Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
TEMAT: Podstawy pedagogiki 05.10.2012
powszechność wychowania wychowanie jest niezwykle powszechną
działalnością ludzką. Wszyscy przez całe życie mają do czynienia z
wychowaniem(sami jesteśmy wychowywani a pózniej my wychowujemy innych)
(choć zdarzają się nieliczne wyjątki). Typowy rodzic nie przeczytał żadnej książki
pedagogicznej. Jest laikiem w tej dziedzinie, ale realizuje wychowanie na
odpowiedni sobie sposób. SKANDAL !!!
etymologia gr. paidagogos (paidos chłopiec; ago prowadzić) funkcja
niewolnika, którego zadaniem było prowadzenie dzieci swego pana do
Palestry(miejsce ćwiczenie sprawności fizycznej) Z czasem stawiano mu coraz
wyższe wymagania. On sam kształcił dzieci, uczył je czytać i pisać.1
definicje pedagogiki
o tradycyjne (klasyczne) akcentują to, że pedagogika wpływa na rozwój
(wychowanie) dzieci
o nowoczesne akcentują szerszy kontekst dyskurs edukacyjny, związany
z warunkami społecznymi i politycznymi, doszukuje się kontekstów, które
wcześniej się nie pojawiały wychowanie to gwałt na naturze ludzkiej.
terminologia
o edukacja przekazywanie wiedzy, synonim pedagogiki w języku ang.
o kształcenie nadawanie kształtu, używa się do nauczani, szkół; ale np.
kształcenie charakteru
o wychowanie to co się dzieje poza szkołą (rodzice) akcent na zmianę
osobowości, urabianie człowieka, kształtowanie osoby; wychowawca i
nauczyciel każdy nauczyciel jest wychowawcą i każdy wychowawca jest
nauczycielem; każde nauczanie ma akcent wychowawczy;
PEDAGOGIKA(nauka o wychowaniu i nauczaniu)
o nauczanie to co się dzieje w szkole (nauczyciele) akcent na
przekazywanie wiedzy
o socjalizacja część wychowania (kształtowania osoby) przygotowanie
do życie w społeczeństwie (nauka ról, zachowań, uczenie dobrych manier)
1
stąd pedagog człowiek zajmujący się dziećmi
- 1 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
także efekt tego działania, przystosowywanie do reguł panujących w
społeczeństwie; resocjalizacja(powtórna socjalizacja)
o samowychowanie człowiek sam wychowuje siebie, sam wpływa na swój
rozwój; bardzo trudno jest się samowychować
Definicje wychowanie:
tradycyjna Wychowanie to intencjonalne dążenie do wywołania w osobowości
drugiego człowieka pożądanych zmian
Kogo dotyczy wychowania? - drugiego człowieka na każdym etapie jego życia
Osobowość w tej osobowości dokonuje się pożądanych zmian by stała się
dojrzalsza, by ten człowiek był lepszym człowiekiem;
Jakie zmiany są pożądane ; cele wychowania?
Często wychowujemy ale nie ma zmian.
Intencjonalne świadome, wychowawcą jest ten ko wie że wychowuje, zależy mu na
dokonywaniu zmian
Wychowawca wie lepiej, ma właściwe cechy, chce podciągnąć wychowanka do
swojego poziomu
- pedagogika dotyczy człowieka na każdym etapie życia.
- chcemy zmienić drugiego człowieka w sensie osobowościowym tym co tworzy
naszą tożsamość (czyli nasze JA)
- pedagogika formułować będzie zawsze pewne ideały cel, do którego chce
doprowadzić konkretnego człowieka
- moim zamiarem jest zmiana człowieka
nowoczesna: Wychowanie to całość procesów we wzajemnej relacji między
dwiema osobami, pomagających im rozwijać własne człowieczeństwo
Krytykuje podejście tradycyjne za nierówność kto dał na prawo do zmieniania
drugiego człowieka i uważania się wychowawcy za wyżej od wychowanka?
Istotne jest że jest mowa o relacji wzajemnie, równej. Można mówić o partnerstwie.
Wychowawca musi być otwarty na wychowanka, oboje rośniemy ku górze .
- nie ma podziału na wychowawcę i wychowanka (jak w poprzedniej)
- akcentuje się we wzajemnej relacji równość, dialog, jedną płaszczyznę
- 2 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
Nie ma jednolitej wiedzy o wychowaniu, takiej ostatecznej, pełniej. Jest wiele nurtów,
wielokierunkowość. Pedagogika zajmuje się człowiekiem i nie ma jednej wiedzy o nim,
jednego podejścia.
