FINANSE PUBLICZNE WYKAAD
prof. dr hab. Krystyna Kalinowska
Dyżury wtorki 10-12 T310
Egzamin
Forma pisemna, 10 pytać z wiedzy, na każde pytanie jest 5 minut na odpowiedz, termin
zerowy na ostatnich zajęciach.
Zwolnienie z egzaminu
ocena bardzo dobry z zaliczenia ćwiczeń + krótkie kolokwium z wykładów
Literatura:
- Stanisław Owsiak " Finanse publiczne, teoria i praktyka" PWN WARSZAWA 2005 lub
2008
- Demek, Sopiech, Wolniak - "Finanse publiczne" PWN 2005 - najbardziej polecana
- Poul Goudemet " Finanse publiczne" PWN WARSZAWA 2000
- M. Podstawka "Finanse" PWN WARSZAWA 2010
WYKAAD 1 Z DNIA 10.03.2012
Jak finanse mieszczą się w gospodarce?
Finanse - to jest podział i wymiana towarów i usług za pomocą pieniądza.
Wymiana - transakcja ekwiwalent za ekwiwalent, gdy cena jest promocyjna to nie mamy do
czynienia z wymianą.
Podział - jednostronne przekazanie towarów, usług i pieniędzy bez bezpośredniego
wzajemnego świadczenia dotacje, subsydia, podatek, renta, emerytura, ochrona, obrona.
Podziałem zajmują się finanse publiczne.
Wymiana i podział podlega finansom tylko wtedy, gdy do nich dochodzi za pomocą
pieniądza.
W gospodarce mamy:
przedsiębiorstwa( państwowe, prywatne, samorządowe)
instytucje budżetu państwa i lokalne
banki (prywatne, NBP, spółdzielcze)
instytucje ubezpieczeniowe (ZUS, KRUS, prywatne)
gospodarstwa domowe
W całości do finansów publicznych zaliczamy:
budżet
instytucje lokalne
przedsiębiorstwa samorządowe
NBP
ZUS, KRUS
1) trudno jest jednoznacznie stwierdzić, które należą tylko do finansów publicznych
2) Państwo musi ingerować w działanie podmiotów
Finanse publiczne :
a. z podmiotowego (instytucjonalnego) punktu widzenia - dotyczą działalności państwa
(organy centralne), samorządów terytorialnych(powiaty, gminy) i instytucji publicznych.( te
instytucje, które finansowane są z budżetu państwa - oświata, sądy, wojsko, policja, służba
zdrowia ...) Mamy różne podmioty, które świadczą usługi społeczne, które są finansowane
tylko z pieniędzy publicznych, oraz takie, które są finansowane częściowo z finansów
publicznych.
.....Państwo jest potrzebne, ponieważ reguluje, chroni, obywateli, gdy wezmiemy pod uwagę
ekonomistów z XVIII w. to uważali, że państwo musi istnieć na zasadzie stróża nocnego,
musi finansować w 100% policję, wojsko = usługi ogólnospołeczne, a resztę niech
rozstrzygnie rynek. Oprócz tego w gospodarce są usługi zwane społecznymi - zdrowie,
oświata, kultura, sport- w jakim zakresie państwo powinno pokrywać te usługi, a w jakim
stopniu pozostawić na rynku, co jest lepsze? Nie mogą być tylko oparte na rynku =
negatywne efekty społeczne, bo biedni nie mogliby z niej korzystać, dla oświaty -
analfabetyzm, zdrowie - choroby społeczne,
.....Teraz mamy gospodarkę mieszaną - publiczne i prywatne, są również instytucje na
pograniczu rynku czyli fundacje, przedsiębiorstwa społeczne - funkcjonują na rynku, ale
celem ich działalności nie jest uzyskanie zysku, ale realizowanie określonych potrzeb
społeczeństwa - przedsiębiorstwa zatrudniające osoby niepełnosprawne - bez finansowego
wsparcia państwa nie mogłyby funkcjonować na rynku.
b. z przedmiotowego(instrumentalnego) punktu widzenia: na finanse publiczne składają
się publiczne zasoby pieniężne, operacje publicznych zasobów pieniężnach, majątek
publiczny i jego wykorzystanie.
Publiczne zasoby pieniężne - to są środki którymi dysponuje państwo, samorządy
terytorialne, instytucje publiczne. Muszą występować w formie środków pieniężnych
bezzwrotnych - wtedy stanowią własność państwa - cło, podatki lub postać papierów
wartościowych - są jedynie w dyspozycji wymienionych podmiotów co oznacza, że po
określonym terminie musza być zwrócone z określonymi odsetkami.
Operacje publicznymi środkami finansowymi - środki pieniężne w dyspozycji państwa
muszą być w ciągłym ruchu = aby państwo mogło zachować płynność finansowa - jest to
zdolność danego podmiotu do terminowego regulowania zobowiązań = wypłacanie w
terminie pensji urzędnikom państwowym. Gdyby pieniądze leżały to traciłyby na wartości
choćby przez inflacje. Dlatego ciągle lokuje je państwo na różne lokaty. Państwo jest
instytucją, która musi być bardzo zdecydowanie kontrolowana, ze względu na to, że
dysponuję największym majątkiem.
Majątek publiczny i jego wykorzystanie
I grupa: majątek służący organom władzy i administracji państwowej i samorządowej -
budynki, budowle i grunty,
II grupa: majątek służący publicznym instytucją usługowym - budynki, budowle i grunty
publicznych szkół, szpitali, kulturalnych - przynosi dochody, bo muszą płacić czynsze itd.
III grupa: majątek w użytkowaniu publicznym - drogi, mosty, transport miejski, zieleń
miejska, budynki komunalne - przynosi dochody
IV grupa: majątek zaangażowany w zarobkową działalność gospodarczą:
1. gospodarka komunalna - przedsiębiorstwa samorządowe - dostawa wody,
oczyszczalnia ścieków - organem założycielskim jest gmina, jeśli są rentowne, to
wtedy płacą podatki i przynoszą zyski, jeśli nie to samorząd musi je dofinansowywać.
2. prowadzenie komercyjnej działalności - gmina może prowadzić działalność
gospodarczą, z której ma zyski, z których zasila budżet gminy.
3. Jednoosobowa spółka skarbu państwa - majątek na pograniczu państwowego i
prywatnego. Jest przedsiębiorstwo, któremu zmienia się formę prawną i emituje akcje,
które zostają w rękach państwa. Jak znajdzie się inwestor, który wykupi akcje to
mamy do czynienia z prywatyzacją spółki.
