P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w PRZEBUDOWA PROSTYCH 3 ODCINKÓW KORYTA 3.2 Zawężenie koryta opaskami brzegowymi A) RZEKA SKERNE LoKaLizacja Darlington, hrabstwo Durham, NZ 301160 Data buDowy typ A jesień 1997, typ B jesień 1998 Długość 320 m Koszt: typ a Ł 45 / m, typ B Ł 40 / m Mocowanie maty kokosowej w celu utworzenia ławki typu A na rzece Skerne PROJEKT OPIS Nieobecność roślinności przybrzeżnej na tym odcinku Koryto rzeki zostało wyprostowane i powiększone wynikała z braku odsypisk i namulisk niezbędnych w celu bezpiecznego przeprowadzania wód przez do jej wzrostu. Projekt zakładał odtworzenie takich tereny zabudowane. Równolegle do jednego z warunków w sposób sztuczny, tak by zapewnić ich brzegów biegnie gazociąg, podczas gdy w sąsiedztwie pózniejsze trwałe utrzymywanie się. drugiego znajduje się składowisko zanieczyszczonych odpadów. Jednodzielne koryto miało przekrój Opracowano dwa projekty, wykorzystujące maty trapezoidalny, aczkolwiek z zaznaczoną erozją dolnej kokosowe w celu zatrzymania wzdłuż brzegów osadów krawędzi brzegu. Ukształtowanie dna, linii brzegowej niesionych wodami rzeki (ryc. 3.2.1). Tak utworzone oraz przepływ wody były niezróżnicowane. opaski obsadzono wcześniej przygotowanymi Ogólny stan ekologiczny i wizualny był również sadzonkami roślin bądz uwzględniono ich zasiedlenie niezadowalający. przez otaczającą roślinność. Opaski brzegowe zamontowano zarówno powyżej, jak Projekt typu A nadaje się dla opasek brzegowych i poniżej kładki Hutton Avenue, przy czym powyżej szerokich (w tym przypadku do 2 m), szerokość mostku, wzdłuż niezmodyfikowanego koryta, poniżej może być jednakże zróżnicowana, aby wprowadzić zaś z zastosowaniem deflektorów nurtu. Opaski krzywiznę do trasy projektowanego brzegu. ograniczają podmywanie krawędzi brzegu rzeki. Umożliwiły także odtworzenie cennych siedlisk oraz Projekt typu B przeznaczony jest dla wąskich opasek. wzbogaciły wizualnie ten odcinek rzeki, zawężając Jest on szczególnie zalecany tam, gdzie dno opada koryto wód średnich, co wpłynęło na zróżnicowanie stromo i przy krawędzi nurtu może wytworzyć się prędkości przepływu tej wolno płynącej rzeki. tylko niewielki pas roślinności przybrzeżnej. 3.2 (strona 1 z 4) Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w PRZEBUDOWA PROSTYCH ODCINKÓW KORYTA 3 Oba projekty przewidują zamocowanie ścianki Preferowano zastosowanie ulegającej biodegradacji maty z nieobrobionych drewnianych pali i listw, mocujących kokosowej, jednakże przy realizacji projektu typu B tam, matę wypełnioną osadami. Aby ułatwić budowę gdzie warunki hydrauliczne wskazywały na konieczność opasek pale, listwy i maty są montowane powyżej użycia bardziej wytrzymałego materiału, posłużono lustra wody, a następnie wpychane pod wodę łyżką się matami nylonowymi (Enkamat). W większości koparki. Zastosowanie drutu do łączenia listew przypadków rozwój systemu korzeniowego nasadzonych zapewnia niezbędną elastyczność połączenia. roślin powinien utrwalić podścielające osady, podczas gdy drewno i mata będą ulegać powolnemu rozkładowi, w okresie mniej więcej 5 10 lat. Przewiduje się również, Rycina 3.2.1 że pojawiająca się roślinność przyśpieszy akumulację osadów. PrzeKrój ProjeKtowanych oPaseK tyPu a i b Obsiane maty 800 mm 1200 mm przytwierdzone kołkami TYP A i zamocowane sznurem kokosowym Brzeg Stan minimalny wody (NW) Zamocowanie maty Gęsta mata kokosowa do brzegu przytwierdzona łatą do listwy Wypełnienie osadami dennymi Kołki Półokrągłe pale (rozszczepiane drewno) (nieobrobione) 0,8 m 2 m od krawędzi brzegu TYP B Brzeg Walec z maty obsiany roślinnością 300 mm średnicy 3 m długości 100 150 mm Poziom wody max Listwy połączone z palami za pomocą półokrągłych łat o długości 500 mm i drutu Paliki z miękkiego drewna około 50 mm średnicy 800 mm długości (połączone z walcem z włókna co 700 mm) Gęsta mata kokosowa lub geowłóknina Półokrągłe pale (nieobrobione) 600 mm max Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów (strona 2 z 4) 3.2 P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w PRZEBUDOWA PROSTYCH ODCINKÓW KORYTA 3 Opaska brzegowa typu A na rzece Skerne maj 1998 Skuteczność projektu 1996/8 W sierpniu 1996, powyżej kładki zainstalowano ożywione Opaski typu A, wykorzystujące maty obsiane walce typu B. W roku 1998 stały się one atrakcyjnym roślinnością, zainstalowano jesienią roku 1997 obiektem dla okolicznych kaczek, które przyczyniły poniżej kładki. W zadowalającym stanie przetrwały się do powstania kilku nie pokrytych roślinnością one kilka wezbrań w okresie spoczynku zimowego. fragmentów między dobrze rozwiniętymi kępami turzycy Okres wczesnoletni w roku 1998 charakteryzował błotnej, kosaćca żółtego i mozgi trzcinowatej. W okresie się niejednolitym wzrostem roślinności stłumionym zimowym budowla miała również znaczący wpływ na przez nagromadzone na matach osady. Jednakże gromadzenie osadów rzecznych na opaskach pomiędzy pózniej wytworzyła się zwarta pokrywa roślinna. Do suchymi pędami roślin. Osiągnęły one nawet do 300 mm ważniejszych gatunków, które przetrwały, należały miąższości, zanim nie pokryły się roślinnością na wiosnę. krwawnica pospolita i wiązówka błotna. Opaska brzegowa typu B na rzece Skerne po dwóch latach 3.2 (strona 3 z 4) Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w PRZEBUDOWA PROSTYCH ODCINKÓW KORYTA 3 b) rzeKa coLe LoKaLizacja Coleshill, granica hrabstw Oxonshire/Wiltshire, SU 234935 Data buDowy jesień 1997 Koszt: Ł 56 / m OPIS Na rzece Cole opaskami obu typów A i B zabudowano krótki odcinek biegu rzeki zlokalizowany tuż poniżej mostu na głównej drodze w Coleshill. Prace poprzedziła budowa nowego gazociągu przecinającego rzekę pod dnem, stanowiąc część programu odbudowy brzegów przez wykonawcę projektu. Uwarunkowania hydrologiczne zostały szczegółowo opisane w rozdziale 1.2. Odcinek ten jest częścią pierwotnego koryta rzeki, gdzie wody podpiętrzają leżące poniżej, nowo odtworzone menadry. Pale i listwy umieszczono w odległości do 2 m od brzegu, mocując do nich maty kokosowe wypełnione gruntem wydobytym z tego samego brzegu rzeki. Pobór gruntu z brzegu rzeki zwiększył szerokość ławki do ponad 2 m, lecz co ważniejsze umożliwił też uformowanie bardziej płaskiego i zróżnicowanego profilu brzegu niż dotychczasowe nachylenie 1:1. Do połączenia końcowych odcinków z istniejącymi brzegami wykorzystano projekt typu B. Skuteczność projektu 1997/8 Opaski brzegowe przetrwały zimę bez jakichkolwiek uszkodzeń ich konstrukcji przez wezbrania, aczkolwiek tylko nieco ponad 50% roślin przetrwało okres spoczynkowy i odrosło w okresie letnim. Na wiosnę opaski szybko pokryły się roślinnością (1998), tworząc nowy typ siedlisk, jak również wzbogacając krajobraz tego krótkiego odcinka rzeki, który wcześniej posiadał Opaski brzegowe typu A i B na rzece Cole najmniejsze walory przyrodnicze i wizualne. po pierwszej zimie Przed procesem rewitalizacji koryta i budową opaski maj 1996 Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów (strona 4 z 4) 3.2