00:00:00:www.napiprojekt.pl - nowa jakość napisów.|Napisy zostały specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu.
00:00:00:movie info: 640x480 29.969fps 303.0 MB|tłumaczenie - shag
00:00:01:Teraz, na NOVA,
00:00:02:przeżyj ekscytującą podróż do świata bardziej obcego niż fantastyka naukowa,
00:00:07:gdzie grając dozwolone jest łamanie niektórych reguł,
00:00:10:gdzie nowatorski obraz wszechświata, popycha cię ponad granice twoich najdzikszych wyobrażeń.
00:00:16:Oto świat złożony z teorii strun,
00:00:20:opisujących każdą siłę i wszelką materię od atomu poprzez ziemię,
00:00:25:do końca galaktyk
00:00:28:- od narodzin czasu do ostatecznej chwili - w jednej teorii,
00:00:34:teorii wszystkiego.
00:00:38:Naszym przewodnikiem po tym nowym, wspaniałym świecie jest Brian Greene,
00:00:41:poczytny pisarz i fizyk.
00:00:43:I nieważne jak często tu się zjawiam,
00:00:46:nie wygląda na to, bym szybko dał radę przywyknąć.
00:00:49:Czy pomoże nam ułożyć najważniejsze puzzle nowoczesnej fizyki
00:00:54:gdzie nasze pojmowanie uniwersum jest oparte na 2 grupach praw,
00:00:59:które przeczą sobie nawzajem?
00:01:03:Rozwiązania tej sprzeczności unikał nawet Einstein,
00:01:06:choć ostatecznie poświęcił jej swoje ostatnie lata.
00:01:09:Po dekadach, możemy nareszcie być na krawędzi rozwiązania.
00:01:18:Rozwiązaniem są struny,
00:01:22:maleńkie cząstki wibrującej energii niczym struny w wiolonczeli,
00:01:26:kosmiczna symfonia w sercu całej rzeczywistości.
00:01:32:Lecz ma to swoją cenę: światy równoległe i 11 wymiarów,
00:01:38:z których większość nigdy nie zobaczycie.
00:01:39:Naprawdę możemy żyć w świecie z większą ilością wymiarów niż dostrzega oko.
00:01:44:Ludzie którzy mówili, iż istniały dodatkowe wymiary byli z miejsca okrzyknięci fantastami,
00:01:49:lub wariatami.
00:01:50:Złudzenie nauki i matematyki, czy też ostateczna teoria wszystkiego?
00:01:56:Jeśli teoria strun zawiedzie w dostarczeniu świadectwa swych przewidywań,
00:02:01:wówczas nikt nie powinien w to uwierzyć.
00:02:03:Czy to teoria fizyków, czy filozofów?
00:02:06:Jedna rzecz pewna, to że teoria strun już nam pokazuje, iż
00:02:11:uniwersum może być znacznie bardziej niezwykłe niż każdy z nas kiedykolwiek myślał.
00:02:16:Jeszcze tego wieczoru...
00:02:19:wszystko zaczęło się wraz z jabłkiem.
00:02:21:Triumf równania Newtona pojawił się z poszukiwania zrozumienia planet i gwiazd.
00:02:28:I przebyliśmy długą drogę od tego czasu.
00:02:30:Einstein dał światu nowy obraz tego czym w rzeczywistości jest siła grawitacji.
00:02:35:Tam gdzie się zatrzymał,
00:02:37:teoretycy strun odważyli się pójść dalej.
00:02:40:Lecz jak blisko są by wypełnić marzenie Einsteina?
00:02:45:Obejrzyj teraz "The Elegant Universe".
00:03:02:Główne finansowanie NOVA jest zapewnione przez Park Foundation.
00:03:10:Nauka: otrzymaliśmy szkielet, która pomoże uczynić bezprzewodową komunikację coraz pewniejszą.
00:03:17:Sprint jest dumny z pomagania NOVA.
00:03:24:Doszliśmy do 400 pracowników w 3 lata.
00:03:27:W Microsofcie, wasz potencjał zainspiował nas by stworzyć oprogramowanie zdolne pomóc wam to osiągnąć.
00:03:34:Wasz potencjał, nasza pasja.
00:03:37:Finansowanie Elegant Universe jest zapewnione przez fundację Alfreda P. Sloan,
00:03:43:by poprawić publiczne zrozumienie nauki i technologii.
00:03:48:I przez "National Science Foundation", Ameryka inwestuje w przyszłość.
00:03:55:Dodatkowe pieniądze płyną z Volkswagen of America.
00:04:12:I z George D. Smith Fund,
00:04:17:żywiące naukę i bezpieczeństwo.
00:04:20:Główne finansowanie NOVA jest również zapewnione przez Corporation for Public Broadcasting,
00:04:25:i widzów, takich jak ty. Dzięki.
00:04:44:"MARZENIE EINSTEINA"
00:05:01:50 lat temu,
00:05:03:ten dom był sceną jednej z największych zagadek współczesnej nauki,
00:05:07:zagadki tak rozległej, iż dziś tysiące naukowców balansując na krawędzi fizyki
00:05:14:wciąż stara się to rozwiązać.
00:05:16:Albert Einstein spędził 2 swoje ostatnie dekady w swym skromnym domu w Princeton, New Jersey.
00:05:24:I w jego alernatywnych badaniach
00:05:27:Einstein niemiłosiernie poszukiwał pojedynczej teorii tak potężnej, że mogłaby opisać całe funkcjonowanie wszechświata.
00:05:38:Nawet gdy zbliżał się do końca swego życia
00:05:41:Einstein trzymał notatnik blisko dłoni,
00:05:44:wściekle starając się dojść do wniosków które mogłyby stać się znane
00:05:49:jako "Teoria Wszystkiego".
00:05:53:Był przekonany, że znajdował się na granicy najważniejszego odkrycia w historii nauki,
00:05:58:Einsteinowi nie starczyło czasu,
00:06:00:jego sen pozostał niespełniony.
00:06:05:Teraz, niemal pół wieku później,
00:06:08:cel Einsteina, zjednoczenie wszystkich praw wszechświata
00:06:14:w jedną, wszystko obejmującą teorię,
00:06:16:stał się Świętym Graalem nowoczesnej fizyki.
00:06:20:I myślimy, że możemy w końcu osiągnąć marzenie Einsteina
00:06:24:z nową i radykalną grupą idei nazywanej "teorią strun".
00:06:29:Lecz jeśli ta rewolucyjna teoria jest prawdziwa,
00:06:32:czeka nas niemały szok.
00:06:37:Teoria strun mówi że możemy żyć w uniwersum
00:06:40:gdzie realność spotyka fantastykę
00:06:44:uniwersum 11 wymiarów
00:06:48:ze światami równoległymi zaraz za drzwiami
00:06:54:wytworny wszechświat skomponowany całkowicie z muzyki ze strun.
00:07:04:Za tym wszystkim stoi,
00:07:06:niespodziewanie prosta, podstawowa idea teorii strun.
