tezyreligiipsychologii
1.przedmiot I CELE PSYCHOLOGII RELIGII.
Przedmiotem badań p.r. jest struktura, procesy
formowania się, miejsce i funkcja motywacyjna religijności w
osobowości człowieka.
2.ROZRÓŻNIENIE ZNACZENIOWE POJĘĆ: RELIGIA A
RELIGIJNOŚĆ.
Przez pojęcie religii rozumiemy zbiór
twierdzeń i norm, które wyjaśniają i regulują stosunek
zachodzący między człowiekiem i Bogiem. Przez religijność
rozumie się indywidualne, podmiotowe ustosunkowanie się
człowieka wobec Boga i nadprzyrodzoności, czyli jak ja to
osobiście przeżywam. To ustosunkowanie wyraża się w sferze
pojęć i przekonań, uczuć oraz zachowań jednostki. Sprowadza
się do subiektywnego odniesienia człowieka do rzeczywistości
opisywanej i wyjaśnianej w religii. Jest strukturą złożoną z
wielu elementów(sądy przekonania, przeżycia, stany
emocjonalne, predyspozycje do zachowań, same zachowania).
Elementy te są zapodmiotowane w człowieku i spolaryzowane do
przedmiotu religii. Religijność nie stanowi struktury
wyizolowanej z całokształtu życia psychicznego człowieka,
jest czymś wkomponowanym, co konstytuuje osobowość człowieka,
przenika ją. Zawiera w sobie odniesienie do transcendencji.
Mówi się o religijności: fundamentalnej i oświeconej,
autorytarnej i humanistycznej, wewnętrznej i zewnętrznej,
dojrzałej i niedojrzałej.
3.PSYCHOLOGICZNE ŹRÓDŁA RELIGIJNOŚCI.
1)instynkt religijny
doszukiwanie się
skłonności i predyspozycji do religii, które spontanicznie
stać się mogą instynktownym przeczuciem i pełnym tęsknoty
podążaniem za instynktem religijnym, które uspokoją się, gdy
znajdzie się swój cel, wyjaśni samego siebie;
2)wrodzony temperament
niektórzy są
bardziej temperamentalnie dysponowani do przeżywania religii
niż inni;
3)"szósty zmysł"- umiejętność
kontaktowania się z tym, co Boskie, pragnienie przeżywania
czegoś innego od zwykłej codzienności, co jest pewną
tajemnicą:
- misterium tremendum
lęk przed czymś co
jest nieznane,
- misterium fascynosum
zachwyt Bogiem i
pięknem np. Stworzenia
4)totemizm i magia
(psychoanaliza, Freud)-
czczenie jakiegoś totemu, aby zagłuszyć w sobie poczucie winy;
5)poczucie winy
wg Freuda jeśli "kompleks
Edypa" nie zostanie pozytywnie rozwiązany, jest źródłem
poczucia winy, co może prowadzić do odniesień religijnych, do
samego Boga, którym jest taki "zwielokrotniony ojciec";
6)przeszczepienie religii od rodziców i osób
znaczących
nie jest to do końca prawdą, rodzice mogą być
jedynie przekazicielami własnych doświadczeń;
7)pragnienie redukowania czy zaspokajania
potrzeb
np. gdy ktoś posiada potrzebę sensu życia,
poszukuje go, nie znając odpowiedzi, dochodzi do wniosku, że
Bóg może być ostatnim odniesieniem;
8)redukowanie niepokoju człowieka
redukowanie np. lęku przed śmiercią;
9)intelekt
nie buduje on jednak prawdziwej
religijności. Ona potrzebuje witalności, ciepła, pasji,
energii.
4.CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE RELIGIJNOŚĆ
CZŁOWIEKA.
a)czynniki konstytucjonalne, wewnętrzne,
b)czynniki środowiskowe,
c)własna aktywność,
d)rola emocji w zaangażowaniu religijnym:
-dojrzałość emocjonalna,
-kontrola emocjonalna,
-emocje a religijność
5.ETAPY ROZWOJU RELIGIJNOŚCI CZŁOWIEKA.
-1-szy okres areligijny, 1-szy rok życia,
-2-gi okres początków religijności
człowieka, 2
3 rok życia,
-3-ci okres religijności magicznej, 4
7 rok
życia,
-4-ty okres rel. autorytarno
moralnej, 7
12 lat,
-5-ty okres to kształtowanie rel.
autonomicznej, 12
17 lat,
-6-ty okres to kształtowanie rel.
autentycznej, 18
25 lat,
-7-my okres stabilności religijnej, 25
30
lat,
-8-my okres dojrzałej religijności, 40
60,70 lat,
-9-ty okres rel. eschatologicznej, pow. 60 lat.
