2010-11-23 lokalizacja umiejscowienie wielkoÅ›ci i rodzaju dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej, obiektu lub zespoÅ‚u obiektów, w okreÅ›lonym obszarze [Budner, 2004, s. 23] Termin lokalizacja może być używany w aspekcie statycznym oraz dynamicznym W aspekcie dynamicznym 2 sytuacje decyzyjne: lokalizacja ogólna i szczegółowa 1 2010-11-23 Rodzaje lokalizacji przemysÅ‚u swobodna masa surowców przemysÅ‚ precyzyjny potrzebnych do produkcji jest mniejsza niż masa produktu finalnego zwiÄ…zana masa surowców cukrownia potrzebnych do produkcji jest wiÄ™ksza niż masa produktu koÅ„cowego przymusowa wydobywanie surowców przemysÅ‚ wydobywczy jest zależne od obszaru ich wystÄ™powania Zmiana walorów i wymagaÅ„ relokacja rekonwersja (poszukiwanie nowego miejsca (poszukiwanie nowej dla dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej) dziaÅ‚alnoÅ›ci dla danej lokalizacji) 2 2010-11-23 Przedmiot lokalizacji ð produkcja mieszczÄ…ca siÄ™ w zakÅ‚adach przemysÅ‚owych, ð uprawy rolne, ð infrastruktura techniczna, ð osiedla mieszkaniowe, ð obiekty handlowe, usÅ‚ugowe i rekreacyjne. MogÄ… to być : ð pojedyncze obiekty ð grupy obiektów prowadzÄ…ce ten sam lub odmienny rodzaj produkcji/dziaÅ‚alnoÅ›ci. Uwarunkowania stopnia przydatnoÅ›ci miejsca: wewnÄ™trzne zewnÄ™trzne " Warunki naturalne " Warunki naturalne i ochrona Å›rodowiska " Warunki spoÅ‚eczno-demograficzne " Stan prawny " Struktura funkcjonalna otoczenia i relacja przestrzenna do rynków zbytu " Wyposażenie w infrastrukturÄ™ " IstniejÄ…cy sposób zagospodarowania i " Uwarunkowania prawne użytkowania " Sytuacja gospodarcza 3 2010-11-23 SkÅ‚adowe lokalizacji ð Obiekt ð Miejsce ð Cel ð Motywy (czynniki) 4 2010-11-23 Czynniki lokalizacji& . ð & warunki, które w pozytywny lub negatywny sposób oddziaÅ‚ujÄ… na funkcjonowanie w danym miejscu ð & . wyraznie zarysowywujÄ…ca siÄ™ korzyść, która pojawia siÄ™ gdy dziaÅ‚alność jest prowadzona w danym miejscu PodziaÅ‚ ze wzglÄ™du na walory użytkowe miejsca: ð Walory popytu ð Liczba konsumentów ð Zdolność nabywcza ð AÄ…czność miÄ™dzy konsumentami a miejscem danej dziaÅ‚alnoÅ›ci ð Walory zasobów ð Teren i jego zagospodarowanie ð Zasoby pracy ð UrzÄ…dzenia techniczne ð Surowce i materiaÅ‚y ð Zasoby przyrody ð Energia 5 2010-11-23 podziaÅ‚ czynników lokalizacji ð walory i zasoby Å›rodowiska przyrodniczego ð baza surowcowa (kopaliny, produkty rolnicze), ð zródÅ‚a energii, ð zasoby wodne, ð bariery ekologiczne ð czynniki techniczno-ekonomiczne ð infrastruktura techniczna, ð korzyÅ›ci aglomeracji, ð rynek zbytu, ð siÅ‚a robocza, ð zaplecze naukowo-techniczne ð czynniki spoÅ‚eczno-polityczne ð polityka paÅ„stwa, ð prawodawstwo, ð czynniki spoÅ‚eczne ð czynniki strategiczne 1. Czynniki kosztowe ð bezpoÅ›rednie koszty inwestycji ð koszty prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci ð rentÄ™ za teren, ð koszt wynajÄ™cia pomieszczeÅ„ i maszyn ð koszty pracy tzn. pÅ‚ace i zwiÄ…zane z nimi obciążenia. 