważne i pilne.
Przy opisanym stanie faktycznym jakiekolwiek działania w tym zakresie powinny być
wyważone. Nie wydaje się zasadne nagłe wycofywanie produktów z rynku i zakazywanie
stosowania nanosrebra, gdyż mogłoby to mieć negatywne skutki i spowodować wycofanie
nanosrebra z zastosowań, które są bardzo istotne, jak np. w obszarze medycyny. Niepokojący
jest jednak intensywny wzrost stosowania nanosrebra w produktach codziennego użytku.
Wobec tego pożądane wydaje się być wskazywanie zastosowań nanosrebra w uzasadnionych
przypadkach i w uzasadnionej ilości (odrabiając niejako lekcję z historii nie powinniśmy
powielać błędów popełnianych w przeszłości, jak np. w przypadku stosowania DDT).
Szeroką grupą produktów, w której nanocząstki srebra są już obecnie stosowane jest chemia
gospodarcza i kosmetyki. Proponowane jest wprowadzenie nanosrebra do opakowania
produktów kosmetycznych zamiast umieszczania go w samym produkcie. Istotną kwestią
wymagająca zbadania jest skuteczność nanosrebra a jego wpływ na środowisko naturalne
w obu przypadkach: 1) nanosrebro w produkcie i 2) nanosrebro w opakowaniu.
Cel badań
Celem pracy jest opracowanie nowej formy kosmetyków (szamponu do włosów, żelu pod
prysznic, mydła w płynie) o zmniejszonej szkodliwości dla środowiska naturalnego
i człowieka w stosunku do obecnie dostępnych. Uzyskanie takiego efektu spodziewane jest
poprzez wprowadzenie nanosrebra do opakowań kosmetyków, zastępując nim czynnik
stabilizujący zawarty w produkcie.
Materiały i metody
Podstawowymi pytaniami badawczymi są: jaka technologia wytworzenia opakowań
z tworzyw sztucznych zawierających nanosrebro umożliwi osiągnięcie pożądanych efektów?
Jaki procentowy dodatek nanosrebra do opakowania kosmetyków należy zastosować? Czy
nanocząstki srebra wprowadzone do tworzywa sztucznego aglomerują lub agregują w czasie?
Czy nanosrebro migruje z opakowania do produktu? Czy i w jakim stopniu wprowadzone
modyfikacje spowodują zmniejszenie szkodliwości produktów kosmetycznych?
Badania zostaną przeprowadzone na trzech rodzajach kosmetyków: szampon do włosów, żel
pod prysznic, mydło w płynie. Kosmetyki będą wytworzone według konwencjonalnych
receptur oraz w zmodyfikowanej wersji bez czynnika stabilizującego. Do badań zostaną
wytworzone opakowania z PP i PE z różną procentową zawartością nanosrebra: 0,01%,
0,02%, 0,025%. Do oceny skuteczności nanosrebra zawartego w opakowaniu produktu
zostaną przeprowadzone testy konserwacji. W celu określenia oddziaływania na środowisko
naturalne wykonane zostaną testy toksyczności na organizmach wodnych: Daphnia Magna,
algi (określenie wskaz
nika EC50). Określony zostanie także stopień migracji nanosrebra
z opakowania do produktu oraz stopień aglomeracji/agregacji przy użyciu mikroskopii
elektronowej.
Wnioski (możliwe najbliższe zamierzenia)
Przeprowadzono wstępną analizę polskiego rynku kosmetyków z nanosrebrem. Opracowano
receptury kosmetyków do badań. Trwa dobór i opracowanie metody wprowadzenia
nanosrebra do opakowań, tak żeby możliwie skutecznie osiągnąć zamierzony efekt.
52
NOWE TESTY REAL-TIME PCR DO DETEKCJI I IDENTYFIKACJI
SZEŚCIU ODMIAN GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANEJ SOI
BARTOSZ ROGOZIC
SKI
Katedra Biochemii i Mikrobiologii
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Marian Filipiak, prof. zw. UEP
bartosz.rogozinski@vp.pl
Wstęp
Ustanowione dla całej UE prawo wyrażone w rozporządzeniach 1829/2003 [1] i 1830/2003
[2] dopuszcza do obrotu żywność i pasze zawierającą wyłącznie autoryzowane odmiany
genetycznie modyfikowanych organizmów (GMO). Nakłada ono na producentów obowiązek
poinformowania konsumentów o tym, że w produkcie  żywności lub paszy  obecne jest
GMO. Wymogowi oznakowania podlegają wszystkie produkty zawierające GMO w ilości
>0,9% dla danego gatunku. To obliguje Kraje Członkowskie i producentów do
przeprowadzania kontroli i badań laboratoryjnych stosowanych surowców i produktów
obecnych na rynku i weryfikacji prawidłowości oznakowania na etykiecie. Te regulacje
i wynikające z nich wymagania wraz z:
ż� wydłużającą się listą odmian autoryzowanych na rynkach UE (38 rodzajów GMO),
ż� okresowym pojawianiem się odmian niezalegalizowanych,
ż� wymaganiami podmiotów badających swoje towary: krótkiego czasu analizy, niskiej
ceny za badanie, szerokiego zakresu badań (możliwości zbadania wielu odmian GM),
a także wysokiej jakości uzyskiwanych wyników,
stwarza konieczność ciągłego rozwoju nowych, coraz lepszych testów do oznaczania GMO.
W Polsce najwięcej przypadków występowania GMO w żywności i paszach dotyczy soi,
a najczęściej wykrywaną dotychczas odmianą GM jest soja GTS40-3-2 (Roundup Ready) [3].
Cel badań
Celem pracy doktorskiej jest opracowanie nowego, modułowego, logicznego układu
screeningowych i jakościowych testów multipleksowych Real-Time PCR, które pozwolą na
detekcję i identyfikację sześciu odmian genetycznie modyfikowanej soi w maksymalnie
trzech następujących po sobie reakcjach. Podstawą oceny sprawności i przydatności nowej
metody będą wyniki przeprowadzonej walidacji testów. Nowa metoda zostanie także
sprawdzona w badaniach biegłości.
Materiały i metody
Trzy multipleksowe testy są przygotowywane w oparciu o technikę Real-Time PCR
z wykorzystaniem sond typu Taqman w układzie barwników FAM/BHQ1, HEX/BHQ1,
ROX/BHQ2 i Cy5/BHQ3. Pierwszy test został zaplanowany jako test screeningowy
pozwalający ustalić czy w DNA badanej próbki znajdują się wybrane sekwencje transgenów
p35S CaMV, pat, ep4epsps, gm-hra. W przypadku wyniku pozytywnego z układu wyników
positive/negative możliwe będzie wstępne ukierunkowanie dalszego toku analizy. Pozostałe
dwa testy jakościowe pozwolą wykryć odmiany soi GM wg tabeli 1. W zależności od
uzyskanych wyników screnningowych zaistnieje konieczność wykonania testu A albo testu B
ewentualnie i testu A i testu B.
Tabela 1. Lista przewidzianych do wykrywania w testach odmian soi GM
odmiana soi GM wprowadzona cecha producent stan prawny
GTS 40-3-2 tolerancja na herbicyd Monstanto autoryzowana
A A 2704-12 tolerancja na herbicyd Bayer CropScience autoryzowana
A5547-127 tolerancja na herbicyd Bayer CropScience nieautoryzowana
MON89788 tolerancja na herbicyd Monsanto autoryzowana
tolerancja na herbicyd +
B DP 305423 zwiększona zawartość kwasów Pioneer nieautoryzowana
tłuszczowych omega 6
DP 356043 tolerancja na herbicyd Pioneer nieautoryzowana
Do opracowania i walidacji testów wykorzystane są:
ż� aparat do Real-Time PCR LightCycler 2.0 firmy Roche
ż� certyfikowane materiały referencyjne (CRM) z IRMM i z AOCS
ż� odczynniki firmy Qiagen QuantiTect Multiplex PCR Kit
ż� startery i sondy z firmy Genomed
ż� oprogramowanie do projektowania starterów i sond Fast PCR 6.1 i Primer3
ż� bazy sekwencji DNA GenBank, EMBL, DDBJ, baza patentów WIPO
ż� organizator badań biegłości USDA/GIPSA Grain Inspection, Kansas USA
Literatura
[1] Rozporządzenie (WE) Nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r.
w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy.
