Wyzwania dla uczestników kampanii WWF :
ELEKTROWNIE I ELEKTROCIEPŁOWNIE: znaczące warunki, w których inwestycje niskowęglowe bylyby wspierane
polepszenie wydajnoSci energetycznej; zwiększenie do 2020 roku finansowo.
wykorzystania odnawialnych xródel energii do co najmniej 20
SFERA GOSPODARCZA: obniżanie zużycia energii w proce-
procent; wspieranie polityki slużącej ograniczeniu emisji CO2; za-
sach i produktach; zwiększenie efektywnoSci energetycznej pro-
przestanie inwestycji w węgiel.
duktów; wspieranie polityki slużącej ograniczeniu zużycia CO2,
INSTYTUCJE FINANSOWE: inwestowanie w technologie kupowanie 'zielonej energii'.
niskowęglowe, bardziej przyjazne Srodowisku, oparte na odna-
KONSUMENCI: domaganie się zielonej energii ; używanie
wialnych xródlach energii.
mniej energochlonnych urządzeń i oSwietlenia; wspieranie nowe-
POLITYCY: kreowanie silnych podstaw prawnych tworzących go ustawodawstwa.
WWF Climate Change Programme WWF European Policy Office WWF Japan WWF Spain / ADENA
Ms Jennifer MORGAN, Director Mr Stephan SINGER Ms Yurika AYUKAWA Ms Mar ASUNCION HIGUERAS
Tel: +49 30 308 742 20 Tel: +32 2 743 8817 Tel: +81 3 3769 1711 Tel: +34 91 354 05 78
morgan@wwf.de ssinger@wwfepo.org yurika@wwf.or.jp clima@wwf.es
WWF Asia Pacific Climate and WWF Finland WWF Netherlands WWF Sweden
Energy Programme Mr Sami WILKMAN Mr Sible SCHONE Mr Dennis PAMLIN
Mr Liam SALTER Tel: +358 9 774 0100 Tel: +31 30 693 7333 Tel: +46 8 624 74 00
Tel: +66 98 13 14 99 (mobile) sami.wilkman@wwf.fi sschone@wwf.nl pamlin@Telia.com
liam@wwfthai.org
WWF France WWF Norway WWF Switzerland
WWF Australia Ms Marina FAETANINI Arctic Programme Mr Adrian STIEFEL
Ms Anna REYNOLDS Tel: +33 1 5525 8484 Ms Lynn ROSENTRATER Tel: +41 1 297 21 21
Tel: +61 2 8202 1204 mfaetanini@wwf.fr Tel: +47 22 03 65 00 adrian.stiefel@wwf.ch
areynolds@wwf.org.au lrosentrater@wwf.no
WWF Germany WWF Thailand
WWF Austria Ms Regine GNTHER WWF Philippines Ms Wanun (Phil) PERMPIBUL
Mr Stefan MOIDL Tel: +49 30 30 87 42 18 Mr Rafael SENGA Tel: +66 2 524 6129
Tel: +43 1 488 170 rguenther@wwf.de Tel: +632 433 3220 (21,22) wanun@wwfthai.org
stefan.moidl@wwf.at rsenga@wwf.org.ph
WWF Indonesia WWF UK
WWF Canada Ms Eka MELISA WWF Poland Ms Catarina CARDOSO
Ms Julia LANGER Tel: +62 21 576 1070 Mr Wojciech STĘPNIEWSKI Tel: +44 1483 426 444
Tel: +1 416 489 8800 EMelisa@wwf.or.id Tel: +48 22 849 84 69 ccardoso@wwf.org.uk
jlanger@wwfcanada.org wstepniewski@wwf.pl
WWF India WWF US
WWF China Mr Prakash RAO WWF Russia Ms Katherine SILVERTHORNE
Mr Lin GAN Tel: +91 11 2469 1760/1/2 Mr Alexey KOKORIN Tel: +1 202 822 3469
Tel: +86 10 856 36 538 prao@wwfindia.net Tel: +7 095 727 0939 Katherine.Silverthorne@wwfus.org
lgan@wwfchina.org akokorin@wwf.ru
WWF Italy WWF Climate Change Programme
WWF Denmark Mr Andrea MASULLO WWF South Pacific Mr Martin HILLER, Communications
Mr Lars Georg JENSEN Tel: +39 06 844 971 Ms Diane McFADZIEN Tel: +41 22 364 9111
Tel: +45 35 36 36 35 a.masullo@wwf.it Tel: +679 331 55 33 mhiller@wwfint.org
lgjensen@wwf.dk dmcfadzien@wwfpacific.org.fj
OD WĘGLA DO CZYSTEJ ENERGII
WWF International, CH-1196 Gland, Szwajcaria.
Autorem publikacji jest Stewart T. Boyle
Polską wersję językową opracował Wojciech Stępniewski www.
Proj. graf. Cutting Edge Design, Washington D.C., USA
wwf
Publikacja WWF Polska Rwiatowy Fundusz Na Rzecz Przyrody, Maj 2003.
Przedruk materiałów lub ich fragmentów jest dozwolony wyłącznie za zgodą
.pl
WWF Polska.
2003, WWF. Wszystkie prawa zastrzeżone.
WWF Registered Trademark Owner 1986, WWF-World Wide
Fund For Nature (formerly World Wildlife Fund), Gland, Switzerland.
