CHEMII POZIOM ROZSZERZONY
Punktacja
Kryteria oceniania
Uwagi suma-
Oczekiwana odpowiedz
za umiejętność -rycz-
na
Za narysowanie klatkowego modelu konfiguracji elektronów walencyjnych: Zwroty strzałek na 1
1
podpowłoce 4p
mogą być przeciw-
Eð Eð Eð Eð
ne niż na rysunku, 1
ale wszystkie muszÄ…
(4s2) (4p3)
być takie same.
Za podanie symbolu pierwiastka Y oraz wartości liczby masowej jego izotopu: 1
2
1
Symbol pierwiastka Y: C
Liczba masowa A : 13
2
Za dokończenie obu zdań: Po 1 p. za uzupeł- 2 x 1
3
1. W cząsteczce amoniaku atomowi azotu przypisuje się hybrydyzację ( sp / sp2 / sp3 nienie każdego zda-
).
nia.
2
2. Spośród ( dwóch / trzech / czterech ) zhybrydyzowanych orbitali atomu azotu jeden
jest obsadzony przez ( wiążącą / niewiążącą ) parę elektronową.
a) Za określenie stanu skupienia wodorków: 1
4
X gazowy lub gaz Y gazowy lub gaz
b) Za określenie położenia pierwiastków i wskazanie bloku energetycznego:
1
2
Pierwiastek X leży w okresie trzecim lub 3 lub III, pierwiastek Y leży w okresie piątym
lub 5 lub V
Blok energetyczny: p
1
zadaniaNumer
Za wybór i podkreślenie wzorów wszystkich substancji niejonowych: 1
5
1
CO N Na CO NaOH NO NH Cl
2 2 2 3 2 4
Za metodę rozwiązania uwzględniającą zmianę stężeń substratu A i B 1
6
1
Za obliczenia i wynik z jednostkÄ…: 3"10 3 mol«ðdm 3«ðs 1
Przykład rozwiązania:
3
c0 =0, 2 mol ×
dm-
A
3
c0 =0, 4 mol ×
dm-
B
1 1
c' = × = × 2 mol × =0,1 mol ×
c0 0, dm-3 dm-3
A A
2 2
2
Z równania reakcji wynika, że n = n , więc n zmniejszy się o 0,1 mola w 1 dm3 roztworu
A B B
3
c' =0, 3 mol ×
dm-
B
1 - - -
1 3 3
v' = ×' ×' = dm3 × × × mol × × 3 mol ×
k cA cB 0,1 mol- s 0,1 dm 0, dm
więc
mol
3 3 1
v' = × mol × ×
3 10- dm- s-
v' = 0, 003
lub
dm3 ×
s
mol
3 1
v' = 003 mol × ×-
0, dm- s
v' = 3×
10-3
lub lub
dm3 ×
s
a) Za określenie.: 1
7
(reakcja) egzotermiczna
2
b) Za ustalenie wartości i jednostki standardowej entalpii tworzenia: 1
45,94 kJ/mol lub 45,94 kJ«ðmol 1 lub H" 46 kJ«ðmol 1
Za napisanie równań reakcji: Po 1 p. za każde 3 x 1
8
równanie.
( Pt lub katalizator ,
çÅ‚ çÅ‚ çÅ‚T)
çÅ‚ çÅ‚ çÅ‚
çÅ‚
Etap 1: 4NH + 7O 4NO + 6H O
3 2 2 2
3
Etap 2: 3NO + H O "ð 2HNO + NO
2 2 3
Etap 3: HNO + NH Eð NH NO lub HNO + NH «ðH O Eð NH NO + H O
3 3 4 3 3 3 2 4 3 2
2
Za wskazanie drobin tworzących sprzężone pary: Kolejność par jest 1
9
dowolna.
H2O
OH-
Sprzężona para 1 Kwas 1: Zasada 1:
1
NH+ NH3
4
Sprzężona para 2 Kwas 2: Zasada 2:
Za podanie stosunku objętości kwasu solnego: Zdający nie musi 1
10
zapisać obliczeń
Vk 100 Vk
= = 100
lub
i działań na jednost-
Vp 1 Vp
kach, ale jeżeli obli-
czenia i działania na
Przykłady rozwiązań:
jednostkach sÄ…, to
muszą być popraw-
I sposób
ne.
