AB 2011 12 BANK Kompendium cw

1
BANKOWOŚĆ
KOMPENDIUM
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Obszary bankowości
2
dr Adam Barembruch
Bankowość
Bankowość
korporacyjna
detaliczna
" Duże
Bankowość
Bankowość
" Osoby fizyczne przedsiębiorstwa
inwestycyjna
hipoteczna
" Osoby zamożne " Średnie
przedsiębiorstwa
" Mikroprzedsiębiorst
wa " Małe
przedsiębiorstwa
AB
Co to jest bankowość detaliczna?
3
dr Adam Barembruch
Bankowość detaliczna
Osoby fizyczne
" Pożyczanie
" Oszczędzanie
Mikroprzedsiębiorstwa
" Płatności
Osoby zamożne
" Doradztwo finansowe
" Ubezpieczanie
AB
Cechy bankowości detalicznej
4
dr Adam Barembruch
q� Cechy bankowości detalicznej:
q�pracochłonność,
q�dużo małych transakcji,
q�charakter lokalny (o wyborze banku decyduje geograficzna
bliskość banku),
q�słaba pozycja konsumenta
q� Szersze ujęcie bankowości detalicznej obejmuje również
mikrofirmy
q�Consumer finance, bancassurance, private banking
AB
Segmentacja klientów detalicznych
5
dr Adam Barembruch
Segmentacja klientów detalicznych
Osoby zamożne (private
Osoby fizyczne Mikroprzedsiębiorstwa
banking)
Klienci o wysokich
Klienci o przeciętnych
miesięcznych wpływach na
miesięcznych wpływach na
rachunek bankowy (np. 10 tys.
rachunek bankowy (np. 2 tys. Drobne firmy zatrudniające do
złotych) oraz dużych środkach
złotych) oraz niewielkich 9 osób
pieniężnych zgromadzonych na
środkach pieniężnych
rachunku bankowym (np. 200
zgromadzonych na rachunku
tys. złotych)
AB
Czynniki wpływające na bankowość
detaliczną
6
dr Adam Barembruch
q� zmiany demograficzne
q� zjawisko przejścia demograficznego;
przejście od społeczeństwa z dużą średnią liczbą urodzin, dużą śmiertelnością i
niską średnią długością życia do społeczeństwa o niskiej liczbie urodzin, niskiej
śmiertelności, i z dużą długością życia
q� wzrost wykształcenia klientów
q� wzrost bogactwa krajów rozwiniętych
załamanie państwowych systemów ubezpieczeń społecznych
rozwój konkurencyjnych dla banków funduszy instytucji parabankowych
rosnące wymagania klientów
spadek lojalności klientów
wzrost skłonności do ryzyka
q� deregulacja i liberalizacja
q� rewolucja informacyjna
q� zmiany technologiczne
q� rozwój inżynierii finansowej
AB
Czynniki wpływające na zmianę modeli zarządzania bankami LEAN BANKING odchudzanie
przedsiębiorstwa bankowego; w procesie tym wykorzystuje się wiele metod zarządzania, z
których największe znaczenie mają:
7
dr Adam Barembruch
" długoterminowe zlecenie pełnienia pewnych funkcji firmie zewnętrznej
OUTSOURCING
" wydzielenie pewnej funkcji przedsiębiorstwa za granicę do państwa o tańszej sile
OFFSHORING
roboczej, np. informacyjne centra obsługi klienta (call center)
" odchudzanie przedsiębiorstwa z nadmiernych zasobów ludzkich
OUTPLACEMENT
" produkcja, która daje coraz więcej, używając coraz mniej coraz mniej
ludzkiego umysłu, mniej urządzeń, mniej czasu i miejsca, dążąc równocześnie
LEAN PRODUCTION
coraz bardziej do zaopatrzenia klientów w dokładnie to czego chcą
" zmniejszanie się (kurczenie się) rozmiarów przedsiębiorstwa, przez eliminowanie
DOWNSIZING
procesów zbędnych, bądz mało znaczących dla głównego celu przedsiębiorstwa
" ograniczanie szczebli zarządzania w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa
DELAYERING
" fundamentalne przemyślenie od nowa i radykalne przeprojektowanie procesów
REENGINEERING
w firmie, prowadzące do przełomowej poprawy osiąganych wyników
AB
Jakie są najważniejsze trendy we
współczesnej bankowości detalicznej?
8
dr Adam Barembruch
q� Outsourcing i wirtualizacja sprzedaży produktów bankowych
q� Wzrost roli instytucji spoza sektora bankowego
q�SKOKi, pośrednicy finansowi
q� Automatyzacja bankowości detalicznej
q�standaryzacja obsługi klienta
q�automatyzacja procesów kredytowych
q� Dezintermediacja
q�(portale społecznościowe, walutomat.pl )
q� Integracja rynku bankowości detalicznej w UE
q� Kryzys?
ASYMETRIA INFORMACJI I
ZAKAÓCENIA NA RYNKACH
FINANSOWYCH (KRYZYS)
Dr Adam Barembruch
AB
Informacja i asymetria informacji
dr Adam Barembruch
Doskonała informacja Asymetria informacji
q� Na rynkach doskonale
q� Rynki o niedoskonałej
konkurencyjnych nabywcy i
informacji, gdzie jedna ze
sprzedawcy są doskonale
stron transakcji jest lepiej
poinformowani o jakości dóbr
poinformowana od drugiej
sprzedawanych na rynku oraz
nazywamy rynkami z
innych aspektach związanych
asymetryczną informacją
z przeprowadzeniem
transakcji
q� Asymetria informacji oznacza
sytuację, w której jeden
q� Rynki na których jedna lub
podmiot gospodarczy
obie strony transakcji są
posiada lepszą (tzn.
niedoinformowane nazywamy
rynkami z niedoskonałą pełniejszą i dokładniejszą)
informacją.
informację na temat danego
dobra, niż inny podmiot.
AB
Przykłady asymetrii informacji
dr Adam Barembruch
q� Nabywca polisy ubezpieczeniowej wie więcej na
temat ryzyka danego zdarzenia niż sprzedawca.
q� Właściciel używanego samochodu ma lepszą
wiedzę na temat stanu swojego samochodu, niż
potencjalny nabywca.
q�W przypadku rynku finansowego asymetria może dotyczyć
informacji na temat danego projektu inwestycyjnego (np.
związanych z nim ryzyk), w tym charakterystyki podejmującego
go przedsiębiorstwa (np. historii finansowej lub historii spłat
wcześniej zaciągniętych zobowiązań).
q�W przypadku rynku ubezpieczeniowego asymetria może dotyczyć
charakterystyki przedmiotu ubezpieczenia (np. faktycznego stanu
zdrowia pacjenta w przypadku ubezpieczeń zdrowotnych).
AB
Nagrody Nobla
dr Adam Barembruch
q� Za analizę rynków cechujących się asymetrią informacji,
która występuje w sytuacji, gdy jedni uczestnicy rynku
mają lepsze informacje niż inni, trzej Amerykanie:
q�G. A. Ackerlof z Berkeley w Kalifornii,
q�A. M. Spence z Uniwersytetu Stanford
q�J.E. Stiglitz związany z Uniwersytetem Columbia
otrzymali w 2001 r. Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii.
AB
Skutki asymetrii informacji
dr Adam Barembruch
q� Negatywna selekcja (ang. adverse selection) jest skutkiem asymetrii informacji
pojawiającym się przed udzieleniem finansowania.
q� W przypadku rynku kredytowego negatywna selekcja odnosi się do sytuacji, w której podniesienie
stopy procentowej przez banki prowadzi do pogorszenia się przeciętnej jakości projektów
inwestycyjnych, o których finansowanie starają się firmy
q� Pokusa nadużycia (ang. moral hazard) odnosi się do sytuacji, w której dwa podmioty
uzgadniają warunki umowy, jednak w trakcie jej trwania jeden z podmiotów posiadających
przewagę informacyjną podejmuje działania sprzeczne z tą umową. Na rynku finansowym
polega na:
q� wykorzystaniu przez kredytobiorcę środków z kredytu na sfinansowanie projektów o wyższym
ryzyku i niższej oczekiwanej stopie zwrotu, niż przewidziane w umowie zawartej z kredytodawcą;
q� ogłoszeniu niewypłacalności, nawet wtedy, gdy jest to związane z poniesieniem pewnego kosztu
(np. braku możliwości uzyskania kredytu w przyszłości) .
q� podejmowane w nadziei, że jego konsekwencje nie zostaną poniesione ani przez decydentów ani
przez zarządzaną instytucję, gdyż ewentualne straty pokryte zostaną przez podmiot trzeci.
Kosztowna weryfikacja stanu faktycznego
Racjonowanie kredytu
AB
Hazard moralny
dr Adam Barembruch
q� to działanie na własną korzyść ale na ryzyko innych (nie tylko
na swoje ryzyko). To nie tylko pokusa nadużycia.
q�Narasta gdy ludzie i instytucje nie ponoszą konsekwencji swoich
działań
q�Stymuluje do zachować mniej ostrożnych
q�Hazard moralny (ang. moral hazard) to jeden z coraz częściej
dyskutowanych problemów we współczesnych finansach.
Zdaniem wielu ekonomistów m.in. R. B. Myersona, laureata
Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, problem hazardu
moralnego w bankowości wydaje się być największą przyczyną
zawieruchy z 2008 r. [Myerson, 2011].
AB
Przykłady hazardu moralnego na rynkach
finansowych
dr Adam Barembruch
q� akordowy system sprzedaży, bez udziału brokerów i
sprzedawców w ryzyku kredytowym
q� nieuczciwa konkurencja polegająca na omijaniu
bezpiecznych reguł polityki kredytowej
q� sekurytyzacja, transfer ryzyka, omijanie regulacji
ostrożnościowych
q� system wynagradzania agencji ratingowych, brak
przejrzystości i nadzoru
q� audytorzy opłacani przez audytowanych
q� kontrakty menedżerskie, zarządzanie wartością w krótkim
okresie czasu
q� finansowanie bankrutujących państw
q� refinansowanie przez banki centralne hazardzistów
AB
Mechanizm rozprzestrzeniania hazardu
moralnego (prof. L. Pawłowicz)
dr Adam Barembruch
17
BANKOWOŚĆ
ELEKTRONICZNA
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Istota bankowości elektronicznej
18
dr Adam Barembruch
Forma usług oferowana przez banki, polegająca na umożliwieniu klientowi dostępu do jego
rachunku za pośrednictwem urządzeń i kanałów elektronicznych:
Komputera i internetu Telefonu Bankomatu/kiosku
Home banking, Bankowość
Bankowość
bankowość
terminalowa
telefoniczna
internetowa
Automat (IVR - Interactive voice response)
Call Center
Sms
Bankowość internetowa przez telefon
AB
Formy organizacyjne bankowość
internetowej
19
dr Adam Barembruch
q� Bankowość internetowa w czystej formie (bank bez
placówek bankowych),
q�bank oferuje kanał dystrybucji zintegrowany z innymi
kanałami sprzedaży klientom usługi poprzez telefon,
q�internet, bankomaty
q� Bankowość internetowa jako kanał dystrybucji.
Bankowość internetowa zazwyczaj nie istnieje samodzielnie lecz jest
elementem polityki dystrybucyjnej banku i uzupełnia się z innymi
kanałami.
AB
Zalety bankowości internetowej
20
dr Adam Barembruch
Dla Banku Dla Klienta
q� Internet pozwala rozszerzyć zakres
q� Atrakcyjniejsze w porównaniu z
działania banku bez konieczności
tradycyjną bankowością opłaty,
budowy nowych placówek
prowizje, oprocentowanie
bankowych
q� Wzrost satysfakcji klienta - drzwi
q� (banki mogą poprzez sieć pozyskać
banków internetowych są otwarte 24
klientów mających miejsce
zamieszkania setki kilometrów od godziny na dobę przez 7 dni w
placówek bankowych)
tygodniu
q� Sieć pozwala bankom zredukować
q� Indywidualizacja oferty i obsługi
koszty
klienta
q� (koszt transakcji w internecie
q� (klient, który kontaktuje się z
w porównaniu z tą samą transakcją
bankiem poprzez internet zostawia
w placówce bankowej jest
tam dużo danych o swoich
wielokrotnie mniejszy)
preferencjach i stylu życia)
21
PIENIDZ I STOPY
PROCENTOWE
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Definicja pieniądza
22
dr Adam Barembruch
Funkcjonalna Statystyczna
" Miernik wartości " M0 (baza monetarna) - rezerwy obowiązkowe
banków komercyjnych, rezerwy nadwyżkowe
" Środek wymiany
banków komercyjnych, obieg pieniądza
" Środek płatniczy gotówkowego
" Środek tezauryzacji " M1 - baza monetarna i depozyty na żądanie w
bankach komercyjnych
" Pieniądz światowy
(jeśli cztery pierwsze funkcje wypełnia w kraju i za " M2 - M1 i depozyty krótkoterminowe w bankach
granicą) komercyjnych
" M3 - M2 oraz depozyty średnio- i długoterminowe
w bankach komercyjnych
CECHY PIENIDZA
" L (M4) - agregat ogólnej płynności gospodarki -
" Podzielność
M3 oraz papiery wartościowe i dokumenty
" Trwałość handlowe
" Rzadkość
" Jednorodność
AB
Struktura obiegu pieniądza w Polsce w
2006 r.
23
dr Adam Barembruch
AB
Ewolucja pieniądza
24
dr Adam Barembruch
q� Pieniądz towarowy
q� Dobra konsumpcyjne i produkcyjne powszechnego użytku
Sól, bursztyn, bydło, miód, zboże, muszelki, koraliki, siekiery, noże, papierosy,
q� Metale
Zwykłe ( żelazo, cyna, miedz)
Szlachetne (srebro, złoto)
Duża wartość użytkowa, łatwość transportu, przechowywania, podzielność, trwałość,
q� Pieniądz kruszcowy (ważony, liczony)
q� Pieniądz papierowy
q� weksle handlowe (Włochy XII w), kwity depozytowe (Anglia XVIII w.), skarbowy pieniądz
papierowy, banknoty
q� Pieniądz bezgotówkowy + pieniądz elektroniczny
q� Polimetalizm system pieniężny, w którym rolę pieniądza pełniło wiele metali
q� Bimetalizm system dwukruszcowy
q� Monometalizm
q� Bilon, Moneta
q� Surogaty pieniądza?
AB
Pieniądz elektroniczny
25
dr Adam Barembruch
Definicja według Banku Rozrachunków Definicja według Europejskiego
Międzynarodowych (BIS)
Banku Centralnego (ECB)
q� Pieniądz elektroniczny: q� elektroniczny zapis wartości
pieniężnej istniejący w urządzeniu
q� jest to instrument przedpłacony
technicznym, który może być
q� umożliwia niskokwotowe transakcje
szeroko stosowany do dokonywania
q� środki pieniężne przechowywane są
płatności na rzecz podmiotów
na urządzeniu elektronicznym:
innych niż emitent, bez potrzeby
na mikroprocesorze umieszczonym
angażowania rachunków
na karcie plastikowej
bankowych, funkcjonujący jako
na specjalistycznym oprogramowaniu
opłacony z góry (przedpłacony)
instrument na okaziciela
AB
Rodzaje pieniądza elektronicznego
26
dr Adam Barembruch
q� Bazujący na technologii kart procesorowych tzw. elektroniczna portmonetka
lub wielofunkcyjne karty przedpłacone (ang. electronic purse, multipurpose
prepaid card)
q� występuje w formie oddzielnej karty lub jest umieszczona na karcie wraz z
innymi aplikacjami
q� Klient płaci za kartę przed jej otrzymaniem
q� W momencie płacenia wartość pieniężna jest redukowana
q� Sprawdzenie zawartości następuje za pomocą czytnika
q� Istnieje możliwość doładowania karty
q� Wykorzystujący specjalistyczne oprogramowanie tzw. pieniądz sieciowy
(ang. network based, sofware based product)
q� Płatność dokonywana jest na odległość
q� Do transakcji wykorzystuje się specjalistyczne oprogramowanie lub sieć (np.
