PKwil.of.pl
1. Wymień główne rodzaje skał budujących skorupę ziemską i omów ich zastosowanie.
W budowie skorupy ziemskiej uczestniczą trzy genetycznie odmienne grupy skał różniące się
składem chemicznym:
" magmowe - skały będące produktem zastygnięcia krzemianowego stopu magmy,
" osadowe - skały powstające na powierzchni skorupy ziemskiej w wyniku nagromadzenia
(sedymentacja), a pózniej diagenezy różnego rodzaju osadów,
" metamorficzne - skały powstające z przeobrażenia skał magmowych lub osadowych, w wyniku
procesów metamorfizmu.
Wybrane skały magmowe zastosowanie:
Gabra mają zastosowanie w przemyśle materiałów budowlanych i przy budowie dróg jako tłuczeń
drogowy. Odmiany labradoryzujące służą do wyrobu pomników i płyt polerowanych.
Diabazy stosowane są głównie w budownictwie drogowym jako materiał drogowy, tłuczeń, kliniec,
kamień łamany, a także jako grysy do nawierzchni bitumicznych.
Melafiry mają zastosowanie głównie w budownictwie drogowym jako kamień podkładowy przy
budowie dróg, kruszywo zwyczajne, grysy granulowane do produkcji mas betonowych, do budowy
fundamentów.
Bazalty są dobrymi materiałami do budowy warstwy ściernej nawierzchni oraz jako tłuczeń do
budowy tras kolejowych. Leizna bazaltowa odznacza się szczególną odpornością na ścieranie, dużą
odpornością na przebicie prądem elektrycznym oraz własnościami ługo- i kwasoodpornymi.
Sjenity są bardzo cenionym kamieniem budowlano architektonicznym (płyty okładzinowe, schody,
posadzki, pomniki, nagrobki). Odpady przerabiane są na grysy twarde do wysokiej klasy betonów.
Dioryty wykorzystywane są jako materiał budowlany, drogowy oraz dekoracyjny podobnie jak
sjenity.
Andezyty w budownictwie stosowane są jako płyty okładzinowe, ciosy na pomniki, elementy
murowe, schody, krawężniki, bruki, kostki, tłuczeń. Jako materiał kwasoodporny i zasadowo odporny
mogą być używane do wyrobu zapraw i betonów kwasoodpornych.
Porfiry maja zastosowanie w budownictwie drogowym jako kostka, brukowiec, kamień łamany,
kliniec, tłuczeń i grysy. Różowe porfiry wykorzystywane są jako budulec kamienny (licówka do
podpór mostowych, oporniki).
Granity mają duże znaczenie jako materiały budowlane (elementy budowlane murowe, płyty
wykładzinowe ozdobne, schody, materiały i elementy drogowe jak bruk, krawężniki, także tłuczeń,
kliniec, kruszywa, wypełniacze). Jako materiał odporny na działanie wody używane są do regulacji
potoków i rzek oraz budowy zapór.
Wybrane skały osadowe zastosowanie:
Piaskowce używane są jako kamień łamany i tłuczeń do budowy podkładów nawierzchni
drogowych, jako tłuczeń pod progi torów kolejowych, do wyrobu krawężników, płyt itp. Z
piaskowców buduje się mury oporowe, zapory przeciwrumowiskowe, przyczółki i filary mostów oraz
fundamenty i podmurówki budynków mieszkalnych. Bloki piaskowców służą jako wykładziny koryt
rzecznych przy regulacji potoków górskich. Z ławic piaskowców buduje się także cokoły pomników,
pomniki i nagrobki. Również są surowcem kwasoodpornym i ogniotrwałym.
Wapienie używane są do produkcji materiałów wiążących (wapno, cement), wykorzystywane są
jako surowce do wyrobu szkła, jako topnik w przemyśle metalurgicznym, jako surowiec przemysłu
hutniczego, chemicznego i spożywczego (produkcja nawozów sztucznych, karbidu i sody, wybielanie
papieru, rafinacja cukru itp.). Wapienie używane są również jako kamień łamany podkładowy i
tłuczeń drogowy, a także w formie ciosanych bloków do budowy podmurówek, budowy cokołów
pomników, zabudowań gospodarskich itp. Również wapienie znajdują zastosowanie jako materiał
dekoratorski (okładziny, parapety, schody, posadzki) słynne marmury chęcińskie, kieleckie i
dębnickie.
