Deskryptywizm (szkoła Deskryptywizm (szkoła
amerykańska) amerykańska)
Behawiorystyczne tezy o języku:
" zachowanie językowe jest reakcją na
bodziec (A. widzi jabłko na drzewie i mówi
" Prekursorzy  antropologowie, np. Boas.
Jabłko)
" Podstawowe prace:
" zachowanie językowe jest bodz
cem (B.
 Bloomfield Language;
słyszy Jabłko, zrywa je z drzewa i podaje
 Skinner Verbal behavior A)
" tylko zachowania sÄ… obserwowalne 
znaczenie wyrazów tylko jako zachowanie.
Deskryptywizm (szkoła Deskryptywizm (szkoła
amerykańska) amerykańska)
Dwa rodzaje  zachowań językowych i " Niesprawdzalność semantyki
wypowiedzi:
" Wielość języków
" takty  nazywanie obiektów w
"  Zało\
enia i oczekiwania opisujÄ…cego
rzeczywistości
" mandy  działanie na odbiorcę (np.
(Pierwsze opisy języków  przyrównujące do
rozkazy, prośby, pytania)
Å‚aciny/greki/angielskiego  np.  odkrycie
" W przykładzie powy\
ej zachowanie A
klasyfikatorów w trobriandzkim 
mo\
e być taktem albo mandem
Malinowski)
Deskryptywizm (szkoła Deskryptywizm (szkoła
amerykańska) amerykańska)
" Językoznawstwo ma za zadanie opisać Przyjęcie wielopoziomowości jezyka:
język  od zera
" poziom fonetyczny
" Niezbędne : korpus tekstów i informator
" poziom morfologiczny
(mo\
e znać język badacza)
" poziom składniowy
" Opis  uzyskanie inwentarza jednostek i
opis od jednostek najmniejszych  fonemów
reguł ich łączenia -- stąd nazwy
i głosek
 deskryptywizm, dystrybucjonizm
1
Deskryptywizm (szkoła Deskryptywizm (szkoła
amerykańska) amerykańska)
Na poziomie fonologicznym:
Procedury:
1. Segmentacja tekstu (wyodrębnienie głosek)
" Stworzenie korpusu:
" przykłady zjawisk utrudniających segmentację:
 Praca z informatorem  dwa mo\
liwe pytania:
 wymowa asynchroniczna nosówek (polski)
  Czy tak mo\
na powiedzieć w twoim języku?
 zwarta + szczelinowa vs. zwartoszczelinowa
  Czy xxx znaczy to samo co yyyy?
 dyftongi
 (Hocket dopuszcza tak\
e  Jak powiedzieć
" kryteria  występowanie segmentów osobno,
 człowiek w twoim języku? )
zmiana kolejności segmentów
Deskryptywizm (szkoła Deskryptywizm (szkoła
amerykańska) amerykańska)
Przykłady za Hockettem
2. Opis dystrybucji i wnioskowanie z
dystrybucji:
"  kobieta [mśga]? [mśła]?
"  koperta [mśga]
Typy dystrybucji:
" komplementarna
"  mÄ™\
czyzna [t9áli], [t9ári]
"  płotka [tóna], [dóna]
" swobodna
"  ale [p9élo]
" kontrastowa
"  pies [p9éro]
Dystrybucja komplementarna Dystrybucja swobodna
2
Deskryptywizm (szkoła
Dystrybucja kontrastowa
amerykańska)
Przykłady :
" Komplementarna : ang. [h] i [K
], polskie [&
]
i [K
]
" Swobodna: polskie [r] i [/]
" Kontrastowa: polskie [s] i [z]
Deskryptywizm (szkoła Deskryptywizm (szkoła
amerykańska) amerykańska)
Ustalanie inwentarza fonemów: Na poziomie morfologicznym  analogicznie
" głoski w dystrybucji kontrastowej nale\
Ä… do " Ale:
odrębnych fonemów;
" morfemy swobodne i zwiÄ…zane
" głoski w pozostałych dystrybucjach  do jednego
" klasy substytucyjne morfemów
fonemu
 Podobieństwo fonetyczne  tylko, \
eby
Przykłady analizy:
zadecydować, do którego,
" majÄ…c, dajÄ…c, & .zajÄ…c => maj-, daj-, zaj-, -Ä…c
np. ang. aspirowane zwarte bezdz
więczne (tylko
" majÄ…cy, dajÄ…cy & ; *zajÄ…cy
przed samogłoską): [p9, t9, k9], np. put, take, cut;
" majÄ…c// dajÄ…c coÅ› do zrobienia,& ; *zajÄ…c coÅ› do
[ p9 ]w dystrybucji komplementarnej do [p],[ t] [k] 
zrobienia
ale Å‚Ä…czymy z [p]
Deskryptywizm (szkoła Deskryptywizm (szkoła
amerykańska) amerykańska)
Przykład za Hockettem: " Efekt  sam inwentarz jednostek
morfologicznych (morfemów)
" /nkYa
atYs/  jestem szczęśliwy
" Wspólne dla poziomu fonologicznego i
" /k%0ńiman/  twoja łódka
morfologicznego:
" /kkYa
atYs/  jesteś szczęśliwy
" Przeciwstawienie fonemów alofonom,
morfemów alomorfom
3
Deskryptywizm (szkoła Literatura:
amerykańska)
" J. Apresjan, Koncepcje i metody współczesnej
Na poziomie składniowym:
lingwistyki strukturalnej, Warszawa 1971, PIW, cz. I,
rozdział 3.
Podział na składniki bezpośrednie  handout
" Ch. Hockett Kurs językoznawstwa współczesnego,
a) przykład zdania hiszpańskiego
Warszawa, 1968, PWN, rozdział:  Analiza fonologiczna ,
części:  Fonologia i gramatyka: poziomy modelowania ,
b) oryginalny przykład Hocketta
 Systemy gramatyczne (4 pierwsze rozdziały)
" R. S. Wells,  Składniki bezpośrednie (w:) H. Kurkowska,
A. Weinsberg (red.) Językoznawstwo strukturalne,
Zasady podziału  Wells; zawsze na ciągi o
Warszawa PWN 1979
Oraz prace Saloniego i Świdzińskiego wymienione w
największej klasie substytucyjnej
informatorze
4


Wyszukiwarka