METODY BADAC PEDAGOGICZNYCH Mgr M. Gazdulska Ćwiczenia I - 07.10.2012 Aparatura pojęciowa związana z metodologią. Metody badań pedagogicznych. Sondaż diagnostyczny, Obserwacja, Metody szacowania, Eksperyment pedagogiczny, Metoda socjometryczna, Analiza dokumentów, Metoda sondażu, Metoda dialogowa, Metoda biograficzna. Literatura: 1. Aobocki, M. Metody i techniki badań pedagogicznych. 2011. 2. Pilch, T. Zasady badań pedagogicznych. 1995. 3. Brzeziński. Metodologia badań psychologicznych. 1999. 4. Nowak. Metody badań społecznych. 1985. 5. Rubacha. Metodologia badań pedagogicznych. 2011. Metodologia badań pedagogicznych jest nauką o zasadach i sposobach postępowania badawczego zalecanych i stosowanych w pedagogice. Przez zasady rozumie się pewne najogólniejsze zalecenia mająca na celu ułatwienie w miarę skutecznego prowadzenia badań. Sposobami postępowania badawczego nazywa się mniej lub bardziej skonkretyzowane procedury gromadzenia i opracowania interesujących badacza wyników. Sposoby te zazwyczaj noszą nazwę metod i technik badawczych. Strona 1 Dwa sposoby prowadzenia badań: 1. Opisowy dotyczy on faktycznie stosowanych sposobów w postępowaniu badawczym, tzn. interesuje się opisem zazwyczaj na przykładzie i dotyczy przeprowadzonych badań w określonej dziedzinie nauki. 2. Normatywny podejmuje się próby ustalenia zasad i sposobów postępowania badawczego głównie w znaczeniu postulatywnym bardziej określa reguły w jakich sytuacjach postępować niż opisuje kto, w jakich okolicznościach stosował te metody. Jest jeszcze trzeci sposób prowadzenia badań opisowo-normatywny gdzie łączy się dwa poprzednie sposoby. Dwa rodzaje badań pedagogicznych: 1. Metody jakościowe. 2. Metody ilościowe. Badania jakościowe ukazują kontekst badanych zjawisk nie odrywając ich od tła innych zjawisk, których stanowią część składową. Pozwalają na dokładną rejestrację zewnętrznych zachowań osób badanych wnikając w przyświecające im intencje i rozumienie używanych przez nich pojęć ważnych z naukowego punktu widzenia. Koncentrują się na analizie jakościowej danych. Badania te nie narzucają języka, dzięki czemu badacz może poznać dodatkowe aspekty badanego problemu. Umożliwiają one również poznanie danego zjawiska w przekroju dynamicznym i rozwojowym. Umożliwiają również poznanie szerszego kontekstu interesujących badacza zjawisk i rozpoznanie ich w warunkach naturalnych. Badania ilościowe oddają pedagogice szczególne usługi w: - poznawaniu współzależności między zmiennymi niezależnymi i zależnymi, czyli określonymi oddziaływaniami wychowawczymi, a skutkami jakie pociągają za sobą w sferze zachowań i postaw osób badanych. - w różnego rodzaju badaniach porównawczych z uwzględnieniem takich zmiennych jak: płeć, wiek, pochodzenie społeczne, stopień przystosowania społecznego, itp. - w adekwatnym porozumiewaniu się w wielu badanych sprawach oraz zobiektywizowaniu zgromadzonych danych i ustaleniu kryteriów względnie optymalnych, istotnych zarówno dla teorii jak i praktyki pedagogicznej. Strona 2 Metody i techniki badań to sposoby postępowania naukowego mającego na celu rozwiązanie sformułowanego uprzednio problemu. Metody są raczej ogólnie zalecanymi sposobami rozwiązania nurtujących badacza problemów. Techniki odnoszą się do bardziej uszczegółowionych sposobów postępowania badawczego i faktycznie stosowanych w danej nauce. Klasyfikacja metod badań pedagogicznych wg Aobockiego: 1. Metoda sondażu Technika sondażu z zastosowaniem wywiady częściowo lub całkowicie swobodnego wywiadu i wywiadu ustrukturalizowanego lub całkowicie ustrukturalizowanego lub skategoryzowanego oraz wywiadu jawnego i ukrytego oraz indywidualnego i zbiorowego. Technika sondażu z zastosowaniem ankiety audytoryjnej, pocztowej, prasowej, w tym ankieta anonimowa i jawna. 2. Metoda obserwacji Technika obserwacji standaryzowanej czyli skategoryzowanej i próbek czasowych, Technika obserwacji niestandaryzowanej tj. technika obserwacji dorywczej, technika dzienniczków obserwacyjnych, technika obserwacji fotograficznej, technika próbek zdarzeń. 3. Metoda szacowania Skale numeryczne i graficzne, Przymiotnikowe i opisowe, Skale dyskretne i ciągłe, Skale z wymuszonymi wyborami, 4. Eksperyment pedagogiczny Technika grup równoległych, Technika rotacji, Technika czterech grup, Technika jednej grupy, 5. Testy osiągnięć szkolnych Wg mierzonej cechy osiągnięć badanego, Wg układu odniesienia wyników testowania, Wg stopnia ich zaawansowania konstrukcyjnego, Wg zasięgu ich stosowania, Strona 3 6. Metoda socjometryczna Klasyczna technika socjometryczna, Plebiscyt życzliwości i niechęci, Zgadnij kto? Technika szeregowania rangowego, 7. Analiza dokumentów Klasyczne techniki analizy dokumentów (wewnętrzne, zewnętrzne), Jakościowa, ilościowa, formalna, Analiza wypracowań, dzienników, rysunków i innych, 8. Metoda dialogowa Rozmowa indywidualna, Rozmowa grupowa, Bezpośrednie i pośrednie, 9. Metoda biograficzna Monograficzna, Indywidualnych przypadków, Strona 4