Podstawy
Wykonywanie płytek drukowanych
w warunkach domowych
Dla wielu osób płytka drukowana jest lub farb, naświetlanie naniesionej na płytkę Inni stosują metodę z kalką. Na odtłu-
charakterystycznym symbolem za- emulsji światłoczułej, wycinanie i wydrapy- szczoną płytkę należy położyć kalkę maszy-
równo piękna elektronicznego pro- wanie ścieżek, naklejanie specjalnych kształ- nową, na kalkę kartkę z rysunkiem ścieżek.
jektu, jak i przytłaczającego skompli- tek samoprzylepnych, a także nanoszenie Spiąć, by nie było przesunięć i zaznaczyć do-
kowania. Pod tajemniczo brzmiącym druku za pomocą folii termo-transferowej brze piszącym długopisem obrysy wszyst-
rozszerzeniem plików - PCB - kryje (np. TES200). kich ścieżek. Widoczny ślad długopisu daje
się bohaterka tego artykułu - płytka Każda metoda ma swoje zalety i wady, pewność, że niczego się nie pominie. Mając
obwodów drukowanych (ang. PCB: które w dużym stopniu zależą od doświad- na płytce odbity przez kalkę obrys ścieżek,
Printed Circuit Board). Tak naprawdę czenia. można rozpocząć malowanie.
nie jest ją trudno wykonać w warun- Inna metoda - ostrym punktakiem zazna-
Przygotowania
kach domowych, chyba że mamy na czyć punkty wiercenia, następnie skalpelem
myśli płytki wielowarstwowe, ale ty- Od czego zacząć? lub nożem do tapet zaznaczyć kontury ście-
mi nie będę Cię straszył. Jest rzeczą oczywistą, że decydując się na żek. Zaletą tego rozwiązania jest to, że pod-
Zacznijmy od podstaw. wykonanie płytki drukowanej, trzeba naj- czas malowania farba lepiej trzyma się row-
pierw mieć opracowany rysunek ścieżek na ków (ścieżek).
Surowa płytka płytka wykonana jest ze kartce lub za pomocą programu komputero-
sztywnego, izolującego materiału pokryta wego (Protel, Autotrax, TraxMaker, Eagle Wiercenie
miedzią z jednej lub dwóch stron (zgodnie i in.). Jednak jest to już inna bajka odsy- Więcej rzeczowych argumentów przema-
z obietnicą, nie będę Cię torturował płytka- łam więc do Spotkań z Protelem (od marca wia za wierceniem przed malowaniem.
mi wielowarstwowymi). Przykładowe suro- 2002) oraz do kursu EasyTrax - to napraw- Otwory najpierw należy napunktować,
we płytki przedstawione są na fotografii 1. dę proste , który pojawił się w EdW 1-11/96 a pózniej wywiercić je od strony miedzi!
Dawniej popularne były płytki wykonane na (znajdziesz go także na płycie EdW CD/A). Znakomitą pomocą jest statyw do wiertarki,
bazie żywic fenylowych i papieru. Dziś z re- Przyjmijmy, że rysunek ścieżek mamy już ułatwiający pracę i zmniejszający ryzyko
guły wykorzystuje się płytki z żywic akrylo- gotowy. Znamy także wymiary płytki. Pora złamania cienkiego wiertła, co się dość czę-
wych na bazie włókna szklanego, które po- więc przyciąć odpowiednio laminat. sto zdarza. Warto mieć kilka wierteł w za-
tocznie zwane są laminatem. Do cięcia laminatu używamy piłki do me- pasie.
talu, nożyc do blachy lub małej gilotyny. Ta Szczególnych starań trzeba dołożyć pod-
ostatnia jest najpraktyczniejsza i najwygo- czas wiercenia otworów pod nietypowe ele-
dniejsza, choć trzeba uważać na... paluszki. menty lub pod układy scalone jako szablo-
Płytkę przycinamy zwykle trochę większą nu można użyć wzoru płytki uniwersalnej lub
niż obrys z wydruku. wykonać odpowiednią matrycę. Nie ma nic
Bardzo ważną rzeczą jest, aby przed na- gorszego niż montować układ, którego nóżki
noszeniem ścieżek na laminat, odpowiednio nie pasują do otworów.
oczyścić powierzchnię miedzi. Czym można
ją odtłuścić? Używane są do tego: aceton,
zmywacz do paznokci, różne rozpuszczalniki,
gumki do usuwania tlenków i zanieczy-
szczeń, ale w zasadzie wystarczy zwykły pro- Fot. 2
szek do szorowania (CIF, AJAX). Można tak-
Fot. 1 że oczyścić płytkę papierem ściernym (>100
Ręczne malowanie druku
), a następnie przemyć ją denaturatem.
