BEZPIECZNA EKSPLOATACJA MASZYN


88
PL
E u r o p e j s k a A g e n c j a B e z p i e c z e Å„ s t w a i Z d r o w i a w P r a c y
Bezpieczeństwo eksploatacji maszyn, urządzeń
i budynków  bezpieczeństwo pracowników
Bezpieczna eksploatacja maszyn, urządzeń, budynków i środków
Aspekty eksploatacji zwiÄ…zane z BHP
transportu obejmuje działania techniczne, administracyjne
Bez względu na to, jaki jest stopień trudności zadania
i kierownicze, których celem jest utrzymywanie ich w stanie
związanego z konserwacją, może mieć ono poważny wpływ
gotowości do pełnienia wymaganej funkcji 1 (lub przywracanie
na bezpieczeństwo i zdrowie nie tylko pracowników, którzy je
do takiego stanu) oraz ich ochrona przed uszkodzeniem lub
wykonują, lecz również innych osób. Przykładowo:
zniszczeniem. Czynności związane z bezpieczną eksploatacją
to m.in.:
do wypadku i urazów może dojść podczas samego procesu
konserwacji  pracownicy dokonujÄ…cy konserwacji maszyn
kontrola (przeglÄ…d),
mogą doznać urazów, jeżeli maszyna zostanie przypadkowo
sprawdzanie (testowanie),
włączona; mogą być wystawieni na działanie niebezpiecznych
pomiary,
substancji lub promieniowanie, zostać uderzeni przez
ruchome części maszyny lub być narażeni na ryzyko
wymiana sprzętu,
wystąpienia schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego;
wymiana części,
nieprawidłowo prowadzona konserwacja może mieć
regulacja,
wpływ na bezpieczeństwo  użycie niewłaściwych części
naprawa,
do wymiany lub naprawy może prowadzić do wystąpienia
wykrywanie usterek i nieprawidłowości,
poważnych wypadków i obrażeń u pracowników, a także do
uszkodzenia sprzętu;
serwisowanie.
brak konserwacji może nie tylko skrócić czas funkcjonowania
Często wykonywane czynności mogą narażać
sprzętu lub budynków, lecz również przyczynić się do
wypadków  np. nienaprawione uszkodzenia podłogi
pracowników na różne niebezpieczeństwa
w magazynie mogą być przyczyną wypadków z udziałem
Konserwację  będącą częścią bezpiecznej eksploatacji 
wózków widłowych, w wyniku których kierowca i osoby
przeprowadza się w każdym miejscu pracy i we wszystkich
znajdujące się w pobliżu mogą odnieść obrażenia,
sektorach przemysłu. Należy ona do codziennych obowiązków
a przewożony towar  ulec uszkodzeniu.
większości pracowników, a nie tylko pracowników technicznych
i inżynierów. Czynności konserwacyjne mogą się wiązać
z ryzykiem:
wystąpienia schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego,
jeżeli np. wymagają schylania się i pracy w wymuszonej
pozycji, czasami w trudnych warunkach środowiskowych
(np. w niskich temperaturach);
wystąpienia problemów z układem oddechowym, związanych
np. z narażeniem na działanie azbestu podczas konserwacji
starych budynków lub instalacji przemysłowych;
wystąpienia chorób skóry i układu oddechowego w wyniku
kontaktu z niebezpiecznymi preparatami chemicznymi,
takimi jak smary, rozpuszczalniki, substancje korozyjne i pyły
(w tym rakotwórczy pył drzewny);
niedotlenienia spowodowanego wykonywaniem prac
Pięć podstawowych zasad bezpiecznej
w ciasnych pomieszczeniach;
eksploatacji
zachorowań w wyniku narażenia na zagrożenia biologiczne,
np. na wirusowe zapalenie wÄ…troby typu A czy legionellozÄ™.
Eksploatacja to proces, który rozpoczyna się przed wykonaniem
zadania, a kończy w chwili sprawdzenia i zakończenia pracy
Pracownicy są również narażeni na różnego typu wypadki,
oraz sporządzenia dokumentacji dotyczącej zadania. Udział
których przyczynami mogą być upadki i uderzenia
pracowników lub ich przedstawicieli we wszystkich jego etapach
spowodowane przez części maszyn.
i aspektach wpływa nie tylko na zwiększenie bezpieczeństwa
Bezpieczna eksploatacja obejmuje różnorakie czynności 
procesu eksploatacyjnego, lecz również na poprawę jakości
od drobnych, takich jak wymiana żarówki lub tonera w drukarce,
pracy.
aż po poważne, takie jak okresowe inspekcje elektrowni.
