POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
Tomasz Jachowicz 1), Volodymyr Krasinskyi 2)
ETYKIETOWANIE - METODA WYTWARZANIA ELEMENTÓW
Z TWORZYW O SPECJALNYCH CECHACH POWIERZCHNI
Streszczenie: W artykule przedstawiono informacje na temat jednej ze specjalnych metod
wtryskiwania, jakim jest wtryskiwanie z etykietowaniem w formie. Scharakteryzowano
podstawy tej metody przetwórstwa i omówiono jej odmiany, uwzględniające różne sposo-
by pobierania i pozycjonowania etykiet w gniezdzie formującym formy wtryskowej.
Przedstawiono budowę stanowiska technologicznego do wtryskiwania z etykietowaniem
w formie i wymieniono maszyny i urządzenia wchodzące w jego skład. Omówiono naj-
ważniejsze zalety i wady tej metody wtryskiwania oraz najważniejsze obszary zastosowa-
nia otrzymywanych przy jej pomocy wyprasek..
Słowa kluczowe: przetwórstwo tworzyw, wtryskiwanie, etykietowanie w formie.
WSTP
Wtryskiwanie jest jedną z pierwszych i podstawowych technologii przetwór-
stwa tworzyw sztucznych i na przestrzeni dziesięcioleci wykształciło wiele od-
mian i modyfikacji, związanych z rozwojem technologii wtryskiwania, pojawia-
niem się nowych tworzyw oraz nowych rozwiązań konstrukcyjnych maszyn prze-
twórczych. Wtryskiwanie połączone z jednoczesnym etykietowaniem umieszcza
się w grupie metod umożliwiających wprowadzanie do formy wtryskowej dodat-
kowego materiału, o innych cechach użytkowych niż wtryskiwane tworzywo [1,
6]. W tej grupie występują następujące specjalne metody wtryskiwania, takie jak
otryskiwanie folii, tkanin i laminatów, wśród których wyróżnia się wtryskiwanie
z dekorowaniem w formie oraz wtryskiwanie z laminowaniem w formie. Odmia-
ny wtryskiwania z dekorowaniem w formie są następujące [1, 9]: wtryskiwanie z
dekorowaniem folią (IMD In-Mold Decorating), wtryskiwanie z etykietowa-
niem w formie (IML In-Mold Labeling), wtryskiwanie z wykorzystaniem ele-
mentów dekoracyjnych kształtowanych podciśnieniowo (INM Insert Molding)
oraz wtryskiwanie folii ze wstępnym kształtowaniem podciśnieniowo (FIM
Film Insert). W oparciu o te odmiany wtryskiwania otrzymuje się złożone ele-
menty z tworzyw, które mają na fragmencie swej powierzchni powłokę z materia-
łu o innych właściwościach i cechach użytkowych, niż pozostała część wypraski.
1
Politechnika Lubelska, Wydział Mechaniczny, Katedra Procesów Polimerowych.
2
Lviv Polytechnic National University, Institute of Chemistry and Chemical Technologies, De-
partment of Chemical Technology of Plastics Processing.
201
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
Technologia wprowadzania elementów dekoracyjnych w postaci etykiet znalazła
zastosowanie nie tylko w procesie wtryskiwania, ale występuje także podczas
wytłaczania z rozdmuchiwaniem oraz formowania próżniowego [6, 7]. Przykłady
części z tworzyw, na których znajdują się etykiety, integralnie z nimi związane w
trakcie wytwarzania zostały przedstawione na rys. 1.