4. Przedsiębiorstwa państwowe, pracujące na własny rachunek. W trakcie działalności
przynosi zyski, a kapitał założycielski należy do państwa.
Instytucje finansów publicznych
1. skarb państwa
2. budżet państwa
3. budżety województw, powiatów i gmin
4. publiczne fundusze celowe
5. agencje władz publicznych oraz regionalne izby obrachunkowe
~ SKARB PACSTWA ~
Jest instytucją niejednoznaczną, reprezentującą państwo. W Polsce skarb państwa ma
osobowość prawną i może podejmować decyzje, zaciągać kredyty. Jeśli nie ma osobowości
prawnej to działa w ramach osobowości państwa.
Skarb państwa ma do realizacji 2 podstawowe zadania:
a. zarządzanie majątkiem publicznym - państwo albo finansuje ten majątek czyli utrzymuje
go, ale procesami jego prywatyzacji. Nie ponosi odpowiedzialności za działanie
przedsiębiorstw państwowych, z wyjątkiem tych samorządowych. Skarb państwa ma
powiązania z gospodarką lokalną. Przekazuje środki pieniężne, subwencje, dotacje, aby
mogły realizować swoje zadania. Ale majątek komunalny jest wyłączony ze skarbu państwa.
b. finansowanie majątku publicznego- do zadań w tym zakresie należy:
gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych
działalność gospodarcza w postaci kasjera i bankiera gospodarki narodowej.
Budżet państwa to księgowy - gromadzi środki pieniężne bezzwrotne, a potem zajmuje się ich
rozdysponowaniem.
Skarb państwa - jest mózgiem, bacznie obserwuje te przepływy pieniężne, synchronizuje
dochody z wydatkami, aby państwo nie straciło płynności finansowej.
Skarb państwa jako kasjer - działa w obrębie administracji publicznej, jest odpowiedzialny
za wykonanie operacji związanych z gromadzeniem dochodów i ich wydatkowaniem, zgodnie
z przepisami wynikającymi z ustawy finansowej.
Instrumenty zachowania płynności finansowej
1. pożyczki zagraniczne - jeden z instrumentów zachowania płynności finansowej,
zaciąganie długów. Pożyczki zagraniczne mogą być:
a. pożyczki międzypaństwowe - zaciągane są między dwoma państwami, rządami
dwóch państw.
b. pożyczki międzynarodowe - zaciągane w bankach innych państw.
2. pożyczki wewnętrzne
a. pieniężne muszą być zwrócone również w formie pieniężnej (Polska)
b. rzeczowe np. towary, spłata w towarach. Np. kupujemy w formie pożyczkowej
licencję na produkcję samochodów określonej marki, spłacać natomiast będziemy ją
samochodami.
Zależności między Skarbem Państwa i Budżetem Państwa
ROLA KASJERA
Dochody stałe (bezzwrotne)
gromadzenie Skarb Państwa
Budżet
wydatkowanie
synchronizacja
deficyt płynność finansowa
dochody czarne (zwrotne)
Skarb Państwa jako kasjer realizuje następujące zadania:
1. Dokonuje operacji finansowych inkasuje i wypłaca środki pieniężne
Inkasowanie polega na kontrolowaniu dochodów i wydatków gromadzonych przez budżet
państwa, dokonywanie operacji na rachunkach specjalnych, dokonuje transferu środków do
budżetów samorządowych w postaci dotacji, zaliczek, subwencji, udziela pożyczek i zarządza
długiem publicznym)
2. Czuwa nad zachowaniem płynności finansowej państwa dba aby środki były
rozporządzalne odpowiednio do potrzeb regulowania zobowiązań państwa.
Czuwanie nad tym, aby środki te były rozporządzalne czyli dostępne odpowiednio do
potrzeb regulowania zobowiązań państwa - czyli zachowania płynności finansowej - polega
na tym, aby znalezć sposób pozwalający na to, żeby w każdej chwili skarb państwa
dysponował środkami pieniężnymi wystarczającymi na terminowe regulowanie zobowiązań.
Skarb państwa zajmuje się gromadzeniem dochodów czasowych czyli zwrotnych - może
zaciągać kredyty, aby nie stracić płynności.
Dochody czasowe (zwrotne) Skarbu Państwa:
1. Pożyczki zagraniczne
a) międzypaństwowe
b) międzynarodowe
2. Pożyczki wewnętrzne
a) Środki korespondentów Skarbu Państwa wszystkie instytucje publiczne
finansowane są ze środków publicznych.
b) Bony skarbowe najważniejsze dochody.
Bony skarbowe krótkookresowe (1 dzień 5 lat) są to papiery wartościowe których
emitentem jest Skarb Państwa, nabywcami są banki, przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa
ubezpieczeniowe. Najpopularniejsze są 12 lub 52 tygodniowe.
Bony skarbowe służą finansowaniu deficytu i długu publicznego, nazywane są wekslami
skarbowymi. Sprzedaje się je na rynku pierwotnym. Dyskontowanie polega na sprzedawaniu
bonów skarbowych po cenie niższej niż nominalna, a pózniej po cenie nominalnej.
c) Zaliczki Banku emisyjnego są to emisje prostego pieniądza.
Dodatkowa emisja pieniądza jest to dodrukowywanie pieniędzy, w wyniku czego rosną ceny
towarów, ponieważ musi zachować się równowaga pieniądza.
Ilość pieniędzy = ilość towarów * cena -> równowaga pieniądza.
d) Obligacje skarbowe są to długoterminowe papiery wartościowe, których
emitentem jest Skarb Państwa, a nabywcami ludność. Emitowane są na okres
15-20 lat.
Obligacje klasyczne ze względu na długi okres emitowania.
Operacje na obligacjach klasycznych:
konwersja zmiana warunków obligacji, łączona jest z konsolidacją. ta operacja jest
konieczna przy denominacji pieniądza (np. złotego), zmianie rządów, warunków
ekonomicznych.
konsolidacja łączenie dwóch obligacji w jedną i wydanie nowej obligacji.
arrosement uzależnienie uznania dawnych zobowiązań od dopłaty.
repudiacja odmowa sfinansowania dawnych zobowiązań przez nową władzę.
kapitalizacja odsetek brak kapitalizacji odsetek
zysk
wartość
wartość obligacji
obligacji okresy odsetkowe
okresy odsetkowa
Rodzaje obligacji:
1. według pożyczkodawcy
a) dla ludności 2,3,4,10 letnie
b) dla inwestorów 10,20 letnie
2. według stopnia płynności
a) obligacje rynkowe (w obrocie giełdowym bardziej płynne) 3 letnie
b) obligacje oszczędnościowe ( nie występują na rynku giełdowym mniej płynne)
2,4,10 letnie
3. według oprocentowania
a) obligacje o stałym oprocentowaniu 2 letnie
b) obligacje o zmiennym oprocentowaniu 3,4,10 letnie
4. według kapitalizacji odsetek
a) obligacje z kapitalizacją odsetek 2,10 letnie
b) obligacje bez kapitalizacji odsetek pozostałe
Obligacje w Polsce
1. o stałym oprocentowaniu
2 letnie, nie giełdowe, odsetki naliczane są co roku. Kapitalizacja odsetek.