Harms religijność podzielił na 3 etapy:
-1-szy etap to etap bajki, 3
6 lat, pojęcie
Boga cechuje bardziej fantazyjność i emocjonalność niż
racjonalność,
-2-gi etap to stadium realizmu, okres szkoły
podst., pojęcie Boga staje się bardziej realistyczne, modlitwa
zaczyna mieć charakter prywatnej rozmowy,
-3-ci etap to stadium indywidualistyczne ,
okres młodzieńczy, cechuje się wrażliwością emocjonalną i
oryginalnością, własnym stanowiskiem wobec kwestii
religijnych.
6.CHARAKTERYSTYKA RELIGIJNOŚCI OKRESU
DZIECIĘCEGO.
-na etapie rozwoju myślenia konkretno
wyobrażeniowego dziecko pewne zjawiska religijne przyjmuje
dosłownie,
-doświadczenia rel. dziecka są ostrzejsze w
swoich konturach,
-dziecięca rel. obfituje w groteskowe twory
wyobraźni,
-egocentryzm
dziecko wykazuje tendencję do
ciągłego odnoszenia wszystkiego do siebie, swoją religijność
zawdzięcza rodzicom,
-antropomorfizm
dziecko kształtuje sobie
obraz Boga na podobieństwo człowieka, szczególnie na obraz
ojca,
-magiczny sposób myślenia- Bóg jako
czarodziej czy św. Mikołaj,
-przeżycia dziecka nasycone są
subiektywizmem, co odznacza się w wartościowaniu prawd
religijnych, bezkrytycyzmie,
-w późniejszym okresie szczerość poglądów
rodziców wywiera na dziecko duży wpływ, dzieci są wyczulone
na szczerość otoczenia,
-stosowanie mechanizmów racjonalizacji,
-rel. dziecięca znamionuje w rytualizm.
EWOLUCJA PRZEŻYĆ RELIGIJNYCH OKRESU
DZIECIĘCEGO:
a)pojęcia związane z naturą Boga:
-małe dzieci- antropomorfizm,
-dzieci starsze- interpretacja Boga w
kategoriach fizycznych zastępowana jest kategoriami
symbolicznymi a następnie abstrakcyjnymi,
b)pojęcia związane z Bogiem a światem
przyrody:
-małe dzieci- nie odróżnianie cudu od magii,
-dzieci starsze- uwzględnianie praw fizycznych
działających w świecie na zasadzie przyczyna- skutek,
c)Bóg w relacji do ludzi:
-nieadekwatne rozumienie kontaktu Boga z
ludźmi.
Religijność dziecka od 3-go do17-go roku
życia
-1-szy rok- areligijność,
-2-gi rok- religijność na wzór matki,
-3-ci rok-początki rel. indywidualnej,
-4-ty
6-ty rok- religij. magiczna; dzieci
uważają Boga za nieśmiertelnego, wszechmocnego,
niewidzialnego, wszystkowiedzącego; nie rozumieją pojęcia
grzechu, nie różnicują Boga od Jezusa; modlitwa ich jest
zwykle prośbą, zwykle nudzą się na Mszy Św,
-7-my
12-ty rok- etap religijności opartej
na autorytecie: silne uzależnienie od wzorców, zanik rel.
magicznej,
-12-ty
17-ty rok- etap rel. autonomicznej:
bezpośredniość w stosunku do Boga, wzrost znaczenia
duchowości, rozwój sumienia, skrupulatne podejście do
przepisów.
7.CHARAKTERYSTYKA REL. OKRESU MŁODZIEŃCZEGO.
a)gwałtowny skok w rozwoju psychicznym,
religijnym,
b)młodzieńcze przebudzenie sprawia, że
religijność się umacnia lub zanika,
c)w oparciu o swoje ideały młody człowiek
krytykuje swoje otoczenie i siebie, co może prowadzić do
zniechęcenia religijnego,
d)czas intensywnego kształtowania własnego
światopoglądu
16 lat,
e)w tym okresie połowa wierzących staje się
ateistami, ci co pozostają przy Bogu bardziej angażują się w
swojej wierze,
f)wypracowanie sobie własnego obrazu Boga,
g)do 24 roku życia rozwój religijności
"chwieje się".
8.POSTULATY WYCHOWAWCZE W ZAKRESIE ROZWOJU
RELIGIJNEGO DZIECKA.
