Dz.U.03.32.262
Dz.U.03.32.262
Dz.U.04.34.300
Dz.U.04.103.1085
Dz.U.04.169.1773
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1)
z dnia 31 grudnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezb ędnego wyposażenia
Na podstawie art. 66 ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, z pó z
n. zm.) zarządza się, co następuje:
Dział I
Przepisy ogólne
ż 1. 1. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do:
1) pojazdu specjalnego lub używanego do celów specjalnych Sił Zbrojnych, z wyjątkiem oznakowania określonego dla pojazdu uprzywilejowanego;
2) pojazdu specjalnego lub używanego do celów specjalnych Policji, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Służb
uprzywilejowanego;
3) pojazdu zabytkowego;
4) tramwaju i trolejbusu, dla których warunki techniczne okre ślają odrębne przepisy.
1a. W przypadku pojazdu nabytego na licytacji publicznej, pojazdu zakupionego po przepadku na rzecz Skarbu Pa ństwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, dla których nie m
rozporzÄ…dzeniu stosuje siÄ™ odpowiednio od dnia 1 stycznia roku produkcji pojazdu.
2. Pojazd zarejestrowany za granicą, a znajdujący się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powinien odpowiadać warunkom technicznym określonym w Konwencji o ruchu drogowym,
3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) "stosowaniu warunków technicznych w zale żności od daty zarejestrowania pojazdu po raz pierwszy", rozumie się przez to stosowanie tych warunków odpowiednio do daty
a) data pierwszej rejestracji pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej okre ślona w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, z zastrzeżenie
b) data pierwszej rejestracji za granicÄ… w przypadku pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy za granic Ä…,
c) data zarejestrowania pojazdu po raz pierwszy podana przez organy Si ł Zbrojnych, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu i Straż
2) "Regulaminach EKG ONZ" - rozumie się przez to Regulaminy Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych stanowi ące załączniki do Porozumienia
wyposażenia i części, które mogą być stosowane w tych pojazdach, oraz wzajemnego uznawania homologacji udzielonych na podstawie tych wymaga ń, sporządzonego w Gen
3) ciężarze 1 tony - rozumie się przez to ciężar spowodowany obciążeniem masą jednej tony, który odpowiada 9,8 kiloniutona (kN);
4) maksymalnej masie całkowitej - rozumie się przez to największą masę pojazdu obciążonego określoną w zależności od jego konstrukcji przez producenta;
5) maksymalnym nacisku osi - rozumie się przez to największy nacisk kół na podłoże danej osi pojazdu obciążonego, określony przez producenta w zależności od konstrukcji
6) masie ciągniętej - rozumie się przez to masę odpowiadającą naciskom osi pojazdu ciągniętego;
7) maksymalnej masie ciągniętej - rozumie się przez to największą masę ciągniętą określoną przez producenta pojazdu;
8) maksymalnym obciążeniu urządzenia sprzęgającego pojazdu samochodowego - rozumie się przez to masę odpowiadającą największemu statycznemu naciskowi pionowem
zależności od konstrukcji pojazdu oraz konstrukcji tego urządzenia; masa ta nie obejmuje masy urz ądzenia sprzęgającego pojazdu samochodowego;
9) maksymalnym obciążeniu urządzenia sprzęgającego naczepy i przyczepy z osią centralną - rozumie się przez to masę odpowiadającą największemu statycznemu naciskowi
producenta pojazdu;
10) masie pojazdu nieobciążonego - rozumie się przez to masę własną motocykla, motoroweru i pojazdu czterokołowego;
11) pojez
dzie czterokołowym - rozumie się przez to niektóre pojazdy samochodowe mające cztery kota, homologowane według kategorii L.
Dział II
Wymiary, masy i naciski osi pojazdu
ż 2. 1. Długość pojazdu nie może przekraczać w przypadku:
1) pojazdu samochodowego, z wyjÄ…tkiem autobusu - 12,00 m;
2) przyczepy, z wyjÄ…tkiem naczepy - 12,00 m;
3) pojazdu członowego - 16,50 m;
4) zespołu złożonego z pojazdu silnikowego i przyczepy - 18,75 m;
5) autobusu przegubowego - 18,75 m;
6) autobusu dwuosiowego - 13,50 m;
7) autobusu o liczbie osi większej niż dwie - 15,00 m;
8) zespołu złożonego z autobusu i przyczepy - 18,75 m;
9) zespołu złożonego z trzech pojazdów, w którym pojazdem ciągnącym jest pojazd wolnobieżny lub ciągnik rolniczy - 22,00 m;
10) motocykla, motoroweru lub roweru, pojazdu czterokołowego oraz zespołu złożonego z motocykla, motoroweru, roweru lub pojazdu czterokołowego z przyczepą - 4,00 m.
2. Szerokość pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 12, ż 45 ust. 3 pkt 1, ż 54 ust. 3, nie może przekraczać 2,55 m i nie obejmuje ona lusterek zewn ętrznych, świateł umieszczonych na bokach po
pojazdu ciężarowego z nadwoziem rodzaju furgon może wynosić do 2,6 m, jeżeli jego ściany są zaopatrzone w izolację termiczną, a grubość ściany bocznej wraz z izolacją termiczną jest
3. Wymiary, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3 i 5-7, nie obejmują bagażnika mocowanego do tylnej ściany autobusu oraz platformy samozaładowczej mocowanej z tyłu pojazdu samocho
wymiarów o więcej niż 0,3 m.
4. Wysokość pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 11, nie może przekraczać 4,00 m.
5. Odległość między osią sworznia siodłowego urządzenia sprzęgającego a tylnym obrysem naczepy nie może przekraczać 12,00 m.
6. Odległość mierzona równolegle do podłużnej osi zespołu pojazdów, między najdalej wysuniętym do przodu punktem przestrzeni ładunkowej położonej za kabiną kierowcy a tylnym obr
przednim obrysem nadwozia przyczepy, nie może przekraczać 15,65 m.
7. Odległość mierzona równolegle do podłużnej osi zespołu pojazdów, między najdalej wysuniętym do przodu punktem przestrzeni ładunkowej położonej za kabiną kierowcy a tylnym obr
8. Odległość między tylną osią pojazdu samochodowego a przednią osią przyczepy w zespole pojazdów nie może być mniejsza niż 3,00 m.
9. Odległość między osią sworznia siodłowego urządzenia sprzęgającego a dowolnym punktem przedniej części naczepy nie może przekraczać 2,04 m.
10. Wymienne nadwozia i standaryzowane ładunki, w szczególności takie jak kontenery, powinny zawierać się w wymiarach maksymalnych okre ślonych w ust. 1 pkt 1-9, ust. 2, 4-7 i 9.
11. Wysokość motocykla, motoroweru oraz niektórych pojazdów czterokołowych nie może przekraczać 2,50 m.
12. Szerokość motocykla i motoroweru oraz niektórych pojazdów czterokołowych nie może przekraczać 2,00 m, a jednośladowego motoroweru 1,00 m.
13. Przepisy ust. 6-8, 11 i 12 stosuje się do pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1998 r.
14. Przepisy ust. 9 stosuje się do pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1993 r.
ż 3. 1. Dopuszczalna masa całkowita pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 2-13, nie może przekraczać w przypadku:
1) pojazdu składowego zespołu pojazdów:
a) przyczepy dwuosiowe - 18 ton,
b) przyczepy trzyosiowe - 24 tony;
2) zespołu pojazdów mających 5 lub 6 osi:
a) dwuosiowy pojazd samochodowy i trzyosiowa przyczepa - 40 ton,
b) trzyosiowy pojazd samochodowy i dwuosiowa przyczepa - 40 ton;
3) pojazdów członowych mających 5 lub 6 osi:
a) dwuosiowy ciągnik siodłowy i trzyosiowa naczepa - 40 ton,
b) trzyosiowy ciągnik siodłowy i dwu- lub trzyosiowa naczepa - 40 ton,
c) trzyosiowy ciągnik siodłowy i trzyosiowa naczepa przewożąca 40-stopowy kontener ISO w transporcie kombinowanym - 44 tony;
4) zespołu pojazdów mających 4 osie, składających się z dwuosiowego pojazdu samochodowego i dwuosiowej przyczepy - 36 ton;
5) pojazdu członowego mającego 4 osie, składającego się z dwuosiowego ciągnika siodłowego i dwuosiowej naczepy, jeżeli odległość pomiędzy osiami naczepy:
a) wynosi co najmniej 1,3 m, ale nie więcej niż 1,8 m - 36 ton,
b) jest większa niż 1,8 m - 36 ton + 2 tony tolerancji, jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliz
niacze i zawieszenie pneumatyczne lub równowa żne, o którym mowa w
6) dwuosiowego pojazdu samochodowego - 18 ton;
7) trzyosiowego pojazdu samochodowego - 25 ton albo 26 ton, jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliz
niacze i zawieszenie pneumatyczne lub równowa żne, o którym mow
maksymalny nacisk każdej z tych osi nie przekracza 9,5 tony;
8) czteroosiowego pojazdu samochodowego z dwoma osiami kierowanymi - 32 tony, jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliz
niacze i zawieszenie pneumatyczne lub równo
w opony bliz
niacze, a maksymalny nacisk ka żdej z tych osi nie przekracza 9,5 tony;
9) trzyosiowego autobusu przegubowego - 28 ton.
2. Udział masy na oś lub osie napędowe pojazdu lub zespołu pojazdów nie może być mniejszy niż 25% w przypadku ich maksymalnej masy ca łkowitej.
3. W przypadku pojazdu uczestniczącego w ruchu drogowym podstawą sprawdzenia wymagań, o których mowa w ust 1 i 2, są wartości rzeczywiste wymienionych mas.
4. Dopuszczalna masa całkowita samochodu osobowego nie może przekroczyć maksymalnej masy całkowitej określonej przez producenta. Zasada ta dotyczy tak że nacisków osi, przy czy
1) w przypadku pojazdów przeznaczonych do ci ągnięcia przyczepy producent może określić inną, wyższą wartość maksymalnego nacisku osi tylnej stosowaną wyłącznie podczas cią
2) w przypadku wyposażenia pojazdu w urządzenia sprzęgające producent podaje w jego pobliżu maksymalne statyczne obciążenia pionowe tego urządzenia;
3) suma maksymalnych nacisków osi nie może być mniejsza niż maksymalna masa całkowita pojazdu, a nacisk osi przedniej przy maksymalnym nacisku na o ś tylną oraz maksyma
całkowitej;
4) dopuszczalna masa całkowita ciągniętej przez pojazd samochodowy przyczepy z hamulcem nie mo że przekroczyć:
a) wartości znamionowej urządzenia sprzęgającego,
b) dopuszczalnej masy całkowitej tego pojazdu,
c) maksymalnej masy ciągniętej określonej dla tego pojazdu przez producenta,
d) 3500 kg,
z tym że w przypadku samochodu terenowego, zgodnie z definicj ą zawartą w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 30 grudnia 2003 r. w sprawie ho
masa ta może ulec zwiększeniu do 150% wartości wynikającej z wartości znamionowej urządzenia sprzęgającego przy zachowaniu pozostałych warunków.
5. Dopuszczalna masa całkowita ciągniętej przez samochód osobowy przyczepy bez hamulca nie mo że przekroczyć:
a) maksymalnej masy ciągniętej określonej dla tego pojazdu przez producenta lub połowy dopuszczalnej masy całkowitej tego pojazdu; należy zastosować mniejszą wartość,
b) 750 kg.
6. Minimalne statyczne obciążenie pionowe urządzenia sprzęgającego nie może być mniejsze niż 25 kg, przy czym producent pojazdu podaje w instrukcji obs ługi następujące dane:
1) maksymalne obciążenie urządzenia sprzęgającego;
2) miejsce mocowania tego urzÄ…dzenia do konstrukcji pojazdu;
3) maksymalną odległość punktu sprzęgnięcia od osi tylnej pojazdu.
7. Zespół pojazdów składający się z samochodu osobowego i przyczepy, obciążonych do wartości maksymalnych mas, powinien ruszyć z miejsca co najmniej 5 razy w czasie 5 minut pod
8. Wymagania odnośnie mas motocykli, motorowerów, pojazdów czterokołowych oraz przyczep do tych pojazdów określa załącznik do dyrektywy 93/93/EWG3), przy czym dopuszczalna m
całkowitej określonej przez producenta, a maksymalna masa pojazdu nieobci ążonego dla pojazdów trzy- i czterokołowych nie powinna przekraczać:
1) w przypadku pojazdów trójkołowych:
a) motorowery - 270 kg,
b) motocykle - 1000 kg (bez uwzględniania masy akumulatorów przy napędzie elektrycznym);
2) w przypadku pojazdów czterokołowych:
a) pojazdy czterokołowe lekkie - 350 kg,
b) pojazdy czterokołowe inne niż lekkie do przewozu osób - 400 kg,
c) pojazdy czterokołowe inne niż lekkie do przewozu rzeczy - 550 kg (bez uwzględniania masy akumulatorów przy napędzie elektrycznym).
9. Dopuszczalna masa całkowita pojazdów trzy- i czterokołowych nie może przekroczyć maksymalnej masy podanej przez producenta.
10. Dopuszczalna ładowność określona przez producenta dla pojazdów trzy- i czterokołowych nie może przekraczać w przypadku:
1) motoroweru trójkołowego - 300 kg;
2) pojazdu czterokołowego lekkiego - 200 kg;
3) motocykla trójkołowego:
a) do przewozu rzeczy - 1500 kg;
b) do przewozu osób - 300 kg;
4) pojazdu czterokołowego innego niż lekki:
a) do przewozu rzeczy - 1000 kg;
b) do przewozu osób - 200 kg.
11. Motocykle, motorowery i pojazdy czterokołowe mogą ciągnąć przyczepę o masie określonej przez producenta, ale nieprzekraczaj ącej 50% masy pojazdu nieobciążonego.
12. Dopuszczalna masa całkowita ciągnika rolniczego o kołach ogumionych nie może przekraczać 141, a jej udział na jedną z osi 10 ton. Udział obciążenia osi przedniej dla każdego stanu
13. Przepisy ust. 2 i 4 pkt 3 stosuje się do pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy po dniu 31 marca 1998 r.
ż 4. 1. Przez oś pojedynczą rozumie się oś oddaloną od osi sąsiedniej o więcej niż 1,8 m lub dwie sąsiednie osie oddalone od siebie o mniej niż 1 m, a przez oś wielokrotną - zespół złożon
sąsiednimi osiami składowymi jest nie mniejsza niż 1 m i nie większa niż 1,8 m.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do motocykli, motorowerów, samochodów osobowych i ciągników rolniczych.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem wej ścia w życie rozporządzenia, dla których przez oś pojedynczą rozumie się oś oddaloną od
1 m, a przez oś wielokrotną, - zespół złożony z dwóch lub więcej osi, zwanych "osiami składowymi", w którym odległość między sąsiednimi osiami składowymi jest nie mniejsza niż 1 m i
ż 5. 1. Nacisk osi nie może przekraczać w przypadku:
1) pojedynczej osi nienapędowej - 10 ton;
2) podwójnej osi przyczep i naczep, przy odległości (d) między osiami składowymi:
a) mniej niż 1 m (d < 1,0) - 11 ton,
b) pomiędzy 1,0 m a 1,3 m (1,0 A
d < 1,3) - 16 ton,
c) pomiędzy 1,3 m a 1,8 m (1,3 A
d < 1,8) - 18 ton,
d) 1,8 m lub więcej (1,8 A
d) - 20 ton;
3) potrójnej osi przyczep i naczep, przy odległości (d) między osiami składowymi:
a) 1,3 m i mniej niż 1,3 m (d A
1,3) - 21 ton,
b) pomiędzy 1,3 m a 1,4 m (1,3 < d A
1,4) - 24 tony;
4) pojedynczej osi napędowej:
a) pojazdów, o których mowa w ż 3 ust. 1 pkt 2 i 3 - 11,5 tony,
b) pojazdów, o których mowa w ż 3 ust. 1 pkt 4, 5, 6, 7, 8 i 9 - 11,5 tony;
5) podwójnej osi napędowej, przy odległości (d) między osiami składowymi:
a) mniej niż 1 m (d < 1,0) - 11,5 tony,
b) pomiędzy 1,0 m a 1,3 m (1,0 A
d < 1,3) - 16 ton,
c) pomiędzy 1,3 m a 1,8 m (1,3 A
d < 1,8) - 18 ton albo 19 ton, jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliz
niacze i zawieszenie pneumatyczne lub równowa żne, o który
bliz
niacze, a maksymalny nacisk ka żdej z tych osi nie przekracza 9,5 tony.
2. W przypadku pojazdu uczestniczącego w ruchu drogowym podstawą sprawdzenia wymagań, o których mowa w ust. 1, są wartości rzeczywiste.
ż 5a. Wymagania w zakresie zwrotności pojazdów i zespołów pojazdów, z zastrzeżeniem ż 6 ust. 1, ż 7 ust. 1 i ż 8 ust. 1 określa pkt 7.6. załącznika nr 1 dyrektywy 97/27/WE.
ż 5b. Wymagania w zakresie maksymalnej dopuszczalnej masy ci ągniętej określa pkt 2.2. załącznika nr IV dyrektywy 97/27/WE.
ż 5c. Warunki równoważności zawieszeń dla osi napędowej lub osi napędowych pojazdu określa załącznik nr II dyrektywy 96/53/WE.
Dział III
Warunki techniczne pojazdu samochodowego i przyczepy przeznaczonej do Å‚Ä…czenia z tym poj
Rozdział 1
Warunki ogólne
ż 6. Ilekroć w niniejszym dziale jest mowa o "pojez
dzie", rozumie siÄ™ przez to pojazd samochodowy i przyczepÄ™.
ż 7. 1. Zderzaki i klamki drzwi pojazdu nie mogą powodować niebezpieczeństwa zaczepienia innego uczestnika ruchu.
2. Daszek reflektora pojazdu albo krawędz
wystającej części reflektora lub nadwozia, przykrywającej częściowo reflektor, powinny być zaokrąglone.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do pojazdu Sił Zbrojnych.
4. Pojazd, którego zwis tylny jest większy niż 600 mm i wzniesiony nad powierzchnię jezdni więcej niż 700 mm przy zachowanej masie własnej, powinien być wyposażony w tylny zderzak
pojazdu, odpowiadające warunkom określonym w ust. 1 oraz następującym warunkom:
1) odległość dolnej krawędzi od powierzchni jezdni nie może przekraczać 550 mm przy zachowanej masie własnej pojazdu;
2) odległość od tylnego obrysu pojazdu nie może przekraczać 400 mm;
3) szerokość nie może przekraczać w żadnym miejscu największej szerokości tylnej osi, mierzonej na skrajnych zewn ętrznych punktach kół (wyłączając odkształcenia opon w
mm z każdej strony;
4) końce nie powinny być wygięte w kierunku do tyłu oraz nie powinny mieć zewnętrznych ostrych krawędzi;
5) powinny być wytrzymałe i dobrze zamocowane; wysokość przekroju poprzecznego nie może być mniejsza niż 100 mm;
6) warunki określone w pkt 1-5 stosuje się do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1998 r.
5. Dla pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy w okresie od dnia 1 stycznia 1966 r. do dnia 31 grudnia 1994 r. dopuszcza si Ä™, aby zderzak lub urzÄ…dzenia ochronne, zabezpieczajÄ…ce prz
1) odległość dolnej krawędzi od powierzchni jezdni nie może przekraczać 700 mm;
2) odległość od tylnego obrysu pojazdu nie może przekraczać 600 mm;
3) szerokość nie może być mniejsza od szerokości pojazdu o więcej niż 100 mm z każdej strony pojazdu; jeżeli składa się z więcej niż jednego elementu, dopuszcza się międz
4) końce powinny być zaokrąglone w kierunku do przodu;
5) powinny mieć odpowiednią wytrzymałość i być dobrze zamocowane.
6. Dla pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy w okresie od dnia 1 stycznia 1995 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. dopuszcza si ę odległość zderzaka lub urządzenia ochronnego od tylnego
7. Zderzaka lub urządzenia ochronnego, o których mowa w ust. 4, nie wymaga si ę na:
1) pojez
dzie, którego konstrukcja uniemożliwia wjechanie pod niego innego pojazdu;
2) pojez
dzie i przyczepie samowyładowczej;
3) ciągniku siodłowym;
4) przyczepie dłużycowej.
8. Pojazd przystosowany do ciągnięcia przyczepy oraz przyczepa powinny być wyposażone w odpowiednie urządzenia sprzęgające.
9. Pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t powinien być wyposażony w homologowane osłony boczne zapobiegające dostaniu się niechronionego uczestnika ruchu drogow
10. Przepisu ust. 9 nie stosuje się do ciągnika siodłowego, przyczepy dłużycowej, pojazdu specjalnego o konstrukcji uniemożliwiającej ich umieszczenie oraz pojazdu zarejestrowanego po
ż 8. 1. Kabina kierowcy oraz pomieszczenie przeznaczone do przewozu osób wyposa ża się w:
1) urządzenia zapewniające przewietrzanie i ogrzewanie wnętrza, jeżeli są one pomieszczeniami zamkniętymi; urządzenie zapewniające ogrzewanie wnętrza nie jest wymagan
2) drzwi zaopatrzone w zamki uniemożliwiające samoczynne lub niezamierzone ich otwarcie się.
2. Zawiasy drzwi umieszczonych z boku pojazdu i otwieranych na boki powinny znajdowa ć się z przodu.
3. Przepis ust. 2 stosuje się do pojazdu, którego konstrukcja umożliwia rozwijanie prędkości przekraczającej 40 km/h i zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1972 r., z wyj
4. Wnętrze kabiny kierowcy oraz pomieszczenia przeznaczonego do przewozu osób powinno odpowiada ć następującym warunkom:
1) powinno być szczelne, jeżeli jest pomieszczeniem zamkniętym;
2) siedzenia powinny być przymocowane do nadwozia, również gdy są przesuwane, w sposób uniemożliwiający niezamierzone zmiany ich położenia;
3) górna część oparcia przednich siedzeń samochodu osobowego powinna być miękko wyściełana; przepisu nie stosuje się do samochodu terenowego;
4) tablica rozdzielcza powinna być przynajmniej u dołu zaokrąglona;
5) mechanizm do otwierania i zamykania dachu powinien by ć tak urządzony, aby nie działał samoczynnie, również w razie zderzenia;
6) powinno być wyposażone w wyjścia w postaci drzwi lub okien, co najmniej po jednym na ka żdą stronę pojazdu, umożliwiające w razie konieczności wyjście na zewnątrz;
7) w samochodzie ciężarowym powinno być oddzielone od przestrzeni ładunkowej trwałą przegrodą o odpowiedniej wytrzymałości; przepis stosuje się do samochodu ciężarow
8) przegroda, o której mowa w pkt 7, w samochodzie ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 t powinna odpowiadać następującym warunkom:
a) powinna być pełna na całym poprzecznym przekroju wnętrza pojazdu, co najmniej do wysokości odpowiadającej 80 % wysokości oparć siedzeń znajdują
b) powyżej wysokości, o której mowa w lit. a, dopuszcza się, aby odległość między elementami przegrody wynosiła nie więcej niż 100 mm w dowolnych wza
c) odległość od przegrody do ścian wewnętrznych bocznych oraz sufitu pojazdu nie powinna przekracza ć 50 mm,
d) powinna wytrzymać równomiernie przyłożone na całej powierzchni równoległe do osi podłużnej pojazdu obciążenie odpowiadające dwukrotnej masie ład
5. Szyby pojazdu:
1) nie powinny dawać ostrych odprysków w razie rozbicia; przednia szyba powinna zapewni ć kierowcy pełną i wyraz
ną widoczność bez zniekształcenia obrazu, a w razie rozbic
2) powinny być umocowane w taki sposób lub sporządzone z takiego tworzywa, aby w razie konieczności istniała możliwość wyjścia na zewnątrz pojazdu co najmniej przez je
3) powinny być ocechowane w miejscu widocznym z zewn ątrz pojazdu; przepis stosuje się do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1968 r.;
4) przednie powinny mieć współczynnik przepuszczania światła nie mniejszy niż 75%, natomiast przednie boczne nie mniejszy niż 70%;
5) nie powinny odbijać światła w sposób powodujący oślepianie innych uczestników ruchu drogowego.
ż 9. 1. Pojazd powinien być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby:
1) poziom hałasu zewnętrznego mierzony podczas postoju pojazdu z odległości 0,5 m nie przekraczał w odniesieniu do:
a) pojazdu, który był poddany badaniom homologacyjnym - wartości ustalonej w trakcie badań homologacyjnych o 5 dB (A),
b) pozostałych pojazdów - wartości podanych w tabeli "Poziom hałasu zewnętrznego", stanowiącej załącznik nr 1 do rozporządzenia;
2) w spalinach pojazdu z silnikiem o zapłonie iskrowym zawartość tlenku węgla (CO), węglowodorów (CH) i współczynnik nadmiaru powietrza l. (lambda) nie przekraczały wa
nadmiaru powietrza l", stanowiącej załącznik nr 2 do rozporządzenia, z tym że:
a) dla pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy do dnia 31 grudnia 1996 r., wyposa żonego w silnik o pojemności skokowej poniżej 700 cm3, dopuszcza się
b) dla pojazdu, dla którego w świadectwie homologacji potwierdzono wartości wyższe, stanowiące dla tego pojazdu kryterium oceny, wartości podanych w k
c) wymagania dotyczące współczynnika nadmiaru powietrza l (lambda) stosuje się do pojazdu wyposażonego w odpowiednią sondę;
3) zadymienie spalin pojazdu z silnikiem o zapłonie samoczynnym, mierzone przy swobodnym przyspieszaniu silnika w zakresie od pr ędkości obrotowej biegu jałowego do ma
światła, nie przekraczało: 2,5 m-1, a w odniesieniu do silnika z turbodoładowaniem 3,0 m-1, a w przypadku pojazdów wyprodukowanych po dniu 30 czerwca 2008 r. nie przek
4) (uchylony);
5) urządzenie zapłonu iskrowego nie wytwarzało nadmiernych zakłóceń radioelektrycznych;
6) układ zasilania:
a) był szczelny, niezależnie od warunków zewnętrznych oraz drgań występujących podczas pracy pojazdu,
b) był zabezpieczony przed możliwością zetknięcia z przeszkodami znajdującymi się na drodze oraz przed nadmiernym nagrzewaniem, tarciem i innymi niena
c) był zabezpieczony przed korozją;
7) zbiornik paliwa, z zastrzeżeniem wymagań dla zbiorników do gazu, w tym również zbiornik paliwa niezależnej instalacji ogrzewczej:
a) nie był umieszczony w kabinie kierowcy lub w pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób ani te ż bezpośrednio do niego nie przylegał, zaś przegrod
niepalnego; przepis stosuje siÄ™ do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1984 r.,
b) był tak umieszczony, by w razie jego uszkodzenia lub przelania paliwo nie ściekało na elementy układu wydechowego,
c) nie miał wlewu paliwa w kabinie kierowcy, w pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób, w komorze silnikowej lub w baga żniku; przy czym jeżeli w
zamkniętym nie może wystawać poza obrys nadwozia; przepis stosuje się do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1984 r.;
przepisów lit. a-c nie stosuje się do motocykla,
d) był odporny na korozję; powinien przejść badania szczelności wykonane przez wytwórcę, przy ciśnieniu równym dwukrotnemu ciśnieniu roboczemu, ale n
ciśnienie przekraczające ciśnienie robocze powinno być automatycznie kompensowane za pomocą odpowiednich urządzeń, w szczególności zaworów; konstr
wyciekać przez korek wlewu lub przez urządzenia kompensujące nadwyżkę ciśnienia nawet wtedy, gdy zbiornik będzie odwrócony; dopuszcza się nieznaczne
zroszenia,
e) był umieszczony w taki sposób, aby był możliwie dobrze zabezpieczony przed skutkami zderzenia czołowego lub uderzenia w tył, a w jego pobliżu nie pow
f) wykonany z tworzyw sztucznych, ponadto spe łniał wymagania odporności na ogień według Regulaminu Nr 34 EKG ONZ;
8) instalacja elektryczna:
a) była zabezpieczona przed uszkodzeniem mechanicznym wskutek tarcia o inne elementy pojazdu, a tak że przed korozją,
b) była wyposażona w umieszczony w łatwo dostępnym miejscu wyłącznik, umożliwiający odłączenie akumulatora od zasadniczej instalacji elektrycznej bez
dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, ciągnika siodłowego i balastowego oraz autobusu o liczbie miejsc większej niż 15 łącznie z miejscem k
9) nie występowały wyraz
ne wycieki w postaci spadających kropel materiałów eksploatacyjnych z zespołów i układów pojazdów;
10) układ odpowietrzania skrzyni korbowej silnika o zapłonie iskrowym, z wyjątkiem silnika dwusuwowego, był kompletny i szczelny; przepisu nie stosuje się do motocykla ora
11) układ pochłaniania par paliwa ze zbiornika paliwa pojazdu z silnikiem o zapłonie iskrowym był kompletny i szczelny; przepis stosuje się do pojazdu zarejestrowanego po ra
12) istniała możliwość jazdy do tyłu; przepisu nie stosuje się do motocykla.
1a. (uchylony).
2. Kierownica w pojez
dzie o liczbie kół większej niż trzy, którego konstrukcja umożliwia rozwijanie prędkości przekraczającej 40 km/h, nie powinna być umieszczona po prawej stronie poja
3. Przepis ust. 2 stosuje siÄ™ do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1984 r.
4. Wózek boczny motocykla powinien być umieszczony po jego prawej stronie.
5. Pojazd o nacisku osi kierowanej lub sumie nacisków osi kierowanych, przekraczaj ącym 45 kN (4,5 t), powinien mieć układ kierowniczy z mechanizmem wspomagaj ącym. W razie uszko
ż 9a. W samochodzie ciężarowym kategorii N1 o nadwoziu rodzaju AB, AC, AF lub BB, o których mowa w przepisach o homologacji pojazdów, mog ą być wprowadzone zmiany konstrukcy
1) liczba miejsc nie przekracza osiem (bez kierowcy) i
2) P - ((M +75) + N x 68) Å‚ N x 68, gdzie:
P - dopuszczalna masa całkowita pojazdu w kg,
M - masa własna pojazdu,
N - liczba miejsc, nie liczÄ…c miejsca kierowcy.
Rozdział 2
Wyposażenie
ż 10. 1. Przedmioty wyposażenia i części pojazdów związane z bezpieczeństwem ich użytkowania i ochroną środowiska mogą być stosowane w pojazdach, jeżeli spełniony jest co najmnie
1) oznakowane są znakami homologacji międzynarodowej stosowanymi w homologacji Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - "E
2) oznakowane są cechami producenta pojazdu, na który wystawiono krajowe świadectwo homologacji typu pojazdu; ocechowanie to powinno być zgłoszone do upoważnione
3) oznakowane są cechami dostawcy producenta pojazdu, na który wystawiono krajowe świadectwo homologacji typu pojazdu; ocechowanie to powinno być zgłoszone do up
4) oznakowane są znakiem zgodności zgodnie z przepisami o systemie oceny zgodności i akredytacji; przepisu nie stosuje się do przedmiotów wyposażenia i części oznakowan
i certyfikacji;
5) tablice rejestracyjne mogą być stosowane w pojazdach, jeżeli oznakowane są znakiem producenta zgodnie z przepisami o rejestracji i oznaczaniu pojazdów.
2. Przepis ust.1 stosuje się do producentów, importerów, dystrybutorów oraz podmiotów montujących i świadczących usługi.
3. Wykaz przedmiotów wyposażenia i części związanych z bezpieczeństwem użytkowania pojazdu i ochroną środowiska podlegających sprawdzeniu w tym zakresie przez jednostki akredyt
4. Przedmioty wyposażenia i części objęte obowiązkiem homologacji typu określone są w przepisach o homologacji pojazdów.
ż 11. 1. Pojazd samochodowy wyposaża się:
1) w numer identyfikacyjny pojazdu (VIN) albo w numer nadwozia, podwozia lub ramy, umieszczony w sposób trwa ły na nadwoziu, ramie lub innym podobnym podstawowym
do rozporzÄ…dzenia; numeru identyfikacyjnego VIN nie wymaga si Ä™ dla pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1995 r. oraz dla motocykla zarejestro
wolnobieżnego, przyczepy przeznaczonej do łączenia z tymi pojazdami oraz pojazdu z nadanym i wybitym numerem nadwozia/podwozia zgodnie z odr ębnymi przepisami;
2) w numer umieszczony na silniku;
3) w samoczynne wycieraczki przedniej szyby w liczbie zapewniaj Ä…cej odpowiednie pole widzenia kierowcy oraz w urzÄ…dzenie do zmywania tej szyby; przepisu nie stosuje si Ä™
a) pojazdu wyposażonego w przednią szybę o takich wymiarach i kształcie, że kierowca bez zmiany normalnej pozycji może obserwować drogę nie poprzez
b) w zakresie wyposażenia w urządzenie do zmywania przedniej szyby - samochodu osobowego zarejestrowanego po raz pierwszy przed dniem 1 lipca 1971
4) w prędkościomierz umieszczony w polu widzenia kierowcy oraz w drogomierz;
5) w lusterka zapewniające kierującemu niezbędną dla bezpieczeństwa ruchu widoczność do tyłu:
a) co najmniej jedno lusterko zewn ętrzne po lewej stronie pojazdu - w odniesieniu do samochodu osobowego i motocykla, z zastrze żeniem lit. b,
b) co najmniej dwa lusterka zewn ętrzne, jedno po lewej i jedno po prawej stronie pojazdu - w odniesieniu do pozosta łych pojazdów oraz do samochodu oso
wewnętrzne nie zapewnia dostatecznej widoczności do tyłu,
c) wewnętrzne - w odniesieniu do samochodu osobowego;
6) w sygnał dz
więkowy o ciągłym i nieprzeraz
liwym tonie, o poziomie dz
więku mierzonym podczas postoju pojazdu z odległości 3 m, nie mniejszym niż:
a) 87 dB (A) - w odniesieniu do motocykla,
b) 96 dB (A) - w odniesieniu do pozostałych pojazdów;
7) w punkty kotwiczenia pasów bezpieczeństwa:
a) na przednich siedzeniach - stosuje si ę do pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 t, zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 3
3,5 t zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 30 czerwca 1995 r.,
b) na siedzeniach innych ni ż przednie samochodu osobowego, skierowanych do przodu; warunek stosuje si ę do samochodu osobowego zarejestrowanego p
przepisów lit. a i b nie stosuje się do pojazdu z nadwoziem otwartym;
8) w pasy bezpieczeństwa na siedzeniach wyposażonych w punkty kotwiczenia; przepis stosuje się do:
a) przednich siedzeń w samochodach osobowych, zarejestrowanych po raz pierwszy po dniu:
- 30 czerwca 1971 r. - z silnikiem o pojemności skokowej powyżej 1.400 cm3,
- 31 grudnia 1971 r. - z silnikiem o pojemności skokowej od 1.000 cm3 do 1.400 cm3,
- 30 czerwca 1972 r. - pozostałych,
b) siedzeń innych niż przednie - w samochodach osobowych zarejestrowanych po raz pierwszy po dniu 30 czerwca 1993 r.,
c) siedzeń w pojazdach innych niż wymienione w lit. a i b, wyposażonych w punkty kotwiczenia pasów bezpiecze ństwa - zarejestrowanych po raz pierwszy p
przepisów lit. a-c nie stosuje się do pojazdu z nadwoziem otwartym;
9) w zagłówki na siedzeniach wyposażonych w pasy bezpieczeństwa mocowane co najmniej w trzech punktach, z wyj ątkiem siedzeń w pojez
dzie z nadwoziem otwartym oraz
dopuszcza się możliwość wyposażenia w zagłówki siedzeń tylnych środkowych; przepis stosuje się do pojazdów wyprodukowanych po dniu 31 grudnia 1995 r.;
10) w błotniki lub inne elementy nadwozia lub podwozia, o szerokości nie mniejszej niż szerokość opony, a w przypadku kół bliz
niaczych - nie mniejszej niż odległość między z
motocykla, przy masie własnej pojazdu, powinny odpowiadać następującym warunkom:
a) kÄ…t opasania koÅ‚a przez bÅ‚otnik powinien być taki, aby obejmowaÅ‚ co najmniej z przodu 30° i z tyÅ‚u 50° od pionowej pÅ‚aszczyzny przechodzÄ…cej przez oÅ› k
b) odległość między zewnętrzną krawędzią błotnika a osią koła w wymaganym kącie opasania nie może być większa niż dwukrotna wartość statycznego pro
c) najniższy punkt tylnej krawędzi błotnika lub innego elementu pełniącego jego funkcję znajdujący się w płaszczyz
nie symetrii opony nie może znajdować s
d) błotników nie wymaga się w pojez
dzie nietypowej konstrukcji;
11) w fartuchy odpowiednio przedłużające tylne błotniki od tyłu albo umieszczone dalej od kół niż błotniki, jeżeli przy masie własnej pojazdu błotnik lub inny znajdujący się w
osłaniający tylne koło (koła), położony jest wyżej nad jezdnią niż 0,25 odległości tego elementu od pionowej płaszczyzny przechodzącej przez oś tylnego koła (kół), a dla sam
dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t z pojedynczymi kołami na osi tylnej oraz motocykla - wyżej niż ta odległość; odległość dolnej krawędzi fartucha od jezdni nie powinna
szerokość opony (opon), sztywność fartuchów zaś powinna zapewniać ograniczenie do minimum ochlapywania pojazdów jadących z tyłu; fartuchów nie wymaga się w pojez
d
12) w urządzenie zabezpieczające przed użyciem przez osoby nieuprawnione;
13) w trójkąt do ustawiania na drodze, przeznaczony do ostrzegania o obecno ści unieruchomionego pojazdu; przepisu nie stosuje się do motocykla jednośladowego;
14) w gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia; przepisu nie stosuje się do motocykla;
15) w tłumik wydechu - w odniesieniu do pojazdu nap ędzanego silnikiem spalinowym; wylot rury wydechowej nie może być skierowany w prawą stronę;
16) (uchylony);
17) (uchylony);
18) w miejsce przewidziane do umieszczenia tablic rejestracyjnych, spe łniające wymagania określone w załączniku nr 5 do rozporządzenia; przepis stosuje się do pojazdu sam
1999 r.;
19) w zaczep do holowania z przodu pojazdu, a w odniesieniu do samochodu osobowego tak że z tyłu; zaczep do holowania powinien wytrzymywa ć siłę zarówno ciągnącą, jak
całkowitej pojazdu, na którym jest zamocowany; przepis stosuje się do pojazdu wyprodukowanego po dniu 31 grudnia 1999 r.;
20) w podpórkę (podpórki), zapewniającą stabilne ustawienie pojazdu na podłożu, zgodną z przepisami o homologacji pojazdów;
21) w uchwyt (uchwyty) dla pasa żera zgodny z przepisami o homologacji pojazdów.
2. Przepisy ust.1 pkt 1, 10, 11, 13 i 18 stosuje się również do przyczepy.
3. Pojazd samochodowy nie może być wyposażony w silnik dwusuwowy.
4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do motocykla oraz samochodu osobowego zarejestrowanego po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1986 r. i pozostałych pojazdów zarejestrowanych po
5. Pojazd powinien być wyposażony w ogumienie pneumatyczne, o no śności dostosowanej do nacisku koła, oraz dostosowane do maksymalnej prędkości pojazdu; ciśnienie w ogumieniu
6. Dopuszcza się w celu krótkotrwałego użycia wyposażenie pojazdu w koło zapasowe, o parametrach odmiennych ni ż parametry stosowanego normalnie koła jezdnego, o ile koło takie w
wytwórnię pojazdu.
7. Pojazd nie może być wyposażony, z zastrzeżeniem ust. 5:
1) w opony różnej konstrukcji, w tym o różnej rzez
bie bieżnika, na kołach jednej osi, z zastrzeżeniem pkt 3;
2) w przypadku pojazdu samochodowego o dwóch osiach z ko łami pojedynczymi:
a) w opony diagonalne lub diagonalne z opasaniem na ko łach tylnej osi, jeżeli na kołach przedniej osi znajdują się opony radialne,
b) w opony diagonalne na kołach tylnej osi, jeżeli na kołach przedniej osi znajdują się opony diagonalne z opasaniem;
3) w opony różnej konstrukcji na osiach składowych;
4) w opony, których wskaz
niki pokazują graniczne zużycie bieżnika, a w odniesieniu do opon niezaopatrzonych w takie wska z
niki - o głębokości rzez
by bieżnika mniejszej niż 1
5) w opony o widocznych pęknięciach odsłaniających lub naruszających ich osnowę;
6) w opony z umieszczonymi trwale, wystającymi na zewnątrz elementami przeciwślizgowymi.
8. Samochód ciężarowy i specjalny o dopuszczalnej masie ca łkowitej powyżej 3,5 t, autobus oraz przyczepa mogą być wyposażone w sygnał akustyczny ostrzegający o cofaniu pojazdu; s
wyłączeniem światła cofania, a w odniesieniu do pojazdu niewyposa żonego w to światło - z włączeniem lub wyłączeniem biegu wstecznego.