2. O zmiennym oprocentowaniu
3 letnie giełdowe. Oprocentowanie według wskaznika WIBOR 6M
(oprocentowanie pożyczek na okres 6 miesięcy na rynku międzynarodowym). Odsetki
naliczane co pół roku. Brak kapitalizacji odsetek.
3 letnie nie giełdowe. Oprocentowanie zmienne indeksowanie : stopa inflacji za
10 miesięcy ogłaszana przez GUS + marża. Odsetki naliczane co rok. Brak
kapitalizacji odsetek.
10 letnie nie giełdowe. Oprocentowanie zmienne indeksowanie stopa inflacji
ogłaszana przez US za 12 miesięcy + marża. Odsetki naliczane co rok. Brak
kapitalizacji odsetek.
20 letnie dla inwestorów.
Aktualne oprocentowanie obligacji
2 letnie 4,6% od 31.03.2012
3 letnie 5,01% do 30.04.2012 (odsetki co pół roku)
4 letnie 5,50% 01.03-31.03.2012 (odsetki co kwartał)
10 letnie 6,5% 01.03-31.03.2012 (odsetki co rok)
Skarb państwa jako BANKIER
1. Bank emisyjny
a) bicie monet okolicznościowych
b) emisja papierów wartościowych
c) udzielanie gwarancji podejmowanie zobowiązań za podmiot któremu udzielono
gwarancji. jeśli nie będzie on spłacał swych zobowiązań my za nie odpowiemy.
2. Bank handlowy udziela pożyczek
a) udzielanie pożyczek pożyczki rzeczowe, tzw. inkubatory przedsiębiorczości
dla osób które chcą podjąć działalność gospodarczą a nie mają zabezpieczenia
gospodarczego.
b) współfinansowanie przedsiębiorczości - Skarb Państwa nie udziela pożyczek w
pieniądzu, ale może je współfinansować.
FINANSE PUBLICZNE
WYKAAD 2 Z DNIA 17.03.2012
~ BUDŻET PACSTWA ~
Budżet państwa - zajmuje centralne miejsce w finansach, dysponuje ona ogromnymi
środkami pieniężnymi. Jest ważny, ponieważ środki finansowe dzieli praz przesuwa do
samorządów terytorialnych.
Budżet państwa należy rozumieć jako:
a) scentralizowany fundusz pieniężny
b) akt normatywny
c) plan finansowy państwa który musi być przedstawiony do pazdziernika roku
poprzedzającego rok budżetowy.
Jest to kryterium według ważności.
Zasady budżetowe:
1. Równowagi dochody = wydatki, jednak w praktyce jest inaczej. W budżecie musza
być ujęte wszystkie dochody i wydatki. W Polsce ta zasada nie jest realizowana.
Posiadamy fundusze publiczne, agencje środków pieniężnych dla nich nie
uwzględnia się w budżecie.
2. Zupełności (powszechności)
3. Jedności wszystkie dochody i wydatki musza być ujęte w jednym planie.
a) formalna budżet wspólny dla państwa i jednostek samorządu terytorialnego.
b) materialna dochody gromadzimy jako całość i nie wiążemy ich z konkretnymi
celami.
4. Jawności
5. Przejrzystości - związana z zasadą jawności każdy obywatel ma prawo zobaczyć
jak wyglądają dochody i wydatki państwa. Na podstawie tych danych możemy
rozpoznać procesy jakie zachodzą w gospodarce.
6. Realności budżet musi być oparty na konkretnych wskaznikach ekonomicznych.
7. Gospodarności wydatki muszą być racjonalnie zagospodarowane.
8. Operatywności plan powinien być łatwy do realizacji.
9. Jednoroczności - planowany na rok kalendarzowy.
Metody planowania budżetowego:
a) Przyrostowa (tradycyjna) podstawą tworzenia budżetu na rok następny jest baza
czyli rok poprzedni.
b) Programowania budżetowego (Planning Programming Budgeting System
PPSS) realizowana jest trzeba krokami: identyfikacją kosztów które będziemy
musieli ponieść ; ustalenie celów za pomocą których będzie realizować ; znalezienie
środków pieniężnych dla realizacji tych celów.
c) Analizy kosztów i korzyści (Cost Benefit Analysis CBA) ustala się z jednej
strony koszty na rok następny a potem zestawia z korzyściami jakie możemy ponieść.
d) Budżetowania zerowego (Zero Base Budgeting ZBB) co rok zaczynamy od
początku, tzw. biała kartka.
Cechy budżetu zadaniowego:
Jasno sprecyzowany cel
Odniesienie do stanu istniejącego i potrzeb podmiotu planującego (państwa: jednostki
samorządu terytorialnego)
Wskazanie szczegółowego zakresu zadania
Określnie odpowiedzialności (kto?)
Skalkulowanie kosztów rzeczywistych realizacji zadania
Specyfikacji czynności niezbędnych do realizacji zadania, rozplanowanie w czasie
Określnie mierników skuteczności wskazniki wykorzystania i efektywności
Planowanie konkretnego zadania wymaga określenia:
Co
Za ile ?
W jakim czasie ?
Kto jest odpowiedzialny ?
Każde zadanie identyfikowane jest za pomocą niepowtarzalnych nazw, która powinna być
utrzymana przez cały czas podczas planowania oraz realizacji tego zadania.
Słabości budżetu zadaniowego:
jest to nowość więc są obawy i nieufności
konieczność nauczenia się opracowania budżetu nową metodą
pracochłonność
konieczność wypełnienia duże ilości dokumentów planistycznych
konieczność zweryfikowania tak dużych ilości materiałów oraz rozpisania
zadać według podziału klasy budżetowej.
poniesienie dodatkowych nakładów finansowych (szkolenia, konsultacje, opracowania
procedur)
Zalety budżetu zadaniowego:
pokazuje wszystkie zadania realizowane przez podmiot planujący (państwo, jednostki
samorządu terytorialnego)
rzeczywiste, pełne koszty realizacji zadania
wskazuje odpowiedzialność za wykonanie poszczególnego zadania
przez mierniki wykonanie zadania
określa pracochłonność zadania i czynności wykonywanych przez pracowników
może być podstawą racjonalnego zatwierdzenia
jest czytelny dla mieszkańców i decydentów/ posłów / senatorów
powstaje od dołu dzięki czemu pracownicy współuczestniczą w procesie jego
powstania.