00:07:11:Mówi, że wszystko
00:07:14:od najmniejszej cząstki do najbardziej odległej gwiazdy jest stworzone z jednego składnika
00:07:21:niewyobrażalnie małych wibrujących kosmyków energii nazywanych strunami.
00:07:31:Zupełnie jak struny wiolonczeli mogą dać początek tak bogato zróżnicowanym muzycznym nutom,
00:07:40:tak drobniutkie struny według teorii wibrują na szereg różnych sposobów
00:07:45:tworząc wszystkie składniki natury.
00:07:51:Inaczej mówiąc,
00:07:53:uniwersum to okazała kosmiczna symfonia rezonująca z
00:07:57:całą gamą różnorodnych nut jakie tylko drobne drżące pasemka energii potrafią zagrać.
00:08:06:teoria strun jest wciąż młoda,
00:08:10:lecz już ujawnia radykalnie nowy obraz świata,
00:08:15:zarazem nieznanego jak i pięknego.
00:08:20:Lecz co sprawia że myślimy, iż rozumiemy całą złożoność uniwersum
00:08:25:i pozwala nam zredukować go do pojedynczej "teorii wszystkiego"?
00:08:30:mamy R mi ni, minus połowa g mi ni R
00:08:34:pamiętasz jak to idzie - równe 8 Pi G T mi ni...
00:08:39:pojawia się ze zmieniających się akcji Einsteina-Hilberta, i mamy równanie pola i tego okresu.
00:08:44:Pamiętasz jak to jest nazywane?
00:08:48:Nie, to wykrzywienie skalaru.
00:08:52:To jest tensor ricci.
00:08:56:Czy ty to w ogóle studiowałeś?
00:09:00:Nieważne jak byś się nie starał,
00:09:02:nie nauczysz psa fizyki.
00:09:06:Ich mózgi nie są na tyle skomplikowane by to chwycić.
00:09:11:A co z nami?
00:09:14:Skąd mamy wiedzieć, czy jesteśmy tak skomplikowani by objąć najgłębsze prawa natury?
00:09:20:Cóż, fizyci dziś są pewni tego że jesteśmy
00:09:25:w stanie kontynuować drogę tam, gdzie Einstein się zatrzymał, w jego poszukiwaniu unifikacji.
00:09:33:Unifikacja byłaby sformułowaniem prawa opisującego
00:09:40:być może wszystko w znanym uniwersum za pomocą tylko jednej myśli,
00:09:44:tylko jednego mistrzowskiego równania.
00:09:46:I myślimy, że może istnieć te najważniejsze z równań,
00:09:49:ponieważ przez całe upływające ostatnie 200 lat, lub więcej,
00:09:53:nasze próby zrozumienia uniwersum, dało nam mnóstwo wskazówek, iż wszystko dąży do jednego punktu.
00:09:59:Wygląda na to, że wszystko zbiega się w pojęciu, które wciąż staramy się znaleźć.
00:10:06:Ujednolicenie jest tam gdzie było.
00:10:10:Ujednolicenie to cel, do którego dążymy.
00:10:13:Całe zamierzenie fundamentalnej fizyki to poznawać coraz więcej i więcej zjawisk na świecie,
00:10:20:opisując je w coraz krótszych i prostszych zasadach.
00:10:26:Przeczuwamy, jako fizycy, że skoro potrafimy wyjaśnić sporą ilość zjawisk bardzo prostym sposobem,
00:10:33:to jest jakiś postęp.
00:10:35:Jest niemal emocjonalny aspekt w sposobie który
00:10:40:wielkie teorie u fizyków w pewien sposób obejmują szeroki zakres pozornie odrębnych fizycznych zjawisk.
00:10:48:Zatem ta idea, którą powinniśmy użyć do zunifikowania naszego pojmowania jest właściwa,
00:10:53:istotnie, tak jak cała droga, którą ta część nauki podąża.
00:11:00:A długo przed Einsteinem,
00:11:02:Poszukiwanie zjednoczenia zaczęły się z najbardziej znanym wypadkiem w historii nauki.
00:11:09:Historia zaczyna się pewnego dnia w 1665,
00:11:12:Młody mężczyzna siedział pod drzewem, gdy znikąd,
00:11:15:dojrzał jabłko spadające z góry.
00:11:18:I wraz z upadkiem tego jabłka,
00:11:20:Isaac Newton zrewolucjonizował nasz obraz świata.
00:11:23:W śmiałym projekcie w jego czasach,
00:11:27:Newton oświadczył, iż siła przyciągająca jabłka do ziemi
00:11:32:i siła utrzymująca księżyc na orbicie wokół ziemi są jednym i tym samym.
00:11:40:Z jednym upadkiem,
00:11:43:Newton zjednoczył niebo i ziemię w pojedynczej teorii, którą nazwał grawitacją.
00:11:53:Zjednoczenie niebios i ziemi
00:11:56:do tych samych praw, które rządzą ruchem planet, jak i upadkiem owocu tu na ziemi.
00:12:03:To było fantastyczne zespolenie naszego obrazu natury.
00:12:10:Grawitacja była pierwszą siłą naukowo rozumianą,
00:12:14:bądź co bądź 3 kolejne kroczyły śladami grawitacji.
00:12:16:I pomimo odkrycia prawa grawitacji Newtona więcej niż 300 lat temu,
00:12:21:jego opis tej siły jest tak dokładny, że do dziś go używamy.
00:12:27:W gruncie rzeczy, naukowcy nie potrzebowali więcej niż równanie Newtona by zaplanować kurs rakiety,
00:12:33:która uniosła człowieka na księżyc.
00:12:37:Lecz pojawił się problem.
00:12:40:Podczas gdy jego reguły opisały siłę grawitacji z wielką dokładnością,
00:12:45:Newton ukrywał wstydliwy sekret:
00:12:51:nie miał pojęcia jak właściwie działa grawitacja.
00:13:01:Przez blisko 250 lat,
00:13:03:naukowcy byli zadowoleni i nie wnikali w tą tajemnicę.
00:13:11:Jednak we wczesnych latach XX wieku,
00:13:13:nieznany urzędnik pracujący w Szwajcarskim urzędzie patentowym zmienił to wszystko.
00:13:20:Podczas przeglądania podania o przyznanie patentu,
00:13:22:Albert Einstein zastanawiał się nad zachowaniem światła.
00:13:27:I Einstein przeczuwał, że jego rozważania o świetle poprowadzą go do odkrycia tajemnicy Newtona, czym jest grawitacja.
00:13:36:W wieku 26 lat,
00:13:39:Einstein dokonał wstrząsającego odkrycia:
00:13:42:że prędkość światła jest rodzajem kosmicznego ograniczenia prędkości,
00:13:48:prędkości, której nic na świecie nie przewyższy.
00:13:52:Lecz młody Einstein nie chciał opublikować swych idei
00:13:56:gdyż dostrzegł, iż podnosi do potęgi problem związany z ojcem grawitacji.
00:14:05:Problemem był
00:14:08:pomysł, że nic nie potrafi poruszać się szybciej niż światło, co nawiązywało do podejścia Newtona do grawitacji.
