To\samość:
wspólnotowość a
kosmopolityzm
Pojęcie i jego polityczne funkcje
Prof. dr hab. Aleksander Surdej
Katedra Studiów Europejskich, UEK Kraków
To\samość społeczna
Kręgi to\samości społecznej
" 1) To\samość jednostki
" 2) To\samość grupy
" 3) To\samość narodu
" 4) To\samość ponadnarodowa
2
Komunitaryzm
" 1) Budowany w opozycji do liberalnej idei sprawiedliwości
proceduralnej, kładzie nacisk na substantywne pojęcie sprawiedliwości
" 2) Przeciwstawia się aspołecznemu indywidualizmowi, kładąc nacisk
na poczucie wspólnotowości i znaczenie dóbr wspólnotowych
" 3) Głosi, \e nie istnieje zasada sprawiedliwości, która mo\e być
stosowana ponad granicami społecznymi i kulturowymi
" 4) Wolny wybór jednostki nie jest wartością najwy\szą. Gdyby tak
było nie potrafilibyśmy stwierdzić czyje wybory są bardziej
wartościowe.
" 5) Jednostka kształtuje się w grupie, ludzie są społecznie zakorzenieni
i nie mogą być poprawnie zrozumiani poza wspólnotami \ycia
3
Kosmopolityzm
" Ideologia i/lub ruch na rzecz powszechnej
wspólnoty;
" Nie musi w pełni konceptualizowany
wystarczy, \e utrzymuje ducha
pogłębiania i rozszerzania;
" Dotyczy to zarówno kulturowego, jak i
politycznego kosmopolityzmu;
" Jest zarówno osobistym ideałem
kulturowym, jak i projektem politycznym.
Spór o definicję
" Teoretyk SM Chris Brown twierdzi:
Kosmopolityzm jest odmową uznania
istniejących politycznych struktur za zródło
ostatecznych wartości (Definicja polityczna)
" Stosowana przez nas definicja jest szersza, gdy\
uznaje kosmopolityzm za:
a) otwarty trans- i ponad-narodowy projekt;
b) poszukiwanie uniwersalistycznej, trans-
etnicznej wspólnoty w graniach poszczególnych
państw;
Kosmopolityzm a nacjonalizm
" Kosmopolityzm próbuje wykroczyć poza więzi
przestrzeni (ziemi) i czasu (krwi/historii)
" Nacjonalizm tak\e próbuje wykroczyć poza
więzi klanowe i wspólnotowe, lecz zatrzymuje
się na granicy narodu
" Kosmopolityzm i nacjonalizm początkowo
współdziałają, lecz z czasem stają się wobec
siebie opozycyjne
" Nacjonalizm usiłuje zapewnić bezpieczeństwo
w przestrzeni (ziemi) i w czasie
(historia/przodkowie)
Pochodzenie kosmopolityzmu
" Kosmopolityzm: Świat
jest moim miastem
" Stoicy i Cynicy ok. 300
roku przed
Chrystusem- postaci
tacy jak Zenon czy
Cyceron
" Więz z Cesarstwem
Aleksandra i
Zenon z Kition
Cesarstwem Rzymskim
Staro\ytny kosmopolityzm
" Uniwersalizm zyskiwał na
atrakcyjności w czasach
ekspansji imperiów
" Wsparty był na pragnieniu
stworzenia jednolitego,
racjonalnego systemu
prawnego;
" Towarzyszyć mu miała
uniwersalna wspólnota
(Ciceron)
" Podkreślano znaczenie
rozumu ludzkiego, który
Kopia rzymskiej rzezby Cycerona
jednoczy ludzi pomimo
dłuta Berthela Thorvaldsena
ró\nicy pomiędzy
specyficznymi kulturami
Kosmopolityzm religijny
" Idea Królestwa Bo\ego na
ziemi wyprzedza lokalne
kultury i struktury polityczne
" Św. Paweł głosił "nie ma ju\
śyda ani poganina, nie ma
ju\ niewolnika ani człowieka
wolnego, nie ma ju\
mę\czyzny ani kobiety.
Wszyscy bowiem jesteście
kimś jednym w Chrystusie
Jezusie" (Ga 3,28)
" Papiestwo walczyło o
ustanowienie uniwersalnej
władzy z ksią\ętami i królami
Europy;
" Średniowiecze jak szczytowy
Bazylika papieska Św. Piotra na Watykanie
okres roszczeń
uniwersalistycznych Kościoła
ok. 1300)
Narodziny kosmopolitycznego
anty-nacjonalizmu
" Surrealizm w
nowoczesnej sztuce
zastąpił futuryzm
(lata 1920.te)
" Reakcja na wojny i
wzrost społecznej
refleksywności;
Główne zródła intelektualno-politycznego
sukcesu kosmopolityzmu
1. Ewolucja intelektualna, która uznaje
nacjonalizm za reakcyjny;
2. Wpływ wojen, które przyspieszyły rozwój
myśli kosmopolitycznej
3. Wzrastająca społeczna refleksywność:
intensyfikujące się i rozszerzające sieci
idei uwypuklające konflikt między
nacjonalizmem a kosmopolityzmem
Czy kosmopolityzm rośnie w Europie?
'Very Proud' of Country, Eurobarometer
(1983)
60%
40%
20%
0%
15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+
Czy kosmopolityzm rośnie w Europie&
'Very Proud' of Country,
1970 and mid-80s
100% 1970
80%
1981-85
60%
40%
20%
0%
Kulturowy kosmopolityzm w USA
White Opinion of Inter-Racial Marriage
100%
80%
Approve
60%
40%
Disapprove
20%
0%
1958 1968 1972 1978 1983
s
y
y
g
e
l
r
m
d
n
c
a
u
u
t
n
a
i
n
I
o
a
g
a
l
l
m
b
r
r
r
e
F
e
m
e
B
h
e
t
G
x
e
u
N
L
Poziom wykształcenia a kosmopolityzm w
USA
Support For Republikaner Party,
by Age & Education, Bavaria 1989
15%
Low
10%
5%
Med
0%
High
18-29 30-39 40-49 50-59 60+
Edukacja a kosmopolityzm w USA
White Approval of Inter-Racial Marriage, by
Education, 1972 and 1976
100%
80%
1972
60%
1976
40%
20%
College Some Col High Grade
Modernizacja mo\e mieć orientację
kosmopolityczną lub nacjonalistyczną
Kosmopolityzm vs uniwersalizm
" Niektórzy twierdzą, \e kosmopolityzm podkreśla
kulturową ró\norodność w przeciwieństwie do
uniwersalistycznej jednolitości;
" Bogactwo kulturowe i hybrydowość w
przeciwieństwie do sterylnego uniwersalizmu;
" Nacjonaliści twierdzą, \e hybrydalność prowadzi do
uniwersalizmu, a oba odzwierciedlają tę samą
kulturowo-neutralną tendencję;
" Nacjonaliści twierdzą równie\, \e wszystkie
kosmopolityczne projekty zawierały pewną dozę
kulturowego imperializmu: (np. greckiego,
rzymskiego, rosyjsko-sowieckiego, francusko-
napoleońskiego, turecko-ottomańskiego,
globalizacyjnej amerykanizacji')
yródła współczesnego kosmopolityzmu
" Wzrastająca świadomość występowania
transnarodowych problemów (np. ochrona
środowiska, przestępczość);
" Wzrastająca ilość międzynarodowych afiliacji,
które dotyczą jednostki (np. powiązania
rodzinne, funkcjonowanie w transnarodowych
sieciach)
20
Kosmopolityzm
" Idea kosmopolityzmu sięga początkami
antycznych korzeni zachodniej cywilizacji;
" Idea kosmopolityzmu (etymologicznie
powszechnego miasta) odgrywała centralną rolę
zarówno w filozofii stoickiej, jak i w
Chrześcijaństwie;
" Współcześnie kosmopolityzm jest ideą polityczną
zrodzoną w opozycji do etnocentrycznego
nacjonalizmu.
21
Funkcjonowanie idei
" Dla niektórych teoretyków kosmopolityzm to
ramy kulturowe dla współpracy w
transnarodowych sieciach
" Dla innych to sposób zwracania uwagi na
nakładające się, niekomunitarne, interesy, które
podwa\ają tradycyjne pojęcia przynale\ności,
to\samości i obywatelstwa.
22
Trzy wymiary idei kosmopolityzmu
1. Kosmopolityzm odnosi się do warunków socjo-kulturowych,
dalszych podró\y, nowych zwyczajów, sposobów od\ywiania
się i mód. W tym znaczeniu kosmopolityzm jest stylem \ycia
małej części ludności świata tej, którą stać na finansowanie
go. Typowym przedstawicielem tego podejścia do
kosmopolityzmu jest mened\er, naukowiec czy intelektualista.
2. Kosmopolityzm to tak\e ideologia lub filozofia rozwijana w
opozycji do komunitaryzmu. Komunitaryści uwa\ają, \e moralne
zasady i zobowiązania są ugruntowane w konkretnych grupach
społecznych. Kosmopolityzm uznaje za zasady i obowiązki
wobec wszystkich obywateli świata . Kosmopolityzm toczy
spór z nacjonalizmem i patriotyzmem, gdy\ uznaje je za
niemo\liwe do pogodzenia z uniwersalizmem zobowiązań
moralnych.
3. Kosmopolityzm jako projekt polityczny budowy
transnarodowych struktur politycznych (zarządzania globem
global governance). Aad kosmopolityczny współistnieje z
państwem narodowym, lecz w pewnych obszarach narzuca i
ogranicza kompetencje państwa narodowego (ONZ i UE jako
prototypy łady kosmopolitycznego). 23
Ogólniejsze końcowe stwierdzenia
" Kosmopolityzm ma dłu\szą historię ni\
globalizacja
" Mo\e mieć wymiar polityczny lub kulturowy
" Kosmopolityzm zyskał na popularnościw XX
wieku
" Stał się anty-nacjonalistyczny na skutek wojen i
ewolucji kulturowej
" Polityczny sukces jest skutkiem wzrostu
intensywności wymiany między państwami;
" Jego nośnikiem są warstwy wysoko wykształcone,
elity postmaterialistyczne
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Automatyka (wyk 12) ppt [tryb zgodnosci](UW MPZ 2011 12 wyk I [tryb zgodno ci])(UW MPZ 2011 12 w III [tryb zgodno ci])(UW MPZ 2011 12 w IV [tryb zgodno ci])Psychologia osobowosci 3 12 tryb zgodnosciPsychologia osobowosci 12 p tryb zgodnosciSter Proc Dyskret 6 [tryb zgodności]PA3 podstawowe elementy liniowe [tryb zgodności]Wycena spolki przez fundusze PE [tryb zgodnosci]4 Sieci komputerowe 04 11 05 2013 [tryb zgodności]I Wybrane zagadnienia Internetu SLAJDY [tryb zgodności]dyrektorzy mod 1 [tryb zgodności]Neurotraumatologia wyk??mian1 [tryb zgodności]Chemia Jadrowa [tryb zgodnosci]Wykład 6 [tryb zgodności]na humanistyczny enigma [tryb zgodności]BADANIE PŁYNU MOZGOWO RDZENIOWEGO ćw 2 2 slajdy[tryb zgodności](cwiczenia trendy?nchmarking [tryb zgodności])id555 Popyt konsumenta [tryb zgodno Ťci]więcej podobnych podstron