Formy organizacji gospodarki budżetowej:
a) jednostki budżetowe
instytucje powiązane z budżetem metodą brutto w całości finansowane z budżetu dochody
przechodzą do budżetu państwa, darowizny mogą zostać ale nie muszą. Plan preliminarz
budżetowy na jego podstawie dostarczają środków pieniężnych, wojsko, policja,
sądownictwo, administracja publiczna, szkoły, domy opieki.
b) działalność usługowa jednostek budżetowych (dawniej środki specjalne)
środki specjalne jako sklepiki w szkole, wynajem Sali, składki na radę rodziców.
c) przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (Zakłady budżetowe, gospodarstwa
pomocnicze - zlikwidowano)
Świadczą usługi związane z dostarczaniem dóbr niezbędnych do podstawowej egzystencji.
Zakładane zazwyczaj przez gminy, samorządy. Funkcjonują jak przedsiębiorstwa, jeśli
osiągną zysk to odprowadzają podatki.
Zakłady budżetowe instytucje powiązane z budżetem metodą netto jeśli miały niedobór
środków pieniężnych to budżet pomagał. D W = dotacja budżetowa.
Sporządzony preliminarz dochodów i wydatków. Pobiera opłaty za swoją działalność. Mogą
gromadzić dochody spoza budżetu przedszkola, ośrodki wypoczynkowe, ośrodki sportowe,
zakłady gospodarki komunalnej. Zostały zlikwidowane z wyjątkiem zakładów gospodarki
komunalnej. Dawniej gospodarstwa pomocnicze warsztaty szkolne przy szkołach
zawodowych, gospodarstwa rolne przy wojsku.
Układ administracyjny Polski od 01.01.1999
administracja rządowa administracja samorządu terytorialnego
premier ministerstwo wojewoda
szczebel regionalny szczebel lokalny
budżet województwa budżet powiatu
budżet gminy
wojewoda przedstawiciel władzy centralnej w terenie.
FINANSE PUBLICZNE WYKAAD 3 Z DNIA 21.04.2012
Wojewoda jest przedstawicielem rządu w terenie (jest finansowany z środków centralnych) i
sprawuje piecze nad finansami w terenie, ma nadzór nad: ( nazywamy administracja zespoloną -
które są w gestii powiatu )
policją
strażą pożarną
nad inspekcjami:
- weterynaryjną
- budowlaną
- sanitarną
Dochody - samorządu terytorialnego: ( należne województwu, powiatowi, gminie)
1. Własne:
podatki - lokalne, gromadzone przez gminę
o - majątkowe:
ż od spadków i darowizn, od środków transportu pow. 3,5 tony, podatek od
nieruchomości,
ż od czynności cywilno-prawnych
ż karta podatkowa
opłaty - tylko gmina
udziały - partycypacja jednostek samorządu terytorialnego w dwóch podatkach, które
gromadzone są przez budżet państwa - PIT i CIT
dochody z majątku - sprzedaż majątku, prywatyzują swój majątek, wynajem
dochody z jednostek budżetowych - jednostka budżetowa - finansowana metodą brutto -
jak ma dochody, to przekazuje je do budżetu, a finansowana jest z budżetu,
dochody z zakładów budżetowych- finansowane metodą netto, nadwyżka przekazywana
do budżetu, strata pokrywana z budżetu.
odsetki od lokat
2. Uzupełniające - transfery - każdy ze szczebli dostaje pieniądze od państwa, aby
wyrównywać poziom panujący na terenach różnych jednostek.
o subwencje- jest podzielona na 3 części
ż wyrównawczą - wyrównanie dochodów gmin, ze względu na różnicę w
dochodach własnych. - dla biedniejszych gmin, mniej rozwiniętych.
ż równoważącą - gminy dostają środki pieniężne, ze względu na zmiany
systemowe - gdy udział w podatkach jest obniżony wynikający z
przepisów prawa, to aby nagle samorządy nie straciły pieniędzy muszą
dostać wyrównanie z góry
ż oświatowa - finansowanie oświaty w gminach, powiatach,
województwach
o dotacje - środki pieniężne uzyskane na przygotowany projekt do realizacji. Można
je uzyskiwać również w tedy, gdy jednostka nadrzędna, chce, aby podrzędna
jednostka coś zrobiła
1
3. Obce:
pożyczki
kredyty
emisja papierów wartościowych - obligacje komunalne emitowane przez
samorządy terytorialne
spadki, darowizny, zapisy
środki Unii Europejskiej
Podatek - świadczenie pieniężne, bezzwrotne i nieodpłatne pobierane na mocy przepisów prawa
Opłata - świadczenie pieniężne, bezzwrotne i odpłatne pobierane na mocy przepisów prawa.
Gdy wnosimy opłatę, to otrzymujemy coś w zamian -- podpis, koncesję, zgodę dokument.
Miasto na prawie powiatu - ma prawa jak gmina i jak powiat.
WOJEWÓDZTWO
na czele stoi marszałek województwa
16 - reforma w 1999 roku
Zadania województwa:
zajmuje się rozwojem regionalnym
tworzenie warunków wzrostu gospodarczego
specjalistyczna opieka zdrowotna - CZ Matki Polski, szpitale wojewódzkie
szkolnictwo wyższe
filharmonie i opery
yródła finansowania - wszystkie z wyjątkiem podatków i opłat. Udziały w
PIT 1,6%
CIT 15,9%
POWIAT
na czele stoi starosta
308 powiatów ziemskich
65 powiatów grodzkich - miasta na prawach powiatów
Zadania
przekraczają możliwości jednej gminy:
policja, straż pożarna
nadzory ; sanitarna, epidemiologiczna i weterynaryjna
bezpieczeństwo publiczne
walka z bezrobociem i zagrożeniami nadzwyczajnymi (powodzie)
oświata ponadgimnazjalna - licea, technika, pomaturalne szkoły
lecznictwo szpitalne
pogotowie ratunkowe
drogi i komunikacja w skali powiatu
instytucje kultury: teatry
ochrona praw konsumenta
2
yródła finansowania - udziały
PIT10,25%
CIT 1,4%
GMINY
ok 2500
na czele stoi burmistrz - gmina wiejska, miejska do 100 tys. mieszkańców - burmistrz, a
powyżej prezydent.