Rozdział 3
Światła
ż 12. 1. Pojazd, z zastrzeżeniem ust. 2, wyposaża się w następujące światła zewnętrzne:
1) drogowe - pojazd samochodowy, którego konstrukcja umożliwia rozwijanie prędkości przekraczającej 40 km/h;
2) mijania - pojazd samochodowy;
3) kierunkowskazów - pojazd samochodowy i przyczepa; nie stosuje si ę do motocykla jednośladowego zarejestrowanego po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1986 r.;
4) hamowania "stop" - pojazd samochodowy i przyczepa;
5) oświetlające tylną tablicę rejestracyjną - pojazd samochodowy i przyczepa;
6) pozycyjne przednie - pojazd samochodowy oraz przyczepa o szeroko ści 1,6 m lub więcej;
7) pozycyjne tylne - pojazd samochodowy i przyczepa;
8) odblaskowe tylne inne niż trójkątne - pojazd samochodowy;
9) odblaskowe tylne trójkątne - przyczepa;
10) odblaskowe przednie - przyczepa;
11) odblaskowe boczne - pojazd samochodowy o długości przekraczającej 6,0 m, ciągnik siodłowy i przyczepa;
12) awaryjne - pojazd samochodowy, z wyj Ä…tkiem motocykla, i przyczepa;
13) przeciwmgłowe tylne - pojazd samochodowy, z wyjątkiem motocykla, i przyczepa;
14) cofania - pojazd samochodowy, z wyjÄ…tkiem motocykla;
15) obrysowe przednie i tylne - pojazd samochodowy i przyczepa, których szerokość przekracza 2,1 m; nie stosuje się do podwozia samochodu ciężarowego z kabiną w zakres
16) pozycyjne boczne - pojazd samochodowy i przyczepa, których d ługość przekracza 6 m (długość przyczepy powinna być liczona razem z dyszlem).
2. Przepisów ust. 1:
1) pkt 12-15 nie stosuje siÄ™ do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1986 r. oraz pojazdu Si Å‚ Zbrojnych;
2) pkt 16 nie stosuje się do podwozia samochodu ciężarowego z kabiną.
3. Ponadto dopuszcza się wyposażenie w następujące światła:
1) drogowe - pojazdu samochodowego innego niż wymieniony w ust. 1 pkt 1;
2) przeciwmgłowe przednie - pojazdu samochodowego;
3) pozycyjne przednie - przyczepy innej ni ż wymieniona w ust. 1 pkt 6;
4) postojowe - pojazdu samochodowego o długości nieprzekraczającej 6,0 m i szerokości nieprzekraczającej 2,0 m; zabrania się umieszczania tych świateł na innych pojazdac
5) odblaskowe boczne - pojazdu samochodowego innego ni ż wymieniony w ust. 1 pkt 11;
6) odblaskowe przednie - pojazdu samochodowego;
7) jazdy dziennej - pojazdu samochodowego;
8) pozycyjne boczne - pojazdu innego ni ż wymieniony w ust.1 pkt 16;
9) obrysowe przednie i tylne - pojazdu samochodowego i przyczepy, o szerokości od 1,8 m do 2,1 m oraz podwozia samochodu ciężarowego z kabiną;
10) cofania - przyczepy;
11) awaryjne - motocykla;
12) przeciwmgłowe tylne - motocykla;
13) odblaskowe tylne inne niż trójkątne - przyczepy;
14) oznakowanie odblaskowe konturowe - pojazdu, o którym mowa w ż 42 ust. 1.
4. Na wózku bocznym motocykla powinny być umieszczone światła:
1) pozycyjne przednie,
2) pozycyjne tylne,
3) odblaskowe tylne,
4) kierunkowskazów; przepis stosuje się do pojazdu wyprodukowanego po dniu 30 czerwca 1993 r.,
odpowiadające warunkom określonym dla tych świateł; światła pozycyjne powinny się włączać i wyłączać równocześnie ze światłami pozycyjnymi motocykla.
5. Na wózku bocznym motocykla zabrania się umieszczania światła drogowego, światła mijania i światła przeciwmgłowego.
ż 13. 1. Światła pojazdu powinny odpowiadać następującym warunkom ogólnym:
1) światła przeznaczone do oświetlania drogi przed pojazdem powinny być umieszczone w sposób umożliwiający łatwą regulację kierunku strumienia świetlnego;
2) osie świateł sygnalizacyjnych powinny być równoległe do płaszczyzny jezdni, osie świateł odblaskowych bocznych i pozycyjnych bocznych powinny by ć ponadto prostopadł
sygnalizacyjnych - równolegÅ‚e do tej pÅ‚aszczyzny; dopuszcza siÄ™ odchylenia od powyższych kierunków nie wiÄ™ksze niż 3°;
3) światła tego samego rodzaju powinny mieć takie same właściwości świetlne i powinny być umieszczone symetrycznie względem podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu; w
rejestracyjną oraz pojedynczych świateł cofania i przeciwmgłowych tylnych;
4) nie powinny oślepiać innych uczestników ruchu; warunku nie stosuje si ę do świateł drogowych;
5) światła mijania powinny dawać wyraz
ną granicę światła i cienia;
6) światła czerwone nie powinny być widoczne z przodu, a światła białe (żółte selektywne) - z tyłu, z wyjątkiem światła cofania oraz świateł dodatkowych przewidzianych w ż
2. Połączenia elektryczne powinny zapewnia ć, aby:
1) światła pozycyjne przednie i tylne, światła obrysowe (jeśli pojazd jest w nie wyposażony), światła pozycyjne boczne (jeśli pojazd jest w nie wyposażony) i światła oświetlaj
warunek ten nie obowiązuje, gdy światła pozycyjne pełnią funkcję świateł postojowych lub kiedy światła pozycyjne boczne migają (świecą światłem przerywanym) razem z ki
2) światła drogowe, mijania i przeciwmgłowe przednie nie mogły być włączone, jeżeli nie są włączone równocześnie światła wymienione w pkt 1; przepisu nie stosuje się do
przerywanych sygnałów ostrzegawczych.
3. Światła i oznakowanie odblaskowe powinny ponadto odpowiadać warunkom szczegółowym, określonym w załączniku nr 6 do rozporządzenia.
Rozdział 4
Hamulce
ż 14. 1. Pojazd samochodowy, z wyjątkiem motocykla i trzykołowego pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie ca łkowitej nieprzekraczającej 1 t, wyposaża się w następujące rodz
1) hamulec roboczy działający na wszystkie koła - przeznaczony do zmniejszania pr ędkości pojazdu i zatrzymywania go w sposób niezawodny, szybki i skuteczny, niezale żnie
możliwością:
a) regulowania intensywności hamowania,
b) dokonywania hamowania z miejsca kierowcy bez u życia rąk; w odniesieniu do pojazdu inwalidzkiego dopuszcza się użycie jednej ręki;
2) hamulec awaryjny działający na koła co najmniej jednej osi pojazdu, przeznaczony do zatrzymania pojazdu w razie awarii hamulca roboczego, z mo żliwością:
a) regulowania intensywności hamowania,
b) dokonywania hamowania z miejsca kierowcy z mo żliwością trzymania kierownicy przynajmniej jedną ręką;
3) hamulec postojowy, przeznaczony do unieruchamiania pojazdu na wzniesieniu i spadku, z mo żliwością:
a) działania podczas nieobecności kierowcy, przy czym robocze części hamulca powinny pozostawać w położeniu zahamowania za pomocą wyłącznie mecha
b) dokonywania hamowania z miejsca kierowcy;
wyposażenie w hamulec postojowy nie jest wymagane, je żeli hamulec awaryjny, o którym mowa w pkt 2, spe łnia wymagane warunki okre ślone dla hamulca postojowego.
2. Trzykołowy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie ca łkowitej nieprzekraczającej 1 t powinien być wyposażony w:
1) dwa niezależne hamulce łącznie działające na wszystkie koła;
2) hamulec postojowy działający na koło (koła) co najmniej jednej osi; hamulec ten mo że mieć wspólne części z jednym z hamulców wymienionych w pkt 1 i powinien by ć n
3. Motocykl powinien być wyposażony w dwa niezależne hamulce, z których jeden dzia ła co najmniej na przednie ko ło (koła), a drugi - co najmniej na tylne ko ło (koła).
4. Motocykl z bocznym wózkiem powinien być wyposażony w hamulce wymienione w ust. 3, z tym że jeśli skuteczność hamowania spełnia wymagania określone w lp. 2 tabeli załącznika
wózka nie jest wymagany.
5. Przyczepa powinna być wyposażona w następujące rodzaje hamulców:
1) hamulec roboczy:
a) spełniający wymagania określone w ust. 1 pkt 1,
b) uruchamiany z miejsca kierowcy jednym ruchem łącznie z hamulcem roboczym pojazdu ciągnącego, z zastrzeżeniem przepisu ust. 7,
c) zapewniajÄ…cy samoczynne zatrzymanie przyczepy w razie zerwania podczas jazdy po Å‚Ä…czenia z pojazdem ciÄ…gnÄ…cym;
2) hamulec postojowy:
a) działający również, gdy przyczepa jest odłączona od pojazdu ciągnącego,
b) uruchamiany z zewn ątrz, a w odniesieniu do przyczepy przystosowanej do przewozu osób - uruchamiany równie ż z wnętrza przyczepy; przez uruchamian
6. Przepisu ust. 5 nie stosuje siÄ™ do:
1) przyczepy lekkiej, pod warunkiem że niezależnie od urządzenia łączącego przyczepa ta ma dodatkowe połączenie (łańcuch, linka), które w razie zerwania głównego urządze
niezbędną kierowalność przyczepy; jeżeli jednak dopuszczalna masa ca łkowita takiej przyczepy jest większa niż połowa masy własnej pojazdu ciągnącego, powinna ona spełn
2) jednoosiowej przyczepy dłużycowej.
7. W przyczepie o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, przeznaczonej do ciągnięcia przez pojazd, którego dopuszczalna masa całkowita wynosi nie mniej niż 1,33 dopu
bezwładnościowego (najazdowy), działający co najmniej na koła jednej osi; warunek stosuje si ę również do przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 5 t, zarejestro
8. Przepisu ust. 7 nie stosuje siÄ™ do naczepy.
ż 15. 1. Hamulce pojazdu powinny zachowywa ć wymaganą sprawność niezależnie od drgań i wpływów atmosferycznych, na jakie s ą narażone w normalnych warunkach eksploatacji.
2. Hamulce powinny ponadto odpowiadać następującym warunkom:
1) równoczesne uruchomienie hamulca roboczego i awaryjnego nie mo że ujemnie wpływać na działanie żadnego z nich, zarówno w przypadku, gdy obydwa hamulce s ą spra
2) w przypadku uszkodzenia hamulca roboczego w poje z
dzie samochodowym powinna być zapewniona możliwość hamowania takiej liczby kół przez działanie na hamulec rob
skuteczności; w pojez
dzie, w którym można uzyskać skuteczność hamowania wymaganą dla hamulca awaryjnego, nie wymaga si ę oddzielnego jego sterowania; przepis stosu
a) po dniu 31 grudnia 1969 r. - autobusu o dopuszczalnej masie ca łkowitej przekraczającej 5 t i samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej p
b) po dniu 31 grudnia 1983 r. - pozostałych pojazdów;
3) działanie hamulca roboczego powinno być odpowiednio rozłożone między osie; powinno ono być jednakowe dla kół tej samej osi;
4) zużycie hamulców powinno być łatwo kompensowane systemem ręcznej lub samoczynnej regulacji; elementy uk ładu hamulcowego powinny mieć taki zapas ruchu, aby po
możliwe było hamowanie bez konieczności natychmiastowej regulacji;
5) w przypadku hamulca uruchamianego za pomoc ą energii znajdującej się w zbiorniku, jeżeli hamowanie z wymaganą skutecznością nie jest możliwe bez użycia zgromadzon
wysyłające świetlne lub akustyczne sygnały, ostrzegające o obniżeniu zapasu energii do poziomu równego lub mniejszego ni ż 65% normalnego poziomu;
6) w przypadku hamulca pneumatycznego po łączenie pojazdu ciągnącego z przyczepą powinno składać się co najmniej z dwóch przewodów (zasilaj ącego i sterującego); prze
r.;
7) w przypadku hamulca hydraulicznego zbiorniczek p łynu hamulcowego powinien być umieszczony w miejscu łatwo dostępnym dla kontroli.
ż 16. 1. Skuteczność hamowania określa się wskaz
nikiem, który jest stosunkiem siły hamowania do siły wynikającej z dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu lub stosunkiem opóz
nienia
do przyspieszenia ziemskiego.
2. Wskaz
nik skuteczności hamowania nie może być mniejszy niż podany w tabeli "Wskaz
niki skuteczności hamowania", stanowiącej załącznik nr 7 do rozporządzenia.
3. Hamulce uważa się za sprawne, jeżeli wymagana skuteczność jest uzyskiwana bez nadmiernego odchylenia prostoliniowego toru ruchu pojazdu i nadmiernych drga ń.
4. Hamulec postojowy powinien zapewniać unieruchomienie całkowicie obciążonego pojazdu na wzniesieniu i spadku o pochyleniu co najmniej 16%, a ca łkowicie obciążonego zespołu po
Rozdział 5
Warunki dodatkowe dla autobusu
ż 17. 1. Liczba miejsc dla pasażerów siedzących i stojących powinna być tak ustalona, aby nie nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej autobusu.
2. Przyjmuje się, że średnia masa jednego pasażera wraz z bagażem wynosi:
1) dla autobusu miejskiego - 68 kg;
2) dla pozostałych autobusów - 71 kg.
ż 18. 1. Autobus powinien być wyposażony w:
1) co najmniej jedne drzwi po prawej stronie, a autobus regularnej miejskiej komunikacji publicznej - co najmniej w dwoje drzwi po prawej stronie, wyposa żone w uchwyty lu
powinien umożliwiać wyjście na zewnątrz autobusu;
2) wyjścia awaryjne - w przypadku autobusu o d ługości przekraczającej 6,00 m; dostęp do tych wyjść nie powinien być niczym utrudniony, przy czym siedzenia z oparciem od
przepis stosuje siÄ™ do autobusu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1965 r.;
3) dwie gaśnice, z których jedna powinna by ć umieszczona możliwie blisko kierowcy, a druga - wewnątrz autobusu, w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia; a
4) zasłonę za miejscem kierowcy, zabezpieczającą przed pogorszeniem widoczności drogi w razie włączenia oświetlenia wnętrza autobusu; przepis stosuje się do autobusu mi
przekraczajÄ…cej 6,00 m;
5) apteczkÄ™ doraz
nej pomocy;
6) ogumione koło zapasowe;
7) urządzenie do oświetlania wnętrza;
8) zasłony w bocznych oknach, je żeli nie jest wyposażony w szyby przeciwsłoneczne;
9) urządzenie służące do dawania sygnałów z wnętrza autobusu do kierowcy, jeżeli znajduje się on w oddzielnym pomieszczeniu;
10) lusterko wewnętrzne zapewniające kierowcy widoczność wnętrza autobusu;
11) bagażnik urządzony w taki sposób, aby umieszczony w nim baga ż był zabezpieczony przed wypadnięciem, uszkodzeniem lub zanieczyszczeniem;
12) napis wskazujÄ…cy dopuszczalnÄ… liczbÄ™ miejsc do siedzenia i do stania;
13) tablice kierunkowe - na autobusie regularnej komunikacji publicznej;
14) materiały wnętrza pomieszczenia pasażerskiego o prędkości spalania nie większej niż 100 mm/min zgodnie z przepisami o homologacji pojazdów; przepisu nie stosuje się
autobusu z miejscami do stania.
2. Przepisu ust.1 pkt 5, 6, 8 i 11 nie stosuje się do autobusu miejskiego używanego w komunikacji miejskiej lub miejskiej i podmiejskiej.
3. Ponadto autobus może być wyposażony w:
1) dachowe wyjścia awaryjne;
2) światło przeznaczone do oświetlania stopni drzwi.
ż 19. 1. Liczba wyjść awaryjnych, o których mowa w ż 18 ust.1 pkt 2, nie może być mniejsza niż:
1) przy liczbie miejsc dla pasażerów nie większej niż 22 - trzy;
2) przy liczbie miejsc dla pasażerów większej niż 22, lecz nie większej niż 35 - cztery; dwa z prawej i dwa z lewej strony albo dwa z prawej strony, jedno z lewej i jedno z ty łu
3) przy liczbie miejsc dla pasażerów większej niż 35 - pięć; dwa z prawej strony, dwa z lewej strony i jedno z ty łu albo trzy z prawej strony i dwa z lewej strony.
2. Jeżeli miejsce kierowcy znajduje się w pomieszczeniu niepołączonym drzwiami z pomieszczeniem dla pasażerów, pomieszczenie takie powinno być wyposażone w wyjście awaryjne w i
których mowa w ust.1.
ż 20. Światło przeznaczone do oświetlania stopni drzwi, o których mowa w ż 18 ust. 3 pkt 2, powinno odpowiadać następującym warunkom:
1) liczba: co najmniej jedno;
2) barwa: biała;
3) rozmieszczenie: nad górną krawędzią drzwi lub przy stopniach;
4) połączenia elektryczne: włączenie światła powinno nastąpić po otwarciu drzwi lub równocześnie z ich otwarciem, a wyłączenie powinno nastąpić równocześnie z zamknięci
pozycyjnych pojazdu.
ż 21. 1. Autobus regularnej komunikacji publicznej powinien by ć wyposażony w tablice kierunkowe, o których mowa w ż 18 ust.1 pkt 13: czołową i boczną, przy czym autobus ten kursuj
2. Przepisy ż 17, ż 18 ust. 1 pkt 1-3, 5-9, 11 i 12 oraz ust. 3, ż 19 i ż 20 stosuje się odpowiednio również do przyczepy przystosowanej do przewozu osób.
ż 22. 1. Autobus szkolny powinien być tak zbudowany, aby:
1) miejsce kierowcy nie znajdowało się w kabinie wydzielonej z przestrzeni pasażerskiej;
2) drzwi spełniały następujące wymagania:
a) były zdalnie sterowane z miejsca kierowcy; przepisu nie stosuje si ę do drzwi tylnych, o ile istnieją,
b) możliwe było zablokowanie ich otwarcia od wewnątrz z miejsca kierowcy; funkcja ta nie może ograniczać działania układu awaryjnego otwierania drzwi,
c) były automatycznie blokowane, gdy pojazd porusza się z prędkością przekraczającą 5 km/h,
d) otwarcie drzwi było sygnalizowane przerywanym sygna łem akustycznym o nieprzenikliwym dz
więku wewnątrz autobusu; funkcja ta może być wyłączona
e) spełniały warunek zapobiegania niebezpiecze ństwu odniesienia obrażeń przez pasażera spowodowanych ruchem drzwi i jego uwi ęzieniem podczas ich za
uszczelek lub innych podobnych rozwiązań;
3) był wyposażony w:
a) miejsce z przodu i z tyłu wewnątrz pojazdu przeznaczone na umieszczenie tablicy "AUTOBUS SZKOLNY" okre ślonej w przepisach w sprawie rejestracji i o
b) miejsce z przodu i z tyłu po lewej stronie pojazdu na wysokości od 60 cm do 180 cm od powierzchni jezdni przeznaczone na umieszczenie tablicy ze znak
wyposażone w urządzenie uwidaczniające tę tablicę sterowane z miejsca kierowcy; działanie urządzenia powinno być automatyczne po otwarciu drzwi autob
możliwość wyłączenia tej funkcji,
c) miejsce z przodu i z tyłu po lewej stronie pojazdu przeznaczone na umieszczenie kwadratowej tablicy barwy żółtej z symbolem dzieci barwy czarnej okreś
pojazdu powinno być oświetlone, z możliwością wyłączenia oświetlenia z miejsca kierowcy,
d) ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy, o którym mowa w ż 38 ust.1, włączający się wraz ze światłami awaryjnymi automatycznie przy otwartych drzwia
e) sygnał akustyczny ostrzegający na zewnątrz o cofaniu pojazdu,
f) urządzenie zapobiegające przed ruszeniem pojazdu z otwartymi drzwiami, także na pochyłościach;
4) okna uniemożliwiały wychylanie się na zewnątrz;
5) liczba miejsc stojących nie przekraczała 25% liczby siedzeń, przy czym dopuszcza się zwiększenie tej liczby o 4, w przypadku gdy w przestrzeni, o której mowa w pkt 6, nie
miejsca stojące może być powierzchnia, nad którą wysokość wolnej przestrzeni wynosi co najmniej 190 cm lub co najmniej 180 cm w przypadku cz ęści przejścia usytuowaneg
6) istniała oznakowana przestrzeń przeznaczona dla pasażera niepełnosprawnego na wózku inwalidzkim, taka, która:
a) umożliwia przewóz co najmniej jednej osoby na wózku inwalidzkim ty łem do kierunku jazdy,
b) jest wyposażona w pas bezpieczeństwa ze zwijaczem i blokadą, umożliwiający zapięcie pasażera wraz z wózkiem, a dostęp do niej jest zapewniony przez
w przestrzeni tej mogą być umieszczone siedzenia składane, o ile zachowane będą powyższe warunki, gdy siedzenia są złożone;
7) siedzenia miały następujące cechy:
a) były skierowane do przodu; wymagania tego nie stosuje si ę do składanych siedzeń, o których mowa w pkt 6; siedzenia skierowane do przodu powinny by
b) siedzenia skrajne były wyposażone w elementy zabezpieczające pasażerów przed przemieszczeniem w bok,
c) miejsca do siedzenia miały wymiary i rozmieszczenie określone w tabeli nr 1 "Wymiary i rozmieszczenie siedzeń w autobusie szkolnym", zamieszczonej w
2. Przyjmuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, że masa pasażera w autobusie szkolnym wynosi 68 kg, a w przypadku pasa żerów stojących, w sytuacji, o której mowa w ust. 3 pkt 2, przyjmuje
siedzeń.
