Egzamin maturalny z historii sztuki Arkusz egzaminacyjny III maj 2002 r.
Załącznik III MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZ III
Zadanie15.
Temat 1.
Scharakteryzuj architekturę koScioła jezuickiego na przykładzie rozwiązania prototypowego,
uwzględniając formę budowli, jej ideowe wartoSci wynikające z celów zakonu oraz kontekst
historyczny. Przedstaw na wybranych przykładach, jak przyjął się ten typ koScioła w Polsce.
Kryterium Problematyka Punktacja
I TreSć
Nazwa 1. Prototyp koScioła jezuickiego koSciół Il Gesu (Imienia Jezus) w Rzymie. 0 3
obiektu, 2. Twórca projektu 2 poł. XVI w. Vignola (Giacomo da Vignola), twórca fasady
nazwiska Giacomo della Porta.
autorów, 3. 1568-1584 r. (II poł. XVI w.)
czas
powstania
Opis formy 4. Budowla jest przykładem połączenia centralnej Swiątyni renesansowej ze 0 1
i konstrukcji Sredniowieczną budowlą podłużną. Wzniesiona została na planie krzyża
budowli łacińskiego z jedną szeroką nawą, płytkim transeptem i jednoprzęsłowym
prezbiterium zamkniętym półkolistą absydą.
5. Czteroprzęsłowa nawa zasklepiona kolebką na gurtach, opięta z dwóch stron 0 1
rzędem kaplic, połączonych między sobą przejSciami. Kaplice przeznaczone na
prywatnÄ… dewocjÄ™, spowiedx otwierajÄ… siÄ™ do nawy arkadami.
6. Na przecięciu transeptu i nawy znajduje się kopuła na bębnie, w kaplicach 0 1
przylegających do transeptu cztery mniejsze, pozostałe kaplice sklepione
kolebkowo.
7. Fasada bezwieżowa, pięcioosiowa, dwukondygnacyjna, zwieńczona trójkątnym 0 2
naczółkiem (szczytem), podzielona zdwojonymi pilastrami. Urozmaicona
niszami z rzexbami (posÄ…gami). Rrodkowa oS symetrii zaakcentowana portalem i
wielkim oknem. Wyżej dwa spływy wolutowe, flankujące Scianę nawową łączą
jÄ… ze Scianami kaplic.
Opis 8. Ukształtowanie wnętrza dokładnie przemySlane i SciSle związane z założeniami 0 1
wnętrza koScioła potrydenckiego. Niezbyt długa, ale szeroka nawa, krótkie ramiona
i wartoSci transeptu pozwalały z każdego miejsca obserwować kapłana i słyszeć jego słowa
ideowe wygłaszane z ambony.
9. Kaplice, które zastąpiły dawne nawy, służyły do indywidualnej kontemplacji 0 1
religijnej lub wspólnym modłom różnych bractw religijnych. Otwarcie kaplic na
nawę i połączenie sąsiednich kaplic przejSciami pozwalało swobodnie krążyć
procesjom, stanowiącym jedną z ważnych form kultu.
10. Typowa, barokowa osiowoSć i duża iloSć Swiatła wpływająca z okien tamburu 0 1
kopuły sprawiała, że wzrok wchodzącego do koScioła koncentrował się na
jasnym, mocno oSwietlonym ołtarzu.
11. Teatralne wnętrze służyło bogactwu ceremonii, widowiskowoSci liturgii, w 0 1
której istotną rolę odgrywały płomienne kazania i muzyka. Ta swoista
reżyseria miała na celu silnie oddziaływać na wiernych.
Celem architektury, rzexby i malarstwa jest zadziwienie, wzruszenie,
zachwycenie odbiorcy i sprawienie mu przyjemnoSci.
12. Cały program ikonograficzny poprzez apoteozę zakonu jezuitów gloryfikował 0 1
walczący, kontrreformacyjny koSciół katolicki.
Rys 13. W XVI wieku przez EuropÄ™ SrodkowÄ… i zachodniÄ… przetaczajÄ… siÄ™ wojny 0 2
historyczny religijne. KoSciół katolicki po wieloletniej stagnacji przechodzi do
i cele kontrofensywy. Zwołany w latach 1545 do 1563 Sobór Trydencki przyczynił się
powołania do stworzenia prężnej organizacji i centralizacji KoScioła, podporządkowania go
zakonu absolutyzmowi papieskiemu. Włochy na skutek licznych najazdów poniosły
szereg klęsk. Poszczególne regiony znajdowały się pod okupacją hiszpańską,
tureckÄ…, habsburskÄ… i francuskÄ…. Najbardziej samodzielne politycznie i
gospodarczo było państwo koScielne, a Rzym stał się jego stolicą, a także
kolebką baroku i głównym oSrodkiem nowej kultury.