Rys. 1. Typowe przykłady opakowań wykonanych metodą IML [8]
PODSTAWY PROCESU
Proces wtryskiwania z etykietowaniem w formie jest znany od kilkudziesięciu
lat. Został opracowany w Stanach Zjednoczonych we wczesnych latach siedem-
dziesiątych XX w., jako rezultat poszukiwania metody wytwarzania części z two-
rzyw, głównie opakowań, posiadających na powierzchni trwałe, czytelne i odpor-
ne na uszkodzenia znaki graficzne [5]. Wykorzystanie etykietowania w formie
rozpowszechniło się na szeroką skalę dopiero w ostatnich latach, przede wszyst-
kim z powodu zwiększenia się możliwości współczesnych robotów przemysło-
wych oraz wydajności układów sterowania i regulacji wtryskarek [1, 3, 13].
Wtryskiwanie z etykietowaniem polega na
wprowadzeniu odpowiednio ukształtowanej
folii z tworzywa do gniazda formy wtrysko-
wej (rys. 2). Folia do etykietowania może być
jedno- lub wielowarstwowa, z naniesionym
wzorem graficznym i może zawierać elemen-
ty nie będące tworzywem, na przykład folię
metalową. Następnie do zamkniętej formy z
etykietą znajdującą się w gniezdzie formują-
cym następuje wtryśnięcie tworzywa w celu
uzyskania wypraski wtryskowej. Folia, która
jest utrzymywana przy ściankach gniazda
formującego, w wyniku działania ciśnienia i
wysokiej temperatury tworzywa, zostaje trwa-
le połączona z wypraską wtryskową, tworząc
Rys. 2. Schemat wtryskiwania
po jej ochłodzeniu jednorodny element.
z etykietowaniem w formie [5]
202
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
Podstawowym warunkiem, niezbędnym do prawidłowego przeprowadzenia
procesu wtryskiwania z etykietowaniem w formie jest trwałe utrzymywanie ety-
kiety w odpowiednim obszarze powierzchni gniazda formującego, tak aby nie
nastąpiło przemieszczenie się jej zarówno podczas zamykania formy wtryskowej,
jak i w samej fazie wtrysku, kiedy na folię będzie oddziaływać strumień tworzy-
wa wypełniającego gniazdo formujące [1, 6]. Utrzymywanie folii w odpowiednim
położeniu jest realizowane dwiema metodami: przy pomocy podciśnienia lub
ładunku elektrostatycznego. Dodatkowy wpływ na prawidłowe pozycjonowanie
foliowej etykiety i jej zachowanie podczas fazy wtrysku ma kształt, grubość i
właściwości mechaniczne folii [1,2, 5].
Pozycjonowanie etykiety metodą podciśnieniową
W metodzie podciśnieniowej etykieta zostaje pobrana z magazynu etykiet i
wprowadzona do gniazda formującego przy pomocy współpracującego z wtry-
skarką robota, wyposażonego w odpowiedni uchwyt, najczęściej z przyssawkami
podciśnieniowymi (rys. 3) lub igłowy. Aby utrzymać etykietę w formie i nie do-
puścić do jej przemieszczania się podczas zamykania formy i w fazie wtrysku, na
styku powierzchni folii i gniazda formującego wytwarza się podciśnienie, korzy-
stając z odpowiednio zaprojektowanych kanałów podciśnieniowych, prowadzą-
cych do gniazda formującego i współpracujących z dodatkowym oprzyrządowa-
niem stanowiska wtryskowego. Podciśnieniowy sposób utrzymywania etykiety w
formie jest stosowany w przypadku gniazd formujących o skomplikowanej
kształcie, ponadto wówczas, gdy wstępnie ukształtowana etykieta nie jest płaska
oraz w sytuacji, kiedy w miejscu występowania etykiety znajduje się powierzch-
nia teksturowana [1, 5].
