5 Analiza wskaźnikowa

Wskaznik finansowy oznacza zwykle relację dwóch wielkości ekonomicznych w ujęciu
wartościowym. A zatem ogólną formułę na wskaznik finansowy (WF) przedstawić można
następująco:
WE1[PLN]
WF =
WE2[PLN]
gdzie:
WE1, WE2 - wielkość ekonomiczna 1, wielkość ekonomiczna 2
Wskazniki pozwalają na uchwycenie zależności i relacji pomiędzy różnymi składnikami
bilansu, rachunku zysków i strat, przepływami pieniężnymi, co pozwala na sformułowanie
sądów wartościujących i zaobserwowanie ewentualnych zagrożeń. Wskazniki finansowe
pozwalają również na analizę porównawczą między różnymi firmami, jak również na
analizę przyczynową.
- 1 -
Wyróżnia się cztery podstawowe grupy wskazników, a mianowicie:
a) wskazniki rentowności (zyskowności),
b) wskazniki płynności (zdolności regulowania zobowiązań bieżących),
c) wskazniki finansowania działalności (zadłużenia, wspomagania finansowego),
d) wskazniki sprawności zarządzania (rotacji i cyklów).
- 2 -
Wskazniki rentowności (zyskowności).
Wskazniki rentowności (zyskowności) obrazują relacje zysków osiąganych przez firmę
do różnych kategorii ekonomicznych. Ogólną formułę na wskazniki rentowności
przedstawić można zatem następująco:
Z
RO(WE) = �"100[%]
WE
gdzie:
Z - zysk,
WE - wielkość ekonomiczna.
Wskazniki rentowności są podstawowymi miernikami informującymi o zyskowności
sprzedaży, szybkości zwrotu majątku i kapitału własnego. Tendencja rosnąca tych
wskazników w kolejnych okresach oznacza poprawę efektywności funkcjonowania
jednostki.
- 3 -
Najczęściej wskazniki rentowności wyznacza się ujmując w kategorii zysk (Z) zysk netto
(ZN) natomiast w wielkościach ekonomicznych następujące kategorie:
1) przychodów ze sprzedaży S,
2) majątku (aktywów) A,
3) kapitału własnego KW.
Zatem poszczególne wskazniki rentowności przyjmują następujące postacie:
ZN
ROS = �"100[%]
1) wskaznik rentowności sprzedaży:
S
ZN
ROA = �"100[%]
2) wskaznik rentowności majątku (aktywów):
A
ZN
ROE = �"100[%]
3) wskaznik rentowności kapitału własnego:
KW
Możliwe jest również wyznaczenie wskazników rentowności dla innej niż zysk netto
kategorii zysku. Przykładowo często wyznaczany jest wskaznik rentowności sprzedaży w
ZzS
ROSZzS = �"100[%]
oparciu o kategorię zysku ze sprzedaży wg następującej formuły:
S
- 4 -
Przykład
Na podstawie poniższych danych oblicz wskazniki rentowności:
kapitał własny 2.000.000;
aktywa ogółem 2.800.000;
przychody ze sprzedaży 4.400.000 PLN;
koszty działalności operacyjnej 4.000.000 PLN;
pozostałe przychody operacyjne 250.000 PLN;
pozostałe koszty operacyjne 13.200 PLN;
przychody finansowe 9.000 PLN;
koszty finansowe 150.000 PLN;
zyski nadzwyczajne 1.000 PLN;
podatek dochodowy od osób prawnych 19%.
Rozwiązanie:
1. Przychody ze sprzedaży 4.400.000
2. Koszty działalności operacyjnej 4.000.000
3. Zysk / Strata ze sprzedaży 400.000
4. Pozostałe przychody operacyjne 250.000
5. Pozostałe koszty operacyjne 13.200
6. Zysk / Strata na działalności operacyjnej 636.800
7. Przychody finansowe 9.000
8. Koszty finansowe 150.000
9. Zysk / Strata brutto na działalności gospodarczej 495.800
10. Zyski nadzwyczajne 1000
11. Straty nadzwyczajne 0,0
12. Zysk / Strata brutto 496.800
13. Podatek dochodowy od osób prawnych 94.392
14. Zysk / Strata netto 402.408
- 5 -
- ROS = 402.408/ 4.400.000 = 0,079 = 7,9%
- ROE = 402.408/ 2.000.000 = 0,174 = 17,4%
- ROA = 402.408/ 2.800.000 = 0,124 = 12,4%
1. W badanym okresie średnio każda złotówka przychodów ze sprzedaży przyniosła przedsiębiorstwu zysk netto w
wysokości 7,9 grosza.