-nie można straszyć dziecka: Bogiem,
piekłem, karą itp., może to doprowadzić do powstania nerwic,
lęków, fobii; wówczas mogą one kojarzyć bodźce lękowe z
religijnością;
-wprowadzanie w świat religii następuje
poprzez nauczanie religijnych czynności i odpowiedzi na pytania
dzieci dotyczące religii;
-religijność powinna być przekazywana na
zasadzie zapalania świecy od innej już palącej się;
-rodzice powinni zachęcać dzieci do
poznawania religii, inscenizować sytuacje, by dzieci zadawały
pytania;
-nie należy słuchać modlitwy dzieci, jeżeli
tego nie chcą, sterowność przy modlitwie nie jest wskazana.
9.KSZTAŁTOWANIE SIĘ OBRAZU BOGA U DZIECI.
a)internalizacja- przyjęcie pewnych wartości,
obrazów, które powstały na podstawie wartości innych, np.
rodziców jako swoje własne,
b)obraz Pana Boga
-obraz wspomnieniowy - porównanie do
rodziców,
*dzieci myślą o Bogu ukształtowanym w nich
przez rodziców, dlatego pośrednio myślą o rodzicach,
-obraz symboliczny
poprzez role pełnione
przez rodziców,
c)dla dziecka "pierwszym Bogiem" są rodzice,
są ideałem, dlatego porównuje ich z Bogiem (wszechwiedza,
sprawiedliwość, bezpieczeństwo),
d)dla dziecka ważne jest odniesienie do ojca,
jeśli jest prawidłowe- wzrost wiary, nieprawidłowe- kontakt z
Bogiem słabnie, słabnie wiara,
e)Freud mówił, że Bóg jest wyobrażany na
wzór ojca, człowiek ma taki stosunek do Boga, jaki ma do ojca,
ten stosunek może ulec zmianie, tęsknota za ojcem jest wyrazem
tęsknoty do religijności,
f)pozytywny obraz ojca ziemskiego
pozytywny
obraz Boga, negatywny- odwrotnie; negat. Obraz matki- negatywny
obraz Boga, pozytywny- odwrotnie,
g)relacje emocjonalne w rodzinie są ważne dla
właściwego kształtowania się obrazu Boga,
h)gdy dziecko odkrywa, że rodzice nie są
idealni, wówczas odchodzi od autorytetu, może odejść od Boga.
10.KRYTERIA DOJRZAŁEJ RELIGIJNOŚCI WG
ALLPORTA.
Allport podaje 6 wymiarów, na podstawie
których można powiedzieć, że religijność jest dojrzała.
Jest dojrzała wtedy, gdy jest:
1)ZRÓŻNICOWANA (różnorodność elementów,
które tworzą religijność):
a)wymiar podmiotowy: religij. angażuje
całość psychiki człowieka
-czynnik poznawczy- wnosi orientację
znaczeniową i uprzedmiotowanie rel.,
-czynnik emocjonalny,
-oba te czynniki tworzą sferę motywacyjną,
zapewniającą religijny charakter człowieka.
b)wymiar przedmiotowy: dostrzeżenie
złożoności przedmiotu religijnego:
-widzenie religii wielowymiarowo,
-dostrzeganie złożoności problematyki rel.,
dostrzeganie czynnika ludzkiego oraz boskiego w
religijności;
2)DYNAMICZNA- kształtuje się w wątpliwości,
poszukiwania nowych rozwiązań:
a)wystarczy prawdopodobieństwo,
b)Bóg dostępny jest pośrednio przez Jego
dzieła,
c)wiara nie opiera się na pewności
empirycznej,
d)człowiek akceptuje prawdy wiary, choć ich
nie rozumie,
e)z modlitwą są związane fascynacje i
niepokoje,
f)raz zdobyta wiedza nie zamyka wszystkiego,
g)aspekt motywacyjny(behawioralny);
3)ZINTEGROWANA w aspekcie:
a)podmiotowym(zgodność m-dzy wiedzą,
emocjami i postępowaniem):
-element poznawczo- przekonaniowy zwanym też
kognitywnym,
-el. emocjonalno- wartościujący,
-el. behawioralny, czyli praktyk rel.