Dolomity znajdują liczne zastosowanie w przemyśle, m.in. jako jeden z surowców do produkcji
zapraw ceramicznych i wyrobu szkła, dodatek schładzający podczas wypalania materiałów
ceramicznych, kamień łamany i tłuczeń, także jako kamień ciosowy (budowle monumentalne, cokoły
pomników, krawężniki itp. oraz jako topnik w procesach stalowniczych.
Margle stosowane są do wyrobu cementu oraz jako nawóz sztuczny.
Wybrane skały metamorficzne zastosowanie:
Gnejsy wykorzystuje się jako drogowe materiały kamienne (kamień łamany, tłuczeń drogowy,
brukowiec, krawężniki), także jako kamień ciosowy.
Amfibolity wykorzystuje się do produkcji tłucznia drogowego.
Aupki krystaliczne:
" łupki łyszczykowe używane są jako posypki papowe, domieszki do tynków elewacji
budynków, wypełniacze mas plastycznych oraz w przemyśle izolacyjnym,
" łupki fyllitowe używane są do produkcji dachówek, nośników plastycznych,
" łupki kwarcytowe są materiałem ogniotrwałym,
1
PKwil.of.pl
" łupki talkowe są materiałem izolacyjnym i kwasoodpornym.
Kwarcyty używane są w budownictwie drogowym, mieszkaniowym (fundamenty, podmurówki), do
produkcji narzędzi szlifierskich oraz jako materiał ogniotrwały i kwasoodporny.
Marmury mają zastosowanie jako kamień budowlany dekoracyjny, blok płyty, kolumny, schody,
nagrobki, grysy lastrikowe, mączki, kamień łamany oraz używany jest do produkcji wapna.
2. Wymień główne ery w historii Ziemi.
Ery w historii Ziemi poczynając od najstarszej:
" Archaik
" Proterozoik
" Paleozoik
" Mezozoik
" Kenozoik
Tabela stratygraficzna:
Era Okres Wiek Zarys Świat roślinny Świat zwierzęcy
w mln paleogeografii
lat
Ukształtował się zbliżony do Zmiany w rozkładzie szaty Żyły, wymarłe już dziś,
2
dzisiejszego rozkład lądów roślinnej na świecie, związane zwierzęta zasiedlające strefę
C
i oceanów; silne ochłodzenie ze zmianami klimatu tundrową wokół lądolodów
K
klimatu; w połowie plejstocenu i zlodowaceniami; przesuwały (m.in. nosorożce włochate,
Z
nastąpiło wielkie kontynentalne się strefy roślinne, np. kurczyły mamuty, tygrysy szablozębne,
E
W
zlodowacenie; w związku z tym się wilgotne lasy równikowe, hieny i niedzwiedzie
kilkakrotnie zmianom ulegał które ulegały rozdzieleniu na jaskiniowe); pojawiły się formy
N
A
poziom oceanu światowego. niewielkie wyspy-ostoje (tzw. ludzkie m.in. neandertalczyk
R
W holocenie ukształtował się refugia); następowały migracje (Homo sapiens
O
obecny rozkład lądów i mórz, po całych flor; na niektórych neanderthalensis), a pod
T
Z zmianach poziomu morza obszarach znaczna ich część koniec epoki
O wywołanych zlodowaceniem; wymierała. świat opanował człowiek
O
trwały fałdowania i ruchy Szybki rozwój istniejących rozumny (Homo sapiens
R
wypiętrzające na obszarach zbiorowisk roślinnych; zmiany sapiens), który szeroko
I
młodych gór i dzisiejszych w poszczególnych rozprzestrzenił się na
Z
strefach subdukcji, nastąpiły zbiorowiskach wywołane wszystkie lądy; udomowienie
K
zmiany klimatu wywołane działalnością człowieka - kilkudziesięciu gatunków
działalnością człowieka. wycinanie wilgotnych lasów zwierząt (m.in. kury, świnie,
D
równikowych, eksploatacja krowy, psy); w związku
lasów strefy umiarkowanej, z przemianami siedlisk życia
niszczenie roślinności stref zwierząt i nieracjonalną
suchych powodujące gospodarką człowieka
przesuwanie się granic pustyni; wymierają liczne gatunki
wskutek tych działań wymierają (m.in. tur, dodo, krowa
pojedyncze gatunki roślin. morska).