Proces wykonania płytki drukowanej pole- Należy także dobrze umyć mydłem ręce, Czym malować?
ga na naniesieniu (za pomocą specjalnego pi- aby nie zostawić na płytce tłustych odcisków Na płytkę należy nanieść BARDZO DO-
saka, tuszu, lakieru i in.) ścieżek na laminat od palców. Z doświadczenia wynika, że nieod- KAADNIE ścieżki piaskiem wodoodpornym
strony miedzi, a następnie na wytrawieniu jej tłuszczona lub pobrudzona płytka trawi się lub tuszem.
w specjalnym roztworze. Po wytrawieniu o wiele gorzej i pojawiają się na niej błędy. Na rynku jest obfitość różnego typu wo-
miejsca, które były pokryte farbą lub tonerem, doodpornych flamastrów i mazaków, np. pi-
pozostają nienaruszone. Pozostają więc ścież- Nanoszenie szkicu na płytkę saki Paint Pen (olejne lub nitro), Dalo 33,
ki i punkty lutownicze, które zapewniają połą- Większość osób przykleja rysunek ścieżek Dalo Marker i inne (fot. 2 i 3). Ich zaletą jest
czenia elektryczne pomiędzy elementami za- do płytki za pomocą taśmy samoprzylepnej to, że niemal bezpośrednio po rysowaniu
montowanymi na płytce. Ot, i cała filozofia. i punktuje, lub od razu wierci otwory, a po- można wykonać trawienie (już po 2 minu-
Płytki wykonujemy na różne sposoby. tem maluje ścieżki odręcznie na podstawie tach). Wadą tych bardzo wygodnych pisaków
Główne metody nanoszenia ścieżek na lami- rysunku mozaiki. Przy bardziej skompliko- jest szybkie zasychanie ich końcówek. Po
nat w warunkach domowych to: ręczne malo- wanych projektach warto jednak zrobić na wytrawieniu płytki, farbę można zmyć aceto-
wanie druku za pomocą specjalnych pisaków miedzi lekki szkic ścieżek ołówkiem. nem lub rozpuszczalnikiem NITRO.
Elektronika dla Wszystkich
20
Podstawy
Do malowania druku wykorzystuje się tak- Produkowane są także gotowe kalkomanie zawsze większą, gdyż emulsja spływa do jej
że różne mikstury, na przykład farbę Emolak, (wyklejki), które pozwalają uzyskać profesjo- krawędzi, tworząc grubą warstwę. Ciężko
wilbrę, kolorowe tusze kreślarskie (muszą być nalny wygląd druku. Sposób to jednak praco- jest to potem rozpuścić.
o silnym kryciu i wodoodporne) czy też do- chłonny i wymaga dużej staranności i czysto- Po wytrawieniu w chlorku lub w innej
wolny lakier spirytusowy. Lakier ten dobrze ści. Naklejki takie można kupić m.in. w ELFA. substancji, wycinam płytkę na wymiar, po
się trzyma podłoża nawet przy bardzo cienkiej Kolejną metodą, o której wspomnę tylko czym ją wiercę. Na koniec naklejam wydruk
warstwie i daje się potem łatwo zmywać. jednym zdaniem, jest zdrapywanie zbędnej warstwy elementów na papierze samoprzy-
warstwy miedzi metoda zawodna przy bar- lepnym. To tyle w wielkim skrócie. Metoda,
dziej skomplikowanych płytkach. którą wykonuję płytki, jest bardzo szybka
i przynosi dobre rezultaty. Należy jednak pa-
Fot. 3 Metoda fotochemiczna miętać, że dużo zależy od jakości wydruku
Metoda fotochemiczna przynosi doskonałe re- ścieżek na folii.
Jako narzędzia do malowania można wy- zultaty. Przykład druku wykonanego za jej po- Leszek Fatyga z Pińczowa także korzysta
korzystać: grafion, pióro do tuszu, redisówkę, mocą można zobaczyć na fotografii 5. z tej metody. Pomalowaną fotolakierem Po-
stalówkę (lepiej rysuje, gdy jej końcówka zo- sitiv20 (fot. 6) płytkę pozostawia na 24 go-
stanie nieco spiłowana). Przy zastosowaniu Fot. 5 dziny w światłoszczelnym pudełku do wysch-
stalówek trzeba jednak stosować lakier, który nięcia. Następnego dnia naświetla ją żarówką
nie zasycha natychmiast. Odpowiednio przy- MIX-F-160W przez 5 minut w odległości
cięty pędzelek pozwala na malowanie nawet 20cm od płytki. Płytkę wywołuje w roztwo-
cienkich ścieżek lakierem do paznokci. rze sody kaustycznej (20g na 0,5l wody)
Warto jednak najpierw wywiercić otwory, przez 2-3 minuty, a wytrawia w środku tra-
a dopiero potem malować mozaikę ścieżek. wiącym B337. Efekt można zaobserwować
Dzięki temu bardzo ładnie i łatwo można na fotografii 7.