b)przedmiotowym:
-wewnętrzną spójność całego obszaru
przekonań religijnych z zachowaniem hierarchii jaka z nich
wynika w odniesieniu do rzeczywistości,
-powiązanie religijności z całokształtem
spraw życia, moralności, poglądu na świat;
4)ZINTERIORYZOWANA(uznanie wartości rel. za
własne):
-religijność przenika całą osobowość i
całe myślenie człowieka,
-wiązanie religijności z osobowością
człowieka;
5)AUTONOMICZNA:
a)okres indywidualizacji, niedojrzałości
rel., typowy dla dzieci:
-swoista motywacja, życie rel. rozwija się w
oparciu o zasadę naśladownictwa za rodzicami,
-psychologiczny mechanizm potrzeb,
b)o rel. dojrzałej można mówić w procesie
socjalizacji:
-motywacja związana z wartościami tkwiącymi
w przedmiocie rel.,
-zdolność przyjęcia prawdy dla niej samej,
-uznanie dobra niewygodnego z subiektywnego
punktu widzenia,
-motywacja trwała, autonomiczna w stosunku do
potrzeb człowieka;
6)PERSONALNA
-relacja rel. m-dzy człowiekiem a Bogiem
nabiera cech dialogowych,
-czł. odnajduje się jako podmiot
odpowiedzialny za rozwój tej relacji,
-czł. nie tylko wierzy w Boga, ale może się
odnosić do Niego z zaufaniem, z nadzieją.
11.DOŚWIADCZENIE RELIGIJNE (KOMPONENTY I FAZY
WG W. GRUHNłA).
Gruhn wyodrębnia 3 komponenty dośw. religij.:
1)czynnik jaźni, czyli świadomość mojego
zaangażowania w przeżycie religijne,
2)czynnik myśli o Bogu, czyli myślę o Bogu,
kiedy przeżywam coś o charakterze rel.,
3)czynnik nastawienia psychicznego, czyli
postawy otwartej na to, co związane z rel.
Gruhn wyróżnia 8 faz dośw. religijnego:
1)faza czysto myślowego rozumienia,
2)faza doznania, kiedy podmiot doświadcza
osobliwego uczucia na jakąś myśl,
3)faza wzruszenia, w której następuje
zwiększone zaangażowanie jaźni,
4)faza świadomej decyzji: dać się porwać
tej myśli,
5)faza maksymalnego spotęgowania przeżycia,
czyli indentyfikacja z przeżywanymi treściami,
6)faza, w której przeżycie nie ulega dalszemu
spotęgowaniu, faza, której dotykają mistycy,
-forma mało egzaltowana,
-forma właściwa,
-formy ekstatyczne,
7)faza stopniowego słabnięcia zaangażowania
się podmiotu, czyli wyciszenie,
8)faza ilość przepracowania (nieświadomego)
silnie dopiero co przeżytych wrażeń.
12.RELIGIJNOŚĆ JAKO POSTAWA (CECHY POSTAW).
Cechy postaw:
a)zakres postawy
określa ilość
desygnatów przynależnych danej postawie,
b)kierunek postawy
wskazuje na dyspozycję
ukierunkowującą człowieka "od" albo "do", kier. pozytywny
lub negatywny,
c)siła postawy,
d)intensywność postawy-częstotliwość
występowania charakterystycznych dla tej postawy zachowań lub
nawet tendencji do takich zachowań, int. Minimalna lub
maksymalna,
e)centralność postawy- wyraża się w 3
płaszczyznach: intelektualnej, emocjonalnej, motywacyjno-
dążeniowej, uwzględnia miejsce postawy w całym systemie
układu zachowań,
f)trwałość postawy- dotyczy czegoś, co
trwa,
g)złożoność postawy- na podstawie
łączenia się postaw opiera się możliwość stosowania tzw.
rachunku korelacyjnego, tzn jak dane uwarunkowania wpływają
wzajemnie na siebie,
h)zwartość postawy- jest stopniem zgodności
m-dzy 3 elementami postawy: poznaniem, emocjami, postępowaniem,
i)treść przedmiotowa postawy, czyli to do
czego kieruje się działanie, myślenie, odczuwanie czł.,
j)ambiwalencja postawy- przeżywanie stanów
ambiwalencji, czyli niezgodności ocen i emocji.
Podział postaw wg Trybusiewicza:
1)postawa tradycjonalistyczna, której funkcją
jest ułatwianie zaspokojenia potrzeb afiliacji,
2)postawa emocjonalna, która jest narzędziem
umożliwiającym zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa,
3)postawa intelektualistyczna- autonomiczny i
autentyczny typ religijności.
13.FUNKCJA MOTYWACYJNA RELIGIJNOŚCI W
OSOBOWOŚCI CZŁ.
