)
dziedziczy atrybuty stylu elementu nadrzędnego, a wybrane z nich
może samodzielnie nadpisywać. W efekcie powstaje swoista kaskada
definicji stylu, której wyższe stopnie narzucają wygląd stopniom niż-
szym, a te z kolei mogą anulować wybrane elementy definicji i zastą-
pić je własnymi, które z kolei spróbują narzucić własnym elementom
podrzędnym.
W przypadku występowania różnych arkuszy stylów na jednej stronie
stopień ich ważności rośnie w następującej kolejności:
22 CSS " Ćwiczenia
1. Domyślne ustawienia przeglądarki.
2. Zewnętrzny arkusz stylów.
3. Osadzony arkusz stylów (umieszczony między znacznikami
).
4. Styl wpisany (dotyczący konkretnego elementu HTML).
Arkusze CSS są obsługiwane  w mniej lub bardziej zgodny ze stan-
dardem sposób  przez wszystkie nowoczesne, graficzne przeglądarki
WWW (Internet Explorer, Opera oraz Mozilla Firefox), przy czym za
implementację wzorcową można uważać przeglądarkę Firefox.
Zasady ogólne
1. Twórz uniwersalne arkusze stylów  tak aby można było z nich
korzystać w różnych dokumentach.
2. Pamiętaj o skalowalności dokumentów  ponieważ dokumenty
będą wyświetlane w dynamicznych środowiskach i na różnym
sprzęcie, szczególnie istotne jest wybranie odpowiednich
jednostek miary  jednostki względne powinny mieć przewagę
nad absolutnymi (dotyczy to na przykład szerokości marginesów,
wielkości czcionki itp.). Więcej informacji na ten temat
znajdziesz w rozdziale 3.
3. Licz się z czytelnikiem  niektórzy czytelnicy będą korzystali
z własnych ustawień. Twoje arkusze stylów powinny to brać
pod uwagę. W jaki sposób? Odpowiednie definicje stylów powinny
być umieszczane we właściwych miejscach. Na przykład te,
które są stosowane do całego dokumentu, umieszczaj w sekcji
 i tylko tam. W ten sposób czytelnik bez trudu
wprowadzi odpowiednie zmiany.
4. Testuj arkusze stylów  testuj je w kilku przeglądarkach,
aby nie sprawić swoim czytelnikom niemiłej niespodzianki.
Jeśli korzystasz z właściwości CSS, która nie jest obsługiwana
powszechnie, upewnij się, że strona wygląda względnie
poprawnie nawet w mniej zaawansowanych przeglądarkach.
Rozdział 2. " Kaskadowe arkusze stylów 23
5. Uwzględniaj struktury dokumentu  arkusze stylów umożliwiają
oddzielenie wyglądu strony od jej struktury logicznej. Zawsze
zaczynaj od zapisania kodu strony standardowymi znacznikami
nagłówków, akapitów tekstu i tabel, a dopiero póz
niej nakładaj
na gotowy dokument style modyfikujące jego wygląd.
6. Dostarczaj nazwy rodzin czcionek  pamiętaj, że dokument
będzie wyświetlany na różnych komputerach, z różnym
 wyposażeniem w czcionki. Podanie nazwy ich rodziny pozwala
na zachowanie charakteru strony. Unikaj też  egzotycznych
krojów pisma, jest bowiem wysoce prawdopodobne, że może
ich brakować. Najlepiej ograniczać się do czcionek dostępnych
standardowo w systemach operacyjnych Windows i Linux.
7. Zachowaj umiar w stosowaniu ujemnych marginesów  ujemne
marginesy pozwalają uzyskać ciekawe efekty, ale nie wszystkie
przeglądarki radzą sobie z nimi. Jeśli stosujesz takie marginesy,
testuj stronę w różnych przeglądarkach.
8. Upraszczaj formy  konstruując arkusz stylów, zachowaj umiar.
Możesz użyć wielu różnych krojów pisma i zapełnić stronę
kolorami, lecz nie wpłynie to pozytywnie na przekaz informacji.
Typy kaskadowych arkuszy stylów
Kiedyś, w epoce poprzedzającej wprowadzenie arkuszy, wygląd strony
zależał od użytej przeglądarki. To ona decydowała o sposobie roz-
mieszczenia zawartości dokumentu. Arkusze stylów dają twórcy ści-