Zadania
oświata podstawowa - przedszkola, szkoła podstawowa, gimanzjum
podstawowa pomoc lekarska - przychodnie i ośrodki zdrowia
walka z chorobami i gruzlicą - szczepienia, badania ochronne
transportem zbiorowym i taxi
domy społeczne
zasiłki i pomoc rzeczowa rodzinom potrzebującym
yródła finansowania - udziały:
PIT 39,34%
CIT 6,71%
~ FUNDUSZE PUBLICZNE ~
Fundusz - celowe wyodrębnienie środków pieniężnych i przeznaczenie ich na określone zadania
ujęte w statucie lub w przepisach prawa.
Cechy funduszu:
wydziela się je z mocy prawa lub z mocy innych przepisów z ogółu środków, budżetu,
przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowego, albo jest ustawa (u nas nie ma), u nas
fundusze są powoływane z ustawy budżetowej.
wiąże się z finansowaniem określonych zadań
kierunki wydatkowania środków najczęściej określa nazwa funduszu NFOŚ, NFZ
środki gromadzi się i wydatkuje w sposób ciągły, - to jest uelastycznienie gospodarki
funduszu
granicą wydatków jest ilość zgromadzonych środków
pozostałość środków z danego roku, przechodzi na rok następny
fundusze ujmuje się w określone ramy organizacyjno- prawne
3
Rodzaje funduszy
I. Fundusze finansujące świadczenia społeczne
1. Fundusz ubezpieczeń społecznych - gromadzi środki pieniężne dla ZUS, politykę
wydatkowania realizuje ZUS,
a) składki: 45% funduszu wynagrodzeń 7,75% + 0,05% odprowadzane jest do OFE
emerytalna - 19,52% (50% pracownik, 50% pracodawca)
rentowa - 8% ( 1,5 % pracownik, 6,5% pracodawca)
chorobowy - 2,45% - (100% pracownik)
wypadkowy - 1,67% - (100% pracodawca)
FGŚP - 0,1% - (100% pracodawca)
FP- 2,45% - (100% pracodawca)
b) dotacja budżetowa
c) odsetki od lokat i papierów wartościowych.
Tworzy się fundusze rezerwowe:
ubezpieczenie rentowe i chorobowe
ubezpieczenie wypadkowe
2. Fundusz Pracy - zasiłki dla bezrobotnych, finansowanie szkoleń, pożyczki na
rozpoczęcie działalności bezrobotnych, dysponentem są PUP
3. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - stracił osobowość prawną, nie
realizuje żadnych zadań, jest tylko rachunkiem na który wpływają środki. Fundusz ten
przeznaczony jest na wypłatę jednorazowych świadczeń dla pracowników upadających
firm. Dysponentem jest PUP, ministerstwo pracy i polityki społecznej i urząd
marszałkowski. Składka powiększona jest o subwencje z budżetu, odsetki z lokat,
darowizny.
4. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - składa się 4 pod funduszy:
fundusz składkowy ubezpieczeń społecznych rolników - wypadkowe, chorobowe,
macierzyński
fundusz emerytalno- rentowy
Oba fundusze realizowane są ze składek, refundacji z funduszu ubezpieczeń społecznych,
dotacji z budżetu.
Składki :
Rolnik prowadzący gospodarstwo do 50 ha - 68 złotych miesięcznie
50 - 100 ha - 150 złotych miesięcznie
100 - 150 ha - 230 złotych miesięcznie
150 - 300 ha - 311 złotych miesięcznie
powyżej 300 ha - 392 złotych miesięcznie
fundusze administracyjne - koszty obsługi ubezpieczonych - 4% poprzednich funduszy
fundusze prewencji rehabilitacji - pokrycie kosztów rzeczowych i osobowych KRUS -
pracownicy - 1% planowany funduszu wypadkowego i emerytalno-rentowego.
5. Państwowy Fundusz Kombatantów - w całości finansowany z dotacji budżetowych.
6. Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - stracił osobowość prawną od 2012
roku, stały się rachunkiem na które wpływają pieniądze, ale nie realizują żadnych zadań.
Zadania przejmuje WUP oraz marszałkowskie, resort pracy i polityki społecznej. wg
nowej ustawy tylko duże zakłady pracy chronionej będą mogły utrzymać się.
7. Fundusz Alimentacyjny(do 2004)- od 2008 wrócił i działa na tej samej zasadzie, z
dotacji budżetowych oraz ściągnięcia z rodzica.
4
II. Fundusze finansujące usługi społeczne
1. Fundusz Promocji Twórczości - w kulturze, służy na nagrody i stypendia dla młodych
twórców, zródłem dochodów są odsetki od sprzedaży książek i dzieł sztuki - 1% wiedza z
początków 2000 roku
2. Narodowy Fundusz Zdrowia - 16 oddziałów - 9%, 7,75% odliczamy od podatku.
3. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
4. Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych - przeznaczony na rekultywację i poprawę jakości
gruntów rolnych, faktycznie odrolnienie gruntu i przeznaczenie na inne cele.
III. Pozostałe
1. Fundusz Gospodarki Zasobami Geodezyjnymi i Kartograficznymi - sporządzanie
map, liczenie gruntów ornych, sprzedaż map, informację turystyczną, pomiary
melioracyjne, zródłem dochodów jest sprzedaż świadczeń oraz dotacje z budżetu
państwa.
2. Fundusz Kościelny - został reaktywowany w 1998 roku, miał być przeznaczony na
częściową rekompensatą za utracone przez kościół własności i innych praw majątkowych
i łagodzenie bezprawnej nacjonalizacji majątków kościoła przez PRL. Komisja
majątkowa została rozwiązana. Mówi się o tym, aby rozwiązać ten fundusz, gdyż już w
większości przypadku zrekompensowano kościołowi. Proponuje się 0,3% części podatku
z przeznaczeniem na wsparcie kościoła katolickiego. Na kościół ok 500 mln złotych
rocznie w tym uczelnie 22, FK - 280 mln, renowacja zabytków - 26, pensje dla kapelanów
30,5 mln.....
~ FUNDUSZE EUROPEJSKIE ~
Fundusze europejskie - zródło zasilania jednostek samorządu terytorialnego.
Polityka regionalna UE - działania wyrównujące dysproporcje w rozwoju gospodarczym,
społecznym i przestrzennym krajów Unii.