Wzrost pH o 2 jednostki to zmniejszenie stężenia jonów H+ 102 = 100 razy, więc objętość
końcowa musiała być większa 100 razy lub trzeba zwiększyć objętość 100-krotnie.
1
II sposób
HCl mocny kwas, więc [H+] = c = 0,1 mol/dm3
1 HCl
pH = log [H+] = log 0,1 = log 10 1 = 1
1
pH = pH + 2 = 1 + 2 = 3, więc [H+] = 10 3 mol/dm3,
2 1 2
więc c = 10 3 mol/dm3 = 0,001 mol/dm3 i n = const,
HCl HCl
Vk 100
=
więc
Vp 1
Za metodę rozwiązania prowadzącą do powiązania szukanej z danymi Należy zwrócić 1
11 2
Za obliczenia i wynik z jednostką podany z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku: uwagę na zależność 1
wartości wyniku
mol
4,34 mol«ðdm 3 lub 4,34
dm3
końcowego
od ewentualnych
Przykład rozwiązania:
wcześniejszych za-
I sposób
okrągleń. Należy
uznać za poprawne
3
M
wszystkie wyniki,
HNO3
= 63 g«ðmol 1 c = 24,00% d = 1,14 g«ðcm 3 = 1,14«ð103 g«ðdm 3
p
będące konsekwen-
n m mr
cm = n = V =
( )
cją przyjętych przez
V M
d
zdajÄ…cego popraw-
cp × 24, 00% ×,14 × g ×
d 1 103 dm-3
nych zaokrągleń.
Ò! cm = = = 4,34 mol ×
dm-3
M × mol-1 100%
100% 63g × ×
II sposób
M
HNO3
= 63 g«ðmol 1 c = 24,00% d = 1,14 g«ðcm 3 = 1,14«ð103 g«ðdm 3
p
1 dm3 roztworu 1,14«ð103 g
100 g roztworu 24,00 g HNO
3
1140 g roztworu x
x = 273,6 g HNO
3
1 mol HNO 63 g
3
x 273,6 g
x = 4,34 mola
-
3
Ò! c =4,34 mol Å"dm
m
a) Za uzupełnienie schematu doświadczenia: Wybrane odczynni- 1
12 4
ki mogą być od-
(nadmiar) HCl (nadmiar) NaOH wrotnie przyporzÄ…d-
(aq) (aq) kowane probówkom
I i II.
I II
zawiesina świeżo wytrąconego
osadu Zn(OH)2
b) Za podanie obserwowanych zmian, np.: 1
(W obu probówkach) osad rozpuści się lub roztworzy lub zniknie.
4
c) Za napisanie równań reakcji odpowiednio do uzupełnienia schematu w części a) zadania: 2 x 1
Probówka I: Zn(OH) + 2H+ Zn2+ + 2H O
2 2
Probówka II: Zn(OH) + 2OH [Zn(OH) ]2
2 4
2
lub Zn(OH) + 2OH Zn(OH)
2 4
a) Za dokończenie równania reakcji: 1
13
Ca10(PO4)6(OH)2 + 8 H+ 10Ca2+ + 6HPO42 + 2H2O
b) Za określenie wpływu, np.: Odpowiedz typu 1
2
będzie powstawało
zmniejsza lub szkliwo wolniej ulega odwapnieniu lub hamuje proces odwapnienia szkli-
więcej/mniej szkli-
wa
wa jest niepopraw-
zwiększa lub szkliwo szybciej ulega odwapnieniu lub przyspiesza odwapnienie szkliwa
na.
Za napisanie równań reakcji elektrodowych: 1
14
Równanie reakcji katodowej: 2H O + 2e H + 2OH lub 2H O Eð H + 2OH 2e-
2 2 2 2
1
Równanie reakcji anodowej: 2Cl Cl + 2e lub 2Cl 2e-Eð Cl
2 2
lub 2Cl Eð 2Cl + 2e- (i 2Cl Eð Cl )
2
a) Za zapis równania reakcji: 1
Zapis Eð powoduje
15
utratÄ™ punktu.
