# $ K
ul. Czerniakowska 16
00-701 Warszawa
tel. (022) 623 36 98
fax (022) 623 36 93
© 1999 - 2007 CENTRALNY INSTYTUT OCHRONY PRACY PACSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
TLENEK AZOTU NO 0121
04.04.1995 r. / 31.05.2007 r.
.....................................................................................................................................................................................
Data sporzÄ…dzenia/data aktualizacji
1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI. IDENTYFIKACJA PRODUCENTA,
IMPORTERA LUB DYSTRYBUTORA
1.1. Identyfikacja substancji
Nazwa i synonimy
polskie: tlenek azotu
angielskie: nitric oxide, nitrogen monoxide
niemieckie: Stickstoffmonoxyd, Stickstoffoxyd, Stickoxyd
francuskie: oxyde nitrique, monoxyd d'azote
rosyjskie: >:8AL 07>B0
Nazwa wg IUPAC: nitrogen monoxide
Wzór chemiczny: NO
1.2. Zastosowanie substancji
.....................................................................................................................................................................................
wpisuje użytkownik
1.3. Identyfikacja producenta, importera lub dystrybutora
.....................................................................................................................................................................................
wpisuje użytkownik
1.4. Telefon alarmowy
.....................................................................................................................................................................................
wpisuje użytkownik
2. SKAAD I INFORMACJA O SKAADNIKACH
Tlenek azotu substancja podstawowa
#
IDH_0121
$
tlenek azotu
K
tlenek azotu;nitric oxide;nitrogen monoxide;Stickstoffmonoxyd;Stickstoffoxyd;Stickoxyd;oxyde
nitrique;monoxyd d'azote;karta;karta,0121;CAS;CAS,10102-43-9;Numer ONZ (UN);Numer ONZ
(UN),1660;Numer RTECS;Numer RTECS,QX0525000;Numer WE (EINECS);Numer WE (EINECS),233-271-0
Klasyfikacja substancji: T; R23
Numer CAS: 10102-43-9
Numer UN (ONZ): 1660
Numer RTECS: QX0525000
Numer indeksowy:
Numer WE (EINECS): 233-271-0
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEC
Substancja toksyczna. Działa toksycznie przez drogi oddechowe.
4. PIERWSZA POMOC
Niezbędne leki: tlen, prep. Atrovent i deksametazon do podawania inhalacyjnego,
hydrokortyzon do podawania dożylnego.
Odtrutki: nie sÄ… znane.
Leczenie: tlenoterapia, postępowanie objawowe.
Uwaga: objawy podrażnienia górnych dróg oddechowych uzasadniają w każdym
przypadku transport do szpitala karetkÄ… PR lub reanimacyjnÄ… w celu obserwacji
lekarskiej trwającej nie krócej niż 48 godzin!
ZATRUCIE INHALACYJNE
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wyprowadzić poszkodowanego z miejsca narażenia, zapewnić spokój w dowolnej pozycji.
Podawać tlen, najlepiej przez maskę. Wezwać lekarza. Jeżeli poszkodowany ma duszność
można podać do inhalacji Atrovent (1-2 rozpylenia).
Pomoc lekarska
Kontynuować podawanie tlenu. Jeżeli utrzymuje się duszność, pomimo podania Atroventu,
podać deksametazon do inhalacji lub hydrokortyzon dożylnie.
Można założyć stałą drogę dożylną. Transport do szpitala karetką reanimacyjną PR pod
nadzorem lekarza, z kontrolą ciśnienia tętniczego krwi i stanu układu oddechowego.
SKAŻENIE SKÓRY
Pierwsza pomoc przedlekarska
Zdjąć odzież, jeżeli jest wilgotna; skórę myć letnią wodą, najlepiej bieżącą, bez mydła. Na
oparzenia skóry założyć jałowe opatrunki. Wezwać lekarza.
Wystąpienie zmian skórnych (zaczerwienienie) wskazuje na narażenie inhalacyjne oraz
wymaga postępowania jak w zatruciu inhalacyjnym.
Pomoc lekarska
Wystąpienie zmian skórnych wskazuje na przebycie narażenia inhalacyjnego i wymaga
postępowania jak w zatruciu inhalacyjnym.
5. POSTPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Kod HAZCHEM: 2RE
Szczególne zagrożenia
Drażniący, toksyczny, niepalny gaz o gęstości zbliżonej do gęstości powietrza, co ułatwia
jego rozprzestrzenianie się. Pod wpływem tlenu z powietrza powoli utlenia się do dwutlenku
azotu. Ma właściwości utleniające. Tworzy palne mieszaniny z gazami palnymi. Zbiorniki
narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.
Zalecenia ogólne
Zawiadomić otoczenie o awarii.
Usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii; w
razie potrzeby zarządzić ewakuację.
Wezwać Państwową Straż Pożarną i Policję Państwową.
Pożar
Niepalny gaz.
Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą z bezpiecznej
odległości; jeśli to możliwe, usunąć je z obszaru zagrożenia (grozba wybuchu).
Uwaga: woda nie może się dostać do wnętrza chłodzonych zbiorników.
Specjalne wyposażenie ochronne
Nałożyć odzież ochronną gazoszczelną z aparatem izolującym drogi oddechowe.
6. POSTPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO
UWOLNIENIA DO ÅšRODOWISKA
Zalecenia ogólne
Jak podano w punkcie 5.
Uwaga: tlenek azotu ma właściwości utleniające. Tworzy palne mieszaniny z palnymi
gazami. Stwarza zagrożenie w kontakcie z materiałami palnymi.
Wyciek
Unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się substancją; usunąć wszystkie zródła
zapłonu; nie dopuścić do kontaktu uwalniającego się gazu z materiałami palnymi;
uwalniający się gaz rozcieńczać rozproszonymi prądami wody; nie dopuścić do przedostania
się ścieków do kanalizacji i wód; zabezpieczyć kratki i studzienki ściekowe; jeśli to możliwe,
zlikwidować wyciek (zamknąć dopływ gazu, uszczelnić, uszkodzony pojemnik umieścić w
hermetycznej komorze awaryjnej).
Uwaga: nie kierować wody bezpośrednio na miejsce wycieku.
7. POSTPOWANIE Z SUBSTANCJ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Wymagania dotyczÄ…ce wentylacji
Niezbędna wentylacja miejscowa wywiewna, usuwająca gazy z miejsc ich emisji, oraz
wentylacja ogólna pomieszczenia.
Postępowanie z substancją: podczas stosowania nie jeść, nie pić, unikać wdychania gazu,
przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować środki ochrony indywidualnej (jak podano w
punkcie 8), pracować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach.
Magazynowanie: przechowywać w oryginalnych, właściwie oznakowanych, szczelnych
zbiornikach, w chłodnym, suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym (w
ognioodpornym budynku).
Przechowywać z dala od zródeł ciepła i zapłonu oraz materiałów palnych.
8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Najwyższe dopuszczalne stężenia
NDS 3,5 mg/mł
NDSCh 7 mg/mł
NDSP nieustalone
Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
PN-74/Z-04009/07 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości kwasu azotowego i
tlenków azotu. Oznaczanie kwasu azotowego oraz sumy kwasu azotowego i tlenków azotu
na stanowiskach pracy metodÄ… kolorymetrycznÄ… z kwasem fenolodwusulfonowym.
Dopuszczalne stężenie w materiale biologicznym
DSB 2% (substancje methemoglobinotwórcze)
Substancja oznaczana methemoglobina (MetHb)
Materiał biologiczny krew
Wartość prawidłowa średnio 0,8%
Uwagi: próbka pobierana jednorazowo pod koniec ekspozycji dziennej w dowolnym dniu.
Wymagania dotyczące środków ochrony indywidualnej
Gdy stężenie substancji jest ustalone i znane, doboru środków ochrony indywidualnej należy
dokonywać z uwzględnieniem stężenia substancji występującego na danym stanowisku
pracy, czasu narażenia, czynności wykonywanych przez pracownika oraz zaleceń podanych
przez producenta środka ochrony indywidualnej.
Stosować odzież ochronną wykonaną z materiałów powlekanych (np. vitonem); rękawice
ochronne powlekane (np. vitonem, nitrylem); obuwie ochronne całotworzywowe lub
całogumowe; gogle chroniące przed gazami (w przypadku skompletowania z półmaską);
sprzęt ochrony układu oddechowego w postaci półmaski lub maski skompletowanej z
filtropochłaniaczem NO-P3.
W razie niedoboru tlenu (stężenie poniżej 17% obj.) stosować autonomiczny lub stacjonarny
sprzęt izolujący.
W strefie zagrożonej wybuchem stosować odzież, rękawice i obuwie w wersji
antyelektrostatycznej.
W sytuacji awaryjnej lub gdy stężenie substancji na stanowisku pracy nie jest znane,
stosować środki ochrony indywidualnej izolujące organizm (kombinezon gazoszczelny
skompletowany z izolującym sprzętem ochrony układu oddechowego).
9. WAAÅšCIWOÅšCI FIZYKOCHEMICZNE
Właściwości podstawowe
Masa czÄ…steczkowa: 30,0
Stan skupienia w temp. 20°C: gaz
Barwa: bezbarwny
Zapach: ostry
Temperatura topnienia (1013 hPa): -163,6°C
Temperatura wrzenia (1013 hPa): -151,2°C
GÄ™stość gazu (0°C, 1013 hPa): 1,34 g/dmÅ‚
Gęstość gazu względem powietrza: 1,04
Gęstość cieczy w temp. wrzenia: 1,27 g/cmł
Prężność gazu: brak danych
Stężenie pary nasyconej: gaz
Rozpuszczalność w wodzie (0°C, 1013 hPa): 6,84% obj.
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: rozpuszcza się w alkoholu etylowym,
dwusiarczku węgla, kwasie siarkowym.
Właściwości dodatkowe
Temperatura krytyczna: -93°C
Ciśnienie krytyczne: 4,48 MPa
Współczynnik zaÅ‚amania Å›wiatÅ‚a (0°C, 1013 hPa): 1,000297
Lepkość (20°C, 1013 hPa): 0,0186 mPa·s
CiepÅ‚o wÅ‚aÅ›ciwe (15°C, 1013 hPa): Cp = 0,98 J/(g·K), Cv = 0,70 J/(g·K)
Ciepło parowania w temp. wrzenia: 461,4 J/g
10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Stabilność: w normalnych warunkach substancja stabilna.
Warunki, jakich należy unikać: wysoka temperatura.
Materiały, jakich należy unikać: pod wpływem silnych reduktorów ulega redukcji do
podtlenku azotu i azotu lub amoniaku. Pod wpływem kwasu chromowego, nadmanganianu
potasu lub nadtlenku wodoru utlenia siÄ™ do kwasu azotowego. Niebezpiecznie reaguje z
glinem, borem, dwusiarczkiem węgla, tlenkiem chloru, chlorem, fluorem, trójchlorkiem azotu,
ozonem, fosfinÄ…, fosforem, niesym. dwumetylohydrazynÄ…, eterem winylometylowym,
butadienem, tlenkiem etylenu, węglowodorami, paliwami.
Niebezpieczne produkty spalania/rozkładu: brak.
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Klasa toksyczności
Substancja toksyczna zgodnie z kryteriami klasyfikacji substancji chemicznych.
Substancja nieumieszczona w wykazie substancji i preparatów o działaniu rakotwórczym lub
mutagennym.
Substancja nieoceniana pod względem działania rakotwórczego dla ludzi przez IARC.
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Próg wyczuwalności zapachu brak danych
LD50 (szczur, doustnie) brak danych
LC50 (szczur, inhalacja) 1068 mg/mł (4 h)
LD50 (królik, szczur, skóra) brak danych
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: gaz
toksyczny, drażniący. Może wywołać methemoglobinemię.
Drogi wchłaniania: drogi oddechowe.
Objawy zatrucia ostrego: w małych stężeniach, nieco przekraczających najwyższe
dopuszczalne chwilowe, może wywołać niewielkiego stopnia kaszel, podrażnienie błony
śluzowej nosa i nie stanowi ostrzeżenia przed zatruciem. W stężeniu przekraczającym 70
mg/mł wywołuje kaszel, ból gardła, silne podrażnienie i ból błony śluzowej nosa i oczu.
Przerwanie narażenia powoduje ustąpienie tych objawów; po 6-24 godzinach bez
dolegliwości występuje ból ściskający w klatce piersiowej, duszność, ból i zawroty głowy,
niepokój, obrzęk płuc, sinica, utrata przytomności śmierć. W stężeniach powyżej 120
mg/mł tlenek azotu wywołuje podobne objawy po 30-60 minutach. W większych stężeniach
ponad 200 mg/mł śmierć może nastąpić po krótkiej ekspozycji.
W przebiegu zatrucia może wystąpić spadek ciśnienia tętniczego krwi, zawroty głowy,
zwiększenie poziomu methemoglobiny we krwi. Kontakt gazu z wilgotną skórą może
wywołać miejscowe zaczerwienienie i ból.
Następstwem zatrucia ostrego może być zapalenie płuc oraz zwłókniające zapalenie
pęcherzyków płucnych z niewydolnością oddechową.
