Nauki Pomocnicze Historii Sztuki
2. Nowożytna hierarchia gatunków obrazowych przypisane im style i funkcje.
Ut pictura poesis, prawda? (Ä…ð HoracjaÅ„skie porównanie odsyÅ‚a do wypowiedzi Simonidesa z Kos, poety z V w. p. n. e.,
przekazanej przez Plutarcha w De gloria Athenensium: Simonides nazywa malarstwo milczącą poezją, a poezję mówiącym malar-
stwem. ) Chcąc pisać o sztukach plastycznych, nowożytni sięgali po pojęcia wypracowane przez starożytną teorię literatury.
(Poetyka Arystotelesa, O mówcy Cycerona, List do Pizonów Horacego, O kształceniu mówcy Kwintyliana i inne takie) Pamiętano
o potrójnym efekcie (trzech obowiązkach Cycerońskiego oratora = officia), jaki mowa ma mieć na odbiorcy: ma go pouczyć
(docere), zabawić (delectare) i poruszyć (permovere). Rzecz wyłożyć trzeba. Zachwyci, kto opanował sztukę pięknego wysławia się.
Poruszenie będzie jego zwycięstwem. Po co przemowa, jeśli nie po to, by słuchaczy przekonać? Rozum i rozsądek podpowie-
dzą, co wypada. Zgodnie z zasadą odpowiedniości (decorum) przedmiot wypowiedzi (res) musi się zgadzać z użytym stylem
(słowami = verba). Każdemu z trzech celów porządkowano właściwy mu styl. W ten sposób tworzy się plastyczno-literacki
porządek gatunków, całkiem nieobojętny artyście od miejsca w hierarchii zależy jego prestiż i zarobek. Podział na sztukę
wysokÄ… (megalografia; malarstwo historyczne, biblijne, mitologiczne = storia; z wyobrazni = nÿt den geest) i caÅ‚Ä… resztÄ™ (parerga;
zgodnie z życiem = naer het leven) dotrwa do połowy XVIII w.
sztuki słowa: opisy bohaterów i pamiętnych zdarzeń; styl podniosły; permovere
tragedie; zwycięstwo emocjonalnie nad odbiorcą, wpływ na jego poruszenie odbiorcy nie wyklu-
wysoki prestiż
zachowane; sztuki plastyczne: storia, alegorie, personifikacje, ideali- cza jego pouczenia i zabawienia
i
zacja (Ä…ð kanon piÄ™kna)
wysoka płaca
sztuki słowa: odbiorca zostaje wbity w ziemię ; sztuki plastyczne: odmiana: terribilitą
twórczość Michała Anioła
Pejzaż wywodzi się ze storii, z przedstawień Ogrodu Rajskiego, Potopu, Chrztu w Jordanie, Kuszenia św. Antoniego& Bo-
haterowie zostają zdegradowani do roli sztafażu. Pierwszy czysty pejzaż: szkoła naddunajska, lata 20-te XVI w. Z czasem gatu-
nek się różnicuje. Ogólna zasada utrzymana: idealizowany pejzaż heroiczny stoi wyżej od wulgarnie dosłownego przeniesienia
na deskę/płótno konkretnego widoku. Pejzaż morski (marina) dotyczy z początku realnych bitew, jak np. tryumfu nad flotą
turecką pod Lepanto z 1571 r. (Malował Paolo Veronese, Tomasz Dolabella& )
sztuki słowa: prezentacja charakterów i obyczajów; komedia; za- delectare
chwycenie, przykucie uwagi odbiorcy; sztuki plastyczne: brak ideali- zabawienie odbiorcy nie wyklu-
zacji; ilustracje przysłów; malarstwo rodzajowe: cza jego pouczenia
średni prestiż
i 1) dobre towarzystwo,
średnia płaca
2) sceny chÅ‚opskie (Ä…ð komizm);
martwa natura wzbogacona o element znaczÄ…cy, jak krucyfiks czy
hostia
sztuki słowa: wywód dotyczy przedmiotu bądz zjawiska; styl równie docere
niski prestiż
prosty, co tematyka; sztuki plastyczne: martwa natura, niżej niż
i
iluzjonistyczne trompe l oeil zejść się nie da
niska płaca
Izabela Błądzińska, ODK III 2009-2010
(głównie) na podstawie notatek z zajęć
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Nauki Pomocnicze Historii Sztuki (1)Wojtkowiak Nauki pomocnicze historii najnowszejKOCZERSKA, Maria Nauki pomocnicze historii średniowiecznej w Polsce stan i perspektywy badawczeMetodologia nauk o sztuce literatura (Historia sztuki UMK 2010 2011)Historia sztuki nowoczesnej polskiej malarstwo 07 11Historia sztuki nowoczesnej polskiej malarstwo 22 11Historia sztuki nowoczesnej polskiej malarstwo 17 10HISTORIA SZTUKIHistoria sztuki nowoczesnej polskiej malarstwo 16 01więcej podobnych podstron