00:14:17:Aby zrozumieć ten konflikt,
00:14:20:musimy przeprowadzić kilka eksperymentów.
00:14:24:Zaczynijmy może od stworzenia kosmicznej katastrofy.
00:14:28:Wyobraźmy sobie, że nagle, bez żadnego ostrzeżenia,
00:14:32:słońce wyparowuje i kompletnie znika.
00:14:38:Teraz, powtórzmy katastrofę i zobaczmy jaki efekt spowoduje na planetach w nawiązaniu do Newtona.
00:14:46:Teoria Newtona przewiduje że ze zniszczeniem słońca,
00:14:51:planety natychmiastowo odlecą ze swych orbit, odchylając się w stronę przestrzeni kosmicznej.
00:15:03:Innymi słowy,
00:15:05:Newton myślał, że grawitacja była siłą zachowującą się międzygalaktycznie poprzez jakikolwiek dystans.
00:15:10:Tym sposobem natychmiast czulibyśmy efekt zniszczenia słońca.
00:15:14:Lecz Einstein widział wielki problem w teorii Newtona,
00:15:19:problem pochodzący z jego prac nad światłem.
00:15:23:Einstein wiedział, że światło nie podróżuje bez udziału czasu.
00:15:28:Faktycznie, zajmuje 8 minut, by promienie słoneczne przebyły drogę 93 milionów mil do ziemi.
00:15:37:I od kiedy wykazał że pod żadnym względem, nawet grawitacja, nie może podróżować szybciej niż światło,
00:15:45:jak Ziemia mogła uwolnić się z orbity
00:15:51:zanim ciemność będąca wynikiem zniknięcia słońca, dosięgłaby naszych oczu?
00:16:01:Młody parweniusz ze Szwajcarskiego urzędu patentowego uważał, że nic nie jest w stanie wyprzedzić światła,
00:16:09:a to oznaczało że 250-letnia teoria grawitacji Newtona była błędna.
00:16:17:Skoro Newton się mylił, to czemu planety wciąż pozostawały w górze?
00:16:22:Ponieważ wspomnijmy, triumf rozwiązania Newtona
00:16:25:pochodził z poszukiwań zrozumienia planet i gwiazd,
00:16:29:a szczególnie problemu, czemu planety mają swoje orbity.
00:16:35:A z rozwiązaniem Newtona można było założyć sposób w jaki planety się poruszają.
00:16:40:Einstein musiał rozwiązać ten dylemat.
00:16:44:Tuż przed 30-tką,
00:16:46:Einstein doszedł do nowego obrazu świata,
00:16:50:gdzie grawitacja nie przewyższa kosmicznego ograniczenia prędkości.
00:16:54:Wciąż pracując podczas dnia w swym biurze patentów,
00:16:57:Einstein wplątał się w samotne poszukiwania rozwiązania tej zagadki.
00:17:04:Po blisko 10 latach głowienia się nad tym odnalazł odpowiedź w nowym ujednoliceniu.
00:17:15:Einstein wyobraził sobie trójwymiarową przestrzeń
00:17:20:i pojedynczy wymiar czasu jako więź łączącą pojedyncze materie "czasoprzestrzeni".
00:17:32:Liczył, że przez zrozumienie geometrii tej cztero-wymiarowej struktury czasoprzestrzennej,
00:17:39:będzie mógł prosto mówić o rzeczach poruszających się wzdłuż powierzchni po tej czasoprzestrzennej tkaninie
00:17:48:Jak po powierzchni trampoliny,
00:17:50:to jednoczyło materię jako zniekształconą i rozciągniętą przez ciężkie obiekty jak planety i gwiazdy.
00:17:59:I te wypaczenie i zakrzywienie czaso-przestrzeni tworzy to, co odczuwamy jako grawitację.
00:18:07:Planety jak ziemia są wciąż na orbicie,
00:18:10:nie dlatego, że słońce natychmiastowo dociera do nich i chwyta, przytrzymując, jak w teorii Newtona,
00:18:15:lecz po prostu dlatego, że podążają za krzywiznami w materi przestrzennej, spowodowane obecnością słońca.
00:18:21:Zatem, z nowym pojęciemi grawitacji,
00:18:24:powtórzmy kosmiczną katastrofę.
00:18:26:Spójrzmy co teraz się stanie, gdy zniknie słońce.
00:18:31:Rezultat to zakłócenia grawitacyjne
00:18:34:które przybiorą kształt fal przemierzających strukturę przestrzenną.
00:18:40:Zupełnie niczym kamyk wrzucony do stawu wywołuje falowanie na powierzchni wody.
00:18:46:Stąd nie czulibyśmy zmiany w naszej orbicie wokół słońca, dopóki fala nie dosięgłaby ziemi.
00:18:55:Co więcej,
00:18:58:Einstein wykalkulował, że te fale zmian grawitacji podróżują z dokładnie prędkością światła.
00:19:05:I tak, zgodnie z tą nową propozycją
00:19:08:Einstein rozwiązał konflikt z Newtonem o szybkości grawitacji.
00:19:13:A co więcej,
00:19:14:Einstein podarował światu nowy obraz czym w rzeczywistości jest grawitacja:
00:19:18:jest zaburzeniami i krzywiznami w strukturze przestrzeni i czasu.
00:19:25:Einstein nazwał ten nowy obraz grawitacji "Teoria Względności"
00:19:30:i w kilka lat później nazwisko Albert Einstein stało się szeroko znane.
00:19:36:Einstein był jak gwiazda rocka w swych czasach.
00:19:40:Był jedną z najlepiej znanych i rozpoznawanych żyjących postaci.
00:19:44:On i być może Charlie Chaplin byli niekwestionowanymi królami mediów.
00:19:49:Ludzie naśladowali jego pracę.
00:19:51:I oczekiwano więcej... z powodu tej wspaniałej rzeczy, którą zrobił z teorią względności,
00:19:57:poukładał prawa grawitacji we własnej głowie...
00:20:05:Myślano że może to zrobić jeszcze raz,
00:20:06:a ludzie, wiadomo, chcieli mieć w tym swój udział.
00:20:08:Pomijając wszystko co osiągnął, Einstein nie był usatysfakcjonowany.
00:20:13:Natychmiast obrał sobie za cel nawet większe wyzwanie,
00:20:17:zjednoczenie swego nowego obrazu grawitacji z jedyną inną siłą znaną w tych czasach,
00:20:22:elektromagnetyzmem.
00:20:24:Wtenczas elektromagnetyzm był siłą, która została ustanowiona ledwie kilka dekad wcześniej.
00:20:31:W połowie XIX wieku, elektryczność i magnetyzm
00:20:37:przyciągały znacznie uwagę naukowców.
00:20:41:Obie siły najwidoczniej łączyła niezwykła więź,
00:20:45:którą odkrywcy jak Samuel Morse obracali na swą korzyść, wykorzystując w wynalazkach,
00:20:51:na przykład w telegrafie.