Rodzaje wychowania:
podział według etapów rozwoju:
o pedologia dotyczy wychowania dzieci i młodzieży
o andragogika dotyczy wychowania i nauczania osób dorosłych
o gerontologia dotyczy wychowania osób starszych
podział według sfery oddziaływań:
o fizyczne nacisk na rozwój somatyczny; polega na tym, że wychowujemy
człowieka poprzez działanie na jego ciało; nauczanie wychowanka dbałości
o własne ciało; człowiek jest całością; często wuefista jest najważniejszym
wychowawcą; uprawiając sport człowiek kształtuje swoja osobowość
o umysłowe nacisk głównie na intelekt
o estetyczne związane ze sztuką i pięknem
o moralne nie ważne jak człowiek wygląda, najważniejsze jest że jest
porządnym człowiekiem
o religijne
TEMAT: Podstawy pedagogiki (II) 12.10.2012
Działy pedagogiki:
ogólna
porównawcza porównanie różnych systemów wychowania (jakie zmiany
wprowadzić?)
opiekuńcza dotyczy określonej relacji wychowawca wychowanek (dot. małych
dzieci, ale także osób starszych lub niepełnosprawnych)
społeczna środowisko wychowawcze, procesy społeczne towarzyszące
wychowaniu
pracy jak praca zawodowa wpływa na rozwój osobowości
specjalna wychowywanie i nauczanie jednostek odchylonych od normy, które
pod pewnymi względami są inne od pozostałych
- 3 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
Nauki współpracujące:
psychologia2
biologia
filozofia
socjologia
polityka
Metody badań pedagogicznych:
empiryczne
o monografia pedagogiczna (dot. pewnego wycinka rzeczywistości
wychowawczej)
o metoda indywidualnych przypadków (badanie przebiegu wychowania
konkretnej jednostki)
o sondaż, ankieta (szybko ma się dużo informacji)
o obserwacja (uczestnicząca i nie uczestnicząca)
o rozmowa i wywiad
o eksperyment
nie empiryczne3
o dedukcyjne (wynikanie tez z prawd szerszych), fenomenologiczne,
intuicyjne.
Antropologiczne podstawy pedagogiki:
ANTROPOLOGIA FILOZOFICZNA
Kim jest człowiek?
ETYKA
Kim być powinien? (co jest normą, ideałem)
PEDAGOGIKA
(cele, ideały, metody wychowawcze)
PRAKTYKA WYCHOWANIA
Dylematy antropologiczne
I istota rozwoju człowieka
2
szczególnie rozwojowa i wychowawcza
3
bazujące na czystym myśleniu
- 4 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
biologizm (natywizm) w człowieku od samego początku istnieją zalążki,
zdolności, dyspozycje, które go kształtują. Rozwój polega na stopniowym
ujawnianiu.
versus
socjologizm (kulturalizm) rozwój człowieka wynika z wpływów zewnętrznych
(ze środowiska)
ż argumenty (zawsze z obu biegunów)
ż koncepcje dwu trzy- cztero czynnikowe
ż dezaktualizacja sporu zawsze interakcja
ż konsekwencje pedagogiczne dać to co potrzebne do pełnego rozwoju
II jakość natury ludzkiej czy to co w nas tkwi - jakie jest?
ż nasza natura ludzka jest dobra to co jest wrodzone jest dobre bądz tym kim
jesteś od poczęcia bądz sobą Rousseau
ż nasza natura ludzka jest zła (potrzeba walki to co w Tobie to dopiero ćwierć
człowieka)
ż człowiek niedojrzały, prymitywny Hobbes człowiek z natury jest
destrukcyjny. Potrzeba zasad kultury żeby być człowiekiem.
ż argumenty
ż doktryna chrześcijańska- człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boga.
Pierwszy człowiek sprzeciwił się Bogu grzech pierworodny
ż konsekwencje pedagogiczne 1) ufność do tego co z dziecka wypływa tak
powinno się dziecko rozwijać spontaniczność, gdy interesuje się sportem to
dobrze, muzyką też etc. 2) nieufność czy to co wypływa z dziecka jest
wartościowe?
III kwestia wolności
ż wolność absolutna człowiek wolny, bez ograniczeń, wolność to
najważniejsza cecha; egzystencjaliści człowiek jest autokreatorem
człowiek tworzy się od A do Z4
versus
ż pełny determinizm nie mamy w ogóle wolności, wszystko zależy od
czynników zewnętrznych wszystko dzieje się poza człowiekiem5
4
Wiele uwarunkowań narzuca nam jednak biologiczność !!!