Rys. 3. Chwytak podciśnieniowy robota oraz forma wtryskowa
z osadzonymi etykietami [7]
203
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
Pozycjonowanie etykiety metodą elektrostatyczną
W metodzie elektrostatycznej folia jest utrzymywana we właściwym miejscu
w gniezdzie formującym przy pomocy sił elektrostatycznych (rys. 4). Wymaga to
wytworzenia odpowiedniej różnicy potencjału elektrycznego między etykietą a
powierzchnią formy wtryskowej. Elektryczne naładowanie etykiet odbywa się
przy pomocy generatora wysokiego napięcia prądu stałego (rzędu 30kV). Urzą-
dzenia uzupełniające niezbędne do pozycjonowania etykiety tą metodą są tańsze i
prostsze w konstrukcji niż w metodzie próżniowej, jednak konieczne jest zacho-
wanie szeregu warunków dodatkowych, gwarantujących poprawny przebieg całe-
go procesu wtryskiwania z etykietowaniem w formie [1, 2, 5].
Rys. 4. Sposoby elektryzowania foliowej
etykiety: u góry - nakładanej na powierzchnię
płaską przy pomocy emitera zintegrowanego
z chwytakiem podciśnieniowym, po prawej -
nakładanej na powierzchnię płaską przy po-
mocy zewnętrznego emitera punktowego, u
dołu - nakładanej na pojemnik o przekroju
okrągłym przy pomocy zewnętrznego emitera
punktowego [2, 5]
Podstawowe warunki to odpowiednie właściwości izolacyjne materiału etykie-
ty (m.in. opór właściwy), umożliwiające utrzymanie ładunku elektrostatycznego
przez wystarczająco długi okres czasu oraz konieczność zapewnienia właściwej
izolacji elementów formy, maszyny i oprzyrządowania dodatkowego (między
innymi robota podającego etykiety) przed wpływem nanoszonego i rozchodzące-
go się ładunku elektrostatycznego. Może on powodować między innymi zakłóce-
nia w działaniu szeregu czujników, znajdujących się w formie wtryskowej, moni-
torujących przebieg procesu wtryskiwania. Etykieta zostaje pobrana z magazynku
etykiet przez robota, wyposażonego w specjalny chwytak podciśnieniowy w
kształcie trzpienia dopasowanego do kształtu etykiety, a następnie zostaje naelek-
tryzowana przez końcówkę roboczą urządzenia generującego ładunek elektrycz-
204
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
ny. Utrzymywanie etykiety na trzpieniu chwytaka podczas przekazywania jej
ładunku elektrycznego odbywa się przy pomocy podciśnienia, bowiem trzpień
chwytaka posiada specjalne kanały podciśnieniowe, a jednocześnie jest pokryty
warstwą porowatego materiału o właściwościach antystatycznych [10]. Po wpro-
wadzeniu chwytaka do gniazda formującego następuje redukcja podciśnienia, a
różnica potencjału elektrycznego między naelektryzowaną etykietą a uziemioną
formą wtryskową powoduje powstanie siły elektrostatycznej stabilnie utrzymują-
cej etykietę w gniezdzie formującym w czasie wystarczającym do przeprowadze-
nia wtrysku tworzywa do formy [1, 5, 9]. Elektrostatyczną metodę utrzymywania
stosuje się w przypadku etykiet o małej grubości, nakładanych na powierzchnie
płaskie, nie posiadające tekstury [1, 5, 12].
Istnieją dwa sposoby elektryzowania folii. W pierwszym z nich, określanym
niekiedy jako standardowa metoda ładowania, element przekazujący ładunek
elektryczny jest konstrukcyjnie związany z chwytakiem robota. Drugi sposób
polega na tym, że ładunek elektryczny jest przekazywany na etykietę osadzoną na
trzpieniu chwytaka z zewnętrznego emitera, w postaci pręta lub belki, w stosunku
do której przemieszcza się ramię robota, unoszące etykietę przy pomocy podci-
śnienia wytwarzanego w trzpieniu chwytaka [2, 5, 12].