2. Przeciętnie każda złotówka zaangażowana w majątek przedsiębiorstwa przyniosła 12,4 grosza zysku netto. Przy
zachowaniu takiej efektywności wykorzystania aktywów, majątek przedsiębiorstwa zwróci się po nieco ponad 8
latach.
3. Przeciętnie każda złotówka kapitału własnego przyczyniła się do uzyskania 17,4 groszy zysku netto. Przy
zachowaniu takiej efektywności wykorzystania kapitału własnego, kapitał ten zwróci się po prawie 6 latach.
- 6 -
Wskazniki płynności (zdolności regulowania zobowiązań bieżących).
Wskazniki płynności służą do oceny bieżącej działalności przedsiębiorstwa (tj. oceny
gospodarowania zapasami, należnościami, środkami pieniężnymi, zobowiązaniami
bieżącymi) w tym w szczególności do oceny zdolności przedsiębiorstwa do terminowego
regulowania zobowiązań krótkoterminowych.
Wskazniki płynności podzielić można na statyczne (wyznaczane na podstawie bilansu) oraz
dynamiczne wyznaczane na podstawie rachunku przepływów pieniężnych.
Statyczne wskazniki płynności
Ogólna formuła statycznych wskazników płynności przyjmuje następującą postać:
sMO
P =
ZK
gdzie:
P płynność finansowa,
SMO składniki majątku obrotowego,
ZK zobowiązania krótkoterminowe.
- 7 -
Do podstawowych statycznych wskazników płynności zalicza się:
a) wskaznik natychmiastowej płynności (PN) wskaznik oceny natychmiastowej zdolności
przedsiębiorstwa do uregulowania zobowiązań krótkoterminowych:
SP
PN =
ZK
gdzie: SP środki pieniężne; pozostałe oznaczenia j.w.
b) wskaznik szybkiej płynności (PS) wskaznik oceny zdolności przedsiębiorstwa do
uregulowania zobowiązań krótkoterminowych w terminie około1-3 tygodni:
SP + N
PS =
ZK
gdzie: N należności; pozostałe oznaczenia j.w.
c) wskaznik bieżącej płynności (PB) wskaznik oceny zdolności przedsiębiorstwa do
uregulowania zobowiązań krótkoterminowych w terminie około1-3 miesięcy:
SP + N + Zs
PB =
ZK
gdzie: Zs zapasy; pozostałe oznaczenia j.w.
- 8 -
Za optymalny poziom przyjmuje się najczęściej w praktyce następujące wielkości:
dla wskaznika szybkiej płynności ok. 1,0 1,5
dla wskaznika bieżącej płynności ok. 1,5 2,0.
Dokładne szacunki zalecanych wielkości wskazników płynności zależą od branży w jakiej
działa firma, jak i samych warunków działania firmy.
Jeżeli poziom wskazników obniża się znacznie poniżej zalecanego, występuje ryzyko utraty
przez przedsiębiorstwo zdolności do terminowego regulowania zobowiązań
krótkoterminowych.
Jeżeli wskazniki są zbyt wysokie, świadczy to o zamrożeniu w aktywach obrotowych
nadmiernych środków, które obniżają stopę zwrotu uzyskiwaną przez przedsiębiorstwo, a
zatem wskazują na nieefektywne zarządzanie bieżącą działalnością.
- 9 -
Przykład
W przedsiębiorstwie ALFA niżej wymienione wielkości kształtują się następująco:
a) środki pieniężne: 50.000 PLN,
b) należności: 200.000 PLN
c) zapasy: 110.000 PLN
d) zobowiązania bieżące: 120.000 PLN.
