Promocja na
Wschodzie
PKP CARGO i PKP LHS
prezentowały swoją ofertę na
targach TransRussia
w Moskwie. Spółkom udało
się nawiązać wiele ciekawych
kontaktów. str. 9
CENA 3,75 ZA
(W TYM 7% VAT)
NR 20 (3006) 18 MAJA 2008
KONTRAKT
pod napięciem
str. 12  13
PodRóże z fiP
DO LONDYNU W 20 GODZIN str. 18
ISSN 1733-8492
RAPORT
OD REDAKCJI
AKTUALNOÅšCI STR. 5
Tabor dla pasażera
Na rynku taboru trwa hossa. Polskie firmy taborowe, które podczas
kryzysu lat 90. zwijały swoją działalność, odradzają się na nowo
i realizują coraz śmielsze projekty. A przewoz
nicy pasażerscy szykują się
do dalszych zakupów.
4 Konferencje na piÄ…tkÄ™ " Pakt stabilizacyjny " Nieformalnie w Brdo
Z GRUPY PKP
6 Bydgoszcz  Chełmża reaktywacja " Szybciej do A
odzi " Runda dla Zachodniej " 7 Warto wspólnie chronić dworce " 8 Aktywny Białystok " 9 Promocja na
Wschodzie " 10 Po włosku " Siódemki u Słowaków " Safari z  Peelką " Pojedzie PKP " 11 Będą współpracować " Kompleksowy remont
TEMAT TYGODNIA
12 13 Kontrakt pod napięciem
STRONA Z PARAGRAFEM
14 Intercyza i nie tylko
KRAJ
15 Terminal na EURO " W Cichowie praca wre " 16 Umowa na most " Podniesiona do rangi zabytku " Czas na Dąbrowę Górniczą
SZYNOBUSY W POLSCE STR. 17
Na pół gwizdka
Pomorze to jeden z regionów, gdzie lekki tabor szynowy jest nieodzowny.
Niestety, liczba tego typu pojazdów, jak i ich aktualne wykorzystanie nie
zaspakajajÄ… potrzeb przewozowych regionu.
KOLEJ NA ÅšWIECIE
18 Do Londynu w 20 godzin " 19 Superszybkie Chiny
HISTORIA
20 Śladami azjatyckich robotników
LUDZIE STR. 21
Senior odznaczony
Kolejarz, harcerz, dobry człowiek to rzeczowniki, które opisują jedną
postać  Brunona Potockiego. Za swoją długą służbę został odznaczony
specjalnym harcerskim orderem.
SPORT I TURYSTYKA
22 682 stopnie w górę
Wydawca: Kolejowa Oficyna Wydawnicza sp. z o.o., ul. Chmielna 73a, 00-801 Warszawa, e-mail: kow@kow.com.pl, kurierpkp@kow.com.pl
Kolejowa Oficyna Wydawnicza sp. z o.o.
Sekretariat: tel. 022 474 49 15, fax redakcji: 022 474 49 45, Prezes: Jan Remiszewski, tel. 022 474 49 15.
Redaktor naczelna: Ewa Nowaczyk, tel. 022 474 11 79, Sekretarz redakcji: Re­mi­gi­usz Ty­tuÅ‚a, tel. 022 474 11 79.
Dziennikarze: Te­re­sa MasÅ‚ow­ska, MaÅ‚gorzata Starcze­w­ska, Barbara MaÅ‚y­ska, Prze­my­sÅ‚aw­ Je­zi­e­rski­, Prze­my­sÅ‚aw­ Strzy­Å¼e­w­ski­, Le­ch Si­pko, tel. 022 474 11 85, 022 474 11 99.
Prenumerata i reklama: Woj­ci­e­ch Laskow­ski­, tel. 0-501 410 649, 022 474 11 84, e-mail: laskowski@kow.com.pl
SkÅ‚ad i Å‚amanie: Studi­o grafi­czne­ KOW. OkÅ‚adka: Fot. arch. PKP Ene­rge­ty­ka.
Re­dakcj­a ni­e­ zw­raca mate­ri­ałów­ ni­e­zamów­i­ony­ch oraz zastrze­ga sobi­e­ praw­o dokony­w­ani­a skrótów­, adi­ustacj­i­, a także­ zmi­any­ ty­tułów­ w­ nade­sÅ‚any­ch te­kstach.
Re­dakcj­a ni­e­ odpow­i­ada za tre­Å›Ä‡ publi­kacj­i­ i­ ogÅ‚osze­Å„ pÅ‚atny­ch, w­ ty­m ne­krologów­ (pi­sow­ni­a ory­gi­nalna).
KURIER PKP 20/18.05.2008 3
Fot. P. Wróblewski
Fot. arch. C. Szyszko
AKTUALNOÅšCI
PAKT STABILIZACYJNY
Konferencje na piÄ…tkÄ™
Będzie negocjowany pakt gwarancji pra-
cowniczych  takie postanowienie zapadło
Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei zorganizowała
na posiedzeniu Zespołu Trójstronnego ds.
Kolejnictwa.
dwie konferencje  dla energetyków oraz dla przewoz
ników
Podczas obrad odbywajÄ…cych siÄ™ pod koniec
i producentów taboru kolejowego, które cieszyły się sporym
kwietnia, pod przewodnictwem podsekretarza
zainteresowaniem branży kolejowej.
stanu w Ministerstwie Infrastruktury Juliusza
Engelhardta, strony: rządowa, pracodawców Pierwsza z nich,  Energetyka na kolei , została
oraz związków zawodowych postanowiły, że bę- zorganizowana już po raz piąty z rzędu. Patro-
dzie negocjowany pakt gwarancji pracowniczych nat nad nią objęło Ministerstwo Infrastruktury,
pracowników zatrudnionych w spółkach Grupy Urząd Regulacji Energetyki i Urząd Transportu
PKP. Wiceminister zobowiązał się do podpisa- Kolejowego. Spotkali się na niej przedstawiciele
nia tego dokumentu najpóz
niej do 15 czerw- firm energetycznych, które swoją ofertę kie-
ca. Przemieszczenia pracowników wynikające rują m.in. do kolejarzy. Wśród nich byli goście
z wdrażania  Strategii dla transportu kolejo- z Czech, Słowacji i Białorusi, którzy reprezentowali
wego do roku 2013 będą możliwe dopiero po odpowiedniki polskiej PKP Energetyki w swoich
podpisaniu tego dokumentu i będą odbywały krajach.
się na zasadzie dobrowolności. Podczas konferencji na uwagę zasłużyło mię-
Podczas posiedzenia Zespołu Trójstronnego dzy innymi wystąpienie Ireny Mazurkiewicz,
ds. Kolejnictwa przedstawiciele spółek Grupy prezes zarządu nowo powstałej firmy o nazwie
PKP przedstawili również harmonogram realo- Rail Projekt. Jest to spółka powołana po to, by
kacji majątku w Grupie PKP oraz stan przygo- doradzać firmom kolejowym w zakresie pozyska-
towań spółek do przejęcia tego majątku. nia środków z funduszy Unii Europejskiej. Rail kolejowi z Grupy PKP oraz producenci taboru
bm Projekt będzie również zajmował się pojektowa- kolejowego. Konferencja była okazją do wy-
niem elementów infrastruktury w różnych sekto- miany doświadczeń związanych z modernizacją
rach branży kolejowej. Sporo czasu poświęcono i produkcją taboru kolejowego, ale także szansą
też kwestii dostosowania napięcia do potrzeb na poznanie najbliższych planów inwestycyjnych
NIEFORMALNIE W BRDO
kolei dużych prędkości, które w przyszłości mają i remontowych przewoz
ników. Takie informacje są
Wyzwania dla sektora transportu były jed- w Polsce zostać wybudowane.  Nasza konfrencja szczególnie istotne teraz, gdy istnieje możliwość
nym z tematów nieformalnego spotkania  Enegetyka na kolei została bardzo wysoko oce- pzyskania funduszy unijnych na inwestycje tabo-
ministrów państw członkowskich Unii Eu- niona przez uczestników  cieszy się Adam Mu- rowe.  Podczas konferencji został wręczony, po
ropejskiej, odpowiedzialnych za sprawy siał, dyrektor Polskiej Izby Producentów Urządzeń raz pierwszy w Polsce, certyfikat Iris, który jest
transportowe. i Usług na Rzecz Kolei.  Uznali oni, że jest to kolejową  nakładką na ISO  informuje Adam
Na początku maja ministrowie z państw najlepiej zorganizowana i najciekawsza konferen- Musiał.  Otrzymała go firma Aviotech z Warsza-
członkowskich UE, zajmujący się zagadnienia- cja spośród wszystkich, które dotąd robiliśmy na wy, która specjalizuje się w produkcji systemów
mi transportowymi, spotkali się w słoweńskim ten temat  dodaje. okablowania dla taboru szynowego  dodaje.
mieście Brdo. W spotkaniu uczestniczyli m.in. Druga konferencja   Modernizacja taboru Aviotech jest 33 firmą a świecie, która otrzy-
Cezary Grabarczyk, minister infrastruktury, kolejowego  również odbyła się już po raz mała certyfikat Iris.
Jacques Barrot, wiceprzewodniczÄ…cy Komisji piÄ…ty. W spotkaniu uczestniczyli przewoz
nicy now
Europejskiej odpowiedzialny za transport, Pa-
olo Costa, przewodniczÄ…cy Komitetu ds. Trans-
portu i Turystyki Parlamentu Europejskiego,
Klaus Gretschmann, dyrektor generalny
w Sekretariacie Generalnym Rady UE i Philippe
Maystadt, prezes Europejskiego Banku Inwe-
stycyjnego.
W trakcie spotkania omawiano wyzwania
stojące przed sektorem transportu, przyszłe po-
trzeby logistyczne biznesu i mobilność społeczeń-
stwa. Rozmawiano także o dotychczasowym roz-
woju paneuropejskich korytarzy transportowych
i o dostępnych instrumentach wspierających
jego rozwój, o obecnych i planowanych środkach
ograniczenia wpływu sektora transportowego na
środowisko.
bm
4 KURIER PKP 20/18.05.2008
Fot. W. Laskowski
AKTUALNOÅšCI
Nie tylko przewoz
nicy kolejowi zwiÄ…zani
z Grupą PKP inwestują w tabor. Do zakupów
przygotowują się np. Koleje Mazowieckie, któ-
rym przez trzy lata funkcjonowania na rynku
przybyło 30 proc. podróżnych, a praca eks-
ploatacyjna wzrosła o połowę. Tymczasm park
taborowy spółki liczy 200 pojazdów, podczas
gdy zapotrzebowanie określa się na poziomie
250 sztuk. Dlatego też przewoz
nik realizuje
ambitny plan taborowych inwestycji. Do końca
2008 roku na mazowieckich torach ma pojawić
się 10 nowych pojazdów typu FLIRT, a we wrze-
śniu  pierwsze wagony typu push-pull. Poza
tym spółka planuje skorzystać z Regionalnego
Programu Operacyjnego i dzięki unijnemu do-
finansowaniu kupić 20 elektrycznych zespołów
trakcyjnych, a jeśli będzie to możliwe skorzysta
też ze środków z Funduszu Spójności, za które
nabędzie 22 ezety do obsługi ruchu kolejowe-
go na lotniska. Ponadto myśli też o inwestycji
w 15 używanych szynobusów.
Z powodu zwiększającej się liczby podróżnych
Tabor dla pasażera
inwestycje taborowe planuje również inna samo-
rządowa spółka  Warszawska Kolej Dojazdowa.
 W umowie o sprzedaży WKD był załącznik,
Na rynku taboru trwa hossa. Polskie firmy taborowe, które podczas kryzysu
w którym samorząd zobowiązał się do zakupu
lat 90. zwijały swoją działalność, odradzają się na nowo i realizują coraz
12 pojazdów  mówi Grzegorz Dymecki, prezes
śmielsze projekty. A przewoz
nicy pasażerscy szykują się do dalszych zakupów.
zarządu WKD.  Mamy nadzieję, że przetarg
zostanie ogłoszony jeszcze w tym roku, a nowe
Większa liczba przewożonych pasażerów, pojawienia się na niej nowoczesnych pojazdów, pojazdy wyjadą na tory za dwa lata  dodaje.
modernizacja kolei i unijne dofinansowa- pasażerów nie przybyło. Powodem jest zbyt długi Natomiast warszawska SKM-ka lada dzień chce
nie  to najważniejsze czynniki stymulujące czas przejazdu. Zostanie on skrócony dopiero po ogłosić przetarg na dostawę 17 nowych skła-
zakup nowego taboru przez polskie spółki zakończeniu jej modernizacji. Do tego czasu no- dów  13 będzie obsługiwało linię na Okęcie,
kolejowe. Przewoz
nicy analizują oczekiwania wy tabor nie może w pełni wykorzystać swojego a 4 wzmocnią dotychczas eksploatowaną linię.
podróżnych, kalkulują koszty i chcą pozyskać potencjału.  By podróżny odczuł komfort jazdy,
nowe pociągi. Jednak konkretnych dat prze- potrzebny jest efekt synergii w przeprowadza- Przewidzieć rynek
targów jeszcze nie ogłaszają. nych inwestycjach. Jakość kolei powinna wzra- Chociaż przewoz
nicy dużo mówią o planowa-
stać równocześnie w różnych segmentach rynku nych zakupach, to jednak wciąż nasz rynek nie jest
Tabor magnesem  przekonuje Jan Tereszczuk.  Tymczasem dziś w pełni przewidywalny.  Polski rynek taborowy
Przewoz
nicy kolejowi coraz większą wagę przy- w Polsce mamy nowoczesny tabor, który jez
dzi jest bardzo obiecujący, ale w ciągu ostatnich dwóch
wiązują nie tylko do ilości posiadanego taboru, po niezmodernizowanej jeszcze linii Warszawa lat nie ogłoszono żadnego przetargu  podkreśla
ale również do jego jakości. Dlaczego? Bo popra-  A
ódz
, a już niedługo zmodernizowane zostaną Stan Skalski ze Stadler Polska.  Okazuje się, że
wiając standard podróży, przewoz
nicy polepszają pierwsze linie do prędkości 200 km/h, na które na polskim rynku łatwiej zbudować fabrykę niż
tym samym swój wizerunek. Przecież to właśnie nie będzie odpowiedniego taboru  dodaje. uzyskać udział w rynku  komentuje, nawiązując
przez komfort podróży pasażerowie ocenia- Planując zakupy nowych pojazdów, spółki do inwestycji Stadlera w fabrykę pod Siedlcami.
ją kolej i jakość świadczonych przez nią usług. kalkulują faktyczne potrzeby, oczekiwania po- Mimo to firmy branży taborowej czekają. Na za-
 Z naszych badań wynika, że na liniach, na dróżnych i możliwości ich finansowania.  Nasze mówienia liczą zarówno polskie firmy, jak i euro-
których wykorzystywany jest nowy tabor, pojazdy możemy  naszpikować bardzo dużą pejscy taborowi giganci, którzy bacznie obserwują
wzrasta liczba przewożonych osób  informuje ilością zaawansowanych technologicznie rozwią- polski rynek. Może się jednak okazać, że wiele
Jan Tereszczuk, prezes zarządu PKP Przewozy zań, ale wiąże się to z wyższą ceną za pojazd z planowanych przetargów zostanie ogłoszonych
Regionalne.  Dodać jednak należy, że tak jest  mówi Janusz Kućmin z Bombardier Trans- w tym samym czasie. Zainteresowanym firmom ta-
tylko wtedy, jeśli pozostałe czynniki umożliwia- portation Polska. Jednak za zakup bardziej ka sytuacja może utrudnić rzetelne przygotowanie
jące wykorzystanie tego taboru są spełnione, zaawansowanych pojazdów ostatecznie zapłacą się do przetargów.
np. pociągi jeżdżą po zmodernizowanej linii ko- podróżni, np. w formie wyższej ceny biletu. Dla- Małgorzata Starczewska
lejowej. Inaczej bowiem pasażerowie nie mogą tego długofalowy efekt takich przeszacowanych
w pełni docenić zalet nowoczesnych składów  inwestycji może spowodować, że pasażerowie 
Artykuł został przygotowany w oparciu o materiały
zaznacza. Taka właśnie sytuacja miała miejsce na z powodu zbyt wysokich kosztów podróży  bę- z konferencji  Rosnące oczekiwania pasażerów. Jak im
sprostać? , zorganizowanej przez Railway Market Forum.
modernizowanej linii A
ódz
 Warszawa. Pomimo dą wybierali inne środki komunikacji.