Na odwrocie strony opisanych jest pięć kroków mających na celu
zapewnienie bezpieczeństwa eksploatacji.
1
Association Française de Normalisation. Terminologie de la maintenance. Norma NF-EN 13306. X 60-319, AFNOR,
Saint-Denis La Plaine, czerwiec 2001.
ZDROWE I BEZPIECZNE MIEJSCE PRACY DOBRE DLA CIEBIE. DOBRE DLA FIRMY http://hw.osha.europa.eu
ISSN 1725-7077
FACTS 88
Planowanie Używanie odpowiedniego sprzętu
Pracodawca dokonuje oceny ryzyka związanego z daną czynnością
Pracownicy zajmujący się konserwacją powinni być zaopatrzeni
i angażuje w ten proces pracowników. Powinny być przy tym
w odpowiednie narzędzia i sprzęt, które mogą się różnić od tych
uwzględnione następujące kwestie:
zwykle używanych. Mogą wykonywać zadania w obszarach, które
nie są zwykłymi miejscami pracy i być narażeni na wiele zagrożeń,
zakres zadania, czyli co należy zrobić, ile czasu potrzeba na
dlatego też muszą być zaopatrzeni w odpowiednie środki ochrony
wykonanie zadania, jaki wpływ będzie to miało na innych
indywidualnej. Przykładowo pracownicy zajmujący się czyszczeniem
pracowników i czynności na stanowisku pracy;
lub wymianą filtrów w systemach wentylacyjnych mogą być
określenie zródeł zagrożeń, np.: energia elektryczna, narażenie
narażeni na znacznie większą ilość pyłu niż przy innych czynnościach
na działanie niebezpiecznych substancji chemicznych,
konserwacyjnych. Dostęp do filtrów, znajdujących się często
obecność pyłu lub azbestu w powietrzu, ograniczona
w pobliżu dachów, również musi być bezpieczny. Potrzebne
przestrzeń, znajdujące się w ruchu części maszyn, możliwość
do pracy narzędzia i środki ochrony indywidualnej, określone
upadku, przemieszczanie ciężkich przedmiotów, trudno
podczas oceny ryzyka i na etapie planowania, muszą być dostępne
dostępne części;
(wraz z instrukcjami użycia, jeśli jest to wymagane) oraz używane.
niezbędne elementy danej czynności: umiejętności i liczba
pracowników potrzebnych do wykonania zadania, nazwiska
Stosowanie bezpiecznych metod pracy ustalonych na
uczestników procesu, rola poszczególnych osób (w tym
etapie planowania
zapewnienie kontaktu z pracownikami wykonawcy lub
głównego pracodawcy, wykonywanie zadań, wyznaczenie
Przestrzeganie planu pracy jest niezbędne nawet w wypadku
osoby, do której należy zgłaszać ewentualne problemy),
pracy pod presją czasu  tzw. droga na skróty może być bardzo
oraz niezbędne narzędzia, środki ochrony indywidualnej
kosztowna i prowadzić do wypadków, obrażeń lub uszkodzenia
i inne niezbędne środki, których celem jest ochrona
mienia. W razie nieoczekiwanych zdarzeń konieczne może
pracowników (np. rusztowanie, sprzęt do monitoringu);
być powiadomienie kierownictwa lub konsultacja z innymi
specjalistami. Należy pamiętać, że przekraczanie zakresu
bezpieczny dostęp do strefy prowadzenia prac i drogi
własnych umiejętności i kompetencji może zakończyć się
(szybkiej) ewakuacji;
bardzo poważnym wypadkiem.
konieczne szkolenia i informacje dotyczÄ…ce:
 zadania  przeznaczone dla pracowników, którzy je
Sprawdzanie wykonanej pracy
wykonują, oraz dla osób pracujących w ich otoczeniu 
w celu zapewnienia odpowiednich kwalifikacji
Sprawdzenie jest niezbędne do zapewnienia, że zadanie
i bezpieczeństwa pracowników,
zostało wykonane, że konserwowane urządzenie pozostawiono
hierarchii służbowej i wszelkich procedur stosowanych w bezpiecznym stanie, a wszystkie powstałe odpady usunięto.