1)Żeby wartości religijne mogły pełnić f.
motywacyjną w osobowości czł musi nastąpić proces zapisania
tych wartości w strukturę osobowości. Jest to proces
rozwojowy, polegający na instalowaniu przedmiotu rel. w
osobowość, które odbywa się w 3 wymiarach:
a)poznawczym- rozwój religijności związany
jest z dopływem informacji o religii, wiadomości te :
-formułują obraz przedmiotu religijnego i
charakteryzują te wartości, kształtuje się obraz Boga,
-spełniają pozytywną rolę, kiedy następuje
integracja obrazu religij.,
-mogą być przyczyną dualizmu
światopoglądowego, jeśli na płaszczyźnie poznawczej
wystąpią braki ilościowe i jakościowe,
-ukierunkowują motywację człowieka dla
formowania się religij.;
b)emocjonalnym- proces ten ma swoje
uwarunkowania, które sprawiają, że poszczególne jednostki
osiągają różny poziom interioryzacji, czyli wiedza o
wartościach rel. jest przyjmowana na różnym poziomie;
c)dążeniowym.
2)Religijność pełni funkcję motywacyjną w
os. czł. w najwyższym stopniu, kiedy jest w centrum wszystkich
wartości, wartości rel. stanowi wówczas czynnik przenikający
i organizujący motywacyjne elementy osobowości.
3)wartość rel. jest mniej ważna, jeśli
związek z układem motywacyjnym jest bardziej luźny, jest ona
traktowana instrumentalnie, podporządkowana innej, centralnej
wartości.
4)Kiedy w osobowości znajdują się 2
wartości wiodące: religijne i inne, następuje dualizm
motywacyjny, którego rezultatem jest osłabiony wpływ wart.
rel. na sferę motywacyjną czł., co doprowadzić może do
negatywnej postawy wobec religii.
14.ZNACZENIE RELIGII DLA ZDROWIA PSYCHICZNEGO.
1)Religia usuwa podstawę psychicznej depresji.
2)R. redukuje strach i niepokój, zwłaszcza
obawę przed śmiercią.
3)R. redukuje poczucie niższości.
4)R. jest czynnikiem terapeutycznym.
5)R. zaspokaja podstawowe potrzeby
psychologiczne.
6)R. napełnia człowieka radością, pomaga w
odbieraniu lepszym świata.
7)R. obdarza człowieka nową dziedziną siły.
8)R. zmniejsza egoizm, dostarcza nam środka
samoobiektywizacji w postaci spowiedzi, pokuty.
9)R. daje człow. poczucie sensu życia.
10)Jest składnikiem duchowego lecznictwa.
Zarzuty pod adresem wpływu religii na
zdrowie psych.:
1)R. staje się często źródłem
samoudręczeń.
2)R. nie jest najskuteczniejszą formą
stabilizacji, integracji psychicznej.
3)R. jest źródłem urazów emocjonalnych
poprzez rozbudzanie strachu, grzeczności.
4)Istnieje duża korelacja chorób psychicznych
z religią.
15.PSYCHOPATOLOGIA ŻYCIA RELIGIJNEGO.
Normą jest to, co występuje w większości
przypadków. Są pewne kryteria:
a)społeczno- kulturowe,
b)prawne,
c)idealne,
d)statystyczne,
e)kliniczne.
Zachowania typu religijnego, które
charakteryzują choroby psychiczne:
-histeria, np. stygmaty nieautentyczne,
-hipochondria,
-natręctwo,
-schizofrenia.
16.RELIGIA A PSYCHOLOGIA (FREUD,JUNG, MASLOW).
Dla FREUDA źródłem religijności jest
redukcjonizm: poznawczy (nie neguje istnienia Boga, ale neguje
religię jako drogę ku poznaniu prawdy), ontologiczny (zaprzecza
istnieniu Boga neguje religię jako drogę ku prawdzie). Mówił,
iż religia jest iluzją. Człowiek pragnie: ładu moralnego,
bezpiecznego świata, Boga. Bóg istnieje w świadomości, bo
czł. ma taką potrzebę.
JUNG nie negował religii. Tradycje religijne
powinny mieć wpływ na życie psychiczne czł. Człowieka
tworzą archetypy religijne. Jeśli rozumem nie możemy poznać
Boga, to nie znaczy, że nie istnieje. Bóg nie jest stworzony,
ale wybierany. Wg Junga psychologia zastąpi religię.
MASLOW twierdzi, że przyszłość ma religia
oparta na doświadczeniu szczytowym, zadaniem psychologii jest
wyzwolenie w człowieku tych najwyższych dośw. Religia jest
ważna dla życia psychicznego, gdyż ukazuje więzi między
Bogiem a człow., , może być przedmiotem badań naukowych, aby
lepiej wyjaśnić pewne zachowania czł. Jej rolą jest
wyjaśnianie i pomoc rozumienia przeżyć człow.
