Szkoła Konstruktorów i skupili się na liczniku. Inni przeprowadzi- było zdobyć właśnie za eksperymenty z Marciniak, Radosław Szycko i Marcin li próby z różnymi czujnikami. I właśnie to czujnikiem. Wiązania. zadecydowało o rozdziale nagród. Najwię- Upominki otrzymają: Piotr Dereszowski, Najwyżej oceniłem projekt Michała Sta- cej punktów, upominki i nagrody można Tomasz Gajda, Bogusław Aącki, Grzegorz cha. Nagrody otrzymują: Michał Stach, Da- riusz Drelicharz i Mariusz Chilmon. Wszyscy wymienieni z nazwiska otrzymują Punktacja Szkoły Konstruktorów punkty (1...8). Marcin Wiązania Busko Zdrój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91 Maciej Jurzak Rabka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Przy okazji przypominam, że nie ma po- Mariusz Chilmon Augustów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57 Michał Koziak Sosnowiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 trzeby przysyłania do Redakcji kopert zwrot- Dariusz Drelicharz Przemyśl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 Ryszard Milewicz Wrocław . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 nych ze znaczkiem. Listy do Czytelników Marcin Malich Wodzisław Śl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Emil Ulanowski Skierniewice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Artur Filip Legionowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Krzysztof Kraska Przemyśl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 wysyłamy na swój koszt. Na niektóre pytania Aleksander Drab Zdziechowice . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 Bartłomiej Radzik Ostrowiec Św. . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 odpowiadamy w rubryce Skrzynka Porad, na Robert Jaworowski Augustów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 Jarosław Chudoba Gorzów Wlkp. . . . . . . . . . . . . . . . . .35 inne listownie. Niestety, niektórych życzeń Jakub Jagiełło Gorzów Wlkp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Michał Stach Kamionka Mała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Dawid Lichosyt Gorenice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 nie jesteśmy w stanie spełnić ze względu na Roman Biadalski Zielona Góra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Arkadiusz Zieliński Częstochowa . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Dariusz Knull Zabrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 szczupłość sił redakcyjnych (np. przeszuki- Wojciech Macek Nowy Sącz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Piotr Romysz Koszalin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 wanie katalogów firmowych i ofert handlo- Sebastian Mankiewicz Poznań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Jarosław Tarnawa Godziszka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 wych w poszukiwaniu jakiegoś specyficzne- Paweł Szwed Grodziec Śl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Piotr Wójtowicz Wólka Bodzechowska . . . . . . . . . . . . .27 Marcin Dyoniziak Brwinów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 go podzespołu, potrzebnego autorowi pyta- Rafał Stępień Rudy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 Bartek Stróżyński Kęty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Filip Rus Zawiercie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 nia) i w takich wypadkach dołączenie znacz- Piotr Bechcicki Sochaczew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Szymon Janek Lublin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 ka i koperty nie zwiększa szansy na zrealizo- Maciej Ciechowski Gdynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Piotr Dereszowski Chrzanów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Mariusz Ciszewski Polanica Zdr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 wanie prośby. Mariusz Ciołek Kownaciska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Filip Karbowski Warszawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Serdecznie zapraszam do udziału w roz- Jakub Kallas Gdynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Witold Krzak Żywiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Jacek Konieczny Poznań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 wiązywaniu kolejnych zadań i do nadsyłania Piotr Kuśmierczuk Gościno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Michał Pasiecznik Zawiszów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 prac w terminie. Zbigniew Meus Dąbrowa Szlach. . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Radosław Koppel Gliwice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 Kamil Urbanowicz Ełk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Aukasz Cyga Chełmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 Michał Waśkiewicz Białystok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Andrzej Sadowski Skarżysko-Kam. . . . . . . . . . . . . . . . .16 Wasz Instruktor Piotr Wilk Suchedniów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Radosław Ciosk Trzebnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Piotr Górecki Co tu nie gra? C o t u n i e g r a ? S z k o ł a K o n s t r u k t o r ó w k l a s a I I Co tu nie gra?