iii rozbior polski insurekcja kosciuszkowska (3)

INSUREKCJA KOSCIUSZKOWSKA . - III ROZBIOR POLSKI

Drugi rozbiór Polski doprowadzi�ł w okrojonym pa�ąstwie polskim do wielkiego kryzysu spo�łecznego, politycznego, gospodarczego. Z tej przyczyny oraz pod wp�ływem rewolucyjnych wyst�ąpie�ą francuskich i zaburze�ą œl�ąskich w 1793 r. atmosfera polityczna i spo�łeczna w Warszawie stawa�ła siê coraz bardziej napiêta. Na tê sytuacjê mia�ło tak�że wp�ływ wielkie niezadowolenie ch�łopów i mieszczan, szezególnie po obaleniu postanowie�ą konstytucji majowej.

Austria (nie wziê�ła udzia�łu w drugim rozbiorze) d�ą�ży�ła do powetowania przegranych w wojnie z Francj�ą kosztem ziem Polski. W kraju wielu polityków widzia�ło rozwi�ązanie kwestii niepodleg�łoœci w natychmiastowym wybuchu powstania - obok hase�ł niepodleg�łoœciowych znalaz�łyby siê tak�że radykalne has�ła dotycz�ące kwestii ch�łopskiej. Przewidywany na dowódcê przysz�łego powstania gen. Tadeusz Koœciuszko przebywa�ł we Franeji, nie uzyskuj�ąc zbyt wielkiej pomocy od rz�ądu rewolucyjnego, który nie chcia�ł zrazi�Ś do siebie Rosji i Prus. Koœciuszko postanowi�ł szuka�Ś poparcia w kraju, w masach ludowych. Plan powsta�ączy zak�łada�ł opanowanie Krakowa i przyci�ągniêcie w rejon miasta wojsk rosyjskich. W drugiej fazie mia�ły wybuchn�ą�Ś lokalne powstania.

Pod wp�ływem dzia�łalnoœci rosyjskiego ambasadora nastêpowa�ła redukcja wojska polskiego, co mia�ło zdezorganizowa�Ś przygotowania powsta�ącze. Sprzeciwiaj�ąc siê redukcji wojska brygadier Antoni Madali�ąski ze swoim oddzia�łem kawalerii zbuntowa�ł siê i posuwaj�ąc siê z Ostro�łêki wzd�łu�ż granicy z Prusami na po�łudnie, przyby�ł do Krakowa, gdzie przebywa�ł Koœciuszko. Ambasador rosyjski Igelstróm wycofa�ł wojska rosyjskie z okolic Krakowa w kierunku Warszawy - Kraków sta�ł siê wolny. 24 III 1794 r. na Rynku krakowskim Tadeusz Koœciuszko og�łosi�ł akt insurekcji - powstania - obj�ą�ł w�ładzê dyktatorsk�ą, sk�ładaj�ąc przysiêgê zobowi�ąza�ł siê, �że bêdzie walczy�ł w "imiê wolnoœci, catoœci i niepodlegloœci ", og�łosi�ł akty powsta�ącze (powo�ływa�ły pod bro�ą mê�żczyzn miêdzy 18 a 28 rokiem �życia). Koœciuszko zgromadzi�ł 4 tys. �żo�łnierzy i 2 tys. kosynierów.

4 kwietnia pod Rac�ławicami, dziêki bohaterskiej postawie ch�łopskich kosynierów, wojska Koœciuszki rozbi�ły wojska rosyjskie genera�ła Tormasowa. Zwyciêstwo mia�ło znaczenie moralne. Koœciuszce nie uda�ło siê pomaszerowa�Ś w kierunku Warszawy, powstanie zaczê�ło ogarnia�Ś nowe tereny - Lubelskie, Wo�ły�ą. 17 kwietnia wybuch�ło powstanie w Warszawie - dowodzi�ł nim szewc Jan Kili�ąski; dziêki ofiarnej postawie prostej ludnoœci miasta, po dwóch dniach walk Warszawa znalaz�ła siê w rêkach powsta�ąców. Walki objê�ły Mazowsze i Podlasie. Na Litwie powstaniem dowodzi�ł Jakub Jasi�ąski. W Wilnie ustanowiono Radê Najwy�ższ�ą Litewsk�ą - s�ądy nad zdrajcami.