KURIER PKP 20/18.05.2008 5
Fot. P. Wróblewski
Z GRUPY PKP
RUNDA DLA ZACHODNIEJ
Wybrana została wąska grupa partnerów
finansowych, z którymi Polskie Koleje Pań-
stwowe S.A. będą kontynuować negocjacje
zwiÄ…zane z budowÄ… nowego dworca Warsza-
wa Zachodnia.
W drodze finansowych rokowań, spo-
śród siedmiu podmiotów, które zgłosiły się
w poczÄ…tkowej fazie procesu inwestycyjnego,
PKP S.A. wybrały trójkę, która przedstawiła
najkorzystniejsze oferty. Tym samym zakoń-
czony został I etap postępowania mającego
Bydgoszcz - Chełmża
wyłonić inwestora, który ostatecznie zreali-
zuje tÄ™ inwestycjÄ™. W II etapie  rozpocznie
się on w połowie czerwca  uczestniczyć bę-
dÄ…: konsorcjum Nexity S.A  Nexity Polska
reaktywacja
Sp. z o.o.; Eko  Park S.A.; oraz Echo Investment
S.A. W ramach tej rundy potencjalni kontra-
Ruszył remont linii Bydgoszcz
henci złożą wiążące oferty, będące podstawą Urząd marszałkowski zlecił już dodatkowe
do kolejnej rundy rokowań, w której wyniku  Chełmża. Cała trasa będzie
badania, które pokażą, w jakich godzinach
do końca 2008 roku ostatecznie ma zostać mieszkańcy oczekują najwięcej połączeń ko-
gotowa przed wakacjami.
wyłoniony zwycięski podmiot. Rolą wybrane- lejowych. Dzięki modernizacji torowiska będą
go inwestora będzie sfinansowanie budowy Torowisko na odcinku od stacji Bydgoszcz one mogły poruszać się z prędkością 80 km/h.
i możliwość udziału w przychodach z inwesty- Wschód do Chełmży było nieczynne od 2000 ro- Zakłada się, że cała trasa będzie gotowa do
cji. W miejscu obecnego budynku powstanie ku. W ubiegłym roku samorządowcy podpisali końca czerwca. Pociągi po wyremontowanym
całkiem obiekt o powierzchni około 17 tys. w sprawie jego otwarcia list intencyjny. Udało się. torowisku zaczną jednak kursować dopiero
metrów kwadratowych. Towarzyszyć mu będzie PKP PLK zdecydowały się na remont  całkowity w drugiej połowie sierpnia.
nowoczesny kompleks dworcowy ograniczony koszt modernizacji zamknie się w kwocie prawie W najbliższym czasie wyłoniony zostanie
ulicami Tunelową, Bema i aleją Prymasa Ty- 3 milionów złotych. Radni województwa przyznali także zwycięzca przetargu na dostawę 7 no-
siąclecia. Nowa budowla licząca w sumie do już pieniądze na dofinansowanie połączeń. Urząd wych wagonów doczepnych do szynobusów.
10 kondygnacji ma, według PKP S.A., pomieścić marszałkowski deklaruje także udostępnienie no- Bydgoskie Zakłady Szynowe PESA S.A. są uwa-
oprócz hali dworcowych, kas oraz zadaszonych wemu operatorowi trzech nowoczesnych szynobu- żane za faworyta tego konkursu.
peronów także powierzchnie biurowe, hote- sów. W maju ogłoszony zostanie przetarg, który
lowe, usługowe, rekreacyjne, handlowe oraz wyłoni przewoz
nika obsługującego tę linię. Monika Gajewska
ciągi komunikacyjne, które zapewnią sprawne
połączenie dworca z parkingami, komunikacją
miejskÄ… i planowanymi miejskimi inwestycja-
mi drogowymi. Nowe funkcje dworca zostały
Szybciej do A
odzi
już uzgodnione z władzami Miasta Stołeczne-
go Warszawy.
Do 16 czerwca zakończą się podstawowe prace związane z I etapem
Projekt Warszawa Zachodnia nie jest jedy-
modernizacji linii kolejowej Warszawa  A
ódz
. Wtedy też pociągi do A
odzi
nym realizowanym w tej chwili przez PKP S.A.
Spółka planuje przebudowę i modernizację pomkną o 37 minut szybciej niż przed remontem.
kilkunastu największych dworców kolejowych
w najbliższych latach. Analogiczne działania Modernizacja linii Warszawa  A
ódz
na od- dziły tędy z prędkością 140 km/h  podróż
obejmą dworce w: Katowicach, Wrocławiu, cinku Skierniewice  A
ódz
Widzew rozpoczęła się z Warszawy Centralnej do A
odzi Fabrycznej, bez
Warszawie (Warszawa Wschodnia), Krakowie, w lipcu 2006 r. W ramach prac wymieniono m.in. postojów potrwa 86 minut, a więc o 37 minut
Poznaniu, Gdyni, Kielcach, Szczecinie, Sopocie podtorze, tory, trakcję elektryczną, zmodernizo- krócej.  Od 16 czerwca na trasie Warszawa
oraz dworzec A
ódz
Fabryczna. Wartość tych wano przystanki i stacje. Wybudowano też no-  A
ódz
będzie obowiązywał stały rozkład jazdy,
inwestycji wyniesie około 1,5 miliarda euro. woczesne, skomputeryzowane Lokalne Centrum który zostanie ogłoszony przez PKP Przewozy
Celem PKP S.A. jest stworzenie w tych lokaliza- Sterowania, odpowiedzialne za bezpieczne pro- Regionalne  informuje Krzysztof A
ańcucki,
cjach nowoczesnych dworców i centrów bizne- wadzenie ruchu pociągów. PKP PLK oddadzą też rzecznik prasowy PKP PLK.  Na modernizację
sowych. Będą one węzłami komunikacyjnymi do użytku 4 przebudowane mosty, 6 wiaduktów, odcinka Skierniewice  A
ódz
Widzew przezna-
dającymi nowe możliwości przemieszczania się, 2 tunele i 2 kładki dla pieszych, 37 przejazdów czonych zostało 905 mln zł, z czego 75 proc.
spędzania czasu oraz prowadzenia działalności kolejowo-drogowych i 30 peronów. środków pochodzi z Europejskiego Funduszu
gospodarczej. Zgodnie z planami, modernizacja odcinka Rozwoju Regionalnego  dodaje.
red zakończy się w czerwcu br. Pociągi będą jez
- bm
6 KURIER PKP 20/18.05.2008
Fot. M. Gajewska
Z GRUPY PKP
Warto wspólnie chronić dworce
Dworzec kolejowy to wizytówka każdej miejscowości, w której się znajduje,
dlatego lokalne samorządy powinny współpracować przy ochronie
infrastruktury dworcowej, szczególnie na zmodernizowanych liniach.
Wykonawcy modernizacji odcinka linii E 30 Wspólne patrole częściej monitorują dworzec, więc
Legnica  Bolesławiec sygnalizują, że dochodzi liczba aktów wandalizmu jest tu znacznie mniejsza
do dewastacji odnowionych obiektów kolejowych niż na innych obiektach. Dodatkowo monitoring
i nowego wyposażenia peronowego. Stają się one obejmuje już teren dworca i ma być rozszerzony
przedmiotem agresji bywalców wiejskich dyskotek. także na perony.
Niebieskie, solidne, metalowe siedzenia na pero-  Namawiamy lokalne organy porzÄ…dkowe do
nach i rynny nad wiatami są ukręcane, wyginane współpracy z SOK i monitorowania terenów przy-
Przykłady dewastacji
i łamane. Ściany wiat i przejść podziemnych stają stanków, bo zależy nam, by wyposażenie peronów:
rynny na stacji
się miejscem chuligańskiej ekspresji realizowanej wiaty, siedzenia, ogrodzenie jak najdłużej służyły
w Chojnowie
farbą, sprejem i flamastrem. Nawet posadzka pe- pasażerom  przekonuje Zbigniew Gzik, zastępca
ronu nie jest bezpieczna, gdyż agresywni pasaże- naczelnego dyrektora IR Wrocław. Pomimo zmniejszenia skali negatywnego zjawi-
rowie wydłubują z niej kostkę. Przykładem takich Wojewódzki Zespół ds. Bezpieczeństwa Komendy ska na opolskim odcinku modernizowanej linii E 30,
zachowań może być dworzec w Chojnowie, gdzie Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu w kwietniu przy- likwidacja szkód spowodowanych dewastacją infra-
najpierw odnowiono m.in. perony, zabytkowe wia- jął harmonogram działań, obejmujący obszary kole- struktury wciąż wymaga stałego ponoszenia kosztów
ty, przejście dla pieszych oraz zbudowano windy, jowe. Przy współpracy z SOK planuje m.in. wzmożone na naprawę wiat, siedzeń, a nawet likwidację graffiti
a teraz pracownicy PKP PLK spotykają się z aktami działania na terenach dworców i w pociągach. z ekranów akustycznych.
wandalizmu. Dlatego właśnie kolejarze rozmawia- Podobny zespół funkcjonuje na Opolszczyz
nie. Pracownicy IZ Opole podkreślają, że najczęściej
ją z przedstawicielem Urzędu Miasta w Chojnowie Zdaniem dyrektora Zakładu Linii Kolejowych Opolu, sygnały o dewastacji przekazują właśnie mieszkańcy
o tym, jak ukrócić bezmyślne wybryki i zintegrować właśnie działania zespołów prewencyjnych w znacz- miejscowości, które posiadają zmodernizowane obiek-
działania miasta i kolei w kwestii ochrony dworca. nym stopniu wpływają na poprawę bezpieczeństwa ty, m.in. Dąbrowy Niemodlińskiej i Lewina Brzeskiego.
Przykładem efektywnej walki z chuliganami jest i skuteczną ochronę mienia na dworcach i przystan- Zgłoszenia powodują natychmiastowe reakcje straży
Bolesławiec, gdzie dobrze się sprawdza ścisła współ- kach. Wspiera je coraz szerzej stosowany monitoring, miejskiej, policji lub SOK.
praca SOK z funkcjonariuszami straży granicznej. np. w przejściu podziemnym stacji Opole Główne. Mirosław Siemieniec
KONFERENC JA NAUKOWO-TECHNIC ZNA
Pragniemy, aby Konferencja  PKP w UNII  potrzeby i możliwości , zgodnie z hasłem programowym,
określiła z jednej strony najpilniejsze prace, których wykonanie przybliży naszą kolej do poziomu
najbardziej rozwiniętych krajów europejskich, a z drugiej strony wskazała na te elementy (finansowe,
organizacyjne, prawne, kadrowe, mentalne i inne), które stoją na drodze do osiągnięcia pożądanego
poziomu. Przynależność Polski do Unii Europejskiej jest z pewnością czynnikiem, który pozwala
na przyśpieszenie modernizacji polskich kolei, a zarazem stanowi ogromne wyzwanie dla tych wszystkich, którzy
w nowoczesnej kolei upatrujÄ… swojego miejsca dla rozwoju zawodowego i osobistego.
Zaproszeni na Konferencję przedstawiciele środowisk naukowych związanych z koleją, wybitni praktycy i znawcy problemów kolejnictwa zapewnią
wysoki poziom merytoryczny prezentowanych referatów. Wnioski oraz propozycje konkretnych rozwiązań wynikać powinny tak z wystąpień prelegentów,
jak i z tradycyjnie gorących dyskusji uczestników Konferencji.
W trakcie Konferencji renomowane firmy branży IT prezentować będą uczestnikom najnowsze rozwiązania informatyczne stosowane w Polsce, Europie i na świecie.
Wyrażamy nadzieję, że udział w Konferencji pozwoli na poszerzenie wiedzy i pogłębienie zawodowych doświadczeń, a także będzie okazją do nawiązania lub
odnowienia kontaktów koleżeńskich.
PODSTAWOWE OBSZARy TEMATyCZNE KONFERENCJI:
Øð Elektroniczna wymiana danych w przedsiÄ™biorstwach kolejowych Øð Hyperion Planning  nowy wymiar w planowaniu i budżetowaniu
Øð Koleje wielkich prÄ™dkoÅ›ci Øð Zintegrowane rozwiÄ…zania dla managera infrastruktury w zakresie
Øð Rozwój interoperacyjnoÅ›ci w Europie Centralnej kluczowych systemów informatycznych oraz kwestie ich dalszego rozwoju
Øð Integracja infrastruktury technicznej ( sieciowa i data center ) wg koncepcji i zastosowaÅ„ w UE
SONA Cisco Øð 3 pakiet kolejowy Unii Europejskiej
Øð ModuÅ‚ SAP Inwestycje, jako narzÄ™dzie wspomagajÄ…ce proces zarzÄ…dzania Øð Klastry transportowe  szanse i zadania dla kolejowych operatorów transportu
nakÅ‚adami inwestycyjnymi, na przykÅ‚adzie pilotowego wdrożenia w PKP Øð Model szukania optymalnych (pod wzglÄ™dem znanego wczeÅ›niej kryterium)
Polskie Linie Kolejowe S.A. tras transportowych
R e j e s t r a c j a n a k o n f e r e n c j Ä™  w w w . p k p . w r o c . p l
Fot. M. Siemieniec
Z GRUPY PKP
Teatr, koncert,
performance czy
sztuka graffiti 
a wszystko to na
terenie kolejowych
zakładów?
W Białymstoku starają
się z całych sił, by
zmienić myślenie
o PKP jako
o zamkniętym,
odciętym od realnego
świata terytorium.
bluesa i wspiera pomysłami organizatorów in-
nej lokalnej imprezy.
Aktywny Białystok
W Białymstoku rok 2008 obwołano Rokiem
Bluesa. W mieście zapanuje muzyka bluesowa,
Stolica Podlasia staje się wzorcowym dla całej raczej koncentrowały się tylko na produkcyjnym, przewiduje się koncerty, happeningi, wystawy,
Grupy PKP miejscem, w którym lokalne kolejowe za- biznesowym profilu dzialalności  dodaje. warsztaty muzyczne, konkursy. Ma powstać m.in.
kłady odważnie angażują się w miejscową działalność  Początkowo BOK zgłosił się do nas z prośbą Białostocka aleja Gwiazd Bluesa, przygotowuje się
kulturalną. Oprócz  duchowej strawy zyskują w ten o udostępnienie terenu kolejowego przebiega- wydanie  Leksykonu białostockiego bluesa .
sposób reklamę, promują kolej i pokazują miejscowej jącego przy Zakładzie Karnym w Białymstoku. Wśród fanów bluesa jest wielu kolejarzy, do ich
społeczności, że  nie taka kolej straszna... Na murze tej instytucji, który  wita podróżnych grona należy Janusz Kułak, który zaproponował
przybywajÄ…cych tu pociÄ…giem od strony stolicy, zorganizowanie koncertu na terenie nieczynnego
Scena żyje! miało powstać duże nowoczesne i skoordynowane dworca Białystok Fabryczny.