OD WĘGLA DO CZYSTEJ ENERGII
w kierunku sektora energetycznego wolnego od CO2
w kierunku sektora energetycznego wolnego od CO2
od węgl a do czyst ej energi i
SPALANIE PALIW KOPALNYCH, takich
sowych, polityków oraz konsumentów. Jej celem jest koordy-
jak węgiel, ropa naftowa czy gaz, powoduje emisję dwutlenku
nacja i wzmocnienie dzialań tych grup na rzecz doprowadzenia
węgla do atmosfery ziemskiej. Tam gaz gromadzi się, okrywa
do jak najszybszego zastąpienia węgla xródlami czystej energii.
Ziemię i zatrzymuje cieplo, stając się przyczyną globalnego
Z przeprowadzonych przez WWF międzynarodowych ba-
ocieplenia. Zmiany klimatyczne są obecnie problemem Srodo- dań wynika, że sektor energetyczny w krajach rozwiniętych
wiskowym o największym zasięgu, mają szkodliwy wplyw za- bylby w stanie do 2020 roku zredukować swoją emisję CO2
równo na ekosystemy, bioróżnorodnoSć, jak i na gospodarkę
o polowę. Status calkowicie wolnego od CO2 móglby uzyskać
oraz życie czlowieka.
już w polowie obecnego wieku. O wiele większe wyzwanie stoi
Możemy jednak rozwiązać ten problem.
przed krajami rozwijającymi się, ponieważ ich zapotrzebowa-
Ponieważ nasze szanse na powstrzymanie katastrofalnych skut- nie na energię elektryczną będzie jeszcze przez jakiS czas roslo.
ków tego zjawiska z każdym dniem maleją, musimy najszyb- Jednak, mimo koniecznoSci sprostania wymogom rozwoju go-
ciej, jak to tylko możliwe doprowadzić do zmiany paliw stoso- spodarczego, wzrost emisji CO2 może być utrzymany na sto-
wanych w sektorze energetycznym, z węgla na noSniki czyste
sunkowo niskim poziomie, dzięki wzrostowi efektywnoSci
i wolne od CO2.
energetycznej i zastosowaniu odnawialnych xródel energii.
1
Największa iloSć CO2, aż 37 proc. , przedostaje się do at-
mosfery ziemskiej w procesie wytwarzania energii elektrycz- Klimat właSnie się zmienia
nej. W wielu zakladach energetycznych wciąż jeszcze funkcjo- Zmiany klimatu są procesem, który dokonuje się na naszych
nują malo wydajne elektrownie, dla których glównym paliwem
oczach, a jego skutki mogą być obserwowane na calym Swie-
jest węgiel. Aby stawić czola temu problemowi, WWF zaini- cie. Badania WWF wskazują, że jedna trzecia ekosystemów na
cjowal międzynarodową kampanię Power Switch!, adresowa- Ziemi jest zagrożona, a występujące tam gatunki roSlin i zwie-
2
ną do kluczowych sektorów zaangażowanych w wytwarzanie
rząt mogą wkrótce wyginąć. Jednym z gatunków, którym gro-
i zużycie energii: przemyslu energetycznego, instytucji finan- zi wyginięcie, jest niedxwiedx polarny, ponieważ zamieszkiwa-
WWF Canon / Klein & Hubert
2 3
ne przez niego lody Morza Arktycznego kurczą się w zastrasza- ograniczyć wzrost globalnej temperatury do 2 C powyżej
5
jącym tempie. Coraz powszechniejsze stają się ekstremalne poziomu przed przemyslowego i zapobiec dalszym znisz-
zjawiska pogodowe, takie jak powodzie, burze czy susze. W la- czeniom. Ocieplenie klimatu Ziemi o ponad 1 C stalo się już
tach 2002 i 2003 Australię dotknęla największa w historii su- najprawdopodobniej faktem, dlatego zatrzymanie dalszego
3
sza, a z nią największe od 100 lat pożary lasów. Takie okolicz- wzrostu na poziomie 2 C wymaga szybkich dzialań w na-
noSci wywolują gwaltowny wzrost skladek ubezpieczeniowych stępnych dwóch dekadach.
gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Problem ten jest
szczególnie poważny w wypadku spolecznoSci zamieszkują- Mniej niż 2oC
cych obszary nizinne i przybrzeżne, które często stają w obli- Zatrzymanie wzrostu temperatury na poziomie poniżej 2 C wy-
czu braku jakiegokolwiek zabezpieczenia. maga utrzymania koncentracji CO2 poniżej 450 ppm, do czego
Międzyrządowy Zespól ds. Zmian Klimatu (IPCC) stwier- konieczna jest natychmiastowa i glęboka redukcja emisji tego
dzil w swoim Trzecim Raporcie z 2001 roku, że pojawiły się gazu. Protokól z Kioto stanowi dobry początek, jednak do dal-
nowe i bardziej przekonujące dowody na to, że większoSć zja- szej realizacji tego celu niezbędne są kolejne silne instrumenty.
wisk globalnego ocieplania obserwowanych przez ostatnie 50 Tę wlaSnie rolę ma odegrać kampania Power Switch!, która
lat, jest wynikiem działalnoSci człowieka . IPCC przewiduje, powinna pomóc glównym graczom w ograniczeniu koncentra-
że przeciętna temperatura na Ziemi wzroSnie w tym stuleciu cji CO2 poniżej 450 ppm. Jest to cel trudny do osiągnięcia, ale
o ok. 1,4-5,8 C. Rozmiary ocieplenia będą zależne od iloSci niezmiernie potrzebny.
spalonych przez nas paliw kopalnych i od wrażliwoSci syste-
4
mu klimatycznego Ziemi. Rozwiązania są dostępne tu i teraz!