Cele polityki
1. regionalne
wsparcie dla regionów gdzie PKB/1 mieszkańca < 75% średniej dla wspólnoty
pomoc dla regionów mających problemy strukturalne
2. horyzontalne
rozwój zasobów ludzkich
modernizacja rynku pracy
zmniejszenie bezrobocia
wsparcie oświaty
przeciwdziałanie dyskryminacji - wykluczeniu społecznemu
Zakres pomocy
1. polityka przemysłowa (m.s.p., ochrona środowiska)
2. wsparcie gospodarcze (infrastruktura)
3. polityka rynku pracy (wsparcie zatrudnienia)
4. wsparcie obszarów wiejskich
5
Etap I 2000 - 2006 - rozwój gospodarczy
Etap II 2007- 2013 (program)
Mamy 3 zasadnicze fundusze
I. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - mamy 5 programów operacyjnych:
1. Infrastruktura i Środowisko - rozbudowa i modernizacja techniczna - kanalizacja,
oczyszczalnie, transport, energetyka, kultura i zdrowie
2. Kapitał ludzki - częściowo program ten mieści się w 1, ale finansowany przez 2 -
zwiększenie zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw, podniesienie
poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszaru wykluczenia
społecznego, wsparcie budowy struktur administracyjnych - aby biurokracja była
bardziej wykształcona i lepiej obsługiwała petentów.
3. Innowacyjna gospodarka - wpieranie innowacyjności nauki, techniki, organizacji,
finansów i handlu.
4. Program Rozwoju Polski Wschodniej - lubelskie, świętokrzyskie, podkarpackie,
warmińsko mazurskie
5. Pomoc techniczna
II. Europejski Fundusz Społeczny - kapitał ludzki, poprawienie rynku pracy, poprawa
funkcjonowania polityki społecznej, oświaty, inwestycje w kapitał ludzki.
Pierwsze dwa są regionalnymi, za ich pomocą realizowane są programy regionalne i
finansują programy.
III. Fundusz Spójności - finansuje się projekty bez względu na region. Dotyczą:
- transeuropejskiej sieci transportowej
- infrastruktura ochrony środowiska
- połączenia kolejowe, morskie i śródlądowe
- transport miejski
- inwestycje środowiskowe
Zasady realizacji celów polityki regionalnej
a. zasada koncentracji środków - realizować małą liczbę celów, pomoc najmniej
zamożnym krajom unii
b. zasada partnerstwa - współpraca między komisja europejska a władzami wszystkich
szczebli danego kraju. Więzi na poziomie zarówno gminy, jak i państwa
c. zasada programowania - finansowanie kompleksowych, zintegrowanych,
długofalowych programów rozwoju
d. zasada dodawalności - środki wsparcia nie zastępują pieniędzy państwowych, tylko je
uzupełniają
e. zasada subsydiarności - pomocniczości - żaden organ zarządzający nie powinien
podejmować działań wtedy, gdy mogą one być realizowane przez szczebel niższy.
6
FINANSE PUBLICZNE WYKAAD 4 Z DNIA 28.04.2012
~ DOCHODY BUDŻETOWE ~
Cele gromadzenia dochodów budżetowych
alimentacja budżetu państwa
realizacja interwencyjnej polityki państwa, czyli
cele społeczne - oświata, kultura, zdrowie, pomoc socjalna
cele gospodarcze
Rodzaje dochodów budżetowych
I. Zwrotne (czasowe) - mówiliśmy przy skarbie państwa (pożyczki zagraniczne, krajowe),
II. Bezzwrotne (stałe)
1. Niepodatkowe
z majątku i praw majątkowych
ze składek (ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne
od jednostek i zakładów budżetowych(praktycznie zlikwidowane, zostały zakłady
komunalne) oraz innych placówek
darowizny i zapisy
zwroty pożyczek i zaliczek
dochody z udziałów w przedsiębiorstwach - spółki skarbu państwa (spółka
kapitałowa, gdzie skarb państwa posiada kontrolny pakiet akcji)
2. Podatkowe
podatki
opłaty
cła
System podatkowy - ogół podatków funkcjonujących w danym kraju oraz przepisy prawne,
które je regulują. Systemy podatkowe są zróżnicowane w różnych krajach.
Czynniki wpływające na zróżnicowanie systemów podatkowych w poszczególnych krajach:
a. tradycje historyczne - generalnie jesteśmy przeciwni zmianom, mówi się o bezwładności
systemów podatkowych, przyzwyczajamy się do istniejących podatków i nie lubimy
zmieniać zwyczajów.
Bezwładność jest związana z dwoma przyczynami:
z przywiązania ludzi do istniejącego stanu, obawa przed zmianami, które mogą
pogorszyć ich sytuację
opór administracji skarbowej (działa sztampowo, każda zmiana budzi sprzeciw, bo
wymaga nauki)
b. warunki administracyjne - aparat administracyjny wpływa na kształt systemu
podatkowego - odpowiada za system zgodnie ze swoimi kwalifikacjami oraz za sprawy
techniczne, ale także moralne. Jeśli są skomplikowane systemy podatkowe, to
administracja musi być dobrze wykształcona. Nie tylko złożoność powoduje ucieczki od
podatków, ale również ta zle wykształcona administracja skarbowa. W krajach
wysokorozwiniętych skarbowcy są bardzo dobrze wykształceni, tam gdzie są zle
wykształceni pracownicy powinien być prosty system podatkowy.
1
c. uwarunkowania ekonomiczne - z tego punktu widzenia dzieli się kraje na:
wysoko uprzemysłowione - system podatkowy szeroko zakrojony, a dochody są
znaczne. Ludzie zarabiają dużo i płacą podatki, tak jak przedsiębiorstwa, bo warunki
rozwoju gospodarczego na to pozwalają
słabo rozwinięte - system powinien być uproszczony. Przemysł słabo rozwinięty, a
dochody ludzi małe, więc małe dochód dla państwa. W krajach trzeciego świata, są
olbrzymie problemy z systemem podatkowym - duży odsetek analfabetów, brak
możliwości wypełnienia zeznać i znajomości prawa.
d. uwarunkowania polityczne - możemy podzielić kraje na:
demokratyczne - systemy oparte na przepisach prawa, mają swoją konstrukcję na
podstawie której są pobierane. Tam gdzie rządzą socjaldemokracji, podatki są
wysokie ( większa ilość usług ma być dostarczana bezpłatnie przez państwo), a tam
gdzie są partie prawicowe- liberalne, tam dominuje system rynkowy, podatki są
znacznie niższe.
autorytarne - Polska w okresie gospodarki centralnej planowania - nie mamy
podatków tylko quazi podatki, przedsiębiorstwo nie płaciło np. podatku tylko podatek
od marży, nadwyżka od ustalonego zysku, który mogło sobie przedsiębiorstwo
zostawić.