Pamiętacie sztukę  Fantom bólu wystawianą graffiti promujące miasto  mówi dyrektor Wojt-  Plac kolejowy przy rampie jest wprost wy-
od stycznia 2007 r. na Scenie w Drezynowni przy kowiak.  Obawa przed ewentualnym deszczem marzonym miejscem na bluesowe granie. Muzy-
ul. Wiatrakowej, czyli w budynku Zakładu Linii Kole- zwyciężyła, graffiti malowano pod zadaszeniem cy mogą efektownie wjechać na platformie kole-
jowych w Białymstoku? To nie był jednorazowy przy- wiaduktu drogowego. Zamiast tego na naszą jowej i dać koncert na rampie. Drugą platformę
padek.   Fantom... wciąż jest u nas wystawiany, co scenę trafiły jednak bardzo ciekawe, oryginalne możemy podstawić dla mediów. Rozmawiałem
prawda już nie tak regularnie jak na początku, ale projekty artystyczne  dodaje. o tym z Konradem Sikorą, pomysłodawcą Roku
wciąż powraca na Wiatrakową  mówi Jerzy Wojt- Na Scenie w Drezynowni, nazwanej na czas Bluesa. Pomysł mu się spodobał. Koncert mógł-
kowiak, dyrektor ZLK w Białymstoku.  Chcieliśmy DSW DrezynOFFnią, zobaczyć można było dz
wię- by się odbyć latem, zagrałyby początkujące
jednak, by nasza scena stała się stałym punktem na kowo-wizualny performance Emiter  Franczak, zespoły, trzeba dać szansę młodym muzykom
kulturalnej mapie miasta. Stąd poszukiwanie part- w trakcie którego dwójka artystów, wykorzystu-  mówi szef białostockiego PKP CaRGO.
nerów i pomysłów na jej wykorzystanie  dodaje. jąc ogólnodostępne przedmioty  komputer,
I partner zgłosił się sam... Białostocki Ośrodek discmana, aparat fotograficzny, radio, kamerę Logo w odpowiednim miejscu
Kultury (BOK) organizujący od ponad 2 dziesię- cyfrową  prowadzi dialog między przestrzenią Graffiti też łączy oba kolejowe zakłady. Dyrek-
cioleci Dni Sztuki Współczesnej (DSW). W tym roku dz
więkową i wizualną. Drugą atrakcją na Wia- tor Kułak ma bowiem interesujący pomysł  ma-
organizatorzy tej imprezy postanowili wykorzystać trakowej był pokaz tzw. videoartu z XII festiwalu larski . Wymyślił, by mur przy rampie, który ma
 najmłodszą z białostockich scen .  Pomysł wyko-  WRO 07 in Tour , ukazujący wszystko co najlep- stanowić tło dla występów bluesmanów, pomalo-
rzystania tak nietypowego otoczenia do prezentacji sze w nowoczesnej sztuce audiowizualnej. wali miejscowi grafficiarze.
sztuki jest ciekawy i często proponowany właśnie Scena w Drezynowni ożyje już wkrótce kolej-  Warto zaangażować białostockich grafficia-
przez twórców nowoczesnych nurtów. Scena w Dre- ny raz  podczas Dni Techniki Kolejowej znów rzy, niech twórczo i rozumnie pomalują tę ścianę
zynowni daje specyficzny klimat, zapach, pogłos..., zobaczyć będzie można  Fantom bólu , zorgani- i dzięki temu nadadzą miejscu artystyczną at-
dzięki którym sztuka uzyskać może dodatkowy zowany zostanie też specjalny koncert oraz wy- mosferę. Nie ukrywam, że koncert będzie okazją
wymiar i głębię. Od lat szukamy takich miejsc, stawa najlepszych zdjęć z dwóch edycji konkursu do promocji spółki. Zadbam o to, by logo PKP
w ramach DSW sztuka wystawiana była już na zło-  OBIEKTYWnaKOLEJ . CaRGO pojawiło się w odpowiednich miejscach
mowisku, w otoczeniu dzikiej przyrody czy w byłym  zapowiada dyrektor Kułak.
wojskowym magazynie  WęglOFFce  mówi Ka- Blues na rampie Organizatorzy Roku Bluesa cieszą się z inicjaty-
tarzyna Lewończuk-Bacherowicz z działu promocji Poczynania kolegi z  peelki podpatruje wy PKP CaRGO i czekają na następne propozycje
BOK.  Dodatkowo cieszy nas otwarcie się na kul- Janusz Kułak  dyrektor Zakładu Przewozów bluesowe.
turę i lokalne inicjatywy instytucji, które dotychczas Towarowych PKP CaRGO w Białymstoku.  Czuje rem, tm
8 KURIER PKP 20/18.05.2008
Fot. R. Tytuła
Z GRUPY PKP
Promocja na Wschodzie
stycznych działających w branży kolejowej i szerzej
PKP CARGO i PKP LHS prezentowały swoją ofertę na targach TransRussia
transportowej. Jednym z tematów była współpraca
w Moskwie. Spółkom udało się nawiązać wiele ciekawych kontaktów, które
w zakresie transportu towarów z azji do Europy
w przyszłości mogą przełożyć się na owocną biznesową współpracę.
Zachodniej.  Były to spotkania robocze, na któ-
rych uczestnicy zadeklarowali chęć współpracy
i zaplanowali kolejne spotkania. Podjęte kontakty
w przyszłości mogą zaowocować nowymi przedsię-
wzięciami kolejowymi  dodaje Wnukowski.
Dla PKP LHS był to debiut na moskiewskich
targach. Spółka wystawiała się w pawilonie
o powierzchni 30 metrów kwadratowych, gdzie
prezentowała swoja ofertę  przewozy całopocią-
gowe, przesyłki w zwartych składach i w pojedyn-
czych wagonach, przewozy ładunków masowych,
artykułów chemicznych, materiałów budowla-
nych, ładunków niebezpiecznych i specjalnych
oraz przewozy intermodalne. LHS podkreślała, że
usługi przewozowe realizuje zarówno na liniach
normalnotorowych, jak i szerokotorowych za
jednym listem przewozowym, ze zmianą wózków
wagonowych w punkcie przestawczym wagonów
w Sędziszowie. Poza tym firma promowała rów-
W tym roku na targach TransRussia na po-
wierzchni 13 tys. metrów kwadratowych wysta-
wiało się ponad 520 firm z 29 państw. To rekord.
W zeszłym roku frekwencja była mniejsza, chociaż
i tak imponująca  wystawców było ok. 400.
14 edycja targów TransRussia odbyła się w dniach
22  25 kwietnia w Moskwie. WystawÄ™ Å‚Ä…cznie od-
wiedziło ponad 18 tys. osób.
Większość z obecnych wystawiających się firm
reprezentowała branżę transportowo-logistyczną,
przy czym aż 40 proc. powierzchni wystawienniczej
zajmowały przedsiębiorstwa zagraniczne. Swoje
stoiska narodowe miało 6 państw: Niemcy, Finlan-
dia, Litwa, A
otwa, Estonia i Hiszpania. Podczas gdy
na stoiskach przedstawiciele firm z całego świata  Krążyły opinie, że nasz nowy wizerunek kojarzy nież przeładunek towarów w swoich terminalach
nawiązywali nowe kontakty i prowadzili biznesowe się z firmą otwartą i przyjazną  dodaje. Oferta, oraz usługi Działu Spedycji LHS.
rozmowy, w sali konferencyjnej równolegle odbywał którą szczególnie promował przewoz
nik ze spółka- Na stoisku spółki odbyło się wiele rozmów bizne-
się trzydniowy kongres poświęcony transportowi mi zależnymi  PKP CaRGO SERVICE, CaRGOSPED sowych. Jednym z nich było spotkanie z udziałem Je-
i logistyce, a wśród plenarnych sesji znalazły się ta- i Trade Trans, to kompleksowe usługi przewozowo- rzego Bahra  ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej
kie tematy, jak: transport kontenerowy w regionie logistyczne, w szczególności w II i III paneuropej- w Federacji Rosyjskiej z przedstawicielami PKP oraz
Morza Bałtyckiego czy modernizacja kolei w Rosji. skim korytarzu transportowym. Wojciech Balczun, kilku placówek PKP za granicą. Poza tym Zbigniew
Z Grupy PKP na targach prezentowały się LHS prezes zarządu PKP CaRGO i Zbigniew Janicki, Tracichleb, prezes zarządu, dyrektor naczelny PKP LHS
oraz PKP CaRGO. Największy polski przewoz
nik ko- członek zarządu, dyrektor ds. marketingu i handlu oraz Tomasz Bućko, członek zarządu spółki odbyli
lejowy prezentował się w nowych barwach.  Nasza spółki przeprowadzili szereg rozmów z przedsta- szereg rozmów. Kilka firm spedycyjnych takich jak
nowa wizualizacja wywołała duże zainteresowanie wicielami potencjalnych partnerów  kolei rosyj- Tengri Group Limited, Plaskie oraz Transcontainer
wśród odwiedzających targi i obecnych mediów skich, białoruskich, ukraińskich, litewskich, czeskich zapowiedziało chęć podpisania umów o współpracy
 mówi Ryszard Wnukowski, rzecznik PKP CaRGO. i słowackich oraz wielu zagranicznych firm specjali- z PKP LHS. mast
KURIER PKP 20/18.05.2008 9
Fot. arch. PKP LHS
Fot. arch. PKP CaRGO
Z GRUPY PKP
Safari z  peelkÄ…
Oddział Regionalny PKP PLK w Warszawie
Po włosku
organizuje z okazji Dnia Dziecka oraz 80-le-
cia ZOO konkurs wiedzy o liniach kolejowych
W ramach podnoszenia
i o ogrodzie zoologicznym. Jest to też dosko-
jakości obsługi
nała forma promocji samej kolei.
Do jakiej miejscowości podróżował Koziołek Mato- i atrakcyjności
Å‚ek, na jakiej linii znajduje siÄ™ przystanek Warszawa
oferty,
ZOO  na takie pytania odpowiadajÄ… dzieci lub ich
WARS do swojego
rodzice biorący udział w konkursie organizowanym
menu wprowadza
przez warszawski oddział PKP PLK. Zabawa ma spo-
kolejne nowe
pularyzować wiedzę o kolei, a przez to zmienić spo-
danie  tym
sób jej postrzegania.
Pretekstem do zorganizowania quizu jest zbli- razem włoskie.
żający się Dzień Dziecka oraz 80. rocznica otwarcia
warszawskiego ZOO. W ramach konkursu należy Na początku maja menu w wagonach ga- i oliwek  informuje Andrzej Buczkowski,
odpowiedzieć na 14 pytań, które dotyczą wiedzy stronomicznych WARS wzbogaciło się o nową dyrektor ds. marketingu i rozwoju WARS S.A. 
o liniach kolejowych w Warszawie i o warszawskim potrawę, pochodzącą z włoskiej kuchni regio- Naszym głównym celem jest stałe podnoszenie
ogrodzie zoologicznym. nu Emilia Romania, piadę focarinę. Głównym jakości obsługi i atrakcyjności oferty  dodaje.
 Nagrodą w konkursie będzie bezkrwawe safari składnikiem tego dania jest placek piada, od WARS przechodzi kompleksowe odświeżenie wi-
po warszawskim ZOO w nocy z 31 maja na 1 czerw- wieków niezwykle popularny w rejonie Półwy- zerunku firmy, zapoczątkowane zmianą logotypu,
ca  informuje Kazimierz Peryt, rzecznik prasowy spu Apenińskiego. wystroju wagonów oraz wprowadzeniem nowych,
warszawskiego oddziału PKP PLK.  W programie WARS proponuje kilka wersji potrawy, m.in. lekkich potraw do menu.  Jestem przekonany, że
przewidujemy m.in.: ognisko, pieczenie kiełbasek, z szynką, salami lub serem, wraz z warzywami nasza nowa propozycja spotka się z dużym zainte-
drobne upominki dla każdego dziecka i fantastycz- i sosami.  Nie zapominamy też o podróżnych resowaniem podróżnych i będzie stanowiła dodat-
ną atmosferę  zachęca. preferujących dania bezmięsne. Oferujemy im kowy powód do odwiedzenia wagonów WARS-u
Pytania konkursowe znajdują się na stronie: specjalną piadę skomponowaną wyłącznie na  przekonuje dyrektor Buczkowski.
http://itcrew.pl/pkp bm bazie warzyw, m.in. sałaty, pomidorów, papryki bm
POJEDZIE PKP
Przez najbliższe trzy lata PKP Przewozy Regio-
Siódemki u Słowaków
nalne będą obsługiwały linie o trakcji spalinowej
w województwie podlaskim. Kto będzie jez
dził po
Lokomotywy serii EU07 PKP CARGO otrzymały dopuszczenie do ruchu na
torach z trakcjÄ… elektrycznÄ…, jeszcze nie wiadomo.
Zakończył się przetarg na świadczenie usług
terenie kolei słowackich. To już druga seria lokomotyw, która może jez
dzić
publicznych w zakresie regionalnych kolejowych
po słowackich torach.
przewozów osób w województwie podlaskim. Choć
spodziewano się, że w przetargu wezmą udział dwie Na Słowację wjechał pierwszy pociąg towaro- doń  Skalite. Natomiast ZSSK Cargo Slovakia a.s.
firmy  PKP PR i PCC Arriva, po otwarciu kopert wy obsługiwany lokomotywami PKP CARGO serii stara się o dopuszczenie swoich dwuczłonowych
okazało się, że ofertę złożył tylko jeden przewoz
nik EU07. To już druga seria lokomotyw tej spółki, któ- lokomotyw serii E131 do ruchu po sieci PKP. Dzięki
 PKP PR. PCC Arriva twierdzi, że termin był zbyt ra uzyskała dopuszczenie do ruchu na terenie kolei współpracy obu przewoz
ników nie trzeba już bę-
krótki, by prywatny przewoz
nik mógł się rzetelnie słowackich. Pierwsza była ET22. Aby uzyskać homo- dzie wymieniać pojazdów na stacjach granicznych
przygotować do złożenia propozycji. logację, lokomotywy obu serii musiały przejść serię oraz zniknie potrzeba przeprowadzania odbiorów
PKP PR zaproponowała, że w ciągu najbliższych badań i prób eksploatacyjnych. Poza tym trzeba techniczno-handlowych, co wpłynie na znaczne
3 lat będą prowadzić ruch kolejowy za średnią cenę było dodatkowo je wyposażyć w m.in. urządzenia skrócenie czasu przejazdu pociągów. Usprawni to
10,92 zł za pociągokilometr (pockm), czyli o 29 proc. zabezpieczające i radiołączności. W EU07 zamonto- zarządzanie flotą taborową obu przewoz
ników,
drożej niż dotychczas. Koszt prowadzenia ruchu kole- wano urządzenia zabezpieczające LS II, a w ET22 dzięki optymalnemu wykorzystaniu pojazdów
jowego na liniach o trakcji spalinowej spółka określiła  urządzenia LS 90. Mają one spełniać podobną i poprawieniu ich punktualności.
na 8,96 zł za pockm, na liniach o trakcji elektrycznej rolę jak sprzęt SHP i CA w pojazdach eksploato- Obniżą się też koszty eksploatacyjne pro-
na poziomie 12,58 zł za pockm. wanych w Polsce. Jednocześnie pełnią one funkcję wadzenia pociągów, a możliwości w zakresie
Zaproponowana przez przewoz
nika stawka odpo- sygnalizacji kabinowej. wzajemnych rozliczeń finansowych pomiędzy
wiada samorządowi tylko w zakresie organizowania W trakcie przystosowywania pociągów do jazdy firmami rozszerzą się.
przewozów na liniach spalinowych, zaś na linie o trakcji po Słowacji są również dwuczłonowe lokomotywy Docelowo homologację uzyska 8 lokomotyw
elektrycznej najprawdopodobniej zostanie rozpisany PKP CARGO serii ET41, które obecnie obsługują EU07, z czego 4 w ramach alokacji zostaną prze-
nowy przetarg. mast składy towarowe na odcinku granicznym Zwar- kazane do PKP PC. mast
10 KURIER PKP 20/18.05.2008
ARS
ch. W
t. ar
o
F
Z GRUPY PKP
KOMPLEKSOWY REMONT
Będą współpracować
Trakcja Polska wykona kompleksowe prace
modernizacyjne na stacji Skierniewice.