WWF, razem z innymi organizacjami ekologicznymi, Optymizm może budzić fakt, że istnieją praktyczne rozwiąza-
wzywa do podjęcia Srodków zaradczych, które moglyby nia umożliwiające znaczne obniżenie emisji dwutlenku wę-
zmniejszyć to Smiertelne zagrożenie. Dzięki nim można by gla. Dysponujemy sprawdzonymi technologiami oraz instru-
Czysty węgiel ? nie istnieje
Spalanie paliw kopalnych
a emisja CO2
Spalanie węgla powoduje o 70 proc. większą emisję CO2, niż spalanie gazu ziemnego przy tej samej iloSci 100
produkowanej energii. Węgiel brunatny cechuje największa zawartoSć czystego pierwiastka C. Pomimo to,
80
rządy wielu państw dotują ceny tego paliwa. Kraje takie jak Niemcy, Francja, Hiszpania czy Japonia, dopła-
cają łącznie do ceny węgla ponad 6,3 mld USD rocznie. Wiele rządów wydaje każdego roku setki milionów
60
dolarów, subsydiując programy i badania nad rozwojem tzw. czystego węgla . W eksperymentalnych elek-
trowniach udało się dowieSć, że redukcja emisji tlenków siarki i azotu jest możliwa. Jednak ograniczenie emi- 40
sji CO2 nawet w najbardziej efektywnych zakładach okazało się znikome. Czysty węgiel jest więc mrzonką.
20
W zestawieniu ze szczególnie efektywną elektrownią gazową, zwłaszcza produkującą w skojarzeniu ciepło
i energię (CHP- combined heat and power), okazuje się, że to właSnie węgiel jest największym xródłem za-
0
nieczyszczeń.
Ponad 80 proc. Swiatowych zasobów węgla znajduje się obecnie w posiadaniu siedmiu państw: Stanów
Zjednoczonych, Rosji, Chin, Indii, Australii, Niemiec i Południowej Afryki.
yrodło: Ecofys 2003
ropa naftowa
gaz ziemny
węgiel kamienny
węgiel brunatny
mentami politycznymi do realizacji tego celu. Z ekonomicz- nych takich jak węgiel, jest xródlem aż 37 proc. globalnej emi-
nego punktu widzenia wszystkie one są dostępne, a wiele sji CO2, wytwarzanej przez czlowieka. Poziom produkcji tego
z nich może przyczynić się do oszczędnoSci. Rozwiązanie gazu caly czas gwaltownie wzrasta. To zagraża rozwojowi.
problemu będzie jednak wymagalo zdecydowanego przejScia Wzrost poziomu emisji dwutlenku węgla może doprowadzić
od systemu energetycznego wykorzystującego paliwa kopal- do zwiększenia częstotliwoSci burz i susz, zanikania
ne, przez podniesienie efektywnoSci energetycznej wszelkich ekosystemów, strat w uprawach, nasilenia powodzi, podniesie-
urządzeń elektrycznych i wykorzystywanie paliw o mniejszej nia się poziomu mórz oraz zwiększenia liczby chorób i w efek-
zawartoSci węgla, aż do szerokiego zastosowania odnawial- cie postawić w obliczu zaglady miliony istnień.
nych xródel energii.
Badania coraz wyraxniej dowodzą, że przejScie do go- Czy jest to praktyczne i ekonomiczne?
spodarki o niskim wykorzystaniu węgla nie będzie trudne, Wbrew opiniom przemyslu kopalnianego, jest coraz więcej do-
co więcej, pozwoli zredukować calkowite koszty ponoszo- wodów Swiadczących, że przejScie od węgla do czystych xró-
ne przez konsumentów. Przyklady dzialań zwiększających del energii byloby korzystne z punktu widzenia ekonomiczne-
efektywnoSć energetyczną i wykorzystujących odnawialne go i pozwoliloby zaoszczędzić pieniądze konsumentów. Sektor
xródla energii można obserwować na calym Swiecie. Muszą energetyczny ma wiele możliwoSci zmniejszania emisji CO2
one jednak stać się standardem, a nie tylko chlubnym wy- poprzez zastosowanie praktycznych ograniczeń. Trwające na
jątkiem. calym Swiecie debaty na temat liberalizacji energetyki powin-
ny sprzyjać dzialaniom zwiększającym efektywnoSć energe-
Dlaczego sektor energetyczny powinien wieSć prym? tyczną i stosowaniu odnawialnych xródel energii.