Rozszerzały się Oceany Szybki rozwój roślin W morzach szeroko
70
Atlantycki i Indyjski, zmniejszały okrytonasiennych; szczytowy rozpowszechnione były
Oceany Tetydy i Spokojny; rozwój zielenic z rodziny otwornice (gł. numulity),
T subkontynent indyjski zderzył Dasycladaceae. Powszechne koralowce, mięczaki (gł.
się z Azją, a Australia oderwała panowanie roślin ślimaki i małże), a ze
R
się od Antarktydy; zbliżanie się okrytonasiennych; szkarłupni - jeżowce i liliowce;
lądów Afryki i Europy wyodrębnianie się wielkich w środowisku lądowym bardzo
Z
spowodowało wypiętrzanie się zbiorowisk roślinnych tzw. szybka radiacja ssaków (m.in.
E
łańcuchów górskich, wskutek geoflor trzeciorzędowych. koniowate, trąbowce,
ruchów górotwórczych naczelne), które zajmowały
C
orogenezy alpejskiej; opuszczone po wymarłych
I
rozczłonkowanie lądów wpłynęło gadach nisze ekologiczne.
na aktywniejszą cyrkulację wód Szybka radiacja adaptatywna
O
oceanicznych, czego efektem wśród ssaków łożyskowych,
R
było ochłodzenie się klimatu; na które opanowały wszystkie
Antarktydzie rozwinęła się nisze ekologiczne i prawie
Z
pokrywa lodowa. Ostateczne wszędzie (poza Australią)
zamknięcie Oceanu Tetydy, całkowicie wyparły stekowce;
a dalsze zbliżanie się Afryki ewolucja ssaków drapieżnych;
D
i Europy spowodowało pojawiły się pierwsze małpy
wydzwignięcie się wielu człekokształtne.
łańcuchów górskich (np.
Kaukazu, Alp, Karpat,
Pirenejów, Gór Betyckich,
Atlasu); od Afryki oddzielił się
blok Arabii; nastąpiło połączenie
Ameryki Pn. z Pd.; zbliżony do
dzisiejszego (lub niewiele
cieplejszy) klimat, z końcem
neogenu uległ wyraznemu
ochłodzeniu będącemu
zapowiedzią zbliżającej się epoki
lodowcowej.
2
PKwil.of.pl
Trwał proces otwierania się Silne zmiany w roślinności; Panowanie gadów; znane są
140
Oceanów Atlantyckiego panujące w kredzie dolnej zarówno formy roślinożerne
K
i Indyjskiego; rozdzielenie się rośliny nagonasienne w kredzie (np. Iguanodon), jak
M
Ameryki Pd. i Afryki górnej zostały zdominowane i drapieżne (Tyrannosaurus);
R
spowodowało otwarcie się pd. przez rośliny okrytonasienne, powietrze opanowały gady
E
E
części Oceanu Atlantyckiego, które po raz pierwszy pojawiły z rodzaju Pteranodon, a także
a subkontynent indyjski, który się z początkiem kredy; liczne już ptaki (m.in.
Z
D
przesuwał się ku pn., znaczenie straciły sagowce, Ichthyornis, Hesperornis);
A
powodował zawężanie się paprocie i miłorzębowe; w kredzie górnej pojawiły się
O
Oceanu Tetydy, a jednocześnie w dolnej kredzie wymarły ssaki łożyskowe; w morzach
Z coraz bardziej otwierał Ocean benetyty. duże znaczenie miały
Indyjski; z końcem kredy dolnej otwornice, małże (m.in.
O
rozpoczął się największy znany inoceramy) i głowonogi
dotychczas zalew morski, który (belemnity, amonity);
I
swoje maksimum osiągnął z końcem okresu wymarła
w kredzie górnej. przeważająca część gadów
K
(dinozaury), a także amonity
i belemnity.
Dalszy rozpad superkontynentu Panowanie roślin W morzach największe
195
Pangei (II); w znacznym stopniu nagonasiennych; duże znaczenie mają otwornice,
J
otwarła się pn. część Oceanu rozprzestrzenienie benetytów, gąbki, koralowce, mięczaki,
Atlantykiego; od Afryki oddzielił bujny rozkwit sagowców, nadto ramienionogi (rynchonelle,
U
się blok australijsko- miłorzębowe, iglaste, a także terebratule) i szkarłupnie (gł.
R
antarktyczny; odrywające się od paprocie nasienne, które liliowce i jeżowce),
brzegu Gondwany pojedyncze, z końcem okresu wymarły; a z kręgowców ryby; rozwój
A
niewielkie bloki lądowe wśród paprotników duże amonitów i belemnitów;
wędrowały przez Ocean Tetydy znaczenie paproci rozkwit gadów, które zajęły
i zderzając się z pd. brzegami cienkozarodnikowych; wszystkie nisze ekologiczne;
Laurazji powodowały w morzach dominacja glonów; w morzach dominowały
wypiętrzanie się pasm górskich; pojawiły się okrzemki. plezjozaury i ichtiozaury, na
silne ruchy górotwórcze miały lądzie dinozaury,
też miejsce w zach. części a w powietrzu pterodaktyle
Ameryki, powodując (Pterodactylus,
wypiętrzenie się Kordylierów. Rhamphorhynchus); w jurze
górnej pojawiają się ptaki
(Archeopteryx).