Konsorcjum PCC-Arriva i spółka PKP Przewozy Regionalne
Zaprojektowanie i wykonanie rozszerzone-
go zakresu robót modernizacyjnych na stacji
porozumiały się w zakresie obsługi technicznej taboru i zapowiedzi
Skierniewice, które nie zostały objęte kontrak-
pociągów na stacji Bydgoszcz Główna.
tem na  Zaprojektowanie i wykonanie przebu-
Konsorcjum PCC-Arriva zapłaciło już zaległą Prywatny operator ściągnął rewidentów tech- dowy odcinka Skierniewice  Koluszki  to
kwotę za usługi świadczone na jej rzecz przez nicznych z innych regionów kraju i zapowiedział, przedmiot umowy między PKP PLK a Trakcją
PKP Przewozy Regionalne. Pod koniec kwiet- że wkrótce o odjazdach będą informować jego Polską.
nia obie firmy podpisały też nową umowę, pracownicy z przenośnych megafonów. Trakcja Polska wykona uzupełniające prace
która precyzyjnie reguluje zasady przeglądów Zarząd PCC-Arriva twierdził, iż kwota wierzytel- modernizacyjne, w ramach których przebudo-
technicznych. Umowa obowiązuje do koń- ności podawana przez PKP PR jest bezzasadna, wany zostanie układ torowy oraz elementy in-
ca rozkładu jazdy na rok 2007/2008, a więc a wszystkie sprawy związane z obsługą pociągów frastruktury kolejowej na stacji. Celem tych prac
do początków grudnia. Wkrótce też zostanie w Bydgoszczy regulowało porozumienie jedno- jest poprawa interoperacyjności stacji dla ruchu
podpisana druga umowa dotycząca megafo- stronnie zerwane przez PKP. Przewozy Regio- pasażerskiego. Koszt prac wynosi ok. 18 mln zł.
nowych zapowiedzi pociągów. nalne utrzymywały natomiast, że to PCC Arriva Kontrakt jest współfinansowany ze środków Eu-
Prywatny przewoz
nik PCC-Arriva był winien nie stosowała się do ustaleń umowy. Obie firmy ropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,
Przewozom Regionalnym ponad 154 tys. zł ja- doszły jednak do porozumienia. który przekazuje 75 proc. kosztów kwalifikowa-
ko zapłatę za zapowiadanie jego pociągów na  Od 19 kwietnia dalej współpracujemy nych (ok. 11 mln zł). Zakończenie prac przewi-
stacji Bydgoszcz Główna i pracę rewidentów w zakresie obsługi technicznej taboru i zapowie- dziane jest na 31 lipca 2008 roku.
technicznych dokonujących przeglądów skła- dzi pociągów na stacji Bydgoszcz Główna. Warun- Ze strony PKP PLK kontrakt podpisała Teresa
dów przed wyjazdem w trasę. W kwietniu na ki rozwiązania spornych kwestii uzgodnili ze sobą Zwiernik i Agnieszka Safuta-Pawlak, członkinie
kilka dni przerwano zapowiadanie pociągów prezesi: Mieczysław Olender z PCC Rail i Jan Te- zarządu, natomiast ze strony wykonawcy  Ma-
PCC-Arrivy i wyświetlanie informacji o nich na reszczuk z naszej spółki  powiedział A
ukasz Kur- ciej Radziwiłł, prezes zarządu oraz Elżbieta Oku-
elektronicznych rozkładach jazdy. piewski, rzecznik prasowy PKP PR. bm ła, prokurent firmy. mast
TEMAT TYGODNIA
Najbardziej
rygorystycznie
było w anglii,
a największe
tempo prac
narzucono
w Hiszpanii&
 opowiadajÄ…
polscy
elektromonterzy,
którzy pracowali
za granicÄ… przy
budowie sieci
trakcyjnej na
liniach dużych
prędkości.
KontraKt pod napięciem
Wyjazd za granicę do pracy przy budo- ani w pracach przy kolejach takich prędko- trudnym warunkom pracy  sieć trakcyj-
wie kolei dużych prędkości to kilkunasto- ści.  Początki zawsze są trudne, ale jeste- na była wywieszana m.in. w ponad 28-
miesieczny kontrakt.  Jedzie się na niego śmy grupą, która szybko się uczy  mówi kilometrowym (x 2) tunelu Guadarrama
przede wszystkim z chęci zdobycia nowych Marek Szott.  okazało się, że z kwalifika-  towarzyszyła presja kierownictwa na
kwalifikacji. To też szansa na wyższe za- cjami, które zdobyliśmy w Polsce jesteśmy szybkość realizacji, bo głównym celem
robki  przyznaje Marek Szott, kierownik w stanie wykonać każdą pracę, która zosta- było ukończenie inwestycji w terminie.
ekipy, zatrudniony w PKP Energetyce na nie nam powierzona  dodaje.  W Hiszpanii bardziej liczyła się ilość,
stanowisku naczelnika działu w EZ Pomor- Zadaniem polskich pracowników w anglii a nie jakość  wspominają pracownicy.
skim.  Jednak taki wyjazd to także kilku- było wywieszanie sieci jezdnej i wykony-  Pracowaliśmy wówczas po kilkanaście
miesięczna rozłąka z rodziną. Każdy z nas wanie jej końcowej regulacji. W okresie od godzin na dobę, zarówno w dzień, jak
przeżywa to na swój sposób  dodaje. lutego 2005 do kwietnia 2006 roku polscy i w nocy  opowiada. Jednak wysiłek
pracownicy wybudowali ok. 140 odcinków opłacił się. Po zakończeniu prac polscy
PrESTiżoWE PocZąTKi na HS1 naprężenia (sekcji mechanicznych) sieci pracownicy otrzymali specjalne podzię-
Po raz pierwszy polscy fachowcy wyjecha- jezdnej, co odpowiada ok. 150 km toru. kowanie. - Firma alstom Transport Spain
li do pracy za granicę w lutym 2005 roku Pracę w anglii wspominają jako projekt, jest bardzo zadowolona ze współpracy
i aż do kwietnia 2006 roku pracowali przy przy którym bardzo rygorystycznie prze- z PKP Energetyką  skomentował w ofi-
budowie cTrL (chanel Tunnel rail Link), strzegano wytyczonych zasad.  Za niesto- cjalnym liście denis Girault, dyrektor TSG
aktualnie  HS1 (High Speed 1)  pierw- sowanie określonych środków ochrony oso- Spain.  Mamy nadzieję na współpracę
szej w anglii linii dużych prędkości. Linia bistej lub poruszanie się w niedozwolonej przy innych projektach kolejowych  do-
miaÅ‚a być zasilana w systemie 2 × 25 kV strefie groziÅ‚o natychmiastowe zwolnienie daÅ‚. Powodem zadowolenia byÅ‚a wysoka
50 Hz, co umożliwiłoby eksploatację pocią- z pracy&  relacjonuje Marek Szott.  co wydajność polskiej ekipy. Podczas jed-
gów z maksymalną prędkością 300 km/h. więcej, takie zwolnienia rzeczywiście miały nego dnia roboczego budowano średnio
Wyzwanie było duże. Była to wtedy jedna miejsce  dodaje. jeden kilometr sieci trakcyjnej, wlicza-
z najbardziej prestiżowych inwestycji zwią- jąc w to montaż ukośników oraz innego
zanych z kolejami dużych prędkości w Eu- PrędKa norMa osprzętu sieciowego. Poza tym dzięki na-
ropie, a polska ekipa nie miała wówczas Jednak najtrudniejsza dla polskich sie- bytemu już doświadczeniu, Polacy dzielili
żadnego doświadczenia ani w budowie sieci ciowców okazała się praca w Hiszpanii. się swoją wiedzą z mniej wykwalifiko-
trakcyjnej zasilanej prądem przemiennym, Był to projekt, przy realizacji którego wanymi pracownikami, pochodzącymi
12 KURIER PKP 20/18.05.2008
Fot. arch. PKP Energetyka
TEMAT TYGODNIA
Skład zeSpołu pracującego obecnie w grecji to:
inż. Marek Szott  kierownik grupy, zatrudniony w pkp
energetyce na stanowisku naczelnika działu w ez pomor-
skim; wiesław kasprzyk, jan izak, grzegorz rozenblut,
jarosław wiśniewski i tadeusz Lisowski  elektromonte-
rzy z ez pomorskiego; jarosław tymek i ryszard czajka
 elektromonterzy z ez kujawskiego.
pnadto w aktualnie wykonywanych pracach w grecji
uczestniczÄ…: Lech Sinica, ryszard kukurowski i zbigniew
zborowski  elektromonterzy z ez pomorskiego; grzegorz
wojnarowski i grzegorz jasik  elektromonterzy z ez ÅšwiÄ™-
tokrzyskiego; jarosław kalinowski i grzegorz guz  elektro-
monterzy z ez łódzkiego; janusz prędki  elektromonter
z ez kujawskiego.
zagraniczne projekty, w których przy budo-
wie Sieci trakcyjnej uczeStniczyLi pracowni-
cy Spółki pkp energetyka:
7ð Wielka Brytania  praca przy budowie ctrL
(chanel tunnel rail Link), aktualnie linii hS1 (high
Speed 1), odcinek linii między tunelem pod kana-
łem La Manche a Londynem, luty 2005  kwiecień
2006;
7ð Hiszpania  linia Madryt  Valladolid, budowa
sieci jezdnej między Madrytem a Segovią, między
innymi w tunelu guadarrama (dł. 28,4 km), marzec
 grudzień 2007;
7ð Grecja  linia Å‚Ä…czÄ…ca ateny (tzw. wÄ™zeÅ‚ Ska
w dzielnicy acharnes) z koryntem i kiato na półwy-
spie peloponeskim, luty 2008  lipiec 2009.
z innych krajów europejskich i z ameryki 240 kilomerach toru  a takie są założenia nych rozwiązań. co więcej, osoby, które
Południowej. przy budowie linii w Grecji  wymaga usta- wyznaczono do obsługi specjalistycznych
wienia ok. 3700 indywidualnych stalowych maszyn, zostały przeszkolone i uzyskały
TEraZ Są W GrEcJi konstrukcji wsporczych i ok. 170 konstrukcji wymagane pozwolenia m.in. na obsługę
W lutym tego roku 16 osób z PKP Ener- bramkowych. Ze względu na uwarunkowa- sprzętu typu: Lama, chery Picker, MPV, X-
getyki wyjechało na kolejny kontrakt  do nia terenu, linia ta w niektórych miejscach Elan, Manitu, rSM-castiliete czy włoskie-
Grecji, gdzie uczestniczÄ… w przygotowywa- przebiega w tunelach i na wiaduktach. go oMac do rozwijania drutu jezdnego
niu nowej linii kolejowej z aten na Półwy- Polscy specjaliści pracują na każdym i liny nośnej.  W realizowanych przez nas
sep Peloponeski do Koryntu i Kiato. Mają etapie realizacji tego projektu  od mo- projektach pracowaliśmy z kolegami z Eu-
zbudować nową sieć trakcyjną zasilaną mentu ustawienia konstrukcji wspor- ropy Zachodniej, Europy Wschodniej, afry-
prądem przemiennym, która umożliwi pro- czych, przez wywieszanie przewodów, aż ki i ameryki Południowej. największym
wadzenie ruchu pociągów z prędkością 240 do końcowej regulacji i tym samym przy- problemem jest porozumienie się między
km/h. najistotniejsza różnica w konstrukcji gotowania sieci trakcyjnej do eksploa- sobą, ale w trakcie kolejnych tygodni pra-
sieci jezdnej w tego typu liniach w porów- tacji z docelową prędkością pociągów. cy problem znika  mówi Marek Szott.
naniu do linii konwencjonalnych polega na Linia, przy budowie której pracują nasi  Poza tym praca w międzynarodowej eki-
tym, że siły naciągu przewodów sieci dużych energetycy, ma wchodzić w system linii pie pozwala na naukę nowej organizacji
prędkości są znacznie większe. W przypad- kolejowych o  europejskim rozstawie pracy, wzajemną wymianę doświadczeń czy
ku linii dużych prędkości przewody jezdne torów 1435 mm (do tej pory po Półwyspie poznanie innych zwyczajów. We wszystkich
o przekroju 120 mm2 osiągają wartości do Peloponeskim jez
dziły jedynie koleje wą- projektach było i jest normą, że wszyscy
2700 dan (1 dan H" 1 kg), a te o przekroju skotorowe). W dużej części prace te finan-  od pracownika do menagera  mówią
150 mm2  nawet do 3150 dan. natomiast sowane są ze środków unijnych. sobie po imieniu.
w sieciach prądu stałego linii tradycyjnych Jednak, chociaż praca za granicą wzboga-
 takich jakie np. są w Polsce  wartości KoLEJ WiELu JęZyKóW ca w doświadczenia i fundusze oraz dostar-
te wynoszą znacznie mniej, bo dla prze- Podczas pracy w międzynarodowych cza wielu wrażeń, to polscy specjaliści chcie-
wodów jezdnych 100 mm2  do 1060 dan, projektach polscy kolejarze zyskali wiedzę liby, by w Polsce rozpoczęto budowę sieci
a przy przekroju 150 mm2  do 1860 dan. i doświadczenie potrzebne przy budowie trakcyjnej dla pociągów dużych prędkości.