00:20:55:Elektryczny impuls wysyłany poprzez drut telegraficzny mknący ku magnesowi odległemu o tysiące mil
00:21:01:wytwarzał znajome kropki i kreski w kodzie Morse'a
00:21:05:przenoszące wiadomości poprzez całe kontynenty w ułamku sekundy.
00:21:11:Chociaż telegraf był sensacją,
00:21:14:fundamentalna nauka nieustannie utrzymywała go w tajemnicy.
00:21:23:Lecz dla szkockiego naukowca o imieniu James Clark Maxwell,
00:21:28:związek między elektrycznością i magnetyzmem
00:21:33:był tak oczywisty w naturze, że wręcz domagał się ujednolicenia.
00:21:41:Jeśli kiedykolwiek byliście na szczycie góry podczas burzy z piorunami
00:21:45:zrozumiecie jak bardzo elektryczność i magnetyzm są ze sobą związane.
00:21:51:Kiedy strumień elektryczności ładuje płynące cząsteczki,
00:21:54:tak jak w uderzeniu błyskawicy, tworzy się pole magnetyczne.
00:21:57:I widać na to dowód w kompasie.
00:22:09:Zawładnięty tą relacją,
00:22:11:Szkot postanowił wyjaśnić powiązanie
00:22:15:pomiędzy elektrycznością a magnetyzmem w języku matematyki.
00:22:21:Rzucając nowe światło do badań,
00:22:24:Maxwell odkrył zestaw czterech eleganckich równań matematycznych
00:22:33:łączących elektryczność i magnetyzm w jedną siłę zwaną "elektromagnetyzmem".
00:22:43:I tak jak Isaac Newton przed nim,
00:22:46:Maxwell przybliżył naukę o kolejny krok do złamania kodu wszechświata.
00:22:53:To była naprawdę znacząca sprawa, by te oddzielone dotychczas zjawiska połączyć w jednym mianowniku.
00:23:00:Oto kolejny przypadek zróżnicowanego zjawiska skupionego w prostych składnikach, czy zasadach.
00:23:08:Wyobraź sobie, że wszystko o czym tylko można pomyśleć
00:23:14:co ma coś wspólnego z elektrycznością i magnetyzmem
00:23:16:może być zapisane w 4 bardzo prostych równaniach.
00:23:22:Czy to nie niesamowite? Wręcz niezwykłe? Ja nazywam to elegancją.
00:23:28:Einstein myślał, że był to jeden ze zwycięskich momentów całej fizyki
00:23:34:i wyrażał ogromny podziw dla Maxwella za to co uczynił.
00:23:38:Około 50 lat po tym jak Maxwell złączył elektryczność z magnetyzmem,
00:23:43:Einstein był pewien, że jeśli połączy swą nową teorię grawitacji z elektromagnetyzmem Maxwella,
00:23:49:będzie zdolny sformułować mistrzowskie równanie potrafiące wszystko opisać,
00:23:54:cały wszechświat.
00:23:57:Einstein święcie wierzył
00:24:00:że uniwersum posiada okazały i piękny wzór na to jak działa.
00:24:07:Zatem odpowiadając na pytanie, czemu tak usilnie poszukiwał jedności?
00:24:11:Myślę, że Einstein po prostu jest jednym z fizyków, którzy
00:24:17:naprawdę chcą poznać zamysł Boga,
00:24:19:obejmujący wszak cały obraz.
00:24:25:Dziś, to cel teorii strun:
00:24:31:zjednoczenie naszego pojmowania wszystkiego
00:24:36:od narodzin uniwersum, do majestatycznego wiru galaktyk w jeden szereg zasad,
00:24:43:jedno decydujące równanie.
00:24:48:Newton zjednoczył niebo i ziemię w teorii grawitacji.
00:24:54:Maxwell połączył elektryczność i magnetyzm.
00:25:00:Einstein starał się wywnioskować z wszystkiego co pozostało "Teorię Wszystkiego"
00:25:06:pojedynczą teorię zdolną pomieścić wszystkie prawa świata,
00:25:10:scalić nowy obraz grawitacji z elektromagnetyzmem.
00:25:14:Z pewnością posiadał motywacje.
00:25:17:Prawdopodobnie jedną z nich mogła być estetyka, lub dalsze poszukiwania uproszczeń.
00:25:21:Inną mogła być okoliczność fizyczna, bowiem wyglądało na to, że szybkość grawitacji dorównuje szybkości światła.
00:25:29:Zatem jeśli obie poruszają się z tą samą prędkością,
00:25:31:to może wskazywać na leżącą u podstaw pewną symetrię.
00:25:35:Lecz jak tylko Einstein rozpoczął prace nad zespoleniem grawitacji i elektromagnetyzmu
00:25:40:okazało się że różnice między tymi dwoma siłami mogą przeważać nad podobieństwami.
00:25:48:Pozwólcie że to wyjaśnię.
00:25:51:Skłaniamy się do myślenia, że grawitacja jes potężną siłą.
00:25:55:W gruncie rzeczy jest siłą, która w tej chwili wiąże mnie z tą krawędzią.
00:26:03:Jednakże porównując z elektromagnetyzmem, jest okropnie słaba.
00:26:07:Właściwie rzecz biorąc, jest mały prosty test potrafiący to wykazać.
00:26:10:Wyobraź sobie, że zeskoczyłem z tego dosyć wysokiego budynku.
00:26:14:W sumie, nie musimy nic zakładać. Zróbmy to. Zobaczycie o co mi chodzi.
00:26:38:Teraz, w rzeczy samej, powinienem być zupełnie rozpłaszczony.
00:26:42:Lecz ważnym jest pytaniem:
00:26:43:co powstrzymało mnie od rozbicia się o chodnik, od uderzenia w sam środek ziemi?
00:26:50:Cóż, dziwnie to zabrzmi, ale odpowiedzią jest elektromagnetyzm.
00:26:56:Wszystko co widzimy, biorąc ciebie i mnie, oraz cały chodnik,
00:27:01:jest złożone z maleńkich kawałków materii zwanych atomami.
00:27:05:i zewnętrzna skorupa każdego atomu zawiera ujemny ładunek elektryczny.
00:27:11:Więc gdy moje atomy zderzają się z atomami w cemencie
00:27:15:te ładunki elektryczne odpychają się z taką siłą
00:27:19:że ledwie mały kawałek chodnika potrafi znieść całą ziemską grawitację i zatrzymać mnie od spadania.
00:27:26:W gruncie rzeczy, siła elektromagnetyczna jest miliardy i miliardy razy silniejsza niż grawitacja.
00:27:34:Co wydaje się lekko podejrzane, skoro grawitacja utrzymuje nasze stopy na ziemi,
00:27:38:jak i czuwa nad obiegiem ziemi wokół słońca.
00:27:39:Jednak, tak naprawdę,
00:27:41:Dzieje się tak, gdyż działa na ogromnie potężnych konglomeratach materii,
00:27:47:wiadomo, ty, ja, ziemia, słońce
00:27:49:jednak w rzeczywistości na tym poziomie indywidualnych atomów, grawitacja jest niezwykle słabą, lekką siłą.