17.SPECYFICZNE CECHY SEKT JAKO ZJAWISKA
SPOŁECZNEGO.
-misjonarska działalność- tylko przez nich
Bóg może sprowadzić zbawienie lub potępienie, oni znają o
Nim całą prawdę,
-charyzmatyczne przywództwo guru,
-założenie wyłącznej prawdy, że zbawienie
tylko u nich,
-uczą, że są instytucją nadrzędną, że
zastąpią rodzinę,
-w sekcie obowiązuje ścisła dyscyplina,
-dławienie indywidualności, nie ma swobody
myśli, nie ma miejsca dla buntowników,
-odchylenia doktrynalne- sekty dodają do
Biblii ludzkie źródła autorytetu utrzymując, że jedynie
słuszna interpretacja Biblii proponowana jest przez ich
przywódcę, odnośnie zbawienia sekty wymagają, by ludzie sami
je sobie przygotowali. Chrystus staje się szczególną istotą
ludzką, a obraz Boga różni się od Swego biblijnego obrazu.
18.PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY PRZYNALEŻNOŚCI DO
SEKT.
Sekty oferują nie tyle religię, co terapię,
oferują zbawienie tu i teraz, nie proponują żadnej wiary,
dają tylko możliwość doświadczenia wewnętrznej wolności,
odmiennej od tej, która opiera się na rozumie i indywidualnym
sumieniu. Mamy tu do czynienia z doświadczeniem opartym na
emocjach, na sentymentach, na uczuciach, w których wielką rolę
odgrywa płacz, okrzyki radości, albo zj. Ponadzmysłowe: trans,
proroctwo, uzdrowienie. W ten sposób osoba skupia się na sobie
samej i na swoim własnym "ja", nowe religie zaspokajają
potrzebę tożsamości, harmonii, uczucia, opieki, poczucia
bezpieczeństwa, uznania, akceptacji, zrozumienia.
19.PODSTAWOWE RODZAJE SEKT.
a)sekty o charakterze religijnym- podstawową
ich działalnością jest określona doktryna wiary. Wiele z nich
odwołuje się do Biblii, inne do wschodnich sys. Religijnych,
jeszcze inne do okultyzmu, są i takie, których doktryna jest
wyłącznie dziełem przywódcy. Większość twierdzi, że ich
działalność ma czysto duchowy wymiar, a mimo to wielką wagę
przywiązują do wart. materialnych, np. Kościół Scjentologii;
b)sekty o charakterze politycznym w środkach
masowego przekazu są określane jako skrajne lub
ekstermistyczne. Podstawą działalności jest określona
doktryna polityczna, np. grupa "Move" ("Ruch") czy sekta
Moona;
c)sekty o charakterze edukacyjnym- prowadzą
warsztaty, seminaria terapeutyczne, edukacyjne, których
uczestnicy płacą setki dolarów, by uzyskać oświecenie,
wgląd w siebie. Za sprawą technik kontroli umysłu uczestnicy
tych warsztatów doświadczają poczucia pełni, jedności z
wszechświatem. Ci, którzy ukończą kilka poziomów kursu,
stają się członkami sekty;
d)sekty prowadzące działalność handlową-
podstępnie zmuszają do ciężkiej pracy nie przynoszącej
członkowi zysków, bądź minimalne, ale rozbudzają nadzieję
na potencjalne zyski. Są to organizacje rynkowe, wielopoziomowe,
mające piramidową strukturę. Sukces w sekcie zależy od tego,
jak wielu nowych członków pozyskają, np. Amway, sekta
"Rodzina".
20.METODY REKRUTACJI DO SEKT.
1)Za pośrednictwem przyjaciół, krewnych,
którzy są już w sektach.
2)Poprzez obcą osobę, której udaje się
zaprzyjaźnić z rekrutowaną osobą.
3)Za pomocą finansowanych przez sektę
wykładów, sympozjów czy filmów.
Jednostka bardzo często nie zdaje sobie
sprawy, że próbuje się ją wciągnąć do sekty. Jeżeli
rekrutujący jest obcy, stara się być przyjacielem, zdobywa
zaufanie takiej osoby i jeżeli trafi na kogoś, kto potrzebuje
oparcia osobowego sukces murowany. Nie wszyscy nawiązują
kontakt z sektą w sposób bezpośredni, niektórzy ulegają
poprzez książki wydawane przez sekty, np. w TV rekomendowane
jako bestsellery. Inni znajdują zaproszenie gdzieś w skrzynce
na listy na sesję poświęconą np. studiom nad Biblią. Inni
podejmują pracę w przedsiębiorstwie należącym do sekty.