Materiały na etykiety
Materiałem na etykiety jest folia o grubości od 15 do 80 źm, najczęściej z po-
lipropylenu lub polistyrenu (rys. 5). Uzasadnione jest stosowanie na etykietę tego
samego tworzywa, z którego jest wykonana wypraska, co jest korzystne z uwagi
na możliwość pózniejszego wtórnego przetwórstwa. W celu zwiększenia wytrzy-
małości połączenia między etykietą a wypraską folia powinna mieć chropowatą
powierzchnię od strony styku z tworzywem wtryskiwanym. Niekiedy, jeśli mate-
riał etykiety oraz wypraski jest inny, stosuje się dodatkową warstwę klejową,
która jest aktywowana cieplnie. W sytuacji, w której etykieta nie jest jednorodna i
może zawierać elementy przewodzące prąd elektryczny (specjalne rodzaje tuszów
i farb drukarskich, folie metalowe itp.), muszą one znajdować się po stronie styku
etykiety z wypraską, a więc przeciwnej do tej strony, na którą oddziałuje emiter
ładunku elektrostatycznego [1, 5, 9].
Rys. 5. Przykłady etykiet łączonych z wypraska-
mi metodą In-Mould Labeling [8]
205
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
STANOWISKO DO WTRYSKIWANIA Z ETYKIETOWANIEM W FORMIE
Do wtryskiwania z etykietowaniem w formie wykorzystywane są wtryskarki
uniwersalne [3, 6], wyposażone w typowy układ narzędziowy (rys. 6), natomiast
w celu zwiększenia wydajności często są to maszyny z układem narzędziowym
typu tandem. Niezależnie od rozwiązania konstrukcyjnego wtryskarki przezna-
czone do etykietowania w formie muszą posiadać wyposażenie dodatkowe, w
skład którego, w zależności od sposobu utrzymywania etykiety w formie, wcho-
dzą: generator wysokiego napięcia wraz z emiterem zewnętrznym lub emiterem
zintegrowanym z chwytakiem podciśnieniowym robota, urządzenie do wytwarza-
nia podciśnienia wraz z niezbędną instalacją, a stanowisko magazynowania ety-
kiet z oprzyrządowaniem dodatkowym (na przykład dyszami separującymi, które
przeciwdziałają sklejaniu się etykiet) oraz zestaw robotów służących do umiesz-
czania etykiet w formie wtryskowej i usuwania gotowych wyprasek [2, 5, 12].
W przypadku podciśnieniowego mocowania etykiet w gniezdzie formy nie-
zbędna jest forma wtryskowa o specjalnej konstrukcji, posiadająca kanały umoż-
liwiające wytworzenie podciśnienia między powierzchnią etykiety a ścianką
gniazda formującego. Przy elektrostatycznym mocowaniu etykiet foliowych moż-
na stosować klasyczne formy wtryskowe, należy je jednak prawidłowo uziemić
[2, 5, 10]. Na rys. 7 przedstawiono jeden z typów magazynów na etykiety.
Rys. 6. Schemat stanowiska do wtryskiwania Rys. 7. Magazyn z precyzyjnym
z etykietowaniem w formie: 1 wtryskarka, pozycjonowaniem etykiety na
2 robot podający etykiety, 3 etykieta, trzpieniach prowadzących współ-
4 zewnętrzny emiter listwowy, 5 generator pracujący z chwytakiem podciśnie-
wysokiego napięcia, 6 gotowa wypraska z niowym zintegrowanym z emite-
etykietą [12] rem listwowym [11]
ZALETY I WADY
Wtryskiwanie z etykietowaniem w formie cechuje szereg zalet, wśród których
za najważniejsze uważa się trwałość uzyskanego zdobienia oraz skrócenie czasu
206
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
wytwarzania i związane z tym wyrazne obniżenie kosztów produkcji (rzędu 40%)
[1, 4, 14]. Umieszczenie folii bezpośrednio w gniezdzie formującym wypraskę i
trwałe związanie się z nią w procesie wtryskiwania eliminuje konieczność kolej-
nych operacji technologicznych, jakie są konieczne przy etykietowaniu metodami
tradycyjnymi. Pozwala to na skrócenie czasu wytwarzania i obniża jego koszty, a
w przypadku opakowań umożliwia także zachowanie większej czystości i steryl-
ności produkcji [1, 4, 5, 14].