Internet)
q� Jest głównie substytutem dla kart płatniczych
q� Gwarantuje większe bezpieczeństwo niż inne instrumenty płatnicze
wykorzystujące sieć
27
INDEKSY I KURS
WALUTOWY
2012-02-27
AB
Pojęcia
28
dr Adam Barembruch
Deflacja
Inflacja
Deprecjacja
Aprecjacja
AB
Inflacja w Polsce w latach 1950-2008
29
dr Adam Barembruch
AB
Pojęcia
30
dr Adam Barembruch
Dewaluacja Rewaluacja
Wskazniki miesięcznej dewaluacji w latach 90-tych
Data wprowadzenia Wskaznik (%)
14.10.1991 1,8
kurs dolara podwyższono
27.08.1993 1,6
USD/PLN = 2,8 do USD/PLN = 3, 0!!!!
13.09.1994 1,5
30.11.1994 1,4
kurs złotego obniżono
16.02.1995 1,2
08.01.1996 1,0
PLN/USD = 1/2,8 > USD/PLN = 1/3, 0
26.02.1998 0,8
17.07.1998 0,65
10.09.1998 0,5
25.03.1999 0,3
11.04.2000 -
AB
Kwotowanie walut w Polsce
31
dr Adam Barembruch
Kwotowanie bezpośrednie Kwotowanie pośrednie
q� wyrażenie w danym kraju waluty q� wyrażenie w danym kraju waluty
obcej w jednostkach monetarnych krajowej w jednostkach
waluty krajowej, monetarnych waluty obcej,
q� np. USD/PLN w Polsce q� np. PLN/USD w Polsce
AB
Waluta bazowa i waluta kwotowana
32
dr Adam Barembruch
q� Walutą bazową jest pierwsza waluta w kwotowaniu,
natomiast druga jest walutą kwotowaną (zmienną).
q�EUR/USD EUR jest walutą bazową, a USD walutą kwotowaną.
q�PLN/USD PLN jest walutą bazową, a USD walutą kwotowaną.
q� Kurs walutowy informuje, za ile bank/dealer jest skłonny
kupić lub sprzedać walutę bazową za walutę kwotowaną.
q� USD/ PLN = 3,9260 / 3,9275
q�3,9260 to kurs kupna waluty bazowej (USD) za walutę
kwotowaną (PLN) przez bank BID
q�3,9275 to kurs sprzedaży waluty bazowej (USD) za walutę
kwotowaną (PLN) przez bank - OFFER
AB
Czytanie kursów walutowych
33
dr Adam Barembruch
1. Otrzymałeś dwustronne kursy USD oraz GBP wobec walut kwotowanych przez 6 kreatorów rynku.
Jako użytkownik rynku musisz zidentyfikować najlepszy dostępny kurs:
q� GBP / USD
Dealer A 1,8905 / 15
Dealer B 1,8907 / 17
Dealer C 1,8900 / 10
Dealer D 1,8902 / 12
Dealer E 1,8903 / 13
Dealer F 1,8906 / 13
q� Któremu dealerowi sprzedałbyś GBP?
q� Któremu dealerowi sprzedałbyś USD?
1. USD / JPY
Dealer A 102,95 / 10
Dealer B 102,90 / 05
Dealer C 102,93 / 08
Dealer D 102, 92 / 07
Dealer E 102,89 / 04
Dealer F 102,91 / 06
q� Któremu dealerowi sprzedałbyś USD?
q� Któremu dealerowi sprzedałbyś JPY?
AB
Pytania problemowe i zadania&
34
dr Adam Barembruch
1. USD / CHF
Dealer A 1,1422 / 32
Dealer B 1,1420 / 30
Dealer C 1,1424 / 34
Dealer D 1,1419 / 29
Dealer E 1,1426 / 36
Dealer F 1,1423 / 33
q� Od którego dealera kupiłbyś USD?
q� Od którego dealera kupiłbyś CHF?
1. GBP / USD
Dealer A 1,8905 / 15
Dealer B 1,8907 / 17
Dealer C 1,8900 / 10
Dealer D 1,8902 / 12
Dealer E 1,8903 / 13
Dealer F 1,8906 / 16
q� Od którego dealera kupiłbyś GBP?
q� Od którego dealera kupiłbyś USD?
AB
Indeksy
35
dr Adam Barembruch
WIBOR WIBID
WIBID (warsaw interbank bid rate) - roczna stopa procentowa jaką banki zapłacą za środki przyjęte w depozyt od innych
banków, ustalane o godz 11:00,
WIBOR (warsaw interbank offered rate) - oprocentowanie po jakim banki udzielą pożyczek innym bankom, ustalane o
godz 11:00,
AB
Rodzaje transakcji jednodniowych
36
dr Adam Barembruch
q� O/N overnight
q� to termin jednodniowy Bank pożyczający pieniądze otrzymuje je w dniu
zawarcia transakcji, a zwraca w następnym dniu roboczym. Te transakcje są
bardzo popularne, a ceny lokat podlegają znacznym wahaniom. (Dni wolne od
pracy są na rynku martwe"), najmniej fortunnym dniem zaciągnięcia pożyczki
O/N jest piątek, ponieważ środki otrzymuje się na 1 dzień a płaci
oprocentowanie za 3 dni
q� T/N tom/next
q� są zawierane na jeden dzień, ale pieniądze docierają do banku biorącego
depozyt następnego dnia po transakcji, zwracane są natomiast w kolejnym
dniu roboczym,
q� S/N spot/next
q� dotyczy transakcji jednodniowych, ale bank dający lokatę przekazuje pieniądze
dopiero w drugim dniu roboczym po zawarciu umowy, a zwrotu domaga się
następnego dnia roboczego,
AB
Funkcje rynku lokat międzybankowych
37
dr Adam Barembruch
q� zarządzanie płynnością
q� jest często wykorzystywanym zródłem finansowania
wzrostu akcji kredytowej
q�( uniezależnia akcję kredytową od wielkości depozytów, tzw.
Pewne zródło finansowania akcji kredytowej
q� jest wykorzystywany jako zródło surowców potrzebnych
do wytwarzania przez banki klasycznych instrumentów
terminowych
q� zródło finansowania krótkoterminowych operacji
arbitrażowych i spekulacyjnych
AB
Spread na rynku międzybankowym
38
dr Adam Barembruch
q� Symptomem zwiększania się płynności rynku są zwężające się
spready, czyli mniejsza rozpiętość między stopami oprocentowania,
które banki oferują przyjmując depozyty, oraz stopami
oprocentowania, których banki żądają udzielając pożyczek.
q� Spread na rynku międzybankowym odzwierciedla koszty
zarządzania płynnością.
q� Im szerszy spread, tym relatywnie większe koszty zaciągania
krótkoterminowych pożyczek w porównaniu z dochodami, jakie daje
lokowanie środków na rynku.
q� Lokaty międzybankowe są wtórnym zródłem finansowego zasilania
banków.
AB
LIBOR
39
dr Adam Barembruch
LIBOR (ang. London Interbank Offered Rate) - stopa procentowa kredytów oferowanych na rynku międzybankowym w
Londynie przez 4 główne banki: Bankers Trust, Bank of Tokyo, Barclays i National Westminster. Jest ustalana o godzinie
11:00 GMT. Stanowi bazową stopę procentową dla ustalania oprocentowania kredytów i depozytów na rynku
międzybankowym
AB
EURIBOR
40
dr Adam Barembruch
EURIBOR (ang. Euro Interbank Offered Rate) - stopa procentowa kredytów w strefie euro oferowanych przez jeden bank
innemu bankowi. Jest to średnie notowanie z 57 największych banków strefy euro - ustalane przez FBE - Federation
Bancaire de L'Union Europeenne w Brukseli
41
SYSTEMY WALUTOWE
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Historia międzynarodowych systemów
walutowych
42
dr Adam Barembruch
Zestaw zasad, norm wymiany, narzędzi regulacyjnych i instytucji mających na celu
zapewnienie swobodnego transferu siły nabywczej między obszarami walutowymi,
na których cyrkulują odrębne waluty
System waluty złotej
1870-1914
System waluty sztabowo - złotej
1914-1939
System z Bretton - Woods
1944-1971
System waluty kierowanej
1971
AB
System waluty złotej
(1870 - 1914)
43
dr Adam Barembruch
q� Emisja banknotów była podporządkowana wymogowi pokrycia rezerwami złota
q� Wszystkie waluty wchodzące do tego systemu miały ustalony parytet w złocie, a
banki centralne poszczególnych krajów zobowiązywały się do zamiany po
ustalonym parytecie każdej ilości pieniądza na kruszec
q� Kursy wzajemne walut np. funta do rubla, wynikały z podzielenia ich parytetów w złocie
q� Dany kraj nie mógł arbitralnie, wbrew rynkowi ustalić parytetu wymiennego większego,
niż było to możliwe ze względu na ilość posiadanego złota
q� Istniała pełna swoboda wywozu i przywozu złota w skali międzynarodowej
q� Automatyzm złota gdy tylko parytet danej waluty był zawyżony lub zaniżony,
światowy rynek walutowy korygował odchylenia
q� Najwięcej korzyści z tego systemu odnosiła Wielka Brytania, ponieważ posiadała
największe zasoby złota, a funt szterling był główna walutą rozliczeń
międzynarodowych
q� Wybuch I wojny światowej zmusił rządy do emisji pieniądza bez pokrycia w złocie
q� Zaleta: Stałe kursy walut
q� Wada: ograniczone zasobu złota
AB
System waluty sztabowo złotej
(1914 1939)
44
dr Adam Barembruch
q� Polegał na wymianie pieniądza na złoto, jednak nie
każdej ilości, ale tylko większych kwot (równoważnych
wartości sztabek złota)
Sztabka złota regularna bryła czystego (99,99%) złota kształtu
zbliżonego do prostopadłościanu, najczęściej o wadze 1 uncji
jubilerskiej trojańskiej (31,1 gramów).
q� Podokresy
q�Okres po I wojnie światowej próby powrotu do systemu
waluty złotej
q�Wielki kryzys załamywanie się standardu złota
AB
System z Bretton Woods
(1944 1971
45
dr Adam Barembruch
q� Założenie sztywne kursy walutowe, kursy miały być sztywne względem siebie a
nie względem złota
q� Zerwanie z wymienialnością na złoto z wyjątkiem USA
q� Dolar amerykański stał się kotwicą dla innych walut i utrzymania nowego
systemu
q� teoretycznie każdy kraj powinien bronić sztywnego kursu swojej waluty względem
pozostałych walut w praktyce, wszyscy uprościli zadanie, pilnując sztywnego
kursu wobec dolara
q� Opierano się na założeniu, że skoro kurs funta do dolara będzie sztywny, i kurs franka
wobec dolara będzie sztywny, to kurs franka do funta będzie sztywny
GBP/USD sztywny
FRF/USD sztywny
GBP/FRF też sztywny
q� Skutek uprzywilejowana pozycja dolara, a następnie niekontrolowana emisja
1950 udział dolara w rezerwach walutowych wszystkich krajów na świecie wynosił 69%
1960 63 %
AB
System wielodewizowy po 1974 roku
46
dr Adam Barembruch
q� bezpośrednim następstwem rozpadu systemu z Bretton Woods było
odejście od kursów stałych i wprowadzenie przez większość krajów
ograniczonych kursów płynnych
q� proces ten przekształcił się w działania dające podstawy nowego
międzynarodowego systemu walutowego
q� zniesiono oficjalnie stałe kursy walutowe (sztywne kursy walutowe)
q� kraje zyskały swobodę wyboru reguł kursowych (kreowanie rynków zmiennych
kursów walutowych), lecz została narzucona konieczność prowadzenia polityki
kursowej zgodnie z celami MFW, którego upoważniono do nadzorowania
zgodności reguł wybranych przez poszczególne kraje
q� zniesiono zasadę ustalania parytetu walut w złocie
q� kraje powinny się powstrzymać od manipulowania kursem w celu osiągania
korzyści
47
SYSTEM WALUTOWY W UE -
WSTP
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Kryteria zbieżności z Maastricht:
48
dr Adam Barembruch
q� Kryteria pieniężne:
q� średnią stopę inflacji w ciągu roku poprzedzającego akcesję do UGW nie wyższą niż 1,5 punktu
procentowego od pułapu wyznaczonego przez średni poziom inflacji obliczony dla trzech państw o
najniższej inflacji w Unii Europejskiej,
q� średnią nominalną długoterminową stopę procentową nie wyższą niż 2 punkty procentowe od
poziomu wyznaczonego przez średni poziom odpowiednich stóp procentowych w trzech krajach o
najniższej stopie inflacji w Unii Europejskiej,
q� stabilny kurs walutowy w ciągu dwóch lat poprzedzających akcesję kraju do UGW - oznacza to
udział w mechanizmie kursowym Europejskiego Systemu Walutowego; dokładniej, dany kraj
powinien przestrzegać normalnego przedziału wahań (+/- 15%) swojej waluty w ramach
ogólnounijnego systemu ERM II, nie może również w tym czasie dokonać samodzielnej dewaluacji
własnej waluty wobec waluty innego kraju Unii Europejskiej. Może natomiast dokonać jej rewaluacji.
q� Kryteria fiskalne:
q� deficyt budżetowy mierzony w roku poprzedzającym ocenę w cenach rynkowych nieprzekraczający
3% PKB danego kraju,
q� dług publiczny w roku poprzedzającym ocenę nieprzekraczający 60% PKB danego kraju.
q� Kryterium jakościowe: (dodatkowe)
q� Warunkiem udziału w UGW jest również niezależność banku centralnego (funkcjonalna,
finansowa, osobista).
AB
Po jakim kursie powinniśmy wejść do
strefy Euro?
49
dr Adam Barembruch
Jaki kurs????? Korzyści
q� EUR/LN = 2
q� Stabilizacja gospodarki
q� EUR/LN = 4
q� Eliminacja ryzyka kursowego
q� EUR/LN = 10
q� Integracja i większa efektywność
rynków finansowych
q� PAACA 2000 PLN
q� Wyrównywanie się poziomu cen w
q� 1000 EUR
UE i wzrost konkurencyjności
q� 500 EUR
q� Likwidacja kosztów transakcyjnych
q� 200 EUR
przy wymianie walut
q� Bilet do kina 10 PLN
q� 5 EUR
q� 2,5 EUR
q� 1 EUR
50
BANK CENTRALNY I
POLITYKA PIENIŻNA
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
NBP jako bank centralny RP
51
dr Adam Barembruch
NBP Funkcje BC
q� Narodowy Bank Polski jest bankiem q� Bank emisyjny
centralnym Rzeczpospolitej Polskiej
q� Bank banków kredytodawca
q� działa na podstawie ustawy z ostatniej instancji
29.09.1997 - Ustawa o Narodowym
q� Centralny bank państwa
Banku Polskim
q� posiada osobowość prawną
q� nie podlega wpisowi do rejestru
Przedsiębiorstw Państwowych
q� nie można również ogłosić jego
upadłości (art. 2 i 58 ustawy o NBP).