Strona 1 z 4
Egzamin maturalny z historii sztuki Arkusz egzaminacyjny III maj 2002 r.
14. Zakon jezuitów, z centralistyczną organizacją wewnętrzną, założony przez 0 1
Ignacego Loyolę i zatwierdzony w I poł. XVI w. pełnił pierwszoplanową rolę
w utwierdzaniu kontrreformacji po Soborze Trydenckim.
15. Walka z reformacją: działalnoSć kaznodziejska, misyjna, uatrakcyjnianie form 0 1
życia i działalnoSci religijnej, nowe szkolnictwo i sztuka. Ich działalnoSć zbiegła
się z nowym stylem barokiem, który propagowali.
(Zakon uległ kasacji w II poł. XVIII w. (1773 r.), a w XIX w. (1914 r.) został
reaktywowany.)
16. Jezuita, Sw. Karol Boromeusz, opracował program jezuickiej architektury. 0 1
Architektura 17. Postanowienia Soboru Trydenckiego zostały przyniesione do Polski przez zakon 0 3
jezuicka w jezuitów najwczeSniej w Europie. Pierwszym propagatorem tej architektury był
Polsce architekt zakonny Jan Maria Bernardoni. Budowę pierwszego koScioła
wzorowanego na rzymskim Il Gésu Bernardoni rozpoczyna w NieSwieżu w 1582
roku. Polskie koScioły nawiązujące do wzorca rzymskiego charakteryzowało
dostosowanie go do warunków miejscowych. Z reguły: zmniejszano skalę
koScioła, redukowano niektóre elementy np. transept (Lublin), liczbę kaplic
bocznych (NieSwież), czy długoSć nawy głównej (Kraków, Jarosław). Dzięki
temu stają się one bardziej przejrzyste, zwarte. Są skromniejsze zarówno w
dekoracji wnętrz jak i artykulacji fasad. Fasada staje się odrębnym problemem
kompozycyjnym, w którym pojawiają się różne odstępstwa np. w Kaliszu,
w dolnej częSci fasady pojawiają się dwa rzędy półkoliScie zwieńczonych okien
i nieproporcjonalnie mały, renesansowy portal. Dolną i górną kondygnację
oddziela podwójny, silnie wyładowany gzyms. Trójkątny tympanon wieńczący
wystÄ™pujÄ…cy w Il Gésu zastÄ…piono przeÅ‚amanym, falujÄ…cym szczytem. W wielu
prowincjonalnych budowlach polskich wczesnego baroku występują cechy
póxnego manieryzmu, renesansowy detal architektoniczny (Kalisz) czy np.
wzmacnianie Scian skarpami.
18. Wzniesiony w latach 1605 1619 koSciół pod wezwaniem Sw. Piotra i Pawła w 0 2
Krakowie jest najbardziej reprezentacyjną i najbliższą rzymskiemu wzorcowi
jezuicką budowlą w Polsce. Ufundowany przez króla Zygmunta III Wazę,
zaprojektowany został przez królewskiego architekta Jana Trevano. Od
rzymskiego wzoru różni się: skalą (posiada trzy pary kaplic zamiast czterech),
sklepieniem krzyżowym w kaplicach przy transepcie zamiast kopuł. Jest bardziej
zwarty, jednorodny, statyczny, jasny pod względem koncepcji przestrzennej.
Smuklejszy, surowszy dzięki ograniczonej dekoracji i jednobarwnoSci. Bardziej
dekoracyjnie w porównaniu z rzymskim pierwowzorem potraktowana został
parawanowa fasada zbliżona do pierwotnego projektu Vignoli. Obie
kondygnacje połączone wklęsłym spływem. KoSciół oddzielony od ulicy rzędem
figur.
19. Polskie koScioły jezuickie barokowe. Od poł. XVI w. (1564 r.) jezuici w Polsce. 0 1
NieSwież (II poł. XVI w.), Bernardoni. Kalisz (II poł. XVI w.), Bernardoni.
Lublin (XVI-XVII w.), Bernardoni. Wilno (XVII w.), Jan Frankiewicz. Kraków,
koSciół Sw. Piotra i Pawła, Trevano. Poznań (XVII w.), Catenazzi, Wąsowski.
II
Spójna, logiczna wypowiedx, zachowanie ciągłoSci i logiki wywodu oraz spójnych 0 2
Kompozycja
przejSć między kolejnymi częSciami pracy. WłaSciwa struktura i proporcje między
poszczególnymi częSciami pracy, przemySlana konstrukcja z zakończeniem
uwzględniającym wnioski.
III Układ graficzny i czytelnoSć pisma. 0 1
Estetyka
IV PoprawnoSć gramatyczna (fleksja, składnia), ortograficzna i interpunkcyjna. 0 2
Język
V JednorodnoSć i poprawnoSć stylistyczna. 0 1
Styl
razem 30 pkt.
Strona 2 z 4
Egzamin maturalny z historii sztuki Arkusz egzaminacyjny III maj 2002 r.
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZ III
Zadanie15.
Temat 2.
Przedstaw różnorodnoSć zjawisk artystycznych w krakowskim Srodowisku malarzy, rzexbiarzy i
architektów około 1900 roku.
Punktacja
Kryterium Problematyka
I Uczeń może podawać daty. Ważniejsze, by podał zdarzenia. Obowiązkowo:
TreSć 1. 1895 reforma Szkoły Sztuk Pięknych, J. Fałat jej rektorem, od 1900
Akademia nowoczesne trendy odejScie od szkoły historycznej Matejki
Wydarzenia 0 2
kulturalne oraz dwa inne ukazujące ożywienie intelektualne miasta, np.:
wpływające 2. 1898 przybycie do Krakowa Przybyszewskiego
na sztukÄ™, 3. 1897 powstanie stowarzyszenia artystycznego Sztuka
ożywienie 4. redakcja Życia Przybyszewski, Wyspiański 0 2
5. 1901 premiera Wesela Wyspiańskiego
Srodowiska
6. 1901 powstanie Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana odnowa
rzemiosła artystycznego
7. podarowanie kolekcji sztuki japońskiej Feliksa Jasieńskiego Mangghi
muzeum krakowskiemu
8. działalnoSć kabaretu Zielony Balonik w Jamie Michalikowej
Architektura 9. Od eklektyzmu po secesję. Uczeń powinien wskazać na secesję, jako nowy 0 2
twórcy, styl dekoracyjny, z oryginalną ornamentyką organiczną na asymetrycznych
dzieła, style fasadach oraz wymienić:
" Franciszek Mączyński, Tadeusz Stryjeński, Teatr Stary w Krakowie
" poszukiwania nowego stylu w architekturze wnętrz prace S. Wyspiańskiego
w Domu Towarzystwa Lekarskiego lub domu Boya Żeleńskiego
10. Dodatkowo jeden z przykładów:
" Jan Zawiejski Teatr im SÅ‚owackiego (teatr miejski) jeszcze neobarokowy
" Projekty Wyspiańskiego Nowego Akropolis czyli Wzgórza Wawelskiego
" Pawilon Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych
" Także poszukiwania stylu narodowego przez Stanisława Witkiewicza
Rzexba 11. minimum dwa nazwiska: Xawery Dunikowski (cykl Kobiety brzemienne) oraz 0 2
Wacław Szymanowski lub Konstanty Laszczka i Bolesław Biegas
Malarstwo 12. Uczeń wykazuje się rozumieniem pojęć: Młoda Polska, secesja, modernizm, 0 8
symbolizm, ekspresjonizm, impresjonizm; zjawisk, takich jak: ludomania/
huculszczyzna; charakterystycznych dla epoki postaw: dekadentyzm,
katastrofizm.
13. WłaSciwie łączy kierunek z artystą.(Za każde 2 nazwiska 1 punkt) 0 4
14. Podaje odpowiednie przykłady dzieł malarskich. (Za każde 2 tytuły 1 punkt) 0 4
Na przykład: ( przykłady odnoszą się do punktu 13 i 14)
" Stanisław Wyspiański (widok na kopiec KoSciuszki, witraże do koScioła
franciszkanów, projekty witraży do katedry wawelskiej, i inne tytuły)
" Józef Mehoffer (Dziwny ogród, witraże do Fryburga)
" Julian Fałat
" Jacek Malczewski (Błędne koło, Melancholia, Zatruta studnia, Thanatos)
" Jan Stanisławski (Topole, krajobrazy ), Witold Wojtkiewicz (cykle Ceremonie.
Cyrki, Monomanie ) także 2 innych: Wojciech Weiss (Zachód słońca), rodzina
Kossaków, Leon Wyczółkowski (pejzaże z Ukrainy), Ferdynand Ruszczyc
(Ziemia ), Władysław Podkowiński (Szał lub Szał uniesień, Mokra wieS ), Józef
Pankiewicz.
Kompozycja Spójna, logiczna wypowiedx, zachowanie ciągłoSci i logiki wywodu oraz 0 2
spójnych przejSć między kolejnymi częSciami pracy. WłaSciwa struktura i
proporcje między poszczególnymi częSciami pracy, przemySlana konstrukcja z
zakończeniem uwzględniającym wnioski.
Estetyka Układ graficzny i czytelnoSć pisma. 0 1
Język PoprawnoSć gramatyczna (fleksja, składnia), ortograficzna i interpunkcyjna. 0 2
Styl JednorodnoSć i poprawnoSć stylistyczna. 0 1
razem 30 pkt.
Strona 3 z 4
Egzamin maturalny z historii sztuki Arkusz egzaminacyjny III maj 2002 r.
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZ III
Zadanie15.
Temat 3.
Wybierz i omów motywy Smierci w malarstwie najwybitniejszych romantyków XIX wieku (Goya,
Delacroix, Friedrich, Grottger).
Punktacja
Kryterium Problematyka
TreSć
Rys 1. I poł. XIX w. to czas ruchów wolnoSciowych w całej Europie. 0 1
historyczny 2. Szybsza informacja o tragediach losowych.
3. Romantyzm I poł. XIX w. to kierunek m. in. w malarstwie opozycyjny do 0 3
chłodnego, intelektualnego klasycyzmu. Romantyk osobiScie angażuje się
przekazując swoje emocje, aby kształtować wrażliwoSć odbiorców.
4. Romantycy uSwiadamiają sobie i widzom nieuchronnoSć Smierci i pokazują
różne jej oblicza.
Interpretacja 5. Rmierć heroiczna za ideę np. wolnoSci, b. ważnej dla romantyka. Malarz 0 4
osobiScie angażuje się po stronie walczących i zabijanych Goya
Rozstrzelanie powstańców Madryckich pokazany jest tu człowiek w
obliczu machiny Smierci plutonu egzekucyjnego. WolnoSć wiodąca lud na
barykady zabici ludzie są niejako częScią składową barykad; warto
poSwięcić życie dla wolnoSci. Dopuszczalne inne przykłady.
6. Wojna wyzwala okrucieństwo i niesie Smierć OkropnoSci wojny Goyi. 0 4
Chęć poruszenia opinii publicznej przez pokazanie bezsilnoSci ofiar wobec
napastnika Rzex na Chios Delacroix. Dopuszczalne inne przykłady.
7. Inspiracje literackimi motywami Smierci: Rmierć Ofelii Delacroix (obraz 0 4
inspirowany Hamletem Szekspira) nieszczęSliwa miłoSć, szaleństwo,
Smierć samobójcza dramatycznie pokazana; Rmierć Sardanapala inspiracją
dla Delacroix´a byÅ‚ poemat Byrona - Smierć w egzotycznym dla Europejczyka
Swiecie; teatralnoSć formy z malowniczo-perwersyjnym przedstawieniem
wymordowania nałożnic i konia na polecenie satrapy, potem odebranie sobie
życia, by nic nie dostało się w ręce wroga. Obraz krytykowany za zbytnią
zmysłowoSć.
Dopuszczalne inne dzieła inspirowane literaturą.
8. Inspiracje tematami podejmowanymi w publicystyce np. Géricault: Tratwa 0 4
meduzy , Friedrich: Statek Nadzieja .
9. Friedrich niem. romantyk, twórca melancholijnych, refleksyjnych obrazów, 0 - 2
uSwiadamiających człowiekowi jego znikomoSć przez motywy: cmentarza,
wykopanego grobu, grobowców, a także pomników bohaterów z przeszłoSci
(kamień otoczony dębami). O przemijaniu mówią też motywy ruin, zwłaszcza
w górach, które jako wytwory Boga ujawniającego się w naturze są wieczne, a
dzieła ludzkie, znikome,
10. W Polsce Grottger (w formie klasycysta, w treSci romantyk) porusza problemy 0 2
martyrologii Polaków pod zaborem rosyjskim Pierwsza ofiara w cyklu
Warszawa ; cykl Wojna . Pokazuje też równoSć ludzi w obliczu Smierci
Pojednanie .
Kompozycja Spójna, logiczna wypowiedx, zachowanie ciągłoSci i logiki wywodu oraz 0 2
spójnych przejSć między kolejnymi częSciami pracy. WłaSciwa struktura i
proporcje między poszczególnymi częSciami pracy, przemySlana konstrukcja z
zakończeniem uwzględniającym wnioski.
Estetyka Układ graficzny i czytelnoSć pisma. 0 1
Język PoprawnoSć gramatyczna (fleksja, składnia), ortograficzna i interpunkcyjna. 0 2
Styl JednorodnoSć i poprawnoSć stylistyczna. 0 1
razem 30 pkt.
Strona 4 z 4
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Rozsz 2002 IIRozsz 2003 II odp2002 MARZEC OKE II ODP2002 MAJ OKE PP I II ODP2002 MAJ OKE PP I II ODPRozsz 2002 odp2005 GRUDZIEŃ OKE PR II ODPRozsz 2006 IICzesc II odp X i Y (2)2008 rozsz zestaw IIJęz francuski arkusz rozsz cz IIwięcej podobnych podstron