- Szkoła Konstruktorów klasa II C o t u n i e g r a ? Rozwiązanie zadania 76 niu, że napięcie na złączu p-n wynosi 0,6V i B W EdW 6/2002 zamieszczony był schemat ra- przy pominięciu drobniejszych szczegółów, diowego wykrywacza burzy, nadesłany jako jak spadek napięcia na wewnętrznym rezy- rozwiązanie jednego z wcześniejszych zadań storze R czy wahania napięcia zasilania. SC Szkoły. Układ pokazany jest na rysunku A. Mało kto zwrócił uwagę, że zwarcie S1 w sytuacji, gdy na wyjściu A wzmacniacza U1B poja- wi się stan wysoki, spo- woduje przepływ prądu zwarciowego wzmacnia- cza rzędu kilkudziesię- ciu miliamperów. Słusznie zwróciliście uwagę, że R7 jest niepo- trzebny. Wzmacniacz U1B pracuje jako kom- razowe pojawienie się dodatniego napięcia parator. Ponieważ rezy- wejściowego miałoby powodować pojawienie Nadesłaliście wiele odpowiedzi; niektóre stancja wyjściowa wzmacniacza U1A jest się na stałe dodatniego napięcia wyjściowego. opisywały tylko jedną usterkę, większość bardzo mała, rzędu ułamka oma, nawet przy W takim przypadku należałoby jednak dodać zawierała spostrzeżenia o większej liczbie większych częstotliwościach obecność R7 diodę, przenieść styk S1 i uprościć obwody błędów. niczego nie zmienia. R7 byłby potrzebny, przekaznika na przykład według rysunku C. Zacznijmy od końca. Wiele osób stwier- gdyby U1B miał pracować jako komparator z Nikt z uczestników nie zwrócił uwagi na dziło, że przekaznik musi być włączony w histerezą. Wtedy między wyjściem U1A a fakt, że prąd polaryzacji wejścia wzmacnia- kolektorach tranzystorów T1, T2. W zasa- wejściem plusowym U1B należałoby włą- cza U1A płynąc przez R1, R2 wywoła znacz- dzie nie musi, ale pokazany sposób grozi, że czyć rezystor o wartości 1...47k&!. ny spadek napięcia, który może uniemożli- na przekazniku napięcie będzie zbyt małe do Jeden z uczestników podsunął myśl, że wić jakąkolwiek pracę. Kostka LM358 uruchomienia go. Rysunek B pokazuje U1B miał być albo uniwibratorem, albo za- ma typowy wejściowy prąd polaryzacji - przypuszczalny rozkład napięć przy założe- trzaskiem. Przy pracy w roli zatrzasku jedno- 45nA, maksymalnie -250nA w temp +25oC Elektronika dla Wszystkich Pazdziernik 2002 35 Szkoła Konstruktorów i do -500nA w pełnym zakresie temperatur wynosi tylko 10x (20dB), a przy 1MHz mysłem. Należy jednak zwrócić uwagę na pracy. Rysunek D pokazuje napięcia przy prą- 1x (0dB). Tymczasem wzmocnienie zmienno- wzmocnienie. Wynosi ono mniej niż 11 razy, dzie polaryzacji równym 250nA (0,25uA). Jak prądowe wyznaczone przez R4, R3 wynosi więc układ zareaguje tylko na dość duże sy- widać, napięcie na wyjściu U1A będzie w spo- 10,8x (20,6dB). gnały z anteny. czynki większe niż napięcie na R6, co całko- Sytuacja ze wzmocnieniem jest dodatko- Kilka osób (najmłodszych uczestników) wicie uniemożliwi pracę komparatora U1B. wo skomplikowana. Częstotliwość graniczna zwróciło uwagę, że C3 jest elektrolitem , C4 (R1, R2) wynosi około 120Hz, a jest narysowany jako kondensator stały. C czyli z powodzeniem przeniesie Istotnie, ale to niewiele znaczący drobiazg harmoniczne sieci, a przebieg 50Hz w porównaniu z opisanymi błędami. stłumi w znikomym stopniu. Ob- Nagrody otrzymują: wód C2 R3 ma częstotliwość gra- Marek Drozd - Stoczek, Szymek Sowa - niczną około 1550Hz i też niezbyt Ratno, Sławomir Nowakowski - Kobyłka. dobrze stłumi przydzwięk sieci i je- go harmoniczne. Powyżej częstotli- Zadanie 80 wości 1550Hz układ ma więc Na rysunku E pokazany jest układ będący wzmocnienie równe 10,8x, ale ze rozwiązaniem jednego z poprzednich zadań wzrostem częstotliwości wzmoc- Szkoły. Jest to tor transmisji dzwięku za po- D nienie maleje do jedności przy 1MHz. mocą światła laserowego. E Kilka osób wskazało, że niepotrzebny jest kondensator C2, ale nie jest to dobre spo- strzeżenie. Bez kondensatora układ wzmac- niałby sygnały stałoprądowe, w tym napięcie niezrównoważenia i co gorsza, napięcie na rezystorach R1, R2 wynikające z przepływu prądu polaryzacji. Przede wszystkim należałoby zastosować Jak zwykle pytanie brzmi: I tu pojawia się problem ogólniejszej na- znacznie szybszy wzmacniacz operacyjny. tury w antenie będzie się indukował głów- Tu trzeba przyznać, że różne wzmacniacze Co tu nie gra? nie przydzwięk sieci. Oczywiście układ nie mogą mieć nieoczekiwanie różne właściwo- powinien reagować na przydzwięk sieci. ści, jeśli chodzi o reakcję na sygnały w.cz. Jak zwykle proszę o krótkie odpowiedzi Niskie częstotliwości, rzędu 50...150Hz, W niektórych wzmacniaczach pojawienie się plus ewentualnie rysunek poprawiony należy silnie stłumić, a znacznie wzmacniać na wejściu sygnału w.cz. powoduje przesu- schemat. Kartki, listy i e-maile oznaczcie tylko przebiegi o częstotliwościach rzędu se- nięcie punktu pracy wewnętrznych tranzysto- dopiskiem NieGra80 i nadeślijcie w terminie tek kiloherców. Przedstawiony układ niezbyt rów i wzmacniacz nieoczekiwanie zareaguje 45 dni od ukazania się tego numeru EdW. dobrze spełnia te warunki. na sygnał. w.cz. zmianą poziomu napięcia Autorzy najlepszych odpowiedzi otrzymają Wprawdzie LM358 może pracować przy na- stałego na wyjściu. Niestety, LM358 jest zna- upominki. pięciach wejściowych bliskich masy, jednak do ny z odporności na sygnały w.cz. układu detektora burzy może okazać się za wol- Niektórzy proponowaliby na wejściu do- ny przy częstotliwości 100kHz wzmocnienie dać obwód rezonansowy, co nie jest złym po- Piotr Górecki Elektronika dla Wszystkich Pazdziernik 2002 36