2. Czynniki subiektywne, czyli niekosztowe. 6 2010-11-23 SiÅ‚a robocza Ogólne Produkcyjne Transport Energia KapitaÅ‚ Rynki zbytu Dystrybucyjne Koncentracja Organizacyjne Integracja Kooperacja Specjalne ð czynni twarde (utożsamiane z cechami mierzalnymi) ð czynniki miÄ™kkie (niemierzalne, natury psychologicznej). Ryc. Twarde i miÄ™kkie czynniki lokalizacji yródÅ‚o: W. Budner, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu 2004, s. 229, za: Dziemianowicz, 1998, s. 220 7 2010-11-23 Zmiany charakteru i wagi poszczególnego czynnika lokalizacji. " polityka paÅ„stwa " stan Å›rodowiska naturalnego " postÄ™p naukowo-techniczny " postÄ™p spoÅ‚eczno-gospodarczy " siÅ‚a robocza, jej jakość i zasoby " organizacja pracy, itp. 8 2010-11-23 Najistotniejsze czynniki lokalizacji PoczÄ…tek lat 60. XX w. Lata 90. XX w. ð Aatwość wyboru siÅ‚y roboczej ð Bliskość rynku ð PowiÄ…zania z rynkiem ð Åšrodki wspierajÄ…ce dziaÅ‚alność gospodarczÄ… ð Koszt pracy ð Możliwość nabycia nieruchomoÅ›ci ð Koszt pracy ð Kwalifikacje siÅ‚y roboczej ð Aatwość wydobycia surowców ð Bliskość autostrady Czynniki przemysÅ‚u Czynniki przemysÅ‚u high-technology tradycyjnego ð Surowce mineralne ð KorzyÅ›ci aglomeracji ð Tradycje wytwórczoÅ›ci ð SiÅ‚a robocza rzemieÅ›lniczej ð Transport ð Zaplecze naukowe ð SiÅ‚a robocza ð Warunki życia ð Rynki zbytu ð Åšrodowisko przyrodnicze i ð Infrastruktura usÅ‚ugowa 9 2010-11-23 Bariery lokalizacji przeszkody uniemożliwiajÄ…ce, ograniczajÄ…ce lub utrudniajÄ…ce prowadzenie okreÅ›lonej dziaÅ‚alnoÅ›ci w danym obszarze Postacie: I. 1. Brak okreÅ›lonego czynnika 2. Nadmiar okreÅ›lonego czynnika II. 1. odnoszÄ…ce siÄ™ do wielkoÅ›ci rzeczowych 2. OdnoszÄ…ce siÄ™ do czynników niematerialnych III. 1. obejmujÄ…ce elementy, które ksztaÅ‚tuje czÅ‚owiek 2. obejmujÄ…ce elementy, które nie zależą od woli czÅ‚owieka 10 2010-11-23 ð Bariery lokalizacji (ujÄ™cie ogólne) ð Zasobowe ð Instrumentalne instrumenty ksztaÅ‚towania przestrzennej struktury spoÅ‚eczno-gospodarczej, regulatory gospodarki przestrzennej ð prawne, ð administracyjne, ð Ekonomiczne (systemy opÅ‚at za korzystanie lub zanieczyszczanie Å›rodowiska, preferencyjne kredyty bankowe, ulgi podatkowe, opÅ‚aty produktowe) ð Bariery lokalizacji (ujÄ™cie rodzajowe) ð Naturalne (pierwotne lub wtórne) ð Demograficzne ð Infrastrukturalne ð SpoÅ‚eczne ð Polityczno-administracyjne Typy barier Kryterium podziaÅ‚u Typ bariery PrzykÅ‚ad bariery park narodowy Aatwość pokonania bezwzglÄ™dne rzeka wzglÄ™dne oddziaÅ‚ywanie jednego czynnika StopieÅ„ zÅ‚ożonoÅ›ci elementarne oddziaÅ‚ywanie splotu czynników zÅ‚ożone obejmujÄ…cyobszar gminy ZasiÄ™g przestrzenny lokalna obejmujÄ…cyobszar województwa regionalna obejmujÄ…cyobszar paÅ„stwa krajowa aktualny brak siÅ‚y roboczej WystÄ™powanie w czasie