3. Dopuszcza siÄ™:
1) siedzenia o wymiarach (rozmieszczeniu), w zale żności od wieku/masy pasażerów, określone w tabeli nr 2 "Wymiary i rozmieszczenie siedzeń w autobusie szkolnym", zamie
2) stosowanie siedzeń o różnych wymiarach i rozmieszczeniu w tej samej przestrzeni pasa żerskiej;
3) wyposażenie autobusu w demontowane siedzenia, zamocowane w przestrzeni, o której mowa w ust.1 pkt 6, pod warunkiem że takie siedzenia mogą być łatwo usunięte.
Rozdział 6
Warunki dodatkowe dla autobusu o dopuszczalnej pr ędkości do 100 km/h
ż 23. 1. Stosunek mocy maksymalnej silnika autobusu do dopuszczalnej masy ca łkowitej powinien wynosić co najmniej 11 kW/t.
2. Autobus powinien być typu homologowanego w zakresie hamowania wed ług Regulaminu nr 13 EKG ONZ zgodnie co najmniej z 06 seri ą poprawek.
3. Autobus powinien być przebadany przez producenta z wynikiem pozytywnym w zakresie stateczno ści ruchu po rozerwaniu jednej z opon kó ł osi przedniej.
4. Autobus powinien być wyposażony w:
1) przyrzÄ…d kontrolny - tachograf samochodowy o zakresie pomiarowym co najmniej do 125 km/h;
2) ogranicznik prędkości o nastawionej prędkości granicznej 100 km/h;
3) opony o głębokości rzez
by bieżnika co najmniej 3 mm;
4) opony homologowane według Regulaminu nr 54 EKG ONZ; nie dopuszcza si ę opon bieżnikowanych na osiach z kołami pojedynczymi, o ile nie są osiami składowymi osi wi
5) siedzenia wyściełane o wysokości oparć co najmniej 650 mm, a w przypadku siedze ń w ostatnim rzędzie - 560 mm;
6) pasy bezpieczeństwa co najmniej dwupunktowo mocowane, automatycznie blokuj ące się, ze zwijaczami na siedzeniach, przed którymi nie ma innych siedze ń, oraz na sied
nr 14 EKG ONZ; w pobliżu takich siedzeń powinno być oznakowanie nakazujące zapięcie pasów;
7) siedzenia homologowane według Regulaminu nr 17 lub spełniające wymagania Regulaminu nr 80 EKG ONZ oraz w pasy bezpiecze ństwa na wszystkich siedzeniach, przy cz
ONZ; przepis stosuje siÄ™ do zarejestrowanych po raz pierwszy:
a) autobusu nowego typu - po dniu 31 grudnia 1998 r.,
b) pozostałych autobusów o dopuszczalnej masie ca łkowitej przekraczającej 3,5 t - po dniu 30 września 1999 r.;
8) wyściełane podłokietniki na skraju każdego zespołu dwóch siedzeń uniemożliwiające przemieszczanie się pasażerów na boki;
9) przegrodę zabezpieczającą kierowcę przed uderzeniem z tyłu;
10) urządzenia zabezpieczające bagaż przed przemieszczaniem się w przestrzeni pasażerskiej.
Rozdział 7
Warunki dodatkowe dla taksówki
ż 24. 1. Taksówkę wyposaża się w:
1) taksometr z ważnym dowodem legalizacji;
2) co najmniej dwa miejsca dla pasa żerów, a taksówkę bagażową - co najmniej w jedno miejsce dla pasa żera;
3) co najmniej dwoje drzwi z każdego boku nadwozia lub dwoje drzwi z prawej strony, jedne z lewej strony i jedne z ty łu nadwozia; przepisu nie stosuje się do taksówki baga
4) pomieszczenie na podręczny bagaż pasażerów taksówki osobowej;
5) gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia;
6) apteczkÄ™ doraz
nej pomocy;
7) ogumione koło zapasowe;
8) dodatkowe światło z napisem "TAXI", odpowiadające następującym warunkom:
a) rozmieszczenie: na dachu,
b) barwa: biała lub żółta samochodowa z czarnymi napisami widocznymi z przodu i z tyłu pojazdu; w taksówce bagażowej napis może być widoczny tylko z
c) połączenia elektryczne: światło może być włączone wówczas, gdy taksometr jest wyłączony, niezależnie od włączenia innych świateł i położenia urządzen
powodować równoczesne odpowiednio wyłączenie lub włączenie światła,
d) powinno być widoczne po zapadnięciu zmroku z odległości co najmniej 50 m przy dobrej przejrzystości powietrza.
2. Dopuszcza się uzupełnienie światła, o którym mowa w ust. 1 pkt 8, o dwa światła migające barwy żółtej samochodowej, umieszczone po obu stronach lampy we wspólnej obudowie. Ś
taksówki w razie zagrożenia jego bezpieczeństwa.
3. Dopuszcza się stosowanie dodatkowych lamp z napisami określającymi firmę, jej telefon lub inne dane dodatkowo identyfikuj ące taksówkę, odpowiadających następującym warunkom
1) rozmieszczenie: na dachu, symetrycznie z lewej i z prawej strony światła z napisem "TAXI";
2) barwa: biała lub żółta samochodowa;
3) nie mogą one utrudniać czytelności i widoczności napisu "TAXI".
4. Dopuszcza się stosowanie dodatkowych oznaczeń zawierających nazwę miejscowości, herb miejscowości, numer boczny oraz inne oznaczenia identyfikuj ące miejscową taksówkę, pod
gmin lub zwiÄ…zku komunalnego.
Rozdział 8
Warunki dodatkowe dla pojazdu samochodowego uprzywilejowanego
ż 25. 1. Pojazd samochodowy uprzywilejowany wyposaża się w sygnały ostrzegawcze:
1) dz
więkowy;
2) świetlny błyskowy.
2. Pojazd samochodowy uprzywilejowany może być ponadto wyposażony w umieszczone na zewn ątrz dodatkowe światło barwy białej lub żółtej selektywnej, umocowane w sposób umo ż
włączane i wyłączane niezależnie od innych świateł.
ż 26. 1. Urządzenia wysyłające ostrzegawcze sygnały dz
więkowe powinny spełniać następujące wymagania:
1) wysyłać sygnały dz
więkowe o zmiennym tonie;
2) fale dz
więkowe powinny być wysyłane co najmniej do przodu, a o ś ich rozchodzenia się powinna być równoległa do podłużnej osi symetrii pojazdu; dopuszcza się odchylen
3) być tak sterowane, aby ich włączenie nie było możliwe bez równoczesnego włączenia sygnału świetlnego.
2. Ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy powinien odpowiadać następującym warunkom:
1) liczba świateł: co najmniej jedno, lecz nie więcej niż sześć;
2) rozmieszczenie świateł: na dachu nadwozia (kabiny); dopuszcza si ę umieszczenie świateł w innym miejscu, przy zapewnieniu wymaganej widoczno ści sygnału;
3) barwa światła: niebieska;
4) włączanie świateł błyskowych powinno być niezależne od położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika oraz od włączenia sygnałów dz
więkowych;
5) powinien być widoczny z każdej strony pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy oświetleniu słonecznym i nie powinien oślepiać innych uczestników ruchu.
3. Pojazd może być dodatkowo wyposażony w sygnały świetlne błyskowe barwy czerwonej, odpowiadające warunkom określonym w ust. 2 pkt 1, 2 i 4, widoczne co najmniej z przodu i z
nieoślepiające innych uczestników ruchu.
ż 27. 1. Pojazd samochodowy straży pożarnej - pożarniczy, z wyjątkiem pojazdu wymienionego w ust. 2, powinien mieć barwę czerwieni sygnałowej, błotniki zaś i zderzaki - barwę białą.
i zderzaków.
2. Samochód osobowy operacyjny straży pożarnej z nadwoziem zamkniętym powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy czerwieni sygnałowej. Po obu stronach pojazdu pow
może być umieszczony świetlny napis "STRAŻ" barwy czerwonej na białym tle.
3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą pojazdu wojskowej straży pożarnej.
ż 28. 1. Karetka sanitarna powinna mieć barwę białą, kremową lub żółtą samochodową z niebieskim pasem wyróżniającym; dla karetki reanimacyjnej dopuszcza się dodatkowo pasy wyr
barwy niebieskiej.
2. Przepisu ust.1 nie stosuje się do wojskowej karetki sanitarnej, która powinna by ć oznakowana emblematem czerwonego krzy ża na białym tle, umieszczonym co najmniej na ka żdym b
niebieskiej.
ż 29. Pojazd górniczego pogotowia ratunkowego powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy czerwonej.
ż 30. Pojazd jednostki ratownictwa chemicznego powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy srebrzystej.
ż 31. 1. Pojazd Policji, z wyjątkiem motocykla, powinien posiadać niebiesko-granatową barwę nadwozia oraz powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy białej i umieszczonym
Na dachu pojazdu może być umieszczony świetlny napis "POLICJA" barwy niebieskiej na białym tle; napis "POLICJA" barwy białej może być także umieszczony z przodu i z tyłu pojazdu, p
2. Samochód osobowy Policji o liczbie miejsc siedzących nie większej niż 5 i rodzaju nadwozia sedan, hatchback, kombi lub coupe powinien by ć oznakowany pasem wyróżniającym barwy
wyróżniającym drzwi bocznych przednich powinien być umieszczony napis "POLICJA" w kolorze niebiesko-granatowym odblaskowym, w odcieniu koloru nadwozia.
3. W wyjątkowym przypadku może uczestniczyć w ruchu pojazd Policji niespełniający warunków określonych w ust. 1 i 2 oraz w ż 26 ust. 1 pkt 2.
4. Motocykl Policji powinien mieć błotniki barwy białej. Z przodu motocykla powinien być umieszczony napis "POLICJA".
5. Pojazd Inspekcji Transportu Drogowego powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy białej odblaskowej i umieszczonym po obu stronach pojazdu napisem "INSPEKCJA TRA
"INSPEKCJA TRANSPORTU DROGOWEGO" barwy czarnej na bia łym tle; napis "INSPEKCJA TRANSPORTU DROGOWEGO" barwy czarnej mo że być także umieszczony z przodu i z tyłu poja
6. W wyjątkowym przypadku może uczestniczyć w ruchu pojazd Inspekcji Transportu Drogowego niespe łniający warunków określonych w ust. 5 i ż 26 ust.1 pkt 2.
ż 32. 1. Pojazd Straży Granicznej, z wyjątkiem motocykla, powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy jasnozielonej oraz umieszczonym po obu stronach pojazdu napisem "ST
świetlny napis "STRAŻ GRANICZNA" barwy jasnozielonej na bia łym tle.
2. W wyjątkowym przypadku może uczestniczyć w ruchu pojazd Straży Granicznej niespełniający warunków określonych w ust.1 i ż 26 ust.1 pkt 2.
3. Motocykl Straży Granicznej powinien mieć błotniki barwy jasnozielonej; z przodu motocykla powinien być umieszczony napis "SG" barwy jasnozielonej.
ż 33. 1. Pojazd Sił Zbrojnych inny niż wymieniony w ż 27 ust. 3 i ż 28 ust. 2, z wyjątkiem motocykla, powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy białej. Po obu stronach poja
do określonego organu wojskowego.
2. Motocykl Sił Zbrojnych powinien mieć błotniki barwy białej. Z przodu motocykla powinien być umieszczony napis barwy khaki, określający jego przynależność do określonego organu w
ż 34. 1. Pojazd Służby Więziennej powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy granatowej; po obu stronach pojazdu powinny by ć umieszczone napisy "SW" barwy białej lub g
2. W wyjątkowym przypadku może uczestniczyć w ruchu pojazd Służby Więziennej niespełniający warunków określonych w ust.1 i w ż 26 ust.1 pkt 2.
ż 35. Inny pojazd uprzywilejowany na podstawie zezwolenia wydanego przez ministra w łaściwego do spraw wewnętrznych powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy pomar
ż 36. Pasy wyróżniające o szerokości 8-15 cm, z zastrzeżeniem ż 28 ust. 1, powinny być umieszczone wokół pojazdu poniżej dolnej krawędzi okien.
ż 37. Oznakowanie określone w ż 27-35 nie może być stosowane na pojez
dzie innym niż pojazd, dla którego zostało ono określone.
Rozdział 9
Warunki dodatkowe dla pojazdu samochodowego przeznaczonego do wykonywania czynno ści na drodze oraz dla innego pojazdu samochodowego, na który ze
ż 38. 1. Pojazd samochodowy przeznaczony do wykonywania czynno ści na drodze, pojazd pomocy drogowej i ciągnik balastowy ciągnący przyczepę o szerokości przekraczającej 2,55 m p
samochodowej, widoczny ze wszystkich stron pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy dobrej przejrzystości powietrza i niepowodujący oślepiania innych uczestników ruchu oraz odpo
2. Pojazd pomocy drogowej powinien posiadać:
1) kabinę kierowcy lub nadwozie barwy żółtej lub oznaczone pasem wyróżniającym barwy żółtej spełniającym warunki, o których mowa w ż 36;
2) nadwozie konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu uszkodzonych pojazdów lub by ć wyposażony w:
a) hol giętki do holowania motocykla i hol sztywny do holowania pojazdu,
b) ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy barwy żółtej, o konstrukcji umożliwiającej umieszczenie na pojez
dzie holowanym,
c) dodatkowy zestaw świateł tylnych przeznaczony do umieszczania na poje z
dzie holowanym w przypadku tymczasowego zakrycia świateł pojazdu holujące
ż 39. 1. Części urządzeń zamontowanych na pojez
dzie, wystające poza obrys pojazdu, powinny być oznakowane pasami barwy na przemian bia łej i czerwonej.
2. Części, o których mowa w ust. 1, powinny być wyposażone w:
1) światło barwy białej, widoczne z przodu i z boków pojazdu - jeżeli część wystaje poza przedni obrys pojazdu na odległość większą niż 1 m;
2) światło barwy czerwonej, widoczne z tyłu pojazdu - jeżeli część wystaje poza tylny obrys pojazdu na odległość większą niż 1 m;
3) światło barwy białej, widoczne z przodu pojazdu, i barwy czerwonej, widoczne z ty łu pojazdu - jeżeli część wystaje poza boczny obrys pojazdu na odległość większą niż 40
pozycyjnych.
3. Światła, o których mowa w ust. 2, powinny włączać się i wyłączać jednocześnie ze światłami pozycyjnymi pojazdu oraz nie powinny oślepiać innych uczestników ruchu.
Rozdział 10
Warunki dodatkowe dla samochodu ciężarowego przystosowanego do przewozu osób
ż 40. 1. Samochód ciężarowy przewożący osoby poza kabiną kierowcy i pomieszczenie przystosowane do przewozu osób odpowiadają następującym warunkom:
1) nadwozie powinno być rodzaju furgon albo skrzyniowe kryte opończą;
2) wysokość burt nadwozia skrzyniowego nie może być mniejsza niż 1.100 mm;
3) odchylane burty boczne powinny być krótko spięte, a tylna burta zabezpieczona przed samoczynnym lub niezamierzonym otwarciem.
2. Samochód ciężarowy przewożący osoby poza kabiną kierowcy i pomieszczenie przystosowane do przewozu osób powinny być wyposażone w:
1) stopnie lub drabinkę z poręczą, zapewniającą bezpieczne wsiadanie i wysiadanie;
2) oświetlenie wnętrza;
3) okienka służące do oświetlania i do przewietrzania wnętrza, jeżeli nie ma innych wywietrzników;
4) przymocowane ławki o długości co najmniej 400 mm na jedną osobę i szerokości (głębokości) nie mniejszej niż 300 mm; odstęp między dwiema sąsiednimi ławkami ustaw
naprzeciw - 900 mm, wliczając w to szerokość (głębokość) jednej ławki;
5) urządzenie sygnalizacyjne (świetlne lub akustyczne) zapewniaj ące łączność przewożonych osób z kierowcą;
6) apteczkÄ™ doraz
nej pomocy;
7) ogumione koło zapasowe; koło to może być umieszczone na powierzchni ładunkowej, jeżeli konstrukcja samochodu przewiduje umieszczenie tam tego ko ła;
8) dwie gaśnice, z których jedna powinna by ć umieszczona możliwie blisko kierowcy, a druga wewnątrz przestrzeni przeznaczonej do przewozu osób.
3. Samochód ciężarowy przewożący osoby poza kabiną kierowcy lub pomieszczeniem do tego przeznaczonym powinien być oznakowany:
1) z przodu - napisem "PRZEWÓZ OSÓB" barwy czarnej na bia łym tle, umieszczonym na prostokątnej tablicy o powierzchni co najmniej 800 cm2;
2) z tyłu - znakiem określającym dopuszczalną prędkość.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do pojazdu przewożącego konwojentów, drużyny robocze i osoby wykonujące czynności ładunkowe oraz pojazdu Sił Zbrojnych, Służby Więziennej, or
wewnętrznych.
5. Przepisy ust. 2 i ust. 3 pkt 2 stosuje się do przyczepy przystosowanej do przewozu osób.
Rozdział 11
Warunki dodatkowe dla pojazdu przystosowanego do zasilania gazem
ż 41. Pojazd przystosowany do zasilania gazem powinien odpowiadać warunkom określonym w załączniku nr 9 do rozporządzenia.
Rozdział 12
Warunki dodatkowe dla pojazdu długiego i ciężkiego
ż 42. 1. Pojazd lub zespół pojazdów, którego długość przekracza 12 m albo dopuszczalna masa ca łkowita przekracza 16 t, z wyłączeniem autobusu i ciągnika siodłowego, oznacza się z ty
2. Przepis ust. 1 stosuje się również do autobusu przegubowego klasy II i III określonej w przepisach o homologacji pojazdów.
Rozdział 13
Warunki dodatkowe dla pojazdu przeznaczonego do nauki jazdy i egzaminowania osób ubiegaj ących się o upra
ż 43. 1. Pojazd silnikowy przeznaczony do nauki jazdy i egzaminowania, z zastrze żeniem ust. 2, powinien być wyposażony w:
1) przyrząd kontrolny - tachograf samochodowy; przepis stosuje się do pojazdów wymienionych w ust. 4 pkt 5-8 i 11;
2) układ hamulcowy posiadający urządzenia przeciwblokujące koła jezdne; przepis stosuje się do pojazdów wymienionych w ust. 4 pkt 5-8 i 11;
3) dodatkowy pedał hamulca roboczego, który umożliwia przejęcie sterowania układem hamulcowym;
4) dodatkowe lusterka zewnętrzne: prawe i lewe;
5) dodatkowe lusterko wewnętrzne;
6) ogrzewanÄ… tylnÄ… szybÄ™; przepis stosuje siÄ™ do samochodu osobowego;
7) apteczkÄ™ doraz
nej pomocy;
8) ogumione koło zapasowe.