AB
Podstawowy cel NBP + zadania
dodatkowe
52
dr Adam Barembruch
PODSTAWOWY CEL !!! ZADANIA
q� Do zadań NBP należy także:
q� Art. 3. 1. Podstawowym celem
q� 1) organizowanie rozliczeń pieniężnych;
działalności NBP jest utrzymanie
q� 2) prowadzenie gospodarki rezerwami
stabilnego poziomu cen, przy dewizowymi;
q� 3) prowadzenie działalności dewizowej w
jednoczesnym wspieraniu polityki
granicach określonych ustawami;
gospodarczej Rządu, o ile nie
q� 4) prowadzenie bankowej obsługi
budżetu państwa;
ogranicza to podstawowego celu
q� 5) regulowanie płynności banków oraz
NBP.
ich refinansowanie;
q� 6) kształtowanie warunków niezbędnych
dla rozwoju systemu bankowego;
q� 7) opracowywanie statystyki pieniężnej i
bankowej, bilansu płatniczego oraz
międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;
q� 8) wykonywanie innych zadań
określonych ustawami
AB
Dlaczego bank centralny powinien być
niezależny?
53
dr Adam Barembruch
q� Czynnik skłaniający rząd do dyscypliny fiskalnej, gdyż
bank centralny nie finansuje deficytu budżetowego
q� Korzystny wpływ na stabilność cen i stopę inflacji
q� Cykl polityczny i zmiany rządu nie mają wpływu na
politykę pieniężną
Partie rządzące w celu uzyskania reelekcji pobudzają koniunkturę
przed wyborami, stosując ekspansywną politykę fiskalną&
Po wyborach (lub kadencji) należy niestety zastosować restrykcyjną
politykę fiskalną, by zmniejszyć deficyt budżetowy, dług publiczny oraz
inflację.
AB
Organy NBP
54
dr Adam Barembruch
Prezes NBP RPP Zarząd
" Przewodniczy RPP, Zarządowi NBP,
" podejmowanie uchwał w sprawie udzielania
" ustala wysokość stóp procentowych
Komisji Nadzoru Finansowego oraz
bankom upoważnień do wykonywania czynności
NBP
reprezentuje NBP na zewnątrz
obrotu dewizowego
" ustala zasady i stopy rezerw
" Bierze udział w debatach
" realizowaniaezadań z zakresu polityki kursowej
obowiązkowych
ogólnoświatowych dotyczących
" okresowa wycena obiegu pieniężnego i rozliczeń
" ustala zasady operacji otwartego
zapobiegania prania brudnych
pieniężnych oraz obrotu dewizowego
rynku (skup i sprzedaż skarbowych
pieniędzy czy ich fałszowania.
papierów wartościowych oraz
" nadzorowanie operacji otwartego rynku
" W imieniu RPP przedstawia Sejmowi
panierów wartościowych NBP,
i RM kwartalne informacje o bilansie
" ocena funkcjonowania systemu bankowego
określa kursy walut, przyjmuje
płatniczym oraz roczne bilanse
sprawozdania za działalności d
" uchwalenie planu działalności i planu finansowego
należności i zobowiązań płatniczych
zarządu banku oraz określa politykę
NBP
państwa
pieniężna na rok następny))
" określenie zasad gospodarowania funduszami
" Przekazuje RPP i MF projekt założeń
" określa górne granice zobowiązań
NBP
polityki pieniężnej, opinie w sprawie
NBP z tytułu zaciąganych w
projektu ustawy budżetowej,
" uchwalenie rocznego sprawozdania z działalności
zagranicznych instytucjach
prognozy bilansu płatniczego oraz
NBP, sporządzenie bilansu NBP oraz rachunku
finansowych pożyczek i kredytów.
ustalenia Rady
zysku i strat.
" zatwierdza plan finansowy NBP oraz
" Jest on przełożonym wszystkich
" określenie zasad polityki kadrowej i płacowej w
sprawozdania z jego działalności
pracowników NBP.
NBP
AB
Prezes NBP
55
dr Adam Barembruch
q� jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej na okres 6 lat
q� zgodnie z konstytucją nie może on należeć do partii
politycznej, związku zawodowego, ani prowadzić
działalności publicznej nie dającej się pogodzić z
godnością jego urzędu.
q� ta sama osoba nie może być Prezesem NBP dłużej niż
przez dwie kolejne kadencje.
AB
Skład i cechy RPP
56
dr Adam Barembruch
Skład RPP Cechy
q� Prezes NBP jako przewodniczący
q� Posiedzenie Rady zwołuje Prezes
oraz dziewięciu członków powołanych
NBP co najmniej raz w miesiącu.
w równej liczbie przez Prezydenta RP,
Sejm i Senat.
q� Ustalenia Rady podejmowane a w
q� 3 z ramienia Sejmu
formie uchwały większością głosów
q� 3 z ramienia Senatu
przy obecności co najmniej 5
q� 3 od Prezydenta
członków, w tym Przewodniczącego
q� członkowie Rady są powoływani na 6
Rady.
lat.
q� W przypadku równej liczby głosów
q� Ponowne powołanie do składy Rady
jest niedopuszczalne, chyba że
rozstrzyga głos Przewodniczącego
poprzednie powołanie nastąpiło w
Rady.
trakcie kadencji na okres krótszy niż 3
lata (por, art. 13 1, 2 i 8 ustawa o
NBP)
AB
Zarząd NBP
57
dr Adam Barembruch
q� Działalnością Narodowego Banku Polskiego kieruje
Zarząd. W skład zarządu wchodzą: prezes NBP- jako
przewodniczący oraz 6 do 8 członków zarządu, w tym 2
wiceprezesów NBP.
q� Zarząd Narodowego Banku Polskiego realizuje uchwały
Rady Polityki Pieniężnej oraz podejmuje uchwały w
sprawach niezastrzeżonych w ustawie do wyłącznej
kompetencji innych organów banku.
58
POLITYKA PIENIŻNA I
INSTRUMENTY POLITYKI
PIENIŻNEJ
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Kreacja pieniądza przez system
bankowy
59
dr Adam Barembruch
1000 zł wpływa do systemu bankowego
Aktywa Pasywa
Bank 1
M=1000zł
1000zł Depozyt 1000zł
Rezerwy 100zł
pożycza 900zł Depozyt 1000zł
M=1900zł
Bank 2
Aktywa Pasywa
900zł Depozyt 900zł
Rezerwy 90zł
pożycza 810zł Depozyt 900zł
M=2710
Bank 3 Aktywa Pasywa
810 zł Depozyt 810zł
Rezerwy 81zł Depozyt 810zł
pożycza 729zł
M=3439
Bank 4
...
M = 1000 + 900 + 810+... =1000 [ 1+ 0.9 + 0.92 + 0.93 +... ] = 1000 (1/ 1-0.9) = 1000 � 1/0.1 = 10 000
AB
Polityka pieniężna w Polsce
60
dr Adam Barembruch
Od 1999 r. w realizacji polityki pieniężnej wykorzystuje się strategię
bezpośredniego celu inflacyjnego.
Rada Polityki Pieniężnej określa cel inflacyjny, a następnie dostosowuje poziom
podstawowych stóp procentowych NBP tak, by maksymalizować
prawdopodobieństwo osiągnięcia tego celu.
ż�Od początku 2004 r. Narodowy Bank Polski realizuje ciągły cel inflacyjny na
poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy.
NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem
inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp
procentowych rynku pieniężnego.
AB
Instrumenty polityki pieniężnej ujęcie
teoretyczne i wg NBP
61
dr Adam Barembruch
Teoria Praktyka
q� Stopy procentowe
q� Instrumenty kontroli ogólnej
Depozytowa
q� Rezerwa obowiązkowa
Referencyjna
q� Operacje otwartego rynku
Lombardowa
Warunkowe (repo i reverse repo)
q� Operacje otwartego rynku
Bezwarunkowe
Operacje podstawowe
q� Kredyt refinansowy
Operacje dostrajające
Operacje strukturalne
Kredyt lombardowy
Kredyt redyskontowy q� Rezerwa obowiązkowa
q� Operacje depozytowo kredytowe
q� Instrumenty kontroli selektywnej
Depozyt na koniec dnia
q� Oddziaływanie przez perswazję
Kredyt lombardowy
q� Polityka kursu walutowego
q� Interwencje walutowe
AB
Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej
może zależeć od:
62
dr Adam Barembruch
q� Terminów zobowiązań
q�Osoby właściciela
q�Wielkości wkładu
q� Art. 39.
q�1. Stopa rezerwy obowiązkowej może być zróżnicowana ze
względu na umowny okres przechowywania środków
pieniężnych, rodzaj waluty, a także rodzaj dokonywanych operacji
finansowych stanowiących zródło pozyskania środków.
q�2. Suma rezerw obowiązkowych nie może przekroczyć:
1) 30 % sumy środków pieniężnych, o których mowa w art. 38 ust. 2,
od wkładów na żądanie;
2) 20 % sumy środków pieniężnych, o których mowa w art. 38 ust. 2,
od wkładów terminowych.
AB
Cechy wskaznika rezerwy obowiązkowej
63
dr Adam Barembruch
q� ma natychmiastowy wpływ na podaż pieniądza
q� nie może być często zmieniany (powodowałoby to
destabilizację systemu finansowego)
q� relatywnie mało elastyczny
q� w przypadku jego podwyższenia banki o niższej, aczkolwiek
dostatecznej płynności mogą popaść w trudności finansowe
q� stosowanie oddziałuje na płynność banków bez
natychmiastowego wpływu na rynkowe stopy procentowe
q� na ogół jest to nieoprocentowana forma podatku
q� odprowadzana od wkładów niebanków w bankach
AB
Operacje otwartego rynku
64
dr Adam Barembruch
Bezwarunkowe Warunkowe
q� REPO (porozumienia odkupu)
q� transakcje bezwarunkowe
q� BC kupuje p.w. od banków komercyjnych, a
polegają na nieuwarunkowanych
te z kolei zobowiązują się do ich
ponownego nabycia w określonym terminie
zakupach (outright purchases), bądz
po określonej cenie.
na nieuwarunkowanej sprzedaży
q� Transakcje te, oznaczające faktyczne
udzielenie kredytu przez BC bankom
(outright sales) krótkoterminowych.
komercyjny
papierów wartościowych przez BC
q� Zawierane w sytuacji niedoboru płynności
sektora bankowego
q� REVERSE REPO (uwarunkowana
sprzedaż)
q� BC sprzedaje p.w. bankom z
równoczesnym zawarciem umowy ich
odkupu w określonym terminie po
określonej cenie.
q� Jest to forma lokaty pieniężnej (lokata
aukcyjna)
AB
Stopy procentowe NBP
65
dr Adam Barembruch
q� Stopa referencyjna NBP
q� określa rentowność
podstawowych operacji
otwartego rynku,wpływając
jednocześnie na poziom
krótkoterminowych rynkowych
stóp procentowych.
q� Stopa lombardowa NBP
q� wyznacza koszt pozyskania
pieniądza w NBP. Określa górny
pułap wzrostu rynkowej stopy
overnight.
q� Stopa depozytowa NBP
q� wyznacza oprocentowanie
depozytu w NBP. Określa dolne
ograniczenie dla wahań
rynkowej stopy overnight.
AB
Operacje otwartego rynku
66
dr Adam Barembruch
q� Operacje podstawowe będą standardowo przeprowadzane w sposób regularny (raz w
tygodniu),
q� z 7-dniowym z reguły terminem zapadalności.
q� na przetargach będzie obowiązywać stała rentowność na poziomie stopy referencyjnej NBP
q� z uwagi na oczekiwane utrzymywanie się nadpłynności w sektorze bankowym w 2011 r. operacje te
polegać będą na emisji bonów pieniężnych NBP.
q� Operacje dostrajające mogą zostać podjęte w celu ograniczenia wpływu zmian w
warunkach płynnościowych w sektorze bankowym na wysokość krótkoterminowych
rynkowych stóp procentowych.
q� Mogą one obejmować operacje absorbujące (emisję bonów pieniężnych NBP, transakcje reverse
repo) oraz zasilające (przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP, transakcje repo).
q� Zapadalność, rentowność oraz sposób przeprowadzania operacji są uzależnione od sytuacji
występującej w sektorze bankowym.
q� Operacje strukturalne mogą zostać przeprowadzone w celu długoterminowej zmiany
struktury płynności w sektorze bankowym.
q� Gdyby wystąpiła taka konieczność, bank centralny może przeprowadzić następujące operacje
strukturalne: emisję obligacji, zakup oraz sprzedaż papierów wartościowych na rynku wtórnym.
AB
Operacje depozytowo-kredytowe
67
dr Adam Barembruch
q� Operacje depozytowo-kredytowe mają na celu ograniczanie skali wahań
stawki rynkowej overnight. Banki uczestniczą w tych operacjach z własnej
inicjatywy.
q� Depozyt na koniec dnia pozwala na lokowanie nadwyżek środków w
banku centralnym na termin overnight. Jego oprocentowanie określa
dolne ograniczenie dla stawki rynkowej kwotowanej na ten termin.
q� Kredyt lombardowy umożliwia bankom komercyjnym zaciąganie
kredytu na termin overnight. Kredyt ten jest zabezpieczany papierami
wartościowymi, akceptowanymi przez bank centralny.
q� Jego oprocentowanie wyraża krańcowy koszt pozyskania pieniądza w
banku centralnym, co stanowi górne ograniczenie dla stawki rynkowej
overnight.
q� Ważnym elementem systemu rozliczeniowego są oferowane przez NBP
nieoprocentowane kredyty w złotych (kredyt techniczny) i w euro
(intraday credit), stanowiące zródło pozyskania środków w ciągu dnia
operacyjnego. Kredyty te są zabezpieczane papierami
wartościowymiakceptowanymi przez bank centralny.
AB
Etapy polityki kursu walutowego
Data Zmiana Typ polityki kursowej
1 stycznia 1990 roku Wprowadzenie sztywnego kursu Kurs sztywny do dolara
68
dr Adam Barembruch
walutowego 1 dolar = 9500 zl
17 maja 1991 roku Zastąpienie parytetu dolara Kurs sztywny do koszyka walut
dolar amerykański 45%, marka niemiecka 35%, funt brytyjski 10%, frank francuski 5%, frank
koszykiem 5 walut
szwajcarski 5%
14 pazdziernika 1991 roku Wprowadzenie systemu pełzającej Kurs pełzający
dewaluacji
26 lutego 1992 roku Skokowa dewaluacja złotego 12 %
27 sierpnia 1993 roku Skokowa dewaluacja złotego 8 %
16 maja 1993 roku Wprowadzenie pełzającego pasma Kurs pełzający w korytarzu
wahań (+/- 7 %) Korytarz 14 %
1995 rok Aprecjacja centralnego parytetu o 6
% ( zrównanie kursu centralnego
kursem fixingu)
26 lutego 1998 roku Rozszerzenie pasma wahań do +/- Korytarz 20 %
10 %
28 pazdziernika 1998 roku Rozszerzenie pasma wahań do +/- Korytarz 25 %
12,5 %
1 stycznia 1999 roku Zmiana koszyka walut 55% Euro i
45 % dolar
25 marca 1999 roku Rozszerzenie pasma wahań +/- 15 Korytarz 30 %
%
11 kwietnia 2000 roku Upłynnienie kursy złotego Kurs całkowicie płynny ( brak korytarza wahań)
AB
Interwencja walutowa
2010-04-09 16:46
69
dr Adam Barembruch
q� Informacja:
q� (& ) niewykluczone, że bank
centralny pojawi się w
pewnym momencie na rynku,
by wyhamować nadmierną
aprecjację złotego
q� Interwencja NBP na rynku
złotego okazała się głównym
wydarzeniem mijającego
tygodnia. Jej efektem był
dynamiczny wzrost kursu
EUR/PLN, który w ciągu pół
godziny zwyżkował o ponad 4
grosze z poziomu 3,8450.