Zmiany systemów podatkowych zazwyczaj zmieniają się w sposób ewolucyjny, ale czasami
zmieniają się w sposób rewolucyjny - w Polsce w 1990 roku - najczęściej mamy z tym do
czynienia w trakcie wojen, rewolucji lub całkowitej zmiany systemu zarządzania.
~ UCIECZKI OD PODATKÓW ~
- są albo za wysokie (nadmierny fiskalizm)
- albo uciekamy z zasady
Przyczyny ucieczek przed podatkami:
a. czynniki moralne - wynikają one z niskiej świadomości podatkowej. Niepłacenie
podatków nie jest niczym złym - jestem taki przebiegły , że nie płacę. Najczęściej w
krajach słabo rozwiniętych
b. czynniki polityczne - ludzie nie płacą, bo nie akceptują rządu, albo jest nadmierny
fiskalizm.
c. czynniki ekonomiczne - wynikają z nadmiernego fiskalizmu, powodują tworzenie się
szarej strefy. Zatrudnianie pracowników bez umowy o pracę, aby nie płacić podatków i
ZUS
d. czynniki techniczne - gdy system jest zbyt złożony, a kadra skarbowa słabo
wykształcona:
2
Rodzaje ucieczek przed podatkami: ( z finansowego punktu widzenia) możliwości
unikania podatków
a. unikanie podatków
wykorzystanie zgodnie z prawem możliwości tkwiących w systemie podatkowym
wykorzystanie luk i niedoskonałości w prawie podatkowym
przeniesienie działalności na inny teren lub od innego państwa, gdzie podatki są
niższe
zaniechanie działalności będącej przedmiotem opodatkowania lub pozbycie się
wartości materialnych będących przedmiotem opodatkowania.
b. oszustwa podatkowe - rodzaje oszustw podatkowych:
zatajenie przedmiotu opodatkowania (zatajenie materialne) - w przypadku
towarów importowanych (przywozimy towar o określonej ilości, a w aucie jest 5
razy więcej, w spadkach i darowiznach
zatajenie rachunkowe - kreatywna rachunkowość - sprzedaż bez rachunku,
rachunek bez zakupów, fałszywe kwalifikowanie - towar do grupy, gdzie płaci się
niższy podatek.
zorganizowanie niewypłacalności - powodowanie strat
niepłacenie podatków
Konsekwencje ucieczek przed podatkami:
Zmniejszenie wpływów budżetowych
zaburzenie funkcji redystrybucyjnej budżetu
naruszenie zasady sprawiedliwości podatkowej
demoralizacja podatników
podniesienie stawek podatkowych lub wprowadzenie nowych podatków - jak ma
mniejsze dochody, to je podnosi
zakłócenie gospodarki
~ WYDATKI PUBLICZNE ~
Wydatki publiczne - ponoszone są na realizację zadań publicznych w celu zaspokojenia
potrzeb ogólnospołecznych (bezpieczeństwo wewnętrzne, wymiar sprawiedliwości,
bezpieczeństwo zewnętrzne, administracje - wydatki absolutnie obligatoryjne) i
społecznych (oświata, ochrona zdrowia, kultura - częściowo płatne z budżetu, częściowo
zasada rynkowości) mieszkańców danego kraju. Ich ranga jest tak wysoka że władza
finansuje je w całości lub w części ze środków publicznych.
Kierunki wydatków publicznych wyraznie wskazują politykę państwa, małe wydatki lub duże
wydatki. Duże znaczenie ma stopień decentralizacji, które polegają na podziale zadań między
poszczególne szczeble władzy terytorialnej - obowiązuje tu zasada subsydialności - pomocności
- zadania powinny być realizowane na terenie ich położenia lub oddziaływania. Wydatki
powinny być realizowane najbliżej człowieka.
3
Przyczyny wzrostu wydatków publicznych:
a. rosnący dochód na jednego mieszkańca - powoduje, że państwo musi finansować takie
przedsięwzięcia:
rynek kapitałowy, budowę mostów, infrastruktury
kanalizacja, prąd, drogowa
b. przemiany technologiczne - obligują państwo do modernizacji wyposażenia
poszczególnych podmiotów (publicznych szkół, służby zdrowia, instytutów), wzrost
kosztów w służbie zdrowia
c. zmiany demograficzne - w zależności od przyrostu naturalnego, tam gdzie jest mały
przyrost, to powinno się zwiększyć nakłady na geriatrię, domy opieki społecznej, lub
odwrotnie
d. koszty świadczeń publicznych - rosną przede wszystkim z powodu inflacji, a z drugiej
strony, bo nie przeprowadza się rachunku kosztów.
e. urbanizacja - większość ludzi ze wsi przenosi się od miasta, systematyczny i
długotrwały proces, w związku z tym, trzeba wyposażyć miasta w domy i infrastrukturę.
Słabości wydatkowania środków publicznych:
arbitralność decyzji dotyczących rozmiarów i kierunków wydatkowania środków
publicznych
niebezpieczeństwo marnotrawstwa środków publicznych
niebezpieczeństwo nadużyć i korupcji podmiotów wydatkujących środki publiczne
"wypychanie" zasobów poza obieg stricte gospodarczy - przeznaczanie środków
publicznych na pokrywanie partykularnych potrzeb władzy.
Kryteria klasyfikacji wydatków publicznych:
1. Wg ministerstw - znaczenie praktyczne, przy realizacji planu budżetowego, daje się
najpierw ministerstwom, a one po zostawieniu sobie części środków, przekazuje resztę
niżej...
2. Wg funkcji państwa
a. klasyczne - te które są finansowane w całości przez państwo
b. socjalne - przeznaczone na usługi finansowane z budżetu - szkolnictwo, turystykę,
socjalne zw, z osobami potrzebującymi pomocy
c. ekonomiczne - wsparcie podmiotów gospodarczych - kopalnie
3. Wg kategorii
a. realne - dotacje na funkcjonowanie poszczególnych instytucji
b. transfery- środki pieniężne przekazywane z budżetów państwa do budżetów JST -
subwencje i dotacje, które służą na wyrównanie dochodów JST
4. Wg terytorium
a. krajowe
b. zagraniczne - spłaty wcześniejszych zobowiązań wraz z odsetkami.