5
My jednak dokonujemy wyborów każdego dnia&
- 5 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
mnogość stanowisk, uznających powyższe dwa bieguny
argumenty
konsekwencje pedagogiczne:
im większym zwolennikiem wolności jest wychowawca tym
większe wychowanie do wolności
problem samodzielnego decydowania przez dzieci
(stopniowe rozszerzanie wolności dziecka, by płynnie wejść
w dorosłość)
IV stosunek do społeczeństwa
ż indywidualizm człowiek jako jednostka (unikat), cenne to co wyjątkowe,
niepowtarzalne, co różni człowieka od innych stanowi o człowieku. Główny
rys naszego człowieczeństwa to akcentowanie i rozwijanie różnic.
versus
ż kolektywizm liczy się grupa, społeczność, naród większa liczba ludzi w
kontekście tej grupy człowiek jest człowiekiem. Rozwój by stawać się jak
najlepszym członkiem grupy.
argumenty
konsekwencje pedagogiczne: kwestia nacisku w trakcie wychowania na rozwój
poszczególnych aspektów. Zwolennicy indywidualizmu pochwalają i umacniają to
co dla wychowanka wyjątkowe, odróżniające go od innych. W kolektywizmie
konieczne jest dostosowanie się do grupy i nie rozwijanie swojego egoizmu.
Problemem jest połączenie dwóch aspektów w jedno. Moje życie ma aspekt społeczny ale ja
sam mogę zdecydować o swoim powołaniu.
TEMAT: Historia wychowania 19.10.2010
Początek historii wychowania sięga myślicieli starożytnych
- 6 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
PLATON (V IV w. p.n.e.) klasyk pedagogiki, w swoich dziełach zarysował pewną wizję
wychowania; Państwo Prawa mowa tu o państwie idealnym
Struktura państwa:
żywiciele
strażnicy
rządcy
Żeby państwo dobrze funkcjonowało trzeba było postawić na wychowanie najmłodszych
sterowanie przez państwo (interes państwa jest naczelny wychowanie państwowe)
W idealnym świecie wszyscy będą szczęśliwi.
- człowiek jest określony, zdeterminowany duży nacisk na autoryzację wszystko co jest
cenne, wartościowe to już jest w nas musimy tylko to dostrzec
cel: dobry obywatel, a nie indywidualność
etapy wychowania:
dobór rodziców (tylko warstwa żywicieli) nie może być przypadku !!! relacje
rodzinne są przeszkodą w pełni rozwoju człowieka.
v 0 3 opieka nad dzieckiem (karmienie)
v 3 6 wychowanie przedszkolne etap koedukacyjny
v 6 - 10 rozwój fizyczny, moralny i estetyczny ćwiczenia gimnastyczne oraz
sportowe, kontakt z poezją i muzyką
v 10 13 rozwój intelektualny nauka czytania i pisania
v 13 18 kształcenie literackie poprzez żywe słowo, cenzura tekstów
pismo szkodzi, uczenie polega na dyskusji; humanistyczna religia nacisk
na aspekty religii kształtujące moralnie religia narzędziem opanowania
norma, nakazów, wartości etc.; wiedza praktyczna
v 18 20 - efebia - ćwiczenia gimnastyczne (tylko sport) wypracowanie
pewnych cech, zdrowej rywalizacji, ocena swoich sił.
v 20 podział na strażników i przyszłych rządców
- 7 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
v 20 30 studiowanie takich nauk ja: matematyka, astronomia, muzyka by
zdobyć gruntowną wiedzę
v 30 35 studia filozoficzne
v 35 50 praktyki (urzędy, wojsko) człowiek po studiach nie jest bowiem
przygotowany do wykonywania zawodu
v 50 + rządzenie (bez zakładania rodziny) lepiej mieć mniej rządców, ale
kompetentnych
Koncepcja nie była wprowadzona w życie. Pozostała na papierze w kategoriach utopii.
Platon zakładał zabijanie osób niepełnosprawnych.
Koncepcje tworzenia nowego świata zwykle przechodzą przez wychowanie
zwłaszcza młodego pokolenia ciężko zmienić człowieka już ukształtowanego.
TEMAT: J.J. Rousseau6 prekursor ekologii 26.10.2010
WYCHOWANIE NATURALNE
Emil czyli o wychowaniu
- krytyka cywilizacji, kult natury wszystko to czym się chlubimy szkodzi
człowiekowi, który traci swoją dobroć, niewinność. Człowiek jest dobry
z natury, choć jest niszczony przez sztukę, naukę, technologię, kulturę etc.
dziecko z natury jest dobre natura ludzka nie może ulec skażeniu
wychowanie negatywne nie chodzi o to, żeby człowieka zmieniać, ale by
pozwolić na rozwój spontaniczny, naturalny raczej chronić niż wpływać na
rozwój
wychowanie progresywne zmienność potrzeb dziecka = elastyczność
wychowawcy
priorytet najważniejsze jest wychowanie moralne (wartość człowieka = wartość
jego dobrego serca) nie ważne ile człowiek wie, nie ważne jest jego ciało i
talenty, ale dobro płynące z serca.