[2] Rozporządzenie (WE) Nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r.
dotyczące możliwości śledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz
możliwości śledzenia żywności i produktów paszowych wyprodukowanych z organizmów
zmodyfikowanych genetycznie i zmieniające dyrektywę 2001/18/WE.
[3] Lubiatowska-Krysiak E. Determinanty wytwarzania i spożywania produktów zmodyfikowanych
genetycznie (żywność i pasze) w Polsce; Poznań 2008, rozprawa doktorska; S4164
54
MODYFIKACJA KORY WIERZBY W CELU POPRAWY JEJ
WA
AŚCIWOŚCI ADSORPCYJNYCH
IWONA RYPIC
SKA
Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego
Opiekun naukowy: dr hab. inż., Ryszard Cierpiszewski, prof. nadzw. UEP
iwonarypinska@wp.pl
Wstęp
Najkorzystniejszą i najbardziej efektywną z metod usuwania metali z roztworów wodnych
jest adsorpcja, ponieważ pozwala na całkowite usunięcie jonów metali ciężkich z roztworów
przy niskich stężeniach. Kinetyka procesu jest zbliżona jak w przypadku układu gaz - ciało
stałe, jednak szybkość transportu masy jest mniejsza. Zanim jednak ustali się równowaga
adsorpcji następuje transport masy z głębi fazy ciekłej do powierzchni granicznej, która
znajduje się wokół poszczególnych ziarenek adsorbentu. Następnie ma miejsce dyfuzja
adsorbentu przez warstewkę cieczy (film), która otacza ziarno adsorbentu [1].
Biorąc pod uwagę rachunek ekonomiczny odpowiednimi i niedrogimi sorbentami mogą być
naturalne surowce oraz odpady z przemysłu, które są dostępne w dużych ilościach. Zawierają
one w swym składzie substancje, które są zasocjowane z grupami funkcyjnymi
odpowiedzialnymi za adsorpcję jonów metali [2-4]. Ważne jest, aby wybrać odpowiedni
ogólnodostępny adsorbent oraz metodę modyfikacji w celu poprawienia właściwości
adsorpcyjnych danej substancji.
Cel badań
Celem prowadzonych badań jest wykazanie możliwości wykorzystania kory wierzby do
usuwania jonów metali ciężkich z roztworów wodnych. Dalsza część badań będzie polegała
na opracowaniu efektywnej metody modyfikacji kory wierzby, w celu poprawienia jej
właściwości adsorpcyjnych.
Materiały i metody
Materiałem użytym w badaniach będzie kora wierzby plecionkarskiej Salix americana, która
została przekazana przez plantatorów z powiatu nowotomyskiego [5]. W pierwszym etapie
badań zostanie wykonany test na wymywanie [6], badanie zapotrzebowania tlenu i zawartości
węgla organicznego (ChZT) metodą dwuchromianową [7] oraz badanie biologicznego
zapotrzebowania w tlen (BZT) [8]. Następnie w celu poprawienia właściwości adsorpcyjnych
zostanie przeprowadzona modyfikacja kory wierzby [9,10].
Wyniki
Zawartość metali w roztworach wodnych zostanie oznaczona za pomocą atomowego
spektrometru absorpcyjnego z atomizacją w płomieniu acetylenowo- powietrznym (F-AAS).
Literatura
[1] Paderewski M.L.: Procesy adsorpcyjne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1999
[2] Nawirska A., Kwaśniewska M.: Frakcje błonnika w wytłokach z owoców. Acta Sci Technol. Aliment.
2004, 3(1), 13-20
[3] Król S., Nawirska A.: 2003. Usuwanie metali ciężkich na wytłokach owocowych w układach
dynamicznych. Technologia Alimentaria, 2003, 2 (1), 21-29
[4] Nawirska A., Oszmiański J.: Wiązanie jonów metali przez wybrane frakcje substancji zawartych
w wytłokach z owoców. Żywn. Nauka Technol. Jakość, 2001, 4(29), 66-77
[5] Biegańska M., Cierpiszewski R.: Wykorzystanie odpadów z rolnictwa i przemysłu do usuwania metali
z roztworów wodnych, VIII Konferencja Technologie bezodpadowe i zagospodarowanie odpadów
w przemyśle i rolnictwie. Międzyzdroje, czerwiec 2010
[6] Procedura PB/PFO -25 z dnia 01.02.2011 na test na wymywanie wg normy PN-EN 12457-4 luty 2006
[7] Procedura PB/PFO-24 wyd.2 z dnia 01.02.2011 na ChZT wg normy PN-ISO 6060:2006
[8] PN-EN 1899-1:2002- metoda oznaczania BZT -rozcieńczania i szczepienia z dodatkiem
allilotiomocznika, na wyższe zakresy 3-6000mg/l na niskie zakresy- PN-EN 1899-2:2002- metoda bez
rozcieńczania 0,5-6 mg/l.
[9] Strobin G., Ciechańska D.: Gel Permeation CHromatography of Chemically, Irradiated and Enzymatically
Treated Cellulosics. Fibres & Textiles in Estern Europe October/ December, 2003, vol. 11, no. 4 (43)
[10] Sun Xiao  feng, Xiao Bin, Mark S. Baird,2006. Modyfication and characterization of fibres of three
sandy willow shrub species. For Stud. China, 2006, 8(3), 16-21
56
OCENA WA
AŚCIWOŚCI PRZECIWUTLENIAJ
CYCH
OLEJÓW ROŚLINNYCH TA
OCZONYCH NA ZIMNO
MARIA SIELICKA
Katedra Towaroznawstwa Żywności
Opiekun naukowy: dr hab. Maria Małecka, prof. nadzw. UEP
maria.sielicka@ue.poznan.pl
Wstęp
W ostatnich latach obserwowany jest wzrost zainteresowania olejami roślinnymi tłoczonymi
na zimno. Tłoczenie na zimno jest technologią, która nie wymaga wysokich nakładów energii
i polega na mechanicznym wyciskaniu oleju poprzez tłoczenie [3]. Tą metodą otrzymywane
są oleje spożywcze, m.in.: rzepakowy, lniany, słonecznikowy, sezamowy, sojowy,
kukurydziany, oleje do celów kosmetycznych: z pestek pomidora i śliwki, a także oleje
o specjalnych właściwościach występujące jako suplementy diety: z wiesiołka, ogórecznika,
rokitnika, jodły syberyjskiej białokorej i innych surowców.
Proces tłoczenia na zimno w porównaniu z procesem rafinacji pozwala zachować wiele
cennych prozdrowotnych składników w finalnym produkcie. Z kolei rafinacja powoduje
usunięcie tokoferoli, tokotrienoli, karotenoidów, steroli, skwalenu, fosfolipidów z oleju. Oleje
roślinne tłoczone na zimno są bogatsze w wymienione składniki i mogą wykazywać
właściwości antyoksydacyjne [5].
Cel badań
Celem pracy była ocena właściwości przeciwutleniających ekstraktów olejów roślinnych
tłoczonych na zimno otrzymanych przy użyciu rozpuszczalników: acetonu, metanolu oraz
mieszaniny: aceton:woda (50:50 V/V), metanol:woda (50:50 V/V), metanol:woda
(70:30 V/V). Zakres badań, podjętych w celu realizacji pracy, obejmował
spektrofotometryczne oznaczenie właściwości przeciwrodnikowych (test z rodnikiem DPPH)
oraz siły redukującej (metoda FRAP).
Materiały i metody
Materiał badawczy stanowiły świeże, dostarczone przez producenta (firma EFAVIT) oleje
zimnotłoczone nierafinowane: rzepakowy, lniany, dyniowy, z orzecha włoskiego, z wiesiołka,
czarnuszki siewnej w szklanych opakowaniach, będące w początkowym okresie przydatności
do spożycia. Ekstrakty sporządzono zgodnie z metodyką zaproponowaną przez Szydłowską-
Czerniak A. et al. [7].
Badanie aktywności przeciwrodnikowej ekstraktów olejów prowadzono według metody
Sanchez-Moreno C. et al. [4], z modyfikacją polegającą na zastosowaniu metanolowego
roztworu rodnika DPPH o stężeniu 2,5 mg/100 cm3 (5mg/100cm3 dla ekstraktu oleju z
czarnuszki siewnej). Właściwości redukujące badanych ekstraktów oceniono na podstawie
testu FRAP (Ferric Reducing Antioxidant Power) w oparciu o metodykę Benzie I. F. F.
i Strain J. J. [1] z modyfikacjami Szydłowska-Czerniak A. et al. [6].