NBP przyznał, iż dokonał
zakupu na rynku pewnej
ilości walut obcych"
AB
Podstawowe stopy procentowe NBP
70
dr Adam Barembruch
71
BANK I SYSTEM BANKOWY
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Definicja banku
72
dr Adam Barembruch
Bank - Bank - Bank w polskim prawie
mikroekonomiczny makroekonomiczny (art. 2. - Prawo
punkt widzenia punkt widzenia Bankowe)
" bank jest " banki stanowią " Bank jest osobą
przedsiębiorstwem krwiobieg prawną utworzoną
gospodarki, zgodnie z przepisami
" bank jest instytucją
odgrywają istotną ustaw, działającą na
zaufania publicznego
rolę w alokacji podstawie zezwoleń
" działalność banku
kapitału uprawniających do
polega m.in. na
(pośrednicząc wykonywania
pozyskiwaniu
pomiędzy czynności
wkładów
podmiotami bankowych
pieniężnych,
mającymi nadmiar obciążających
udzielaniu kredytów,
kapitału, a tymi które ryzykiem środki
rozliczeniach
mają niedobory powierzone pod
pieniężnych,
kapitału optymalizują jakimkolwiek tytułem
udzielaniu gwarancji.
jego wykorzystanie). zwrotnym .
AB
Czynności bankowe
73
dr Adam Barembruch
Sensu stricte Sensu largo
q� przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na
q� udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek i kredytów
żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu
konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy,
oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
q� operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których
q� prowadzenie innych rachunków bankowych,
przedmiotem są warranty,
q� udzielanie kredytów
q� wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy
q� udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych ich użyciu,
oraz otwieranie akredytyw,
q� terminowe operacje finansowe,
q� emitowanie bankowych papierów wartościowych,
q� nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
q� przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,
q� przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych
q� wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,
oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
q� wykonywanie innych czynności przewidzianych
q� prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,
wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
q� udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
q� wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją
papierów wartościowych,
q� pośrednictwo w dokonywaniu przez rezydentów przekazów
pieniężnych za granicę oraz rozliczeń w kraju z
nierezydentami.
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
74
dr Adam Barembruch
Art. 6a.
q� 1. Bank może, w drodze umowy zawartej na piśmie, powierzyć przedsiębiorcy lub
przedsiębiorcy zagranicznemu, z zastrzeżeniem art. 6d, wykonywanie wyłącznie:
q� 1) w imieniu i na rzecz banku pośrednictwa w zakresie czynności bankowych
na podstawie umowy agencyjnej, polegającego na:
q� a) zawieraniu i zmianie umów rachunków bankowych, o których mowa w art. 49
ust. 1 pkt 3, według wzoru zatwierdzonego przez bank,
q� b) zawieraniu i zmianie umów kredytu na sfinansowanie inwestycji mającej na celu
zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy w rozumieniu
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
q� c) zawieraniu i zmianie umów kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy z
dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz. 1081 oraz z
2003 r. Nr 109, poz. 1030),
q� d) zawieraniu i zmianie umów ugody w sprawie spłaty kredytów, o których mowa w
lit. b) i c),
q� e) zawieraniu i zmianie umów dotyczących ustanowienia prawnego
zabezpieczenia kredytów, o których mowa w lit. b) i c),
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
75
dr Adam Barembruch
q� f) zawieraniu i zmianie umów o kartę płatniczą, których stroną jest
konsument w rozumieniu ustawy, o której mowa w lit. c),
q� g) przyjmowaniu wpłat, dokonywaniu wypłat oraz obsłudze czeków
związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank,
q� h) dokonywaniu wypłat i przyjmowaniu spłat udzielonych przez ten bank
kredytów i pożyczek pieniężnych,
q� i) przyjmowaniu wpłat na rachunki bankowe prowadzone przez inne banki,
q� j) przyjmowaniu dyspozycji przeprowadzania bankowych rozliczeń
pieniężnych związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten
bank,
q� k) wykonywaniu innych czynności, po uzyskaniu zezwolenia Komisji
Nadzoru Finansowego,
q� 2) czynności faktycznych związanych z działalnością bankową.
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
76
dr Adam Barembruch
q� 2. Powierzenie wykonywania czynności, o którym mowa w
ust. 1, nie może obejmować:
q�1) zarządzania bankiem w rozumieniu art. 368 (& ) a w
szczególności zarządzania ryzykiem związanym z
prowadzeniem działalności bankowej, w tym zarządzania
aktywami i pasywami, dokonywania oceny zdolności
kredytowej i analizy ryzyka kredytowego,
q�2) przeprowadzania audytu wewnętrznego banku.
q� 3. Komisja Nadzoru Finansowego może udzielić bankowi
zezwolenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. k), jeżeli
powierzenie przez bank wykonywania innych czynności jest
niezbędne do prowadzenia działalności bankowej w sposób
ostrożny i stabilny lub istotnego obniżenia kosztów tej
działalności.
AB
Warunki utworzenia banku:
77
dr Adam Barembruch
q� fundusze własne
q� (dostosowane do rodzaju czynności bankowych i rozmiaru działalności). Jeden
założyciel oraz grupa założycieli może wnieść wkład pieniężny w kwocie nie
przekraczającej połowy kapitału założycielskiego,
q� pomieszczenie posiadające odpowiednie urządzenia techniczne, zabezpieczające
przechowywanie w banku wartości z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej
działalności bankowej,
q� założyciele oraz osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu dają
rękojmię prowadzenia działalności w sposób należycie zabezpieczający interesy klienta
banku,
q� co najmniej dwie osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu
posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem,
q� przedstawiony przez założycieli plan działalności banku na okres co najmniej trzyletni
wskazuje, że działalność ta będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w
banku,
AB
Funkcje banku
78
dr Adam Barembruch
Funkcje Rola banku
q� rola płatnika
q� Udział w kreacji pieniądza
q� dokonywanie płatności w imieniu
swoich klientów ;
q� Udział w społecznym podziale pracy
q� rola agenta
q� działanie w imieniu klientów w
q� Alokacja i transformacja środków
zakresie emisji papierów
wartościowych i zarządzania
q� Informacji
własnością klientów;
q� rola gwaranta
q� Wielkości sumy pieniądza
q� poparcie udzielone klientom w spłacie
ich zobowiązań;
q� Terminu
q� rola pośrednika
q� Ryzyka
q� dokonywanie transformacji
otrzymanych depozytów w kredyty
q� Miejsca
przede wszystkim dla przedsiębiorstw;
q� rola instrumentu w realizacji polityki
gospodarczej kraju
q� regulowanie podaży pieniądza
poprzez działanie banku centralnego.
AB
Instytucja kredytowa
79
dr Adam Barembruch
q� Podmiot mający swoją siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej na
terytorium jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, zwanych dalej
"państwami członkowskimi", prowadzący we własnym imieniu i na własny
rachunek, na podstawie zezwolenia właściwych władz nadzorczych,
działalność polegającą na:
q� przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod
jakimkolwiek tytułem zwrotnym i
q� udzielaniu kredytów lub na wydawaniu pieniądza elektronicznego.
80
SYSTEM BANKOWY
2012-02-27
AB
System bankowy i jego stabilność
81
dr Adam Barembruch
System bankowy Stabilność systemu bankowego
q� Całokształt instytucji bankowych q� zdolność systemu do zachowania
oraz normy określające wzajemne płynności finansowej oraz
powiązania i stosunki z otoczeniem. poszczególnych jednostek do
pokrywania strat i ryzyka z własnych
q� Podstawą do określenia sytemu
funduszy, a więc do zachowania
bankowego jest układ złożony z
wypłacalności.
banku centralnego (emisyjnego) i
banków komercyjnych.
q� System jednoszczeblowy
q� System dwuszczeblowy
AB
System bankowy
82
dr Adam Barembruch
q� według charakteru i zakresu
realizowanych zadań
q� bank centralny
q� bank komercyjny
q� banki uniwersalne
q� banki wyspecjalizowane
q� własności kapitału
Bankowy Fundusz Narodowy Bank Komisja Nadzoru
Gwarancyjny Polski Finansowego q� banki państwowe
q� banki spółdzielcze
Instytucje stabilizujące
q� banki w formie spółek akcyjnych
Instytucje tworzące rynek
Banki oddziały
q� zasięgu terytorialnego działania
q� regionalne
państwowe spółdzielcze spółki akcyjne
q� krajowe
q� międzynarodowe
AB
Zasady TBTF i TITF
83
dr Adam Barembruch
q� TBTF too big to fail zbyt duży żeby upaść
q� TITF too important to fail zbyt ważny by upaść
q�Założenie: władze nie powinny dopuścić do upadłości banku
o kluczowym znaczeniu dla gospodarki
q�Doktrynę można rozszerzyć na inne dziedziny gospodarki (
np.. Kopalnie)
q�Proces budowy jednolitego europejskiego rynku
finansowego powoduje, że udzielanie pomocy przestaje być
domeną wyłącznie władz krajowych
q�Konieczne jest ustalenie uniwersalnych zasad postępowania
Przejrzyste kryteria i równość dostępu do pomocy
AB
Modele sektora bankowego
84 dr Adam Barembruch
Cecha ANGLOSASKI NIEMIECKO-JAPOCSKI
Rodzaj rynku- Kapitałowy i pieniężny, anonimowy; Kredytów, zintegrowany;
finansowanie finansowanie gł. wewnętrzne, nacisk na finansowanie zewnętrzne oparte
krótkookresowe pasywne stosunki między na indywidualnie negocjowanych kredytach
instytucjami finansowymi i przedsiębiorstwami bankowych o stałym oprocentowaniu, nacisk na
niefinansowymi, długookresowe , aktywne bliskie stosunki
brak udziału banków w kapitale między instytucjami finansowymi
przedsiębiorstwa i przedsiębiorstwami, udział banków
w kapitale przedsiębiorstw.
Rodzaje banków Specjalistyczne Uniwersalne
Typy i rola Wysoka specjalizacja instytucji, banki Niski stopień specjalizacji, banki nastawione na
Instytucji zorientowane na krótkoterminową działalność długookresową działalność pożyczkową,
Finansowych pożyczkową, duża skłonność do tworzenia niższa skłonność do tworzenia innowacji
innowacji finansowych finansowych
Polityka Nacisk na kontrolę podaży pieniądza, operacje Nacisk na kontrolę akcji kredytowej banków,
Pieniężna otwartego rynku kredyt refinansowy
Mechanizm Transfer debetowy (czeki), izby rozliczeniowe Transfer kredytowy (giro), poczta
płatniczy
AB
Wady i zalety modeli systemu finansowego
85
dr Adam Barembruch
Model anglosaski Model niemiecko-japoński
q� Zalety
q� Zalety
q� Finansowanie podmiotów w oparciu
q� Nadanie kluczowej roli rynkom akcji i
o umowy kredytowe
obligacji spółek
q� Krzyżowanie udziałów kapitałowych
q� Sprzyjanie działaniu inwestorów
q� Stymulowanie powstawanie silnych
instytucjonalnych
banków uniwersalnych
q� Pobudzanie innowacji finansowych
q� Wady
q� Wady
q� Niedostateczne rozszerzenie
q� Oparcie się na anonimowym rynku
wachlarza instrumentów
p.w. finansowych
q� Opóznienia we wprowadzaniu
q� Nastawienie na częste zmiany
transakcji
partnerów transakcji
q� Mniejsza odporność na konkurencję
q� Duża formalizacja transakcji
instytucji parabankowych
86
KRAJOWE I ZAGRANICZNE
OPERACJE BANKOWE
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Tradycyjny podział operacji bankowych
(ze względu na przedmiot operacji)
87
dr Adam Barembruch
q� operacje bierne = pasywne (depozytowe)
q�Działalność depozytowa
q�Emisja papierów wartościowych
q�Depozyty międzybankowe
q� operacje czynne = aktywne (kredytowe)
q�Działalność kredytowa
q�Inwestycje w papiery wartościowe
q�Lokaty międzybankowe
q� operacje rozliczeniowe = pośredniczące (obsługa obrotu
płatniczego)
AB
Klasyfikacja operacji bankowych
88
dr Adam Barembruch
Gotówkowe Bezgotówkowe
q� Dowód wpłaty q� Polecenie przelewu
Zlecenie stałe
q� Polecenie wypłaty
q� Polecenie zapłaty
q� Czek gotówkowy
q� Czek rozrachunkowy
q� Karta bankomatowa
q� Karty płatnicze
Akredytywa dokumentowa
Inkaso dokumentowe
Weksel
Rozliczenie saldami
AB
Karty płatnicze
89
dr Adam Barembruch
Wstępnie
Wstępnie
Obciążenio
Obciążenio
Debetowe Kredytowe przedpłacon
Debetowe Kredytowe przedpłacon
we
we
e
e
PAY NOW PAY LATER
PAY NOW PAY LATER
PAY LATER
PAY LATER
PAY BEFORE
PAY BEFORE
AB
Polecenie zapłaty
90
dr Adam Barembruch
q� stanowi udzieloną bankowi dyspozycję wierzyciela
obciążenia określoną kwotą rachunku bankowego
dłużnika i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela.
q� dyspozycja wierzyciela oznacza równocześnie jego
zgodę na cofnięcie przez bank dłużnika obciążenia
rachunku dłużnika i cofnięcie uznania rachunku
wierzyciela w przypadku dokonanego przez dłużnika
odwołania polecenia zapłaty
AB
Przeprowadzenie rozliczeń poleceniem
zapłaty jest dopuszczalne pod warunkiem:
91
dr Adam Barembruch
q� posiadania przez wierzyciela i dłużnika rachunków w bankach, które zawarły porozumienie w sprawie
stosowania polecenia zapłaty, określające w szczególności: zakres odpowiedzialności banków
wykonujących polecenie zapłaty, przyczyny odmowy wykonania polecenia zapłaty przez bank dłużnika,
procedury dochodzenia wzajemnych roszczeń banków, wynikających ze skutków odwołania polecenia
zapłaty przez dłużnika, wzory jednolitych formularzy oraz zasady wykonywania przez banki poleceń
zapłaty za pomocą elektronicznych nośników informacji,
q� udzielenia przez dłużnika wierzycielowi zgody do obciążania rachunku dłużnika w drodze polecenia
zapłaty w umownych terminach zapłaty z tytułu określonych zobowiązań,
q� zawarcia pomiędzy wierzycielem a bankiem prowadzącym jego rachunek umowy w sprawie
stosowania polecenia zapłaty przez wierzyciela, zawierającej w szczególności: zgodę banku na
stosowanie polecenia zapłaty przez wierzyciela, zasady składania i realizowania poleceń zapłaty, zgodę
wierzyciela na obciążenie jego rachunku kwotami odwoływanych poleceń zapłaty wraz z odsetkami, o
których mowa w ust. 7, zwróconymi dłużnikowi w związku z odwołaniem polecenia zapłaty oraz zakres
odpowiedzialności wierzyciela i banku,
że maksymalna kwota pojedynczego polecenia zapłaty nie przekracza równowartości, przeliczonej na
złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu kwartału
poprzedzającego kwartał, w którym dokonywane jest rozliczenie pieniężne:
q� 1 000 euro - w przypadku gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna niewykonująca działalności gospodarczej,
q� 50 000 euro - w przypadku pozostałych dłużników.
