plik


Warstwy spoBeczne Warstwy spoBeczne A. Historia na przystawk... O[wieceniowa szkoBa prawa natury byBa ruchem intelektualno-filozoficznym, ktry zapocztkowaB indywidualistyczne i humanistyczne my[lenie o czBowieku: CzBowiek jest wolny! CzBowiek jest rwny! CzBowiek ma prawo do wBasno[ci! Dzi[ odbiera mo|emy to jako kolejn, utart fraz z bli|ej kolejnej konstytucji czy innego aktu o charakterze normatywnym. Przecie| my wiemy, |e czBowiek jest... Ale nie do koDca. Po pierwsze, przez setki, a nawet tysice lat czBowiek nie byB rwny z innym. Od zarania dziejw dostrzegano pewne r|nice fizyczne czy inne czynniki determinujce, ktre odr|niaBy od siebie kolejne jednostki. Tym samym inny zaczB byB postrzegany jako lepszy albo gorszy, w zale|no[ci od punktu widzenia i okoliczno[ci. Niewolnictwo, podziaBy stanowe czy przywileje to wszak emanacja, |e czBowiek wcale rwny nie byB. Czy nasi przodkowie mogli si myli przez wikszo[ czasu? Warstwy spoBeczne na pocztku XIX wieku Podobnie na pocztku XIX wieku poruszono problem rasizmu biologicznego, ktry porwnujc ludzi do zwierzt, analogicznie dopatrywaB si podziaBu na gatunki lepsze i gorsze, bardziej produktywne i przystosowane oraz zwykBych darmozjadw . Nie byBa to fanaberia tylko Adolfa Hitlera i jemu podobnym. Wcze[niej ideologi t propagowaB zi kompozytora Ryszarda Wagnera - Houston S. Chamberlain. I faktycznie, rasizm byB powa|nie traktowany na salonach, rwnie| przez odBam liberalny. Ten bowiem uwa|aB, |e ludzie rodz si rwni, ale z czasem si r|nicuj, co przecie| musi [wiadczy o pewnych predyspozycjach. I tymi strasznymi zabobonami nie |yBa tylko zacofana Europa. Twrca socjologicznej szkoBy amerykaDskiej (zwanej funkcjonalizmem) Oliver W. Holmes, jako sdzia Sdu Najwy|szego, uzasadnia miaB jeden z wyrokw: osoba upo[ledzona powinna podlega sterylizacji, aby wtrnie nie roznosi ska|onych ju| genw. Ameryko, kraju snw, ile| w Tobie obBudy... Ten do[ rozlegBy wstp miaB za zadanie jedno - zwrci uwag, i| kwestia warstw spoBecznych nie jest prostym zagadnieniem. O ile uzurpujemy sobie prawo do rwno[ci, raczej tacy nie jeste[my i niektrzy wycigaj z tego bardzo rozlegBe konsekwencje. Bez wzgldu na ujcie mo|na przyj pewn wytyczn: warstwy spoBeczne s przejawem r|norodno[ci; podwa|eniem zaBo|enia o rwno[ci i okre[laj charakterystyczn grup a nie indywiduum. B. Odrobina marksizmu... SzkoBa prawa natury z czasem podzieliBa si na dwa tory. Jeden z nich reprezentowali liberaBowie, drugi demokraci. Pierwsi podnosili hasBa wtrnej nierwno[ci, podczas gdy radykalniejsi demokracji zmajstrowali wynalazek zwany socjalizmem. Uporczywie pozostawali przy zaBo|eniu o caBkowitej rwno[ci czBowieka - naturalnej jak i spoBecznej. Ale jak pokazuje historia, wielu zatwardziaBych ideologw z czasem poddawaBo rewizji swoje pocztkowe pogldy. Tego rodzaju nutka niepewno[ci wkradBa si rwnie| w koncepcj marksizmu. W spoBecznej perspektywie, gdzie spoBeczeDstwo wyznaczaBy dwie klasy: przedsibiorcw i robotnikw, podziaB ten bowiem nie odpowiadaB doskonale strukturze faktycznej. W zwizku z powy|szym zaczto wyr|nia warstwy spoBeczne jako cz[ci skBadowe klasy. Poniewa| te wyznaczone zostaBy przez [rodki produkcji, pojawia si miaBy takie twory jak bur|uazja przemysBowa, bur|uazja finansowa, proletariat wielkoprzemysBowy czy inteligencja. http://www.wos.net.pl Kreator PDF Utworzono 28 April, 2011, 10:58 C. Esencja zagadnienia... Koncepcja, ktra pozostawaBa w [wiadomo[ci musiaBa z czasem zosta nazwana. PodjB si tego nikt inny, jak Max Weber. Kolejny sukces dopisany do jego rozlegBego, abstrakcyjnego CV- bdc nazywanym ojcem socjologii, wprowadziB doD wiele poj. Wg. Webera warstwa spoBeczna byBa przykBadem zr|nicowania spoBecznego i wyznaczaBa pewien zbir, charakteryzujcy si szczegln genez. Ta z kolei mogBa opiera si na jednej z trzech podstaw: 1. Warstwa spoBeczna jako podzbir klasy Ujcie w zasadzie podobne do koncepcji marksistowskiej oznaczaBo wewntrz-klasow segmentacj oraz r|norodno[ nawet w tak integralnej grupie, jak jest klasa spoBeczna. 