Zaczął ulegać rozpadowi, Dominowały rośliny W morzach pojawiły się
230
uformowany w permie nagonasienne - paprocie koralowce sześciopromienne;
superkontynent Pangei (II) co nasienne, drzewa iglaste, rozpowszechnione były
T
zaznaczyło się powstaniem kilku sagowce oraz benetyty, które głowonogi (szczególnie
R
stref ryftowych; zapoczątkowało pojawiły się w triasie amonity, ceratyty),
to proces powstawania Oceanów środkowym; mniejszą rolę ramienionogi (gł. terebratule),
I
- Atlantyckiego i Indyjskiego, odgrywały paprocie szkarłupnie (liliowce
A
a jednocześnie zamykania zarodnikowe, skrzypy i widłaki; i jeżowce), a także ryby; na
zbiornika Oceanu Tetydy; silne w morzu duże znaczenie miały lądzie szybki rozwój gadów
S
procesy wulkaniczne glony, szczególnie zielenice ssakokształtnych, pojawiły się
doprowadziły do powstania z rodziny Dasycladaceae. pierwsze dinozaury -
wielkich pokryw bazaltowych tekodonty; z końcem triasu
(trapów). wymarły labiryntodonty
i kotylozaury.
Zamknięcie się Oceanu Zmiany klimatyczne wywołały Szczytowy rozwój osiągnęły
280
Uralskiego między powstałym ogromne zmiany roślinności; kotylozaury i gady
w karbonie lądem a Syberią straciły znaczenie i wymarły ssakokształtne; na początku
P
P
spowodowało uformowanie się odgrywające dużą rolę permu wyodrębniła się grupa
E
po raz drugi wielkiego w karbonie wilgociolubne gadów ssakokształtnych;
A
superkontynentu Pangei (II); paprocie, drzewiaste skrzypy w morzach ważną rolę
R
Pangea rozciągała się między i widłaki; wymarły także odgrywały ramienionogi,
L
M
biegunami i stanowiła zwarty kordaity; dominującą rolę otwornice i głowonogi (gł.
ląd, w który tylko w strefie zaczęły odgrywać rośliny goniatyty); w końcu okresu
E
równikowej wcinała się zatoka nagonasienne - iglaste wiele grup zwierząt wymarło,
O Oceanu Tetydy; w permie i sagowce, pojawiły się pierwsze wśród nich: korale
dolnym trwały procesy miłorzębowe (m.in. Trichopitis). czteropromienne, trylobity,
Z
niszczenia gór wypiętrzonych niektóre grupy
podczas fałdowań; w permie ramienionogów, a z otwornic -
O
górnym na niektórych obszarach fuzuliny.
utworzyły się płytkie,
I
epikontynentalne morza; zmiany
rozkładów lądów, a przy tym
K
cyrkulacji wód oceanicznych
były przyczyną zmiany klimatu
z wilgotnego na bardziej suchy.
3
PKwil.of.pl
Zbliżanie się do siebie bloków Bujny rozwój flory lądowej, W morzach najliczniej
345
lądowych Euroameryki mającej duże znaczenie reprezentowane były
i Gondwany zakończyła faza w powstawaniu złóż węgla; koralowce czteropromienne,
K
silnych ruchów górotwórczych, dominowały ogromnych otwornice, ramienionogi
A
która spowodowała powstanie rozmiarów (20-40 m) widłaki (szczególnie Productida);
wielkiego lądu i regresję morza; (lepidodendrony i sygilarie) szeroko rozpowszechnione
R
wypiętrzyły się wtedy m.in. Góry i skrzypy (kalamity); liczne były były głowonogi (goniatyty,
B
Kantabryjskie, Góry Iberyjskie, paprocie zarodnikowe łodzikowate), pojawiły się
Sudety i Rudawy; w karbonie i nasienne; z nagonasiennych pierwsze belemnity;
O
górnym w wielu rejonach pojawiły się szpilkowe w karbonie dolnym wymarły
N nagromadziły się osady i kordaity; wśród grzybów graptolity; na obszarach
zawierające szczątki organiczne, występowały już workowce lądowych dominowały płazy
które utworzyły pokłady węgla; i glonowce. (np. Eogyrinus, Miobatrachus),
przerwanie tego procesu pod w karbonie górnym pojawiły
koniec karbonu związane było się pierwsze gady (m.in.
z kolejnymi fazami Romeriscus, Petrolacosaurus,
górotwórczymi; na leżących Hylonomus) pochodzące od
w strefie okołobiegunowej należących do płazów
obszarach Gondwany rozwinęły antrakozaurów.
się potężne czasze lądolodów.