2Fe3+ + Sn2+ Eð 2Fe2+ + Sn4+
b) Za zapis schematu ogniwa: 1
Pt%Sn2+, Sn4+Q%Fe2+, Fe3+%Pt
3
c) Za obliczenie SEM ogniwa podanie wartości liczbowej z jednostką: Jeśli zdający zapi- 1
sze obliczenia, to
(SEM = 0,771 V 0,151 V = )0,620 V lub 0,62 V
muszą być one po-
prawne.
5
a) Za napisanie równań procesu redukcji i procesu utleniania po 1 p. za każde równanie: 2 x 1
16
Równanie procesu redukcji:
ClO + 2H+ + 2e- Cl + H O/(x 3)
2
lub ClO + H+ + 2e- Cl + OH /(x 3)
Równanie procesu utleniania:
4
CrO2-
4
Cr(OH) + 5OH + 4H O + 3e-/(x 2)
3 2
1
b) Za uzupełnienie równania:
2Cr(OH)3 3ClO- OH- çÅ‚çÅ‚ CrO2- 3Cl-
4
+ + 4 2 + + 5H O
2
1
c) Za określenie funkcji anionów chloranowych(I): utleniacz
Za ustalenie objętości roztworu substancji B: 1
17
1
35,0 (cm3)
Za określenie barwy fenoloftaleiny, np.: 1
18
1
malinowa lub różowa
Za wybór związków: 1
19
1
Substancja A: HNO Substancja B: KOH
3
a) Za wybór odczynnika X: Jeżeli zdający błęd- 1
20 3
nie wybierze od-
K SO K SO KNO
2 4 2 3 3
czynnik w p. a),
b) Za uzupełnienie tabeli: 1
otrzymuje 0 p. za
całe zadanie.
Zaobserwowane zmiany po dodaniu wybranego odczynnika Numer probówki
Roztwór w probówce stał się zielony. II
Roztwór w probówce odbarwił się. I
6
c) Za określenie czynnika, np.: Określenie musi 1
jednoznacznie
środowisko (reakcji) lub pH środowiska (reakcji) lub odczyn środowiska (reakcji) lub pH
wskazywać na śro-
roztworu (reakcji) lub odczyn roztworu (reakcji)
dowisko reakcji (pH
roztworu).
Za określenie stopni utlenienia: Użycie cyfr arab- 1
21
skich ( 2, 2) oraz
Wzory związków organicznych CH OH HCHO HCOOH
3
zapis +II lub +2 nie
1
powoduje utraty
Stopnie utlenienia atomów węgla II 0 II
punktów.
Za napisanie równań reakcji : 2 x 1
22
Równanie reakcji I:
HC CH+ HCl H2C CH lub CH2 = CHCl
Cl
Równanie reakcji II:
(p, T, katalizator)
2
n
lub
(p, T, katalizator)
n CH2 = CHCl
n
7
Za uzupełnienie schematu reakcji: 1
23
O H
O ONa
CH2OH
C
C
2 + NaOH +
benzenokarboaldehyd alkohol sól kwasu
karboksylowego
1
lub
+
O Na
O
C
a) Za podanie nazwy systematycznej: 1
24
(kwas 2-)metylopropanowy
2
b) Za narysowanie wzoru: 1
CH
3 CH
2 CH
2 COOH
Za napisanie wzoru sumarycznego tymolu: 1
25
1
C H O lub każdy inny zapis, w którym podano właściwe liczby atomów C, H i O w dowol-
10 14
nej kolejności
8
a) Za ocenę prawdziwości zdań: 1
26
1. Karwakrol i tymol to izomery, ponieważ mają taki sam wzór sumaryczny,
P
ale różnią się wzorami strukturalnymi.
2. W cząsteczkach obu związków sześciu atomom węgla można przypisać
P
hybrydyzację sp2, a czterem atomom węgla hybrydyzację sp3.