00:27:59:To byłaby żmudna walka toczona przez Einsteina, by uściślić te 2 siły, o tak diametralnie różnych potencjałach.
00:28:07:A co gorsza,
00:28:10:ledwie rozpoczął, a gruntowne zmiany w świecie fizyki zostawiłyby go w tyle.
00:28:16:Einstein osiągnął tak wiele w kilka lat, aż do 1920,
00:28:22:oczekiwano od niego, że będzie kontynuował wciąż bawiąc się w teorii
00:28:29:I dalej osiągał wybitne rzeczy. Lecz nie mógł.
00:28:35:Natura odsłoniła się innymi sposobami między 1920 a 1930,
00:28:42:a szczególne triki i narzędzia, których Einstein użył w swym uporządkowaniu, wtedy tak bajecznie właściwie,
00:28:50:nie były już zdatne do użytku.
00:28:57:Po prawdzie, w 1920 grupa młodych naukowców wkradła się w centrum uwagi przysłaniając Einsteina.
00:29:04:Kiedy ujawnili się z kompletnie nowatorskim i dziwacznym sposobem pojmowania fizyki.
00:29:11:Ich wizja wszezchświata była tak obca,
00:29:15:że fantastyka naukowa wydawała się być nudna
00:29:18:i to odmieniło całą sferę poszukiwań Einsteina.
00:29:27:Za sprawą duńskiego fizyka Nielsa Bohra,
00:29:30:ci naukowcy stopniowo odsłaniali zupełnie nową dziedzinę wszechświata.
00:29:36:Atomy, długo uważane za najmniejsze składniki natury,
00:29:42:okazały się składnikami jeszcze mniejszych części:
00:29:45:brzmiące dziś swojsko jądra protonów i neutronów orbitujące wokół elektronów.
00:29:52:zarówno teorie Einsteina jak i Maxwella stały się bezużyteczne
00:29:56:w tłumaczeniu dziwacznego sposobu w jaki te niewielkie cząstki materii współdziałają ze sobą wewnątrz atomu.
00:30:02:To przerażająca tajemnica odpowiedzialna była za to wszystko,
00:30:08:Jak wytłumaczyć co dzieje się z jądrami
00:30:12:gdy atom zaczyna wytracać się w różnych kierunkach.
00:30:16:Stare teorie były totalnie nieodpowiednie w próbie wytłumaczenia takiego zachowania.
00:30:22:Grawitacja była nieistotna. Stanowczo zbyt mała.
00:30:25:i elektryczność i magnetyzm nie były wystarczająco dokładne.
00:30:31:Bez teorii tłumaczącej ten dziwny nowy świat,
00:30:35:ci naukowcy byliby zgubieni w nieprzyjaznym terytorium atomów
00:30:42:poszukując jakichkolwiek rozpoznawalnych śladów.
00:31:02:Wówczas w późnych latach 20-tych, to się zmieniło.
00:31:07:Podczas tych lat,
00:31:08:fizycy doczekali się nowej teorii nazywanej "mechanika kwantowa",
00:31:12:dzięki której udało się opisać mikroskopowe realia z wielkim sukcesem.
00:31:17:Ale oto gwóźdź programu:
00:31:19:mechanika kwantowa była tak radykalna, że kompletnie odrzucała wszelkie wcześniejsze próby objęcia wszechświata.
00:31:28:teoria Einsteina dzieli wszechświat na uporządkowany i przewidywalny,
00:31:35:lecz Niels Bohr nie zgodził się z tym.
00:31:38:On i jego koledzy ogłosili, że w skali atomów i cząsteczek,
00:31:42:świat jest grą przypadku.
00:31:46:Gdzie na poziomie atomów i kwantów, panuje niepewność.
00:31:52:Najlepsze co możesz zrobić, według mechaniki kwantowej,
00:31:56:to przewidzieć szansę, lub prawdopodobieństwo jednego z wyników, tudzież innego.
00:32:02:I ta osobliwa idea otworzyła drzwi do niepewnej wizji rzeczywistości.
00:32:17:Była tak rozchwiana
00:32:20:że jeśli kopnięte cechy mechaniki kwantowej zauważylibyśmy w naszym codziennym mikroświecie,
00:32:25:jakby były w Kwantowej Kawiarence
00:32:28:mógłbyś przysiąc że straciłeś rozum.
00:32:30:Prawa w kwantowym świecie są tak odrębne od praw które znamy.
00:32:36:Nasze codzienne doświadczenia są absolutnie inne od czegokolwiek czego można doświadczyć w kwantowym świecie.
00:32:42:Świat kwantów jest szalony. To najprawdopodobniej najlepszy sposób, aby to opisać:
00:32:45:To zwariowany świat.
00:32:48:Przez blisko 80 lat, mechanika kwantowa doskonale objaśniała że wszelkie dziwadła i przypadki są zwyczajne
00:32:54:gdy przychodzi do działania naszego świata w ekstremalnie małej skali.
00:32:59:W skali życia na codzień,
00:33:01:nie doświadczamy bezpośrednio niezwykłości mechaniki kwantowej.
00:33:06:Lecz tutaj w Kwantowej Kawiarence, wielkie, codzienne rzeczy zachowują się czasem jakby były mikroskopijnie małe.
00:33:14:i nieważne ile razy tu przyjdę,
00:33:17:nigdy do tego nie przywyknę.
00:33:20:Poproszę sok pomarańczowy.
00:33:22:Spróbuję.
00:33:24:Powiedziała "Spróbuję".
00:33:29:Widzicie, nie przywykli do ludzi wydających konkretne zamówienia tu, w Kwantowej Kawiarence,
00:33:33:ponieważ tu wszystko obraca się wokół przypadku.
00:33:36:Podczas gdy chcę dostać pomarańczowy sok, istnieje jedynie wredne prawdopodobieństwo, że go dostanę.
00:33:47:i nie ma powodu do zmartwień z powodu konkretnego wyniku,
00:33:52:ponieważ mechanika kwantowa sugeruje, iż każda z możliwości
00:33:56:jak otrzymanie żółtego soku, lub choćby czerwonego, mogą się właściwie wydarzyć.
00:34:00:Po prostu się zdarzają, w uniwersach które są analogiczne do naszego,
00:34:04:wszechświaty wydające się tak samo realne ich mieszkańcom, jak nasz wydaje się nam.
00:34:11:Jeśli są tysiące możliwości, a mechanika kwantowa nie może, z pewnością, orzec ile z tysięcy się sprawdzi,
00:34:17:wówczas wszystkie tysiące będą mieć miejsce.
00:34:20:No tak, możesz się zaśmiać i powiedzieć,
00:34:22:"Ha, tu gdzieś czai się błąd"
00:34:25:Lecz jest tak wiele innych rzeczy w fizyce, które w swoim czasie ludzie uważali za błędne
00:34:29:a były prawdziwe.
00:34:32:Uważam, że należy być nieco ostrożnym, zanim się powie, że coś jest wyraźnie źle.
00:34:39:i nawet w naszym świecie,
00:34:42:mechanika kwantowa mówi o istnieniu szansy
00:34:45:że rzeczy, które uważamy za niemożliwe mogą się faktycznie wydarzyć.
00:34:52:Na przykład istnieje prawdopodobieństwo, że cząstka przedrze się przez ściany lub przeszkody
00:34:58:wydające się nie do przebicia dla ciebie jak i dla mnie.
00:35:02:Istnieje nawet szansa, że mógłbym przejść przez coś tak trwałego jak ściana.
00:35:06:Teraz, obliczenia kwantowe ujawniają, że możliwość takiego zdarzenia w codziennym świecie
00:35:12:jest tak mała, że musiałbym niestrudzenie próbować przekroczyć ścianę przez blisko wieczność
00:35:17:zanim osiągnąłbym sensowną szansę osiągnięcia sukcesu.
00:35:22:Jednakże tutaj, tego typu rzeczy zdarzają się bez przerwy.
00:35:27:Musisz nauczyć się odrzucać podstawowe założenia które wyrobiłeś sobie na temat świata
00:35:32:aby zrozumieć mechanikę kwantową.
00:35:34:W mym gardle, w mym brzuchu,
00:35:37:czy wyglądam jakbym posiadał głęboką intuicję do pojęcia zasad mechaniki kwantowej? Nie.
00:35:45:tak samo Einstein.
00:35:48:Nigdy nie stracił wiary w to, że świat zachowuje się w konkretny i przewidywalny sposób.
00:35:54:Pomysł, że wszystko co możemy uczynić jest tylko wykalkulowaną możliwością
00:35:58:że rzeczy będą się działy tak lub inaczej,
00:36:02:był czymś na co Einstein nie mógł się zgodzić.
00:36:06:Mechanika kwantowa mówi, że nie możesz znać na pewno wyniku żadnego eksperymentu
00:36:11:Możesz jedynie przypisać pewne prawdopodobieństwo do rezultatu każdego z eksperymentów.
00:36:16:I tego właśnie, Einstein wyraźnie nie mógł ścierpieć. Zwykł mawiać:
00:36:20:"Bóg nie gra w kości."
00:36:23:Pomimo tego, eksperyment po eksperymencie ukazały pomyłkę Einsteina
00:36:30:i że mechanika kwantowa rzeczywiście opisuje zasadę funkcjonowania świata na poziomie subatomowym.
00:36:37:Zatem mechanika kwantowa nie jest luksusem,
00:36:40:bez którego można się obejść.
00:36:42:To znaczy, czemu woda jest jaka jest?
00:36:44:Czemu światło przebija się przez wodę?
00:36:47:Dlaczego woda jest przezroczysta? A inne rzeczy nie?
00:36:49:W jaki sposób kształtują się molekuły? Czemu reagują w określony sposób?
00:36:54:W chwili gdy chcesz zrozumieć cokolwiek na poziomie atomowym,
00:36:59:tak bezintuicyjnie jak tylko można,
00:37:02:w tym momencie, pomocną dłoń wyciąga do nas mechanika kwantowa.
00:37:06:mechanika kwantowa jest fantastycznie dokładna.
00:37:09:Nigdy nie stwierdzono, by przewidywania mechaniki kwantowej nie pokrywały się z obserwacją,
00:37:16:nigdy.
00:37:21:Gdy około 1930 roku poszukiwania Einsteina zdawały się grzęznąć w miejscu,
00:37:27:mechanika kwantowa odkrywała tajemnice atomu.
00:37:32:Naukowcy doszli do wniosku, że grawitacja i elektromagnetyzm nie są jedynymi siłami rządzącymi światem.
00:37:40:Zagłębiając się w strukturę atomu,
00:37:43:odnaleźli 2 kolejne siły.
00:37:47:Jedną, określili mianem "oddziaływanie silne"
00:37:53:zachowująca się jak cudowny klej, utrzymując kwarki każdego atomu razem,
00:37:57:wiążąc protony i neutrony.
00:38:00:A drugą, nazwali "oddziaływanie słabe"
00:38:03:pozwalającą neutronom obrócić się w protony (rozpad beta), odpowiedzialną za radiację w tym procesie.
00:38:10:Na poziomie kwantów, siła z którą jesteśmy najbardziej zaznajomieni, grawitacja,
00:38:15:za sprawą elektromagnetyzmu i tych 2 sił została kompletnie osunięta w cień.
00:38:22:Być może silne i słabe oddziaływanie może wydawać się w tej chwili niezrozumiałe,
00:38:26:lecz przynajmniej w jednym sensie, wszyscy jesteśmy świadomi ich potęgi.
00:38:30:O 5:29 rano 16-tego lipca 1945,
00:38:35:ta moc została odkryta przez czyn który zmienił bieg historii.
00:38:40:Na środku pustyni, w Nowym Meksyku,
00:38:43:Na szczycie stalowej wieży, około 100 stóp ponad szczytem tego zabytku,
00:38:48:została zdetonowana pierwsza bomba atomowa.
00:38:51:Miała raptem długość 5 stóp,
00:38:54:lecz siła eksplozji dorównywała 20 000 ton materiałów wybuchowych.
00:39:07:Wraz z tak potężną eksplozją,
00:39:10:naukowcy uwolnili potężną siłę nuklearną,
00:39:14:siłę utrzymującą neutrony i protony ściśle sczepione razem wewnątrz jądra atomu.
00:39:21:Po rozdzieleniu tych więzów i po rozszczepieniu atomu,
00:39:27:zostaje uwolniona kolosalna, prawdziwie niewyobrażalna ilość niszczycielskiej energi.
00:39:38:Nadal możemy wykryć pozostałości po tamtej eksplozji poprzez inne siły nuklearne,
00:39:43:oddziaływanie słabe,
00:39:45:ponieważ jest odpowiedzialne za radioaktywność.
00:39:48:A dziś, więcej niż 50 lat po tych wydarzeniach,
00:39:50:poziom radioaktywności badany w pobliżu jest wciąż bliko 10 razy wyższy niż normalnie.
00:39:57:Stąd, mimo że przy porównaniu do elektromagnetyzmu i grawitacji
00:40:01:siły nuklearne działają na bardzo małą skalę,
00:40:05:ich wpływ na codzienne życie jest znacznie większy.
00:40:12:A co z grawitacją?
00:40:15:Teorią względności Einsteina?
00:40:17:Gdzie ma to swoje miejsce na poziomie kwantów?
00:40:22:Mechanika kwantowa opowiada nam jak wszystkie naturalne siły działają w realiach mikroskopowych
00:40:28:wykluczając siłę grawitacji.
00:40:30:Dosłownie nikt nie mógł rozgryźć jak funkcjonuje grawitcja
00:40:34:kiedy zniżasz się do rozmiaru atomu i składników podatomowych.
00:40:38:Tak właśnie, nikt nie potrafił dojść do tego
00:40:40:w jaki sposób poskładać razem teorię względności i mechanikę kwantową.
00:40:50:Przez dziesięciolecia,
00:40:51:każda próba opisu siły grawitacji w tym samym języku co inne siły,
00:40:57:języku mechaniki kwantowej - spotykała katastrofa.