AB
Odwołanie polecenia zapłaty
92
dr Adam Barembruch
q� Dłużnik może odwołać pojedyncze polecenie zapłaty, w banku
prowadzącym jego rachunek, w terminie:
q� 30 dni kalendarzowych od dnia dokonania obciążenia rachunku bankowego - w
przypadku gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna niewykonująca działalności
gospodarczej,
q� 5 dni roboczych od dnia dokonania obciążenia rachunku bankowego - w
przypadku pozostałych dłużników.
Odwołanie polecenia zapłaty przez dłużnika zobowiązuje bank dłużnika do
natychmiastowego uznania rachunku bankowego dłużnika kwotą odwołanego
polecenia zapłaty.
q� Uznanie rachunku dłużnika następuje z datą złożenia odwołania polecenia
zapłaty, z obowiązkiem naliczenia - od dnia obciążenia rachunku dłużnika
kwotą odwołanego polecenia zapłaty - odsetek należnych dłużnikowi z
tytułu oprocentowania rachunku bankowego.
AB
Historia i definicja weksla
93
dr Adam Barembruch
Historia Definicja
q� Prawo wekslowe w miastach polskich
q� Weksel jest papierem
w XII i XIII wieku rozwijało się
wartościowym, posiadającym cechy
początkowo jako prawo zwyczajowe
ściśle przez prawo określone w
q� 1775 częściowa kodyfikacja w
którym wystawca
Konstytucji
q� Trzy odrębne systemy ustawodastw q� albo sam przyrzeka zapłatę
wekslowych francuskie, niemieckie i
określonej sumy pieniężnej
angielskie
q� albo poleca zapłatę osobie trzeciej
q� 1912 konwencja Haska
q� Wystawca przyjmuje bezwarunkową
q� 1930 konwencja Genewska
odpowiedzialność za zapłatę weksla
i poddaje się wszelkim rygorom
prawa wekslowego
q� Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 roku
PRAWO WEKSLOWE (Dz. U. Nr 37,
poz 282)
AB
Cechy zobowiązania wekslowego
94
dr Adam Barembruch
q� jest samoistne, czyli niezależne od przyczyny powstania
tego zobowiązania;
q� prawa zawarte w wekslu można przenosić na inne
osoby, tzn. otrzymując weksel od jednego kontrahenta,
posiadacz weksla może regulować nim zobowiązanie
wobec innych partnerów handlowych; indosowanie
q� przy zobowiązaniu wekslowych występuje tzw.
odpowiedzialność solidarna osób podpisanych na
wekslu;
q� tryb egzekwowania należności wekslowych jest szybki i
uproszczony, wykorzystuje tzw. rygor wekslowy
AB
Ustawowe elementy weksla
95
dr Adam Barembruch
q� 1. Nazwa "weksel" w samym tekście dokumentu w języku, w jakim go wystawiono.
q� 2. Przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej.
q� Bezwarunkowe - tzn. bez jakichkolwiek warunków. Np. "zapłacę po otrzymaniu kredytu", "zapłacę po otwarciu
konta przez Bank". W razie rozbieżności między sumą napisaną słownie lub zapisaną cyframi liczy się ta
napisana słowami.
q� 3. Oznaczenie terminu płatności.
q� 4. Oznaczenie miejsca płatności.
q� Miejsce płatności w rozumieniu - miejscowość. To wystarczy, może być zawężone do adresu .
q� 5. Nazwisko osoby, na której rzecz (piszemy gdy nie chcemy by weksel był zbyty przez indos) lub na
której zlecenie (gdy zgadzamy się na indosowanie) zapłata ma być dokonana.
q� Może to być osoba fizyczna lub prawna. Nazwiskiem osoby prawnej jest jej nazwa, może być skrócona,
zwyczajowo używana. Najważniejsze jest by był określony jej status prawny (Sp. z o.o., S.A. itd.).
q� 6. Oznaczenie miejsca i daty wystawienia weksla.
q� Data ma bardzo duże znaczenie, decyduje o tym, czy podpisani na wekslu mieli w tym czasie zdolność do
zaciągania zobowiązań, czy żyli, czy mieli pełnomocnictwa do reprezentowania osoby prawnej.
Nieporozumieniem jest, że od tej daty liczy się trzyletni okres przedawnienia dochodzenia roszczeń z weksla.
Przedawnienie liczy się od daty płatności weksla.
q� 7. Podpis wystawcy weksla
q� Podpis musi być naniesiony własnoręcznie (dotyczy to wszystkich podpisów na wekslu) i to wystarcza, może być
nieczytelny, ale taki jak używany zwyczajowo, jeśli obok nazwisko jest wydrukowane lub odciśnięte pieczęcią, to
polepsza czytelność i jest pomocne w dochodzeniu roszczeń. W wypadku osoby prawnej musi być wydrukowana
lub odciśnięta pieczęcią nazwa firmy wraz z jej statusem prawnym.
AB
Obligatoryjne elementy weksla
trasowanego
96
dr Adam Barembruch
Słowo weksel
Bezwarunkowe
oznaczenie daty i
polecenie zapłaty
miejsca wystawienia
Oznaczenie
weksla
Suma wekslowa
terminu
płatności
Oznaczenie
remitenta
Suma
wekslowa
słownie
Oznaczenie
rodzaju weksla
Miejsce
Podpis
płatności
Domicyliat
wystawcy
Nazwisko/nazwa
trasata
AB
Kiedy weksel może być płatny?
97
dr Adam Barembruch
q� Art. 33. Weksel może być płatny:
q�za okazaniem
Płatny za okazaniem, tzw. płatny na żądanie na ogół w ciągu roku od
dnia wystawienia, ale może to wydłużyć wystawca);
q�w pewien czas po okazaniu
Płatny w pewien czas po okazaniu - weksel podlega wizowaniu, o czym
wzmiankę umieszcza się na wekslu, np. widziałem i data od tego
momentu biegnie termin zapłaty;
q�w pewien czas po dacie
Płatny w pewien czas po dacie, np.. 10 dni po dacie wystawienia;
q�w oznaczonym dniu
q� Inne określenie terminu płatności lub kilku terminów
powoduje nieważność weksla.
AB
Weksel kaucyjny
98
dr Adam Barembruch
q� Definicja:
q�Dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy weksla z
zamiarem zaciągnięcia zobowiązania wekslowego.
q�Z punktu widzenia banku celowe jest umieszczanie na wekslu
daty jego wystawienia i miejsca płatności
zabezpiecza obroty gospodarcze, pożyczkę lub kredyt.
Składamy jako kaucję
nie służy on do obrotu, w przeciwieństwie do weksla płatniczego.
jest to najbardziej popularny rodzaj weksla.
przeważnie wystawiany jest jako weksel niezupełny, nazywany inaczej
"wekslem kaucyjnym in blanco".
w skrajnych przypadkach jest to "goły" blankiet z podpisem.
AB
Co może zawierać deklaracja wekslowa?
99
dr Adam Barembruch
q� warunki, od spełnienia których zależy prawo wypełnienia
weksla,
q� określenie kwoty, na którą weksel może być wypełniony (w
sposób bezpośredni lub opisowy),
q� określenie rodzaju terminu płatności, jakim weksel może być
opatrzony.
q�Deklaracja może też zawierać upoważnienie do wpisania przez
wierzyciela wskazanych klauzul wekslowych ( bez protestu lub
bez kosztów , domicyliatu, waluty) oraz innych upoważnień i
wskazań co do wypełnienia weksla.
q�Brak pisemnego porozumienia co do uzupełnienia weksla
upoważnia posiadacza weksla do uzupełnienia go tylko jego
ustawowymi elementami.
q� Deklaracja wekslowa nie jest warunkiem ważności weksla.
100
CZEK
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Definicja czeku
101
dr Adam Barembruch
q� to pisemna dyspozycja wystawcy czeku ( trasanta),
udzielona bankowi prowadzącemu jego rachunek (
trasatowi), aby ten obciążył jego rachunek kwotą, na
którą czek został wystawiony, oraz wypłacił tę kwotę
osobie wskazanej na czeku ( czek imienny) lub
okazicielowi ( czek na okaziciela)
AB
Ustawowe elementy czeku
102
dr Adam Barembruch
q� Art. 1. Czek zawiera:
q�nazwę czek w samym tekście dokumentu, w języku, w
jakim go wystawiono
q�polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy
pieniężnej
q�oznaczenie miejsca płatności
q�oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku
q�podpis wystawcy czeku
q� Art. 28. Czek jest płatny za okazaniem. Wszelką
wzmiankę przeciwną uważa się za nienapisaną.
AB
Terminy ważności czeku
103
dr Adam Barembruch
q� 10 dni, w przypadku czeków krajowych,
q� 20 dni, jeżeli czek wystawiono w innym kraju, niż kraj, w
którym jest płatny, ale miejsca wystawienia i płatności
położone są w tej samej części świata,
q� 70 dni, jeżeli miejsca płatności i wystawienia czeku
znajdują się w różnych krajach, położonych w różnych
częściach świata.
104
AKREDYTYWA
DOKUMENTOWA W
ROZLICZENIACH
ZAGRANICZNYCH
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Schemat akredytywy potwierdzonej
105
dr Adam Barembruch
1.Kontrakt
Eksporter Importer
5. Wysyłka towaru i i
zebranie dokumentów
6. Przekazanie dokumentów 2. Wniosek o
zgodnych z warunkami otwarcie akredytywy
akredytywy
7. Zbadanie dokumentów, płatność
10. Wydanie
4. Informacja o otwarciu
dokumentów
akredytywy
8. Zawiadomienie o realizacji
akredytywy i przekazanie
dokumentów
Bank eksportera Bank importera
3. Informacja o otwarciu
9. Płatność
akredytywy
AB
Rodzaje akredytyw: charakter zobowiązania
banku otwierającego akredytywę:
106
dr Adam Barembruch
q� odwołalna
q� wymaga wyraznego wskazania, że jest odwołalna
q� nie stanowi prawnie wiążącego zobowiązania banku otwierającego
wobec beneficjenta akredytywy
q� może być zmieniona lub anulowana przez bank otwierający w każdym
momencie bez uprzedniego zawiadomienia beneficjenta;
q� nieodwołalna
q� stanowi ostateczne, wiążące zobowiązanie banku otwierającego wobec
beneficjenta, jeśli zostaną dopełnione warunki akredytywy.
q� nie musi wyraznie wskazywać, że jest nieodwołalna
q� w przypadku braku wskazania, że akredytywa jest odwołalna, będzie
uważana za nieodwołalną
q� nie może być zmieniona lub anulowana bez zgody wszystkich
zainteresowanych w niej stron
q� akredytywy nieodwołalne dzielimy na potwierdzone i nie potwierdzone
AB
Rodzaje akredytyw
ze względu na rolę banku pośredniczącego
107
dr Adam Barembruch
q� potwierdzona
q� potwierdzenie odbywa się na zlecenie banku otwierającego, zaś bank
pośredniczący, oprócz zwyczajowych czynności awizowania akredytywy
beneficjentowi, podejmuje w stosunku do niego swoje własne, ostateczne i
wiążące zobowiązanie na warunkach identycznych z warunkami akredytywy.
q� Bank pośredniczący, który dał potwierdzenie, rozlicza beneficjenta we własnym
imieniu dlatego jego własne rozliczenia z bankiem otwierającym w niczym nie
dotyczą beneficjenta akredytywy.
q� Bank potwierdzający ma obowiązek zapłaty za prezentowane dokumenty przed
otrzymaniem swojej należności od banku otwierającego, nawet w przypadku
pokrycia ze strony tego banku;
q� nie potwierdzona awizowana
q� rola banku pośredniczącego ogranicza się jedynie do zawiadamiania
beneficjenta o otwarciu na jego rzecz akredytywy i przekazaniu mu jej treści;
q� nie potwierdzona negocjacyjna
q� bank pośredniczący otrzymuje zlecenie awizowania akredytywy oraz zlecenie
zapłaty za dokumenty prezentowane mu przez beneficjenta.
AB
Inne rodzaje akredytyw
108
dr Adam Barembruch
Eksportowa i importowa Przenośna i nieprzenośna
q� Akredytywa nieprzenośna to taka,
q� Z punktu widzenia banku
do której realizacji i podjęcia zapłaty
akredytywa otwierana na zlecenie
jest upoważniony jeden określony
polskiego importera jest akredytywa
beneficjent.
importową, a akredytywa
q� Akredytywa przenośna to taka, w
realizowana w polskim banku przez
której bank pośredniczący,
naszego eksportera akredytywą
występujący w roli banku
eksportową.
przenoszącego, może postawić w
q� Akredytywa, którą dany bank
całości lub w części do dyspozycji
otwiera, jest nazywana akredytywą jednej lub kilku osób, zwanych
wtórnymi beneficjentami.
własną, a akredytywa, którą awizuje,
Przeniesienia akredytywy bank
negocjuje czy potwierdza
dokonuje na zlecenie pierwotnego
akredytywą obcą.
beneficjenta.
AB
Inne rodzaje akredytyw
109
dr Adam Barembruch
q� Akredytywa w formie listu kredytowego
q� awizowana z pominięciem banku pośredniczącego i przesyłana bezpośrednio
beneficjentowi przez bank otwierający akredytywę, upoważnia ona beneficjenta do
wystawienia traty ciągnionej na bank otwierający, akredytywa tego typu jest
nieodwołalna;
q� Akredytywa rewolwingowa (odnawialna)
q� ma zastosowanie przy sukcesywnych powtarzalnych dostawach jednolitego towaru w
ciągu dłuższego okresu czasu. Ogólna kwota akredytywy, zwana pułapem, obejmuje
kwotę kontraktu, natomiast kwota częściowa, postawiona do dyspozycji beneficjenta,
zwana nawiązką, określa wartość jednej dostawy. Akredytywa może być odnawiana w
odniesienie do: czasu- ważna jest do określonej kwoty, w pewnym ustalonym okresie
czasu; wartości- kwota każdej kolejnej nawiązki stawiana jest do dyspozycji beneficjenta
dopiero po całkowitej realizacji nawiązki poprzedniej, w określonym terminie ważności;
q� Akredytywa typu back-to-back (wiązana)
q� wpływy z akredytywy eksportowej zabezpieczają płatności dla otwarcia akredytywy
importowej, akredytywa tego typu występuje przy realizacji transakcji reeksportowych,
stosowana jest, gdy akredytywa pierwotna nie jest przenośna lub kiedy dostawca
eksportera nie chce zaakceptować przeniesienia akredytywy.
q� Cała istota zastosowania takiego typu akredytywy sprowadza się do tego, aby wpływy z
akredytywy eksportowej pokrywały wypłaty akredytywy importowej;
AB
Inne rodzaje akredytyw
110
dr Adam Barembruch
q� Akredytywa zaliczkowa
q� zawiera specjalną klauzulę, która upoważnia bank awizujący lub
potwierdzający akredytywę, na wyrazne zlecenie i wyłączne ryzyko
zleceniodawcy lub banku otwierającego, do wypłaty zaliczki
beneficjentowi przed prezentacją dokumentów, w zamian za zwykłe
pokwitowanie. Można tutaj wyróżnić dwa rodzaje akredytyw
zaliczkowych:
z czerwoną klauzulą - bez zabezpieczenia rzeczowego wypłaconej zaliczki,
z zielona klauzulą- z zabezpieczeniem rzeczowym wypłaconej zaliczki;
q� Akredytywa typu stand-by
q� inaczej akredytywa zabezpieczająca, charakterem przypomina
gwarancję bankową. W treści takiej akredytywy zawarte jest
zobowiązanie banku otwierającego do zapłaty określonej w akredytywie
sumy pieniężnej na pierwsze żądanie beneficjenta, w przypadku, gdy
zleceniodawca akredytywy nie wywiąże się z podjętych zobowiązań
kontraktowych.