2. Przepisów ust.1 nie stosuje się do:
1) motocykla, trójkołowego lub czterokołowego pojazdu samochodowego o masie własnej nieprzekraczającej 550 kg;
2) pojazdu osoby niepełnosprawnej posiadającej orzeczenie lekarskie z adnotacją, że może prowadzić pojazd silnikowy po przystosowaniu go do określonego rodzaju schorzen
3. Dopuszcza się wyposażenie pojazdu przeznaczonego do nauki jazdy i egzaminowania w inne dodatkowe urz ądzenia powtarzające istniejące mechanizmy sterowania i kierowania pojazd
4. Pojazd przeznaczony do nauki jazdy i egzaminowania w zakresie danej kategorii prawa jazdy powinien odpowiada ć następującym warunkom:
1) motocykl w zakresie kategorii A powinien:
a) być wyposażony w silnik o pojemności przekraczającej 120 cm3,
b) osiągać prędkość co najmniej 100 km/h;
2) motocykl w zakresie kategorii A1 powinien być wyposażony w silnik:
a) o pojemności co najmniej 75 cm3,
b) o mocy nieprzekraczajÄ…cej 11 kW;
3) samochód osobowy w zakresie kategorii B powinien mieć długość przekraczającą 3,5 m i osiągać prędkość co najmniej 100 km/h;
4) trójkołowy lub czterokołowy pojazd samochodowy w zakresie kategorii B1 powinien:
a) mieć masę własną nieprzekraczającą 550 kg,
b) osiągać prędkość co najmniej 60 km/h;
5) samochód ciężarowy w zakresie kategorii C powinien:
a) mieć dopuszczalną masę całkowitą co najmniej 12 t,
b) mieć długość co najmniej 8 m,
c) mieć szerokość co najmniej 2,40 m,
d) osiągać prędkość co najmniej 80 km/h,
e) być wyposażony w skrzynię biegów z co najmniej 8 przełożeniami w jez
dzie do przodu,
f) posiadać skrzynię ładunkową zamkniętą o szerokości i wysokości co najmniej takiej samej jak kabina,
g) mieć rzeczywistą masę całkowitą co najmniej 10 t;
6) samochód ciężarowy w zakresie kategorii C1 powinien:
a) mieć dopuszczalną masę całkowitą co najmniej 4 t,
b) mieć długość co najmniej 5 m,
c) osiągać prędkość co najmniej 80 km/h,
d) posiadać skrzynię ładunkową zamkniętą o szerokości i wysokości co najmniej takiej samej jak kabina;
7) autobus w zakresie kategorii D powinien:
a) być przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu wi ęcej niż 17 osób łącznie z kierowcą,
b) mieć długość co najmniej 10 m,
c) mieć szerokość co najmniej 2,40 m,
d) osiągać prędkość co najmniej 80 km/h;
8) autobus w zakresie kategorii D1 powinien:
a) być przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie wi ęcej niż 17 osób łącznie z kierowcą,
b) mieć długość co najmniej 5 m,
c) mieć dopuszczalną masę całkowitą co najmniej 4 t,
d) osiągać prędkość co najmniej 80 km/h;
9) zespół pojazdów w zakresie kategorii B+E powinien mieć dopuszczalną masę całkowitą powyżej 3,5 t i składać się z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie ca łko
której:
a) skrzynia ładunkowa powinna być zamknięta i posiadać szerokość i wysokość co najmniej taką jak pojazd lub nieznacznie w ęższą, o ile widoczność do tyłu
b) dopuszczalna masa całkowita wynosi co najmniej 1 t,
c) rzeczywista masa całkowita wynosi co najmniej 800 kg;
10) zespół pojazdów w zakresie kategorii C+E powinien składać się z samochodu ciężarowego, o którym mowa w pkt 5, i przyczepy o długości co najmniej 7,5 m, przy czym z
a) mieć dopuszczalną masę całkowitą co najmniej 20 t,
b) mieć szerokość co najmniej 2,40 m,
c) osiągać prędkość co najmniej 80 km/h,
d) mieć rzeczywistą masę całkowitą co najmniej 15 t;
11) ciągnik siodłowy z naczepą w zakresie kategorii C+E powinien:
a) mieć długość co najmniej 14 m,
b) być wyposażony w skrzynię biegów z co najmniej 8 przełożeniami w jez
dzie do przodu,
c) jako zespół pojazdów spełniać warunki określone w pkt 10 lit. a-d;
12) zespół pojazdów w zakresie kategorii C1+E powinien składać się z samochodu ciężarowego, o którym mowa w pkt 6, oraz przyczepy, której:
a) dopuszczalna masa całkowita wynosi co najmniej 1,25 t,
b) skrzynia ładunkowa powinna być zamknięta i posiadać szerokość i wysokość co najmniej taką samą jak kabina lub nieznacznie w ęższą, o ile widoczność
c) rzeczywista masa całkowita wynosi co najmniej 800 kg;
13) zespół pojazdów, o którym mowa w pkt 12, powinien osiągać prędkość co najmniej 80 km/h i mieć długość co najmniej 8 m;
14) zespół pojazdów w zakresie kategorii D+E powinien składać się z autobusu, o którym mowa w pkt 7, oraz przyczepy, której:
a) dopuszczalna masa całkowita wynosi co najmniej 1,25 t,
b) szerokość wynosi co najmniej 2,40 m,
c) skrzynia ładunkowa powinna być zamknięta i posiadać szerokość i wysokość co najmniej 2 m,
d) rzeczywista masa całkowita wynosi co najmniej 800 kg;
15) zespół pojazdów, o którym mowa w pkt 14, powinien osiągać prędkość co najmniej 80 km/h;
16) zespół pojazdów w zakresie kategorii D1+E powinien składać się z autobusu, o którym mowa w pkt 8, oraz przyczepy, której:
a) dopuszczalna masa całkowita wynosi co najmniej 1,25 t,
b) skrzynia ładunkowa powinna być zamknięta i posiadać szerokość i wysokość co najmniej 2 m,
c) rzeczywista masa całkowita wynosi co najmniej 800 kg;
17) zespół pojazdów, o którym mowa w pkt 16, powinien osiągać prędkość co najmniej 80 km/h;
18) zespół pojazdów w zakresie kategorii T powinien składać się z ciągnika rolniczego i przyczepy wieloosiowej innej niż lekka oraz powinien mieć długość co najmniej 7,5 m;
19) pojazd szynowy w zakresie pozwolenia powinien być wieloczłonowy lub stanowić skład tramwajów co najmniej 2-wagonowy.
5. Przepisu ust. 4 pkt 3 nie stosuje się do samochodu osobowego osoby niepełnosprawnej posiadającej orzeczenie lekarskie z adnotacją, że może prowadzić ten pojazd po przystosowaniu
Dział IV
Warunki techniczne ciągnika rolniczego, leśnego i pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy przeznaczonej do łąc
Rozdział 1
Warunki ogólne
ż 44. Ilekroć w niniejszym dziale jest mowa o "pojez
dzie", rozumie się przez to ciągnik rolniczy, leśny i pojazd wolnobieżny oraz przyczepę przeznaczoną do łączenia z tymi pojazdami.
ż 45. 1. Ciągnik rolniczy, pojazd wolnobieżny oraz przyczepa przeznaczona do łączenia z tymi pojazdami są zbudowane, wyposażone i utrzymane tak, aby:
1) wystające części, które mogą naruszać stateczność pojazdu lub zagrażać bezpieczeństwu innych uczestników ruchu, mogły być na czas jazdy zdemontowane lub z łożone;
2) poziom hałasu zewnętrznego mierzony podczas postoju pojazdu silnikowego z odległości 0,5 m nie przekraczał 104 dB(A);
3) maksymalna prędkość konstrukcyjna ciągnika rolniczego i leśnego nie przekraczała o więcej niż 3 km/h wartości 40 km/h zmierzonej zgodnie z przepisami o homologacji po
2. Do pojazdów, o których mowa w ust.1, stosuje się przepisy ż 7 ust.1 i 7, ż 8 ust. 4 pkt 2 i ust. 5, ż 9 ust.1 pkt 2, 3, 5, 6, pkt 7 lit. a, pkt 9 i pkt 12, ż 11 ust. 1 pkt 2 oraz ż 41.
3. Dopuszczalne jest uczestniczenie w ruchu:
1) pojazdu wolnobieżnego, ciągnika rolniczego z maszyną zawieszaną i przyczepy specjalnej o szerokości nieprzekraczającej 3,00 m;
2) pojazdu z gąsienicowym układem jezdnym, jeżeli:
a) dopuszczalna masa całkowita pojazdu nie przekracza 16 t,
b) nacisk gąsienicy między skrajnymi krążkami bieżnymi nie przekracza 40 kN (4 t) na 1 m; przy mechanizmie pó łgąsienicowym lub przy zastosowaniu dwóc
warunkiem że odległość pomiędzy środkami powierzchni styku z jezdnią pierwszej gąsienicy lub kół przedniej osi a środkami powierzchni styku z jezdnią dru
c) gąsienice nie mają ostrych krawędzi mogących uszkodzić nawierzchnię drogi,
d) prędkość maksymalna jest konstrukcyjnie ograniczona do 10 km/h; przepisu nie stosuje si ę do pojazdu na gąsienicach gumowych lub z innego tworzywa
uszkodzić nawierzchnię drogi.
Rozdział 2
Wyposażenie
ż 46. 1. Pojazd silnikowy, o którym mowa w ż 44:
1) wyposaża się w:
a) kabinę lub ramę ochronną; przepis stosuje się do zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1993 r. pojazdu o masie w łasnej powyżej 800 kg
b) wycieraczkę przedniej szyby, zapewniającą dostateczne pole widzenia kierowcy; przepis stosuje się do pojazdu wyposażonego w przednią szybę o takich
zmiany normalnej pozycji,
c) prędkościomierz lub inne urządzenia umożliwiające odczyt prędkości jazdy co najmniej na najwy ższym biegu; przepis stosuje się do zarejestrowanego po
przekroczenie prędkości 25 km/h,
d) co najmniej dwa lusterka zewn ętrzne, jedno po lewej, a drugie po prawej stronie pojazdu, zapewniaj ące strefę widoczności drogi do tyłu co najmniej:
- o szerokości 2,5 m w lewo od bocznego obrysu pojazdu ciągniętego w odległości 10 m od oczu kierowcy,
- o szerokości 3,5 m w prawo od bocznego obrysu pojazdu ciągniętego w odległości 30 m od oczu kierowcy, przy czym w odległości 4 m od oczu
2) powinien odpowiadać warunkom określonym w ż 10, ż 11 ust. 1 pkt 1, pkt 6 lit. b, pkt 12, 13 i 15 oraz w ust. 7 pkt 1 i 4-6.
2. Do przyczepy, o której mowa w ż 44, stosuje się przepisy ż 11 ust.1 pkt 1 i 12, ust. 5 oraz ust. 7 pkt 1 i 4-6.
3. Dopuszczalne jest uczestniczenie w ruchu przyczepy lekkiej specjalnej:
1) z kołami nieogumionymi, pod warunkiem że nacisk koła na drogę nie przekracza 1,5 kN na 1 cm szerokości obręczy, przy ograniczeniu prędkości jazdy do 10 km/h;
2) z kołami na pełnych obręczach gumowych, pod warunkiem że nacisk koła na drogę nie przekracza 1 kN na 1 cm szeroko ści obręczy gumowej, przy ograniczeniu prędkości
4. Dopuszcza się umieszczenie w ciągniku rolniczym i leśnym siedzenia dla pasażera, o ile spełnione są następujące warunki:
1) siedzenie powinno być tak umieszczone, aby pasażer nie był narażony na niebezpieczeństwo i nie stwarzał ograniczenia w kierowaniu ciągnikiem;
2) siedzenie powinno być wyposażone w oparcie ustalające boczne i tylne o wysokości co najmniej 200 mm; wymagania tego nie stosuje się, jeżeli oparcie siedzenia jest utw
3) poduszka siedzenia powinna być miękka i elastyczna;
4) ciągnik powinien być wyposażony w podnóżek na stopy pasażera oraz uchwyty ręczne umożliwiające dostęp do siedzenia pasażera oraz ułatwiające pasażerowi utrzymanie
5) siedzenie powinno mieć co najmniej 400 mm szerokości i 300 mm głębokości;
6) oparcie siedzenia powinno mieć wysokość od 200 mm do 250 mm wraz z oparciem bocznym; warunku nie stosuje si ę do ciągników, w których istnieje zamknięta konstruk
7) wolna przestrzeń ponad powierzchnią siedzenia dla pasażera powinna wynosić 920 mm; jeżeli ciągnik spełnia wszystkie wymagania dotyczące ochrony kierowcy, lecz jego
wolnej przestrzeni ponad powierzchnią siedzenia dla pasażera można ograniczyć do 800 mm, o ile część dachu nad siedzeniem pasa żera będzie miała właściwe miękkie pokry
8) górna część wolnej przestrzeni nad siedzeniem pasażera może być ograniczona z tyłu i z boków wyłącznie przez promień nieprzekraczający 300 mm, przy czym jako wolną
przednim skrajem siedzenia dla pasażera;
9) wyposażenie w siedzenie dla pasażera nie może powodować powiększenia szerokości całkowitej ciągnika.
5. Wymagania ust. 4 dotyczą siedzenia dla pasażera w ciągnikach rolniczych i leśnych mających maksymalną prędkość konstrukcyjną od 6 km/h do 40 km/h i najmniejszy rozstaw kół po
6. Dopuszcza się umieszczenie w ciągniku rolniczym i leśnym platform ładunkowych, o ile spełnione są następujące warunki:
1) środek ciężkości platformy (platform) powinien być położony między osiami ciągnika;
2) długość platformy (platform) nie może przekraczać 1,4 razy największego rozstawu kół ciągnika, a jej (ich) szerokość - maksymalnej szerokości ciągnika bez wyposażenia
3) platforma (platformy) powinna być położona symetrycznie względem podłużnej środkowej płaszczyzny ciągnika;
4) platforma nie może być położona wyżej niż 150 cm ponad powierzchnią podłoża;
5) konstrukcja platformy i sposób jej montażu do ciągnika powinny być takie, aby w normalnych warunkach u żywania nie powodowała zakłócenia pola widzenia kierującego c
6) platforma powinna być demontowalna, lecz w taki sposób, aby jej przypadkowe odłączenie się od ciągnika było niemożliwe.
Rozdział 3
Światła
ż 47. 1. Do pojazdu, o którym mowa w ż 44, stosuje się przepisy ż 12 ust.1 pkt 2-12 i 15, ust. 3 oraz ż 13, z tym że:
1) nie wymaga się wyposażenia w światła:
a) mijania i hamowania "stop" - pojazdu, którego konstrukcja uniemo żliwia rozwijanie prędkości przekraczającej 10 km/h,
b) kierunkowskazów - przyczepy specjalnej, pod warunkiem zachowania widoczno ści kierunkowskazów pojazdu ciągnącego,
c) przeciwmgłowe tylne,
d) cofania;
jeżeli jednak pojazd wyposażony jest w te światła, powinny one odpowiadać określonym dla nich warunkom;
2) dopuszcza się wyposażenie w światła:
a) obrysowe zamiast pozycyjnych - pojazdu wolnobieżnego i przyczepy specjalnej o asymetrycznej konstrukcji,
b) o których mowa w ż 38 - pojazdu silnikowego o szerokości przekraczającej 2,55 m albo ciągnącego przyczepę przekraczającą tę szerokość,
c) robocze, przeznaczone do oświetlenia miejsca pracy.
2. Do świateł pojazdu, o którym mowa w niniejszym rozdziale, stosuje się zasady rozmieszczenia określone w ż 1 ust. 2-4 załącznika nr 6 do rozporządzenia.
Rozdział 4
Hamulce
ż 48. 1. Pojazd silnikowy, o którym mowa w ż 44, wyposaża się w następujące rodzaje hamulców:
1) hamulec roboczy działający na koła co najmniej jednej osi - przeznaczony do zmniejszania pr ędkości pojazdu, zatrzymywania go w sposób niezawodny, szybki i skuteczny,
możliwością:
a) regulowania intensywności hamowania,
b) dokonywania hamowania z miejsca kierowcy, z mo żliwością trzymania urządzenia kierowniczego przynajmniej jedną ręką; jeżeli hamulec roboczy składa
uruchamiany jednym ruchem; lewy i prawy hamulec powinien mie ć samoczynny system regulacji, przy zachowaniu mo żliwości swobodnej regulacji równom
2) hamulec postojowy, o którym mowa w ż 14 ust. 1 pkt 3.
2. Przyczepa, o której mowa w ż 44, powinna być wyposażona w następujące rodzaje hamulców:
1) hamulec roboczy spełniający wymagania określone w ust.1 pkt 1 lit. a, a ponadto:
a) uruchamiany z miejsca kierowcy jednym ruchem łącznie z hamulcem roboczym pojazdu ciągnącego, z zastrzeżeniem ust. 3,
b) zapewniajÄ…cy samoczynne zatrzymanie przyczepy w razie zerwania podczas jazdy po Å‚Ä…czenia z pojazdem ciÄ…gnÄ…cym;
2) hamulec postojowy:
a) działający również, gdy przyczepa jest odłączona od pojazdu ciągnącego,
b) uruchamiany z zewn ątrz przez osoby znajdujące się na drodze; przez uruchamianie rozumie si ę również zwalnianie hamulca.
3. W przyczepie, której dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 5 t, dopuszcza się hamulec roboczy:
1) niezależny od hamulca pojazdu ciągnącego, pod warunkiem że urządzenie sterowania hamulcem przyczepy jest umieszczone w poje z
dzie ciągnącym w taki sposób, aby mo
2) typu bezwładnościowego (najazdowy).
4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do przyczepy będącej środkiem transportu, której dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 1,5 t, oraz przyczepy będącej maszyną przystosowaną do
warunkiem że przyczepa ta ma dodatkowe połączenie (łańcuch, lina), które w razie zerwania urządzenia łączącego zapobiega dotykaniu jezdni przez dyszel i zapewnia niezb ędną kierowa
ż 49. Hamulce pojazdu silnikowego, o którym mowa w ż 44, powinny odpowiadać warunkom określonym w ż 15 ust. 1 i ust. 2 pkt 4, z tym że:
1) w razie uszkodzenia hamulca roboczego powinna by ć zapewniona możliwość zahamowania pojazdu przez działanie na hamulec roboczy lub hamulec postojowy ze skuteczn
2) w pojez
dzie o masie własnej nieprzekraczającej 2 t, którego konstrukcja ogranicza prędkość do 25 km/h, dopuszcza się jeden hamulec spełniający funkcje hamulca robocz
zapewnione hamowanie co najmniej jednego ko Å‚a;
3) działanie hamulca roboczego powinno być jednakowe dla kół tej samej osi, a jeżeli hamulec działa na koła więcej niż jednej osi, działanie jego powinno być odpowiednio ro
ż 50. Układy hamulcowe przyczepy, o której mowa w ż 44, powinny odpowiada ć warunkom określonym w ż 15 ust. 1 i ust. 2 pkt 4 oraz ż 48 ust. 3.
ż 51. 1. Wskaz
nik skuteczności hamowania, o którym mowa w ż 16 ust.1, dla pojazdu wymienionego w ż 44 nie mo że być mniejszy niż 27%.
2. Przepisy ż 16 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 5
Warunki dodatkowe dla pojazdu wolno poruszajÄ…cego siÄ™
ż 52. 1. Ciągnik rolniczy i pojazd wolnobieżny oraz przyczepa przeznaczona do łączenia z tymi pojazdami powinny być oznakowane trójkątną tablicą wyróżniającą.
2. Tablicy wyróżniającej nie wymaga się, jeżeli pojazd wchodzi w skład zespołu i nie jest w nim ostatnim pojazdem.
3. Tablica wyróżniająca powinna być umieszczona z tyłu pojazdu prostopadle i symetrycznie do jego osi podłużnej oraz prostopadle do powierzchni jezdni; dopuszcza się umieszczenie tab
trójkąta powinien być skierowany ku górze.
4. Tablica wyróżniająca powinna być umieszczona tak, aby jej dolna kraw ędz
nie była niżej niż 500 mm, a górny wierzchołek - nie wyżej niż 1.500 mm od powierzchni jezdni; jeżeli konstr
5. Wzór tablicy wyróżniającej pojazd wolno poruszający się określa załącznik nr 11 do rozporządzenia.
6. Pojazd wolnobieżny powinien być wyposażony także w tabliczkę o wymiarach nie mniejszych niż 25 x 15 cm, umieszczoną na prawym boku pojazdu, podaj ącą imię i nazwisko (nazwę)
na tabliczce należy dodatkowo umieścić numer kolejny pojazdu.
Dział V
Warunki techniczne roweru, motoroweru, wózka inwalidzkiego i pojazdu zaprz ęgowego
ż 53. 1. Rower powinien być wyposażony:
1) z przodu - w jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej;
2) z tyłu - w jedno światło odblaskowe barwy czerwonej o kształcie innym niż trójkąt oraz jedno światło pozycyjne barwy czerwonej, które może być migające;
3) co najmniej w jeden skutecznie dzia Å‚ajÄ…cy hamulec;
4) w dzwonek lub inny sygna Å‚ ostrzegawczy o nieprzeraz
liwym dz
więku.
2. Motorower powinien być wyposażony w następujące światła:
1) jedno światło mijania barwy białej lub żółtej selektywnej, umieszczone z przodu w pionowej p łaszczyz
nie symetrii pojazdu, nie niżej niż 500 mm oraz nie wyżej niż 1.200 m
pojazdem przy dobrej przejrzystości powietrza oraz spełniające wymagania określone w ż 13 ust. 1 pkt 4;
2) jedno tylne światło pozycyjne barwy czerwonej, umieszczone z ty łu w pionowej płaszczyz
nie symetrii pojazdu, nie niżej niż 250 mm oraz nie wyżej niż 1.200 mm od powier
umieszczone symetrycznie względem pionowej płaszczyzny symetrii pojazdu;
3) tylne światło (światła) odblaskowe, o kształcie innym niż trójkąt, odpowiadające wymaganiom określonym w pkt 2;
4) boczne światło odblaskowe, o kształcie innym niż trójkąt, barwy żółtej samochodowej, w liczbie jedno lub dwa z ka żdej strony pojazdu, umieszczone nie niżej niż 300 mm
3. Motorower ponadto może być wyposażony w:
1) jedno światło drogowe barwy białej lub żółtej selektywnej, umieszczone z przodu, w pionowej p łaszczyz
nie symetrii pojazdu;
2) jedno światło pozycyjne przednie, barwy białej lub żółtej selektywnej, umieszczone w pionowej płaszczyz
nie symetrii pojazdu, umieszczone z przodu nie niżej niż 350 mm i
3) dwa przednie i dwa tylne światła kierunkowskazu, barwy żółtej samochodowej; odległość między światłami nie może być mniejsza niż 240 mm dla świateł przednich i 180
mm od światła mijania; w przypadku motoroweru, w którym konstrukcja uniemo żliwia uzyskanie tych odległości, dopuszcza się dla świateł przednich odległość między światła
100 mm;
4) jedno światło hamowania "stop" barwy czerwonej, umieszczone z ty łu pojazdu nie niżej niż 250 mm i nie wyżej niż 1.500 mm od powierzchni jezdni.
4. Motorower powinien być ponadto wyposażony w:
1) numer rozpoznawczy lub numer identyfikacyjny pojazdu (VIN), umieszczony w sposób trwa ły na ramie lub innym podobnym podstawowym elemencie konstrukcyjnym oraz
2) dwa niezależne, skutecznie działające hamulce; wskaz
nik skuteczności hamowania, o którym mowa w ż 16 ust. 1, nie może być mniejszy niż 38%;
3) dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraz
liwym dz
więku;
4) tłumik wydechu;
5) lusterko wsteczne umieszczone po lewej stronie pojazdu;
6) podpórkę (podpórki), zgodnie z przepisem ż 11 ust. 1 pkt 20;
7) uchwyt (uchwyty) dla pasa żera, zgodnie z przepisem ż 11 ust. 1 pkt 21;
8) numer umieszczony na silniku zgodnie z przepisem ż 11 ust. 1 pkt 2.
5. Poziom hałasu zewnętrznego, mierzony podczas postoju motoroweru z odległości 0,5 m, nie może przekraczać 90 dB (A). Przepis ż 9 ust.1 pkt 1 lit. a stosuje się odpowiednio.
ż 54. 1. Wózek inwalidzki bez silnika pomocniczego powinien odpowiadać przepisom ż 53 ust. 1.
2. Dopuszczalne jest uczestniczenie w ruchu wózka inwalidzkiego nap ędzanego silnikiem pomocniczym pod warunkiem:
1) nieprzekroczenia 50 cm3 pojemności skokowej w przypadku silnika spalinowego;
2) spełnienia wymagań określonych w ż 53 ust. 2-5.
3. Szerokość wózka inwalidzkiego nie może przekraczać 1,5 m.
ż 55. 1. Pojazd zaprzęgowy wyposaża się w:
1) dwa światła pozycyjne barwy białej widoczne z przodu oraz dwa światła pozycyjne barwy czerwonej widoczne z ty łu;
2) dwa światła odblaskowe barwy białej widoczne z przodu oraz dwa światła odblaskowe barwy czerwonej widoczne z ty łu; tylne światła odblaskowe powinny mieć kształt tró
wierzchołkiem do góry; trójkąt odblaskowy może być jednolity lub stanowić ramkę o bokach szerokości co najmniej 2 cm albo może być złożony z sześciu okrągłych odbłyśnik
3) ogumione koła;
4) tabliczkę o wymiarach nie mniejszych niż 25 x 15 cm, umieszczoną na prawym boku pojazdu, określającą imię i nazwisko (nazwę) właściciela pojazdu oraz jego adres; jeże
dodatkowo umieścić numer kolejny pojazdu.
2. Dopuszczalne jest uczestniczenie w ruchu pojazdu zaprz ęgowego:
1) wyposażonego w koła nieogumione, pod warunkiem że nacisk koła na drogę nie przekracza 1,5 kN na 1 cm szerokości obręczy;
2) na płozach; jeżeli masa całkowita pojazdu przekracza 300 kg, płoza powinna mieć w dolnej części co najmniej 120 cm długości i 10 cm szerokości.
ż 56. 1. Światła pojazdu, o których mowa w ż 53-55, powinny odpowiadać następującym warunkom:
1) światła pozycyjne oraz światła odblaskowe oświetlone światłem drogowym innego pojazdu powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości
2) powinny być umieszczone nie wyżej niż 900 mm i nie niżej niż 350 mm od powierzchni jezdni;
3) światła pojedyncze na pojez
dzie wielośladowym powinny być umieszczone po lewej stronie pojazdu możliwie najbliżej jego bocznego obrysu, jednak nie dalej ni ż 150 mm o
powinny być umieszczone pośrodku;
4) dwa światła powinny być umieszczone symetrycznie po obu stronach pojazdu mo żliwie najbliżej jego bocznego obrysu, jednak nie dalej ni ż 100 mm od tego obrysu oraz na
jednakowa;
5) światła czerwone nie mogą być widoczne z przodu, a światła białe (żółte selektywne) - z tyłu.
2. Dopuszcza się umieszczanie świateł odblaskowych barwy żółtej samochodowej:
1) na bocznych płaszczyznach kół pojazdu, o którym mowa w ż 53-55, z tym zastrzeżeniem, że z każdego boku pojazdu powinny być widoczne dwa światła: jedno umieszczon
2) na pedałach roweru i motoroweru;
światła, o których mowa w pkt 1 i 2, nie muszą spełniać warunków określonych w ust.1 pkt 2-4.
3. Jeżeli do pojazdu zaprzęgowego lub roweru (motoroweru) przyczepiony jest inny pojazd, maszyna lub urz ądzenie, powinien on być wyposażony co najmniej w jedno światło pozycyjne
a ponadto w jedno światło pozycyjne barwy białej widoczne z przodu, jeżeli szerokość pojazdu ciągniętego (maszyny, urządzenia) przekracza szerokość pojazdu ciągnącego; światła te po
4. Do świateł pojazdu, o którym mowa w niniejszym rozdziale, stosuje się zasady rozmieszczenia określone w ż 1 ust. 2-4 załącznika nr 6 do rozporządzenia.
Dział VI
Przepisy przejściowe i końcowe
ż 57. 1. Szerokość samochodu ciężarowego, ciągnika siodłowego i balastowego zarejestrowanego po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1986 r. może wynosić do 2,7 m, jeżeli pojazdy t
2. Do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1984 r. wyposa żonego w kierunkowskazy barwy białej świecące do przodu i barwy czerwonej świecące do tyłu ni
rozporzÄ…dzenia.
3. Dopuszczalna masa całkowita pojazdu członowego lub zespołu złożonego z pojazdu silnikowego i przyczepy, zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 13 marca 2003 r. mo że wyn
ż 58. 1. Pojazdy zarejestrowane przed terminami określonymi w przepisach ż 2 ust. 13 i 14, ż 3 ust. 10, ż 7 ust. 4 pkt 6, ż 11 ust. 1 pkt 18 i 19 oraz ż 23 ust. 4 pkt 7 mogą spełniać wym
2. Przepisy ż 8 ust. 4 pkt 8 stosuje się do pojazdów zarejestrowanych po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po dniu 13 marca 2003 r.
ż 59. 1. Przepis ż 9 ust. 1 pkt 7 lit. d-f stosuje się do pojazdu wyprodukowanego po raz pierwszy po dniu 31 marca 2003 r.
2. (uchylony).
3. Wymagania załącznika nr 5 do rozporządzenia stosuje się do motocykla i czterokołowego pojazdu samochodowego o maksymalnej mocy silnika do 15 kW oraz motoroweru i czterokoło
netto silnika nieprzekraczajÄ…cej 4 kW, wyprodukowanego po dniu 31 marca 2003 r.
4. Przepis ż 11 ust. 1 pkt 20 stosuje się do motocykli jednośladowych zarejestrowanych po raz pierwszy po dniu 31 marca 2003 r.
5. Przepis ż 11 ust. 1 pkt 21 stosuje się do motocykli zarejestrowanych po raz pierwszy po dniu 31 marca 2003 r.
6. Przepis ż 12 ust. 1 pkt 16 stosuje się do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 marca 2003 r.
7. Przepis ż 18 ust. 1 pkt 14 stosuje się do autobusów zarejestrowanych po raz pierwszy po dniu 31 marca 2003 r.
8. Samochód osobowy Policji, o którym mowa w ż 31 ust. 2, dopuszczony do ruchu przed dniem 31 marca 2003 r., może być oznakowany w sposób określony w ż 31 ust. 1.
9. Do pojazdu lub zespołu pojazdów, którego długość przekracza 8 m albo dopuszczalna masa ca łkowita przekracza 12 t, oznakowanie, o którym mowa w ż 42, stosuje się po dniu 31 ma
10. Przepis ż 43 ust. 4 pkt 1-4 stosuje się od dnia 1 stycznia 2004 r.
11. Przepis ż 43 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 4 pkt 5-17 stosuje się od dnia 1 lipca 2010 r.
12. Przepis ż 45 ust. 1 pkt 2 stosuje się do ciągników wyprodukowanych po raz pierwszy po dniu 31 marca 2003 r.
13. Przepis ż 46 ust. 4 i 5 stosuje się do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 marca 2003 r.
14. Numeru identyfikacyjnego pojazdu (VIN), o którym mowa w ż 53 ust. 4 pkt 1, nie wymaga si ę dla motoroweru zarejestrowanego przed dniem 1 stycznia 2003 r.
ż 60. Traci moc rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezb ędnego wyposażen
ż 61. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Załączniki do rozporządzenia
Ministra Infrastruktury
z dnia 31 grudnia 2002 r. (poz. 262)
Załącznik nr 1
POZIOM HAA
ASU ZEWN
TRZNEGO
Lp.Pojazd
12
Motocykl z silnikiem o pojemności skokowej:
- nie przekraczajÄ…cej 125 cm3
- większej niż 125 cm3
2 Samochód osobowy
3 Pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem samochodu osobowego
4 Inny pojazd samochodowy
Uwaga:
Wartości w kolumnie 3 i 4 podane są w dB (A).
Załącznik nr 2
POZIOMY EMISJI ZANIECZYSZCZE C
GAZOWYCH I WSPÓA
CZYNNIKA NADMIARU POWIETRZA
Zawartość CO w % objętości spalin, CH w ppm (cząstki na milion) oraz współczynni
Lp.PojazdPrędkość obrotowa silnika
do dnia 30 września 1986 r. od dnia 1 paz
dziernika 1986 r. do dnia 30 czerwca 1995 r.
12345
COCO
1MotocyklBieg jałowy5,54,5
Bieg jałowy4,53,5
2
Inny pojazd samochodowy1
--
2000 min-1 do 3000 min-1
Załącznik nr 3
WYKAZ PRZEDMIOTÓW WYPOSAŻENIA I CZ
ÅšCI ZWI
ZANYCH Z BEZPIECZE C
STWEM UŻYTKOWANIA POJAZDU I OCHR
Lp.Nazwa wyrobu
12
1 Tarcze kół jezdnych oraz śruby i nakrętki do ich mocowania
2 Okucia do środków transportu - zamki, zawiasy, spinacze
Zespoły i elementy silników spalinowych tłokowych: tłumiki wydechu (nieobjęte homologacją), pompy paliwa i pompy wtryskowe, wtryskiwacze i rozpylacze, wtryskowe
3
przewody paliwowe elastyczne, uszczelnienia pierścieniowe gumowe i gumowo-metalowe
4 Mechanizmy kierownicze kompletne oraz poszczególne ich elementy (ko ło, kolumna, wałki, przekładnie, dz
wignie, ramiona, drążki, przeguby, sworznie)
5 Wały napędowe kompletne, krzyżaki przegubów i przeguby równobieżne wałów napędowych i półosi
6 Niezależne systemy grzewcze wykorzystujące paliwo i ich elementy
7 Mechanizmy wywrotu kompletne oraz przewody wysokiego ciśnienia (okute) i zawory (rozdzielacze)
Zespoły i elementy zawieszenia: amortyzatory, resory (drążki i pakiety skrętne, resory piórowe, sprężyny śrubowe, resory pneumatyczne), wahacze i ich przeguby, stab
8
zawieszeń
Zespoły i elementy układów hamulcowych: pompy, zbiorniki - do 0,03 MPa x m3, przewody i złącza, zawory, korektory, urządzenia wspomagające, sprężarki, reduktory
9
klocki i szczęki, rozpieraki, zespoły regulacji, tarcze, zaciski kompletne, cylindry, urządzenia przeciwblokujące, linki hamulcowe
10 Siodła, haki, zaczepy i inne elementy s łużące do ciągnięcia i holowania (nieobjęte homologacją)
11 Zwierciadła do lusterek samochodowych
12 Elementy i akcesoria do pojazdów: zagłówki, podnośniki samochodowe stanowiące wyposażenie pojazdu, urządzenia do mocowania ładunku, bagażniki, transportowe p
Urządzenia bezpieczeństwa ruchu pozostałe: tablice rejestracyjne, do oznakowania pojazdów przewo żących materiały niebezpieczne, lampy ostrzegawcze dla pojazdów
13
pojazdy do przewozu materiałów niebezpiecznych, urządzenia odblaskowe dla rowerów
14 Urządzenia świetlne i sygnalizacyjne: reflektory elektryczne do motocykli, motorowerów i rowerów, lampy świateł błyskowych ostrzegawczych, klosze do lamp sygnaliza
15 Sygnały dz
więkowe (nieobjęte homologacją)
16 Wyposażenie elektryczne i elektroniczne, w tym: urządzenia zapłonowe, urządzenia z elementami grzewczymi, sterowniki, przekaz
niki, urzÄ…dzenia i elementy przystosow
17 Zapalniczki elektryczne oraz inne urzÄ…dzenia zasilane z gniazd wtykowych
18 Elektroniczne, elektryczne i mechaniczne urządzenia zabezpieczające - alarmowe, lokalizacji i blokad nieobjęte homologacją
19 Płyny eksploatacyjne: hamulcowe, do uk ładów chłodzenia silników spalinowych, do spryskiwania szyb samochodowych
20 Kabiny ochronne, ramy ochronne i siedziska amortyzowane do ci ągników rolniczych
21 Akumulatory energii elektrycznej
22 Szyby z powłokami refleksyjnymi i folie do szyb samochodowych
Załącznik nr 4
WYMAGANIA DOTYCZ
CE TABLICZKI ZNAMIONOWEJ
ż 1. Tabliczka znamionowa powinna być umieszczona przez producenta albo przez jego upowa żnionego przedstawiciela. W przypadku braku tabliczki znamionowej mają zastosowanie odr
ż 2. 1. Tabliczka znamionowa powinna być trwale przymocowana w widocznym i łatwo dostępnym miejscu na części, która nie daje się łatwo usunąć lub wymienić. Powinna ona podawa
1) nazwa producenta (marka);
2) numer świadectwa homologacji typu pojazdu;
3) numer identyfikacyjny pojazdu VIN, a w razie jego braku - rozpoznawczy numer podwozia/nadwozia pojazdu;
4) dopuszczalna masa całkowita pojazdu, a w przypadku motocykli i motorowerów zamiast dopuszczalnej masy całkowitej poziom hałasu zewnętrznego na postoju w dB (A) p
5) dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów w przypadku pojazdu samochodowego przeznaczonego do ci ągnięcia przyczepy;
6) dopuszczalne obciążenia osi podane w kolejności od przodu do tyłu;
7) w przypadku naczepy, dopuszczalne obci ążenie pionowe na urządzenie sprzęgające;
8) jeżeli wartości maksymalne mas i obciążeń są większe niż dopuszczalne, to należy podawać również te wartości; dane powinny być wówczas podane w dwóch kolumnach:
9) producent może podać dodatkowe dane, zamieszczając je poniżej lub obok, poza wyraz
nie zaznaczonym prostokÄ…tem zawierajÄ…cym jedynie dane przewidziane w pkt 1-8.
2. W przypadku motocykli i motorowerów obowiązuje podanie danych wymienionych w ust. 1 pkt 1-4, przy czym dane okre ślone w ust. 1 pkt 2 i 4 mogą być umieszczone poza tabliczką z
Załącznik nr 5
WYMAGANIA DOTYCZ
CE MIEJSCA PRZEWIDZIANEGO DO UMIESZCZENIA TABLIC REJESTRACYJNYC
ż 1. 1. Miejsce przewidziane do umieszczenia tylnej tablicy rejestracyjnej powinno stanowi ć równą, prostokątną powierzchnię o następujących minimalnych wymiarach:
1) dla pojazdów samochodowych mających cztery i więcej kół:
a) szerokość 520 mm i wysokość 120 mm albo
b) szerokość 340 mm i wysokość 240 mm;
2) dla motocykli i czterokołowych pojazdów samochodowych o maksymalnej mocy silnika do 15 kW - szerokość 280 mm i wysokość 210 mm;
3) dla motorowerów i czterokołowych pojazdów samochodowych o masie własnej do 350 kg i maksymalnej mocy netto silnika nieprzekraczającej 4kW:
a) szerokość 100 mm i wysokość 175 mm albo
b) szerokość 145 mm i wysokość 210 mm;
4) dla ciągników rolniczych - szerokość 240 mm i wysokość 165 mm.
2. Miejsce to powinno być takie, aby po zamocowaniu tablice spełniały następujące wymagania:
1) położenie tablicy względem osi podłużnej pojazdu:
a) środek tablicy nie może być położony na prawo od wzdłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu,
b) lewa krawędz
tablicy nie może być położona na lewo od pionowej płaszczyzny równoległej do wzdłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu i przechodzącej prz
2) tablica powinna być prostopadÅ‚a z dokÅ‚adnoÅ›ciÄ… do 2° do wzdÅ‚użnej pÅ‚aszczyzny symetrii pojazdu;
3) tablica powinna być pionowa z dokÅ‚adnoÅ›ciÄ… do 5°; jeżeli jednak jest to konieczne ze wzglÄ™du na ksztaÅ‚t pojazdu, może ona być odchylona od pionu:
a) nie wiÄ™cej niż o 30°, gdy powierzchnia ze znakami rejestracyjnymi jest skierowana ku górze i pod warunkiem, że górna krawÄ™dz
tablicy jest nie wyżej niż
nad ziemią nie stosuje się do pojazdów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3,
b) nie wiÄ™cej niż o 15°, gdy powierzchnia ze znakami rejestracyjnymi jest skierowana ku do Å‚owi i pod warunkiem, że górna krawÄ™dz
tablicy jest powyżej 1,2
wysokości nad ziemią nie stosuje się do pojazdów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3;
4) wysokość położenia tablicy nad ziemią:
a) wysokość położenia dolnej krawędzi tablicy nad ziemią nie może być mniejsza niż 0,30 m, a dla ciągnika rolniczego nie może być mniejsza niż 0,73 m ora
b) wysokość położenia górnej krawędzi tablicy nad ziemią nie może być większa niż 1,20 m, a dla ciągnika rolniczego nie może być większa niż 1,72 m; jeże
przekraczać 1,20 m, lecz powinna być tak zbliżona do tego wymagania, jak to jest możliwe ze względu na konstrukcję pojazdu, i nie może w żadnym przypa
których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, wysokość ta nie może przekraczać 1,50 m;
5) wymagania widoczności geometrycznej:
tablica powinna być widoczna z przestrzeni zawartej wewn ątrz następujących czterech płaszczyzn:
a) dwóch pÅ‚aszczyzn pionowych stycznych do bocznych kraw Ä™dzi tablicy i tworzÄ…cych kÄ…ty 30° na zewnÄ…trz ze Å›rodkowÄ… wzdÅ‚użnÄ… pÅ‚aszczyznÄ… pojazdu,
b) pÅ‚aszczyzny stycznej do górnej krawÄ™dzi tablicy i tworzÄ…cej kÄ…t 15° do góry od poziomu oraz 30° dla pojazdów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3,
c) płaszczyzny poziomej przechodzącej przez dolną krawędz
tablicy (5° do doÅ‚u od poziomu dla pojazdów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3); jeżeli jednak w
pÅ‚aszczyzna powinna tworzyć kÄ…t 15° do doÅ‚u od poziomu;
6) wysokości położenia podawane w pkt 3-5 należy określać na pojez
dzie w stanie nieobciążonym.
ż 2. Kształtu i wymiarów miejsca przewidzianego do umieszczenia przednich tablic rejestracyjnych nie okre śla się.
Załącznik nr 6
WARUNKI SZCZEGÓA
OWE DOTYCZ
CE ÅšWIATEA
ZEWN
TRZNYCH POJAZDU SAMOCHODOWEGO I PRZYC
ż 1. 1. Zespół dwóch niezależnych lub zgrupowanych świateł, takich samych lub różnych, lecz o jednakowym przeznaczeniu i jednakowej barwy, uwa ża się za jedno światło, jeżeli rzut ich
powierzchni najmniejszego prostokąta opisanego na rzutach tych powierzchni świetlnych oraz pod warunkiem, że światła te zostały homologowane jako światło typu D (zgodnie z oznacz
świateł przeciwmgłowych przednich.
2. Ilekroć w niniejszych przepisach jest mowa o "odległości rozmieszczenia świateł", należy przez to rozumieć, że:
1) największą wysokość mierzy się od płaszczyzny jezdni do najwyższego punktu powierzchni świetlnej przy pojez
dzie nieobciążonym;
2) najmniejszą wysokość mierzy się od płaszczyzny jezdni do najniższego punktu powierzchni świetlnej przy pojez
dzie nieobciążonym;
3) odległość od bocznego obrysu pojazdu mierzy się do najbardziej odległego od podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu punktu powierzchni świetlnej;
4) odległość od przedniego lub tylnego obrysu pojazdu mierzy się do najbardziej wysuniętego odpowiednio do przodu lub do tyłu punktu powierzchni świetlnej;
5) odległość między dwoma światłami skierowanymi w tę samą stronę mierzy się między najbliższymi punktami rzutów ich powierzchni świetlnych na płaszczyznę prostopadłą
3. Powierzchnia świetlna oznacza dla świateł widoczną powierzchnię wysyłającą światło, a dla świateł odblaskowych - widoczną powierzchnię odbijającą światło.
4. Boczny obrys pojazdu oznacza płaszczyznę równoległą do podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu, przechodzącą przez najdalej wysunięty punkt na zewnątrz pojazdu, z wyjątkiem luste
5. Przedni lub tylny obrys pojazdu oznacza pionową płaszczyznę prostopadłą do podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu, przechodzącą przez najdalej wysunięty odpowiednio do przodu lub
6. Przewidziane w ż 2 kol. 12 i 13:
1) kontrolny sygnał włączenia, który wskazuje, że urządzenie zostało włączone, ale nie wskazuje, czy dzia ła ono normalnie;
2) kontrolny sygnał działania, który wskazuje, że urządzenie zostało włączone i działa normalnie,
jeśli są to sygnały świetlne, powinny być umieszczone w miejscu zapewniaj ącym kierowcy dobrą ich widoczność i nie powinny utrudniać obserwacji drogi; kontrolny sygnał włączenia mo
sygnału włączenia jest zabronione, nie oznacza to, że zabronione jest umieszczenie kontrolnego sygnału działania.
ż 2. Światła zamontowane na pojez
dzie powinny odpowiadać warunkom podanym w poniższej tabeli:
Liczba świateł Rozmieszczenie na pojez
dzie [mm]
pojazdy
Lp. Rodzaj światła Barwa
samochodowe,
motocykle ciągniki* przyczepyna długości
na szerokości1) na wysokości inne wymagania
z wyjÄ…tkiem
motocykli
1 234567891011
2 lub 4,
ponadto jeśli
pojazd jest z przodu w taki
wyposażony w sposób, aby
4 światła wysyłane światło
chowane, nie olśniewało
biała lub żółta
1 Drogowe dopuszcza siÄ™
1 lub 22) 2 lub 4 - selektywna kierujÄ…cego ---
2 dodatkowe bezpośrednio lub
światła przez odbicie od
drogowe do elementów
ostrzegawczej pojazdu
sygnalizacji
świetlnej
500÷1200, dla
nie dalej niż
samochodów
400 mm od
ciężarowych
bocznego
terenowych o
obrysu pojazdu;
dmc powyżej 12
wzajemna
t (kat. N3G)
odległość nie
biała lub żółta oraz ze
2 Mijania 2 z przodu jak lp. 1 -
1 lub 22) 210) -
może być
selektywna względów
mniejsza niż
konstrukcyjnych
600 mm4)28) dla ciągników
dopuszcza siÄ™
(nie stosuje siÄ™
największą
to do motocykla
wysokość 1.500
i ciÄ…gnika)
mm
3 Kierunkowskazy:
nie dalej niż
400 mm od
bocznego
z przodu (dla
obrysu pojazdu
ciÄ…gnika z przodu
(z wyjÄ…tkiem
lub z boku, przy
świateł ciągnika
czym dla
umieszczonych
nie bliżej niż 40
umieszczonego z
z przodu);
mm od światła
boku max. 1800
wzajemna
żółta
3a przednie 2 mm od
25) 2- 350÷1.5008) mijania lub
odległość nie
samochodowa
przeciwmgłowego
przedniego
może być
obrysu ciÄ…gnika;
przedniego9)
mniejsza niż
dopuszcza siÄ™
600 mm4) (dla
2600 mm ze
motocykla
względów
jednośladowego
konstrukcyjnych)
240 mm, dla
ciÄ…gnika
500mm)
nie dalej niż
400 mm od
bocznego
obrysu pojazdu
(z wyjÄ…tkiem
świateł
dodatkowych);
wzajemna
z tyłu (dla
żółta
350÷1.5008) -
3b tylne
232) 26) 2 232) samochodowa ciągnika z przodu odległość nie
35)
może być
lub z boku)
mniejsza niż
600 mm4) -(dla
motocykla
jednośladowego
180 mm, dla
ciÄ…gnika 500
mm)
na obu bokach;
odległość środka
500÷1.50015),
powierzchni
dla
świetlnej od wzajemna
samochodów
przedniego odległość nie
osobowych
żółta
3c boczne
211) 212) brak lub 2 - samochodowa obrysu nie może może być (kat. M1) -
przekraczać 1800 mniejsza niż
dopuszcza siÄ™
mm13) (nie 600 mm16) najmniejszÄ…
stosuje się to do wysokość 350
motocykla i mm
ciÄ…gnika)
hamowania
4
"stop":
dla
samochodów
osobowych
(kat. M1) nie
dalej niż 400
mm od
bocznego
obrysu pojazdu;
dla motocykla
brak wymagań,
1 lub 2,z tym 350÷1.5008)
dla pozostałych
kategorii S1 lub że dla 35) dla
pojazdów
S2 (zgodnie z motocykla
motocykla
4a -
217) 33) trójkołowego 2 233) czerwona z tyłu
wzajemna
oznaczeniem
najmniejsza
odległość
homologacyjnym) muszą być
wysokość
świateł
dwa światła
wynosi 250 mm
umieszczonych
po lewej i po
prawej stronie
pojazdu nie
może być
mniejsza niż
600 mm (dla
ciÄ…gnika 500
mm)7)
kategorii S3 dolna krawędz

(środkowe, powierzchni
zgodnie z świetnej nie
oznaczeniem niżej niż 150
środek światła
homologacyjnym) mm poniżej
powinien leżeć
obecność dolnej krawędzi
w środkowej
4b obowiÄ…zkowa szyby tylnego -
129) -- 129) czerwona z tyłu
wzdłużnej
tylko dla okna i nie mniej
płaszczyz
nie
samochodów niż 850 mm od
pojazdu29) nawierzchni;
osobowych
zarejestrowanych górna krawędz

po raz pierwszy powierzchni
po dniu 30 świetnej
powyżej
górnych
czerwca 2003 r. krawędzi
świateł S1 lub
S2
w sposób
zapewniajÄ…cy
Oświetlające oświetlenie
liczba taka, aby zapewniała dobre oświetlenie tablicy
5 tylną tablicę biała---miejsca
rejestracyjnej
rejestracyjnÄ… umieszczenia
tylnej tablicy
rejestracyjnej
nie dalej niż
biała, dopuszcza 400 mm19) od
się barwę żółtą bocznego
selektywną, jeżeli obrysu pojazdu;
jest połączone ze wzajemna
Pozycyjne
6 21 lub 2 światłem mijania z przodu 18) odległość nie
214) 2 350÷1.5008) -
przednie
lub światłem może być
drogowym barwy mniejsza niż
żółtej 600 mm (dla
selektywnej ciÄ…gnika 500
mm)7) 28)
nie dalej niż
400 mm od
bocznego
obrysu pojazdu
(z wyjÄ…tkiem
świateł
7 Pozycyjne tylne
234) 1 lub 2 2 234) czerwona z tyÅ‚u20) dodatkowych); 350÷1.5008) -
35)
wzajemna
odległość nie
może być
mniejsza niż
600 mm7) 28)
nie dalej niż
400 mm od
2 lub 4, jeśli
bocznego
dwa nie mogÄ…
obrysu pojazdu;
spełnić
Odblaskowe tylne
8 21 lub 2 wymagań co
223) czerwona z tyÅ‚u20) wzajemna 250÷90021) -
inne niż trójkątne
odległość nie
do
może być
rozmieszczenia
mniejsza niż
i widoczności
600 mm7) 28)
nie dalej niż
400 mm od
bocznego
obrysu pojazdu;
Odblaskowe tylne
wzajemna
9 ---2czerwona z tyłu
250÷90021) -
trójkątne
odległość nie
może być
mniejsza niż
600 mm7)
nie dalej niż
400 mm19) od
bocznego
obrysu pojazdu;
Odblaskowe
10 21 lub 2 -2biała
z przodu18) wzajemna 250÷90021) -
przednie
odległość nie
może być
mniejsza niż
600 mm7) 28)
żółta
samochodowa;
dopuszcza siÄ™
barwÄ™ czerwonÄ…
w przypadku
światła
umieszczonego z
1 lub 2 po
tyłu pojazdu we
każdej stronie,
1 lub 2 po wspólnej
Odblaskowe jeśli długość na obu bokach
11 24) każdej 24) obudowie z 27)
250÷90021) -
boczne pojazdu A
6 m, pojazdu
stronie innym
2 -jeśli
czerwonym
długość >6 m
światłem tylnym
lub
umieszczonym
najbardziej z tyłu
bocznym
światłem
pozycyjnym
12 Awaryjne jak kierunkowskazy (lp. 3)
jeżeli jest jedno
250÷1.00022)
światło,
dla
powinno być
samochodów
umieszczone po
ciężarowych
nie bliżej niż 100
lewej stronie
terenowych o
Przeciwmgłowe mm od światła
13 1 lub 2 1 lub 2 1 lub 2 1 lub 2 Czerwona z tyłu lub po środku
dmc powyżej 12
tylne hamowania
pojazdu; jeżeli
t (kat. N3G)
"stop"
są dwa światła
dopuszcza siÄ™
- po obu
największą
stronach
wysokość 1.200
pojazdu
mm
14 Cofania
1 lub 230) -1 lub 2 1 lub 230) BiaÅ‚az tyÅ‚u-250÷1.200 -
możliwie
możliwie
najwyżej, przy
najbliżej nie bliżej niż 200
2 widoczne z 2 widoczne z 2 widoczne z spełnieniu
bocznego mm od światła
Obrysowe przodu i 2 przodu i 2 przodu i 2 biała - z przodu, warunku
15 - - obrysu pojazdu, pozycyjnego
przednie i tylne widoczne z widoczne z widoczne z czerwona - z tyłu rozmieszczenia
lecz nie dalej przedniego lub
tyłu tyłu tyłu na szerokości
niż 400 mm od tylnego
oraz symetrii
tego obrysu
świateł
nie niżej niż 250
mm i nie wyżej
niż światło
nie dalej niż
mijania; a dla
Przeciwmgłowe biała lub żółta 400 mm od
samochodów -
16 2 z przodu jak lp. 1
1 lub 22) 2-
przednie selektywna bocznego
osobowych
obrysu pojazdu
(kat. M1) także
nie wyżej niż
800 mm
biała - z przodu,
czerwona - z tyłu,
żółta
2 z przodu i 2 z
samochodowa nie dalej niż
- dla tyłu albo po
-jeżeli światło 400 mm od
17 Postojowe 4 lub 2 trójkołowych 4 lub 2 - jednym na
350÷1.5008) -
jest połączone z bocznego
4 lub 2 każdym boku
kierunkowskazem obrysu pojazdu
pojazdu
bocznym lub
bocznym
światłem
pozycyjnym
nie dalej niż
400 mm od
bocznego
obrysu pojazdu;
Światło jazdy
wzajemna
18 2---biaÅ‚az przodu jak lp. 1 250÷1.500 -
dziennej
odległość nie
może być
mniejsza niż
600 mm7)
19 Pozycyjne boczne jak lp. 11 --jak lp. 11 jak lp. 11 jak lp. 11
350÷1.50025) --
brak
20 Robocze -- specjalnych ------
wymagań
Oznakowanie
21
odblaskowe:
gdy nieciągłe, to
przerwa
możliwie dobrze możliwie dobrze
dolna część
pasy ciągłe lub pasy ciągłe niewiększa niż
21a konturowe -- biała lub żółta obejmujące obejmujące
nieciągłe lub nieciągłe
250÷1.50025) 50%
długość szerokość z tyłu
najkrótszego
elementu pasa
wyłącznie wyłącznie wyłącznie
wewnÄ…trz wewnÄ…trz wewnÄ…trz
21b grafika -- --- -
oznakowania oznakowania oznakowania
konturowego konturowego konturowego
______
* Jeżeli w wymaganiach określonych w tabeli stosuje się pojęcie "ciągnik", to obejmują one wymagania dla ciągnika rolniczego i leśnego oraz pojazdu wolnobieżnego.
______
1) Światła pojedyncze motocykla powinny być umieszczone w podłużnej płaszczyz
nie symetrii pojazdu, z wyjątkiem świateł drogowych i mijania umieszczonych obok siebie, które powinn
być symetryczne względem podłużnej płaszczyzny symetrii pojazdu.
2) Jeżeli szerokość pojazdu przekracza 1,3 m - liczba świateł jak w kol. 3.
3) Przy czterech światłach drogowych wymaganie to powinna spe łniać przynajmniej jedna para świateł.
4) Jeżeli szerokość pojazdu nie przekracza 1,3 m, odległość ta może być zmniejszona do 400 mm.
5) Stosuje się do motocykla jednośladowego niewyposażonego w kierunkowskazy boczne oraz motocykla trójkołowego z jednym kołem z tyłu.
6) Stosuje się do motocykla jednośladowego niewyposażonego w kierunkowskazy boczne oraz motocykla trójkołowego z jednym kołem z przodu.
7) Jeżeli szerokość pojazdu nie przekracza 1,3 m (1,4 m dla światła hamowania "stop" i pozycyjnego tylnego ciągnika), odległość ta może być zmniejszona do 400 mm.
8) Dla motocykla - 1.200 mm; dla ciągnika - 1.900 mm; jeżeli konstrukcja pojazdu (z wyjątkiem motocykla) nie pozwala na zachowanie wymaganej wysoko ści, dopuszcza się 2.100 mm (
9) Dopuszcza się odległość mniejszą niż 40 mm, ale większą niż 20 mm dla kierunkowskazów o światłości w osi odniesienia większej od 250 cd oraz mniejszą lub równą 20 mm dla kierun
10) Dla ciągników wyposażonych z przodu w urządzenia przenośne dopuszcza się dwa dodatkowe światła mijania na wysokości nieprzekraczającej 3.000 mm, pod warunkiem że połączen
11) Nie wymaga się, jeżeli długość pojazdu nie przekracza 6 m i nie jest on przewidziany do ci ągnięcia przyczepy; jeśli kierunkowskazy boczne mają wspólne z
ródło światła z kierunkowsk
dwa dodatkowe kierunkowskazy boczne.
12) Jeżeli motocykl nie jest wyposażony w kierunkowskazy przednie i tylne.
13) Dla samochodów osobowych i ciężarowych o dmc poniżej 3,5 tony (kat. M
1 i N1) oraz dla pozostałych pojazdów, jeśli ich konstrukcja nie zapewni dobrej widoczności kierunkowskazó
14) Dla ciągników wyposażonych z przodu w urządzenia przenośne, które mogą zasłaniać obowiązkowe przednie światła pozycyjne, dopuszcza się dwa dodatkowe światła pozycyjne przed
15) Dla motocykla - 1.200 mm, a dla ciągnika - 1.900 mm; jeżeli konstrukcja pojazdu (z wyjątkiem motocykla) nie pozwala na zachowanie wymaganej wysoko ści, dopuszcza się 2.300 mm
16) Dla motocykla - 560 mm, a dla ciÄ…gnika - 500 mm.
17) Co najmniej 2, jednak nie więcej niż 4 dla pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy przed dniem 30 czerwca 2003 r.
18) Dla motocykla z jednym kołem z przodu dopuszcza się umieszczenie świateł w innym miejscu, przy zapewnieniu wymaganej widoczno ści.
19) Dla przyczepy - 150 mm.
20) Dla motocykla z jednym kołem z tyłu dopuszcza się umieszczenie świateł w innym miejscu, przy zapewnieniu wymaganej widoczno ści.
21) Jeżeli konstrukcja pojazdu (z wyjątkiem motocykla) nie pozwala na zachowanie tej wysokości, dopuszcza się 1.500 mm (dla ciągnika 1.200 mm).
22) Dla motocykla - 900 mm; dla ciągnika - 1.900 mm (dopuszcza się 2.100 mm, jeśli kształt nadwozia ciągnika nie pozwala spełnić wymagania 1.900 mm).
23) Pod warunkiem, że jest ono połączone w jednym urządzeniu z innym tylnym światłem sygnalizacyjnym.
24) Liczba świateł powinna zapewniać spełnienie wymagań dotyczących rozmieszczenia na długości pojazdu.
25) Jeżeli konstrukcja pojazdu nie pozwala na zachowanie tej wysoko ści, dopuszcza się 2.100 mm.
26) Stosuje się do pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 30 czerwca 1976 r. oraz motocykla wyposa żonego w światła mijania z żarówkami halogenowymi.
27) Przynajmniej jedno światło z każdej strony powinno być umieszczone w środkowej jednej trzeciej długości pojazdu (długość przyczepy mierzy się razem z dyszlem); światło wysunięt
obrysu pojazdu, a umieszczone najbardziej z ty łu nie dalej niż 1 m (3 m dla ciągnika) od tylnego obrysu pojazdu; wzajemna odległość dwóch sąsiednich świateł umieszczonych na tym sa
poniżej 3,5 tony (kat. M1 i N1), nie może przekraczać 3 m (dopuszcza się 4 m, jeśli konstrukcja pojazdu nie pozwala na zachowanie tej odleg łości), a dla ciągnika 6 m; dla motocykli świa
warunkach nie mogły być zasłonięte odzieżą kierowcy lub pasażera.
28) Dla samochodów osobowych (kat. M
1) brak wymagań odnośnie do wzajemnej odległości tych świateł.
29) Jeśli środkowa wzdłużna płaszczyzna pojazdu rozdziela ruchome części składowe pojazdu, dopuszcza się dwa światła S3 typu D, umieszczone po obu stronach, mo żliwie najbliżej tej p
światła od tej płaszczyzny nie przekraczała 150 mm.
30) Dodatkowo dopuszcza się 1 lub 2 światła przeciwmgłowe przednie umieszczone z tyłu pojazdu dla pojazdów ciężarowych o dmc powyżej 3,5 t, dla autobusów i dla przyczep o dmc po
powodowały olśnienia innych użytkowników drogi.
31) Warunek umiarkowania jest spełniony, jeżeli zastosowano do nich materiały odblaskowe klasy D lub E według Regulaminu nr 104 EKG ONZ oraz: liczba znaków nie przekracza 15, wy
powierzchnia odblaskowa materiału klasy D nie przekracza 2 m2.
32) Dopuszcza się dwa dodatkowe kierunkowskazy tylne na samochodach ci ężarowych o dmc powyżej 3,5 t, autobusach oraz na przyczepach o dmc powy żej 750 kg (kat. N2
33) Jeśli nie ma zainstalowanych świateł kat. S3, dopuszcza się dwa dodatkowe światła stop kat. S1 lub S2 na samochodach ciężarowych o dmc powyżej 3,5 t, autobusach oraz na przycz
34) Jeśli nie ma zainstalowanych świateł obrysowych tylnych, dopuszcza się dwa dodatkowe światła pozycyjne tylne na samochodach ci ężarowych o dmc powyżej 3,5 t, autobusach oraz
35) Światła dodatkowe, jeśli występują, powinny być umieszczone na możliwie największej wysokości pozwalającej na spełnienie wymagań dotyczących rozmieszczenia na szerokości poj
Uwaga: ilekroć w niniejszym załączniku używa się skrótu:
dmc - rozumie się przez to dopuszczalną masę całkowitą pojazdu,
kat. - rozumie się przez to kategorie pojazdu określone w przepisach o homologacji pojazdów.
Załącznik nr 7
WSKAy
NIKI SKUTECZNOÅšCI HAMOWANIA
Hamowanie przy użyciu
Lp.Pojazd
hamulca
123
koła tylnego
1 Motocykl
obu kół
Motocykl z bocznym wózkiem oraz trzykołowy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie ca łkowitej nieprzekraczającej 1
2 wszystkich kół
t
roboczego
3 Samochód osobowy, karetka sanitarna pogotowia ratunkowego
awaryjnego
roboczego
4 Autobus
awaryjnego
roboczego
5 Samochód ciężarowy i ciągnik samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t
awaryjnego
roboczego
6 Samochód ciężarowy i ciągnik samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t
awaryjnego
7 Przyczepa (naczepa) o dopuszczalnej masie ca Å‚kowitej do 3,5 troboczego
roboczego
8 Przyczepa (naczepa) o dopuszczalnej masie ca łkowitej powyżej 3,5 t
w razie awarii
roboczego
9 Pojazd samochodowy inny niż wymienione w lp. 1-8
awaryjnego
Załącznik nr 8
WYMIARY I ROZMIESZCZENIE SIEDZE C
W AUTOBUSIE SZKOLNYM
Tabela nr 1
Lp.Charakterystyka siedzeń
1 Minimalna szerokość poduszki siedzenia
2 Minimalna głębokość poduszki siedzenia
Minimalna szerokość przestrzeni przeznaczonej dla każdego miejsca siedzącego:
3
- w przypadku siedzeń pojedynczych
- w przypadku siedzeń przeznaczonych dla dwóch lub więcej pasażerów
Minimalna wysokość przestrzeni przeznaczonej dla każdego miejsca siedzącego:
4 - nad nieobciążoną poduszką siedzenia
- nad podłogą pod nogami pasażera
5 Wysokość nieobciążonej poduszki siedzenia nad podłogą
6 Minimalna odległość między wewnętrzną powierzchnią oparcia siedzenia a zewnętrzną powierzchnią siedzenia poprzedzającego
Wielkość minimalnej wolnej przestrzeni przed każdym z siedzeń:
7 - na wysokości poduszki siedzenia
- na wysokości podłogi
*) Wysokość ta może być zmniejszona do 35 cm w przypadku siedzeń umieszczonych na nadkolach i nad komor ą silnikową.
Tabela nr 2
Lp.Charakterystyka siedzeń
1 Minimalna szerokość poduszki siedzenia
2 Minimalna głębokość poduszki siedzenia
Minimalna szerokość przestrzeni przeznaczonej dla każdego miejsca siedzącego:
3 - w przypadku siedzeń pojedynczych
- w przypadku siedzeń przeznaczonych dla dwóch lub więcej pasażerów
Minimalna wysokość przestrzeni przeznaczonej dla każdego miejsca siedzącego:
4
- nad nieobciążoną poduszką siedzenia
- nad podłogą pod nogami pasażera
5 Wysokość nieobciążonej poduszki siedzenia nad podłogą
6 Minimalna odległość między wewnętrzną powierzchnią oparcia siedzenia a zewnętrzną powierzchnią siedzenia poprzedzającego
Wielkość minimalnej wolnej przestrzeni przed każdym z siedzeń:
7 - na wysokości poduszki siedzenia
- na wysokości podłogi
*) Wiek i masa stanowiące podstawę do obliczeń ładowności.
Załącznik nr 9
WARUNKI DODATKOWE DLA POJAZDU PRZYSTOSOWANEGO DO ZASILANIA GAZEM
ż 1. Użyte w załączniku określenia oznaczają:
1) "gaz" - gaz ziemny i gaz płynny;
2) "gaz ziemny (CNG)" - gaz sprężony, którego podstawowym składnikiem jest metan;
3) "gaz płynny (LPG)" - gaz skroplony, którego podstawowymi składnikami są: propan i butan;
4) "instalacja" - zestaw części i zespołów umieszczonych w pojez
dzie, niezbędnych do zasilania silnika gazem;
5) "zbiornik" - pojemnik na gaz umieszczony na stałe w pojez
dzie;
6) "butla" - wymienny pojemnik na gaz płynny.
ż 2. 1. Wyposażenie pojazdu w instalację nie może naruszać parametrów określonych przez producenta pojazdu, a zw łaszcza dotyczących dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu, jego do
2. Wyposażenie pojazdu w instalację nie powinno zakłócać pracy podstawowego zasilania, jeśli pozostało ono w pojez
dzie.
3. Instalacja powinna działać w sposób prawidłowy i bezpieczny.
4. Prześwit pojazdu nie może ulec zmniejszeniu w wyniku zabudowy instalacji, przy czym żaden z jej elementów nie może znajdować się niżej niż 0,2 m od jezdni, jeśli nie jest chroniony
poziomie z przodu i z boków.
5. Wylot rury wydechowej nie może być skierowany w stronę jakiegokolwiek elementu instalacji.
ż 3. 1. Instalacja na gaz ziemny (CNG) powinna by ć projektowana na ciśnienie wynoszące 26 MPa, a na gaz płynny (LPG) - 3,0 MPa.
2. Złącza instalacji, przez które przepływa gaz, powinny znajdować się w miejscach łatwo dostępnych dla kontroli ich szczelności.
3. Przełączanie zasilania powinno być możliwe z pozycji kierującego pojazdem bez konieczności wyłączania silnika.
4. W pojez
dzie z silnikiem o zapłonie samoczynnym instalacja powinna zagwarantowa ć odcięcie dopływu gazu do silnika po osiągnięciu jego maksymalnej prędkości obrotowej.
5. Kompletację instalacji oraz sposób jej połączenia i umieszczenia w pojez
dzie określa podmiot, który uzyskał świadectwo homologacji na podstawie danych określonych w świadectwie h
gazowego.
6. Instalacja powinna być zabezpieczona przed korozją.
7. Budowa instalacji powinna umożliwiać przeprowadzanie badań okresowych.
8. Elementy i zespoły instalacji narażone na mechaniczne uszkodzenia powinny by ć odpowiednio zabezpieczone.
9. Elementy instalacji nie mogą wystawać poza obrys pojazdu; nie stosuje się to do wlewów paliwa, które mogą wystawać, lecz nie więcej niż o 10 mm.
10. Instalacja nie może utrudniać w sposób istotny dostępu do silnika i innych zespołów.
11. Rozłączenie złącz gazowych instalacji nie powinno być możliwe bez użycia narzędzi; nie stosuje się tego do złącza butla - przewód.
12. Elementy instalacji, w których znajduje się lub przez które przepływa gaz, nie mogą bez pełnego osłonięcia być umieszczone w pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób; nie s
13. Dopływ gazu do układu dolotowego, gdy silnik nie pracuje, oraz po przełączeniu na inne paliwo powinien być zatrzymany; dopuszczalna zwłoka - 2 sekundy.
14. Przez żaden element instalacji, w którym znajduje się gaz, nie może płynąć prąd elektryczny.
15. Układ elektryczny wchodzący w skład instalacji powinien być zabezpieczony przed przeciążeniem i wyposażony co najmniej w jeden bezpiecznik dost ępny bez użycia narzędzi.
ż 4. 1. Zbiorniki (butle) powinny spełniać wymagania określone w warunkach technicznych dozoru technicznego.
2. Zbiorniki (butle) powinny być tak zainstalowane, aby były maksymalnie chronione przed skutkami zderzeń, w tym głównie od przodu i tyłu pojazdu, a w przypadku ich umieszczenia w p
uszkodzeniem ładunkiem oraz przez operacje za ładunkowo-wyładunkowe.
3. Zbiorniki na gaz płynny oraz butle powinny być skutecznie osłonięte przed działaniem promieni słonecznych; nie stosuje się do zbiorników homologowanych według serii poprawek 01
4. Mocowanie zbiorników (butli) do pojazdu powinno zabezpieczać przed ich przemieszczeniem przy działaniu na pojazd przyspieszenia wyra żonego iloczynem liczby i przyspieszenia ziems
1) w przypadku samochodów osobowych i samochodów ciężarowych o dmc do 3,5 t:
a) w kierunku wzdłużnym do przodu - 20 g,
b) w kierunku poprzecznym - 8 g;
2) w przypadku autobusów o dmc do 5 t i samochodów ciężarowych o dmc od 3,5 t do 12 t:
a) w kierunku wzdłużnym do przodu - 10 g,
b) w kierunku poprzecznym - 5 g;
3) w przypadku pozostałych autobusów i samochodów ciężarowych:
a) w kierunku wzdłużnym do przodu - 6,6 g,
b) w kierunku poprzecznym - 5 g.
5. Elementy mocowania oraz części pojazdu przylegające do zbiornika (butli) powinny być oddzielone od niego przekładką elastyczną i nieabsorbującą wilgoci.
6. Zbiorniki powinny być tak umieszczone, aby była możliwość łatwego:
1) odczytu stanu napełnienia;
2) odczytu danych dotyczących oznakowań identyfikacyjnych oraz cech legalizacji (stosuje się to także do butli).
7. Zbiorniki na gaz płynny oraz butle powinny być tak umieszczone, aby w pozycji roboczej wypływ gazu następował w stanie ciekłym.
8. Zabrania się instalowania zbiorników (butli) w części przedniej pojazdu oraz w komorze silnika.
9. W pobliżu zbiorników (butli) nie powinny znajdować się sztywne elementy o ostrych krawędziach.
10. Odległość zbiorników (butli) od układu wydechowego nie może być mniejsza niż 0,1 m, jeśli nie jest zastosowana osłona termiczna.
11. Nie dopuszcza się jakichkolwiek przeróbek zbiornika (butli).
12. Zbiorniki na gaz płynny łączone w zespoły i połączone z jednym przewodem zasilającym powinny być wyposażone w zawory jednokierunkowe i zawory bezpiecze ństwa przewodów ga
przewodów gazowych, jeśli ciśnienie zwrotne samoczynnego zaworu odcinaj ącego przekracza 0,5 MPa w położeniu zamkniętym.
ż 5. Wlewy paliwa/zawory do napełniania zbiorników powinny być tak umieszczone, aby było możliwe ich napełnianie z zewnątrz pojazdu lub z komory silnikowej.
ż 6. 1. Przewody metalowe zastosowane w instalacji powinny być bez szwu, stalowe lub miedziane w odniesieniu do gazu p łynnego (LPG) oraz wyłącznie stalowe w odniesieniu do gazu z
pokryciem antykorozyjnym; dopuszcza siÄ™ przewody sztywne wykonane z materia Å‚u niemetalowego.
2. Przewody miedziane na całej długości powinny być zabezpieczone osłoną gumową lub z tworzywa sztucznego.
3. Przewody powinny być tak ułożone, aby:
1) mogły być łatwo kontrolowane;
2) nie ocierały się o elementy pojazdu;
3) odległość od układu wydechowego nie była mniejsza niż 0,1 m, jeśli nie stosuje się ekranu termicznego;
4) nie przebiegały w pobliżu miejsc do podnoszenia pojazdu;
5) mocowanie wykluczało ich wibrację.
4. W przypadku braku możliwości spełnienia wymagań określonych w ust. 3 pkt 1, 2 i 5 dopuszcza się odstępstwo dla przewodu łączącego zbiornik z reduktorem, pod warunkiem dodatko
wentylacji przestrzeni, w której jest umieszczony.
5. Przewody metalowe łączące elementy instalacji, które w czasie eksploatacji pojazdu mogą podlegać wzajemnym przemieszczeniom, powinny być ukształtowane w pętle o promieniu kr
6. Przewody nie mogą być spawane lub lutowane oraz łączone ciśnieniowymi złączami zatrzaskowymi.
7. Przewody metalowe powinny być łączone za pomocą znormalizowanych złącz z kielichem lub pierścieniem samozaciskającym. Liczba złącz powinna być ograniczona do minimum.
8. Średnica zewnętrzna przewodu sztywnego w zastosowaniu do gazu p łynnego nie może przekraczać 12 mm, a grubość jego ścianki powinna wynosić co najmniej 0,8 mm.
ż 7. 1. Na pracę reduktora nie może wywierać wpływu przyspieszanie bądz
opóz
nianie ruchu pojazdu.
2. Odległość reduktora od układu wydechowego nie może być mniejsza niż 0,1 m, jeśli nie jest stosowany ekran termiczny.
ż 8. 1. Zbiorniki zamontowane w przestrzeni zamkniętej pojazdu powinny być umieszczone w gazoszczelnej obudowie ca łkowitej lub być wyposażone w gazoszczelną obudowę osłaniając
fabrycznie do takiego osłonięcia przystosowane.
2. Obudowy całkowite powinny być wyposażone co najmniej w dwa otwory wentylacyjne, a obudowy os łaniające jedynie zawory zbiorników - co najmniej w jeden. Otwór wentylacyjny p
Wyloty otworów wentylacyjnych nie mogą być skierowane w stronę układu wydechowego, nie mogą uchodzić do wnęki koła oraz, w przypadku gazu płynnego, powinny być skierowane d
3. Obudowy osłaniające zawory zbiorników oraz przewody układu przewietrzania obudów powinny wykazywa ć gazoszczelność przy nadciśnieniu 0,01 MPa. W trakcie próby wymienione el
powinien przekroczyć 100 cm3/h.
4. Zamykanie obudów powinno być tak urządzone, aby nie istniała możliwość przypadkowego ich otwarcia.
ż 9. 1. W zależności od daty przystosowania oraz rodzaju gazu (LPG lub CNG) instalacja do zasilania gazem zawiera:
Lp.Element instalacji do zasilania gazem
12
Wyposażenie obowiązkowe
1 Zbiornik
2 Nadciśnieniowy zawór bezpieczeństwa
3 Termiczny zawór bezpieczeństwa
4 Zawór ograniczający wypływ gazu
5 Zawór ograniczający napełnianie
6
Wskaz
nik poziomu paliwa6)
7 Samoczynny zawór odcinający zbiornika
8 Samoczynny zawór odcinający zbiornika z zaworem ograniczającym wypływ gazu
9 Wskaz
nik ciśnienia
10
Gazoszczelna obudowa osprzętu zbiornika7)
11 Wlew paliwa
12 Samoczynny zawór odcinający parownika
13 Reduktor/parownik
14 Regulator ciśnienia
15 Regulator przepływu gazu
16 UrzÄ…dzenie wtrysku gazu / Mieszalnik/wtryskiwacz gazu
17 Ręczny zawór gazu
18
Elektroniczna jednostka sterujÄ…ca8)
19 Przewody (sztywne i elastyczne)
20 ZÅ‚Ä…cza gazowe
Wyposażenie dopuszczalne
21 Pompa paliwa
22 Elektryczne złącze zasilania
23 Zespół dawkujący przepływ gazu
24 Nadciśnieniowy zawór bezpieczeństwa
25 Czujnik ciśnienia i/lub temperatury
26 Zespół filtra gazu
27 Zawór jednokierunkowy (zwrotny)
28 Magistrala paliwowa
29 Dojazdowy wlew paliwa gazowego
30 Nadciśnieniowy zawór bezpieczeństwa przewodów
31 Układ wyboru paliwa
32 Samoczynny zawór odcinający
______
1) Obowiązek uzyskania świadectwa homologacji nie stosuje się jedynie do tych urządzeń i elementów, w których znajduje się gaz, gdy jego ciśnienie robocze nie przekracza 20 kPa.
2) OdpowiadajÄ…ce wymaganiom "00" serii poprawek do Regulaminu nr 67 EKG ONZ.
3) OdpowiadajÄ…ce wymaganiom "01" serii poprawek do Regulaminu nr 67 EKG ONZ.
4) Nie jest wymagany w przypadku zbiornika o oznaczeniu klasy "B".
5) Nie jest wymagany, gdy przepustowość zaworu z lp. 2 przekracza 17,7 m3/min.
6) Nie stosuje siÄ™ do butli.
7) Wymagana, gdy zbiornik znajduje się w przestrzeni pasażerskiej lub bagażowej.
8) Stosuje się wyłącznie do pojazdów z silnikami zasilanymi sterowanym układem wtrysku paliwa.
9) Dopuszczalny wyłącznie w przypadku zasilania jednopaliwowego.
2. Instalacja do zasilania gazem może zawierać także:
1) w przypadku LPG - części i zespoły służące do poprawy działania silnika, o ile połączone są one z częściami instalacji, w których ciśnienie gazu nie przekracza 20 kPa;
2) zespół zasilania układu ogrzewania przestrzeni pasażerskiej w samochodach ciężarowych, autobusach i samochodach osobowych o dmc powy żej 3,5 t, pod warunkiem że
3. Elementy i zespoły instalacji wymienione w ust. 1 (poza przewodami sztywnymi wykonanymi z metalu) powinny by ć homologowane według obowiązującej wersji Regulaminów EKG ON
1) w przypadku części i zespołów instalacji LPG oznakowanie homologacyjne powinno zawiera ć: umieszczony w okręgu nr kraju (1 do 47) po literze "E", numer Regulaminu "6
się serię poprawek 00)" oraz następujący po nim kolejny numer homologacji;
2) w przypadku części i zespołów instalacji CNG oznakowanie homologacyjne powinno zawiera ć: umieszczony w okręgu nr kraju (1 do 47) po literze "E", numer Regulaminu "
homologacji;
3) przewody sztywne powinny być oznakowane w sposób umożliwiający ich rozpoznanie jako należących do kompletacji homologowanego sposobu montażu.
4. W odniesieniu do pojazdów przystosowanych do zasilania gazem LPG do dnia 30 maja 1999 r. dopuszcza si ę inne oznakowania bezpieczeństwa.
ż 10. Pojazd zasilany gazem może być używany po uzyskaniu odpowiedniej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym przewidzianej odr ębnymi przepisami.
Załącznik nr 10
WARUNKI DODATKOWE DLA POJAZDU DA
UGIEGO I CI
ŻKIEGO
ż 1. Pojazd i zespół pojazdów, o których mowa w ż 42 rozporządzenia, powinny być oznakowane tablicami wyróżniającymi, umieszczonymi z tyłu pojazdu prostopadle i symetrycznie do je
ż 2. Tablice wyróżniajÄ…ce dla pojazdu samochodowego powinny skÅ‚adać siÄ™ z ukoÅ›nych pasów umieszczonych pod kÄ…tem 45° Ä… 5° do pionu, o szerokoÅ›ci 100 mm Ä…2,5 mm, na przemian
wykonanych z materiału fluorescencyjnego.
ż 3. Tablice wyróżniające dla przyczepy (naczepy) powinny mie ć tło odblaskowe barwy żółtej z obrzeżem fluorescencyjnym barwy czerwonej.
ż 4. Dolne krawędzie tablic wyróżniających powinny być umieszczone nie niżej niż 250 mm, a górne - nie wyżej niż 2.100 mm od powierzchni jezdni.
ż 5. Zewnętrzne boczne krawędzie tablic wyróżniających powinny być umieszczone nie dalej niż 400 mm od bocznego obrysu pojazdu.
ż 6. W przypadku zastosowania oznaczenia przewidzianego na rysunkach 1 i 2 przyk ład 4 - odległość między tablicą umieszczoną poziomo i tablicą umieszczoną pionowo nie może być mn
ż 7. Wymiary oraz zasady rozmieszczania tablic wyróżniających na pojez
dzie określają rysunki 1 i 2.
Załącznik nr 11
1) Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie ż 1 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie szcz
2003 r. Nr 19, poz. 165).
2) Niniejsze rozporządzenie wdraża postanowienia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich:
- dyrektywy 92/21/EWG z dnia 31 marca 1992 r. w sprawie mas i wymiarów pojazdów silnikowych kategorii M1 (Dz. Urz. WE L 129 z 14.05.1992, z póz
n. zm.),
- dyrektywy 93/93/EWG z dnia 29 paz
dziernika 1993 r. w sprawie mas i wymiarów dwu- i trzykołowych pojazdów silnikowych (Dz. Urz. WE L 311 z 14.12.1993),
- dyrektywy 96/53/WE z dnia 25 lipca 1996 r. ustanawiającej dla niektórych pojazdów kołowych poruszających się na terytorium Wspólnoty maksymalne dopuszczalne wymiary w ru
ruchu międzynarodowym (Dz. Urz. WE L 235 z 17.09.1996, z póz
n. zm.),
- dyrektywy 97/27/WE 2 dnia 22 lipca 1997 r. odnoszącej się do mas i wymiarów niektórych kategorii pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz zmieniającej dyrektywę 70/156/EWG


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
17 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać strzelnice garnizonowe oraz ich usytuow
Rozporządzenie ministra w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
09 W sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie zmia
9 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie
9 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie
8 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowani
Rozp w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadac sieci gazowe Dz U 01 97 1055
Dz U 74 poz 836 w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych
Rozp w sprawie warunków technicznych uzytkowania budynków mieszkalnych Dz U 99 74 836 tekst pierwo
3 ROZ w sprawie warunków technicznych zasilania energią elektryczną obiektów budowlanych łączno

więcej podobnych podstron