Oblicz wskazniki płynności. Zinterpretuj wyniki.
Rozwiązanie:
PN = 50.000 / 120.000 = 0,4
PS = (50.000 + 200.000) / 120.000 = 2,08
PB = (50.000 + 200.000 + 110.000) / 120.000 = 3
Wskazniki płynności szybkiej i bieżącej osiągnęły wartości przekraczające zalecane poziomy. Można zatem
przypuszczać, iż przedsiębiorstwo nie ma problemów z terminowym regulowaniem zobowiązań krótkoterminowych,
jednakże w majątku obrotowym zostało zamrożonych zbyt dużo środków, które powodują zmniejszenie stopy
zwrotu z prowadzonej działalności oraz wskazują na nieefektywne zarządzanie bieżącą działalnością. W
szczególności na uwagę zwraca zbyt wysoki poziom należności mogący wskazywać na trudności przedsiębiorstwa
w ściągnięciu należności od odbiorców.
- 10 -
Dynamiczne wskazniki płynności
Ogólna formuła dynamicznych wskazników płynności przyjmuje następującą postać:
OCF
W =
WE
gdzie:
W wydajność (wystarczalność),
OCF operacyjny przepływ pieniężny (operacyjny cash flow),
WE wielkość ekonomiczna.
Dynamiczne wskazniki płynności podzielić można na:
1) wskazniki wydajności,
2) wskazniki wystarczalności.
Wskazniki wydajności informują o wysokości uzyskanej nadwyżki gotówki z działalności
operacyjnej będącej efektem sprzedaży, zaangażowania majątku, kapitału własnego, natomiast
wskazniki wystarczalności informują o wysokości wygenerowanej nadwyżki z działalności
operacyjnej przeznaczonej na spłatę zobowiązań, wypłatę dywidend, zakup majątku trwałego.
- 11 -
Do podstawowych wskazników wydajności zalicza się:
OCF
WS =
a) wskaznik wydajności gotówkowej sprzedaży (WS): ;
S
OCF
WA =
b) wskaznik wydajności gotówkowej majątku aktywów (WA): ;
A
OCF
WE =
c) wskaznik wydajności gotówkowej kapitału własnego (WE): .
KW
Do podstawowych wskazników wystarczalności gotówkowej zalicza się:
OCF
WZob =
a) wskaznik wystarczalności gotówki na spłatę zobowiązań (WZob): ;
Zob
OCF
WO =
b) wskaznik ogólnej wystarczalności gotówki (WO): .
RK + O + D + NI
gdzie: RK raty kapitałowe zobowiązań, O odsetki, D dywidendy, NI nakłady inwestycyjne;
pozostałe oznaczenia j.w.
- 12 -
Wskazniki finansowania działalności (zadłużenia, wspomagania finansowego)
Wskazniki finansowania działalności wskazniki te mają na celu ocenę stopnia zadłużenia
i możliwości jego obsługi przez jednostkę oraz ocenę skali ryzyka związanego ze strukturą
pasywów.
Zbyt mały udział długu oznacza nieefektywne finansowanie (zbyt dużo majątku finansuje
droższy kapitał własny). Z kolei zbyt duży udział długu powoduje nadmierne ryzyko
niewypłacalności przedsiębiorstwa.
W ramach wskazników zadłużenia wyróżnia się:
c) wskazniki struktury kapitału,
d) wskazniki zdolności do obsługi zadłużenia.
- 13 -
Do podstawowych wskazników struktury finansowania działalności zalicza się:
a) Wskaznik zadłużenia ogólnego (Zo) wyznaczany wg wzoru:
Zob
Zo = �"100[%]
KW + Zob
gdzie: Zob zobowiązania; KW kapitał własny
Wskaznik ten określa udział wszystkich kapitałów obcych w kapitale całkowitym;
dopuszczalne zadłużenie firmy jest uzależnione od charakteru i typu działalności; jako
prawidłowy zwykle uznaje się wskaznik oscylujący wokół 33% - 50%;
b) Pokrycie zobowiązań kapitałami własnymi (PZobKW) obliczany wg wzoru:
KW
PZobKW =
Zob
gdzie: oznaczenia j.w.