Przygotowywana folia może mieć naniesiony wielokolorowy wzór graficzny o
jakości porównywalnej do fotograficznej wraz z bardzo czytelnym liternictwem,
co jest niemożliwe do osiągnięcia innymi metodami. Nadruk na folię do etykie-
towania jest nanoszony na jej wewnętrzną stronę przy pomocy typowych metod
drukowania, w związku z czym po wtryśnięciu tworzywa do formy wtryskowej
powierzchnia zadrukowana styka się bezpośrednio z materiałem tworzącym wy-
praskę wtryskową. Dzięki temu wzrasta trwałość naniesionego wzoru, bowiem
folia zabezpiecza warstwę graficzną przed zarysowaniem lub otarciem, zmniejsza
efekty starzenia, jednocześnie będąc zdecydowanie mniej podatną na odklejanie
się od pojemnika. Oprócz zachowania atrakcyjności wizualnej ma to szczególne
znaczenie przy utrzymaniu trwałości nanoszonych treści informacyjnych, takich
jak kody paskowe, instrukcje obsługi, warunki bezpiecznego użytkowania, znaki
ostrzegawcze, symbole czy logo, nazwy własne lub znaki firmowe [1, 2, 5, 9].
Wykorzystując tę metodę można pokrywać folią całą powierzchnię pojemnika,
co jest utrudnione podczas nanoszenia wzorów graficznych przy pomocy druko-
wania, na przykład metodą druku tamponowego tworzyw. Ponadto istnieje moż-
liwość umieszczania różnych etykiet, odmiennych na poszczególnych ściankach
pojemnika. Metoda wtryskiwania z etykietowaniem jest także szczególnie przy-
datna przy konieczności zachowania narzucanej przez wymogi rynkowe elastycz-
ności produkcji i wynikającej z niej dużej zmienności wzornictwa oraz przy krót-
kich seriach produkcyjnych [2, 5, 9]. W metodzie wtryskiwania z etykietowaniem
wskazane jest, żeby folia była z tego samego tworzywa, z jakiego wykonywana
jest wypraska wtryskowa, wówczas taki element jest zdecydowanie bardziej po-
datny na recyrkulację. W początkowym okresie rozwoju tej metody wtryskiwania
etykiety były wykonywane także z papieru, jednak z punktu widzenia możliwości
recyrkulacji takiej wypraski było to bardzo niekorzystne. Bardzo duże znaczenie
ma także fakt braku substancji wiążących etykietę z wypraską (na przykład kle-
jów), których usunięcie jest procesem ponoszącym czasochłonność i koszty wtór-
nego przetwórstwa [1, 4, 14].
Najczęściej wymieniane wady wtryskiwania z etykietowaniem w formie to
konieczność modyfikacji konstrukcji formy wtryskowej oraz stosowania kosz-
townych urządzeń pomocniczych. W podciśnieniowej odmianie wtryskiwania z
etykietowaniem wzrasta koszt wykonania formy wtryskowej, która musi posiadać
sieć kanałów współpracujących z dodatkowymi urządzeniami pomocniczymi,
wytwarzającymi podciśnienie niezbędne do stabilnego utrzymania etykiety w
gniezdzie formy wtryskowej. Kanały mogą powodować nierównomierność tem-
207
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
peratury formy i ścianek gniazda formującego, ponadto muszą mieć ściśle zdefi-
niowane wymiary, aby nie doprowadzać do zniekształcenia powierzchni folii
tworzącej etykietę. Z drugiej strony folia tworząca etykietę musi mieć odpo-
wiednią grubość i wytrzymałość, aby nie dochodziło do jej odkształcenia w mo-
mencie wprowadzenia do gniazda formującego i wytworzenia podciśnienia. Ma-
jąc na uwadze zapewnienie prawidłowego przebiegu procesu konieczne jest wy-
stępowanie w formie wtryskowej czujnika reagującego na brak etykiety w formie,
mającego za zadanie zatrzymać maszynę przed rozpoczęciem fazy wtrysku two-
rzywa do gniazda formującego. W przeciwnym wypadku grozi to zalaniem kana-
łów podciśnieniowych ciekłym tworzywem, skutkując koniecznością demontażu
formy i długiego, kosztownego czyszczenia [1, 5, 6].