111
INKASO DOKUMENTOWE
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Na czym polega inkaso dokumentowe?
112
dr Adam Barembruch
q� Polega na wydaniu przez bank importerowi dokumentów
reprezentujących towar w zamian za zapłatę lub
spełnienie przez niego innego świadczenia określonego
przez zleceniodawcę inkasa
q�Zapłata avista
q�Akceptacja weksli
q�Wystawienie weksli trasowanych
q� Bank inkasuje zatem należność od importera i wydaje w
zamian dokumenty.
AB
Schemat inkasa dokumentowego
113
dr Adam Barembruch
1.Kontrakt
Eksporter Importer
2. Wysyłka towaru i i
zebranie dokumentów
3. Przekazanie dokumentów wraz 6 . Płatność w
z instrukcją inkasa zamian za dok.
8. Płatność
5. Wezwanie do
zapłaty
4. Przekazanie instrukcji
inkasowej
Bank eksportera Bank importera
7. Płatność
AB
Rodzaje inkasa
114
dr Adam Barembruch
Ze względu na prezentowane
Ze względu na rodzaj transakcji
dokumenty
q� inkaso bezdokumentowe (proste, q� importowe
finansowe)
q� przedmiotem są dokumenty
dotyczące importowanego
q� dotyczy wyłącznie dokumentów
towaru przedstawione przez bank
finansowych.
zleceniodawcy lub bezpośrednio
q� Zalicza się do nich tratę, weksel
przez zleceniodawcę inkasa.
własny i czek;
q� eksportowe
q� inkaso dokumentowe
q� przedmiotem są dokumenty
q� jego przedmiotem są: dokumenty
dotyczące wyeksportowanego
handlowe wraz z dołączonymi
towaru/usługi, przedstawionego
dokumentami finansowymi (trata)
przez krajowego podawcę
lub wyłącznie dokumenty handlowe.
AB
Rodzaje inkasa dokumetowego
115
dr Adam Barembruch
q� Inkaso gotówkowe (a vista)
q�Inkaso dokumentowe gotówkowe typu D/P
występuje wtedy gdy bank wydaje importerowi dokumenty dotyczące
towaru po dokonaniu przez niego zapłaty;
q�Inkaso akceptacyjne D/A
ma charakter terminowy i oznacza, że bank inkasujący wyda
importerowi dokumenty reprezentujące towar w zamian za akcept
weksla ciągnionego. Płatność następuje w uzgodnionym uprzednio
terminie. Importer może zatem dysponować towarem, natomiast
eksporter uzyskuje zabezpieczenie płatności w postaci zaakceptowanej
traty;
q�Inkaso dokumentowe gotówkowe typu C/D
polega na wydaniu dokumentów reprezentujących towar w zamian za
zapłatę w gotówce;
116
FAKTORING I FORFAITING
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Faktoring definicja i przedmiot
117
dr Adam Barembruch
Definicja Przedmiot faktoringu
q� Jest to nabycie przez faktora q� krótkoterminowe wierzytelności
wierzytelności handlowej przed wynikające z umów dostawy,
terminem jej płatności, z sprzedaży lub o świadczenie usług.
potrąceniem opłaty na rzecz faktora,
q� Przedmiotem faktoringu nie mogą
bez przejęcia ryzyka wypłacalności
być wierzytelności niezbywalne!!!!
dłużnika lub z przejęciem takiego
ryzyka
AB
Podmioty uczestniczące
118
dr Adam Barembruch
FAKTOR - bank
nabywający
wierzytelność
DAUŻNIK FAKTORANT -
FAKTORINGOWY sprzedawca lub
- klient faktoranta dostawca
nabywający od towarów albo
niego towar lub usług zbywający
usługę wierzytelność
AB
Ze względu na podmiot, który przejmuje
ryzyko wypłacalności:
119
dr Adam Barembruch
Faktoring pełny Faktoring niepełny
q� faktoring pełny (właściwy) q� faktoring niepełny (niewłaściwy)
q� jest to sprzedaż faktorowi q� to sprzedaż faktorowi przez
wierzytelności handlowej przez faktoranta wierzytelności handlowej
faktoranta z przejęciem przez bez przejścia na faktora ryzyka
faktora ryzyka wypłacalności wypłacalności dłużnika.
dłużnika tzn. w momencie zawarcia
umowy faktoringowej pełne ryzyko
wypłacalności dłużnika
faktoringowego przejmuje faktor.
AB
Forfaiting
120
dr Adam Barembruch
Definicja Przedmiot
q� Jest to nabycie przez instytucję q� Mogą być średnio-lub
forfaitingową średnio- lub długoterminowe wierzytelności
długoterminowej wierzytelności wynikające z umów dostawy,
handlowej przed terminem jej sprzedaży lub świadczonych usług.
płatności, z pobraniem na rzecz
q� Przedmiotem forfaitingu mogą być
instytucji forfaitingowej odsetek
w zasadzie wyłącznie wierzytelności
dyskontowych, z przejęciem ryzyka
już istniejące i niewymagalne.
wypłacalności dłużnika
121
DZIAAALNOŚĆ KREDYTOWA
BANKU
PROCEDURY KREDYTOWE
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Istota kredytu i pożyczki
122
dr Adam Barembruch
Kredyt Pożyczka
q� Kredyt umowa, na podstawie q� Pożyczka umowa, na mocy której
której bank zobowiązuje się oddać bank zobowiązuje się przenieść na
kwotę środków pieniężnych na własność pożyczkobiorcy określoną
określony czas i cel do dyspozycji ilość pieniędzy, a pożyczkobiorca
kredytobiorcy, a kredytobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą
zobowiązuje się do korzystania z ilość pieniędzy oraz zapłacić odsetki
niej na warunkach oznaczonych w
umowie, do zwrotu kwoty kredytu
wraz z odsetkami w oznaczonych
terminach spłaty oraz zapłaty
prowizji od udzielonego kredytu.
AB
USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY
(Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r.)
Tytuł XIX. POŻYCZKA
123
dr Adam Barembruch
q� Art. 720. ż 1. (269) Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na
własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do
gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość
rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
q� ż 2. (270) Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona
pismem.
q� Art. 721. Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli
zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie
przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej
strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.
q� Art. 722. Roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z
upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.
q� Art. 723. Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić
pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.
q� Art. 724. Jeżeli rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę mają wady, dający pożyczkę
obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach
nie zawiadomił go o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się w wypadku, gdy biorący mógł z
łatwością wadę zauważyć.
q� Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku
rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego
Banku Polskiego (odsetki maksymalne).
AB
Różnice między kredytem a pożyczką
124
dr Adam Barembruch
Kredyt Pożyczka
q� bank nadal jest właścicielem q� własność zostaje przeniesiona na
środków pieniężnych; pożyczkobiorcę;
q� określony cel, bank ma prawo q� nie ma wymogu określania jej celu;
kontroli zgodności wykorzystywania
q� zawierana na piśmie, gdy jej
kredytu z tym celem;
wartość > 500 złotych;
q� zawsze na piśmie;
q� termin zwrotu nie musi być zawarty
q� musi być określony termin spłaty; w umowie;
q� odpłatny; q� może być odpłatna bądz
nieodpłatna;
q� uregulowany przez prawo bankowe.
q� reguluje ją kodeks cywilny.
AB
Rodzaje kredytów
125
dr Adam Barembruch
q� przedmiotu kredytu: q� waluty kredytu:
q� obrotowe, q� złotowe,
q� inwestycyjne, q� dewizowe,
q� na finansowanie projektów inwestycyjnych,
q� sposobu jego zabezpieczenia:
q� formy kredytu: q� zabezpieczone rzeczowo
q� w rachunku bieżącym, q� zabezpieczone osobiście,
q� w rachunku kredytowym,
q� zasad oprocentowania:
q� sposobu wykorzystania i spłaty kredytu: q� o stałym oprocentowaniu,
q� w formie doraznej transakcji (docelowe), q� o zmiennym oprocentowaniu,
q� w formie linii kredytowej: odnawialnej,
q� częstotliwości wykorzystania i spłaty kredytu:
nieodnawialnej,
q� wykorzystywane jednorazowo albo w
q� rolowane,
transzach ( w częściach) lub w ciągnieniach
(linia kredytowa),
q� pomostowe,
q� spłacane jednorazowo albo w ratach lub z
q� okresu kredytowania:
wpływów na rachunek,
q� krótkoterminowe,
q� preferencyjności:
q� średnioterminowe,
q� komercyjne,
q� długoterminowe,
q� preferencyjne
q� kredytobiorcy:
q� na finansowanie działalności gospodarczej,
q� konsumpcyjne,
AB
Zdolność kredytowa
126
dr Adam Barembruch
q� formalnoprawna q� merytoryczna
q� wiarygodność prawną q� wiarygodność ekonomiczną
kredytobiorcy oznaczającą kredytobiorcy.
zdolność klientów do
q� Aspekt personalny
podejmowania czynności
charakter, stan rodzinny, stan
prawnych, w tym do zawierania
majątkowy, reputacja,
umów kredytowych
kwalifikacje zawodowe,
doświadczenie,
odpowiedzialność za interesy
prowadzonej firmy.
q� Aspekt ekonomiczny
analizy sytuacji ekonomiczno-
finansowej kredytobiorcy oraz
jakość zabezpieczeń prawnych
kredytu. Współcześnie analiza ta
opiera się na systemie
standaryzowanych wskazników
rentowności, płynności
finansowej, zadłużenia.
AB
Badanie zdolności kredytowej osób
fizycznych - Credit scoring
127
dr Adam Barembruch
q� Polega na ocenie punktowej cech jakościowych i ilościowych osób składających w banku wniosek o
kredyt.
q� Oceniane są najistotniejsze zdaniem banku cechy mające wpływ na zdolność kredytową np. wiek,
wykształcenie, zatrudnienie, sytuację majątkową, osiągane dochody itp. Po wyodrębnieniu tych cech
przyznaje się każdej z nich określoną liczbę punktów.
q� Zwykle w praktyce stosuje się skalę czterostopniową wg której dzieli się kredytobiorców na:
q� dobrych
q� przeciętnych
q� słabych
q� Złych
q� W rzeczywistości każdy bank indywidualnie ustala kryteria przyznawania kredytów, jednak na
podstawie przeprowadzonej obserwacji da się wyodrębnić pewien zespół wspólnych cech
charakteryzujących dobrego klienta , w szczególności:
q� są właścicielami mieszkań lub domów
q� posiadają rodziny (małżonków, dzieci)
q� rzadko zmieniają adres zamieszkania
q� ich miesięczne dochody są wyższe od przeciętnej
q� rzadko zmieniają miejsce pracy
q� z punktu widzenia wykonywanego zawodu są zaliczani do szczebla wyższego lub średniego
AB
Badanie zdolności kredytowej
przedsiębiorstw
128
dr Adam Barembruch
q� Analiza wskaznikowa składnik analizy finansowej
polegający na wyrażaniu różnych sfer działalności firmy
za pomocą wskazników.
q�Standardowo analiza przeprowadzana jest w oparciu o
sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa bilans,
rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów
pieniężnych.
q�Wskazniki analityczne dzieli się na ilościowe (np. wielkość
zużycia surowców, poziom zatrudnienie, etc.) i jakościowe
(np. rentowność, płynność, etc.).
AB
Formy spłaty kredytów
129
dr Adam Barembruch
q� Spłata w ratach:
q�malejące raty kapitałowo-odsetkowe - przy spłacie kredytu
comiesięczne wpłaty coraz mniejsze; spłacanie co miesiąc
stałej części kapitału zadłużenia i odsetki od jeszcze nie
spłaconej części kredytu;
q�równe raty kapitałowo-odsetkowe - przy spłacie kredytu
comiesięczne wpłaty w takiej samej kwocie; wpłata zawiera
ratę kapitału, o którą pomniejszane jest zadłużenie oraz
odsetki od pozostałej do spłaty części kredytu.
AB
Formy spłaty kredytu
130
dr Adam Barembruch
AB
Koszt kredytu - oprocentowanie
131
dr Adam Barembruch
q� W największym stopniu wpływa na ostateczny koszt kredytu
q� Na jego wysokość składają się zmienne stopy WIBOR lub LIBOR (dla kredytów w
walutach obcych) oraz marża banku.
q� Np..
Na początku lipca 2008 roku średnie oprocentowanie kredytów w złotych wynosiło 7,75 proc.
Kredyty zaciągnięte w walutach obcych oprocentowane były natomiast średnio w przedziale
4,0-6,5 proc., w zależności od waluty.
q� Na pierwszy rzut oka korzystniejsze wydają się kredyty denominowane we
frankach szwajcarskich, dolarach amerykańskich czy euro.
q� Nie można jednak zapominać, że z ich zaciągnięciem wiąże się ryzyko wahań
kursowych oraz dodatkowy koszt bieżącego przeliczania rat kredytu walutowego
na złote chodzi o tzw. spread walutowy.
q� Kredyt hipoteczny jest bardzo poważną inwestycją, dlatego nie powinniśmy
zadowalać się ofertą uzyskaną w najbliższym banku.
q� Przy kwocie kredytu powyżej 200 tys. zł różnica oprocentowania nawet o 0,2 pkt.
proc. to w skali roku nawet kilka tysięcy złotych więcej w naszym portfelu.
AB
Koszt kredytu - spread
132
dr Adam Barembruch
q� Spread walutowy jest różnicą pomiędzy kursem wypłaty
kredytu a kursem po jakim musimy go spłacać.
q� Może on wynieść nawet 5 proc., co przy kredycie wysokości
200 tys. zł pochłonie dodatkowo 10 tys. zł.
q� Dla banku spread to dodatkowy i intratny zysk.
q� W przeciwieństwie do innych kosztów kredytu, jego górna
granica nie jest w żaden sposób regulowana prawnie.
q� Banki mogą ją więc ustalać według własnego uznania. Warto
w umowie kredytowej możliwie precyzyjnie ustalić wysokość
spreadu, choć jest to niezwykle trudne lub wręcz niemożliwe.