Zwężeniu uległa Paleotetyda, Dalszy rozwój roślin lądowych; W morzach znaczącą rolę
395
w wyniku zbliżenia się do siebie wśród ryniofitów, które odgrywały otwornice,
D dwóch bloków kontynentalnych - wymarły w dolnym dewonie koralowce, ramienionogi
Euroameryki i Gondwany; do występowały m.in.: rynia i głowonogi (gł. goniatyty
E
Euroameryki przybliżył się także (Rhynia), hornea i klimenie); ważną grupę
W trzeci wielki blok lądowy - (Horneophython) i aglaofiton stanowiły również trylobity
Syberia, oddzielony Oceanem (Aglaophyton); pojawiły się i konodonty; silna radiacja
O
Uralskim; w wielu miejcach pierwsze rośliny widłakowe kręgowców; powszechnie
znajdowały się płytkie morza, (m.in. drepanofiskus) występowały szczękowce,
N
w obrębie Gondwany (obszar i skrzypowe (hienia, pojawiły się ryby dwudyszne
dzisiejszej Afryki Środk. i Pd.) kalamofiton), a także i trzonopłetwe; pod koniec
miało miejsce kolejne prymitywne rośliny okresu po raz pierwszy
zlodowacenie. nagonasienne - paprocie zwierzęta opanowały
nasienne; w morzach środowisko lądowe; są to
dominowały glony. meandrowce (labiryntodonty),
m.in. ichtiostega.
Dobiegł końca proces zamykania Przez cały okres środowiskiem Szybka ewolucja fauny;
435
się Oceanu Iapetus, powstał życia roślin były zbiorniki dominującymi grupami były:
jeden ląd - Euroameryka, który wodne, dopiero w końcu syluru otwornice, gąbki, trylobity,
S
od znajdującej się na biegunie górnego środowisko lądowe mszywioły, małże, staroraki,
Y
pd. Gondwany rozdzielała opanowały prymitywne rośliny - graptolity, konodonty;
Paleotetyda; następstwem tego ryniofity, m.in. kuksonia z kręgowców znane były
L
było ostateczne wydzwignięcie (Cooksonia). bezszczękowce (Birkenia,
U
się pn. Appalachów, Gór Jamoytius), a w sylurze
Skandynawskich i gór dolnym pojawiły się żyjące
R
Spitsbergenu; w tym czasie zarówno w morzach, jak
wypiętrzyły się również i w zbiornikach słodkowodnych
kaledonidy środk. Azji (np. ryby - szczękowce (np.
Sajany); na obszarach Climatius, Acantholepis,
dzisiejszej Afryki nastąpił rozwój Bothriolepis, Dinichthys).
lądolodów; w sylurze dolnym
miała miejsce wielka
transgresja, którą dopiero na
przełomie syluru i dewonu
zakończyły ruchy górotwórcze
fazy ardeńskiej.
Gondwana stosunkowo szybko Bujny rozwój flory, zwł. sinic, Najliczniej reprezentowane
500
zbliżała się do bieguna pd., a po zielenic i krasnorostów; duże były: trylobity, graptolity,
jego osiągnięciu na obszarze znaczenie skałotwórcze miały głowonogi (łodziki),
O
dzisiejszej Sahary (Ahaggar, też glony tworzące stromatolity. ramienionogi, szkarłupnie;
R
Tibesti) pojawiły się lądolody; ważną rolę skałotwórczą
w ordowiku dolnym miała odegrały też: radiolarie, korale
D
miejsce duża transgresja czteropromienne, liliowce oraz
O
morska; w ordowiku górnym gąbki; pojawiły się pierwsze
zamykanie się Oceanu Iapetus kręgowce - bezszczękowce.
W
między Europą i Ameryką Pn.
I spowodowało ruchy górotwórcze
fazy takońskiej, podczas których
K
zostały wypiętrzone Góry
Skandynawskie i pn. część
Appalachów.
Lądy powstałe po rozpadzie Prymitywne bakterie, sinice, Silna radiacja zwierząt;
570
Pangei znajdowały się między glony (m.in. Collenia) i grzyby wykształciły się wszystkie
zwrotnikami i rozdzielone były żyły wyłącznie w środowisku żyjące obecnie typy zwierząt;
K
głębokimi oceanami, a w wielu morskim. fauną najbardziej
A
rejonach pokrywały je płytkie, charakterystyczną były
epikontynentalne morza; archeocjaty (żyjące wyłącznie
M
największym lądem była w kambrze dolnym i środk.)
B
Gondwana, którą otaczały dwa oraz trylobity.
wielkie oceany - Paleopacyfik
R
i Paleotetyda; między blokami
Europy i Ameryki Pn. znajdował
się Ocean Iapetus.
4
PKwil.of.pl
Powiększyły się bloki Bakterie, prymitywne grzyby, Bardzo prymitywne organizmy
~2600
P
kontynentalne, na skutek glony oraz sinice tworzące morskie - jamochłony,
następujących po sobie faz stromatolity. pierścienice, stawonogi i formy
R
górotwórczych i okresów podobne do koralowców znane
sedymentacji, w których gł. ze skał osadowych pd.
O
wypiętrzone górotwory ulegały Australii (tzw. fauna
niszczeniu; początkowo z Ediacara), a także pd. Afryki,
T
utworzyły się kratony pn. i wsch. Europy.
stanowiące zalążki przyszłych
E
kontynentów; w proterozoiku
R górnym nastąpiło połączenie się
istniejących wówczas bloków
O
w jeden, wielki superkontynent
Pangeę (I); przez całą erę trwał
Z
proces formowania się
atmosfery.
O
I
K
Trwały procesy formowania się Najstarsze ślady życia
~4500
A
skorupy ziemskiej; erupcje organiczego (bakterie, sinice,
do
wulkaniczne, silne glony) pochodzące sprzed 3500
R
~7000
bombardowanie powierzchnia mln lat obejmują pojedyncze
Ziemi przez meteoryty; komórki, nitkowate twory oraz
C
powstały tzw. strefy (pasma) stromatolity, znane ze skał
zieleńcowe; oraz pierwsze skały osadowych pn.-zach. Australii
H
osadowe. (grupa Warrawoona), pd. Afryki
(formacja Fig Tree), Ameryki
A
Pn. (formacja Soudon Iron)
I i zach. Grenlandii.
K
3. Wymień i omów skały będące słabym podłożem budowlanym.
Grunty budowlane są to utwory geologiczne zewnętrznej warstwy skorupy ziemskiej, znajdujące
się w zasięgu obciążeń od obiektów budowlanych bądz używane do wykonania budowli ziemnych
(zapór, nasypów itp.). Rozróżnia się grunty naturalne (powstałe w wyniku procesów geologicznych) i
antropogeniczne (utworzone jako grunty nasypowe z produktów gospodarczej lub przemysłowej
działalności człowieka).
Grunty rodzime organiczne (naturalne) na ogół nie stanowią nośnego podłoża gruntowego i nie
nadają się do posadowienia na nich obiektów budowlanych.
Na terenie występowania piasków próchniczych i torfów interglacjalnych (uprzednio obciążonych i
skonsolidowanych przez lodowce) można posadowić w wyjątkowych wypadkach niektóre lekkie
budynki niewrażliwe na nierówne osiadanie.
Przydatność gruntów nasypowych do posadowienia fundamentów obiektu budowlanego zależy
głównie od rodzaju gruntów występujących w nasypie i możliwości ich zagęszczenia.
Nasypy budowlane z gruntów spoistych mogą stanowić podłoże tylko obiektów budowlanych
lekkich, niewrażliwych na osiadanie.
Nasypy z gruntów organicznych nie nadają się do bezpośredniego posadowienia żadnych obiektów
budowlanych.
4. Zjawiska krasowe wyjaśnij zjawisko i podaj obszary występowania w Polsce.
Krasowe procesy, krasowienie są to procesy rozpuszczania skał (wapieni, dolomitów, gipsów,
soli kamiennych) przez wody powierzchniowe i podziemne; najbardziej rozpowszechnionymi skałami
ulegającymi krasowieniu są wapienie, przy czym najłatwiej krasowieją wapienie czyste, ponieważ
domieszki iłów i innych substancji nierozpuszczalnych hamują procesy krasowe przez zamulanie dróg
krążenia wody; węglan wapnia CaCO3 rozpuszcza się stosunkowo słabo w zwykłej wodzie, natomiast
w wodzie zawierającej dwutlenek węgla CO2 rozpuszczalność jego wzrasta wielokrotnie (przechodzi
w łatwo rozpuszczalny wodorowęglan wapnia); zródłem CO2 jest atmosfera oraz gnijące resztki
organiczne. Procesy krasowe zachodzą na obszarach, gdzie skały rozpuszczalne mają dużą miąższość
i są silnie spękane, co umożliwia cyrkulację wody w głębi masywu skalnego. Duży wpływ na rozwój
procesów krasowych ma klimat, także wysokość i ukształtowanie terenu. Procesy te szczególnie
intensywnie zachodzą w klimacie wilgotnym, na obszarach położonych wysoko oraz na obszarach
płaskich i słabo nachylonych (prawie cała woda opadowa wsiąka w głąb). Procesy krasowe prowadzą
do powstania charakterystycznych form terenu.
5
PKwil.of.pl
Kras - formy powierzchni Ziemi powstałe w wyniku procesów krasowych, a także obszar, na
którym te procesy i formy występują. Formy krasowe tworzą się zarówno na powierzchni terenu
(formy powierzchniowe), jak i w głębi masywów skalnych (formy podziemne). Do form
powierzchniowych należą: żłobki krasowe bruzdy występujące na pochyłych powierzchniach
wapieni, przedzielone podłużnymi garbami żebrami krasowymi; leje krasowe płytkie zagłębienia
w kształcie leja lub misy, o średnicy do kilkuset metrów; uwały zagłębienia bezodpływowe
powstałe przez połączenie kilku lejów krasowych; polja duże zagłębienia kotlinowe (o powierzchni
do 200 km2 i głębokości 100 800 m), utworzone m.in. przez połączenie się dużej liczby lejów
krasowych i uwałów; pagórki i wzgórza krasowe, zwane mogotami. Cechą charakterystyczną
obszarów krasowych jest brak powierzchniowej sieci wodnej; potoki i rzeki wpływają pod ziemię
szerokimi szczelinami (ponorami), a wypływają na powierzchnię (wywierzyska) na dnie największych
obniżeń danego obszaru (zwykle polji). Do podziemnych form krasowych należą studnie i kominy
krasowe oraz jaskinie.
Typowym obszarem krasowym są wapienne pasma G. Dynarskich. W Polsce kras występuje gł.
na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i w Tatrach Zachodnich. Niewielkie rejony krasowe znajdują
się też w Górach Świętokrzyskich i Sudetach, a kras gipsowy w dolinie Nidy koło Buska-Zdroju.
5. Wymień główne metody rozpoznawania podłoża, co powinna zawierać dokumentacja
geologiczno inżynierska obiektu.
Celem badania gruntów budowlanych (podłoża gruntowego) jest przede wszystkim określenie ich
parametrów geotechnicznych, umożliwiających prawidłowe zaprojektowanie posadowienia obiektu
budowlanego, z uwzględnieniem wzajemnego oddziaływania na siebie podłoża i obiektu budowlanego
w czasie jego wykonania a następnie użytkowania.
Badania gruntów dzieli się na: polowe (terenowe) i laboratoryjne (badania próbek gruntu).
Badania polowe powinny być poprzedzone pracami rozpoznawczymi, do których zalicza się
wstępne rozpoznanie terenu na podstawie map geologicznych, danych hydrogeologicznych,
dokumentacji archiwalnych itp.; oględziny terenu oraz stanu istniejących obiektów i instalacji
podziemnych znajdujących się w sąsiedztwie, wywiady dotyczące posadowienia obiektów sąsiednich
itp.; ewentualne badania wstępne, uzupełniające wyniki prac rozpoznawczych.
Najczęściej badania stanowią:
" wiercenia badawcze
" sondowania gruntu
" wykopy badawcze
" badania makroskopowe.
Wiercenia badawcze umożliwiają ustalenie układu warstw gruntów, poziomów wody gruntowej
oraz dokonanie oceny rodzaju i właściwości gruntów.
Sondowania gruntu stanowią najczęściej uzupełnienie wierceń badawczych. Maja na celu
określenie stopnia zagęszczenia gruntów niespoistych (piasków) i stanu gruntów spoistych.
Wykopy badawcze (doły próbne) pozwalają ocenić rodzaj i stan gruntów na podstawie obserwacji
ścian i dna wykopu.
Celem makroskopowych badań gruntów jest wstępne określenie rodzaju, stanu wilgoci i spoistości
gruntów.
Badania laboratoryjne próbek gruntu pobranych w trakcie badań polowych mają na celu
dostarczenie dodatkowych niezbędnych danych do obliczeń posadowienia projektowanego obiektu
budowlanego. W badaniach laboratoryjnych oznacza się właściwości fizyczne, mechaniczne oraz
stany gruntów niespoistych (sypkich) i spoistych.
Dokumentację geologiczno - inżynierską opracowuje się na podstawie przeprowadzonych
badań geotechnicznych.
W wypadku obiektów pierwszej kategorii geotechnicznej dokumentacja geologiczno inżynierska
składa się z części opisowej, planu sytuacyjnego zawierającego lokalizację projektowanego obiektu
budowlanego i ewentualnie punktów badawczych, a także profili i przekrojów geotechnicznych (z
naniesionymi danymi o gruntach i poziomach wód gruntowych) archiwalnych i wykonanych podczas
badań polowych.
Część opisowa dokumentacji powinna obejmować:
- opis stanu działki i jej otoczenia w okresie badań,
- informacje o wcześniejszym sposobie użytkowania terenu,
- opis projektowanych obiektów i - jeżeli to możliwe - opis ich oddziaływania na podłoże
gruntowe,
- opis wyników wykonanych badań,
- analizę warunków geotechnicznych oraz ustalenie geotechnicznych warunków
posadowienia i zalecenia dotyczące fundamentów i robót ziemnych,
- zestawienie zródeł informacji oraz stosownych norm i przepisów,
6
PKwil.of.pl
- wskazania dotyczące związanych z geotechniką prac sprawdzających i czynności, które
powinny być wykonane podczas budowy.
Dokumentację geotechniczną obiektów drugiej kategorii geotechnicznej opracowuje się na
podstawie analizy materiałów archiwalnych oraz wyników badań terenowych i laboratoryjnych,
których wynikiem jest ustalenie warstw geotechnicznych i charakteryzujących je parametrów.
Dokumentacja to powinna zawierać niezbędne dane ilościowe potrzebne do projektowania. Składa się
ona z części opisowej i graficznej.
Część opisowa omawianej dokumentacji powinna zawierać:
- kartę tytułową z nazwą inwestora, nazwiskiem projektanta, wykonawcy badań
geotechnicznych itp.,
- określenie zadania i celu badań oraz lokalizacji terenu objętego badaniami,
- charakterystykę projektowanego obiektu budowlanego (wymiary, przewidywane
obciążenia),
- zakres badań i typy stosowanych urządzeń badawczych,
- terminy wykonywania prac terenowych i laboratoryjnych,
- analizę materiałów archiwalnych i zakres ich wykorzystania,
- charakterystykę terenu badań i warunków geotechnicznych, zawierającą przede
wszystkim charakterystykę wydzielonych warstw geotechnicznych i omówienie wartości
parametrów gruntów wchodzących w skład tych warstw,
- wartości parametrów uzyskane na podstawie wykonanych badań,
- wnioski i zalecenia dotyczące realizacji i eksploatacji obiektu budowlanego, w tym ocenę
podłoża określającą możliwość zrealizowania projektowanego obiektu oraz ocenę
projektowanej głębokości posadowienia lub kryteria właściwego doboru tej głębokości,
- inne dane i zalecenia, dotyczące np. piezometrycznych poziomów wód gruntowych i ich
wahań, agresywności tych wód w stosunku do materiałów konstrukcyjnych, sposobów
odwodnienia okresowego lub trwałego, sposobu wykonania robót ziemnych, szczególnie w
sąsiedztwie obiektów istniejących itp.
Część graficzna dokumentacji dotyczącej obiektów kategorii drugiej powinna zawierać:
- plan sytuacyjno-wysokościowy w skali na ogół 1:500, z lokalizacją wykonanych i
archiwalnych punktów badawczych, przekrojów geotechnicznych oraz projektowanego
obiektu budowlanego,
- profile architektoniczne wierceń i sondowań (wykonanych i archiwalnych),
- rysunki wykonanych wykopów badawczych i odkrywek fundamentów,
- przekroje geotechniczne i ewentualnie problemowe mapy geotechniczne (np. mapa
zasięgu i miąższości gruntów słabych).
W wypadku obiektów trzeciej kategorii geotechnicznej opracowuje się dokumentację geologiczno
inżynierską, uwzględniając wymagania prawa geologicznego i górniczego.
7
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Chemiczne Podstawy Procesów GeologicznychOcena warunków geologicznych na Podstawie Szczegółowej Mapy geologicznej Polski(1)geologiageologia złóżKategoria prac geologicznychpytania geologiaGeologia regionalna śwata egzamin 2014GEOLOGIA REGIONALNAsciaga geologiawięcej podobnych podstron