NOWE WYCHOWANIE pocz. XX wieku mnóstwo koncepcji naturalistycznych
Etapy wychowania
0 2 niemowlęctwo okres pielęgnacji, dziecko powinno być z matką,
zwolennika karmienia piersią, błędem jest ograniczać swobodność (aktywność)
dziecka
2 12 dzieciństwo model zwierzęcy, negatywne wychowanie moralne. Do
każdego jednego dziecka przypisuje tylko jednego wychowawcę, będącego
6
Przeciwnik języków starożytnych
- 8 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
ciągle z nim i przy nim. Wychowanie nie w mieście lecz wśród natury na
wsi. Twarde łóżko, boso bez butów, żadnego nakrycia głowy, mycie
w zimnej wodzie.
wychowanie moralne nie powinno wyglądać jak my sobie to wyobrażamy
lecz dziecko ma samo się zorientować co jest dobre, a co złe gdy ma do
czynienia z konsekwencjami (porównanie do zwierząt) brak elementów
edukacji, nie ma rozwoju intelektualnego.
12 15 chłopięctwo rozwój intelektualny nauka czytania, pisania,
liczenia nie odrywanie od praktyki; obserwacja świata, rzemiosło (stolarstwo,
kołodziejstwo, garncarstwo) by wiedzieć z czego to się bierze, a nie by dojść
do perfekcji.
15 20 wiek młodzieńczy wychowanie moralne pierwszy kontakt
z rówieśnikami wcześniej życie w izolacji. Kontakt korzystny dla człowieka,
by nabyć cechy: szacunek, umiejętność współpracy etc. Jednak zbyt szybki
kontakt z rówieśnikami, zle wpływa na dziecko.
religia naturalna szacunek dla praw natury; Stwórca świata nie interesuje
się nim to tylko konstruktor.
w wieku 20 lat wychowanie się kończy
wychowanie dziewcząt: kobiety mają inną rolę w społeczeństwie: jako matki i żony - mają
być posłuszne i oddane mężom, biegłe w pracach domowych&
postać wychowawcy utopia, by przez 18 lat jedna osoba była wychowawcą dziecka. Ideał
(wzór doskonałości) sam wychowany w ten sposób.
Wizję Rousseau próbowano wprowadzać w życie efekty były niezadowalające. Rousseau
to jednak nie praktyk bo swoje dzieci oddał do sierocińca.
Współczesne systemy wychowania:
mnogość stanowisk7
o antropologicznych
o etycznych
o politycznych
KARL MARKS wychowanie socjalistyczne (komunistyczne)
7
wielość koncepcji wychowania, współistnienie wielu systemów wychowania
- 9 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
cel: komunizm (system idealny, gdzie wszyscy są szczęśliwi, każdy ma swoje
miejsce, równość zaspokajanie indywidualnych potrzeb)
ideologizacja podporządkowanie wychowania celom komunistycznym aby
zbudować komunizm trzeba wpływać na ludzi już od najmłodszych lat.
Człowieka trzeba przekształcić ukazać mu prawdę o nim samym.
światopogląd naukowy rozumowanie komunistyczne jedyne słuszne
walka z religią religia jest reliktem przeszłości, przeszkadza we
wprowadzaniu zmian
walka z rodziną - rodzina jest bowiem nośnikiem całości, przenosi wartości
z pokolenia na pokolenie wyśmiewanie, zacofanie, deprecjacja
przedmioty polityczne upolitycznienie przedmiotów (szczególnie tych,
które kształtują świadomość) : j.polski, historia, wiedza o społeczeństwie etc.
pseudo - samorządność partie, organizacje, samorządy nie mające władzy
idea kolektywu współzawodnictwo rola jednostki jest lekceważona, liczy
się grupa (kolektyw) realizacja założeń także w zakładach pracy.
wychowanie prospołeczne prace społeczne
IDEOLOGIA LIBERALNA8
wartości: wolność, prawa jednostki, tolerancja (akceptacja różnorodności),
indywidualizm, współzawodnictwo (równość wobec prawa ale każdy z nas jest
inny)
ekonomia: wolny rynek nie narzuca się żadnych zakazów, zasad;
spontaniczna działalność wtedy w ekonomii będzie porządek. Najlepsze
mechanizmy wypracują się same na wolnym rynku zostają najlepsi. Zostają
najlepsze towary państwo nie ingeruje.
etyka: relatywizm wolność ograniczona przez wolność innych osób nie
każdy się zachowuje jak uważa, cenimy różnorodność.