AB
Prowizje od kredytów
133
dr Adam Barembruch
Istota Rodzaje
q� Prowizje wynagrodzenie banku q� przygotowawcza
(%) od czynności bankowej
q� od zaangażowania umowa kredytu
dokonanej za jego pośrednictwem.
może określać, że od kredytu
postawionego do dyspozycji i nie
wykorzystanego przez kredytobiorcę
przysługuje odrębna prowizja;
q� rekompensacyjną prowizja od
wcześniejszej spłaty kredytu
q� administracyjną przede wszystkim
od czynności rozliczeniowych
AB
Koszt kredytu - ubezpieczenia
134
dr Adam Barembruch
q� Zadanie: ochrona (głównie) interesów banku ale również kredytobiorców
q� Ubezpieczenia:
q� pomostowe
dotyczy okresu przejściowego, od momentu uzyskania kredytu do czasu ustanowienia hipoteki (prawnego
zabezpieczenia kredytu).
wysokość ustalana jest w zależności od kwoty kredytu jako procent udzielonej kwoty kredytu lub poprzez
podniesienie marży do czasu wpisu hipoteki do księgi wieczystej.
q� niskiego wkładu
wymagane jest tylko wtedy, jeżeli nasz wkład w zakup mieszkania jest niższy, niż wymaga tego bank.
Najczęściej jest to 10 proc. wartości nieruchomości dla kredytów złotowych i 20 proc. dla kredytów
denominowanych w walutach obcych.
koszt tego ubezpieczenia podawany jest zwykle jako stawka trzy- lub pięcioletnia i średnio wynosi 3,5 proc.
brakującej kwoty do wymaganego poziomu wkładu własnego.
q� na życie.
gwarantuje pomoc w spłacie kredytu na wypadek śmierci lub trwałego kalectwa kredytobiorcy.
W większości wypadków te ubezpieczenia są obowiązkowe.
Zdarza się jednak, że dobrowolne ich wykupienie może przyczynić się do wzmocnienia naszej pozycji
negocjacyjnej. Dzięki polisie możemy uzyskać lepsze warunki innych parametrów kredytu. Przykładowo
mBanku nie pobiera prowizji za udzielenie kredytu odpowiednia kwota płacona przez klienta pokrywa koszt
ubezpieczenia na życie.
135
PROCEDURY KREDYTOWE I
ZABEZPIECZENIA KREDYTÓW
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Zdolność kredytowa
136
dr Adam Barembruch
q� Zgodnie z art. 70 ust. 1. ustawy Prawo bankowe z 29
sierpnia 1997 roku:
q� bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej
kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się
zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami
w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest
obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i
informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.
q�Osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nie
mającej osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną,
które nie mają zdolności kredytowej, bank może udzielić
kredytu pod warunkiem: ustanowienia szczególnego
sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu .
AB
Wybór formy zabezpieczenia
137
dr Adam Barembruch
Wybór formy zabezpieczenia Cechy dobrego zabezpieczenia
q� Rodzaj i wysokość kredytu q� Płynność zabezpieczenia
q� Termin i sposób spłaty q� Prosta konstrukcja prawna
q� Znajomość kredytobiorcy q� Fakt zarejestrowania w przypadku
zabezpieczeń rzeczowych
q� Sytuacja ekonomiczno finansowa
klienta q� Wartość i łatwość wyceny
q� Status prawny kredytobiorcy q� Aatwe do obciążenia i niezbyt
kosztowne
q� Cechy zabezpieczenia
q� Wielkość zabezpieczeń i
różnorodność ich form
q� Przewidywany nakład pracy banku
oraz koszt zabezpieczenia
AB
Rodzaje zabezpieczeń
138
dr Adam Barembruch
Zabezpieczenia osobiste Zabezpieczenia rzeczowe
q� poręczenie według prawa q� zastaw ogólny,
cywilnego,
q� zastaw rejestrowy,
q� weksel własny in blanco,
q� zastaw na prawach,
q� poręczenie wekslowe (awal),
q� przewłaszczenie na zabezpieczenie,
q� gwarancja bankowa,
q� kaucja,
q� przelew wierzytelności (cesja),
q� blokada środków na rachunku
q� przystąpienie do długu, bankowym,
q� pełnomocnictwo, q� hipoteka,
139
ZABEZPIECZENIA
OSOBISTE
2012-02-27
AB
Poręczenie wg prawa cywilnego
140
dr Adam Barembruch
Definicja Cechy
q� Umowa, na podstawie której q� Akcesoryjne służy ono do
poręczyciel zobowiązuje się wobec zabezpieczenia innego prawa
banku do spłaty kredytu wraz z (wierzytelności).
odsetkami i innymi kosztami na
q� Solidarne bank może dowolnie,
wypadek, gdyby kredytobiorca nie
wg własnego uznania dochodzić
spłacił go w terminie
spłaty kredytu od wszystkich
poręczycieli, niektórych, albo też od
tego, który gwarantuje najszybsze
odzyskanie należności
AB
Poręczenie wekslowe (awal)
141
dr Adam Barembruch
Cechy Odpowiedzialność
q� Zapłatę weksla można zabezpieczyć
q� Samoistnie zobowiązanie
poręczeniem wekslowym (aval) co do całości
sumy wekslowej lub co do jej części.
poręczyciela jest ważne, chociażby
q� Poręczenie może dać osoba trzecia lub
nawet zobowiązanie, za które
nawet osoba, podpisana na wekslu.
poręcza, było nieważne z
q� Poręczenie umieszcza się na wekslu albo na
jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem
przedłużku.
q� Poręczenie oznacza się wyrazem "poręczam" wady formalnej weksla
lub innym zwrotem równoznacznym;
podpisuje je poręczyciel. q� Akcesoryjne - Poręczyciel wekslowy
q� Sam podpis na przedniej stronie wekslu
odpowiada tak samo, jak ten, za
uważa się za udzielenie poręczenia,
kogo poręczył.
wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub
trasata.
q� Solidarnie łącznie z innymi
q� Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je
dłużnikami wekslowymi
dano. W braku takiej wskazówki uważa się,
że poręczenia udzielono za wystawcę.
AB
Weksel in blanco
niezupełny, gwarancyjny, kaucyjny
142
dr Adam Barembruch
Istota Co może zabezpieczać?
q� Dokument zawierający co najmniej q� Całą kwotę kredytu wraz z
podpis wystawcy weksla z odsetkami
zamiarem zaciągnięcia
q� Tylko kapitał
zobowiązania wekslowego.
q� Część kwoty kredytu
q� Z punktu widzenia banku celowe
q� Odsetki
jest umieszczanie na wekslu daty
jego wystawienia i miejsca płatności
AB
Gwarancja bankowa
143
dr Adam Barembruch
Istota Uczestnicy
q� pisemne zobowiązanie banku do q� Zleceniodawca ( kredytobiorca)
spłaty kwoty wskazanej w gwarancji,
q� Beneficjent gwarancji czyli bank
w przypadku gdy kredytobiorca, na
udzielający kredytu, na rzecz
zlecenie którego gwarancja została
którego gwarancja zostaje
wystawiona, nie spłaci kredytu w
wystawiona
terminie określonym w umowie.
q� Bank udzielający gwarancji (
gwarant)
AB
Cechy gwarancji
144
dr Adam Barembruch
q� Nieważność umowy kredytowej nie powoduje
nieważności gwarancji
q� Zakres zobowiązania banku gwaranta nie jest
automatycznie wyznaczany przez zakres zobowiązania
dłużnika, jak to ma miejsce w przypadku poręczenia
q� Bankowi, który udzielił gwarancji, nie przysługuje prawo
podniesienia przeciwko kredytodawcy jakichkolwiek
zarzutów przysługujących kredytobiorcy, którego
zobowiązania gwarancja ta obejmuje.
AB
Przelew wierzytelności na zabezpieczenie
(cesja)
145
dr Adam Barembruch
Istota Rodzaje
q� umowa pomiędzy kredytobiorcą i q� Przelew konkretnie oznaczonej
bankiem, na mocy której następuje wierzytelności lub kilku
przeniesienie na bank (
q� Tzw. Przelew globalny, gdzie cedent
cesjonariusza) prawa do otrzymania
przelewa na bank wiele swoich
konkretnej kwoty od dłużnika
wierzytelności już istniejących lub
kredytobiorcy ( cedenta)
przyszłych
przysługującej kredytobiorcy np. z
tytułu dostarczonych towarów
AB
Przystąpienie do długu kredytowego
146
dr Adam Barembruch
q� Przy przystąpieniu do długu kredytowego następuje
zmiana w stosunku kredytowym. Do dotychczasowego
dłużnika przystępuje osoba trzecia w charakterze
dłużnika solidarnego
q� Dotychczasowy dłużnik nie zostaje zwolniony z
obowiązku spłaty kredytu, a nowy odpowiada wobec
banku jak za spłatę kredytu własnego
q� Kredytobiorca i przystępujący do długu odpowiadają
wobec banku solidarnie
AB
Pełnomocnictwo do dysponowania
rachunkiem bankowym
147
dr Adam Barembruch
Istota Cechy
q� Udzielane jest przez samego
q� Powinno być udzielone jako
kredytobiorcę, poręczyciela lub inną
nieodwołalne
osobę trzecią i może dotyczyć:
q� Rachunku oszczędnościowego
q� Może być udzielone jako terminowe,
q� Rachunku bieżącego
zgodnie z terminem spłaty kredytu
q� Lokat terminowych
q� Powinno uprawniać bank do
q� Zastosowanie
pobrania z rachunku bankowego,
q� Potrącenie kwoty niespłaconego długu
środków w wysokości
z rachunku bankowego, w przypadku
gdy bankiem prowadzącym rachunek
odpowiadającej kwocie
bankowy jest bank wierzyciel
niespłaconego kredytu wraz z
q� Pobranie, czyli wypłacenie kwoty
prowizją i odsetkami
niespłaconego długu z rachunku
bankowego w przypadku, gdy bankiem
prowadzącym rachunek bankowy jest
inny bank niż bank wierzyciel
148
ZABEZPIECZENIA
RZECZOWE
2012-02-27
AB
Zastaw ogólny ( zwykły)
149
dr Adam Barembruch
Istota Strony
q� Zgodnie z art.. 306 Kodeksu
q� Zastawca osoba ustanawiająca
Cywilnego można ustanowić na rzecz
zastaw
banku zastaw na zbywalnych
rzeczach ruchomych na mocy którego
q� Zastawnik bank na rzecz którego
bank będzie mógł dochodzić
zastaw jest ustanowiony
zaspokojenia roszczeń z tych rzeczy
bez względu czyją stały się
q� Dłużnik wierzytelności obciążonej
własnością i z pierwszeństwem przed
zastawem
wierzycielami osobistymi właściciela
rzeczy
q� Prawo zastawu jest prawem
akcesoryjnym, zależnym od
wierzytelności, którą zabezpiecza. Bez
tej wierzytelności prawo nie może
istnieć
AB
Zastaw
150
dr Adam Barembruch
Warunki konieczne do ustanowienia
Przedmiot
zastawu:
q� Zawarcie pisemnej umowy q� Przedmioty wartościowe
pomiędzy bankiem a właścicielem
q� Maszyny, urządzenia, pojazdy
rzeczy będącej przedmiotem
mechaniczne
zastawu
q� Towary złożone w
q� Fizyczne wydanie rzeczy bankowi
przedsiębiorstwach składowych
lub osobie trzeciej ( przechowawcy)
q� Towary znajdujące się w drodze
na którą zgodziły się strony umowy
morskiej
AB
Zastaw rejestrowy
151
dr Adam Barembruch
Zastawem rejestrowym można
obciążyć w szczególności:
q� Do ustanowienia zastawu q� Rzeczy oznaczone co do
rejestrowego konieczna jest umowa tożsamości ( dające się
między osobą uprawnioną do zindywidualizować)
rozporządzania przedmiotem
q� Rzeczy oznaczone o do gatunku,
zastawu ( zastawcą) a bankiem
jeśli w umowie zastawnej określona
(zastawnikiem) oraz wpis do rejstru
zostanie ich ilość oraz sposób
zastawów.
wyodrębnienia od innych rzeczy
q� Różni się od zastawu ogólnego tym, tego samego gatunku ( mierzalne i
że przedmiot zastawu może policzalne)
pozostać w posiadaniu
q� Wierzytelności
kredytobiorcy
q� Prawa na dobrach niematerialnych
q� Prawa z papierów wartościowych
AB
Przewłaszczenie na zabepieczenie
152
dr Adam Barembruch
Z reguły kredytobiorca na podstawie
Istota
postanowień umowy przewłaszczającej:
q� Jest uprawniony do zatrzymania
q� Polega na przeniesieniu przez
rzeczy
dłużnika na bank prawa własności
rzeczy ruchomej, z równoczesnym q� Może bezpłatnie nadal z niej
korzystać
zobowiązaniem banku do
korzystania z nabytego prawa
q� Ponosi koszty rzeczy
własności tylko w sposób określony przewłaszczonej
w umowie oraz do przeniesienia
q� Nie może oddać rzeczy
własności rzeczy z powrotem na
przewłaszczonej bez zgody banku
zbywcę ( którym może być osobie trzeciej do używania
kredytobiorca lub osoba trzecia) po
q� Nie może zbyć przewłaszczonej
całkowitej spłacie kredytu.
rzeczy
q� Jest zobowiązany do trwałego
oznaczenia faktu przewłaszczenia
AB
Kaucja
153
dr Adam Barembruch
Istota Jak następuje rozliczenie?
q� W umowie kaucji kredytobiorca ( lub q� W przypadku kaucji w postaci
inna osoba trzecia) zobowiązuje się środków pieniężnych zaliczenie
przelać określoną kwotę pieniężną ich na spłatę długu
na rachunek banku ( zwany
q� W przypadku kaucji w postaci
rachunkiem kaucji), który
papierów wartościowych
zobowiązuje się, że zwróci tę kwotę
przedstawienie ich do wykupu na
po spłacie kredytu przez
ogólnych zasadach
kredytobiorcę
q� W przypadku książeczki
oszczędnościowej na okaziciela
pobranie z niej właściwej kwoty
AB
Hipoteka
154
dr Adam Barembruch
Istota Przedmiot
q� Ograniczone prawo rzeczowe, na q� Cała nieruchomość
mocy którego bank może dochodzić
q� Ułamkowa część nieruchomości
swych roszczeń z danej
q� Użytkowanie wieczyste
nieruchomości bez wględu na to
q� Ograniczone prawo rzeczowe
czyją stała się własnością i z
pierwszeństwem przed
q� Własnościowe spółdzielcze prawo
do lokalu mieszkalnego
wierzycielami osobistymi właściciela
nieruchomości, z wyjątkiem tych,
q� Spółdzielcze prawo do lokalu
którym ustawowo przysługuje prawo użytkowego
pierwszeństwa
q� Prawo do domu jednorodzinnego w
spółdzielni mieszkaniowej
q� Wierzytelność zabezpieczona
hipoteką
155
RYZYKO KREDYTOWE
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Pojęcie ryzyka kredytowego
156
dr Adam Barembruch
Ryzyko kredytowe Regulacje ostrożnościowe
q� Definiowane jest ono jako q� Mechanizmem ograniczającym
zagrożenie, że odsetki lub kapitał, ryzyko pojedynczego kredytu jak i
lub jedno i drugie, kredytu lub całego portfela kredytowego są
papieru wartościowego nie zostaną regulacje ostrożnościowe
spłacone zgodnie z umową.