podczas danej czynności, w tym zgłaszania problemów. Gdy wszystko zostało sprawdzone i uznane za bezpieczne, można
Jest to szczególnie ważne, jeżeli prace przeprowadzają zakończyć zadanie, zdjąć blokady oraz powiadomić kierownictwo
podwykonawcy. i innych pracowników. Ostatnim krokiem jest sporządzenie
sprawozdania dla kierownictwa, zawierajÄ…cego opis wykonanej
Pracownicy powinni brać udział w tym procesie już na etapie
pracy wraz z uwagami dotyczącymi napotkanych trudności
planowania  w ten sposób mogą określić niebezpieczeństwa
i zalecanych ulepszeń. Wskazane byłoby także omówienie
i najskuteczniejsze sposoby zapobiegania im. O wynikach oceny
realizacji zadania na spotkaniu personelu, podczas którego
ryzyka i etapu planowania należy powiadomić pracowników
pracownicy uczestniczący w procesie konserwacji, jak również
zajmujÄ…cych siÄ™ zapewnieniem bezpiecznej eksploatacji i inne
osoby pracujące w ich otoczeniu mogliby omówić pracę
osoby, których może to dotyczyć. Zorganizowanie szkolenia dla
i wystąpić z propozycjami dotyczącymi udoskonalenia procesu.
pracowników (w tym także dla podwykonawców) i zapoznanie
ich z ustalonymi procedurami to bardzo ważne aspekty
Czynności związane z bezpieczną eksploatacją maszyn,
zapewniania bezpieczeństwa.
urządzeń i budynków mogą stanowić ryzyko dla
pracowników, ale brak konserwacji może stwarzać ryzyko
Praca w bezpiecznym środowisku
dla znacznie większej liczby osób.
Procedury opracowane na etapie oceny ryzyka i planowania prac
Należy pamiętać, że podczas przeprowadzania konserwacji
koniecznie należy wdrożyć. Niezbędne jest np. wyłączenie zródła
zdrowie i bezpieczeństwo Twoje i Twoich kolegów zależy od
zasilania używanego sprzętu i stosowanie określonego systemu
jakości Twojej pracy.
blokad. Należy dołączyć informację ostrzegawczą z datą i godziną
dokonania blokady oraz nazwiskiem osoby upoważnionej
do jej zdjęcia. W ten sposób bezpieczeństwo pracownika
Dodatkowe informacje
dokonującego konserwacji maszyny nie będzie zagrożone
przez osobę, która nieumyślnie włączy maszynę i która również Niniejsza broszura stanowi materiał informacyjny przygotowany
mogłaby zostać poszkodowana, przykładowo jeżeli maszyna w ramach europejskiej kampanii informacyjnej na rzecz
nie znajdowałaby się w trybie bezpiecznym do pracy (np. jeżeli bezpieczeństwa eksploatacji maszyn, urządzeń i budynków,
usunięto zabezpieczenia). Pracownicy powinni także sprawdzać, prowadzonej w latach 2010 2011. Inne publikacje z tej serii,
czy do strefy wykonywania pracy można bezpiecznie dotrzeć, jak również dodatkowe informacje znajdują się na stronie:
oraz ją opuścić zgodnie z planem pracy. http://osha.europa.eu/en/topics/maintenance
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
Gran Vía, 33, 48009 Bilbao, HISZPANIA
tel. +34 944794360 " faks +34 944794383
e-mail: information@osha.europa.eu
© Europejska Agencja BezpieczeÅ„stwa i Zdrowia w Pracy. Powielanie dozwolone pod warunkiem podania zródÅ‚a. Printed in Belgium, 2010
http://osha.europa.eu
E
u
r
o
p
e
j
s
k
a
A
g
e
n
c
j
a
B
e
z
p
i
e
c
z
e
Å„
s
t
w
a
i
Z
d
r
o
w
i
a
w
P
r
a
c
y
TE-AE-09-088-PL-C


Wyszukiwarka