Wskaznik ten stanowi inne ujęcie wskaznika zadłużenia ogólnego. Wskaznik ten powinien
kształtować się w przedziale od 1 do 2.
- 14 -
c) Wskaznik zadłużenia długoterminowego (ZD) obliczany wg wzoru:
ZobD
ZD =
KW
gdzie: ZobD zobowiązania długoterminowe; pozostałe oznaczenia j.w.
Wskaznik ten określa relację zobowiązań długoterminowych w stosunku do kapitału
własnego. Zalecany poziom tego wskaznika mieści się w przedziale między 0,5 a 1.
- 15 -
Dokonując analizy zadłużenia należy nadmienić o podstawowej zasadzie finansowania.
Zasada ta określana jest jako złota reguła bilansowa , która stanowi, iż majątek trwały
powinien być w pełni sfinansowany tzw. kapitałem stałym.
Kapitał stały (KS) określany jest jako kapitał, który przedsiębiorstwo ma do dyspozycji na
dłużej niż 1 rok. A zatem kapitał stały stanowi łączna wartość kapitału własnego (KW)
który ze swej istoty jest kapitałem powierzonym przedsiębiorstwu na czas nieokreślony
oraz zobowiązań długoterminowych (ZD) czyli zobowiązań o okresie wymagalności
ponad 1 rok. A zatem: KS = KW + ZD
Sprawdzeniu spełnienia przez przedsiębiorstwo złotej reguły bilansowej służy wskaznik
pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym (PMTKS):
KS
PMTKS =
MT
gdzie: oznaczenia j.w
Złota reguła bilansowa zostaje spełniona, gdy powyższy wskaznik jest większy lub równy jeden.
- 16 -
Przykład
Na podstawie poniższych danych oblicz oraz oceń wskazniki finansowania działalności w przedsiębiorstwie abc:
d) kapitał własny: 60 000 PLN
e) zobowiązania długoterminowe: 50 000 PLN
f) zobowiązania krótkoterminowe: 30 000 PLN
g) majątek trwały = 120.000.
Rozwiązanie:
ZO = [(50 000 + 30 000) / 140 000] *100 = 57%
PZobKW = 60 000/ 80.000 = 0,75
ZD = 50 000/60 000 = 0,83
PMTKS = (60 000+50 000) /120.000= 0,91
Na podstawie analizy powyższych wskazników należy stwierdzić, iż przedsiębiorstwo posiada zbyt duży udział
zobowiązań w kapitałach (57%). W konsekwencji dług przedsiębiorstwa nie znajduje pokrycia w kapitałach
własnych. W przedsiębiorstwie tym nie została spełniona również tzw. złota reguła bilansowa , czyli majątek
trwały nie w pełni został sfinansowany kapitałem stałym (wskaznik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym
ukształtował się poniżej jedności). Obrazu firmy zasadniczo nie poprawia wskaznik zadłużenia długoterminowego.
Mimo, iż ukształtował się on w przedziale wartości uznawanych za właściwe, ogólny poziom zadłużenia w
przedsiębiorstwie jest zbyt wysoki, co w konsekwencji powoduje nadmierne ryzyko niewypłacalności.
- 17 -
Wśród wskazników zdolności do obsługi zadłużenia wyróżnia się:
a) wskaznik pokrycia odsetek zyskiem (Poz) obliczany wg wzoru:
ZB + O
Poz =
O
gdzie: ZB zysk brutto, O odsetki.
Formuła ukazuje w jakim stopniu maksymalne możliwości firmy do spłaty odsetek bez
konsekwencji poniesienia straty przewyższają jej rzeczywiste obciążenia z tytułu odsetek.
b) wskaznik zdolności do spłaty obciążeń kredytowych (ZSOK) obliczany wg wzoru:
ZB + O + Am
ZSOK =
O + RK
gdzie: Am amortyzacja, RK rata kapitałowa kredytów i pożyczek, pozostałe oznaczenia j.w.
Formuła ukazuje w jakim stopniu maksymalne możliwości firmy do spłaty odsetek i rat
kapitałowych przewyższają jej rzeczywiste obciążenia z tych tytułów. Minimalna zalecana
wielkość tego wskaznika wynosi 1,5.