00:41:03:Próbujesz poskładać razem dwa kawałki matematycznej układanki,
00:41:05:które nie koegzystują w pokoju.
00:41:08:Dostajesz odpowiedz, gdzie prawdopodobieństwo zdarzenia które rozpatrujesz ciągnie się w nieskończoność.
00:41:13:Nonsens, nie posiada głębi, to po prostu nonsens.
00:41:16:To bardzo ironiczne, bowiem była to pierwsza siła właściwie zrozumiana w przyzwoicie ilościowy sposób,
00:41:20:lecz wciąż pozostawia niespójność będąc zupełnie inna niż reszta.
00:41:28:Prawa natury wydają się mieć uniwersalne zastosowanie.
00:41:30:Więc jeśli prawa Einsteina są uniwersalne,
00:41:34:a prawa mechaniki kwantowej również są uznawane za uniwersalne,
00:41:37:cóż, nie mamy dwóch oddzielnych uniwersów.
00:41:46:W 1933, po porażce nazistowskich Niemiec,
00:41:51:Einstein osiadł w Princeton, New Jersey.
00:41:54:Pracując w samotności,
00:41:56:uparcie kontynuował poszukiwania, które rozpoczął 10 lat wcześniej
00:42:01:w celu pogodzenia grawitacji i elektromagnetyzmu.
00:42:06:W przeciągu następnych kilku lat, nagłówki wciąż głosiły, że Einstein był na krawędzi sukcesu.
00:42:12:Lecz większość jego kolegów uważało że jego praca szła na marne
00:42:16:i że ma już najlepsze lata za sobą.
00:42:19:Einstein, w późniejszych latach, odizolował się mocno, skupiając na pracy
00:42:24:traktującej o ogólnej fizyce i zaprzestał nawet czytania gazet.
00:42:28:Nie sądzę, by wiedział nawet o istnieniu oddziaływania słabego.
00:42:32:Nie zwracał uwagi na takie rzeczy.
00:42:34:Nieustannie starał się rozwikłać problem, którego podjął się będąc jeszcze młodym.
00:42:41:Kiedy społeczność teoretyków fizyki rozpoczęła zagłębianie się wewnątrz atomu,
00:42:45:Einstein bardzo wyraźnie usunął się z widoku.
00:42:49:W pewnym sensie,
00:42:51:wybrał nie przyglądanie się fizyce krystalizującej się z tych eksperymentów.
00:42:57:Oznaczało to, iż prawa mechaniki kwantowej
00:43:03:nie miały odgrywać żadnej roli w jego dalszych rozważaniach.
00:43:05:Był uważany za trzęsącego się
00:43:09:sympatycznego staruszka, którego zasługą było zapoczątkowanie ważnej rewolucji, lecz to wszystko.
00:43:15:To jak z generałem dowodzącym karnym oddziałem kawalerii,
00:43:21:który osiągnął znaczące sukcesy jako dowódca na początku I Wojny Światowej
00:43:26:i przybył ze swym oddziałem konnym
00:43:31:aby przeciwstawić się drutom kolczastym, okopom i karabinom maszynowym po drugiej stronie.
00:43:39:Albert Einstein umarł 18 kwietnia 1955.
00:43:44:i przez wiele lat
00:43:46:wyglądało na to, że jego sen o połączeniu wszelkich sił we wspólnej teorii umarł razem z nim.
00:43:54:Idea unifikacji stała się ślepą uliczką fizyki.
00:43:59:Od czasu śmierci Einsteina w latach 50-tych,
00:44:05:niemal żaden prawdziwy fizyk nie zaangażował się w kontynuowanie tego przedsięwzięcia.
00:44:19:W tych latach, fizyka podzieliła się na 2 obozy:
00:44:25:jeden używa teorii względności do badań nad wielkimi i ciężkimi objektami,
00:44:28:takie jak gwiazdy, galaktyki i wszechświat jako całość...
00:44:32:drugi używa mechaniki kwantowej aby badać najmniejsze elementy, jak atomy i cząsteczki.
00:44:39:To jakby mieć 2 rodziny, które nie mogą żyć w zgodzie i nigdy się do siebie nie odzywają...
00:44:45:żyjące pod tym samym dachem.
00:44:48:Wyglądało na to, że nie ma sposobu aby stworzyć kombinację mechaniki kwantowej...
00:44:53:i teorii względności w jedną spójną całość, zdolną opisać świat we wszystkich skalach.
00:45:04:Teraz, na przekór temu,
00:45:06:poczyniliśmy ogromny postęp w zrozumieniu wszechświata.
00:45:11:Ale jest haczyk:
00:45:14:istnieją niewytłumaczalne zjawiska w kosmosie, których nie pojmiemy w pełni
00:45:20:dopóki nie ujednolicimy teorii.
00:45:23:A "nigdzie" jest tu większym dowodem,
00:45:28:niż otchłań czarnej dziury.
00:45:32:Niemiecki astronom o imieniu Karl Schwarzschild
00:45:36:pierwszy przedstawił to co teraz nazywamy czarnymi dziurami, już w 1916 roku.
00:45:43:Podczas stacjonowania na liniach frontu I Wojny Światowej,
00:45:49:rozwiązał równania teorii względności Einsteina w nowy, intrygujący sposób.
00:45:57:W trakcie kalkulacji nad trajektorią artylerii,
00:46:02:Schwarzschild zrozumiał, że kolosalne ilości masy,
00:46:07:jak te, bardzo skondensowane gwiazdy, skupione w bardzo małym obszarze
00:46:11:są w stanie zakłócić strukturę czaso-przestrzeni na tyle poważnie
00:46:17:że nic, nawet światło, nie ucieknie z przyciągania grawitacyjnego.
00:46:25:Przez dziesięciolecia,
00:46:26:fizycy byli sceptyczni, twierdząc że kalkulacje Schwarzschilda były jedynie teoretyczne.
00:46:34:Lecz dzisiejsze teleskopy satelitarne sięgają głęboko w przestrzeń
00:46:41:odkrywają regiony olbrzymiego oddziaływania grawitacji sprawiając, że większość naukowców wierzy w czarne dziury.
00:46:50:Teoria Schwarzschilda nabiera realności.
00:46:55:Pojawiają się pytania:
00:46:58:Skoro starasz się zrozumieć co dzieje się w głębi czarnej dziury,
00:47:03:gdzie cała gwiazda jest zgnieciona w maleńką drobinę,
00:47:07:posłużysz się teorią względności ponieważ gwiazda jest niezwykle ciężka
00:47:12:czy mechaniką kwantową skoro jest niewyobrażalnie mała?
00:47:18:Oto problem.
00:47:20:Zważając iż centrum czarnej dziury jest zarówno bardzo małe jak i ciężkie
00:47:25:nie można uniknąć użycia obu teorii w tym samym czasie.
00:47:30:I kiedy staramy się złożyć dwie teorie razem w zakresie czarnych dziur,
00:47:35:powstaje konflikt. Wszystko się załamuje.
00:47:36:Oddają nam bezsensowne przewidywania.