Wyniki
Badane ekstrakty olejów roślinnych tłoczonych na zimno wykazały silne zróżnicowanie pod
względem właściwości przeciwrodnikowych oraz siły redukującej FRAP. Zastosowany
rozpuszczalnik w znaczący sposób wpłynął na wynik oznaczeń, przy czym najwyższe
wartości uzyskały próbki ekstrahowane metanolem. Badania potwierdziły, że wraz ze
wzrostem polarności rozpuszczalnika maleje aktywność przeciwutleniająca uzyskanych
ekstraktów [2].
Biorąc pod uwagę surowiec, z którego otrzymano olej, zdecydowanie najwyższą siłę
redukującą wykazał ekstrakt tłoczonego na zimno oleju z czarnuszki siewnej. Z kolei
ekstrakty z oleju dyniowego i z orzecha włoskiego wygasiły rodnik DPPH w najmniejszym
stopniu.
Literatura
[1] Benzie I.F.F., Strain J.J.: The ferric reducting ability of plasma (FRAP) as a measure of  antioxidant
power : The FRAP assay. Analytical Biochemistry, 1996, 239, 70-76.
[2] Pinelo M., Manzocco L., Nunez M.J., Nicoli M.C.: Solvent effect on quercetin antioxidant capacity. Food
Chemistry, 2004, 88, 201-207.
[3] Rotkiewicz D., Konopna I., Żylik S.: Stan badań nad optymalizacją procesu przetwórstwa nasion rzepaku
I. Wydobywanie oleju. Rośliny Oleiste, tom XX, zeszyt 1, 1999
[4] Sanchez - Moreno C., Larrauri J.A., Saura-Calixto F.: A procedure to measure the antiradical efficiency
of polyphenols. Journal of the Science of Food and Agriculture, 1998, 76, 270-276
[5] Sionek B.: Oleje tłoczone na zimno. W: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 1997, Tom 48, 3, 283-
294
[6] Szydłowska-Czerniak A., Karlovits G., Dianoczki C., Recseg K., Szłyk E.: Comparison of Two
Analytical Methods for Assessing Antioxidant Capacity of Rapeseed and Olive Oils. Journal of American
Oil Chemists Society, 2008, 85, 141-149
[7] Szydłowska-Czerniak A., Karlovits G., Szłyk E.: Oznaczanie aktywności przeciwutleniającej olejów
roślinnych. Tłuszcze Jadalne, 2006, tom 41, 1-2, 106-122
58
FISKALNA POLITYKA ANTYCYKLICZNA W WARUNKACH
DEFICYTU BUDŻETOWEGO W GOSPODARCE RYNKOWEJ
JOANNA SPYCHAA
A
Katedra Koniunktury Gospodarczej
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Ryszard Barczyk, prof. zw. UEP
joanna.spychala@ue.poznan.pl
Wstęp
W większości współczesnych gospodarek rynkowych występują deficyty budżetowe. W tych
warunkach ważnym problemem poznawczym jest wyjaśnienie konsekwencji wynikających
z budżetu dla realizowanej polityki stabilizacji makroekonomicznej.
Podstawową przesłanką do podjęcia tematyki z zakresu fiskalnej polityki antycyklicznej
w warunkach deficytu budżetowego są słabo rozwinięte analizy przedstawiające sposób w
jaki na zmiany aktywności gospodarczej oddziałują instrumenty stosowane w polityce
fiskalnej. Przeprowadzenie dogłębnej analizy tego problemu związanego z występowaniem
deficytu budżetowego i jego znaczeniem w fiskalnej polityce antycyklicznej w Polsce,
skutkować będzie powstaniem kompleksowej pracy naukowej o tej tematyce. Omawiany
temat nie stał się jak dotąd przedmiotem szczegółowych badań naukowych. Nie
przeprowadzono dotychczas w Polsce wyczerpujących analiz wpływu narzędzi fiskalnych
stosowanych w warunkach deficytu na zmiany aktywności gospodarczej.
Cel badań
Ogólnym celem badań jest analiza wykorzystania instrumentów polityki fiskalnej w polityce
antycyklicznej w warunkach deficytu budżetowego oraz próba oceny ich skuteczności.
Przedmiotem szczegółowych rozważań będą instrumenty fiskalne leżące po stronie dochodów
i wydatków i ich znaczenia w kształtowaniu aktywności gospodarczej w Polsce w warunkach
deficytu budżetowego.
Materiały i metody
Przedmiotem analiz będą instrumenty polityki fiskalnej, które powinny odgrywać dominującą
rolę w działaniach antycyklicznych. Zanalizowane zostaną zarówno instrumenty po stronie
dochodowej, jak i wydatkowej. Zakres czasowy analiz empirycznych będzie obejmował lata
2000-2012. W badaniach zostaną wykorzystywane kwartalne dane empiryczne.
Pierwsza część badań będzie dotyczyć zmian aktywności gospodarczej w Polsce przy
zastosowaniu dwóch wskaz
ników: PKB oraz produkcji przemysłowej w cenach stałych.
Szczególnej analizie zostaną poddane cechy morfologiczne cyklu, gdyż za ich pomocą
zostanie ukazane w jaki sposób cechy te będą modyfikowane wskutek instrumentów
fiskalnych, stosowanych w warunkach deficytu. Kolejna część badań obejmie analizę
kształtowania się strumieni budżetowych w podziale na dochody i wydatki. Pracę zakończy
analiza związków przyczynowo-skutkowych oraz czasowych pomiędzy badanymi
wielkościami przy użyciu metody regresji.
Wnioski
Występowanie deficytu budżetowego może być czynnikiem determinującym zakres działania
i skuteczność realizowanej fiskalnej polityki antycyklicznej, natomiast wzrost deficytu
budżetowego może ograniczać popytowe efekty polityki antycyklicznej.
Literatura
[1] Barczyk R.: Główne teorie współczesnych wahań koniunkturalnych. Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1997.
[2] Barczyk R.: Teoria i praktyka polityki antycyklicznej. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej
w Poznaniu, Poznań 2004.
[3] Barczyk R. (red.): Współczesna polityka stabilizacji koniunktury w gospodarce polskiej i światowej.
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2001.
[4] Józefiak C., Krajewski P., Mackiewicz M.: Deficyt budżetowy. Przyczyny i metody ograniczania.
Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006.
[5] Kańduła S., Kijek I.: Wybrane zagadnienia finansów publicznych. Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2008.
[6] Moz
dzierz A.: Nierównowaga finansów publicznych. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
2009.
[7] Podstawka M. (red.): Finanse. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
[8] Wernik A.: Finanse publiczne. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.
60
KONSEKWENCJE STRATEGII LIZBOC
SKIEJ DLA WZROSTU
GOSPODARCZEGO KRAJÓW UE
PAWEA
ŚWIT
Katedra Koniunktury Gospodarczej
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Ryszard Barczyk, prof. zw. UEP
pawel.swit@op.pl
Wstęp
W roku 2000 na spotkaniu w Lizbonie szefowie rządów państw Unii Europejskiej uzgodnili
nowy cel strategiczny  osiągnięcie do 2010 roku pozycji najbardziej konkurencyjnej
gospodarki na świecie. Od tej pory Parlament Europejski zatwierdził szereg ustaw
dotyczących gospodarki. Kryzys gospodarczy, który zniweczył wiele lat postępu
gospodarczego i niewystarczające efekty wdrażania celów strategii spowodowało ze Rada
Europejska w 2010 roku przyjęła nową Strategię zrównoważonego rozwoju, kontynuację
Strategii Lizbońskiej  Europa 2020. Nowa strategia ma na celu przyspieszenie wyjścia
z kryzysu i zapobieżenie podobnemu kryzysowi w przyszłości a także stworzenie podstaw
zrównoważonego rozwoju, który sprzyja gospodarce opartej na wiedzy i innowacji,
gospodarce bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej.
Cel badań
Niniejsza praca będzie polegać na analizie wpływu Strategii Lizbońskiej na wzrost
gospodarczy poszczególnych państw Unii Europejskiej a w szczególności dla Polski. Praca ta
będzie również określać skutki wprowadzenia Strategii oraz rokowania na przyszłość dla
wybranych gospodarek.