słą kontrolę nad wyglądem strony. Pozwalają także oddzielić zawartość
(treść i konstrukcję strony) od wyglądu i formatowania. Ułatwia to
ewentualne póz
niejsze zmiany.
Istnieją trzy odmiany arkuszy: osadzone, wpisane i łączone.
Styl wpisany
Style wpisane są to atrybuty stylu wprowadzane w ramach atrybutu
style dowolnego, interesującego Cię znacznika HTML. Zaletą tej meto-
dy jest jej bezpośredniość  możesz zmienić wygląd dowolnego, naj-
mniejszego choćby elementu strony całkowicie niezależnie od wyglądu
24 CSS " Ćwiczenia
pozostałych elementów. Z tej zalety wynika również największa wada
tej metody  zmiana wyglądu większej liczby elementów wymaga
wprowadzania olbrzymiej ilości kodu. Ten kod musi być póz
niej po-
brany przez przeglądarkę WWW z serwera, wydłuża się zatem czas
ładowania strony i zwiększa obciążenie łączy internetowych.
Ć W I C Z E N I E
2.1
Definiowanie stylu wpisanego
Zdefiniuj w szablonie strony WWW żółty tekst na niebieskim tle, ko-
rzystając ze stylu wpisanego:
1. Otwórz szablon dokumentu szablon.html w oknie Notatnika.
2. Umieść w obszarze elementu body następującą definicję
(oczywiście tekst obejmowany elementem span może być
dowolny):
Niebieski
tekst na żółtym tle
3. Zapisz dokument pod nową nazwą i wyświetl w oknie
przeglądarki (rysunek 2.1).
Rysunek 2.1.
Do krótkiego
tekstu można
zastosować
styl wpisany,
korzystając
z elementu span
z atrybutem style
Stosowanie stylu wpisanego ma sens, gdy chcesz zmienić wygląd kilku
wyrazów lub linijek tekstu. Zanim jednak zastosujesz styl wpisany,
zastanów się, czy nie warto zastosować stylu osadzonego. Choć styl
wpisany jest najprostszą formą kaskadowych arkuszy stylu, to jednak
w większości przypadków zastosowanie stylu osadzonego pozwala
znacznie ograniczyć ilość kodu składającego.
Rozdział 2. " Kaskadowe arkusze stylów 25
Styl osadzony
Styl osadzony jest najchętniej stosowanym rodzajem kaskadowych ar-
kuszy stylu. Definicję stylu osadzonego tworzy się w całkowitym ode-
rwaniu od rzeczywistego elementu  określamy rodzaj czcionki, kolor
tekstu i szerokość marginesu, mając na myśli nie jakiś pojedynczy,
konkretny element strony, a całą klasę elementów. Definicja stylu może
określać wygląd wybranych elementów języka HTML lub też wy-
łącznie ich wydzielonych podklas.
Raz stworzona definicja stylu osadzonego może być wykorzystana póz
-
niej do zmiany wyglądu dowolnej liczby elementów strony WWW.
Co więcej, jeśli nagle zapragniesz zmienić nieco tę definicję, auto-
matycznie zmieni się wygląd wszystkich elementów, których wygląd
ta definicja określa! Nie muszę mówić, jak wielkim jest to udogod-
nieniem.
Trudno się dziwić, że w zasadzie wygląd każdej większej strony WWW
opisany jest właśnie za pomocą osadzonego arkusza stylu. Zmniejsza
się w ten sposób rozmiar pliku HTML (definicja stylu umieszczona
jest tyko w jednym miejscu kodu, a potem używana wielokrotnie), zaś
ewentualne zmiany wyglądu strony nie wymagają wprowadzania
poprawek w dziesiątkach lub setkach miejsc kodu. Mimo to jeszcze
lepsze, oszczędniejsze i zapewniające większą jednolitość dużych ser-
wisów WWW (choć nieco trudniejsze w opanowaniu) jest rozwiązanie
oparte na zewnętrznym arkuszu stylu.
W tym rozdziale zajmiemy się więc przede wszystkim stylami osa-
dzonymi, ściśle związanymi z konkretnym plikiem HTML. Wszystkie
osadzone arkusze stylów mają tę samą postać definicji i są umieszczane
w sekcji stron WWW.
Ogólna postać osadzonego arkusza CSS jest następująca:

Między znacznikami umieszczana jest lista znacz-
ników HTML wraz z właściwościami arkusza, które je definiują. Defi-
nicja zaprezentowana powyżej zawiera tylko jeden symboliczny znacz-
nik definiowany przez jedną właściwość CSS. Jednak nic nie stoi na
przeszkodzie, aby dodać do niej inne.
26 CSS " Ćwiczenia
Zawarta w obrębie elementu style definicja ma następującą składnię:
nazwa_elementu{atrybut:wartość [; atrybut:wartość] ...}
nazwa_elementu to znacznik, konkretny element, klasa lub selektor,
który chcesz zdefiniować; atrybut to atrybut, który zmieniasz, przypi-
sując mu nową wartość. Atrybut i wartość rozdzielone są dwukrop-
kiem oraz zawarte w nawiasach klamrowych:
body {color: black}
Jeśli wartość ma postać wielowyrazową  na przykład sans serif
 umieszcza się ją w cudzysłowie:
p {font-family: "sans serif"}
Oto przykład rzeczywistej definicji:

Między znacznikami umieszczana jest lista elemen-
tów HTML wraz z właściwościami arkusza, które te elementy defi-
niują. Jeśli właściwości jest kilka, wszystkie muszą być umieszczone
w nawiasie klamrowym ({}) oraz oddzielone średnikami (;).
Atrybut type znacznika
Co oznacza ta definicja? Określa wygląd tła strony WWW
 biały kolor podkładu (background-color: white;) oraz brak
marginesów (margin: 0 0 0 0;) i odstępów (padding: 0 0 0 0;)
na krawędziach strony.
4. Zapisz kod swojego dokumentu pod nową nazwą. Prezentuje go
listing 2.1.
Listing 2.1. Definicja osadzonego arkusza stylów w kodzie dokumentu HTML

TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">









28 CSS " Ćwiczenia
W kolejnym ćwiczeniu przygotujemy dwie definicje stylu CSS  osa-
dzoną i wpisaną  narzucające kolor tła. Dzięki temu porównaniu
zorientujesz się, na czym polega różnica.
Ć W I C Z E N I E
2.3
Porównanie wpisanego stylu z osadzonym
arkuszem stylów
Porównaj style wpisany i osadzony formatujące tło dokumentu:
1. Otwórz szablon dokumentu w dwóch oknach Notatnika.
2. W pierwszym oknie umieść punkt wstawiania za elementem
meta (sekcja head) i naciśnij klawisz Enter.
3. Wpisz prostą definicję osadzonego arkusza stylów:

Kod #FF0000 definiuje kolor. Tablice kodów kolorów znajdziesz
w dodatku B.
4. Zapisz pierwszy dokument pod nazwą osadzony.html.
5. W drugim oknie Notatnika umieść atrybut stylu w znaczniku
:

6. Zapisz drugi dokument jako wpisany.html.
7. W przeglądarce oba dokumenty prezentują się podobnie
(rysunek 2.2).
Zewnętrzny arkusz stylu
Zewnętrzny arkusz stylu nie różni się zasadniczo od arkusza osadzo-
nego; rozszerza tylko jego uniwersalność, przenosząc definicje stylów
z wnętrza kodu jednej strony WWW do osobnego pliku, który może
być wykorzystany w dziesiątkach, setkach lub nawet tysiącach stron
składających się na serwis internetowy.
Rozdział 2. " Kaskadowe arkusze stylów 29
Rysunek 2.2.
Porównanie
efektów działania
stylu osadzonego
i wpisanego
definiującego
tło dokumentu
Zewnętrzny arkusz stylu jest tym dla serwisu internetowego, czym styl
osadzony był dla pojedynczej strony  umożliwia scentralizowanie
definicji stylu i uniknięcie konieczności wprowadzania poprawek
w wielu plikach przy każdej najdrobniejszej zmianie Twojego projek-
tu. Zewnętrzny arkusz stylu jeszcze bardziej ogranicza ilość danych,
które czytelnik musi pobrać z sieci  raz pobrany plik arkusza stylu
pozostaje w pamięci podręcznej przeglądarki i jest dostępny natych-
miast dla każdej kolejnej strony Twojego serwisu.
W kodzie każdej ze stron korzystających z zewnętrznych arkuszy stylów musi
zostać zdefiniowane połączenie z plikiem zewnętrznym, który je zawiera. Po-
łączenie to definiuje się za pomocą znacznika , który umieszczany
jest w sekcji head dokumentu:

href="mojestyle.css" />

Definicje stylów znajdują się w pliku mojestyle.css  nazwa pliku może
być dowolna, ale musi mieć rozszerzenie .css. Przeglądarka odczyta
plik i sformatuje dokument zgodnie z zawartymi w nim instrukcjami.
30 CSS " Ćwiczenia
W znaczniku musi znalez
ć się atrybut rel o wartości stylesheet.
Dzięki temu przeglądarka będzie posiadać informację o tym, że atry-
but href podaje jej adres URL pliku, który zawiera arkusz stylów.
Ć W I C Z E N I E
2.4
Definiowanie zewnętrznego arkusza stylów
1. Uruchom edytor Notatnik.
Plik .css można utworzyć w dowolnym edytorze.
2. Wpisz w Notatniku zestaw definicji stylów, na przykład taki jak
na listingu 2.2. Plik nie powinien zawierać znaczników HTML.
Listing 2.2. Definicje stylów w pliku styl_test.css
hr {color: sienna}
p {margin-left: 20px}
body {background-image: url("images/obraz.gif")}
3. Zapisz plik z rozszerzeniem nazwy .css  na przykład nazwij
go styl_test.css. Styl jest gotowy do użytku.
4. Aby zastosować zewnętrzny arkusz CSS, umieść w elemencie
head dokumentu, w którym chcesz zastosować style, znacznik
o takiej postaci:

Atrybut href zawiera nazwę pliku (lub ścieżkę dostępu do niego),
z którego odczytane zostaną deklaracje stylu. Oczywiście do tego
samego pliku deklaracji stylu może odwoływać się wiele plików
HTML i o to właśnie nam chodziło, gdyż dzięki takiemu prostemu
zabiegowi wygląd wszystkich stron będzie jednolity, a ewentualne
zmiany deklaracji będą natychmiast obowiązywały na wszystkich
stronach WWW.
Rozdział 2. " Kaskadowe arkusze stylów 31
Grupowanie kodu
Jeśli różne elementy korzystają z tego samego atrybutu o takiej samej
wartości  na przykład h1 {color: red}, h2 {color: red}, p {color: red},
możesz zebrać je w jednej definicji stylu.
Ć W I C Z E N I E
2.5
Upraszczanie definicji stylu
Powiedzmy, że w elemencie style umieszczono definicje stylu okre-
ślające identyczny  czerwony  kolor nagłówków i tekstu:

Aby uprościć definicję:
Utwórz w sekcji style grupę elementów, oddzielając je
przecinkami. Wszystkim składowym tej grupy przypisany
zostanie kolor czerwony:
h1, h2, p {color: red}
Inną formą grupowania jest zebranie wszystkich deklaracji stylu dla
danego elementu. Innymi słowy, zamiast definiować osobno kolor
i wyrównanie, można to zrobić w jednej deklaracji.
Ć W I C Z E N I E
2.6
Rozbudowanie definicji stylu
Aby dla danego elementu określić w jednej deklaracji stylu kilka atry-
butów stylu:
W deklaracji stylu zawartej w nawiasach klamrowych {}
umieść wszystkie niezbędne definicje. Musisz je rozdzielić
średnikami, tak jak zostało to pokazane w poniższym wyrażeniu
przykładowym, w którym do tekstu stosowane jest wyrównanie
i kolor:
p {text-align: center; color: red}
32 CSS " Ćwiczenia
Aby definicja była bardziej czytelna, każdą z właściwości
możesz umieszczać w osobnym wierszu:
p
{
text-align: center;
color: black;
font-family: arial
}
Klasy stylu
Zanim przećwiczymy stosowanie zewnętrznego arkusza stylów na
jednym z przykładowych dokumentów, należy poznać klasy.
Klasę określa się w taki oto sposób:
element.nazwa_klasy{atrybut:wartość [; atrybut:wartość] ...}
lub:
.nazwa_klasy{atrybut:wartość [; atrybut:wartość] ...}
Nazwy klas mogą być dowolne, pamiętaj jednak, by nie stosować w nich
polskich liter.
W pierszym przykładzie klasa jest powiązana z elementem danego
typu, w drugim przypadku klasa jest niezależna od typu elementu.
Powiedzmy, że chcesz w swoim dokumencie zastosować do akapitów
dwa różne sposoby wyrównania tekstu: pewne akapity chcesz dosu-
nąć do prawego marginesu, a pozostałe wycentrować. W takim przy-
padku przydatny będzie atrybut class. Pozwala zdefiniować różne style
dla tego samego elementu  inaczej mówiąc, pozwala zdefiniować
klasy stylu.
Ć W I C Z E N I E
2.7
Definiowanie klas stylu
Zdefiniuj dwie klasy: pierwszą, nazwijmy ją prawy, w której ustawimy
sposób wyrównania tekstu do prawego marginesu, i klasę center,
w której tekst będzie wyśrodkowany.


Wyszukiwarka