7 maja 1794 r. w obozie pod Po�ła�ącem Tadeusz Koœciuszko og�łosi�ł Uniwerss�ł. w którym rozci�ąga�ł opiekê rz�ądu nad chtopem: ch�łopi mieli otrzyma�Ś woluœ�Ś osobist�ą, zagwarantowano im nieusuwalnoœ�Ś z u�żytkowanej ziemi, obni�że

.: pa�ąszczyzny o 2 dni przy dotychczasowej wiêkszej ni�ż 4 dni w tygodniu, lub a 1 dzie�ą przy pa�ąszczyŸnie obowi�ązuj�ącej 2-4 dni w tygodniu. Dziêki temu W elu ch�łopów zg�łosi�ło siê do powstania - w praktyce postanowienia uniwersa�łu poianieckiego nie zosta�ły wcielone w �życie, by�ły sabotowane przez szlachtê.

9 maja w Warszawie dosz�ło do zamieszek - powieszono zdrajców targowiczan, - mieœcie w�ładzê przejê�ła Rada Najwy�ższa Narodowa. Dziêki radykalnym dzia�łaczom, tzw. jakobinom. wzros�ły nastroje rewolucyjne. W szczytowym okresie powstania pod broni�ą znajdowa�ło siê ok. 105 tys. osób. Wystêpowa�ły jednak trudnoœci kadrowe wœród oficerów i powa�żne braki w wyszkoleniu. Wojsko by�ło �żle uzbrojone.

Ziemie polskie po 111 rozbiorze (1795)

Kiedy do wojny w�ł�ączy�ły siê Prusy, sytuacja wojsk powsta�ączych uleg�ła znacznemu pogorszeniu. 6 czerwca pod Szczekocinami Koœciuszko poniós�ł klêskê, Kraków zajê�ły wojska pruskie. Powsta�ący cofali siê do Warszawy. 28 VI doszto do zaburze�ą w mieœcie - lud otworzy�ł wiêzienia i dokona�ł samos�ądów nad targowiczanami. Wobec tych wydarze�ą, a zw�łaszcza wobec zbli�żania siê do stolicy wojsk pruskich Koœciuszko podj�ą�ł przygotowania do obrony. 13 lipca rozpoczê�ło siê oblê�żenie miasta, które wzmog�ło siê w sierpniu. W celu odci�ągniêcia Prusaków spod stolicy Koœciuszko wspar�ł powsta�ąców wielkopolskich wysy�łaj�ąc tam korpus pod dowództwem genera�ła Jana Henryka D�ąbrowskiego - Prusacy odeszli spod Warszawy. Wojska rosyjskie zdusi�ły powstanie na Litwie, od po�łudnia od strony Ukrainy w granice Polski wkroczy�ły wojska rosyjskie pod dowództwem genera�ła Micha�ła Suworowa. 10 paŸdziernika 1794 r. w bitwie pod Maciejowicami ranny Koœciuszko dosta�ł siê do niewoli rosyjskiej. 4 listopada wojska rosyjskie pod wodz�ą Suworowa dokona�ły rzezi mieszka�ąców Pragi - stolica za poœrednictwem króla Stanis�ława Augusta skapitulowa�ła. Powstanie upad�ło.

24 paŸdziernika 1795 r. w Petersburgu podpisano konwencjê rozbiorow�ą trzeci rozbiór Polski. Prusy - Mazowsze i tereny litewskie po Niemen, ok. 48 tys. kmz, 1 mln mieszka�ąców; Rosja - ziemie Litwy, �Żmudzi i Podola ok. 120 tys. km2, ok. 1,2 tys. mieszka�ąców; Austria - Ma�łopolska miêdzy Pilic�ą a Bugiem, czêœ�Ś Podlasia i Mazowsza. ok. 47 tys. kmz, 1,5 mln mieszka�ąców.

Król Stanis�ław August Poniatowski abdykowa�ł, przeniós�ł siê do Petersburga, gdzie zrnar�ł (1798). W 1797 r. w Petersburgu pa�ąstwa zaborcze podpisa�ły dokument - na zawsze zosta�ła zIikwidowana .. nazwa Królestwa Polskiego ".

.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
iii rozbi?r polski insurekcja ko?ciuszkowska
7 III rozbiór Polski
insurekcja kosciuszkowska (2) Nieznany
insurekcja kościuszkowska
ii rozbiór polski (3)
i rozbior polski
Zmowa IV rozbiór Polski A L Szcześniak dokumenty z roku 1939
Rozbiory Polski(1)
6 Insurekcja Kościuszkowska
06 NUTS, czyli kolejny rozbiór Polski
pierwszy rozbiór polski (2)
PREZYDENCI III RZECZYPOSPOLITEJ POLSKI

więcej podobnych podstron