Wnioski
W najbliższym czasie przygotowana zostanie ostateczna koncepcja pracy oraz metody badań,
by móc określić wpływ Strategii dla wzrostu gospodarczego.
Literatura
[1] Budzyńska A., Duszczyk M., Gancarz M., Gieroczyńska E., Jatczak M., Wójcik K.: Strategia lizbońska 
droga do sukcesu zjednoczonej Europy. Wyd. I, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2002.
[2] Komisja Europejska: Europa 2020, KOM(2010) wersja ostateczna, Bruksela 03.03.2010
OCENA AKTYWNOŚCI INNOWACYJNEJ PRZEDSI
BIORSTW
PRZETWÓRSTWA PRZEMYSA
OWEGO W WOJEWÓDZTWIE
WIELKOPOLKIM W LATACH 2006-2008
A
UKASZ TALAGA
Katedra Chemii Ogólnej
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Romuald Zalewski, prof. zw. UEP
talaga.lukasz@gmail.com
Wstęp
W województwie wielkopolskim trwają prace nad aktualizacją Regionalnej Strategii
Innowacji na lata 2010-2020. Planowane działania będą połączone z systemem pomiaru
efektów, co umożliwi wsparcie inicjatyw o największym wpływie na rozwój regionu.
Cel pracy
Cel pracy stanowi zbadanie rzeczywistej aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw
przetwórstwa przemysłowego w województwie wielkopolskim w latach 2006-2008 na
podstawie sprawozdania składanego do Głównego Urzędu Statystycznego na formularzu
PNT-02.
Materiały i metody
Niniejsze opracowanie zawiera analizę odpowiedzi w zakresie z
ródeł informacji dla
działalności innowacyjnej oraz celów innowacji. Materiał do analizy stanowiło sprawozdanie
PNT-02 za lata 2006-2008. Uzyskane rezultaty odniesiono do wyników uzyskanych za latach
2004-2006 [1].
Wyniki
Sprawozdanie Głównego Urzędu Statystycznego w Wielkopolsce z działalności innowacyjnej
PNT-02 w latach 2006-2008 złożyło 3407 przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego
(sekcja C), z tego 661 podmiotów określa się jako innowacyjne, a 643 jako aktywne
innowacyjnie. W porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego (2004-2006) liczba
przedsiębiorstw innowacyjnych wzrosła o 248 podmiotów.
Przedsiębiorcy przetwórstwa przemysłowego w województwie wielkopolskim obierają jako
główny cel innowacji produktowych i procesowych zwiększenie asortymentu oraz poprawę
jakości produktów a w dalszej kolejności zwiększenie zdolności produkcyjnych, wejście na
nowe rynki i zwiększenie udziału w rynku.
Tabela 1. Cel aktywności innowacyjnej
Rodzaj efektu Przetwórstwo przemysłowe 661 przedsiębiorstwa
1 2 3 4
zwiększenie asortymentu 334# 182 71 74
nowe rynki 320 207 56 78
poprawa jakości 226 197 120 118
zwiększenie zdolności 243 234 86 98
produkcyjnych
1  wysokie 2  średnie 3  niskie 4  bez znaczenia # - najwyższa liczba
Największe znaczenie informacyjne dla innowacji niezmiennie mają wewnętrzne zasoby
przedsiębiorstwa. W dalszym ciągu marginalizowana jest rola z
ródeł instytucjonalnych.
Tabela 2. y
ródła informacji dla innowacji
Ogółem
y
ródła Rodzaj z
ródła 1 2 3 4
wewnętrzne wewnątrz przedsiębiorstw 277# 205 85 95
instytucjo- placówki PAN
21 51 62 527
nalne
jednost. B+R
31 45 76 510
zagraniczne instytuty badawcze
19 35 49 559
szkoły wyższe
26 73 85 477
1  wysokie 2  średnie 3  niskie 4  bez znaczenia # - najwyższa liczba
Wnioski
Przeprowadzona analiza danych Głównego Urzędu Statystycznego obrazuje brak istotnych
zmian w aspekcie aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego
z województwa wielkopolskiego. Po raz kolejny widoczna jest marginalizacja środowisk
naukowych jako z
rodła tworzenia innowacji, w dalszym ciągu obecna bariera we
współdziałaniu pomiędzy przedsiębiorstwami tej samej gałęzi. Głównym celem aktywności
innowacyjnej jest zwiększenie asortymentu. Konieczne jest przeprowadzenie pogłębionej
analizy w celu określenia intensywności istniejących barier pomiędzy otoczeniem nauki
i biznesu.
Literatura
[1] Zalewski R., Talaga A
.: Innowacyjność przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego w Wielkopolsce w
latach 2004-2006. TPJ, 2010.
64
OCENA ISTOTNOŚCI ELEMENTÓW ZARZ
DZANIA
PROCESOWEGO W URZ
DACH ADMINISTRACJI RZ
DOWEJ
W POLSCE
GRZEGORZ TOMASZEWSKI
Katedra Znormalizowanych Systemów Zarządzania
Opiekun naukowy: dr hab. inż. Jacek A
uczak, prof. nadzw. UEP
tomaszewski.grzegorz@gmail.com
Projektowanie modelu architektury procesów to kluczowe działanie na etapie podejścia do
zarządzania organizacją w ujęciu procesowym.
Właściwie przyjęta architektura ma na celu uszczegółowienie działań w zakresie procesu,
lepsze jego zrozumienie oraz szczegółowe określenie lokalizacji zasobów materialnych
i ludzkich.
Konfiguracja architektury procesów opisywana jest za pomocą dwóch parametrów:
�% przez głębokość procesów, określaną mianem poziomów procesów,
�% oraz przez układ procesów na pierwszym poziomie szczegółowości.
Ilość poziomów warunkowana jest z jednej strony potrzebami organizacji w zakresie
przetwarzanej na poszczególnych poziomach informacji, z drugiej natomiast, zależy od
złożoności realizowanych zadań. Nie każde z działań organizacji można bowiem
zdekomponować na tej samej ilości poziomów.
Wiodącą koncepcją w tym zakresie  bowiem pierwszą  jest dwu poziomowy model
zaproponowany przez autorów podejścia procesowego, Hammer a i Champy ego.
Koncepcja ta z racji pierwszeństwa bazująca na niewielkiej próbie badawczej, nie jest wolna
od wad, przystając raczej do małych organizacji, stąd też w wyniku kolejnych badań
w literaturze przedmiotu zaprezentowano alternatywę ujętą między innymi w modelach:
�% Harringtona, według którego istnieje możliwość zdefiniowania czterech poziomów
procesów;
�% Rummler a i Brache, wyróżniająca trzy poziomy procesów.
Drugim kryterium budowy konfiguracji procesów jest ich układ na pierwszym poziomie
szczegółowości. Podział ten określający kategorie realizowanych działań w organizacji,
wskazuje na ich istotę, niejednokrotnie ujmując specyfikę planowania oraz zakres
decyzyjności w poszczególnych obszarach organizacji.
Najbardziej powszechnym modelem kategorii procesów jest koncepcja Michael a Porter a
wskazującą na dwa rodzaje działalności prowadzonej przez organizacje; działalność
podstawową  obejmującą wszystkie działania, dzięki którym organizacja dodaje wartości do
wnoszonego przez siebie wkładu na rzecz klienta; działalność pomocniczą  obejmującą
wszystkie działania wspierające działalność podstawową.
Problem badawczy pracy obejmuje ocenę istotności kryteriów stanowiących podstawę
budowania modelu architektury procesów w urzędach centralnych administracji rządowej
w Polsce. Ocena ważności szerokiej grupy kryteriów, pozwoli wskazywać obszary na których
powinny koncentrować się urzędy podczas projektowania i wdrażania systemów zarządzania
jakością.
Cele szczegółowe pracy obejmują:
�% identyfikację i ocenę czynników kształtujących modele architektury procesów,
�% wskazanie priorytetów w zakresie kształtowania modelu architektury procesów,
�% wypracowanie modelu referencyjnego architektury procesów dla urzędów centralnych
administracji rządowej w Polsce.
Początkowy etap pracy skupiał się na kwerendzie literatury z zakresu systemowego
zarządzania jakością oraz uzgodnieniu listy kryteriów stanowiących podstawę identyfikacji
procesów. Kolejne etapy badawcze obejmują ocenę istotności kryteriów identyfikacji
procesów z punktu widzenia doświadczeń i oczekiwań urzędów centralnych administracji
rządowej.