2. Warstwa spoBeczna to kategoria spoBeczno-zawodowa Wyodrbnienie grup, ze wzgldu na miejsce i rol w spoBeczeDstwie, ktrego swoist hierarchi wyznaczaB poziom presti|u (honoru). Stanowisko podobne reprezentowaB W. L. Werner. 3. Warstwa spoBeczna jako subkultura Cho Weber nie u|ywaB wprost tego okre[lenia, my[l, |e mo|e by one uznane za trafne. Warstwa miaBaby by grup ludzi |yjcych w zbli|onych warunkach, tworzc wspln kultur, obyczaje, styl |ycia i normy. Czynniki te determinowaB wiek, wsplne pogldy (w tym najbardziej integrujca niech do czynnika czy instytucji) czy rodzaj pracy. NieodBcznie doBcza si do tej charakterystyki zakres i form uczestnictwa grupy w konsumpcji dbr, czy to kulturalnych czy materialnych. Nale|y pamita, |e elementy warstwy spoBecznej podobnie jak klasy s zawsze spojone wewntrznymi zale|no[ciami, ktre implikuj odrbno[ tworu. Gwarancj bezpieczeDstwa, jaka niezbdna jest ka|demu czBowiekowi zapewnia poczucie przynale|no[ci a to z kolei prowadzi do poczucia odrbno[ci. Odrbno[ dysocjuje na postawy wy|szo[ci albo, rzadziej ni|szo[ci. Warstwa jest trwaB i istotn grup odniesienia a wykluczenie jednostki z niej mo|e prowadzi do caBkowitej alienacji. Poniewa| bardziej uto|samiamy si z przedstawicielami grup, z ktrymi stykamy si na co dzieD tudzie| z tymi na ktre pozwalaj nam zrealizowa imperatywy, solidaryzm w obrbie warstw jest wikszy ni| w obrbie klasy czy nawet spoBeczeDstwa. Dlatego te| obecno[ w nieformalnej grupie mBodzie|owej mo|e by bardzo istotna dla mBodego czBowieka a jej normy bardziej doniosBe, ni| te przytaczane przez rodzin czy uznane autorytety. Wszystkie powy|sze prawidBa oznaczaj warstw jako niepodwa|aln oraz dominujc w |yciu jej uczestnika. Jednak trzy teoretyczne podstawy istnienia warstw w praktyce krzy|uj si. Ka|dy z nas jest zarazem cz[ci podgrupy w obrbie klasy, reprezentuje pewien status oraz przynale|y do subkultury. Przynajmniej teoretycznie. Wymienione warstwy spoBeczne nie musz nakBada si, tote| jednostka mo|e zetkn si z kolizj norm, wyznaczonych przez r|ne warstwy, po czym dokona wi|cych wyborw. D. Empirycznie wykoDczenie... Koncepcja warstwy spoBecznej jako przynale|no[ do grupy spoBecznej lub zawodowej, zostaBa rozwinita przez W. L. Wernera. Takie ujcie warstwy spoBecznej nazwaB stratyfikacyjnym. MiaBa by to zmienna, mierzalna, ustalana empirycznie na podstawie trzech zmiennych: - wysoko[ci dochodw, okre[lonych w zarobionych pienidzach - wyksztaBcenia, okre[lonym dBugo[ci nauki i osigniciami personalnymi http://www.wos.net.pl Kreator PDF Utworzono 28 April, 2011, 10:58 - presti|u zawodowego, czyli zajcia uznanego w danej spoBeczno[ci za zaszczytne Istotnymi dla istnienia warstwy miaBy by dwa uwarunkowania: strukturalne (wynikajce z w/w) oraz [wiadomo[ciowe (subiektywne). Druga zale|no[, miaBa wynika ze [wiadomo[ci wsplnych interesw oraz solidaryzmu, wyznaczonego przez podobieDstwo i poczucie to|samo[ci. Te z kolei wsplnie tworzy miaBy uznane normy, ktre z czasem ukBadaBy si w system warto[ci danej warstwy. Werner wyr|niaB trzy klasy spoBeczne: wy|sz (upper), [redni (middle) oraz ni|sz (lower). Ka|da z nich miaBa z kolei skBada si z kolejnych trzech warstw: upper, middle i lower. Z tej krzy|wki wynie[ mo|na przekonanie o istnieniu dziewiciu warstw: upper-upper, uppper-middle, upper-lower, middle- upper, middle-middle itd. E. I na koniec... W pracy tej odnalez mo|na odniesienia do pojcia klasy. Celem uzupeBnienia zagadnienia celowym byBoby rozszerzy tematyk eseju o porwnanie denotacji poj klasy, stanu oraz kasty z zakresem nazwy warstwa spoBeczna . Uznaje si, |e klasa spoBeczna jest elementem podziaBu spoBeczeDstwa. Wielu historycznych my[licieli przyjmowaBo r|ne kryterium podziaBu w/w std nie chcc wprowadza chaosu terminologicznego poprzestaDmy na tym enigmatycznym sformuBowaniu. Porwnujc jednak klas do warstwy spoBecznej nale|y zauwa|y, |e ta druga wyznacza podgrup pierwszej, bdc zatem jednostk podziaBu szczegBowego cz[ci spoBeczeDstwa. Ponadto uznaje si, |e klasa w odr|nieniu od warstwy cechuje si prymatem determinanty ekonomicznej, podczas gdy warstw wyr|nia raczej podobieDstwo okre[lone na cesze socjologicznej. Pomidzy warstwami istniej nadto nieostre granice. W odr|nieniu od nich klasy s raczej hermetyczne i [ci[le okre[lone. Std wymagany jest bardziej szczegBowy podziaB klas, ktry wyznaczaj wBa[nie warstwy spoBeczne. Stan jest obecnie pojciem historycznym. Odnoszc si do feudalnej organizacji spoBeczeDstwa, oznaczaB pewn zbiorowo[, cechujc si specyficzn sytuacj prawno - spoBeczn. Ka|dy stan posiadaB bowiem charakterystyczne prawa i obowizki, r|nice go od innych stanw. OkoBo XIII w. wyklarowaB si podziaB na trzy stany: duchowieDstwo (ludzi modlitwy - z Bac. oratores), rycerstwo (ludzi wojny - z Bac. bellatores) oraz chBopw (ludzi pracy z Bac. laboratores). Z czasem formowa zaczB si tzw. trzeci stan, w skBad ktrego obok chBopw wchodzili rwnie| mieszczanie oraz {ydzi. Istotne jest to, |e przynale|no[ do stanu byBa dziedziczna (z wyjtkiem duchowieDstwa). Ograniczeniu podlegaBa rwnie| migracja pomidzy stanami. SpoBeczeDstwo feudalne byBo typowym przykBadem spoBeczeDstwa zamknitego. W [wietle przytoczonej definicji aksjomatycznej, mo|na co najwy|ej pokusi si, |e warstwy spoBeczne mogBy ukBada si w obrbie stanw na zasadzie podobieDstwa do klasy spoBecznej. Kasta z kolei jest pewn konstrukcj zbli|on do stanu, z tym, |e nosi w sobie pierwiastek sakralny, a migracja pomidzy szczeblami drabiny spoBecznej jest wykluczona. Przynale|no[ do tej zamknitej grupy spoBecznej warunkuje urodzenie. MaB|eDstwa zawierane mog by jedynie pomidzy czBonkami jednej kasty (endogamiczno[ zwizkw lub innymi sBowy wykluczenie mezaliansu). Szerzej ni| w wypadku klasy czy stanu, poszczeglne kasty r|ni si kultur, stylem |ycia, pozycj spoBeczn oraz statusem. W stosunkach pomidzy nimi panuje ustalona etykieta (sposb zachowania si), nierzadko oparta na zasadach segregacji. Najbardziej klasycznym przypadkiem podziaBu kastowego jest organizacja spoBeczeDstwa Indii. Kasty w tym kraju s tak liczne i zrytualizowane, |e nie podlegaj podziaBowi na warstwy spoBeczne. Przynajmniej w znaczeniu podgrupy. http://www.wos.net.pl Kreator PDF Utworzono 28 April, 2011, 10:58 Przeczytaj tak|e artykuBy pod tytuBem: Problemy spoBeczeDstwa polskiego : WBadza sdownicza w Polsce : Prawa czBowieka : Antyczne i chrze[cijaDskie korzenie demokracji http://www.wos.net.pl Kreator PDF Utworzono 28 April, 2011, 10:58

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przegląd warstw społecznych w Lalce
wd2 3 żwyność a potrzeby społeczne
społeczne ruchy antyglobalizacyjne
3 wplyw spoleczny
wykłady Filozofia społeczna
opiekun w domu pomocy spolecznej46[04] o1 04 n
przemiany spoleczno gospodarcze na ziemiach polskic (2)
WYKSZTAŁCENIE JAKO CZYNNIK WŁĄCZANIA I WYŁĄCZANIA SPOŁECZNEGO
MICHAŁ WOJCIECHOWSKI ZASADY SPOŁECZNE STAREGO TESTAMENTU

więcej podobnych podstron