5. Ze względu na przeznaczenie
a. bieżące
b. majątkowe (inwestycyjne)
4
6. Wg szczebla
a. centralne
b. regionalne
c. lokalne
7. Klasyfikacja polityczna
a. neutralne - nie mają żadnego wpływu na społeczną i ekonomiczną stronę państwa, -
obrona narodowa
b. aktywne - za ich pomocą państwo ingeruje w życie społeczne, polityczne i ekonomiczne
kraju
polityczne - dotacje dla partii politycznych, subwencje dla prasy, radia, telewizji,
społeczne - bezpłatna oświata, kultura, gospodarcze
8. Klasyfikacja finansowa
a. definitywne - nie musza być zwracane
b. czasowe - po pewnym czasie muszą być zwrócone - pożyczka - inkubatory
przedsiębiorczości
c. warunkowe - wydatki potencjalne - państwo daje gwarancje.
Metody wydatkowania środków publicznych
interwencja arbitralna - reglamentacja, odgórne ustalanie cen - np. gospodarka
komunalna, taryfikatory
zarządzanie bezpośrednie nacjonalizacja
zarządzanie pośrednie - poprzez ulgi podatkowe, przyspieszona amortyzacja,
zamówienia publiczne
~ DEFICYT BUDŻETOWY ~
Równowaga budżetowa - jest to stan, w którym wydatki budżetu państwa (także budżetów
organów samorządowych) są w całości pokryte dochodami tych jednostek.
Deficyt budżetowy:
nadwyżka wydatków nad dochodami danego budżetu
część wydatków budżetu, która nie znajduje pokrycia w dochodach
Rodzaje deficytu budżetowego
a. deficyt rzeczywisty - jest faktyczną różnicą między dochodami i wydatkami w danym
roku budżetowym
b. deficyt strukturalny - jest kategorią hipotetyczną zakładającą wielkość ujemnego salda
dochodów i wydatków zrealizowanych przy pełnym wykorzystaniu zdolności
wytwórczych gospodarki. Czy pełne wykorzystanie gospodarki nie dałoby nam pokrycia
deficytu.
c. deficyt cykliczny - jest rezultatem cyklicznego przebiegu procesów gospodarczych. -
mógłby być u nas w Polsce brany pod uwagę, gdyż mamy kryzys, który jest zjawiskiem
cyklicznym.
W latach 20 deficyt musiał być zrównoważony, od czasów Keynesa, który powiedział, że
państwo musi pomagać i interweniować w życie, od tego czasu mamy do czynienia z
pojawieniem się deficytu - występuje on w każdym kraju.
5
yródła powstania deficytu
nadmierne wydatki
zbyt niskie podatki
istnienie silnych grup roszczeniowych i związane z tym nadmierne rozbudowanie funkcji
socjalnych państwa.
Metody ograniczania deficytu budżetowego
podwyższanie stawek podatkowych
podwyższanie dochodów niepodatkowych - procesy prywatyzacji
ograniczanie wydatków
zaciąganie pożyczek (krajowych i zagranicznych)
~ DAUG PUBLICZNY ~
Dług publiczny
suma deficytów budżetowych powstałych w poprzednich okresach
finansowe zobowiązanie władz publicznych (państwowych i samorządowych) z tytułu
zaciągniętych pożyczek.
Analiza równowagi budżetowej metodą strumieniowo - zasobową
Okres Dochody Wydatki Nadwyżka lub Stan aktywów
deficyt/ saldo na długu / saldo
dochodów i należności i
wydatków zobowiązań
T1 800 800 0 0
T2 1000 950 + 50 + 50
T3 1200 1100 + 100 + 150
T4 1400 1470 - 70 + 80
T5 1500 1640 - 140 - 60
T6 1700 1680 + 20 - 40
Przyczyny powstawania długu publicznego
systematyczne utrzymywanie się deficytu budżetowego
okresy wzmożonych wydatków publicznych (wojny, głębokie kryzysy gospodarcze,
zmiany polityczne)
szeroko realizowana doktryna interwencjonizmu państwowego
osiąganie celów politycznych rządzącej elity przez obniżanie podatków przy braku cięć
w wydatkach budżetowych.
6
Instrumenty zaciągania długu publicznego
1. Krajowe
kredyty bankowe
bony skarbowe
weksle skarbowe
zaliczki Banku Centralnego
pożyczki (obligacje)
środki korespondentów skarbu państwa
2. Zagraniczne
Międzypaństwowe
międzynarodowe
Ekonomiści zastanawiają się co jest lepsze:
podwyższanie podatków
zaciąganie pożyczek
oba mają służyć do obniżania długu publicznego.
Cechy pożyczek Cechy podatku
- obciążają następne pokolenia - obciążają bieżące dochody
- dobrowolny charakter - przymusowy charakter
- umowa dwustronna - jednostronny
- może potencjalnie zubożyć podatnika ze - zuboża natychmiast podatnika
względu na działanie inflacji - obciąża obecne pokolenia
- obciąża przyszłe pokolenie - są inflacjogenne, gdy są przerzucane w cenę
- jest inflacjogenna - tworzy się dodatkowy - podatnikami jesteśmy wszyscy
popyt publiczny - zmniejsza siłę nabywczą podatnika
- pożyczkodawcy - to ludzie zamożni, którzy bezpośrednio
dysponują wolnymi środkami finansowymi - podwyższenie może spowodować wybuch
- brak kategorycznego uszczuplenia dochodów społeczny
sięga się do oszczędności - może wywołać zjawisko ucieczki przed
- może wyrażać poparcie społeczne dla władzy podatkami
- może być narzędziem zmiany struktur
gospodarki
- może wpływać na koniunkturę gospodarczą -
działać antyinflacyjnie - jeżeli społ. zacznie
kupować papiery wartościowe, to na pewien
czas z obiegu zostają wycofane środki
pieniężne, które powodują obniżenie inflacji.
Zaciąganie pożyczek jest bardziej korzystne dla finansowania długu publicznego.
Władze powinny kierować się zaciągając dług pewnymi zasadami
1. minimalizacja kosztów obsługi długu - nisko oprocentowane
2. koordynacja między bieżącymi i przyszłymi wpływami z pożyczek, aby regulować
zobowiązania państwa - aby nie popaść w spiralę długu
3. zapewnienie bieżącej płynności finansowej państwa
7
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Finanse Publiczne Wyklad 15 StronFinanse publiczne skrypt z wykładów1 wykład z finansów publicznych(8022) 9 wykład finanse publiczne8 Wykład z Finansów publicznych 10 MKZ2 wykład z finansów publicznych3 wykład z finansów publicznychZarys finansów publicznych i prawa finansowegofinanse międzynarodowe wykłady (2)08 Miedzynarodowe aspekty zarzadzania finansami przedsiebiorstwa wykladFinanse lokalne wykład 1, 2Finanse publiczne dr T BudzyńskiFinanse Rynek finansowy publiczny obrót papierami wartościowymi (str 61)więcej podobnych podstron