Poza tym zbudowanie sieci trakcyjnej za- linii dużych prędkości. dotyczy to zarówno  Kiedy to wreszcie nastąpi?  pytają.
silanej w systemie 1 × 25 kV 50 Hz na ok. wykorzystywanych maszyn, jak i stosowa- MaÅ‚gorzata Starczewska
KURIER PKP 20/18.05.2008 13
STRONA Z PARAGRAFEM
Intercyza i nie tylko
Małżeński ustrój majątkowy może być ukształtowany dzięki zawarciu mał- że wspólność majątkowa między małżonkami
nigdy nie powstaje. W razie zaÅ› ustanowienia
żeńskiej umowy majątkowej, tzw. intercyzy, która będzie wyrazem autono-
rozdzielności majątkowej w czasie trwania wspól-
mii woli i majątków obu małżonków.
ności majątkowej (ustawowej lub umownej) wspól-
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą udziałów w majątku wspólnym w chwili ność ta ustaje z chwilą zawarcia umowy lub z datą
w formie aktu notarialnego rozszerzyć lub ogra- ustania wspólności. W umowie takiej póz
niejszą, określoną w umowie.
niczyć wspólność ustawową albo ustanowić roz- nie jest wszak dopuszczalne ure- Zaznaczyć należy, że w czasie trwania roz-
dzielność majątkową lub rozdzielność majątkową gulowanie zasad zarządu ma- dzielności majątkowej małżonkowie mogą wspól-
z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). jątkiem wspólnym, odmiennie nie nabywać przedmioty majątkowe. Przedmioty
Istota małżeńskiej umowy majątkowej polega na od zasad zarządu tym te nie będą jednak objęte małżeńską wspólnością
ustaleniu zasad, według których kształtować się majątkiem określonych majątkową, ale współwłasnością w częściach
mają stosunki majątkowe małżonków. Może być w ustawie (art. 341  40 ułamkowych równych zaangażowaniu finanso-
zawarta przez przyszłych małżonków przed za- KRO)  czyli część ma- wemu przy zakupie.
warciem małżeństwa (intercyza) albo już w trakcie jątku pozostająca, mimo
jego trwania. częściowego podziału, Rozdzielność majątkowa
Strony małżeńskiej umowy majątkowej nie mo- wspólna jest zarządzana w sposób przewidziany z wyrównaniem dorobków
gą ustanowić innego, poza wymienionymi, rodzaju w KRO (patrz Kurier PKP nr 19/2008 str. 14). Funkcją ustroju rozdzielności majątkowej
ustroju majątkowego. Nie mogą także jednocześnie z wyrównaniem dorobków jest ochrona małżon-
częściowo rozszerzyć (co do pewnych przedmio- Małżeńska umowa majątkowa ka, który z różnych powodów, nie mógł pracować
tów majątkowych), a częściowo ograniczyć (co do Intercyza, co do zasady, reguluje stosunki zarobkowo i powiększać swego majątku.
innych przedmiotów) wspólności ustawowej. Mał- majątkowe między małżonkami na przyszłość. Różnica pomiędzy klasycznym ustrojem roz-
żonkowie, którzy pozostają w umownym ustroju Oznacza to, że skuteczność małżeńskiej umo- dzielności majątkowej pojawia się dopiero w mo-
majątkowym, mogą zaś  w drodze zmiany umowy wy majątkowej zależy od przyszłego zawarcia mencie ustania rozdzielności majątkowej. Wtedy
 ustanowić ustrój wspólności ustawowej. małżeństwa. Umowa zawarta przed zawarciem dopiero możliwym jest owe wyrównanie dorobków.
małżeństwa staje się skuteczna dopiero z chwilą Przez dorobek rozumie się wzrost majątku jedne-
Rozszerzenie lub ograniczenie jego zawarcia. Natomiast umowa zawarta w trak- go z małżonków po zawarciu umowy majątkowej
wspólności ustawowej cie trwania małżeństwa zacznie obowiązywać od i oblicza się go według stanu majątku z chwili usta-
W razie rozszerzenia lub ograniczenia wspólno- chwili jej zawarcia. nia rozdzielności majątkowej i według cen z chwili
ści ustawowej, małżonkowie pozostają w ramach Przy zawieraniu i wykonywaniu małżeńskich rozliczenia. Po ustaniu rozdzielności majątkowej
ustroju tego samego typu, tj. ustroju wspólności umów majątkowych stosuje się w szczególno- małżonek, którego dorobek jest mniejszy niż doro-
majątkowej  tyle że zamiast ustawowej to umow- ści przepisy kodeksu cywilnego o czynnościach bek drugiego małżonka, może żądać wyrównania
nej. Zgodnie z art. 49 ż1 Kodeksu rodzinnego prawnych, zwłaszcza dotyczące umów, chyba dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.
i opiekuńczego (KRO), przez umowę majątkową że co innego wynika z odmiennych uregulowań
małżeńską nie można jednak rozszerzyć wspól- kodeksu rodzinnego i opiekuńczego albo z cha- Przymusowy ustrój majątkowy
ności na: przedmioty majątkowe, które przypad- rakteru małżeńskich umów majątkowych. Żela- Każdy z małżonków może, z ważnych powo-
ną małżonkowi z tytułu dziedziczenia; zapisu lub zne zasady przy tego typu dokumentach: umowa dów, żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności
darowizny; prawa, które wynikają ze wspólności małżeńska powinna być zawarta w formie aktu majątkowej. Sąd może ustanowić rozdzielność
łącznej podlegającej odrębnym przepisom; prawa notarialnego pod rygorem nieważności, umowa majątkową tylko w czasie trwania małżeństwa,
niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej sprzeczna z ustawą, mająca na celu jej obej- gdy wciąż istnieje między małżonkami wspólność
osobie; wierzytelności z tytułu odszkodowania za ście bądz
też sprzeczna z zasadami współżycia majątkowa (zarówno ustawowa, jak i umowna)
uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, społecznego jest nieważna, umowę taką może lub rozdzielność majątkowa.
o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej; zawrzeć tylko osoba mająca pełną zdolność do Ustawa nie definiuje, co rozumie się pod poję-
jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczy- czynności prawnych, pełną moc zachowują też ciem  ważnych powodów , od których uzależnione
nienia za doznaną krzywdę oraz niewymagalne przepisy Kodeksu cywilnego traktujące o wadach jest prawo żądania ustanowienia rozdzielności
jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę oświadczenia woli (art. 82  88 KC). majątkowej. Dlatego też należy to zawsze rozpa-
lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego trywać w indywidualnych przypadkach i w oparciu
z małżonków. Ustanowienie o obiektywne przesłanki.
Treść małżeńskiej umowy majątkowej w za- rozdzielności majątkowej
sadzie zależna jest od przynależności określo- Ustrój rozdzielności majątkowej polega na tym,
nych przedmiotów majątkowych bądz
do majątku że małżonkowie nie mają w ogóle majątku wspól-
A
ukasz Piwowarczyk
wspólnego, bądz
do majątków osobistych każdego nego. Każde z nich ma osobisty majątek, którym
prawnik
z małżonków. Na podstawie art. 501 KRO dopusz- samodzielnie zarządza.
czalnym jest ustalenie w umowie rozszerzającej lub Ustanowienie całkowitej rozdzielności umow-
ograniczającej wspólność ustawową nierównych nej przed zawarciem małżeństwa powoduje,
14 KURIER PKP 20/18.05.2008
Fot. arch. A
. Piwowarczyka
. Kuc
Rys. W
KRAJ
twienie działania przyszłemu inwestorowi i wska-
zanie możliwości zagospodarowania dworca. Kie-
Terminal na EURO
dy będziemy mieli wstępny projekt, wystąpimy
do wojewody wielkopolskiego o wydanie decyzji
Wybrano firmę, która opracuje wstępną koncepcję zagospodarowania
lokalizacji inwestycji celu publicznego, gdyż tego
Dworca Głównego w Poznaniu.
wymaga inwestycja na terenach zamkniętych,
których właścicielem jest kolej. Na przełomie
lipca i sierpnia br. nastąpi ogłoszenie memoran-
dum, zapraszające inwestorów do rokowań. Tryb
postępowania jest podobny jak w przypadku
dworców w Katowicach, Warszawie Wschodniej
i Zachodniej  informuje Grzegorz Tomaszewski,
dyrektor projektu w Biurze Nieruchomości Stra-
tegicznych PKP S.A. w Warszawie.
Budynek poznańskiego dworca zostanie praw-
dopodobnie rozebrany, a w jego miejscu stanie
galeria handlowa, hotel oraz biurowiec, w którym
siedziby będą miały m.in. spółki z Grupy PKP. Te-
matem zainteresowane jest kierownictwo Między-
narodowych Targów Poznańskich, które zamierza
utworzyć centrum kongresowe. Jeśli do tego doj-
dzie, tunel połączy centrum z pobliskimi MTP.
Spośród sześciu firm, które stanęły do prze- fundusze unijne w Wielkopolskim Regionalnym  Zagospodarowanie poznańskiego dworca od-
targu, zwyciężyło poznańskie Biuro Architekto- Programie Operacyjnym na tę inwestycję. bywać się będzie etapami. Do EURO prawdopodob-
niczne  Litoborski i Marciniak . Do zagospo- Po przeciwległej  wschodniej  stronie dworca nie nie zdążymy zrealizować całej inwestycji, gotowy
darowania przeznaczono ponad 16 hektarów przewidziano miejsce na terminal autobusowy, będzie terminal komunikacyjny, by ułatwić dojazd
terenów wokół Dworca Głównego w Poznaniu. na który będą wjeżdżały autobusy miejskie i pry- kibicom, którzy przyjadą do Poznania na rozgrywki.
Koncepcja urbanistyczno-przestrzenna miasta watni przewoz
nicy. Kolejarze negocjują z Przedsię- Liczymy, że przedsięwzięcie zostanie ukończone naj-
zakłada usprawnienie dojazdu do stacji. Wpisu- biorstwem Komunikacji Samochodowej w Pozna- póz
niej w 2015 r., chyba że inwestor zdąży z pracami
jąc się w te założenia, do Dworca Zachodniego niu, by na terminalu zorganizować dworzec PKS. przed EURO, ale zdajemy sobie sprawę, że zostało
zostanie doprowadzony Poznański Szybki Tram- Całościowa koncepcja powinna być gotowa niewiele czasu  tłumaczy dyrektor Tomaszewski.
waj ( Pestka ). Miasto ma zagwarantowane do końca maja tego roku.  Jej celem jest uła- Teresa Masłowska
W Cichowie
praca wre
TrwajÄ… prace przy kolejce parkowej
w Cichowie w powiecie kościańskim.
Planuje siÄ™ m.in. otynkowanie
budynku, w kórym powstanie
Zabudowania kolejki wymagajÄ… jeszcze wiele pracy
muzeum poświęcone kolei.
Choć kolejkę parkową w Cichowie uruchomio- Teraz pracownicy zabiorą się do sprzątania Kolejka parkowa w Cichowie na tor o szeroko-
no na początku czerwca ubiegłego roku, to jej parku po zimie, usuną połamane gałęzie i upo- ści 241 mm dysponuje oryginalnym angielskim
budowa nie została skończona. Dlatego też prace rządkują teren wokół stacyjki Cichowo Główne. parowozem serii Atlantic z 1937 r., lokomotywą
przy kolejce trwały całą zimę. Prowadził je Tade- W planach jest otynkowanie budynku, w którym spalinową MLs01, siedmioma wagonami osobo-
usz Popiel, budowniczy kolejki wraz z pracowni- urządzone zostanie muzeum kolei. wymi, w tym jednym z ławą podłużną oraz jedym
kiem przydzielonym przez gminę Krzywiń. W tym Tadeusz Popiel buduje też lokomotywkę, która kombinowanym z beczką. Dla toru o szerokości
czasie wyremontowano wiatę na stacji Cichowo wzbogaci tabor kolejki.  Zacząłem budować repli- 127 mm posiada lokomotywkę spalinową
Główne: wymieniono stare spróchniałe belki kę węgierskiej lokomotywy SM41. Silnik już mam, DEUTZ, dwa wagoniki osobowe z ławą podłużną
i deski, na dach położono papę i wybudowano ale potrzebuję ze trzy, a nawet cztery lata, by ją oraz trzy wagoniki koleby,
krawędz
peronową. ukończyć  mówi Tadeusz Popiel. tm
KURIER PKP 20/18.05.2008 15
Fot. E. Nowaczyk
Fot. T. Masłowska
KRAJ
Czas na Dąbrowę GórniCzą
Umowa na most
Już wiele miast zdecydowało się na
współpracę z PKP, aby wspólnymi siłami
Modernizacja mostu kolejowego w Bolesławcu jest przedmiotem umowy
przywrócić dawną świetność dworcom
kolejowym. Teraz nadeszła pora na Dą- podpisanej między PKP PLK a konsorcjum, któremu przewodniczy PRKiI S.A.
browę Górniczą.
Nad przebudową głównego dworca w Dą- Wykonawca  konsorcjum w składzie: Przed- budowany został w latach 1844  46 z żółtego
browie Górniczej dyskutowano już od kilku siębiorstwo Robót Krajowych i Inżynieryjnych piaskowca według projektu architekta Frydery-
lat. Jednym z problemów, z którym trzeba S.A., Przedsiębiorstwo Budowlane  Filar ka Engelhardta Gansela. Budowla jest imponu-
było się zmierzyć, była m.in. spora luka Sp. z o.o. oraz Frenzel-Bau GmbH  został wy- jąca: wiadukt ma 490 metrów długości, 8 me-
w miejskim budżecie. W końcu jednak pa- łoniony w drodze przetargu nieograniczonego. trów szerokości i 26 metrów wysokości. Składa
sażerowie i mieszkańcy doczekali się listu W ramach umowy konsorcjum zaprojektuje się z 35 półkolistych przęseł wspierających się
intencyjnego o współpracy między gminą i wykona roboty budowlane polegające na na potężnych filarach, które są rozmieszczone
a PKP S.A i PKP PLK. W efekcie dąbrowski modernizacji mostu kolejowego w Bolesław- w regularnych odległościach  ich oddalenie
dworzec czekają gruntowane zmiany. cu. Wiadukt ten położony jest na modernizo- wynosi 15 m, 11,5 m lub 5,65 m. Kilka filarów
Zgodnie z koncepcją zagospodarowania wanej magistrali kolejowej E 30, na odcinku wybudowano w kształcie wieży, a na trzech
zmodernizowane zostaną tory, dzięki czemu Węgliniec  Legnica.  Wartość prac objętych z nich rozlokowano wartownie, na które można
pociągi będą mogły poruszać się z prędko- kontraktem wynosi netto 10 mln 154 tys. euro było się dostać, pokonując 92 stopnie.
ścią do 160 km/h. Przewiduje się również  informuje Krzysztof A
ańcucki, rzecznik pra- W 1945 roku wycofujący się Niemcy wysadzili
przebudowę dróg dojazdowych, budowę sowy PKP PLK.  Modernizacja ta jest współ- główne, zachodnie przęsło, znajdujące się bez-
parkingów typu Park&Ride oraz wzniesie- finansowana ze środków Funduszu Spójności pośrednio nad rzeką Bóbr. Jednak już w 1947 r.
nie nowoczesnego centrum przesiadkowego w 75 proc. kosztów kwalifikowanych, tj. w wy- wiadukt został odbudowany,
i przekopanie tunelu pod torami. Ten ostatni sokości 5 mln 850 tys. euro  dodaje. Jest to jeden z największych kamiennych ko-
jest szczególnie niezbędny, ponieważ kładka Termin wykonania prac wynosi 18 miesięcy. lejowych mostów w Europie. Jest również naj-
nad torami została rozebrana i mieszkańcy Most w Bolesławcu na rzece Bóbr jest nie- dłuższym wiaduktem kolejowym w Polsce.
zmuszeni są korzystać z przejścia po torach. zwykłą atrakcją tego niewielkiego miasta. Wy- bm
Wciąż nie wiadomo jednak, co dokładnie
stanie siÄ™ z budynkiem dworca.  W chwi-
li obecnej trwa postępowanie przetargowe.
Wyłoniona koncepcja wskaże, czy budynek
dworcowy zostanie wyburzony czy zmoder-
Podniesiona do rangi zabytku
nizowany, co ewentualnie powstanie na je-
go miejscu  wyjaśnia Lucyna Stępniewska liste okna i granitową posadzkę oraz bo-
Dworzec Gdynia Główna Osobowa
z Wydziału Strategii, Promocji i Komunikacji gatą ornamentykę wnętrza. Między innymi
może być przykładem próby
Społecznej Urzędu Miasta Dąbrowy Górniczej. w dworcowej poczekalni do dziś można oglą-
godzenia cech funkcjonalnych
Do 15 września br. ma powstać wariantowa dać mozaiki prezentujące morski krajobraz.
koncepcja programowo-przestrzenna  Kom- i estetycznych budynków
Sufit dawnej restauracji zdobi polichromia
pleksowe rozwiązanie układu drogowego z przedstawionymi znakami zodiaku i ciał nie-
kolejowych.
i funkcjonalne połączenie z nowym układem bieskich. Przed wejściem do tej sali umiesz-
torowym modernizowanej linii E 65 w stacji Dworce kolejowe sÄ… nie tylko obiektami czona jest mozaika pegaza na kole PKP.
kolejowej Dąbrowa Górnicza w rejonie ul. Ko- docelowo ułatwiającymi przemieszczanie się Obiekt, który należy do PKP S.A. Oddział
ściuszki  Kolejowej .  Sporządzenie miej- podróżnych, wiele z nich reprezentuje też Dworce Kolejowe i od dziesięcioleci nie mógł
scowego planu rozwiąże wiele problemów wysokie walory architektoniczne. Pogodzenie liczyć na renowację, będzie teraz poddany
przestrzennych obszaru o powierzchni 153 ha. tych dwóch wartości jest koniecznością dla gruntownemu remontowi. Według wiceprezy-
Dokona się przebudowy układu komunika- zarządzających. denta Gdyni Marka Stępa, inwestycja moder-
cyjnego w rejonie ulic: Sobieskiego  Przyby- Unikatowym znakiem epoki socrealizmu nizacji dworca będzie prowadzona równolegle
laka  Kościuszki, przystąpi do budowy Dro- w Polsce jest zbudowany w latach 1950  1959 z rozbudową nowej dzielnicy na terenach
gowej Trasy Średnicowej, przebuduje dworzec dworzec Gdynia Główna Osobowa. Gmach zo- między ul. Jana z Kolna i obszarami przy-
PKP, zlokalizuje centrum przesiadkowe oraz stał zaprojektowany przez wybitnego archi- portowymi, dlatego renowacja może nastą-
hotel, a także wybuduje drugi hipermarket tekta profesora Wacława Tomaszewskiego, pić najwcześniej za kilka lat. Nie czekając na
o powierzchni użytkowej powyżej 2000 m kw. autora przedwojennych budynków, takich jak decyzje o modernizacji, wielu znawców archi-
 dodaje Stępniewska. Koszty projektu i jego Dom Bawełny czy gmach obecnej Akademii tektury uznało, że gdyński dworzec należy
realizacji poniesie dąbrowski urząd miasta Morskiej. Nowoczesne rozwiązania komunika- wpisać do rejestru zabytków, co zabezpieczy-
i PKP. Inauguracja prac przewidywana jest na cyjne wewnątrz obiektu współgrają z prostą łoby jego bryłę przed dowolnością podczas
drugą połowę 2009 roku. i funkcjonalną bryłą, która kształtem na- przebudowy. Gdynia Główna Osobowa będzie
wiązuje do przedwojennego modernizmu. pierwszym budynkiem z lat 50. w Trójmieście,
Monika Gajewska Dworzec w Gdyni wyposażony został w strze- który otrzyma status zabytku. tk
16 KURIER PKP 20/18.05.2008
SZYNOBUSY W POLSCE
skiego Kolzamu. Szynobus ten słynie w Polsce
z bardzo dużej awaryjności. Jak na nowoczesny
Na pół gwizdka
pojazd, nie ma też dobrych wartości eksploatacyj-
nych. Prędkość maksymalna 100 km/h i dwa silniki
o małej mocy 190 kW plasują ten pojazd na sza-
Pomorze to jeden z regionów, gdzie lekki tabor szynowy jest
rym końcu stawki.
nieodzowny. Niestety, liczba tego typu pojazdów, jak i ich aktualne
Kolejny zakup lekkiego taboru miał miejsce
wykorzystanie nie zaspokajajÄ… potrzeb przewozowych regionu.
w 2005 roku. Tym razem były to 3 szynobu-
sy produkcji bydgoskiej PeSy. Dwa z nich to
jednoczłonowe SA103, trzeci  dwuczłonowy
Szynobus SA132 na stacji Gdynia Główna
szynobus SA131. Jak się póz
niej okazało, pro-
totyp ten został wyprodukowany tylko w jednym
egzemplarzu. Wyposażono go tylko w jeden
silnik o mocy 500 kW. Dla tak dużego i pojem-
nego pojazdu okazało się to mało funkcjonalnym
rozwiÄ…zaniem. Z kolei szynobusy SA103 sÄ… tak
naprawdę słabszą wersją typu SA106.
W 2006 roku zakupiono 3 ostatnie szynobusy
 dwuczłonowe pojazdy SA132 PeSA Bydgoszcz.
Powstały one na bazie prototypu SA131 i są do-
skonalszą wersją swego poprzednika, wyposażoną
m.in. w dwa silniki, każdy o mocy 350 kW.
POMORSKIE SZYNOBUSY
Lokalna specyfika
prędkość miejsc całkowita
W województwie pomorskim często można spo-
seria sztuk producent rok prod. moc silnika
max. siedzÄ…cych liczba miejsc
tkać na trasach dwa połączone ze sobą szynobusy.
SA101 2 ZNTK POZNAC
1991  1992 90 km/h 200 kW 94 236
Są one łączone we wszystkich możliwych konfi-
SA102 2 ZNTK POZNAC
1995  1996 90 km/h 2 x 200 kW 144 340 guracjach. Na trasie z Gdyni do Helu można m.in.
zobaczyć pociąg zestawiony z SA131 i SA132.
SA103 2 PESA BYDGOSZCZ 2005 120 km/h 350 kW 58 160
Pomorskie szynobusy obsługują następują-
SA109 1 KOLZAM RACIBÓRZ 2004 100 km/h 2 x 190 kW 62 + 11 180
ce trasy: Tczew  Chojnice (3 kursy dziennie),
SA131 1 PESA BYDGOSZCZ 2005 120 km/h 500 kW 120 290
Chojnice  Kościerzyna (4 kursy), Kościerzyna 
SA132 3 PESA BYDGOSZCZ 2006 120 km/h 2 x 350 kW 136 270
Wierzchucin (2 kursy, w tym jeden dłuższą trasą
przez Czersk), Gdynia  Kościerzyna (5 kursów),
Po torach województwa jez
dzi co prawda aż Pierwsze szynobusy pojawiły się tu na początku Gdynia  Hel (9 kursów + 1 do Władysławowa)
11 szynobusów, jednak zapotrzebowanie na lat 90. ubiegłego wieku. Wówczas zakupiono dwa oraz Lębork  A
eba (7 kursów). Kursy na Linii
taki tabor jest dużo większe. W Pomorskiem dwuczłonowe pojazdy typu SA101, które wypro- Lębork  A
eba realizowane sÄ… tylko w okresie let-
jest duża sieć regionalnych, niezelektryfiko- dukowały Poznańskie Zakłady Naprawcze Taboru nim, od drugiej połowy czerwca do końca sierp-
wanych linii kolejowych, ze sporymi potokami Kolejowego. Były to zarazem jedne z pierwszych nia. Z kolei skierowanie szynobusów na tę linię
podróżnych. Na wielu z nich w ogóle nie kur- szynobusów eksploatowanych na PKP. Pojazdy w wakacje powoduje braki taborowe i tym samym
sują szynobusy, natomiast inne są przez nie odbiegają komfortem od nowoczesnych auto- brak możliwości obsługi trasy Gdynia  Hel przez
obsługiwane tylko częściowo. Aby obsłużyć busów szynowych, są jednak mało awaryjne. autobusy szynowe.
wszystkie trasy autobusami szynowymi, nale- Parametry eksploatacyjne też odbiegają od współ- Nie spotkamy natomiast lekkiego taboru
żałoby zakupić przynajmniej jeszcze kilkanaście czesnych standardów. SA101 posiada tylko jeden na trasach, na których wydawałby się on nie-
wielkopojemnych maszyn tego typu. silnik małej mocy i może się rozpędzać zaledwie zbędny, np. Chojnice  Szczecinek i Szczecinek
do 90 km/h. Drugim pojazdem starszej generacji  Słupsk. Jak dotąd w województwie nie udało
Trudy różnorodności jest SA102, wyprodukowany przez ten sam ZNTK. się reaktywować przewozów pasażerskich na
Województwo pomorskie eksploatuje naj- Pojazdów tej serii są także dwie sztuki. Trójczłono- żadnej z nieczynnych linii kolejowych. Były pla-
więcej typów autobusów szynowych. Na lo- we autobusy szynowe są pojemniejsze od SA101, ny reaktywacji linii Lębork  Kartuzy. Tę trasę
kalnych szlakach kursuje 6 różnych pojazdów wyposażone już w dwa silniki. Jak dotąd jest to miała obsługiwać Szybka Kolej Miejska w Trój-
aż trzech producentów. Cztery to konstrukcje najbardziej pojemny szynobus w Polsce, może mieście, używanymi, niemieckimi szynobusami
starszej, a siedem nowszej generacji. Właści- jednorazowo przewozić aż 340 pasażerów. SA101 typu VT624, które planowano zakupić. Niestety,
cielem pojazdów z pierwszej grupy są PKP i SA102 można spotkać przeważnie na trasach Urząd Transportu Kolejowego nie wydał zgodny
Przewozy Regionalne, zaś 7 nowych szyno- Tczew  Chojnice i Gdynia  Kościerzyna. na eksploatowanie ponad 40-letnich pojazdów.
busów należy do Urzędu Marszałkowskiego Pierwsze autobusy szynowe nowej generacji Paradoksalnie ten sam urząd wydał wcześniej
Województwa Pomorskiego, który użycza je pojawiły się w województwie w 2004 roku. Jako zgodę na eksploatowanie identycznych pojaz-
nieodpłatnie Pomorskiemu Zakładowi Przewo- pierwszy zakupiono bardzo popularny w Polsce, dów w województwie zachodniopomorskim.
zów Regionalnych. dwuczłonowy pojazd SA109 produkcji racibor- P. B. Jezierski
KURIER PKP 20/18.05.2008 17
Fot. P. B. Jezierski
KOLEJ NA ÅšWIECIE
Do Londynu w 20 godzin
Do Londynu w 20 godzin
Pociag VirginTrains na stacji Holyhead
sokość zależy od klasy  14 euro (II klasa) i 28 euro
Z biletem FIP można zwiedzić całą Europę. Korzystając z najbardziej
(I klasa). Podróż Thalysem trwa niecałe 4 godziny,
komfortowego środka transportu  pociągu  da się dojechać nawet
na dworzec Nord w Paryżu pociąg przyjeżdża o 11.05.
na Wyspy Brytyjskie.
Tutaj ostatnia przesiadka i najbardziej emocjonujÄ…cy
etap podróży  pociągiem dużych prędkości Euro-
Dojazd po żelaznych drogach do Wielkiej Brytanii Wszyscy przewoz
nicy honorują bilet FIP. Nie ma star pod kanałem La Manche.
jest możliwy od 14 lat dzięki wybudowaniu Eurotu- obowiązku dopłat oraz obowiązkowej rezerwacji,
nelu pod kanałem La Manche. Z biletem FIP można nawet w najszybszych pociągach. W niektórych skła- W tunelu do 160 km/h
więc śmiało planować podróż do Wielkiej Brytanii. dach, zwłaszcza na trasie Londyn  Glasgow, zaleca Pociągi Eurostar między Paryżem a Londyną
Koleje brytyjskie stoją na wysokim poziomie. się jednak zarezerwowanie miejsca, gdyż są one czę- kursują cyklicznie przez cały dzień co 30 minut
Bardzo rozwinięta jest sieć szybkich pociągów da- sto wypełnione po brzegi. w godzinach szczytu i co 60 poza szczytem. W nocy
lekobieżnych, łączących największe miasta ze stolicą kursy nie są realizowane. W tym roku oddano do
 Londynem. Na szczególną uwagę zasługuje gęsta Tylko dwie przesiadki użytku ostatni odcinek trasy dla podmorskiego
sieć kolejowa w obrębie Londynu, po której kursują Dojazd z Polski do Anglii jest z roku na rok ekspresu  pod samym Londynem, dzięki czemu
pociągi aglomeracyjne, tworzące wraz z siecią metra coraz krótszy, a to za sprawą rozwoju i rozbudowy podróż skróciła się do niespełna dwóch godzin
doskonały system komunikacyjny. europejskiej sieci kolei dużych prędkości. Wybierając i piętnastu minut. Pociąg kursuje ze stałą prędkoś-
się w podróż do Londynu, już od Berlina będzie- cią 300 km/h, jedynie w samym tunelu zwalnia do
Tylko dla pracowników my podróżować z prędkością powyżej 200 km/h. 160 km/h.
Koleje w Wielkiej Brytanii zostały sprywatyzo- Na podróż należy się zaopatrzyć w bilet FIP z kupo- Od 2008 roku Eurostary dojeżdżają do nowej
wane. W kraju funkcjonuje kilkunastu prywatnych nami na Niemcy, BelgiÄ™, FrancjÄ™ i WielkÄ… BrytaniÄ™ stacji London St. Pancras International (dotychczas
przewoz
ników. Każdy z nich dysponuje własnym ta- (DB+SNCB+SNCF+ATOC). London Waterloo Int.). W pociągach tych obowią-
borem i obsługuje konkretne trasy. Najwięksi i naj- W obecnym rozkładzie jazdy dojazd z Warszawy zuje odprawa check-in, co oznacza, że podróżni od-
ważniejsi przewoz
nicy to: Virgin Trains i Gner, oferu- do Londynu trwa tylko 20 godzin i wymaga dwóch prawiani są przed odjazdem. Bilety oraz paszporty
jący przewozy szybkimi pociągami między wielkimi przesiadek. Najkorzystniejsze połączenie oferuje po- sprawdza się przed wejściem do pociągu.
miastami. Wśród pozostałych przewoz
ników  ze ciąg EuroNight  Jan Kiepura , wyjeżdżający codzien- Perony, z których korzysta Eurostar, są oddzielo-
względu na zajmowaną pozycję  wymienić należy: nie z Warszawy Centralnej o 17.55, którym należy ne, nie można się do nich dostać bez ważnych bile-
Silverlink, Arriva, First i Southeastern. dojechać do stacji Köln Hbf. Podróż trwa 12 godzin, tów. Co istotne, w niektóre dni można mieć kÅ‚opot
Bilet FIP na Wielką Brytanię wydawany jest na w Kolonii pociąg jest o 6.14 rano. W pociągu znaj- z dostaniem biletu na wybrany pociąg ze względu
całe Zrzeszenie Przewoz
ników Kolejowych (ATOC), dują się wagony sypialne, kuszetki oraz sliperetka. na bardzo dużą frekwencję.
w skład którego wchodzą wszyscy przewoz
nicy pasa- Obowiązkowa dopłata za sliperetkę wynosi 4 euro. Bilet FIP uprawnia wprawdzie do przejazdu Eu-
żerscy. Bilet wydawany jest wyłącznie pracownikom, W Kolonii przesiadka na pociąg dużych prędko- rostarem, jednak nie za darmo, a jedynie z ulgą.
dla ich rodzin przysługuje jedynie 50-procentowa ści Thalys do Paryża, który odjeżdża o godzinie 7.13. Przed podróżą należy kupić stosowny bilet, okazując
ulga przy przejazdach wszystkimi pociągami w Wiel- Obowiązują w nim ceny globalne, tak więc przed książeczkę FIP. Do zakupu takiego biletu niekoniecz-
kiej Brytanii. odjazdem należy wykupić stosowną dopłatę. Jej wy- nie trzeba posiadać sam bilet FIP, wystarczy jedy-
18 KURIER PKP 20/18.05.2008
Fot. P. B Jezierski
KOLEJ NA ÅšWIECIE
nie karta zniżek FIP. To ważne, gdy podróżujemy W kraju są dwie główne magistrale, na któ- poczekalnie  Lounge , z których mogą skorzystać
z rodziną, której nie przysługują bezpłatne bilety FIP rych składy rozwijają prędkość do 200 km/h. podróżni z biletami I klasy, w tym FIP.
na Francję i Wielką Brytanią. Cena biletu na Euro- Pierwsza to trasa z Londynu do Glasgow, przez Rozkłady jazdy pociągów w Anglii są ogólno-
star zawsze będzie taka sama, bez względu na to, York, Newcastle, Edinburgh. Operatorem jest na dostępne. Można je dostać bezpłatnie na każ-
czy okażemy bilet FIP czy tylko kartę zniżek FIP. Za- niej Gner. Druga to również trasa z Londynu do dym dworcu. Każdy przewoz
nik wydaje osobne
leży ona też od pociągu, którym będziemy jechać  Glasgow, jednak przez Crewe, Lancaster. Kursują rozkłady dla swoich pociągów z podziałem na
w bardziej obciążonych obowiązuje droższa tary- tędy pociągi Virgin Trains  składy Pendolino trasy  są one wydawane w postaci folderów.
fa. Średnio bilet z ulgą FIP kosztuje ok. 28 euro z wychylnym nadwoziem. Wielka Brytania słynie z doskonale zorga-
w II klasie. Co ważne, w Anglii, w odróżnieniu od innych kra- nizowanej kolei aglomeracyjnej, kursującej
Podróż nimi nie jest tania, jednak nie ma wy- jów, nie trzeba uiszczać obowiązkowych dopłat do w obrębie Londynu. Sieć rozbudowana jest do
boru. Jeszcze dwa lata temu można było wybrać biletu FIP w pociągach dużych prędkości. Nie ma też nieprawdopodobnych rozmiarów, obsługuje ją
alternatywną, dłuższą, ale tańszą przeprawę pro- obowiązkowej rezerwacji miejsc. aż 16 operatorów. Pociągi kursują co kilka  kil-
mem. Z francuskiego portu Callais do brytyjskiego We wszystkich pociągach kwalifikowanych, kanaście minut (na niektórych liniach przez
Dover pływały promy przewoz
nika P&O Ferries w I klasie podróżni dostają bezpłatny poczęstunek całą dobę). Bilet FIP jest ważny na wszystkie
Limited, który uczestniczył w zrzeszeniu FIP i wyda-  kawę/herbatę i ciastko. Herbata podawana jest pociągi, jednak często może być problem z do-
wał dwa kupony na bezpłatny rejs. Niestety, P&O w eleganckiej, porcelanowej zastawie, czajniczek staniem się na peron, gdyż do pociągów trzeba
wystąpiło z zrzeszenia FIP. i filiżanki znajdują się przy każdym stoliku. się przejść przez bramki, tak jak w metrze.
Przemieszczanie siÄ™ kolejÄ… miejskÄ… w Londynie
Dwie magistrale Doskonała kolej aglomeracyjna nie jest jednak proste. Pociągi i poszczególne linie
Pociągi w Wielkiej Brytanii nie dzielą się na Na większości tras w Wielkiej Brytanii pociągi nie mają oznaczeń. Pociągi operatorów pomalowa-
kategorie. Nie ma tu pociągów klasy intercity, jeżdżą cyklicznie i dość często. Uruchamianych ne są w najróżniejsze barwy, co utrudnia ich iden-
czy pospiesznych. Wszystkie składy rozpoznaje jest też kilka nocnych pociągów dalekobieżnych, tyfikację. W Londynie jest kilka głównych dworców
siÄ™ po przewoz
nikach, którzy specjalizują się w których oprócz wagonów z miejscami do siedze- kolejowych (Euston, Paddington, Kings Cross), z któ-
w przewozach regionalych, aglomeracyjnych czy nia, znajdują się wagony sypialne. Miejscówka na rych odjeżdżają pociągi dalekobieżne w różne rejony
kwalifikowanych. Kolej na wyspach charakteryzu- wagon sypialny jest bardzo droga. Wielkiej Brytanii. Do poruszania się między głów-
je również to, że nie ma tu tzw. klasycznych po- W Wielkiej Brytanii na niektórych stacjach bilet nymi dworcami służy również kolej aglomeracyjna.
ciągów, czyli złożonych z lokomotywy i wagonów, na przejazd należy okazać przed wejściem na pe- Niestety, często, aby dostać się z jednego dworca na
są tylko pociągi zespolone (jednostki spalinowe ron. Na największych dworcach na przykład Glasgow drugi, trzeba się przesiadać nawet dwa razy.
i elektryczne). Central czy London Euston znajdujÄ… siÄ™ ekskluzywne P. B. Jezierski
ciągu. Realizacja tego przedsięwzięcia przewi-
dywana jest na 2013 rok. W ciągu najbliższych
Superszybkie Chiny
pięciu lat zbudowana zostanie linia licząca 1320
km. Koszt tej inwestycji to około 31 miliardów
O projekcie tego połączenia mówiono ofi- dolarów. Dzięki nowemu połączeniu między
Chińskie kolejnictwo rozwija się
cjalnie od ponad dziesięciu lat. Jednak do- stolicą a gospodarczą metropolią Chin, podróż
z coraz większym impetem.
piero w tym roku słowa zamieniły się w czyny. na tym odcinku skróci się o ponad połowę. Po-
Już za kilka lat superszybka kolej
Premier Chin Wen Jiabao położył już kamień ciąg pędzący z prędkością 350 km/h dowiezie
połączy Pekin i Szanghaj.
węgielny pod budowę linii superszybkiego po- pasażerów w czasie około 5 godzin. Szybka ko-
lej przyczyni się również do zwiększenia liczby
Na poczÄ…tku kwietnia
podróżujących tym środkiem transportu.
Chińczycy przedstawili
Ponad 70 proc. kosztów inwestycji pokryje
pociÄ…g CRH skonstruowany
chińskie ministerstwo kolejnictwa. Towarzy-
na bazie technologii
ICE Siemensa. stwo ubezpieczeniowe Ping An Insurance (Gro-
Na zdjęciu
up) Co of China Ltd. Jest drugim najpotężniej-
pierwowzór Siemensa
szym inwestorem projektu. Mniejsze udziały
wyprodukowany
w tym przedsięwzięciu mają m.in. National
dla Renfe
Council for the Social Security Fund i China De-
velopment Bank (CDB).
Dzięki wprowadzeniu superszybkich pocią-
gów, chińskie kolejnictwo dołączyło do grona
najnowocześniejszych kolei świata  francu-
skiej, niemieckiej i japońskiej. Już teraz sieć
kolejowa Chin zajmuje pierwsze miejsce pod
względem długości w Azji i trzecie na świecie.
Monika Gajewska
KURIER PKP 20/18.05.2008 19
Fot. J. Neuhofer
HISTORIA
Śladami azjatyckich robotników
Losy kilkunastu tysięcy alianckich
jeńców, którzy budowali kolej
z Tajlandii do Birmy, sÄ… znane
i udokumentowane. Mniej siÄ™ jednak
pamięta o śmierci kilkudziesięciu
tysięcy azjatyckich robotników.
Budowa linii kolejowej, która połączyła Taj-
landię z Birmą, została okupiona śmiercią tysię-
cy istnień ludzkich. Z chorób, głodu i podłego
traktowania umierali azjaci i jeńcy alianccy. Nie
bez powodu nazwano ją  koleją śmierci . Przy jej
powstawaniu pracowało około 250 tysięcy Tami-
lów, Chińczyków, Malezyjczyków i Birmańczyków.
Początkowo Japończycy zatrudniali Azjatów, do-
piero po zajęciu Malajów, Singapuru i Indonezji,
Most kolejowy na rzece Kwai
kiedy wzrosła liczba jeńców alianckich, pomyśleli
o włączeniu ich do morderczej pracy. Szacuje się,
że do budowy mostu zaprzęgnięto około 60 tys. dziesiątkowały ich choroby, powalał głód. Szalała skich pomocy wdowom i krewnym tych, którzy
jeńców z USA, Australii, Holandii i Wielkiej Bryta- dyzenteria, beriberi, malaria i epidemia cholery. zmarli przy budowie kolei. W 1967 r. Japończycy
nii. Zmarło ok. 12 tys. z nich. Pamięć o nich jest Kolej śmierci funkcjonowała do sierpnia 1945 r. wypłacili dziesiątki milionów dolarów wojen-
dobrze zachowana  opublikowano wiele wspo- Dwa lata póz
niej linię z taborem sprzedano rzą- nych reparacji niezależnemu rządowi Malezji.
mnień, sporządzono dokumentację, nie wspo- dowi Tajlandii, który w 1957 r. uruchomił odcinek Z ponad 85 tys. malajskich robotników  jak
minając o fabularnej hollywoodzkiej produkcji z Nong Pladuk do Nam Tok. podają statystyki japońskie z tamtych lat
 Most na rzece Kwai na podstawie powieści  zmarło 33 tys. Nikt nie szukał ciał porzuco-
Pierre a Boulle a. Ostatni świadkowie nych w dżungli blisko torów.
O azjatyckich robotnikach, chociaż zmarło ich Nikt nie potrafi podać dokładnej liczby ofiar  Nie dbamy o naszych ludzi i dlatego jesteśmy
kilkadziesiąt tysięcy, mało kto pamięta. Jeńcy azjatyckich robotników. Historycy przypuszczają, że nazywani krajami trzeciego świata  mówi gorzko
i azjatyccy robotnicy pracowali przy budowie tej życie straciło ponad 70 tys. osób, niektórzy twierdzą, profesor historii Worawut Suwannarit z Uniwersy-
samej linii, ale ich drogi się nie stykały. Śmierć że mogło ich być nawet ponad 100 tysięcy. Czas pły- tetu Kanczanaburi Rajabhat.
tego nie zmieniła, prochy żołnierzy spoczywają na nie nieubłaganie, jeden po drugim odchodzą świad- Winą za taki stan rzeczy obarcza się też Bry-
dwóch zadbanych cmentarzach w Kanczanaburi, kowie. Ostatni żyjący mają po 80 i 90 lat. Pojawili tyjczyków i ich rządy kolonialne w Birmie i Ma-
azjatyccy robotnicy leżą rozproszeni  najczęściej się ludzie, którzy zabiegają o udokumentowanie ich lajach, skąd wzięto najwięcej ludzi do budowy
tam, gdzie zmarli  w dżungli przy torach. losów. Jedną z nich jest Muthammal Palanisamy, kolei. Rząd Tajlandii niewiele uczynił, by uczcić
była nauczycielka z Malezji, która odnalazła dwu- pamięć zmarłych. W 1990 r. organizacja chary-
Kolej śmierci nastu świadków  głównie Tamilów  i spisuje ich tatywna przeczesywała teren w poszukiwaniu
Japończycy przystąpili do budowy kolei z Tajlandii wspomnienia. Świadkowie w większości są analfa- masowych grobów w miejscach, gdzie dzisiaj
do Birmy w 1942 roku. Tym sposobem chcieli obejść betami, wysłuchanie ich jest jedynym sposobem na rosną drzewa bananowe i limony. Nie zastoso-
aliancką blokadę Zatoki Bengalskiej. Inwestycję utrwalenie ich przeżyć. wano archeologicznej metody eksploracji mogił,
nadzorowały 5. i 9. Regiment Kolejowy Cesarskiej Tongyu Chalawankumpi był nastolatkiem, kiedy tylko przy użyciu narzędzi używanych raczej
Armii Japonii. Linia o długości 415 km wiodła od zabrano go od matki, obiecując jej dobrą zapłatę w budownictwie odnaleziono 500 szkieletów.
tajlandzkiej stacji Nong Pladuk do birmańskiej za pracę syna. Dwa ciężkie lata spędził na kładze- Kości zebrano i skremowano w Bangkoku, gdy
Thanbuyazat. Budowę rozpoczęto równocześnie niu szyn i rozbijaniu kamieni. Linię budowano przy po badaniach australijskich naukowców, okazało
z obu krańcowych odcinków. Ekipy spotkały się pomocy rąk ludzkich i słoni, które lepiej traktowa- się, że nie są to ciała żołnierzy alianckich, tylko
po kilkunastu miesiÄ…cach w paz
dzierniku 1943 r. no niż ludzi. Tongyu Chalawankumpi zachorował, azjatyckich robotników. Dżungla skrywa jeszcze
w miejscowości Konkoita. Robotników pozyskiwano bał się, że umrze na torach, więc postanowił uciec. wiele szczątków. Apele historyków o utworzenie
na różne sposoby  jednych mamiono wizją uwolnie- Wskoczył do rzeki Kwai i przez siedem dni i nocy mogiły muzeum pozostają ciągle bez echa.
nia się z rąk brytyjskich kolonialistów, część zmuszo- płynął z prądem, trzymając się kawałka bambusa, Teresa Masłowska
no, wielu biedaków skuszono miską ryżu na dzień. zanim uratowali go i przygarnęli buddyjscy mnisi.
Japończycy brutalnie obchodzili się z robotni-
Korzystałam m.in. z: artykułu  Trying to honor Asians who
kami  do katorżniczej pracy zmuszano ich cią- W oczekiwaniu na muzeum
died building Burma-Thailand rail in WWII Thomasa Ful-
głym poganianiem i biciem. W niesprzyjających Po wojnie kolonialny rząd brytyjski w Mala-
lera w International Herald Tribune oraz serwisu muzeum
tropikalnych warunkach ludzie marli jak muchy, jach przyznał 1,5 miliona dolarów amerykań- Centrum Thailand-Burma Railway.
20 KURIER PKP 20/18.05.2008
Fot. J. Śmietańska
LUDZIE
Senior odznaczony
Kolejarz, harcerz, dobry człowiek to rzeczowniki, które opisują
jedną postać  Brunona Potockiego. Za swoją długą służbę został
odznaczony specjalnym harcerskim orderem.
Władze Związku Harcerstwa Polskiego, w uzna- długą część swojej  czynnej służby
niu wszystkich zasług Brunona Potockiego na spędził w 12 Białostockiej Drużynie
podstawie ż 69 ust. 2 pkt. 3 nadały mu Złoty Harcerskiej, której członkami byli nie-
Krzyż  Za zasługi dla ZHP . Wiekowy już harc- omal wyłącznie kolejarze.
mistrz ma duże problemy z chodzeniem (dlatego Całe spotkanie było bardzo wzru-
też nie uczestniczy w spotkaniach harcerskich), szającym wydarzeniem dla samego
stąd obecny komendant Białostockiej Chorągwi hm. Brunona Potockiego, któremu
ZHP, Andrzej Bajkowski złożył mu osobistą wizy- ze wzruszenia chwilami załamywał
tę, podczas której wręczył nadane odznaczenie. się głos, a w oczach widać było
Uczestnicy tego spotkania dość szybko zaczęli łzy. Wzruszenie udzieliło się zresz-
dyskutować o... kolejnictwie.  Przy tej okazji ze- tą wszystkim, a spotęgowane było
brało się u harcmistrza Potockiego sporo byłych tym, że od dłuższego czasu nikt nie
kolejarzy  oprócz mnie i odznaczonego, czyli odwiedzał starego harcerza.  Dla
emerytów kolejowych, komendant Bajkowski pra- takich osób najgorsza jest samot-
Harcmistrzowie: Czesław Szyszko, Brunon Potocki i Andrzej Baj-
cował kiedyś jako maszynista kolejowy  podkre- ność  brak wszelkiego kontaktu,
kowski  byli pracownicy PKP
śla obecny na spotkaniu Czesław Szyszko.  Stary zainteresowania czy nawet krótkiej
harcerz i kolejarz wyraz
nie się przy tej rozmowie rozmowy  zaznacza Szyszko.  To spotkanie członkami Kręgu Seniorów Harcerskich. Dzisiaj
ożywił. Niespełna 90-letni Potocki od ponad przypomniało także mi o obowiązku utrzymy- my ich odwiedzamy  jutro inni nas będą od-
70 lat funkcjonuje w strukturach harcerskich, wania na co dzień więzi koleżeńskich z byłymi wiedzali  podkreśla. red
KOLEJARZ-HARCERZ
Brunon Potocki urodził się 20 lipca 1920 r. w Małkini Górnej. Do harcerstwa wstąpił
w 1934 roku do 3 Białostockiej Drużyny Harcerskiej, w rok póz
niej przechodzi do 9 BDH,
pełniąc funkcję zastępowego. Następnie był przybocznym 12 Białostockiej Drużyny Har-
cerskiej  Żeglarskiej, przy  Rodzinie Kolejowej w Białymstoku. Drużynowym był wówczas
dh. Bonifacy Bazalski, opiekunem zaś kolejarz Zygmunt Tworkowski, którego trzej synowie:
Zenon, Edward, Henryk, byli harcerzami tej drużyny. Drużyna ta na początku roku 1938,
po otrzymaniu krótkofalówki, zostaje przekształcona na radiolokacyjną, którą zarejestrowano
pod kryptonimem SP2HB (numer nasłuchu SPL 1809).
Wstępne szkolenia grupy harcerzy, w której znalazł się m.in. druh Potocki, związane
z obsługą radiostacji prowadził Tworkowski. Jako radiotelegrafista PKP miał wiedzę na
temat obsługi i możliwości takich urządzeń. W 1939 roku, wraz z czterema innymi harce-
rzami, Potocki został skierowany na kurs nasłuchu radiowego do Ośrodka Harcerskiego
w Górkach Wielkich, skąd wrócił tuż przed wybuchem II wojny światowej. We wrześniu,
działając w ramach Pogotowia Harcerzy, grupa radiolokacyjna namierzyła dywersantów
niemieckich na wieży kościoła ewangelickiego przy ul. Warszawskiej (obecnie kościół
rzymskokatolicki pw. św. Wojciecha) w Białymstoku.
Najdłużej dh. Brunon Potocki związany był z tą drużyną 12BDH, w której około 99 proc.
stanowili kolejarze i ich dzieci. Ze statystyk wynika, że w 1935 roku, drużyna liczyła 56 har-
cerzy. W okresie jej istnienia, przewinęło się setki harcerzy  póz
niejszych pracowników PKP.
Sam druh Brunon już przed wojną rozpoczął pracę w PKP, kontynuował ją w okresie okupacji
i długo po wojnie m.in. jako dyżurny ruchu, potem kierownik pociągu. W latach 80. XX w.
odszedł ostatecznie na emeryturę kolejową. Od roku 1983 był także członkiem Komisji Histo-
rycznej przy Komendzie Chorągwi ZHP, następnie członkiem Kręgu Seniorów Harcerskich im.
ks. phm. Pawła Grzybowskiego. W 2001 roku Brunon Potocki został awansowany do stopnia
podporucznika za swoją wojenną działalność w Pogotowiu Harcerzy.
Czesław Szyszko
Kierownik pociÄ…gu Brunon Potocki, pierwszy stoi w drzwiach
KURIER PKP 20/18.05.2008 21
Fot. arch. C. Szyszko
Fot. arch. C. Szyszko
SPORT I TURYSTYKA
682 stopNIe W góRę
Kilkudziesięciu kolejarzy wzięło udział w rajdzie  XVIII Marcowe Koty Szczeliniec Wielki. To najwyższe wzniesienie Gór Stoło-
wych (919 m n.p.m.). Na szczyt prowadzÄ… 682 kamien-
po Ziemi Kłodzkiej. Zwiedzili m.in. czeskie skalne miasto  Adrszpach, a także
ne stopnie. Z punktów widokowych można podziwiać
Kudowę-Zdrój, kopalnię węgla w Nowej Rudzie i sztolnie w Walimiu.
całą Ziemię Kłodzką. Przy dobrej widoczności widoki
Rajd w tym roku odbył się  wbrew nazwie  ny liczy około 3,5 kilometra długości  relacjonuje zapierają dech w piersiach.
w kwietniu. Prowadził go Józef Saar, przewodniczą- Sylwestra Stolarczyk.  Znajduje się tu kilkaset skał, Kolejnym etapem kolejarskiej wędrówki była ko-
cy Komisji Turystyki MRKFTiDK  Kolejarz w War- o fantastycznie ukształtowanych formach. Wędrów- palnia węgla w Nowej Rudzie i sztolnie w Walimiu.
szawie. Bazą wypadową był ośrodek  Marysieńka ka labiryntem skalnych korytarzy pozostawia nieza- Podziemna trasa turystyczna kopalni węgla liczy
w Lewinie Kłodzkim. pomniane wrażenia  dodaje. Niektóre skały mają około 700 metrów górniczych korytarzy. Pokonuje
Impreza rozpoczęła się od zwiedzania Kudowy niemal sto metrów wysokości. Polskim kolejarzom się ją wyłącznie przy świetle górniczych lampek.
Zdroju  najstarszej miejscowości uzdrowiskowej szczególnie do gustu przypadł wodospad opadający  W zwiedzanych wyrobiskach można poznać stoso-
w Sudetach. Europejską sławę miejscowość ta za- z wysokości 19 metrów. wane dawniej techniki wydobywcze i zobaczyć urzą-
wdzięcza wodom mineralnym wypływającym z trzech Polska również może się pochwalić podobnymi dzenia górnicze, które były lub nadal są używane
z
ródeł.  W Kudowie leczy się przede wszystkim  skalnymi miastami .  To piaskowce stanowiące przy wydobywaniu węgla  informuje Sylwestra
choroby serca i układu krążenia  mówi Sylwestra Stolarczyk.  Znajduje się tu też jedyna w Polsce
Stolarczyk, jedna z uczestniczek wycieczki. dostępna dla turystów podziemna kolejka górnicza.
Komisja Turystyki MRKFTiDK  Kolejarz w War-
U podnóża Góry Parkowej, z której wypływają Część podziemnej trasy uczestnicy pokonali właśnie
szawie dziękuje SKSTiK  Kolejarz za finansowe
wspomniane z
ródła, znajduje się przepiękny Park tą kolejką  dodaje.
wsparcie imprezy, a także kierownictwu ośrodka
Zdrojowy. W nim znajduje się największa i najład- Ostatni punkt  sztolnie w Walimiu. Od 1943
 Marysieńka oraz przewodnikowi Stanisławowi
niejsza na Dolnym Śląsku Pijalnia Wód Mineral- Walickiemu za pomoc w organizacji rajdu.
roku Niemcy budowali tu potężne bunkry, tunele,
nych. Jej wnętrze ozdabiają obrazy węgierskiego komory. Budowle te powstawały pod wspólnym
malarza A. Molnara, przedstawiające rozwój uzdro- kiedyś dno morza. Na skutek ruchów górotwórczych kryptonimem Riese (Olbrzym). Drugi taki kompleks
wiska. Obok, w Sali Koncertowej odbywają się słyn- zostały wypiętrzone do wysokości kilkuset metrów. podziemnych bunkrów znajduje się w Osówce.
ne Festiwale Moniuszkowskie. Erozja spowodowała wyrzez
bienie fantastycznych form Bunkry te nie zostały ukończone i do dziś nie wia-
Kolejarze podczas wspólnej wyprawy podziwiali skalnych  należą do nich Szczeliniec Wielki, Szczeli- domo, jakie miało być ich ostateczne przeznaczenie.
także uroki Adrszpachu  Skalnego Miasta, znajdu- niec Mały (niedostępny dla turystów) oraz Błędne Do wykuwania wyrobisk w litej skale Niemcy wykorzy-
jącego się na terenie Narodowego Rezerwatu Przy- Skały  opowiada Sylwestra Stolarczyk. stywali więz
niów obozu Gross-Rosen. Trzeba przyznać
rody w Czechach.  Adrszpach zajmuje powierzchnię Grupa prowadzona przez Józefa Saara wraz z prze- ,że kryptonim Riese (Olbrzym) w pełni oddaje ogrom
około 1800 metrów kwadratowych, a szlak turystycz- wodnikiem Stanisławem Walickim pokonała trasę na powstałych budowli. red
Członkowi Rady Nadzorczej Członkowi Rady Nadzorczej Panu Drogiej koleżance
Panu
Panu
Henrykowi Goz
lińskiemu
Krystynie Bogusz
Piotrowi Geblowi Piotrowi Geblowi
pracownikowi  PKP Intercity S.A.
wyrazy współczucia i kondolencje
wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci
wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci
wyrazy smutku i głębokiego współczucia z powodu niespodziewanej śmierci
z powodu śmierci
MATKI
MATKI
MaMY
ŻONY
składa
składa składają Dyrekcja Biura BWF
Zarząd PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Rada Nadzorcza PKP Polskie LInie Kolejowe S.A. składają koleżanki i koledzy z Zakładu Warszawa wraz z koleżankami z  PKP Intercity S.A
22 KURIER PKP 20/18.05.2008
Fot. arch. S. Stolarczyka
ROZMAITOÅšCI
KRZY­Å»Ã“W­KA NR 20
1 2 3 4 5 6"ð 6‚ð 7 8 9 10 11 12 13 14 15
AGRESOR RODZAJ NA NIM WISZ
CIASTKO BROC
ABO- ADORATOR, DRAPIEŻNA OZDOBA FARBA ATRYBUT ODMIANA ALOTROPO- MIASTO KLUB USTRÓJ SPO- POLSKI
METALOWEJ SZALE WAGI Z UBITEJ RYGENÓW LOWELAS RYBA TROPI- RYSUNKOWA PODKA
A- KOBIETY USTALONA WA ODMIANA W IRLANDII PIA
KARSKI A
ECZNO-GO- TANIEC
ZATYCZKI PIANY AUSTRAL. KALNA KSI
ŻKI DOWA W HODOWLI TLENU Z GDYNI SPODARCZY LUDOWY
16 17 18"ð 18‚ð 19 20 21 22 23 24 25"ð
1 2 3 4 5
WCZESNA SKALECZE- DO PRAC OKR
G ADM. OWAD Z RZ
- JEZIORO, MIA- NADRZEWNY VICENTE... MITYCZNY RZEKA DRYBLAS,
PORA DNIA NIE POD WOD
W SZWAJ- DU PROSTO- STO I RZEKA SSAK AU- REŻYSER MYŚLIWY WE WSCH. DR
GAL
CARII SKRZYDA
YCH W ROSJI STRALIJSKI HISZPAC
SKI Z TEB FRANCJI
25‚ð 26
6"ð 7 8 9 10 11 12 13
PIERWSZA WA
OSKA
‚ð
ÅšPIEWACZKA STACJA
OPERY TV
10
27
14 15
CZESKA
FIRMA
OBUWNICZA
13 12 5
28 29
16 17 18"ð
WALUTA MIASTO NA
‚ð
W ANGLII POA
UDNIU
IZRAELA
2 4
30
19 20 21 22
ANTYLOPA
GRZYWIASTA
16
31
23 24 6 25"ð 26 27
CÓRKA
‚ð
ZEUSA
I TEMIDY
1
32
28 29 30
ZNAWCA
BUDOWY
ZIEMI
9 3
33 34
31 32 33
W PARZE WIECZNO-
Z OPIERUN- ZIELONE
KIEM DRZEWO
8
35 36
34 35 36
BARTOSZ... GRUPA NAJ-
PIA
KARZ LEPSZYCH
ARKI GDYNIA SPORTOWCÓW
15 14 7 11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
ROZWI
­ZANIE KRZY­Å»Ã“WKI NR 15
Qu­iz dla u­waż­nych nr 20
nagrodÄ… za po-
prawne rozwiÄ…za-
Po­zio­mo­: 5) bÅ‚onica, 10) goÅ‚owÄ…s, 15) rokada,
nie krzyżówki jest
16) róża, 17) joga, 18) podarek, 19) zraz, 20) czop,
Znajdz
o­dpo­wie­dzi
cyfro­wy o­dtwa­
21) darda, 22) lęk, 23) reza, 24) nawyk, 26) A
eba,
rzacz MP3.
27) nukus, 30) wanad, 32) inwalida, 35) skrawek,
W każ­dym no­wym nu­me­rze­ Kuriera PKP
36) aut, 37) detal, 38) alpaka, 39) krzak.
cze­kajÄ… atrakcyjne­ nie­spo­dzianki. Wystar­
rozwiązania krzyżówki (wystarczy hasło) należy
czy do­kÅ‚adnie­ prze­czytać tygo­dnik i o­dpo­­ Pio­no­wo­: 1) KÅ‚odawa, 2) jarzÄ™biak, 3) bÅ‚a-
przesÅ‚ać na kartce pocztowej lub listownie z na­
zenada, 4) gągoł, 5) brodawka, 6) okaryna,
wie­dzie­Ä‡ na trzy pytania.
klejonym kuponem wyciętym z gazety w ciągu
7) nard, 8) ideał, 9) cakle, 10) górka, 11) Oża-
Kartki po­czto­we­ lu­b e­­maile­ adre­so­wane­
trzech tygodni od daty wydania numeru.
rów, 12) ojczulek, 13) wozak, 14) sapa, 25) kawa,
do­ re­dakcji z prawidÅ‚o­wymi o­dpo­wie­dziami,
28) udar, 29) sala, 31) Oka, 33) nur, 34) ito.
adre­se­m nadawcy i NUMEREM QUIZU, we­zmÄ… K U P O N
Prze­syÅ‚ki be­z ku­po­­
u­dziaÅ‚ w lo­so­waniu­ nagród rze­czo­wych.
HasÅ‚o­: KÅ‚o­dzko­ Główne­. nu­ i adre­su­ nadaw­
Na o­dpo­wie­dzi cze­kamy 3 tygo­dnie­ o­d cy nie biorÄ… udziaÅ‚u
nagrodÄ™  radio­bu­dzik  wylosowaÅ‚a Lu­cy­
KRZY­Å»Ã“WKA NR 20
w losowaniu.
daty wydania nu­me­ru­.
na WymysÅ‚o­wska  ciężków.
1. Które­ spółki ko­le­jo­we­ braÅ‚y u­dziaÅ‚ w tar­
gach TransRu­ssia?
Odpo­wie­dzi qu­izu­ z Kuriera PKP nr 15
2. Z ilu­ przÄ™se­Å‚ skÅ‚ada siÄ™ mo­st ko­le­jo­wy
w Bo­le­sÅ‚awcu­?
1. amsterdam
NAGROdY­  UPOMINKI  wylosowali:
2. .36 tysięcy kontenerów
Barbara Starnawska  radom i Lidia Le­o­niu­k
3. Wymie­Å„ trasy, na których ku­rsu­jÄ… szyno­­
3. 2500 metrów kw.  Policzna.
bu­sy se­rii SA101 i SA102.
NASZ ADRES:  Kurier PKP 00-801 Warszawa, ul. Chmielna 73a, e-mail: kurierpkp@kow.com.pl, kow@kow.com.pl
KURIER PKP 20/18.05.2008 23
au­TOr: BOGdan Malach
%ð


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2008 05 Choose the Data Recovery [Consumer test]
05 (18)
Akumulator do NISSAN PRIMERA P12 16 16V 18 16V 20 16V 20 i 1
ŚK 2008 05 Jak zacząć budowę makiety modułowej 2
2008 05 08 Wszystko co dziwne w reprywatyzacji( rozm z M Bajko)
2008 05 P odp
Badanie płytą 16 05 13 MC 20 ( rondo 1 w wa)
TI 01 05 18 T pl(1)
v 05 18
2008 05 GKrellm [Poczatkujacy]
2008 05 R odp
2008 05 Shelf Space

więcej podobnych podstron