q� Zewnętrzne o charakterze
uniwersalnym
Limity koncentracji kredytów
Rezerwy celowe
Poziom wypłacalności banku
q� Regulacje wewnętrzne
Zasady tworzenia funduszy ryzyka
Limity branżowe
157
ZARZDZANIE RYZYKIEM
PAYNNOŚCI
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Płynność
158
dr Adam Barembruch
q� Płynność to zdolność do terminowego regulowania zobowiązań, a
także postawienia do dyspozycji kredytobiorców kwot w wysokości
i terminie określonych umowami
q� Bank posiada płynność, jeśli ma zapewniony dostęp do
natychmiast uruchamianych funduszy po rozsądnym koszcie
dokładnie wówczas, gdy występuje zapotrzebowanie na owe
fundusze
Nie tylko zatem gotówka decyduje o płynności ale możliwość zamiany
wybranych składników aktywów na gotówkę
q� Trochę historii
Wielki kryzys w latach 30 tych
Efekt runu
Efekt domina
Instytucje gwarantujące depozyty
W Polsce BFG
AB
Ryzyko płynności i jego przyczyny
159
dr Adam Barembruch
Zewnętrzne Wewnętrzne
q� Wahania stóp procentowych q� Istotne rozbieżności między
terminami zapadalności aktywów i
q� Zmiany kursów walutowych
wymagalności pasywów
q� Wahania poziomu inflacji
q� Brak dywersyfikacji klientów
q� Sytuacja na rynku finansowym
q� Brak aktywów łatwych do
(płynność)
upłynnienia
q� Niekorzystne trendy
q� Nieefektywny system rozliczeń
makroekonomiczne (bezrobocie)
wewnątrz i międzybankowych
q� Polityka banku centralnego
q� Nieoczekiwane działania klientów
Wycofywanie depozytów
Ryzyko kredytowe
AB
Teoretyczne reguły zachowania płynności
160
dr Adam Barembruch
q� Złota reguła bankowa
q� Reguła osadu we wkładach
q� Reguła przesunięć w aktywach banku
q� Reguła maksymalnego obciążenia
AB
Luka płynności
161
dr Adam Barembruch
Luka Rodzaje luki
q� Zestawienie poszczególnych pozycji
q� Luka dodatnia występuje wówczas,
aktywów i pasywów banku w
gdy kwota zapadalnych aktywów w
ustalonych przedziałach czasu
danym paśmie czasowym jest wyższa
q� Luka płynności definiowana jest jako
od kwoty wymagalnych pasywów.
różnica między aktywami i pasywami
q� Oznacza to, że w danym czasie
w ustalonych przedziałach czasu
zachowana jest płynność finansowa
q� Luka dodatnia
q� Bank posiada dostateczne środki do
zapadalne aktywa > wymagalne
pokrycia w terminie wszystkich
pasywa
ujętych w przedziale wymagalnych
q� Luka ujemna
płatności
Zapadalne aktywa < wymagalne
pasywa
q� Luka ujemna wskazuje na niedostatek
q� Luka zerowa środków pieniężnych do wywiązania
Zapadalne aktywa = wymagalne
się z wymagalnych płatności w
pasywa
danym przedziale czasowym
AB
Zestawienie przepływów pieniężnych
162
dr Adam Barembruch
Wpływy z aktywów + odsetki w danym przedziale czasowym
-
Wypływy z pasywów + odsetki w danym przedziale czasowym
=
Luka płynności
AB
Analiza wskaznikowa płynności
163
dr Adam Barembruch
q� Podstawową miarą płynności banku jest wskaznik udziału płynnych
aktywów w ogólnej ich sumie (wartość minimalna około 10%)
q� Wskaznik płynności = płynne aktywa/aktywa ogółem
q� Lub
q� Wskaznik płynności = [płynne aktywa krótkoterminowe pasywa]/aktywa
ogółem
Wskaznik ten określa w praktyce jaki procent stanowi gotówka
q� Wskaznik płynności bieżącej = aktywa zapadalne do 3 m-cy/pasywa
wymagalne do 3 m-cy
q� Wskaznik płynności szybkiej = aktywa zapadalne do 1 m-ca/ pasywa
zapadalne do 1 m-ca
q� Pow. 0,9 płynność dobra
q� 0,9 0,7 0 zadowalająca
q� Poniżej 0,7 zła płynność
164
RYZYKO WALUTOWE I
KURS WALUTOWY
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Pojęcie ryzyka walutowego
165
dr Adam Barembruch
Pojęcie Pozycja walutowa
q� To zestawienie należności i
q� Niebezpieczeństwo pogorszenia się
zobowiązań w walutach obcych bez
wyniku finansowego banku wskutek
względu na termin ich realizacji
niekorzystnej zmiany kursu
q� Pozycja walutowa zamknięta
walutowego
(zrównoważona)
q� Ryzyko walutowe (kursowe)
q� wartość należności = wartość
definowane jest również jako
zobowiązań
niebezpieczeństwo poniesienia
q� Aktywa = Pasywa
przez bank strat finansowych z
q� Otwarta pozycja walutowa
tytułu posiadania otwartej pozycji
niedopasowanie aktywów i
walutowej i niekorzystnych zmian
pasywów
kursów
q� Pozycja długa A > P
q� Pozycja krótka A < P
AB
Wpływ pozycji walutowej i zmiany kursu na
dochód banku!!!
166
dr Adam Barembruch
Kierunek zmian kursu
Pozycja
walutowa
Wzrost Spadek
Długa Zysk Strata
Krótka Strata Zysk
167
RYZYKO STOPY
PROCENTOWEJ
2012-02-27
Dr Adam Barembruch
AB
Istota ryzyka stopy procentowej
168
dr Adam Barembruch
Elementy wpływające na wielkość
Istota
ryzyka stopy procentowej:
q� niebezpieczeństwo negatywnego
q� Wielkość zmian rynkowej stopy
wpływu zmian rynkowej stopy
procentowej
procentowej na sytuację finansową
q� Wartości przeprowadzanych
banku
Def. Bazylejskiego Komitetu Nadzoru transakcji, dla których terminy
Bankowego
zmiany oprocentowania nie są
q� Potoczne rozumienie ryzyka:
zsynchronizowane
q� Niebezpieczeństwo strat wynikające z
q� Okres na jaki zostały zawarte
kurczenia się marży odsetkowej banku
umowy
(różnicy między oprocentowaniem
aktywów i pasywów) wskutek różnej
elastyczności dopasowania się
poszczególnych pozycji do zmian
rynkowej stopy procentowej.
Niezsynchronizowanie pod względem
procentu jak i terminu dotyczy pozycji
o zmiennej stopie procentowej
AB
Kategorie ekonomiczne związane z
ryzykiem stopy procentowej
169
dr Adam Barembruch
Ryzyko dochodu Ryzyko inwestycji (ryzyko cenowe)
q� Niebezpieczeństwo poniesienia przez
q� Polega na zmianie wartości
bank strat spowodowanych
rynkowej instrumentu o stałym
zmniejszaniem się dochodów
oprocentowaniu (np. obligacji o
odsetkowych wskutek zmian stóp
stałym oprocentowaniu) wskutek
procentowych oraz niedopasowania
zmian rynkowych stóp procentowych
tych zmian po stronie aktywów i
pasywów
Wzrost rynkowych stóp procentowych
Finansowanie 12 miesięcznego kredytu
powoduje spadek wartości obligacji
o stałych oprocentowaniu (14%)
przyjętym 6 miesięcznym depozytem,
którego oprocentowanie zależne jest od
poziomu stóp procentowych na rynku
międzybankowym i jest
przeszacowywane co 1 miesiąc jeżeli
rynkowa stopa wzrośnie zmniejsza się
dochody banku, gdyż wzrasta koszt
pozyskania pieniądza i maleje marża
odsetkowa
AB
Metody pomiaru ryzyka stopy procentowej
170
dr Adam Barembruch
q� Analiza (metoda) luki
q� Analiza okresowa
q� Badanie elastyczności
q� Wykorzystywanie modeli symulacyjnych
W metodach symulacyjnych wykorzystuje się techniki
komputerowe, dzięki którym określa się alternatywne scenariusze
dotyczące przyszłości.
AB
Pozycje wrażliwe i niewrażliwe na zmiany
stopy procentowej
171
dr Adam Barembruch
Pozycje wrażliwe Pozycje niewrażliwe
q� pozycje bilansowe i pozabilansowe
banku wrażliwe na zmiany
q� pozycje bilansowe i pozabilansowe
rynkowych stóp procentowych (np.
banku niewrażliwe na wahania
kredyty dla podmiotów
rynkowych stóp procentowych (np.
gospodarczych, depozyty na
gotówka w kasie, nie
rachunkach terminowych)
oprocentowana rezerwa
q� Z punktu widzenia stopnia ich obowiązkowa na rachunku w banku
reakcji na te zmiany rozróżniamy: centralnym)
q� pozycje o stałej stopie procentowej
q� pozycje o zmiennej stopie
procentowej
AB
Metoda luki
172
dr Adam Barembruch
Metoda Etapy
q� 1. Podział pozycji bilansowych na dwie grupy:
q� określana także jako metoda gap lub
q� niezależnych od wahań rynkowej stopy
zestawienie (bilans) niedopasowania
procentowej,
polega na analizie niedopasowania
q� zależnych od wahań rynkowej stopy procentowej;
aktywów i pasywów w wybranych
w tej grupie konieczne jest wyodrębnienie pozycji o
stałej stopie procentowej i zmiennej stopie
okresach;
procentowej;
q� służy do pomiaru i zarządzania
q� 2. Dla poszczególnych rodzajów pozycji konieczne
ryzykiem stopy procentowej jest ustalenie terminów zapadalności, czyli
terminów, w których możliwa jest zmiana stawek
wynikającym z niedopasowania
procentowych;
terminów zmiany oprocentowania po
q� 3. Wybór okresów, dla których wykonywane są
stronie aktywów i pasywów dla pozycji
obliczenia zależy od specyfiki danej instytucji
o stałym oprocentowaniu;
kredytowej i jej indywidualnej struktury stóp
procentowych, na ogół jednak przyjmuje się, że
q� wykorzystywana jest m.in. do
okresy te nie powinny być dłuższe niż sześć
miesięcy;
ustalania limitów w banku, np.
maksymalnych nadwyżek po stronie
q� 4. Na podstawie tych danych sporządza się
zestawienie niedopasowania, które służy do
aktywów lub pasywów o stałej stopie
określenia wielkości ryzyka wynikającego z pozycji
procentowej;
o stałym oprocentowania
AB
Luka -różnica pomiędzy wielkością pozycji aktywów i pasywów
wrażliwych na zmiany stóp procentowych; określa się ją także jako
otwarte pozycje odsetkowe
173
dr Adam Barembruch
Luka dodatnia Luka ujemna
q� pozycja niedopasowania terminów q� pozycja niedopasowania terminów
przeszacowania aktywów i pasywów w przeszacowania aktywów i pasywów
w danym przedziale czasowym, w
danym przedziale czasowym, w której
której kwota pasywów wymaganych
kwota aktywów zapadających lub
lub poddawanych przeszacowaniu
poddawanych przeszacowaniu stawki
stawki oprocentowania przewyższa
oprocentowania przewyższa odnośną
odnośną kwotę aktywów;
kwotę pasywów (aktywa o stałym
oprocentowaniu przewyższają pasywa o
q� gdy bank posiada lukę ujemną
stałym oprocentowaniu);
(pozycję wrażliwą po stronie
pasywów), jest narażony na ryzyko w
q� gdy bank posiada lukę dodatnią (pozycję
sytuacji obniżenia stóp procentowych,
wrażliwą po stronie aktywów) jest narażony
ponieważ szybciej lokuje posiadane
na ryzyko wzrostu stóp procentowych,
środki na niższy procent, płacąc
ponieważ szybciej zacznie pozyskiwać
wyższe odsetki od posiadanych
środki o wyższym oprocentowaniu niż
depozytów;
alokować na wyższy procent;
q� wzrost stóp procentowych spowoduje
q� wzrost stóp procentowych spowoduje
obniżenie poziomu zysku, a zniżka
zwiększenie zysku a zniżka spowoduje jego
spowoduje jego zwiększenie
obniżenie
AB
Wpływ luki na wynik odsetkowy zestawienie!!! (dla aktywów
wrażliwych na zmiany stopy procentowej)
174
dr Adam Barembruch
Oprocentowanie
Luka
Wzrasta Spada
Dochody
Dodatnia Dochody maleją
wzrastają
Dochody
Ujemna Dochody maleją
wzrastają
AB
Definicja elastyczności
175
dr Adam Barembruch
q� elastyczność = iloraz zmiany stopy procentowej danej
pozycji aktywów lub pasywów do zmiany rynkowej stopy
procentowej
q� przykładowo: rynkowa stopa procentowa wzrosła o 2 pkt.
proc., a oprocentowanie pasywów o 1 pkt. proc., to
współczynnik elastyczności wynosi �
q� Pozycje aktywów/pasywów
q�o zmiennej stopie procentowej: 0q�o stałej stopie procentowej: e = 0
q� Metoda elastyczności stopy procentowej służy do pomiaru
ryzyka związanego z pozycjami o zmiennej stopie
procentowej.
AB
Na czym polega ryzyko w metodzie
elastyczności
176
dr Adam Barembruch
q� Warianty:
q�Elastyczność aktywów = elastyczności pasywów
q�Elastyczność aktywów > od elastyczności pasywów
q�Elastyczność aktywów < od elastyczności pasywów
q�Ryzyko polega na różnej elastyczności dopasowywania się
stóp procentowych poszczególnych pozycji aktywów i
pasywów do zmian rynkowej stopy procentowej
AB
Wpływ elastyczności na dochód banku
177
dr Adam Barembruch
Rosnący trend stóp Malejący trend stóp
Elastyczność
procentowych procentowych
Elastyczność aktywów
większa od elastyczności Dochód rośnie Dochód maleje
pasywów
Elastyczność aktywów
mniejsza od elastyczności Dochód maleje Dochód rośnie
pasywów
AB
Duration
178
dr Adam Barembruch
q� Duration (okresowość) to suma ważonych względem
czasu indywidualnych zdyskontowanych przepływów
pieniężnych z inwestycji w stosunku do bieżących
wartości tych inwestycji.
q� Jest to średni czas życia inwestycji rozumiany jako
okres, po którego upływie inwestor otrzyma zwrot
kapitału z oczekiwanymi dochodami.
q� Okres ten zwykle nie pokrywa się z terminem inwestycji,
gdyż w trakcie trwania inwestycji inwestor otrzymuje
płatności periodyczne.
AB
Duration (Macaulay a) średni ważony okres oczekiwania na wpływ środków
pieniężnych z danego instrumentu finansowego
179
dr Adam Barembruch
q� D (duration) = suma ważona okresów pozostających do
kolejnych terminów płatności dla danego instrumentu do
aktualnej (rynkowej) wartości instrumentu
q� Waga odpowiadająca danemu okresowi do terminu
płatności równa jest bieżącej wartości sumy płatnej w
- present value
PV
tym terminie
n
- liczba okresów do terminu zapadalności
n
Ct
Ct - wpływy z tytułu odsetek i spłaty kapitału
t
��
w okresie t
t=�1 (1+� r)t
D =�
r - wymagana stopa dochodu inwestora
n
Ct
��
t=�1 (1+� r)t

Wyszukiwarka