Energetyka jest ważnym motorem zrównoważonego rozwoju, Badania, przeprowadzone niedawno dla WWF w USA po-
sprawiedliwoSci spolecznej i dobrobytu gospodarczego. Jednak kazaly, że zalożona w Power Switch! 59-proc. redukcja emisji
sektor energetyczny, opierający się glównie na paliwach kopal- CO2 pozwolilaby do 2020 roku obniżyć koszty netto ponoszo-
Aby uniknąć Globalna emisja ze spalania paliw (1890-2090) scenariusz Business-as-Usual Trajectory
zmian klimatu
(IPCC IS 92) i scenariusz stabilizacji na poziomie 450 ppm
22
niezbędne są
20
głębokie redukcje
18
emisji CO2
scenariusz
16 Business-as-Usual
14
12
10
8
6
scenariusz
4
stabilizacji
2 i 450ppm
yródło: IPCC 3rd
0
Assessment Report
1890 1910 1930 1950 1970 1990 2010 2030 2050 2070 2090
2
Emisje roczne
(mld ton CO /rok)
4 5
od węgl a do czyst ej energi i
7
ne przez konsumentów o 86 miliardów dolarów rocznie. Pro- tkwiący w efektywnoSci energetycznej i xródlach odnawial-
ces ten zachodzilby dzięki mniejszemu zużyciu elektrycznoSci, nych. Samodzielnie nie zaspokoją one oczywiScie calego zapo-
inwestowaniu w bardziej efektywne urządzenia, budowle trzebowania energetycznego, jednak przechodzenie do czystej
i elektrownie, oraz dwunastokrotnemu zwiększeniu wykorzy- energii będzie również xródlem znaczących dodatkowych ko-
stania odnawialnych xródel energii takich jak energia slonecz- rzySci. Można do nich zaliczyć nie tylko czystsze powietrze
na, wiatrowa, geotermalna i energia z biomasy (wylączając i wodę w otoczeniu czlowieka, ale także mniejsze uzależnienie
energetykę wodną). od innych państw w zakresie pozyskiwania xródel energii.
W porównaniu z opartymi na paliwach kopalnych scenariusza-
Drastyczna redukcja emisji CO2 jest możliwa mi typu ,,business-as-usual , wystąpilby jedynie nieznaczny
Przeprowadzone dla WWF badania na temat potencjalnej moż- wzrost kosztów. Specjalna Grupa G8 do spraw Energii Odna-
10
liwoSci przeksztalcenia europejskiego sektora energetycznego wialne ustalila, że przez następne dziesięć lat, przy zastosowa-
w sektor wolny od CO2 do roku 2020 pokazują, że popyt na niu poważnego programu inwestycyjnego i przy wsparciu poli-
8
energię elektryczną móglby być mniejszy o 27 procent. Co tycznym, z energii odnawialnej mogloby korzystać w pań-
więcej, pelne wykorzystanie potencjalu technologicznego slu- stwach rozwijających się o 800 milionów ludzi więcej. Liczba
żącego redukcji emisji CO2 mogloby zwiększyć udzial xródel osób korzystających z takiej energii w państwach rozwiniętych
odnawialnych w produkcji energii do 40-60 proc. JednoczeSnie moglaby wzrosnąć o 200 milionów.
efektem byloby zmniejszenie do 2020 roku emisji CO2 w euro- Szereg scenariuszy opracowanych dla Chin dowodzi, że
pejskim sektorze energetycznym o polowę w stosunku do po- w tym państwie istnieją doskonale alternatywy dla przestarza-
9
ziomu istniejącego obecnie. lych i malo efektywnych elektrowni węglowych. Zwrócenie
W wielu rozwijających się państwach, wraz z rosnącym po- większej uwagi na efektywnoSć energetyczną, zarówno przy
wszechnym dostępem spoleczeństwa do energii, roSnie popyt produkcji energii w elektrowniach, jak i na etapie końcowym,
na uslugi energetyczne. Warto wykorzystać ogromny potencjal czyli przy wykorzystaniu energooszczędnych systemów oSwie-
WWF Canon / Mauri Rautkari
WWF / Kevin Schafer
od węgl a do czyst ej energi i
tleniowych czy napędów elektrycznych, mogloby do 2020 ro- rów nabywających sprzęt o wyższej efektywnoSci oraz okreSle-
ku, przy jednoczesnym wykorzystaniu ogromnego potencjalu nie norm efektywnoSci. Poprzez zachęty gotówkowe i inne in-
chińskich zasobów odnawialnych, obniżyć emisję CO2 o 59 nowacyjne bodxce, konsumenci mogą być zachęcani do wybo-
proc., w porównaniu ze scenariuszem business-as-usual ru urządzeń o wyższej efektywnoSci energetycznej.
11
(BAU). Sam tylko potencjal energetyczny wiatru w Chinach, Istotnym elementem przeksztalcenia sektora energetyczne-
móglby zaspokoić aż 70 proc. Swiatowego zapotrzebowania na go w sektor wolny od dwutlenku węgla jest również przejScie
energię elektryczną. Podobne scenariusze dla Indii wskazują na od paliw kopalnych w kierunku odnawialnych xródel energii.
możliwoSć redukcji emisji CO2 o 47 proc. do 2020 roku. yródla odnawialne, takie jak energia wiatrowa, biomasa, ener-
gia geotermalna, male elektrownie wodne i energia sloneczna,
Alternatywy dla paliw kopalnych mogą być już teraz praktycznie wykorzystywane. Ich użycie
Coraz więcej badań nad przyszloScią energetyki wskazuje na mogloby do roku 2020 zmniejszyć emisję o ponad 40 proc.,
dominującą rolę efektywnoSci energetycznej w stabilizowaniu w porównaniu do poziomu istniejącego w państwach rozwinię-
12
i zmniejszaniu popytu na energię. JednoczeSnie, przy zaspoka- tych w 2000 roku.