TEMAT: Liberalny system wychowania 30.11.2012
Liberalny system wychowania:
8
liberalizm najważniejsza ideologia społeczno polityczna
- 10 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
dobra natura dziecka naturalizm
o liberalizm jest przeciwko pomocy społecznej !!!
o człowiek sobie poradzi nie róbmy nic za niego
o mądrość ciała (chęć, ochota na posiłki, w których obecny jest brakujący nam
składnik)
równość szans, wolność także jeśli chodzi o wykształcenie rodzic ma prawo
wyboru&
decentralizacja, ważny głos rodziców zaspokojenie potrzeb lokalnych np. różne
podręczniki dostosowywane do potrzeb; rodzic traktowany jako klient, który kupuje
usługę edukacyjną
odrzucenie tradycji, autorytetu nie zapatrujmy się w to co stare, ideał
kosmopolityzmu, a nie patriotyzm
twórczość, operatywność radzenie sobie
nagrody zamiast kar
permisyzm dziecku pozwalamy na wiele, nie wywieramy wpływu, nacisku
(wychowanie bezstresowe)
Antypedagogika skrajny nurt liberalnego wychowania (lata 70-te XX wieku Niemcy)
ruch ochrony praw dziecka
o pełnia praw (identyczne z dorosłymi)
o konieczność emancypacji
sprzeciw wobec wychowania
o kto kocha, ten nie wychowuje nie stara się go zmienić
o agresja psychiczna dziecko ciągle czuje oddech na plecach: Zmień się!
o człowiek jest odpowiedzialny za siebie od początku to co jest dla mnie dobre
wiem tylko ja
o wspierać zamiast wychowywać
Biblijne postawy wychowania:
stosunkowo niewiele dzieci w tekstach Pisma Świętego
nie ma typowych relacji między rodzicem, a dzieckiem, nauczycielem, a uczniem
Stary Testament:
Prz 13:24 Nie kocha syna, kto rózgi żałuje, kto kocha go - w porę go karci.
Prz 22:15 W sercu chłopięcym głupota się mieści, rózga karności wypędzi ją stamtąd.
nacisk na wychowanie religijne (Pwt 6,79; Wj 13,810)
pedagogika Boga jak Pan Bóg wychował Naród Wybrany alegoria wychowania
indywidualnego człowieka;
akcentuje: godność człowieka, pustynia (przejście), dekalog (nacisk na sferę moralną)
9
Pwt 6:5-7 Będziesz miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich
swych sił. Niech pozostaną w twym sercu te słowa, które ja ci dziś nakazuję. Wpoisz je twoim synom, będziesz
o nich mówił przebywając w domu, w czasie podróży, kładąc się spać i wstając ze snu.
10
Wj 13:8 W tym dniu będziesz opowiadał synowi swemu: Dzieje się tak ze względu na to, co uczynił Pan dla
mnie w czasie wyjścia z Egiptu.
- 11 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
Nowy Testament
dzieciństwo Jezusa
o odnalezienie w świątyni (nieposłuszeństwo ?) Pan Bóg wie, co dla
człowieka jest dobre!!!
o dziecko jest rodzicom poddane (posłuszne)
Jezus a dzieci
formacja apostołów przez trzy lata prawie na okrągło przebywał ze swoimi
wychowankami to dobra postawa choć rezultat był nie zadowalający 8,5 %
zeszło na psy Judasz J; chrześcijański wychowawca chce się angażować, wiele
dać, ale nie nastawiać się na wielkie efekty (nie patrzy przez pryzmat efektów)
metoda formacji:
o miłość uczniowie czuli się kochani, wychowanek musi poczuć, że jest
kimś ważnym
o prawda trudna prawda!!
o wolność nie uzależnienie, brak manipulacji, wolny wybór do końca
Listy św. Pawła właściwą relacją rodzic dziecko jest posłuszeństwo, wychowywać należy tak by
się dzieci nie gniewały na rodziców.
Ga 3:23-25 Do czasu przyjścia wiary byliśmy poddani pod straż Prawa i trzymani w zamknięciu aż
do objawienia się wiary. Tym sposobem Prawo stało się dla nas wychowawcą, /który miał prowadzić/
ku Chrystusowi, abyśmy z wiary uzyskali usprawiedliwienie. Gdy jednak wiara nadeszła, już nie
jesteśmy poddani wychowawcy.