Sekta stara się stopniowo wciągać w swe szeregi tych, którzy
okazali zainteresowanie.
21.KONTROLA ŚWIADOMOŚCI A PRANIE MÓZGU.
PRANIE MÓZGU dokonuje się przemocą. Osoba
poddawana temu nie ma żadnych wątpliwości, że znajduje się w
rękach wroga. Podział ról jest od początku wiadomy, kto jest
więźniem, a kto strażnikiem. Znęcanie się nad więźniem to
chleb powszedni.
KONTROLA ŚWIADOMOŚCI, zwana też procesem
doskonalenia umysłu polega na tym ,że bezwiednie zaczyna się
współpracować z ludźmi, którzy chcą zyskać kontrolę nad
jednostką wprowadzając swoje sprawy, dostarcza się takiej os.
informacje, które później mogą być wykorzystane przeciwko
niej samej. Nowy system staje się z czasem częścią nowej
tożsamości i wtedy trudniej to odrzucić. w sektach fizyczne
znęcanie się nad ofiarą należy do rzadkości, nie ma
charakteru jawnego, właściwa indoktrynacja jest skuteczna
poprzez hipnozę lub systematycznego oddziaływania grupy.
Wszystkie działania z punktu widzenia grupy odnoszą pozytywny
skutek, bo wtedy człowiek dobrowolnie się temu poddaje.
22.KONTROLA ZACHOWAŃ JAKO KONTROLA
ŚWIADOMOŚCI W SEKTACH.
Kontrola zachowań oznacza poddanie całej
sfery życia codziennego określonym regułom. Potrzeba
kontrolowania zachowań jest powodem dla którego większość
sekt narzuca członkom b. ścisły regulamin, plan zajęć.
Część jest przeznaczona na działalność obrzędową i na
indoktrynację, przed każdym czł. stawia się określone cele,
pozbawiając go wolnego czasu i ograniczając swobodę zachowań.
W celu skutecznego kontrolowania zachowań wymaga się, aby
wszystkie działania podejmowane były wspólnie. Wszelkie
zachowania w sektach są nagradzane lub karane. Posłuszeństwo
wobec przywódców grupy to pierwsza i najważniejsza
umiejętność, jaką nowo przybyli muszą zdobyć. Osoba
stojąca na czele sekty wie, że sterowanie zachowaniem wpływa
na najbardziej skryte myśli i uczucia.
23.KONTROLA MYŚLI JAKO KONTROLA ŚWIADOMOŚCI
W SEKTACH.
Kontrola myśli obejmuje przede wszystkim
intensywną indoktrynację. Stosowanie technik wyciszania myśli
zbędnej, nieakceptowanej i koncentrację umysłu sprawia, że
myśli są pod kontrolą. By okazać się wartościowym
członkiem grupy, trzeba nauczyć się manipulować własnymi
procesami myślowymi. Każdym aspektem kontroli myśli jest
uodpornienie członków sekty na konkretny rodzaj informacji.
Cały proces ma następujący przebieg: 1- próba zaprzeczenia-
nie dzieje się nic takiego o czym ty mówisz; 2-racjonalizacja-
owszem podobne zdarzenia mają miejsce, ale nie ma w tym nic
złego; 3- uzasadnienie- dzieje się to, co się dziać powinno;
4- myślenie życzeniowe- chciałbym, aby to była prawda, więc
tak jest. Najbardziej upowszechnioną formą sprawowania kontroli
nad proc. myśl. Członków sekty jest tzw. niemyślenie. To
najprostszy sposób, by pozbawić jednostkę zdolności oceny
zjawisk i sytuacji, w której się znajduje. Kontr. myśl.
Umożliwia skuteczne wypieranie wszelkich uczuć niepożądanych
z punktu widzenia obowiązującej w grupie doktryny, pozwala
uczynić członka sekty posłusznym wykonawcą poleceń.
24.KONTROLA UCZUĆ JAKO KONTROLA ŚWIAD. W
SEKTACH.
Kontrola uczuć, kontr. emocji zmierza, by
ograniczyć skalę ludzkich uczuć i nimi manipulować. Strach i
poczucie winy są podstawowymi narzędziami w kontroli nad
człowiekiem. Poczucie winy jest najistotniejszym czynnikiem w
wyrabianiu postawy konformistycznej i wymuszaniu uległości.