Metody wykorzystywane na etapie realizowanych badań to wywiady osobiste
z wykorzystaniem kwestionariusza ankietowego, zogniskowane wywiady grupowe oraz
pogłębione wywiady indywidualne.
Literatura
[1] Bugdol M., Zarządzanie jakością w urzędach administracji publicznej, Difin, 2008
[2] Hammer M., Champy J., Reengineering w przedsiębiorstwie, Neumann Management Institute, Warszawa
1996
[3] Harrington H. J., Business process improvement workbook: documentation, analysis, design& , McGraw-
Hill, 1997
[4] Jeston J., Management by process: a roadmap to sustainable business process management, Butterworth-
Heinemann, 2008
[5] Jean-Noel Gillot, The Complete Guide to Business Process Management: Business Process, Jean-noel
Gillot, 2006
[6] Madison D., Process Mapping, Process Improvement and Process Management, Paton press, 2005
[7] Rummler A.G., Brache A.P., Podnoszenie efektywności organizacji, PWE, Warszawa 2000
66
GIEA
DA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH W SZANGHAJU -
SHANGHAI STOCK EXCHANGE (SSE)
TOMASZ TORA
OP
Katedra Teorii Pieniądza i Polityki Pieniężnej
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Wiesława Przybylska-Kapuścińska, prof. zw. UEP
t_torlop@o2.pl
Wstęp
Cechą charakterystyczną globalizacji jest wzrost znaczenia obrotu instrumentami
finansowymi oraz rozwój rynków finansowych, których najważniejszym elementem są rynki
giełdowe. Rozwój tych rynków decyduje o kierunkach i tempie rozwoju gospodarczego
poszczególnych krajów. Kształtuje także strukturę i warunki współpracy międzynarodowej,
zarówno między krajami, jaki i między przedsiębiorstwami, a także między inwestorami.
Giełda Papierów Wartościowych w Szanghaju (ang. Shanghai Stock Exchange - SSE)
z siedzibą w dzielnicy Pudong, 528 SouthPudong Road, Shanghai 200120, PR, powstała 26
listopada 1990 r., a pierwsza sesja giełdowa rozpoczęła się 19 grudnia tego samego roku.
W porównaniu z innymi giełdami na świecie; w Nowym Jorku, Londynie czy Tokio, giełda
posiada krótką historię, mimo to jest bardzo dojrzałym rynkiem, a pod względem kapitalizacji
rynkowej, jest jedną z trzech największych na świecie. Giełda Papierów Wartościowych
w Szanghaju jest największą, pod względem liczby notowanych spółek i akcji, wartości
rynkowej, wartości obrotu papierami wartościowymi, w Chinach. Pod koniec 2010 rokubyło
tam notowanych 1500 papierów wartościowych i 894 spółek ołącznej kapitalizacji rynkowej
blisko 2,7 biliona dolarów. Na giełdzie notowanych jest bardzo duża liczba spółek
z kluczowych gałęzi przemysłu, budownictwa, transportu i sektora high-tech. Jest
instytucją finansową bezpośrednio podlegająca Chińskiej Komisji Nadzoru Papierów
Wartościowych. Opiera swój rozwój na zasadzie "prawa, nadzoru, samoregulacji
i normalizacji" oraz stworzenia przejrzystego, otwartego, bezpiecznego i efektywnego rynku.
Zapewnia funkcjonowanie rynku finansowego i możliwość obrotu papierami wartościowymi,
formułowanie reguł gospodarczych, zarządzanie i upowszechnianie informacji rynkowych.
Giełda Papierów Wartościowych w Szanghaju, mieści się w dzielnicy Pudong, która jeszcze
dwadzieścia lat temu była zacofaną rolniczą dzielnicą Szanghaju. W przeciągu jednej dekady
stworzono finansowe i komercyjne centrum Chin, nawiązujące do historii, gdy w XIX w.
Szanghaj był finansowym i kulturowym centrum Azji. Wraz dynamicznym rozwojem,
gospodarki Chin, która obecnie jest drugą po Stanach Zjednoczonych gospodarką świata,
giełda otrzymała wielką szansę rozwoju, by móc stać się światowym centrum finansowym.
Cel badań i metody
W celu lepszego poznania i zrozumienia mechanizmów rządzących współczesną gospodarką
Chin, zostanie opisana i przedstawiona struktura oraz sposób funkcjonowania Giełdy
Papierów Wartościowych w Szanghaju. W tym celu zostaną dokonane analizy szeregów
czasowych; historyczna powstawania światowych centrów finansowych, rozwoju
globalizacji, prognozy rozwoju gospodarki globalnej oraz Chin i Szanghaju.
Punktem wyjścia badań jest udowodnienie tezy, że Giełda Papierów Wartościowych
w Szanghaju stanie się największą giełdą na świecie. W tym celu dokonane zostaną badania
przedstawiające czynniki, które mogą znacząco przyczynić się do osiągnięcia dominującej
pozycji w systemie światowych finansów; analiza empiryczna wzrostu gospodarczego Chin,
szeregów czasowych w tym indeksu giełdowego, badanie zależności liniowych i nieliniowych
w szeregach stóp zwrotu papierów wartościowych.
Materiały
Asian Bond Fund, http://www.asianbondfund.com/, Bank Światowy
http://www.worldbank.org/,China Confidential http://www.ftchinaconfidential.com/subscribe,
China First Capital, http://www.chinafirstcapital.com/, CITIC Securities International
http://www.citics.com.hk/, EMEAP, The Executives' Meeting of East Asia-Pacific Central
Banks http://www.emeap.org/, National Bureau of Economic Research, Inc,
http://www.nber.org/, Nomura Bank, http://www.nomura.com/, Shanghai Stock Exchange
(SSE), http://www.sse.com.cn/sseportal/en_us/ps/home.shtml, The Boston Consulting Group
http://www.bcg.com/, The Economist http://www.economist.com/, The Royal Society
http://royalsociety.org/, The Wall Street Journal, http://europe.wsj.com/home-page.
Literatura
[1] Brief Introduction to SSE, http://www.sse.com.cn/sseportal/en_us/ps/about/bi.shtml, 12.05.2011.
[2] Qizheng Z., Yudong S., Cud Szanghajskiego Pudongu  studium przypadku dynamicznej chińskiej
gospodarki, Toruń 2010, 20-21.
68
ZASTOSOWANIE NANOCZ
STEK MAGNETYCZNYCH
MODYFIKOWANYCH SURFAKTANTAMI DO ADSORPCJI
BARWNIKÓW Z MODELOWYCH ROZTWORÓW WODNYCH
ANNA WAJDA
Katedra Technologii i Ochrony Środowiska
Opiekun naukowy: dr hab. Katarzyna Wybieralska, prof. nadzw. UEP
anna.wajda@ue.poznan.pl
Wstęp
Istniejąca organizacja i technologia gospodarowania wodą, powszechne jej wykorzystanie,
ogromne ilości zanieczyszczeń trafiające każdego dnia do jej światowych zasobów oraz
niedostateczne nakłady na oczyszczanie stanowią najważniejsze aspekty, dla których
poszukiwane są stale nowe metody, gwarantujące utrzymanie odpowiedniego poziomu
jakości zasobów wodnych. Prowadzone obecnie badania nad cieczami magnetycznymi
modyfikowanymi długołańcuchowymi surfaktantami, wpisują się w ten nurt.
Asymetryczna budowa chemiczna surfaktantów, sprawia iż wykazują one rozpuszczalność
zarówno w cieczach polarnych jak i niepolarnych. Wynikające z tej właściwości
uporządkowanie cząsteczek surfaktantów decyduje o ich aktywności powierzchniowej
przejawiającej się obniżaniem napięcia powierzchniowego roztworów wodnych oraz napięcia
międzyfazowego [1, 4].
Popularny ostatnio termin  ferrociecze odnosi się do określenia cząsteczek o rozmiarach
rzędu 10 nm rozproszonych w ośrodku ciekłym i charakteryzujących się połączeniem
właściwości cieczy newtonowskich z właściwościami paramagnetyków. Możliwość
wykorzystania sterowalnych właściwości tych związków sprawia, iż znajdują one coraz
szersze zastosowanie [artykuły przedstawiające zastosowania].
Cel badań
Praca obejmuje syntezę nanocząstek magnetycznych, zawierających mieszane tlenki żelaza
(III) oraz wybranych metali dwuwartościowych., których powierzchnię modyfikowano
wybranymi długołańcuchowymi surfaktantami. Badania służą sprawdzeniu możliwości
oczyszczania wody przy wykorzystaniu otrzymanych układów z zastosowaniem wodnych
roztworów wybranych barwników organicznych jako wzorcowych zanieczyszczeń.
Metody
Zastosowanie roztworów barwników pozwoliło na wstępną ocenę skuteczności działania
zmodyfikowanych nanocząstek przy wykorzystaniu metod spektroskopowych.
Wyniki
W pracy przedstawiono propozycję wykorzystania nanocząstek magnetycznych do
oczyszczania roztworów wodnych. Zaprezentowano wstępne wyniki badań doświadczalnych
obejmujących syntezę nanocząstek magnetycznych, zawierających mieszane tlenki cynku (II)
i żelaza (III), których powierzchnię zmodyfikowano wybranymi długołańcuchowymi
kationowymi surfaktantami. Otrzymany w ten sposób układ zastosowano w procesie
oczyszczania wody przy wykorzystaniu wodnych roztworów wybranych barwników
organicznych jako wzorcowych zanieczyszczeń.
Wnioski
Przedstawione wstępne wyniki badań doświadczalnych pozwalają stwierdzić, że skuteczność
oczyszczania modelowych roztworów barwników organicznych przy wykorzystaniu
mieszanego tlenku cynku (II) żelaza (III) zależy od struktury usuwanego barwnika.
Potwierdzono, że otrzymane nanocząstki magnetyczne modyfikowane surfaktantami mogą
być stosowane w celu oczyszczania roztworów wodnych zawierających barwniki organiczne.
Literatura
[1] Anastasiu S., Jelescu E.: Środki powierzchniowoczynne. WNT, Warszawa 1973.
[2] Odenbach S.: Ferrofluids - magnetically controlled suspensions. Colloids and Surfaces A: Physicochem.
Eng. Aspects,2003, 217, 171-178.
[3] Scherer C., Figueiredo Neto A. M.: Ferrofluids: Properties and Applications. Brazilian Journal of Physics,
2005, vol. 35, no. 3A
[4] Zieliński R.: Surfaktanty. Towaroznawcze i ekologiczne aspekty ich stosowania, Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000.
70
OCENA WDROŻENIA SYSTEMU REACH W PRODUKCJI
I OBROCIE SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI
JAKUB WIENSKOWSKI
Katedra Ekologii Produktów
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof. zw. UEP
Jakub.Wienskowski@amu.edu.pl
Wstęp
Przemysł chemiczny Unii Europejskiej i wszystkie pokrewne sektory gospodarki
z początkiem 2007 roku stanęły przed nowym prawem Wspólnoty Europejskiej dotyczącym
chemikaliów. Rozporządzenie nr 1907/2006/WE, zwane w skrócie rozporządzeniem REACH,
zrewolucjonizowało wprowadzanie na rynek substancji chemicznych. REACH to akronim od
głównych wymagań tego prawa: (ang. Registration, Evaluation, Authorisation of Chemicals).
Rozporządzenie zakłada obowiązkową rejestrację i ocenę substancji chemicznych oraz
procedurę udzielania zezwoleń na wykorzystywanie substancji i preparatów chemicznych do
produkcji i obrotu, a także utworzenie Europejskiej Agencji Chemikaliów w Finlandii [1].
REACH spełnia nową politykę UE w obszarze chemikaliów, której początek zawarty został
w dokumencie  White Paper  Strategy for a Future Chemicals Policy [2]. Dokument
powstał w wyniku nie sprawdzenia się utworzonego na początku lat 80-tych Europejskiego
Wykazu Istniejących Substancji o Znaczeniu Komercyjnym (EINECS).
Jednym z głównych elementów nowego systemu jest obowiązek wobec producentów w tym
recyklerów oraz importerów i dalszych użytkowników stosowania chemikaliów w taki
sposób, aby w rozsądnie przewidywalnych warunkach nie wykazywały one szkodliwego
wpływu na ludzkie zdrowie oraz na środowisko naturalne. Cel ten ma być osiągnięty poprzez
ocenę ryzyka związanego z produkcją, importem lub stosowaniem chemikaliów
i podejmowanie środków zaradczych w zakresie zarządzania zidentyfikowanym ryzykiem.
Wykonanie takiej oceny mają przeprowadzić producenci lub importerzy substancji.
Najważniejszym założeniem nowego prawa jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony
zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego, jak również swobodny przepływ substancji
(w postaci własnej, jako składnik preparatów lub w wyrobach) przy jednoczesnym wsparciu
konkurencyjności i innowacyjności europejskiej branży chemicznej.
Całkowity harmonogram REACH to okres 11 lat (2008-2018) i dotyczy wszystkich
europejskich producentów lub importerów substancji chemicznych w ilościach powyżej 1 t/r.
Cel badawczy
Celem badań jest analiza wpływu obowiązującego rozporządzenia (WE) nr 1907/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady na producentów, recyklerów i dystrybutorów substancji
chemicznych w tym określenie korzyści i kosztów oraz ryzyka związanego z jego
wprowadzeniem. Luka w rozpoznaniu skutków tego rozporządzenia wynika z braku danych
na temat większości substancji. Jednoczenie rozporządzenie, związane ze zwiększeniem
bezpieczeństwa produktów chemicznych, nie daje przedsiębiorcom pełnego obrazu
zagrożenia gospodarczego jakie mogą napotkać w swojej działalności.
Materiały i metody
Zakres badań obejmuje przedsiębiorstwa branży chemicznej oraz podmioty zajmujące się
dystrybucją i odzyskiwaniem substancji chemicznych. Badanie rozpoczęto od analizy danych
wtórnych w celu rozpoznania otoczenia, w którym działają podmioty gospodarcze oraz w celu
określenia właściwej konstrukcji ograniczeń i możliwości, z jakimi spotykają się producenci,
recyklerzy oraz dystrybutorzy substancji chemicznych. Drugi etap dotyczy zbadania za
pomocą pierwotnych sondaży pośrednich i bezpośrednich oceny podmiotów gospodarczych
na temat korzyści i potencjalnych zagrożeń wynikających z wejścia w życie rozporządzenia.
Badanie oszacowuje również zdolności do absorbowania nowych rozwiązań mogących
ograniczyć wystąpienie ryzyka, które równocześnie zwiększają możliwości podwyższenia
bezpieczeństwa produktów chemicznych. Badanie wymaga dwóch form: kwestionariusza
pocztowego bezpośredniego oraz wywiadu osobistego.
Podstawową jednostką próby są podmioty dostarczające substancje chemiczne w skali
powyżej jednej tony na rok z rozróżnieniem małych i średnich oraz dużych przedsiębiorstw.
Najbliższe zamierzenia
Przeprowadzenie badania właściwego.
Literatura
[1] Rozporządzenie (WE) 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku
w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów
(REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, (Dziennik Urzędowy UE seria L nr 396 z 30
grudnia 2006 roku oraz sprostowanie w Dzienniku Urzędowym UE seria L nr 136 z 29 maja 2007 r.).
[2] Strategy for a future Chemicals Policy, White Paper. COM(2001) 88 final. Commission of the European
Communities, Brussels, 27.2.2001; [http://eur-lex.europa.eu].
72
OCENA SYSTEMU NADZORU RYNKU JAKO NARZ
DZIA
ZAPEWNIAJ
CEGO OCHRON
KONSUMENTÓW I
UŻYTKOWNIKÓW PRZYRZ
DÓW POMIAROWYCH W OBSZARZE
WAG I INSTALACJI POMIAROWYCH WPROWADZANYCH DO
OBROTU NA PODSTAWIE OCENY ZGODNOŚCI
JOANNA WIŚNIEWSKA
Katedra Chemii Ogólnej
Opiekun naukowy: dr hab. Alicja Maleszka, prof. nadzw. UEP
tomasz.wisniewski@gazeta.pl
Wstęp
Do zapewnienia tego, aby wyroby objęte swobodnym przepływem towarów spełniały
wymagania w zakresie ochrony interesów publicznych, zdrowia oraz bezpieczeństwa dla
życia i środowiska, ustalone zostały reguły i zasady nadzoru rynku oraz wyznaczono organy
administracji państwowej do realizacji zadań w tym obszarze. Jednostki zaangażowane w
nadzór rynku kontrolują wyroby wprowadzone do obrotu, identyfikują wyroby niezgodne, ich
wycofanie z obrotu lub ograniczenie dostępności na rynku [4]. Działania realizowane
w ramach nadzoru rynku z jednej strony chronią konsumentów i użytkowników przed
zagrożeniami związanymi z użyciem wyrobu niezgodnego z drugiej strony chronią
przedsiębiorców stwarzając jednakowe warunki działania na rynku. Doświadczenia krajów
UE wskazują, że uznając jedynie deklarację zgodności wystawioną przez producenta, jako
podstawę wprowadzenia wyrobu na rynek, nie można ustrzec się producentów i importerów
nierzetelnych, którzy fakt ten będą wykorzystywali przy wprowadzeniu na rynek wyrobów
niespełniających wymagań [3].
Cel badań
Ocena skuteczności systemu nadzoru rynku w obszarze wag i instalacji pomiarowych oraz
opracowanie modelu doskonalenia krajowego systemu kontroli wyrobów wprowadzanych do
obrotu na podstawie oceny zgodności realizowanej w odniesieniu do dyrektywy NAWI [1]
i MID [2].
Materiały i metody
Badania będą obejmowały następujące zagadnienia:
1) Ocenę funkcjonowania nadzoru rynku w wybranych krajach UE na podstawie dostępnych
informacji tj. analizy aktów prawnych oraz materiałów prezentowanych na spotkaniach WELMEC;
2) Ocenę nadzoru rynku w kraju na podstawie:
a) analizy dokumentacji planistycznej i sprawozdawczej Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów (liczba wykonanych kontroli, zakres kontroli, liczba i rodzaj stwierdzonych
nieprawidłowości), a także na podstawie analizy przygotowania merytorycznego i kompetencyjnego
do przeprowadzenia kontroli wykorzystując obok informacji dostępnych w planach i sprawozdaniach
także dane z kwestionariusza oraz indywidualnego wywiadu pogłębionego jako uzupełnienia badania
ankietowego;
b) liczby podmiotów wprowadzających przyrządy (wagi i odmierzacze paliw i gazu ciekłego propan-
butan) na rynek po ocenie zgodności tj. producenci, upoważnieni przedstawiciele producenta,
importerzy, dystrybutorzy - stworzenie bazy podmiotów wykorzystując internet oraz informacje
z administracji miar;
c) identyfikacji użytkowników stosujących wagi i odmierzacze po ocenie zgodności (placówki
handlowe, apteki, urzędy pocztowe, stacje paliw, stacje LPG) wykorzystując bazę użytkowników
przyrządów tworzoną przez administrację miar;
d) informacji (w tym o nieprawidłowościach dla wag po ocenie zgodności) uzyskanych
w trakcie kontroli wykonywanych przez administrację miar;
4) Udział jednostek notyfikowanych w ocenie zgodności przyrządów pomiarowych na podstawie
analizy modułów oceny zgodności stosowanych przez producentów wag i odmierzaczy.
5) Ocenę realizowanego przez użytkowników nadzoru nad parametrami metrologicznymi przyrządów
pomiarowych poprzez zastosowanie kwestionariusza ankietowego (dobór respondentów będzie miał
charakter losowo- warstwowy tj. podział przestrzenny  powiaty, rodzaj wykonywanej działalności:
użytkownicy wag (sklepy, apteki, urzędy pocztowe, skupy złomu) - użytkownicy stacji paliw i gazu
(koncerny), liczba użytkowanych wag tj. do 10 sztuk i powyżej. Proporcjonalnie do liczebności
warstwy dobrana zostanie liczba jednostek badanych.
Wnioski
Analiza i interpretacja wyników badań wykorzystana będzie do:
- wyznaczenia rocznego wskaz
nika skuteczności kontroli,
- oceny dynamiki zmian w zakresie nadzoru rynku w okresie trzech lat badania,
- identyfikacji słabych stron nadzoru rynku w Polsce,
- opracowania modelu doskonalenia systemu nadzory rynku w aspekcie wymagań UE.
Literatura
[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/23/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wag
nieautomatycznych, Dz. U. L 122 z 2009.
[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/22/WE z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie przyrządów
pomiarowych, Dz. U. L 135 z dnia 30.4.2004.
[3] Henrykowski W.: System oceny zgodności w Unii Europejskiej pięć lat po akcesji Historia 
Teraz
niejszość. Wyd. PERT J-PROPERTY Marcin Jędrzejewski, Warszawa, 2009.
[4] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, Dz. U. z 2010 r., Nr 114, poz. 760.
74
PRAKTYCZNE WYKORZYSTANIE METOD SPEKTROSKOPOWYCH
W BEZPOŚREDNIEJ ANALIZIE OLEJÓW ROŚLINNYCH
KRZYSZTOF WÓJCICKI
Katedra Instrumentalnych Metod Oceny Jakości
Opiekun naukowy: dr hab. Ewa Sikorska, prof. nadzw. UEP
krzysztof.wojcicki@ue.poznan.pl
W związku z procesem integracji krajów Unii Europejskiej, a także ochroną ich rynków
wewnętrznych, obserwuje się duże zainteresowanie nowoczesnymi technikami i metodami
kontroli autentyczności produktów żywnościowych [1]. Metody spektroskopowe
z powodzeniem stosowane są w badaniach surowców, półproduktów i produktów, jak
również w kontroli procesów produkcyjnych w przemyśle spożywczym [2]. Zaletą tych
metod jest ich nieniszczący charakter i możliwość wykonania pomiarów bezpośrednio na
próbce, a także możliwość zastosowania w badaniach różnych aspektów jakości żywności.
Idea zastosowania metod spektroskopowych polega na uzyskaniu widma produktu
zawierającego informacje o jego właściwościach chemicznych i fizycznych. Wykorzystanie
metod chemometrycznych do analizy uzyskanych widm umożliwia jakościową i ilościową
charakterystykę badanej próbki. W analizie żywności stosuje się m.in. spektroskopię
absorpcyjną w zakresie nadfioletu, widzialnym oraz podczerwieni, spektroskopię Ramana,
metodę jądrowego rezonansu magnetycznego, a także spektroskopię fluorescencyjną
w zakresie UV-Vis [2]. Niemal we wszystkich branżach przemysłu spożywczego do kontroli
jakości żywności, wykorzystywana jest spektroskopia w zakresie bliskiej podczerwieni [3].
Analizy z zastosowaniem metod spektroskopowych są szybkie i proste, oraz posiadają wiele
korzystnych aspektów ekonomicznych związanych z ograniczeniem kosztów zakupu
odczynników i wysokiej jakości regentów. Charakteryzują się również możliwością
oznaczenia wielu analitów w pojedynczym cyklu, automatyzacją, zmniejszeniem
pracochłonności i zużycia energii. W przypadku analizy in situ eliminowane są koszty
związane z koniecznością transportu, przechowywania i utrwalania próbek [4].
Metody spektroskopii absorpcyjnej w zakresie podczerwieni (IR), bliskiej podczerwieni
(NIR), nadfioletu (UV) i widzialnym (Vis) oraz fluorescencja wymagają zazwyczaj
stosunkowo taniej i prostej aparatury. Techniki te mogą być atrakcyjne do wstępnych,
przesiewowych badań, pozwalających wyselekcjonować próbki, które powinny być poddane
dokładnej analizie z zastosowaniem droższych i bardziej zaawansowanych technik.
75
Spektroskopia w zakresie NIR charakteryzuje się niską czułością i jej zastosowania
ograniczają się do analizy głównych składników żywności. Bardziej charakterystyczne widma
otrzymuje się w zakresie średniej podczerwieni. Fluorescencja ograniczona jest do analizy
związków emitujących co sprawia, że metoda ta charakteryzuje się doskonałą selektywnością.
W badaniach olejów roślinnych stosuje się wiele metod spektrometrycznych. Zastosowanie
spektrofotometrii UV-Vis pozwala na podstawie badania widm absorpcji w zakresie 310-
320nm różnicować oliwę z oliwek ekstra virgin z pierwszego tłoczenia, rafinowaną oliwą
z oliwek, oliwą wytłokową i oleje z nasion [5].
Fluorescencja wykorzystywana jest do oznaczania w olejach roślinnych zawartości tokoferoli,
związków chlorofilowych i fenolowych. Na podstawie analizy widm synchronicznych
fluorescencji olejów roślinnych różnego pochodzenia botanicznego, możliwa jest klasyfikacja
olejów [6,7]. Pomiary fluorymetryczne znajdują również zastosowanie do badania procesów
starzenia się oliwy z oliwek [8].
Zastosowanie spektroskopii w bliskiej podczerwieni pozwala m.in. na wykrywanie
zafałszowań oliwy oliwy extra virgin olejami z kukurydzy, słonecznika i sezamu przy użyciu
analizy PCA [9].
Wyniki badań naukowych oraz rozwój technologiczny aparatury do pomiarów
spektrofotometrycznych sprawiają, że metody te wraz z analizą chemometryczną znajdują
coraz szersze zastosowanie w ocenie jakości żywności, w tym również olejów roślinnych.
Literatura
[1] Fortuna T., Przetaczek I.: Metody wykrywania zafałszowań żywności, Laboratorium, 2005, 3, 40
[2] C. N. G. Scotter, Non-destructive spectroscopic techniques for the measurement of food quality. Trends
Food Sci. Technol., 1997, 8, 285-292
[3] Iwamoto M.: The Proceedings of the 3rd International Near Infrared Conference Brussels, Belgium, 1990
[4] Sikorska E.: Metody fluorescencyjne w badaniu żywności, wyd. AE, Poznań 2008r.
[5] Kapaulus V.M., Andrikopoulus N.K : Detection of virgin olive oil aduleration with rafined oils by
second-derivative spectrometry. Food Chem, 23, 183-192
[6] Wójcicki K., Sikorska E.: Charakterystyka fluorescencji olejów roślinnych tłoczonych na zimno.
Materiały XIV Ogólnopolskiego Sympozjum Spektroskopowego, 27-29 V 2010r., 78
[7] Wójcicki K., Sikorska E.: Zastosowanie metod spektroskopowych w ocenie jakości olejów roślinnych.
Materiały XIV Ogólnopolskiego Sympozjum Spektroskopowego, 25-27 V 2011r., 98
[8] Sikorska E., I. V. Khmelinskii, M. Sikorski, F. Caponio, M. T. Bilancia, A. Pasqualone and T. Gomes.:
Fluorescence spectroscopy in monitoring of Extra Virgin olive oil during storage. Int. J. Food Sci.
Technol, 2008, 52-61
[9] Guillen M. D., Cabo N.: Infrared Spectroscopy in the Study of Edible Oils and Fats. J Sci Food Agric,
1997
76
CZYNNIKI KSZTAA
TUJ
CE JAKOŚĆ MLEKA
WYPRODUKOWANEGO METODAMI ROLNICTWA
EKOLOGICZNEGO, W TYM SZCZEGÓLNIE
JEGO WARTOŚĆ ODŻYWCZ

ANNA WÓJCIK-SAGANEK
Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła
Pracownia Ekologicznej Produkcji Żywności Pochodzenia Zwierzęcego
Opiekun naukowy: prof. zw. dr hab. Zygmunt Litwińczuk (UP w Lublinie)
anna-wojcik3@wp.pl
Wstęp
Rolnictwo ekologiczne jest dynamicznie rozwijającą się dziedziną rolnictwa na świecie.
Polska również dąży do zwiększenia tego kierunku produkcji. W roku 2010 liczba
gospodarstw zajmujących się produkcją ekologiczną wzrosła do ponad 20 tys., przy
powierzchni upraw wynoszącej ok. 518 tys. ha. Produkty rolne pochodzące z produkcji
prowadzonej metodami ekologicznymi stanowią gwarancję bezpiecznej żywności,
a jednocześnie produkcja ekologiczna jest przyjazna środowisku naturalnemu [4].
W przypadku ekologicznej produkcji zwierzęcej, gdzie obowiązuje zakaz stosowania pasz
przemysłowych i innych dodatków paszowych oraz stymulatorów wzrostu, syntetycznych
aminokwasów, środków chemii weterynaryjnej najbardziej efektywnym gatunkiem zwierząt
gospodarskich jest bydło, gdyż podstawą w żywieniu tego gatunku są pasze objętościowe.
Duże znaczenie w gospodarstwach ekologicznych mają użytki zielone, z których pasze mogą
w pełni pokrywać potrzeby pokarmowe bydła [2]. Istnieje zatem możliwość uzyskania
wysokiej tzw. pierwotnej jakości biologicznej mleka produkowanego zgodnie z zasadami
rolnictwa ekologicznego [3]. Mleko zawiera szereg składników potrzebnych do rozwoju oraz
aktywności umysłowej i fizycznej człowieka. Spośród nich niektóre wyróżniają się
udokumentowanymi właściwościami prozdrowotnymi. Białka serwatkowe poprawiają
zdolność organizmu do radzenia sobie ze stresem, działają jako czynnik antykancerogenny
oraz bakteriobójczy [1].
Cel badań
Celem pracy jest określenie wpływu różnych czynników kształtujących jakość mleka
wyprodukowanego metodami rolnictwa ekologicznego na jego wartość odżywczą
i przydatność technologiczną.
77
Materiały i metody
Wybór gospodarstw
W 40 gospodarstwach ekologicznych sprzedających mleko do OSM Jasienica Rosielna
przeprowadzono wywiady bezpośrednie dotyczące: ogólnej charakterystyki gospodarstwa,
skali produkcji mleka i jego jakości, organizacji bazy paszowej oraz żywienia krów
w różnych porach roku, a także warunków utrzymania bydła. Na podstawie uzyskanych
wyników wytypowano gospodarstwa do dalszych badań.
Pobieranie prób mleka do analiz laboratoryjnych
Badaniami objętych zostało 15 certyfikowanych gospodarstw ekologicznych z rejonu
Podkarpacia utrzymujących bydło mleczne i sprzedające mleko do OSM Jasienica Rosielna.
Grupę odniesienia (kontrolną) stanowią gospodarstwa konwencjonalne z tego rejonu
i sprzedające mleko do tej samej OSM.
W dwóch sezonach produkcyjnych (letnim-lipiec 2010 r. oraz zimowym-luty/marzec 2011 r.)
zostało pobranych 310 prób mleka z wybranych gospodarstw ekologicznych podczas rannego
udoju do plastikowych pojemników, a następnie przewiezionych w termotorbach z wkładami
chłodzącymi do laboratorium. W sezonie letnim podstawą żywienia bydła było pastwisko,
natomiast w zimowym sianokiszonka lub/oraz siano.
Analizy laboratoryjne
W każdej pobranej próbie mleka zostały przeprowadzone oznaczenia: podstawowego składu
chemicznego, (tj. zawartość: tłuszczu, białka, laktozy, suchej masy), mocznika, kwasowości
ogólnej, frakcji białek serwatkowych, liczby komórek somatycznych (LKS), profilu kwasów
tłuszczowych, kwasowości czynnej, kwasowości potencjalnej, stabilności cieplnej, czasu
krzepnięcia mleka pod wpływem podpuszczki, udziału kazeiny w białku ogólnym.
Najbliższe zamierzenia
Opracowywanie wyników badań laboratoryjnych za pomocą programu STATISTICA 7.
Literatura
[1] Barłowska J., Król J., Litwińczuk A., Sawicka W.: Porównanie składu chemicznego i zawartości
mocznika w mleku krów czarno-białych i simentalskich z okresu żywienia letniego i zimowego. Annales
UMCS, 2006, 24 (10), 67-72.
[2] Barłowska J., Litwińczuk Z.: Technological usefulness of milk from two local breeds maintained in the
regions with great grassland share. Archiv. Tierzucht., 2006, 49, Special Issue, 207-213.
[3] Kuczyńska B., Puppel K.: Mleko ekologiczne  niezastąpione z
ródło bioaktywnych składników. Przegląd
mleczarski, 2010, 9, 4-8.
[4] Szmidt K.: Rolnictwo ekologiczne w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Roczniki Naukowe
Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 2008, 10, 415-419.
78
NOTATKI
NOTATKI


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kwasy w kosmetykach
Kwasy w kosmetykach
Historia Kosmetyków
Kwasy nukleinowe
Niezbędnik kosmetyczny każdej kobiety(1)
warunki dodatkowe mikro lub kwasy
kosmetyka(1)
PTG kwasy DHA
Kwasy nukleinowe 2
kosmetologia upiekszajaca Nadmierne owlosienie2

więcej podobnych podstron