Ef 6:1-4 Dzieci, bądzcie posłuszne w Panu waszym rodzicom, bo to jest sprawiedliwe. Czcij ojca
twego i matkę - jest to pierwsze przykazanie z obietnicą - aby ci było dobrze i abyś był długowieczny
na ziemi. A [wy], ojcowie, nie pobudzajcie do gniewu waszych dzieci, lecz wychowujcie je stosując
karcenie i napominanie Pańskie!
Kościół zawsze angażował się w wychowanie z przekonaniem ważności tej działalności.
Encyklika Piusa XI Divini illius Magistra z 1929 roku. ( O chrześcijańskim wychowaniu
młodzieży )
Istota wychowania chrześcijańskiego:
ż cel: zbawienie (wychowanie w duchu wiary) podporządkowanie nadrzędnemu
celowi.
ż czynniki wychowawcze: miejsca, sposoby oddziaływania decydujące o
wychowaniu11
o 1) nadprzyrodzony: Kościół najwyższym wychowawcą, wytycza,
ukierunkowuje wychowanie
ż posłannictwo nauczycielskie Mt 28, 18-1912
ż misja zbawiania
11
Zawsze wychowujemy całościowo
12
Mt 28:18-19 Wtedy Jezus podszedł do nich i przemówił tymi słowami: Dana Mi jest wszelka władza w
niebie i na ziemi. Idzcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha
Świętego.
- 12 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
ż prawo i obowiązek czuwania nad całością wychowania
ż silna tradycja wychowania kościelnego
o 2) naturalne:
ż rodzina to ona głównie wychowuje, kształtuje człowieka
argumenty przeciwko funkcji wychowawczej rodziny:
o rodzice to nie są fachowcy od wychowania
o nie właściwe warunki wychowania
zamysł stwórcy: zgodne z naturą jest to, że dziecko rodzi się
w rodzinie jako owoc miłości małżeńskiej. To oni (rodzice)
są wychowawcami jacykolwiek by nie byli. Zaufanie Panu
Bogu w wychowaniu wiąże się z obfitością potrzebnych łask
prawo rodziców do wychowania ochrona tego prawa przez
państwo
obowiązki rodziców wobec dzieci: wychowanie religijne,
moralne, fizyczne i obywatelskie, a także zabezpieczenie
bytu materialnego dziecka.
ż państwo korzystne jest, gdy pewne zadania wykonywać będzie za
nas ktoś inny&
państwo wychowuje dzieci w pewnej kwestii, gdyż rodzice
nie są w stanie np. nauka, wykształcenie uzupełnia te pola
działania, których rodzice nie są w stanie zapełnić.
popieranie rodziny, uzupełnianie jej ograniczeń
monopol państwa w nauczaniu 13
Elementy polemiczne: 23.11.2010
naturalizm bazowanie na naturze człowieka
o Papież głosi, że:
ż Człowiek jest upadły (nie jest z natury dobry, nosi w sobie skutki
grzechu)
ż Człowiek co jest dobre, ale jest słaby i często wybiera zło
ż Człowiek błądzi ma słabą wolę
o Zgoda na naturalizm poddanie się tym rządzom
ż fałszywy obraz człowieka
ż człowiek upadły i odkupiony
ż konsekwencja grzechu pierworodnego
ż niebezpieczna wolność dla dziecka
wychowanie seksualne
o współczesne tendencje (np. Freud) w szkole
o ostrożne, indywidualne, w rodzinie
papież nie jest przeciwko, ale ma inne zdanie
ż koedukacja papież jest zdecydowanie przeciwko
o grozi niwelowaniem różnic płciowych
o zagrożenia światowe: środki masowego przekazu (prasa, radio, telewizja)
13
Kościół potępia monopol jest za umożliwieniem istnienia szkół wyznaniowych
- 13 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
Paweł VI Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim
(Gravissimum educationis) z 1965 roku
1. Potwierdzenie encykliki Piusa XI O chrześcijańskim wychowaniu młodzieży
z 1929 roku, ale w złagodzonym tonie,
2. Rola rodziny w wychowaniu rodzice są niemal nie do zastąpienia w procesie
wychowania,
3. Wychowanie w szkole w odpowiedniej atmosferze (hierarchia wartości
chrześcijańskich):
prawo rodzica do wyboru szkoły dla dziecka,
nauczyciel to apostoł funkcja apostolatu .
4. Szkolnictwo wyższe,
5. Wiara a Nauka inne wydziały powinny ze sobą nawiązywać współprace, a także
współpracować powinny ze świeckim nurtem:
fides et ratio nie ma konfliktów między wiarą a rozumem.