00:47:38:A świat nie jest nonsensowny; Ma sens.
00:47:42:Mechanika kwantowa działa naprawdę dobrze dla małych rzeczy,
00:47:44:z kolei teoria względności sprawuje się doskonale dla gwiazd i galaktyk,
00:47:48:lecz atomy, niewielkie rzeczy, jak i galaktyki są częścią tego samego świata.
00:47:52:Więc musi być jakiś przepis, który godzi to wszystko.
00:47:56:Nie możemy mieć jednego dla atomów, a innego dla gwiazd.
00:48:00:Obecnie, dzięki teorii strun,
00:48:03:uważamy, że znaleźliśmy sposób by połączyć obie teorie w jedno
00:48:09:nadać sens światu we wszystkich skalach i miejscach.
00:48:16:Zamiast rzeszy zróżnicowanych cząsteczek,
00:48:19:teoria strun oznajmia, że wszystko na świecie,
00:48:23:wszelkie siły i cała materia są stworzone z jednego składnika,
00:48:29:maleńkie wibrujące kosmyki energii znane jako struny.
00:48:35:Struna potrafi wić się w wielu różnych kierunkach,
00:48:37:podczas gdy, co zrozumiałe, punkt nie potrafi.
00:48:39:Różne sposoby zwinięcia struny reprezentują odmienne rodzaje podstawowych cząsteczek.
00:48:45:To jest jak struna do skrzypiec, potrafi brzmieć zupełnie niczym prawdziwa struna do skrzypiec.
00:48:52:Jeśli tylko chcecie, każdy ton odpowiada za inną cząstkę.
00:48:56:Stąd też, posiada niezwykły, jednoczący potencjał.
00:48:58:Jest w stanie zjednoczyć nasze rozumienie wszystkich różnych rodzajów cząsteczek.
00:49:02:Zatem zespolenie różnych sił i cząstek zostało osiągnięte
00:49:08:bowiem wszystko pochodzi od różnych tonów brzmienia tej samej podstawowej struny.
00:49:10:Prosta idea z daleko sięgającymi konsekwencjami.
00:49:16:Tak skomponowana teoria strun ofiarowuje obietnicę, że:
00:49:22:"Popatrz, nareszcie możemy zrozumieć pytania, które wcześniej nie były nawet pytaniami z kręgów naukowych:
00:49:26:pytania o początek wszechświata,
00:49:28:czemu świat jest tak konkretnie skomponowany od najbardziej podstawowego poziomu."
00:49:34:Założenie, że naukowa teoria, którą właśnie dzierżymy w dłoniach
00:49:37:mogłaby odpowiedzieć na najbardziej podstawowe pytania jest ekstremalnie kuszące.
00:49:43:Lecz ta kusząca nowa teoria jest również kontrowersyjna.
00:49:49:struny, jeśli istnieją, są tak małe,
00:49:53:że istnieje ledwie skromna nadzieja na ujrzenie jakiejkolwiek.
00:49:57:Teoria strun i jej teoretycy mają w tym spory problem.
00:50:02:Jak właściwie można sprawdzić teorię strun? Jeśli nie można przetestować jej tak jak inne teorie,
00:50:05:to nie nauka, to już filozofia, a to już jest problem.
00:50:10:Jeśli teoria strun nie przedstawi wiarygodnego świadectwa na swoją słuszność,
00:50:14:wówczas nikt się do niej nie przekona.
00:50:18:Z drugiej strony, jest w tym pewna wytworność,
00:50:24:i pokazuje jak w historii teoretyków fizyki, ewoluowali oni coraz dalej,
00:50:29:jest zrozumiałe, że część jeśli nie wszystkie z założeń przestaną być uważane za prawdziwe.
00:50:36:Myślę, że za stulecia, ten szczególny okres,
00:50:41:kiedy to większość błyskotliwych fizyków pracowała nad teorią strun,
00:50:45:zostanie uznany za bohaterski czas
00:50:49:gdy teoretycy zmagali się i ostatecznie zwyciężyli w próbie zjednoczenia teorii opisujących wszelkie naturalne zjawiska.
00:50:57:Z drugiej strony, może być też uznany za tragiczną porażkę.
00:51:00:Uważam, iż będzie to jednak wzorzec do naśladowań, niż odstępstwo od stanu rzeczy.
00:51:06:Choć lepiej zapytajcie mnie za kilka stuleci, wtedy odpowiem z większą pewnością.
00:51:16:Nasze rozumienie wszechświata
00:51:18:przeszło ogromną drogę w ciągu 3 ostatnich wieków.
00:51:25:Tylko spójrzcie
00:51:28:Isaac Newton, który był najprawdopodobniej największym naukowcem wszechczasów, powiedział raz,
00:51:33:"Byłem jak mały chłopiec bawiący się na wybrzeżu,
00:51:37:szukający jedynie rozrywki, któremu do ręki wpadła piękna muszelka, delikatna i ładniejsza niż inne,
00:51:43:podczas gdy wielki ocean prawdy tkwił przede mną, kompletnie nieodkryty."
00:51:51:a potem, 250 lat później,
00:51:54:Albert Einstein, prawdziwy następca Newtona,
00:51:57:był zdolny poważnie zasugerować, że ten rozległy ocean,
00:52:01:wszystkie prawa natury,
00:52:03:może być zredukowany do raptem kilku podstawowych idei wyrażonych za pomocą garstki matematycznych symboli.
00:52:14:Dziś, pół wieku po śmierci Einsteina,
00:52:18:możemy nareszcie być na skraju spełnienia jego marzenia o unifikacji za pomocą teorii strun.
00:52:36:Lecz jak się pojawiła ta śmiała i zaskakująca nowa teoria?
00:52:43:W jaki sposób teoria strun osiągnęła ostateczne zespolenie praw tyczących się wielkich
00:52:49:jak i małych?
00:52:51:I skąd mamy wiedzieć, czy jest słuszna, czy też nie?
00:52:55:Żaden eksperyment nie może sprawdzić poprawność badanych zależności.
00:53:00:Teoria jest więc bezpieczna.
00:53:03:Teoria fizyki, czy filozofii?
00:53:07:Nie jest zapisane w gwiazdach czy nam się uda,
00:53:10:jednak mamy nadzieję, że gdy skończymy, będziemy posiadać teorię zdolną rządzić wszystkim.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Elegant Universe 3 of 3
Elegant Universe 2 of 3
eng Elegant Universe 1 of 3 eng
eng Elegant Universe 3 of 3 eng
The Elegant Universe part1
1 THE MEDICAL UNIVERSITY OF GDAŃSK
Welcome to the Homepage of the University of Dundee
The Elegant Universe part3
Lewis Shiner Nine Hard Qiuestions about the Nature of the Universe
Anioły Wszechswiata Englar alheimsins Angels of the Universe Angels of the Universe
Napoleon Hill The 17 Universal Principles of Success and Achievement
dokument United Nations Universal Declaration of Human Rights 1948
Keita Are Universal Statements Falsifiable A Critique of Popper

więcej podobnych podstron