- 18 -
Wskazniki sprawności zarządzania.
Wskazniki sprawności zarządzania wskazują na efektywność zarządzania zasobami
majątkowymi przedsiębiorstwa jak i na sprawność zarządzania zobowiązaniami
krótkoterminowymi.
W ramach wskazników sprawności zarządzania wyróżnia się wskazniki: rotacji i cyklów.
Wskazniki rotacji pokazują, ile razy w trakcie analizowanego okresu dokonał się obrót
poszczególnymi składnikami jednostki. Czym więcej razy dokonano wymiany
poszczególnych składników majątku w roku obrotowym, tym było sprawniejsze
zarządzanie przedsiębiorstwem.
Wskazniki cyklów pokazują, ile przeciętnie dni utrzymywano analizowany składnik w
przedsiębiorstwie. Czym krócej utrzymywano poszczególne składniki majątku w
przedsiębiorstwie tym sprawniejsze było zarządzanie nimi.
- 19 -
Ogólną formułę na wskazniki rotacji przedstawić można zatem następująco:
S lub KO
RWE =
śWE
gdzie:
S - przychody ze sprzedaży,
KO - koszty operacyjne,
WE - średnia wartość wielkości ekonomicznej.
W zasadzie w liczniku ujmuje się wielkość przychodów ze sprzedaży. Koszty podstawowej
działalności operacyjnej występują w przypadku wyznaczania wskaznika rotacji zapasów
oraz wskaznika rotacji zobowiązań krótkoterminowych.
- 20 -
Do podstawowych wskazników rotacji zaliczyć należy:
S
RA =
a) wskaznik rotacji aktywów: gdzie: śA średnia wartość aktywów;
śA
S
RMT =
b) wskaznik rotacji majątku trwałego:
gdzie: śMT średnia wartość majątku trwałego;
śMT
S
RMO =
c) wskaznik rotacji majątku obrotowego: gdzie: śMO średnia wartość majątku
śMO
obrotowego;
S
RN =
d) wskaznik rotacji należności: gdzie: śN średnia wartość należności;
śN
KO
RZs =
e) wskaznik rotacji zapasów: gdzie: śZs średnia wartość zapasów;
śZs
KO
RZK =
f) wskaznik rotacji zobowiązań krótkoterminowych:
gdzie: śZK średnia wartość
śZK
zobowiązań krótkoterminowych; (uwaga: zalecana wielkość minimalna !);
- 21 -
Ogólną formułę na wskazniki cyklów przedstawić można następująco:
śWE
CWE = �" 365
S lub KO
gdzie: oznaczenia j.w.;
Zasady stosowania wielkości S i KO są identyczne jak w przypadku wskazników rotacji.
Do podstawowych wskazników cykli zaliczyć należy:
śN
CN = �"365
a) wskaznik cyklu należności: ; gdzie oznaczenia j.w.
S
śZs
CZs = �"365
b) wskaznik cyklu zapasów: ; gdzie oznaczenia j.w.
KO
śZK
CZK = �"365
c) wskaznik cyklu zobowiązań krótkoterminowych: ; gdzie oznaczenia j.w.
KO
(uwaga: zalecana wielkość maksymalna!)
- 22 -
Przykład
Na podstawie poniższych danych obliczyć wskazniki rotacji i cyklów w okresie t2
31.12.t1 31.12.t2
Majątek trwały w tym: 100.000 150.000
Rzeczowy majątek trwały 80.000 110.000
Majątek obrotowy 70.000 90.000
W tym:
Zapasy 40.000 50.000
Należności 20.000 30.000
RAZEM AKTYWA 170.000 200.000
Kapitał własny 120.000 160.000
Zobowiązania w tym: 50.000 40.000
Zobowiązania krótkoterminowe 18.000 12.000
RAZEM PASYWA 170.000 200.000
Przychody ze sprzedaży 250.000 280.000
Koszty operacyjne 220.000 240.000
- 23 -
Rozwiązanie:
1. Obliczenie wartości średnich ze wzoru: (stan na koniec okresu t1 + stan na koniec okresu t2)/ 2
średni stan majątku trwałego = (100.000 + 150.000)/ 2 = 125.000
średni stan rzeczowego majątku trwałego = (80.000 + 110.000)/ 2 = 95.000
średni stan majątku obrotowego = (70.000 + 90.000)/ 2 = 80.000
średni stan zapasów = (40.000 + 50.000)/ 2 =45.000
średni stan należności = (20.000 + 30.000)/ 2 =25.000
średni stan aktywów (pasywów) = (170.000 + 200.000)/ 2 = 185.000
średni stan zobowiązań krótkoterminowych = (18.000 + 12.000)/ 2 =15.000
2. Obliczenie wskazników rotacji:
Wskaznik rotacji aktywów = 280.000/ 185.000 = 1,51
Wskaznik rotacji majątku trwałego = 280.000/ 125.000 = 2,24
Wskaznik rotacji rzeczowego majątku trwałego = 280.000/ 95.000 = 2,95
Wskaznik rotacji majątku obrotowego = 280.000/ 80.000 = 3,5
Wskaznik rotacji zapasów = 240.000/ 45.000 = 5,33
Wskaznik rotacji należności = 280.000/ 25.000 = 11,2
Wskaznik rotacji zobowiązań krótkoterminowych = 240.000/ 15.000 = 16
3. Obliczenie wskazników cykli:
Cykl należności = 25.000/ 280.000 �" 365 = 32,6 dni
Cykl zapasów = 45.000/ 240.000 �" 365 = 68,4 dni
Cykl zobowiązań krótkoterminowych = 15.000/ 240.000 �" 365 = 22,8 dni
- 24 -
W badanym okresie średnio każda złotówka zaangażowana w majątek przedsiębiorstwa wygenerowała 1,51 PLN
przychodu ze sprzedaży. W odniesieniu do rzeczowego majątku trwałego otrzymano wartość 2,95, co oznacza, że 1
PLN zaangażowana w rzeczowy majątek trwały przyczyniła się przeciętnie do uzyskania 2,95 PLN przychodów ze
sprzedaży. Średnio w badanym okresie odnowiono majątek obrotowy 3,5 razy uzyskując z jednostkowej wartości
majątku obrotowego przychód w wysokości 3,5 PLN. Dokładniejsza analiza wskazuje, że na średnią rotację majątku
obrotowego wpłynęło gospodarowanie zapasami, które to w badanym okresie odnawiano ponad 5 razy. Wynika
więc z tego, że średni okres utrzymywania zapasów w przedsiębiorstwie wynosił 68,4 dni. Oprócz gospodarowania
zapasami ważną rolę odgrywa zarządzanie należnościami. W analizowanym okresie całkowite odnowienie
należności dokonało się ponad 11 razy, a więc średni okres spływu należności wyniósł 32,6 dni. W przypadku
zobowiązań odpowiednie wielkości kształtują się następująco: krotność obrotu 16, przeciętny okres regulowania
zobowiązań 22,8 dni. Jakkolwiek ogólnie można stwierdzić, że przedsiębiorstwo prawidłowo gospodaruje swoim
majątkiem, to jednak niekorzystny wydaje się zbyt krótki okres regulowania zobowiązań znacznie krótszy aniżeli
spływu należności. Dokładniejsza ocena gospodarowania wymaga porównania tych wskazników do przedsiębiorstw
konkurencyjnych.
- 25 -

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Analiza wskaźnikowa sprawność
Analiza wskaźnikowa Gdańska w latach 1996 2000
analiza wskaźnikowa 1
kopia analiza wskaznikowa
4 analiza wskaznikowa 1
analiza wska?nikowa
Prowadzenie analiz wskaźnikowych
Analiza wskaznikowa cz 1
Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego Tom 1 Sprawozdanie finasowe
Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego Tom 1 Sprawozdanie finasowe(1)
Analiza wskaźnikowa płynność
analiza wskaznikowa jako metoda analizy ekonomicznej
Analiza wskaźnikowa
Analiza wskaźnikowa zadłużenie

więcej podobnych podstron