WYCHOWANIE W MYŚLI JANA PAWAA II
1. Mnogość dokumentów papieskich,
2. Personalistyczna Koncepcja człowieka książka pod tytułem osoba i czyn, w której
papież pisze, że najistotniejsze jest to, że człowiek to osoba:
godność człowieka, wolność,
istota powołana do pełni,
człowieczeństwo to zadania.
3. Wychowanie = uczłowieczenie człowieka,
4. Wolność i Miłość:
Wolność wiedza ma wyzwalać człowieka. Pierwszy cel uniwersytetu to kształtowanie
osobowości, a drugi to wiedza i jej przekazywanie (człowiek ma poznać samego
siebie),
Miłość im więcej kochasz, tym bardziej jesteś człowiekiem. Miłość ta nie jest
spontaniczna.
5. Samostanowienie cel do którego osoba powinna dążyć (wolny to znaczy
odpowiedzialny):
v samoopanowanie14 człowiek panuje nad sobą i kieruje się wartościami, które poznał.
Często przeszkadzają w tym nasze emocje, tzw. zachowanie emocjonalne, które
powoduje odczucie popędów, nad którymi często nie umiemy zapanować,
v samoposiadanie15 poczucie JA , tożsamości (znajomość siebie).
WARUNKIEM KOCHANIA JEST SAMOPOSIADANIE!!!
Ideowe podstawy wychowania katolickiego:
1. Chrystocentryzm przez Chrystusa, w Chrystusie i z Chrystusem,
14
Człowiek potrafi wybrać to co dobre
Ojcze Ty kochasz mnie, nie dlatego że jestem dobry, ale dlatego, że jestem dzieckiem.
Aatwiej kobietą kochać dziecko.
15
Dotyczy naszej tożsamości, stosunku do własnego ja
- 14 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
2. Moralizm hierarchie wartości w sferach wychowania człowieka,
3. Personalizm podkreśla godność i wartość osoby od poczęcia (ta osoba nie zależy od
innych ludzi). Drugiej osobie należy się szacunek (tendencje do integracji).
4. Humanizm miłość do człowieka w, którym odbija się obraz Boga (wrażliwość na
drugą osobą). Wychowanie do altruizmu, otwartości i wrażliwości.
UZUPEANIĆ WYKAAD z 30.11.2010
07.12.2010
14.12.2010
WSTP DO WYCHOWANIA
K i e d y z a c z y n a s i ę w y c h o w a n i e ?
- gdy dziecko zaczyna rozumieć co do niego mówimy, wtedy za pomocą słowa,
argumentu możemy to dziecko jakoś zacząć przekształcać.16
- w okresie wczesnego dzieciństwa
- już w okresie prenatalnym (na krótko po poczęciu, jeszcze przed przyjściem na świat)
psychoanaliza istota rozwoju człowieka Freuda osobowość człowieka kształtuje się
bardzo wcześnie 5-6 rok życia; reszta to ujawnianie tego co jest już tam się nie ma prawa nic
zdarzyć. Widzimy tylko manifestacje tego co już jest - wiele więc w człowieku nie zmienimy.
Należy wychowywać dziecko już w pierwszych latach życia. Ważna jest relacja z matką i ojcem.
Akcentowanie przede wszystkim aspektów psychoseksualnych. Wczesne lata są niezwykle ważne
dla kształtowania się jego osobowości.
Przygotowanie narzeczonych/małżonków do wychowania:
v plany prokreacyjne stosunek do potomstwa; niestety te rozmowy najczęściej dopiero
rozpoczynają się po ślubie - kursy przedmałżeńskie przed ślubem kościelnym, ustalenie ilości
planowanych dzieci, reakcja na wiadomość o bezpłodności, stosunek do dziecka
niepełnosprawnego,
v wizje wychowania wspólnych dzieci co jest najważniejsze? Czego chciałbym
uniknąć? Czego się będę ściśle trzymał bo uważam to za konieczne? Różnice nie
dyskwalifikują planów małżeńskich. Tylko dojrzała relacja to znajomość tych różnic. yle, gdy
na ten temat rozmowy toczyć się będą dopiero po narodzinach (pierwszego) dziecka.
v pielęgnowanie więzi małżeńskiej kręgosłupem rodziny jest więz małżeńska, najlepszą
podstawą wychowania jest dobra więz między rodzicami (szczęśliwe dzieci to dzieci
szczęśliwych rodziców!) troska o małżeństwo (także) dla dobra dzieci; cele
chrześcijańskiego małżeństwa: jedność osobowa (dwóch staje się jednym ciałem), wydanie
potomstwa (i dobrego jego wychowanie) jak nie tworzymy jedności zawalimy wychowanie.
v gotowość na przyjęcie dziecka debata między koncepcjami wyznaniowymi; gdy
mówimy, że nie chcemy dziecka mówimy Bogu nie chcemy Twoich darów; małżeństwo
16
kiedyś miał miejsce obrzęd postrzyżyn (ok. 7 lat) początek kształtowania człowieka wychowywanie
przyszłego mężczyzny to co było wcześniej to tylko podstawa.