istniejÄ…ca prognozowany brak siÅ‚y roboczej potencjalna permanentny brak wody staÅ‚a sezonowy brak wody okresowa 11 2010-11-23 Zmiana siÅ‚y i zakresu oddziaÅ‚ywania barier w czasie StopieÅ„ rozwoju gospodarczego Stan zasobów naturalnych StopieÅ„ zanieczyszczenia Å›rodowiska Poziom techniczny gospodarki Cel wyboru lokalizacji ð Celem wyboru lokalizacji jest jak najkorzystniejsze umiejscowienie geograficzne dziaÅ‚alnoÅ›ci organizacji. 12 2010-11-23 ReguÅ‚a koherencji wÅ‚aÅ›ciwa dziaÅ‚alność powinna odbywać siÄ™ we wÅ‚aÅ›ciwym miejscu ð Strona aktywna reguÅ‚y koherencji lokalizacyjnej polega na poszukiwaniu przez obiekty optymalnych punktów lokalizacji ð Strona pasywna reguÅ‚y koherencji lokalizacyjnej polega na okreÅ›leniu najkorzystniejszego przeznaczenia terenu 13 2010-11-23 Schemat podjÄ™cia dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej Ludzie Pożądane walory Bariery użytkowe miejsca lokalizacyjne DziaÅ‚alność gospodarcza = motywy umiejÄ™- + Ä… zaso- instru- popytu zasobów tnoÅ›ci bowe mentalne W procesie lokalizowania porównuje siÄ™ walory lokalizacyjne z wymogami lokalizacyjnymi. Lokalizacja bÄ™dzie najkorzystniejsza, gdy wymogi i walory lokalizacyjne bÄ™dÄ… najbardziej zbieżne, najlepiej dopasowane Klimat inwestycyjny: ð polityczny (np. stabilność polityczna, dążenia kół rzÄ…dzÄ…cych, znaczenie sektora prywatnego, przywileje dla przedsiÄ™biorców) ð spoÅ‚eczny (sytuacja na rynku pracy, uwarunkowania wpÅ‚ywajÄ…ce na jakość pracy, stosunek do pracy) ð Ekonomiczny ð ekonomiczny A (sytuacja gospodarcza kraju: stabilność gospodarcza, wielkość i chÅ‚onność rynku zbytu) ð ekonomiczny B (stan instytucji i urzÄ…dzeÅ„ infrastruktury dziaÅ‚alnoÅ›ci rynkowej dla prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci na poziomie regionalnym i lokalnym: infrastruktura techniczna i infrastruktura otoczenia biznesu) ð administracyjny (zasiÄ™g wpÅ‚ywu administracji na: zakres dziaÅ‚alnoÅ›ci przedsiÄ™b., procedury zakÅ‚adania firm, szybkość dziaÅ‚aÅ„ administracyjnych) ð prawny (przepisy prawne i regulacje, rozwiÄ…zania prawne: stabilne, przejrzyste, jednorodne) Klimat = Klimat + Klimat + Klimat Biznesu ekonomiczny B spoÅ‚eczny administracyjny 14 2010-11-23 Ryzyko inwestycyjne to potencjalny stopieÅ„ zagrożenia w uzyskaniu oczekiwanych przez inwestora efektów ekonomicznych Atrakcyjność inwestycyjna 1. to odwrotność ryzyka zespół różnych form przewagi danego miejsca z uwzglÄ™dnieniem zagrożeÅ„ (tj. ryzyka) 2. to dopeÅ‚nienie ryzyka zespół różnych form przewagi i niedostatków miejsca inwestycji z pominiÄ™ciem zagrożeÅ„ Ocena : ð klimatu inwestycyjnego ð atrakcyjnoÅ›ci inwestycyjnej ð ryzyka inwestycyjnego ð rodzaju dziaÅ‚alnoÅ›ci ð udziaÅ‚u poszczególnych czynników w procesie produkcji ð organizacji i funkcjonowania przedsiÄ™biorstwa ð subiektywnego odbioru poszczególnych czynników przez inwestorów 15 zależy od: