Analogie
揂nalogie"
Utworami, kt贸re z pewno艣ci膮
ukazywa艂y nowe idee m艂odego romantyzmu s膮 dwie ballady:
揜omantyczno艣膰" Adama Mickiewicza i 揔r贸l Olch"
Wolfganga Goethego. Fabu艂a pierwszego z nich jest prosta - na
rynku pewnego miasteczka w bia艂y dzie艅 pojawia si臋
dziewczyna imieniem Karusia.
Zachowuje si臋 co najmniej dziwnie - biega, krzyczy, p艂acze,
rozmawia ze sob膮, sprawiaj膮c wra偶enie ob艂膮kanej. Z jej
p贸艂s艂贸wek wynika, 偶e spotka艂a widmo swego ukochanego
Jasie艅ka, zmar艂ego przed dwoma laty. Ze szlochem skar偶y si臋
na oboj臋tno艣膰 otaczaj膮cych j膮 ludzi, nie potrafi膮cych
zrozumie膰 rozterek i dramatu opuszczonej i innej z racji swojej
nadmiernej wra偶liwo艣ci:
撆筶e mnie, w z艂ych ludziach
t艂umie,
P艂acz臋, a oni szydz膮;
M贸wi臋, nikt nie rozumie:
Widz臋, oni nie widz膮!"
Otaczaj膮cy 搒zalej膮c膮
Karusi臋" ludzie zaczynaj膮 ufa膰 jej s艂owom o 揵ytno艣ci"
ukochanego wierz膮c w pot臋g臋 mi艂o艣ci dwojga
nieszcz臋艣nik贸w, s膮dz膮, 偶e nie pozwoli im ona trwa膰 w
osamotnieniu nawet po 艣mierci, intuicyjnie pr贸buj膮 zrozumie膰
i uszanowa膰 tajemnic臋 dziewczyny. Scen臋 na rynku zak艂贸ca
starzec pojawiaj膮cy si臋 nagle z atrybutami rozumowej analizy
艣wiata - 搒zkie艂kiem i okiem". Stara si臋 w logiczny spos贸b wyt艂umaczy膰 problem Karusi,
przedstawiaj膮c argumenty pokolenia o艣wieceniowc贸w:
揇uchy karczemnej tworem gawiedzi,
W g艂upstwa wywarzone
ku藕ni.
Dziewczyna duby smalone bredzi,
a gmin rozumowi
blu藕ni."
Obserwuj膮cy wydarzenia poeta,
niew膮tpliwy przedstawiciel pokolenia 搈艂odych" romantyk贸w,
podejmuje z nim dyskusj臋. Opowiadaj膮c si臋 ca艂kowicie za
prawdziwo艣ci膮 dokona艅 搒zalonej Karusi", g艂osi potrzeb臋
wykorzystania do obserwacji 艣wiata serca, wiary i uczu膰
potrafi膮cych prze艂ama膰 ograniczono艣膰 o艣wieconych,
racjonalnych metod i naukowy sceptycyzm. Has艂em romantycznej
sztuki poznania staj膮 si臋 wi臋c s艂owa poety:
揗iej serce i patrzaj w serce."
Natomiast druga z ballad -
搆r贸l Olch", jest uwa偶ana za najbardziej znan膮 ballad臋
Goethego, klasyczny wz贸r nowego gatunku. Wiersz ten cechuje
niesamowito艣膰 i mroczno艣膰 scenerii - w艣r贸d 艣piew贸w elf贸w
i tanecznego korowodu pojawia si臋 oszala艂y z rozpaczy ojciec
wioz膮cy z wysok膮 gor膮czk膮 umieraj膮ce dziecko, kt贸re
prowadzi dialog (nie zrozumiany zreszt膮 przez ojca nie
potrafi膮cego przenikn膮膰 sfery irracjonalnego 艣wiata) z
Kr贸lem Olszyn, uosabiaj膮cym 艣mier膰. Jest to utw贸r na wskro艣
romantyczny, przedstawia
bowiem napi臋cie psychiczne bohatera, objawia fantastyczny i
ba艣niowy 艣wiat elf贸w, si臋ga do ludowego wyja艣nienia
przyczyny 艣mierci, operuje nastrojowo艣ci膮 poprzez ukazanie
tajemniczej nocnej scenerii.
Podczas analizy i interpretacji tych dw贸ch wierszy zauwa偶y艂em wiele analogii
mi臋dzy nimi. 揔r贸l Elf贸w" przekracza granice wyznaczone
przez racjonalne poznanie - pojawiaj膮 si臋 elementy ze 艣wiata
fantazji, elfy, Kr贸l Olch, a czytelnikowi objawiona zostaje
tajemnica 艣mierci, jej przyczyny i wyja艣nienie istoty. W
balladzie Mickiewicza uwidoczniony zosta艂 tak偶e motyw 艣mierci.
Oba utwory odrzucaj膮 racjonalizm na rzecz uczucia , intuicji i
wiary oraz wskazuj膮 na nieograniczone mo偶liwo艣ci
pozazmys艂owych metod poznania. Dodatkowo przedstawione sceny fantastyczne sta艂y si臋 pretekstem do
postawienia filozoficznego pytania: czy wiedze o 艣wiecie mo偶na
opiera膰 tylko na tym, co postrzegalne?
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
(21 Potencja艂 zak艂贸caj膮cy i anomalie)980928 21173 21 (10)2 21 SPAWANIE MIEDZI I STOP脫W MIEDZI (v4 )USTAWA z dnia 21 marca 1985 r o drogach publicznychcommercial howto 21Nyx Password Storage 1 21 readme21 (206)wi臋cej podobnych podstron