janiu pozostalego zapotrzebowania energetycznego, powinno
się odchodzić od paliw kopalnych. Energia wiatrowa jest teraz w wielu wypadkach oceniana ja-
W programach rządowych, które mają na celu rozwój sek- ko bardziej konkurencyjna niż energia nuklearna. Jest to obec-
tora energetycznego wolnego od dwutlenku węgla, pierwszym nie najszybciej rozwijający się sektor o obrocie 5 miliardów
punktem jest zazwyczaj efektywnoSć energetyczna. Polityka dolarów rocznie. Sektor ten odnotowuje w ostatnich pięciu la-
państwa może w znaczący sposób wspomóc jej zwiększanie. tach roczną dynamikę rzędu 25-30 proc. Najszybszy wzrost do-
Dostępne dzialania to m. in. ustalenie standardów minimalnej konuje się obecnie w Niemczech, gdzie istniejące dzisiaj moż-
efektywnoSci dla różnego rodzaju urządzeń, budowli i silników liwoSci produkcji energii przekraczają już 12000 MW. Inni
przemyslowych, stwarzanie zachęt podatkowych dla inwesto- glówni gracze to Stany Zjednoczone, Hiszpania i Dania, ale
Analiza przypadku 1: Duży potencjał energii wiatrowej w roponoSnym Teksasie
Austin Energy jest zakładem energetycznym obsługującym miasto Austin w Teksasie (USA), jeden z najszybciej rozwijających się obsza-
rów zurbanizowanych w tym kraju. W ramach programu Austin Energy Zielony Wybór , tysiące gospodarstw domowych z tego regionu
kupuje energię ze xródeł odnawialnych, pobudzając to, co amerykański Departament Energii nazywa największą budowaną przez kon-
sumentów strukturą zielonej energii w kraju. Jak przyznaje Roger Duncan, wiceprezes Austin Energy, może wydawać się dziwnym,
że stan, z którego wywodzą się takie firmy jak Enron, Exxon, czy znani zwolennicy ropy, jak Prezydent Bush, zwraca się w kierunku ener-
gii wiatrowej, ale to właSnie wiatr jest wielkim naturalnym bogactwem Teksasu.
Obecnie Austin Energy posiada 10-letnie kontrakty na dostarczanie energii do około 11,000 gospodarstw domowych, a ponad 150 ma-
łych firm i 22 największe przedsiębiorstwa Austin Energy zgłosiły łączne zapotrzebowanie na ponad 300 milionów kWh. Dwudziestu
dwóch z trzydziestu największych odbiorców programu Austin Energy ,,Zielony Wybór , nazywanych również Przemysłowymi Liderami,
podpisało kontrakty na dostawę co najmniej 1 miliona kWh ,,zielonej energii rocznie. PiętnaScie spoSród tych firm funkcjonuje w 100
proc. dzięki ,,zielonej energii .
W latach 2000-2003 Austin Energy zrealizuje 53 proc. planowanego przez siebie wzrostu dzięki oszczędnoSciom, uzyskanym w wyni-
ku zwiększania efektywnoSci energetycznej i zastosowania odnawialnych xródeł energii. Dzięki przyjęciu tego programu udało się do-
tychczas zmniejszyć emisję CO2 o 217,566 ton rocznie.
6 7
ogromny potencjal mają także Chiny, Indie, Wielka Brytania ne. Finlandia w 20 proc. pokrywa swoje calkowite zapotrzebo-
i Nowa Zelandia. W Stanach Zjednoczonych największe zyski wanie na energię korzystając z tego xródla, a największa na Swie-
z tego sektora czerpie obecnie Teksas. W Polsce sektor energe- cie elektrocieplownia na biomasę o mocy 550 MW, produkująca
tyki wiatrowej rozwija się doSć powoli, nie przekraczając jak energię w skojarzeniu, funkcjonuje tam od 2001 roku.
dotąd 100 MW. Kolejną efektywną i prostą w zastosowaniu technologią
jest wspólne spalanie biomasy i węgla, co również zapewnia
Energia z biomasy obejmuje szeroką gamę technologii, wlą- redukcję emisji CO2. Technologia ta jest powszechnie stoso-
czając w to spalanie odpadów organicznych, drewnianych, za- wana w Skandynawii i Ameryce Pólnocnej. W USA na tej za-
mianę materialów organicznych w specjalny olej, czy też za- sadzie funkcjonuje ponad 300 elektrowni, o lącznej mocy
mianę biomasy w gaz, co następnie umożliwia 'czyste' uzyska- 6000 MW. W Polsce kilka elektrocieplowni wdraża obecnie tę
nie ciepla i energii. technologię.
Energia z biomasy stanowi 11 procent globalnie zużywanej Inną opcję stanowi gaz ziemny pochodzący z rozkladają-
energii, ale trzeba mieć na uwadze, że obejmuje ona częSciowo cych się odpadów organicznych oraz elektrownie spalające
również niezrównoważone wycinanie lasów i spalanie z bardzo specjalne roSliny energetyczne w celu wygenerowania ciepla
niską sprawnoScią, wywolujące zagrożenie dla zdrowia w kra- i energii poprzez gazyfikację lub konwencjonalne spalanie.
jach rozwijających się. W ramach Programu Narodów Zjedno-
czonych ds. Rozwoju (UNDP-United Nations Development Pro- Systemy fotowoltaniczne (Solar photovoltaic-PV) nazywane
gramme) oszacowano praktyczny i możliwy do utrzymania po- ,,metodą marzeń , polegają na wycelowaniu w niebo plastra si-
tencjal tych technologii na poziomie 65 100 proc. obecnego likonu, który pozwala na ciche i nie wymagające zastosowania
zapotrzebowania na energię na Swiecie. Niektóre kraje takie jak ruchomych częSci generowanie elektrycznoSci. Jest to obecnie
Finlandia, Austria, Szwecja i USA już wytwarzają znaczne iloSci technologia najdroższa w zastosowaniu, ale w dluższej per-
taniej energii wykorzystując w tym celu drewno i odpady drzew- spektywie o największym potencjale.