3. CzÄ…steczki karwakrolu i tymolu sÄ… chiralne. F
2
b) Za ocenę prawdziwości zdań: 1
1. Karwakrol i tymol są fenolami, tworzą więc z roztworem chlorku
P
żelaza(III) kompleksy o charakterystycznym zabarwieniu.
2. Karwakrol i tymol nie wykazują zdolności tworzenia estrów. F
3. Karwakrol i tymol nie ulegajÄ… reakcji nitrowania. F
Za napisanie wzorów po 1 p. za każdy wzór: 2 x 1
27
Produkt organiczny reakcji I: Produkt organiczny reakcji II:
CH3
CH3 CH3
- +
OH
ONa O Na
lub
2
CH
CH CH
H3C CH3 H3C CH3 H3C CH3
9
Za uzupełnienie tabeli: za 5 popraw-
28
nych odpo-
Numer
Właściwość wiedzi
wzoru
2 p.
1. Odwodnienie (dehydratacja) tej substancji jest laboratoryjnÄ… metodÄ… otrzymywania etenu
II
4 lub 3
(etylenu).
odpowiedzi
2. ZwiÄ…zek ten ulega reakcji hydrolizy zasadowej i kwasowej.
IV
1 p.
2
3. W warunkach laboratoryjnych związek ten jest gazem o charakterystycznym zapachu, któ- 2 lub mniej
V
ry bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, tworząc roztwór o odczynie zasadowym.
odpowiedzi
4. Związek ten reaguje z wodnym roztworem NaOH, tworząc sól, a nie reaguje z kwasem
0 p.
III
solnym.
5. Addycja wody do tej substancji (wobec HgSO i H SO ) stanowi ważną metodę otrzymy-
4 2 4
I
wania etanalu.
a. Za podanie wzoru i nazwy związku X: Jeśli zdający napi- 1
29
sze poprawny wzór
CH3
i poda poprawnÄ… na-
CH3 C CH3
zwÄ™ produktu
ubocznego
OH
Wzór związku X:
(2-metylopropan-1-
olu), należy przy-
Nazwa systematyczna zwiÄ…zku X: 2-metylopropan-2-ol
znać punkt.
3
b. Za określenie typu reakcji 1 i 2: 1
Typ reakcji 1: eliminacja
Typ reakcji 2: addycja
c. Za określenie mechanizmu reakcji 2: 1
Mechanizm reakcji 2: elektrofilowy
10
Za metodÄ™ rozwiÄ…zania prowadzÄ…cÄ… do powiÄ…zania szukanej z danymi 1
30
Za obliczenia i podanie wzoru sumarycznego:C H O 1
3 6
Przykład rozwiązania:
I sposób
MC H2nO + MCH
n 2
= 1,241
MC H2nO
n
x + 14
= 1,241
x
14
2
= 0,241 Ò! x = 58
x
12n + 2n + 16 = 58
n = 3 Ò! C3H6O
II sposób
14n + 16 + 14
= 1,241
14n + 16
14
= 0,241
14n + 16
n = 3 Ò! C3H6O
11
Za uzupełnienie równań reakcji po 1 p. za każde równanie: 2 x 1
31
O
O
CH2 CH C
CH2 CH C + OH- Dð + H2O
-
-
+
NH2 O
NH3 O
2
O
O
CH2 CH C
CH2 CH C
+ H3O+ Eð + H2O
-
+
+
NH3 OH
NH3 O
Za uzupełnienie tabeli po 1 p. za każdy wzór, np.: Należy ocenić jako 2 x 1
32
poprawne wzory,
Para enancjomerów:
w których pominię-
to atomy wodoru,
np.:
2
Para diastereoizomerów:
Razem:
60
12
13
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
2011 EGZ WSTĘPNY NA AM ODP2011 EGZ WSTĘPNY NA AM ODP2011 EGZ WSTĘPNY NA AM (2)2005 EGZ WSTĘPNY NA AM ODP 22008 EGZ WSTĘPNY NA AM ODP2011 EGZ WSTĘPNY NA AM (1)2011 EGZ WSTĘPNY NA AMwięcej podobnych podstron