W elektrostatycznej odmianie wtryskiwania z etykietowaniem pojawia się ko-
nieczność odpowiedniego izolowania elementów formy i mechanizmów wprowa-
dzających folię do gniazda formującego, ponadto istnieje ryzyko przeskoku łuku
elektrycznego, mogącego przebić folię oraz doprowadzić do uszkodzenia po-
wierzchni gniazda formującego na skutek przypaleń. Ponadto impulsy elektroma-
gnetyczne powstające w momencie wyładowań mogą zakłócać pracę układów
komputerowych sterujących wtryskarką oraz współpracującym z nią robotem [9,
11, 13]. Należy zwracać uwagę na wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w
którym jest wykonywany proces wtryskiwania z etykietowaniem w formie, po-
nieważ zmiana wilgotności powietrza ma wpływ na wartość ładunku elektrosta-
tycznego przenoszonego przez etykiety. Inny z wymogów to cechy materiału
etykiety, bowiem folia stosowana do etykietowania musi mieć odpowiednie wła-
ściwości dielektryczne. Kolejnym z utrudnień jest konieczność unikania w kon-
strukcji gniazda formującego, elementów formy i oprzyrządowania dodatkowego
części o ostrych krawędziach lub wystających fragmentach, na których mogą
nadmiernie gromadzić się ładunki elektryczne. Następne z wymagań to gładka
powierzchnia gniazda formującego, bez tekstury, bowiem jej występowanie wy-
raznie pogarsza możliwości stabilnego utrzymania folii do etykietowania przy
pomocy ładunków elektrostatycznych [5, 10, 12].
PODSUMOWANIE
Wtryskiwanie z etykietowaniem w formie jest obecnie podstawową metodą
wytwarzania opakowań na produkty żywnościowe, chemię użytkową i lekarstwa.
Jest szczególnie przydatne do nanoszenia etykiet na przedmioty o nieskompliko-
wanych kształtach i płaskich powierzchniach, dla których nie stawia się wysokich
wymagań odnośnie precyzji umieszczenia etykiety na właściwej powierzchni
pojemnika. Tą metodą można nakładać etykiety na wypraskach o przekroju owal-
nym na całym obwodzie, natomiast na wypraskach o przekroju w kształcie wielo-
boku etykiety mogą być nakładane na każdym z boków oraz dnie.
Folie nakładane przy pomocy wtryskiwania z etykietowaniem w formie są
związane bardzo trwale z pojemnikiem, tworząc z nim praktycznie jednorodną
208
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
powierzchnię, bez możliwości rozwarstwienia i usunięcia etykiety. Nanoszony
wcześniej na folię wzór graficzny ma jakość nieporównywalnie lepszą niż nadruk
na tworzywie wykonywany innymi metodami, na przykład drukiem tamponowym
lub drukiem termicznym, jest także odporniejszy na uszkodzenia mechaniczne i
starzenie. W chwili obecnej ponad 80% opakowań, które są wykonywane w pro-
cesie wtryskiwania, od razu jest etykietowanych w formie.
Połączenie w jeden proces wytworzenia wypraski i złączenia z nią uprzednio
przygotowanej etykiety, oprócz wymienionego wcześniej wyraznego poprawienia
właściwości użytkowych gotowego wytworu, wyraznie skróciło czas trwania
procesu produkcyjnego i pozwoliło na zwiększenie stopnia jego automatyzacji i
robotyzacji. Zmniejszenie ilości poszczególnych stanowisk technologicznych
skutkuje także obniżeniem zużycia energii oraz przestrzeni roboczej zajmowanej
przez kompletną linię technologiczną wytwarzania pojemników.