Gettyone / Juan Silva
WWF Canon / Catherine Holloway
Wytwarzając energię bezpoSrednio ze Swiatla slonecz- Węgiel przestarzałe rozwiązanie
nego, baterie PV mogą być wlączane w struktury takie jak
Węgiel byl pierwszym paliwem ery przemyslowej, ale jego czas
okna czy dachy, w celu obniżenia kosztów. Podczas gdy
już się kończy. Kampania WWF Power Switch! wzywa do zwięk-
tempo rozwoju tego przemyslu jest bardzo duże, globalna
szenia roli energetyki odnawialnej i wydajnoSci energetycznej
produkcja utrzymuje się obecnie na poziomie niższym niż
urządzeń. Tymczasem paliwa kopalne ciągle dominują w sektorze
450 MW w skali roku (calkowita zdolnoSć produkcyjna
energetycznym, a węgiel w największym stopniu przyczynia się
wynosila pod koniec 2001 roku 1840 MW) i minie co naj- do Swiatowej emisji CO2. Przy jego użyciu wytwarza się zaledwie
mniej 10 lat zanim fotowoltaika naprawdę zaistnieje w ska- okolo 40 proc. Swiatowej energii, ale jednoczeSnie uwalnia się po-
li globu.
nad polowę globalnej emisji CO2. Przy dostępnych już 'czystszych'
Coraz więcej uwagi i nakladów na badania poSwięca się
technologiach, węgiel utrzymuje się w przemySle tylko dzięki du-
ostatnio takim xródlom, jak ogniwa paliwowe i elementy tzw.
żym subsydiom i niezdolnoSci rynku do zestawienia kosztów wy-
'gospodarki wodorowej'. Ogniwa paliwowe zasilane są wodo- dobycia i spalania węgla z wartoSciami niematerialnymi takimi jak
rem, aby go wytworzyć potrzeba jednak prądu. Używanie
Srodowisko i zdrowie ludnoSci.
w tym celu naturalnego gazu czy też innych paliw kopalnych,
Tylko w Azji, w latach 1971-1995, mial miejsce oSmiokrot-
zamiast xródel odnawialnych, jest tylko krokiem przejSciowym
ny wzrost zużycia węgla w energetyce. JeSli obecne tendencje
w dążeniu do gospodarki wolnej od CO2. Energie odnawialne
w sektorze się utrzymają emisja może się podwoić w ciągu ko-
13
muszą w końcu stać się jedynym xródlem energii dla zrówno- lejnych 20 lat . Przy 2 miliardach ludzi nie mających na razie
ważonej gospodarki wodorowej.
dostępu do elektrycznoSci istnieje realna groxba znacznego
Z uwagi na duże ryzyko i wygórowane koszty, energia nu- wzrostu emisji CO2. Chyba, że powstaną inwestycje i dzialania
klearna nie jest ani alternatywą paliw kopalnych, ani rozwiąza- na rzecz zamiany węgla na 'czyste' xródla energii.
niem problemu zmian klimatycznych.
Ziemia dysponuje ogromnymi zasobami węgla. Rwiatowa
Rada ds. Energii (World Energy Council) i BP (British Petro-
Analiza przypadku 2. Wykorzystanie biomasy w Zespole Elektrowni Ostrołęka S.A.
W skład Zespołu Elektrowni Ostrołęka S. A. wchodzą elektrociepłownia Ostrołęka A i elektrownia Ostrołęka B . Od 1997 roku
w elektrociepłowni Ostrołęka A w przebudowanym na fluidalny kotle typu OP-100 wykorzystuje się biomasę: korę i zrębki drewna.
Kora pochodzi sąsiedniego zakładu i jest odpadem produkcyjnym. ZEO S. A. opracował system logistyczny pozyskania zrębków
drewna i innych zasobów pochodzenia rolniczego. Obecnie zakład wykorzystuje 70 000 ton kory i 30 000 ton zrębków drewna rocz-
nie.
Następnym, planowanym krokiem jest budowa nowego kotła na biomasę o mocy 50 MW i zwiększenie zużycia biomasy do 200 000
ton rocznie. Zakład planuje także stworzenie konsorcjum składającego się z 60 gospodarstw uprawiających wierzbę energetyczną na
obszarze 1200 ha.
Dotychczasowe efekty techniczne modernizacji to: wzrost sprawnoSci kotła; elastyczniejsza praca szerszy zakres obciążeń; moż-
liwoSć spalania niskowartoSciowych paliw; niższe koszty remontowe.
Efekty ekologiczne to: zmniejszenie emisji CO2 o 46 000 ton/rok, zmniejszenie emisji SO2 o 280 ton/rok, zmniejszenie emisji NOX o 100
ton/rok; zmniejszenie zużycia węgla o 23 000 ton/rok; zmniejszenie iloSci popiołu o 4 000 ton/rok.