Objawy zatrucia przewlekłego: przewlekłe stany zapalne dróg oddechowych z kaszlem;
uszkodzenie szkliwa zębów, bóle głowy, podatność na wtórne infekcje.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Dopuszczalne/alarmowe poziomy substancji w powietrzu: nieustalone
Wartości graniczne wskazników jakości wody w klasach wód powierzchniowych:
ustalone dla odczynu (pH) wody w klasach czystości: I 6,5-8,5; II 6,0-8,5; III 6,0-9,0; IV
5,5-9,0; V < 5,5 lub > 9,0
azot ogólny
I klasa czystości 2,5 mg N/l
II klasa czystości 5 mg N/l
III klasa czystości 10 mg N/l
IV klasa czystości 20 mg N/l
V klasa czystości > 20 mg N/l
Najwyższe dopuszczalne wartości wskazników zanieczyszczeń dla oczyszczonych
ścieków przemysłowych:
azot ogólny 30 mg N/l (dotyczy wszystkich sektorów i wszystkich rodzajów ścieków)
Dopuszczalne masy niektórych substancji szczególnie szkodliwych, które mogą być
odprowadzane w oczyszczonych ściekach przemysłowych: nie dotyczy
Najwyższe dopuszczalne wartości wskazników zanieczyszczeń dla ścieków z
oczyszczania gazów odlotowych, z procesu termicznego przekształcania odpadów:
nieustalone
Stężenia toksyczne dla wodnych organizmów zwierzęcych i roślinnych:
Dane do klasyfikacji
Toksyczność ostra (LC50/96 h) dla ryb brak danych
Toksyczność ostra (EC50/48 h) dla skorupiaków brak danych
Hamowanie wzrostu glonów (IC50/72 h) brak danych
Hamowanie wzrostu kolonii bakterii brak danych
13. POSTPOWANIE Z ODPADAMI
Klasyfikacja odpadu: odpowiednia do miejsca wytworzenia na podstawie kryteriów
zawartych w obowiÄ…zujÄ…cych przepisach.
Postępowanie z odpadem
Rozważyć możliwość wykorzystania. Odzysk lub unieszkodliwianie odpadowego produktu
przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Zalecany sposób unieszkodliwiania odpadu: wprowadzanie z umiarkowaną szybkością do
odpowiedniej ilości alkalicznego roztworu nadmanganianu potasu.
Postępowanie z opróżnionymi opakowaniami
Opakowania wielokrotnego użytku.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
Substancja podlega przepisom dotyczącym przewozu towarów niebezpiecznych.
Numer rozpoznawczy materiału UN (ONZ): 1660
Prawidłowa nazwa przewozowa: TLENEK AZOTU, SPRŻONY
Klasa: 2
Kod klasyfikacyjny: 1TOC
Grupa pakowania: nie dotyczy
Instrukcje pakowania: P200
Numer rozpoznawczy zagrożenia:
Oznakowanie sztuk przesyłki: UN 1660 TLENEK AZOTU, SPRŻONY
Oznakowanie środków transportu:
pojazdy samochodowe: wagony:
cysterny: przewóz niedozwolony
15. INFORMACJE DOTYCZCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Oznakowanie opakowania
Identyfikacja: tlenek azotu
Numer WE (EINECS): 233-271-0
Znaki ostrzegawcze:
Produkt toksyczny (T)
Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (R):
R23 Działa toksycznie przez drogi oddechowe.
Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania (S):
R45 W przypadku awarii lub jeżeli zle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza
- jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.
Wykaz przepisów dotyczących ochrony zdrowia człowieka i ochrony środowiska podano w
załączniku 6 Części ogólnej niniejszej bazy danych.
16. INNE INFORMACJE
Wykaz zwrotów R wskazujących rodzaj zagrożenia:
R23 Działa toksycznie przez drogi oddechowe.
yródła danych: wykaz pozycji literaturowych, na podstawie których opracowano kartę,
podano w załączniku 7 Części ogólnej niniejszej bazy danych.
Zmiany dokonane w karcie: pkt 12
Numer rejestracyjny: 0121
Jednostka zatwierdzajÄ…ca: Rada Programowa
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
tlenek azotuTlenek azotutlenek azotu a metabolizm komórkiTlenek chromu III karta charakterystykiEnzymy biorące udział w mineralizacji azotu organicznegoinstrukcja bhp przy obsludze sterylizatora gazowego tlenek etylenuWpływ azotu w podłożu na cechy biometryczne oraz zawartość tego pierwiastkaUsuwanie azotu amonowego metodą wymiany jonowej3 Usuwanie azotu amonowego przez utlenianie chloremPodtlenek azotu[11]Oddziaływanie reaktywnych form tlenu i azotu z białkamiCzujnik tlenków azotu199912 ciemna strona azotuinstrukcja bhp przy pracy z gazem sterylizacyjnym zawierajacym tlenek etylenuMechanizm biologicznego wiązania azotu0121 1Przemiany azotu w środowisku do drukuwięcej podobnych podstron