Wymienione wyżej czynniki wpływają znacząco na wciąż postępujący rozwój
technologii łączenia etykiet bezpośrednio na etapie wykonywania pojemnika,
czego przykładem są metody wytwarzania pojemników w postaci butelek i kani-
strów takie jak wytłaczanie z rozdmuchiwaniem i wtryskiwanie z rozdmuchiwa-
niem, w których stosuje się również etykietowanie w formie.
PIŚMIENNICTWO
1. Bociąga E.: Specjalne metody wtryskiwania tworzyw polimerowych. Wydawnictwa
Naukowo-Techniczne, Warszawa 2008.
2. Chawick A.: Elektryczność statyczna korzyści dotyczące etykietowania w formie
(In-Mould Labelling). Wersja elektroniczna z portalu Opakowania.Biz
(www.opakowania.biz).
3. Johannaber F.: Injection Molding Machines. A User's Guide 4th Edition. Hanser
Publications, Cincinnati 2007.
4. Makely W.: Popularity grows for in-mold labels: in a world where pressure-sensitive
labels dominate, technical advancements offer growth opportunities for IML. Food &
Drug Packaging, 10, 2002. Wersja elektroniczna z portalu Bnet
(www.findarticles.com).
5. Shelton S. E.: In-Mold Labeling. Electrostatics Are the Way to Go. Plastics Techno-
logy 2004, 4. Wersja elektroniczna z portalu Simco Ion (www.simco-ion.com).
6. Sikora R.: Przetwórstwo tworzyw wielkocząsteczkowych. Wydawnictwo Edukacyj-
ne, Warszawa 1993.
7. Strona internetowa Dopak (www.dopak.pl).
8. Strona internetowa Google. Biblioteka grafik dla hasła: In-Mould Labeling
(www.google.com).
9. Strona internetowa IML Technologies (www.iml.se).
10. Strona internetowa Meech (www.meech.com).
11. Strona internetowa Robotic Automation Systems (www.roboticautomation-
systems.com).
12. Strona internetowa Simco (www.simco-static.com).
13. Strona internetowa Wittmann (www.wittmann-robot.com).
209
POSTPY NAUKI I TECHNIKI NR 8, 2011
14. Toensmeier P. A.: In-Mold Labeling Looks to High-Output Molds for Growth. Wers-
ja elektroniczna z portalu Moldmaking Technology (www.moldmakingtechnology.
com).
LABELING - METHOD OF PRODUCTION OF PLASTIC PARTS
WITH SPECIAL SURFACE PROPERTIES
Summary
General information about one of special methods of injection molding, such as In-Mold
Labeling have been presented in this article. Principles of this polymer processing method
have been characterized. Also different ways of taking and positioning the labels into the
mold have been described. Construction s details of injection station using In-Mold Labe-
ling method have been presented also necessary machines and devices have been showed.
Most important advantages and disadvantages of In-Mold Labeling method have been
described as well with most important areas of application of plastic parts manufactured
by this special method of injection molding.
Keywords: polymer processing, injection molding, In-Mold Labeling.
210
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
TECHNOLOGIA WYTŁACZANIA TWORZYW SZTUCZNYCHtworzywa sztuczne w pojazdachTworzywa sztuczne i ich lakierowanieMaterialy i tworzywa pochodzenia naturalnego Aetykieta 16 03 18 15 29Stosowanie tworzyw sztucznych i materiałów skóropodobnychbiznes i ekonomia etykieta w biznesie adam jarczynski ebookStudzienki kanalizacyjne tworzywowe studnie kanalizacyjne wlazowe i niewlazowe firmy Wavinwięcej podobnych podstron