8 9
od węgl a do czyst ej energi i
leum) szacują je na 985 miliardów ton. Obecne zużycie jest problemu globalnego ocieplenia poprzez przyjęcie naszej wizji
oceniane na okolo 4,4 miliarda ton w skali roku. Podczas gdy przejScia od węgla do czystych xródel energii. Dzięki temu
w Europie zachodniej zużycie tego surowca spada, w USA w ciągu najbliższych 50 lat sektor energetyczny uwolni się od
i w Azji ciągle wzrasta. Wykorzystanie nawet ulamka tych za- emisji CO2. Tylko w ten sposób możemy uniknąć katastrofal-
mrożonych rezerw węgla oraz nieco skromniejszych zasobów nych w skutkach zmian klimatu. Kampania Power Switch!
ropy i gazu, zbliżyloby nas do strefy zagrożenia wzrostem tem- opiera się na prawnie wiążących regulacjach, jakie niesie Pro-
peratury o 3 lub 4, a nawet więcej stopni Celsjusza. Jednym tokól z Kioto, skupiając uwagę na naglącej potrzebie wprowa-
z zadań kampanii Power Switch! jest doprowadzenie do sytu- dzenia ograniczeń emisji CO2 w sektorze energetycznym.
acji, w której zaklady energetyczne, instytucje finansowe oraz
rządy, przestalyby inwestować w uruchamianie nowych rezerw Zakłady energetyczne mogą się przyczynić do realizacji celu
węgla, a także zaczęly by ograniczać wydobycie ze zlóż już zobowiązując się wraz z WWF do przyjęcia następujących
eksploatowanych. Wymagać to będzie od rządów wydania dzialań:
przepisów jasno stwierdzających, że węgiel nie ma przyszloSci Zwiększenia wydajnoSci energetycznej, zarówno w samych
jako glówny surowiec stosowany w przemySle energetycznym. elektrowniach, jak i w sposobie użytkowania energii przez
Pociągnie to także za sobą koniecznoSć przygotowania racjo- konsumentów. Slużyć będzie temu wprowadzenie wspólne-
nalnych strategii w zakresie przekwalifikowania sily roboczej go wytwarzania ciepla i energii, doposażenie istniejących
przemyslu wydobywczego na przemysl wykorzystujący 'czy- zakladów, a także propagowanie wSród konsumentów użyt-
ste' xródla energii. kowania wysoce efektywnych urządzeń, zarówno dla po-
trzeb mieszkalnictwa, biur, jak i przemyslu;
Jaki jest następny krok? Zwiększenia wykorzystania odnawialnych xródel energii,
W swojej kampanii Power Switch! WWF wzywa wszystkich takich jak wiatr, biomasa i energia sloneczna do co najmniej
decydentów, by przylączyli się do dzialań na rzecz rozwiązania 20 proc. w 2020 roku.
WWF Canon / Michel Gunther
WWF Canon / MichŁle Dpraz
od węgl a do czyst ej energi i
Wspierania krajowej polityki obniżenia emisji CO2 i zwięk- wych, w których inwestycje niskowęglowe bylyby wspierane
szenia udzialu odnawialnych xródel energii. finansowo. W ich zakres wchodzilyby cele i zobowiązania
Zaprzestania nowych inwestycji w górnictwo i elektrownie obejmujące energię odnawialną, efektywnoSć energetyczną
funkcjonujące w oparciu o węgiel. oraz kogenerację jednoczesną produkcję ciepla i energii, ka-
ry finansowe za emisję, stworzenie systemu handlu emisjami
Instytucje finansowe odgrywają zasadniczą rolę w kiero- z surową i obligatoryjną redukcją CO2 w przemySle energetycz-
waniu Swiata na drogę ograniczania zużycia węgla w sekto- nym, jak również stymulowanie badań i rozwoju.
rze energetycznym, poprzez oferowanie korzystnych sposo-
bów finansowania projektów i technologii opartych na odna- Sfera gospodarcza może odegrać znaczną rolę w tym procesie
wialnych xródlach energii. Kwestia Srodowiska naturalnego obniżając zużycie energii we wlasnej dzialalnoSci, polepszając
nie musi być tu jednak decydująca. Zmiany klimatyczne efektywnoSć materialową, a także redukując energochlonnoSć
i dalsze stosowanie paliw kopalnych wystawiają same insty- wlasnych produktów i wybierając 'zieloną energię'. Grupa ta
tucje finansowe na poważne ryzyko materialne. Zatem wla- może również wspierać politykę sprzyjającą niskowęglowym
Sciwa reakcja jest częScią ich odpowiedzialnoSci jako po- technologiom.
wiernika finansowego. Instytucje te powinny przylączyć się
do kampanii Power Switch! poprzez ustalenie klarownej Konsumenci mogą dokonywać wyboru 'zielonej energii' tam,
polityki i celów inwestycyjnych slużących zwiększonemu gdzie jest dostępna, oraz domagać się jej tam, gdzie jej jeszcze
użyciu energii odnawialnej, poprawie efektywnoSci energe- nie ma. Kolejnym sposobem jest używanie mniej energochlon-
tycznej i redukcji emisji CO2. nych urządzeń i oSwietlenia, a także popieranie kampanii na
rzecz dużych redukcji emisji CO2. Konsumenci mogą wspierać
Politycy mogą znacznie przyczynić się do zmniejszenia spala- procesy legislacyjne i efektywną politykę, a także zachęcać lo-
nia węgla poprzez stworzenie zachęcających warunków rynko- kalne wladze do przechodzenia na czystą energię.