namalować punkty lutownicze np. za pomo-
cą grubej igły krawieckiej. Trzeba zanurzyć
igłę w lakierze (farbie) i wkładać ją powoli
do otworu w płytce, aż do uzyskania odpo-
wiednio dużego punktu. Metoda ta pozwala
kontrolować wielkość punktu lutowniczego,
bez względu na to, ile lakieru jest na igle.
Dobrą metodą na wykonanie cienkich
ścieżek między nóżkami układu scalonego
jest zalanie farbą i wydrapanie przerw.
O jednym trzeba zawsze pamiętać - przed
rysowaniem ścieżek warstwa miedzi po- Metodę tę stosuje znany ze Szkoły Kon-
winna być DOKAADNIE oczyszczona! struktorów (i nie tylko) Marcin Wiązania
z Buska Zdroju. Na moje pytanie Jak udaje Fot. 6
Wycinanie i zdrapywanie Ci się robić tak ładne płytki? , odpowiedział:
Po odtłuszczeniu płytki, do powierzchni mie- Płytki wykonuję metodą fotochemiczną. Fot. 7
dzi należy przykleić folię przylepną. Pisa- Najpierw drukuję projekt płytki na przezro-
kiem alkoholowym nanieść kształt ścieżek czystej folii. Ponieważ mam drukarkę atra-
i punktów lutowni- mentową, druk nie jest zbyt dobry, gdyż trochę
czych. Za pomocą meta- Fot. 4 prześwituje. Gdyby druk był z drukarki lase-
lowej linijki i nożyka do rowej, moje płytki byłyby jeszcze ładniejsze.
tapet wyciąć wzór ście- Płytkę czyszczę specjalną gąbką ścierną,
żek w folii. Niepotrzeb- po czym pokrywam ją emulsją Positiv i zo-
ne fragmenty folii usu- stawiam na cały dzień w ciemnym pudełku.
nąć i wytrawić płytkę Nie opłaca się mechanicznie suszyć płytki
w roztworze chlorku ża- (np. suszarką), gdyż końcowe efekty są mar-
lazowego lub w innym. ne. Najlepiej jest zostawić płytkę na cały
Przykład płytki, dzień by emulsja całkowicie wyschła.
która powstała w ten Jeżeli płytka jest gotowa, przykładam do
sposób, przedstawiony niej foliowy wydruk płytki. Całość przykry-
jest na fotografii 4. wam wyciętym kawałkiem pleksi.
Niestety metoda ta jest Do naświetlania można wykorzystać kwar-
dość pracochłonna i nie cówkę (zazwyczaj są one stosowane do lamp Przy stosowaniu metody fotochemicznej
nadaje się do bardziej miejskich) lub, jak ja to robię ostatnio, zaku- należy pamiętać, aby na folii przedstawiony
skomplikowanych pro- pioną w Conradzie żarówkę. Naświetlam był druk lustrzany, czyli widok od strony
jektów. 3-4 minuty. Płytkę następnie wywołuję w roz- druku (jak we wkładce EdW), a nie od góry
Niektórzy zamiast tworze sody lub w specjalnym środku. Po wy- płytki (strony elementów) i tak właśnie po-
folii używają okleiny do wołaniu można pisakiem poprawić drobne winna być położona folia na warstwie miedzi
mebli, z której wycinają usterki ścieżek spowodowane kurzem lub nie- przed naświetlaniem.
odpowiedniej długości równomiernym rozprowadzeniem emulsji.
i szerokości paski i na- Nigdy nie wycinam płytki na wymiar Zbigniew Orłowski
klejają na płytkę. przed pokryciem emulsją. Płytkę wycinam Ciąg dalszy w następnym numerze EdW.
Elektronika dla Wszystkich
21
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
edw 03 s20edw 03 s20edw 03 s20edw 03 s20edw 03 s20edw 03 s56edw 03 s61edw 03 s56edw 03 s12edw 03 s13edw 03 s51edw 03 s55edw 03 s54edw 03 s68edw 03 s61więcej podobnych podstron