Przywódcy sekt potrafią wykorzystać wszystkie rodzaje poczucia
winy: związane z wydarzeniami historycznymi, dotyczące poczucia
tożsamości, związane w przeszłości podjętym działaniem,
wywołane problemami ogólnoludzkimi. Strach jest w dwojaki
sposób wykorzystywany do wzmacniania grupowej więzi: poprzez
wykreowanie wizerunku wroga, który zagraża sekcie i poprzez
wywołanie lęku przed karą, jaką za każde przewinienie może
wymierzyć przywódca sekty. Często też zmienia się definicję
uczuć. Do najbardziej cenionych uczuć należą lojalność,
oddanie grupie, cierpienie. Obwinianie siebie jest jak
najbardziej wskazane. Niewłaściwe wykorzystywanie technik
kształtowania postaw, jakimi są kary, nagrody, powoduje, że
człow. staje się bezradny i całkowicie zależny od sekty.
Najskuteczniejsze spos. kontr. uczuć to wywołanie i podsycanie
fobii. Systematyczna kontrola uczuć po pewnym czasie ułatwia
kontrolowanie myśli i zachowań.
25.KONTROLA INFORMACJI JAKO KONTR. ŚWIAD. W
SEKTACH.
Kontrola informacji. Podstawowym źródłem
informacji są publikacje wydawane przez sektę. Dostęp do
pozostałych środków masowego przekazu jest b. ograniczony.
Kontroli podlegają także rozmowy członków sekt, nie wolno im
się dzielić krytycznymi uwagami na temat przywódcy, doktryny
czy metod działania organizacji. Muszą natomiast wzajemnie
siebie szpiegować, donosić na siebie. Pod kontrolą są rozmowy
telef., korespondencja. Informacje są na ogół poddawane
ścisłej selekcji, co sprawia, że członkowie sekty są wciąż
niedoinformowani. Wszyscy są przekonani, że są świetnie
zorientowani o tym, co się dzieje na świecie, w polityce, w
sekcie. jest wiele kręgów wtajemniczenia, często długoletni
członkowie przekonani są o tym, że dostąpili pełnego
wtajemniczenia, choć nie są wprowadzani we wszystkie tajniki.
Ciekawscy, którzy chcieliby się dowiedzieć za wiele za szybko,
są wykluczeni z grona wtajemniczonych do momentu, gdy staną
się mniej dociekliwi.
26.CHARAKTERYSTYCZNE CECHY UMOŻ. ROZPOZN., ŻE
DANA GRUPA RELIGIJNA MOŻE BYĆ SEKTĄ.
-sekta daje poczucie bezpieczeństwa, podejmuje
rolę rodziny,
-oferuje szybki sukces, np. sekty ekonomiczne:
Amway, że można szybko się dorobić,
-oferuje proste, gotowe odpowiedzi na
skomplikowane problemy, sytuacje,
-synkretyczną naukę jako nową naukę (wybór
i połączenie pewnych aspektów z różnych filozoficznych
kierunków),
-oferuje pragmatyczną teorię sukcesu,
-sekty jawią się jako ostoje czystości
wiary, mówią, że tylko tam można odpowiedzieć na wszystkie
pytania, ale żeby to poznać trzeba zaakceptować wodza, który
przyjmuje postawę jako tego ważniejszego od Boga,
-proponuje nową wizję świata, wydobywa z
anonimowości, zaspokaja potrzebę afiliacji,
-sekty izolują młodych ludzi ze środowiska
rodzinnego, i od tego, z którego młodzi ludzie pochodzą.
Naleze do systemu BannerPower
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Psychologia ogólna Psychologia religii Sekty(1)Psychologia religii syllabus[Beit Hallahmi] Psychologia religii co wiemyFilozofia, Psychologia, Religia PlatonFilozofia, Psychologia, Religia Sokratespsychologia religiipodstawowe zagadnienia psychologii religiipodstawowe zagadnienia psychologii religiiPsychologia ogólna Psychologia międzykulturowa Kultura muzłumańska Danecki wykład 6 IrdzaPsychologia ogólna Psychologia międzykulturowa Kultura muzłumańska Danecki wykład 2 Umarpsychologia ogólna wykładPsychologia ogolna i rozwojowa lic Sport stacjonarnePsychologia ogólna Psychologia międzykulturowa Kultura muzłumańska Danecki wykład 10 MawarTEZY EGZAMINACYJNE Psychologia ogólnawięcej podobnych podstron