Analiza przypadku 3. Powrót do węgla w Rosji?
Rosja dysponuje ogromnymi złożami gazu ziemnego, ropy i węgla. Podczas niedawnych dyskusji na temat polityki energetycznej
kładziono duży nacisk na sposoby utrzymania i zwiększenia eksportu gazu i ropy na Zachód. Tymczasem ostatnia rządowa Strate-
gia Energetyczna wskazuje, że istnieje także plan powrotu do węgla. Rosja dysponuje 16 proc. Swiatowych złóż tego surowca, z cze-
go połowa to złoża zanieczyszczonego węgla brunatnego. W dokumencie, który wskazuje możliwe trendy w tym przemySle do ro-
ku 2020, sugeruje się wzrost zużycia węgla o 35-70%.
Rosyjski sektor węglowy jest w złym stanie. W niektórych rejonach sprzęt górniczy jest w 75 proc. przestarzały. Przemysł mocno
lobbował za modernizacją oraz nowymi inwestycjami i znalazł poparcie w Ministerstwie Energetyki. Jednakże główny zakład ener-
getyczny w Rosji, RAO UES, nie popiera strategii rządowej i wolałby używać więcej naturalnego gazu w swoich elektrowniach, po-
nieważ jest on tańszy dla konsumentów.
WWF Canon / Michel Gunther
20 największych emitentów CO2 w sektorze energetycznym
(mln ton, 2000/2001)
500
450
400
350
300
250
200
150
100
10 11
50
0
Przedsiębiorstwo energetyczne
Przypisy:
Solutions, The path to carbon-
1 World Coal Institute, 2003; In-
Możemy osiągnąć cele Power Switch! i zrobimy to. -free power: switching off pollu-
ternational Energy Agency, 2003
Wielkie przejScie oznacza rezygnację z systemu energetyczne- tion in the utility sector, dla
2 WWF, Global Warming and Ter-
go zdominowanego przez paliwa kopalne na rzecz przyszloSci WWF-USA, Marzec 2003
restrial Biodiversity Decline,
wolnej od CO2. 8 Harmelink et al, Ecofys, Low
August 30, 2000; WWF, Vani-
Będzie się to wiązalo ze znacznymi inwestycjami w nowe Carbon Electricity Systems: Me-
shing Kingdom: the melting re-
technologie i rozwiązania, a także z tworzeniem najwyższej thodology and Results for the
alm of the Polar Bear, 2002
klasy przywództwa politycznego. EU, Luty 2003 (studium dla
3 Professor David Karoly, Dr Ja-
Sektor energetyczny, zanieczyszczający Srodowisko i mają- WWF)
mes Risbey, Anna Reynolds,
cy latwy dostęp do licznych rozwiązań, musi podjąć natych- 9 Ibid.
Global warming contributes to
miastowe i konkretne kroki w celu zredukowania emisji. 10 G8 Renewable Energy Task For-
Australia s worst drought, Sty-
W obliczu groxnych konsekwencji zaniechania dzialań, ce, Final Report, Czerwiec 2001
czeń 2003
które moglyby powstrzymać dalsze zmiany klimatyczne, odpo- 11 Vuuren, Yun, de Vries, Kejun,
4 Inter-governmental Panel on Cli-
wiedzialni za to menedżerowie muszą podjąć odpowiednie kro- Graveland and Fengxi, Energy
mate Change (IPCC), Third As-
ki już teraz, dopóki wciąż jeszcze istnieje możliwoSć ograni- and emission scenarios for Chi-
sessment Report, Styczeń 2001
czenia szkód. Wierzymy, że przy wspóludziale rządów, organi- na in the 21st century, Energy
5 Climate Action Network, Pre-
zacji pozarządowych i spoleczeństwa, sektor energetyczny sta- Policy, September 2002; Kroeze
venting Dangerous Climate
nie się liderem w dzialaniach zmierzających do przejScia na et al, The Power Sector in India
Change, Czerwiec 2002
czystą energię. Osiągnięcie tego celu nie tylko pozwoli ochro- and China: Greenhouse gas
6 UNEP/IEA, Energy Subsidy Re-
nić Ziemię, ale pomoże również udzialowcom, dzięki ograni- emission reduction potential and
form and sustainable develop-
czeniu strat firm i pobudzeniu przelomowej rewolucji techno- scenarios for 1990-2020, Energy
ment: Challenges for Policyma-
logicznej. Policy, Wrzesień 2002
kers, Kwiecień 2001
12 op cit przypis 8, 9 i 11
7 Bailie et al, Tellus Institute and
13 op cit przypis 7
Centre for Energy and Climate
UES (Rosja)
AEP (USA)
Southern (USA)
RWE (Niemcy)
NTPC (Indie)
TVA (USA)
XCEL Energy (USA)
Enel (Włochy)
TEPCO (Japonia)
E.ON (Niemcy)
TXU Energy (US/Europa)
Endesa (Hiszpania)
Vattenfall (Szwecja)
Chubu (Japonia)
PLN (Indonezja)
Entergy (USA)
Kansai (Japonia)
EGAT (Tajlandia)
DEI (Grecja)
Electrabel (Belgia)
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
5 19 2525 (19)25 (19)FCC25 POL PL broKelley Armstrong Complete Timeline of Darkest Powers Stories 2011 05 19TI 99 08 19 B M pl(1)więcej podobnych podstron