- 15 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
chrześcijańskie zawsze postawa otwartości, gotowości& dobrze jest, gdy poczęcie jest
aktem świadomym i współczesną, nowego rodzaju patologią, jest strach przed dzieckiem
(sztuczna antykoncepcja). Istotne jest z jakim nastawieniem następuje poczęcie dziecka.
Dziecko odczuwa, że jest przyjęte jako zagrożenie, ciężar, niebezpieczeństwo. Konieczne jest
tworzenie właściwej postawy wobec dziecka.
v Przygotowanie indywidualne jednym z głównych mechanizmów wpływu na dziecko jest
przykład rodziców.
PEDAGOGIKA PRENATALNA
kontakt z dzieckiem poczętym jest to kontakt specyficzny
ż dotyk zarówno przez matkę jak i ojca dziecko to czuje
ż muzyka zwłaszcza w 3 trymestrze narządy słuchu są na tyle dobrze
rozwinięte, że dziecko słyszy, dochodzą do niego dzwięki (trochę
zniekształcone) dziecko zapamiętuje to co słyszy. Dzieci preferują
muzykę klasyczną (Mozart), instrumenty takie jak fagot.
ż monolog, czytanie na głos, dialog przemawianie do dziecka, dziecko
wyczuwa, reaguje na głosy zapamiętuje je. Zaleca się czytanie bajek
nawet na głos, to uczy staranności.
ż pisanie listów do nienarodzonego dziecka
przygotowanie do narodzin szkoła rodzenia17
ż ćwiczenia usprawniające i oddechowe do dobrego porodu ważne
jest by kobieta była w dobrej formie fizycznej, musi trzymać się
w dobrej kondycji. Gimnastyka, wzmacnianie mięśni przyszłej matki.
Oddech podczas porodu nie jest taki sam jak ten spontaniczny.
Należy więc nauczyć się właściwego oddychania.
ż edukacja zdobywanie wiedzy o przebiegu porodu (jakie ma fazy, co
jest ważne, na co zwrócić uwagę, co powoduje komplikacje, co jest
normą?, jaki jest sygnał początku akcji porodowej? Na co zwrócić
uwagę? Jaki szpital wybrać? Jak się przygotować na wyjazd do szpitala?
ż pielęgnacja noworodka nauka kąpieli dziecka, jak dojść do dobrej
formy kobiety, co można kupić jeszcze przed narodzeniem&
NARODZINY
rola narodzin: Freud: narodziny są momentem dramatycznym, ogromnym
cierpieniem główny problem w przejściu oddychania przez pępowinę na
oddychanie płucami. Dziecko mimo bólu musi oddychać, żeby przeżyć. (duszenie)
Przeżycie przy porodzie tworzy matrycę lęku każdy lęk w życiu odnosi nas do
pierwszego lęku narodzin (leku duszenia)
ewolucja podejścia do porodu:
ż przez wiele wieków rodzenie dzieci odbywało się gdzieś pod domach
przy pomocy akuszerki zdarzało się, że dzieci lub matka umierali w
czasie porodu.
17
często przy oddziałach położniczych (w szpitalach, kościołach)
- 16 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
ż wraz z rozwojem cywilizacji mamy środki by zaradzić problemom
porodu. Poród odbywa się przy udziale specjalisty lekarza, doktora.
ż z czasem służba zdrowia okazała się dostępna dla wszystkich
hospitalizacja porodu od ok. XX wieku niemal wszystkie porody
odbywały się w szpitalu. Tam byli specjaliści potrafiący ratować
matkę lub dziecko w przypadku komplikacji.
ż patologizacja i medykalizacja porodu - spojrzenie na poród jak na
chorobę i w konsekwencji hospitalizowanie i traktowanie kobiet
jako chorych (ubezwłasnowolnionych),
ż formy ingerencji medycznej:
leki zwalniające albo przyspieszające poród
znieczulenie zewnątrzoponowe18 sposób na uniknięcie bólu
związanego z porodem
cięcie cesarskie w 1 2 % porodów to interwencja
konieczna, wydaje się to być wygodne ale to poważna
operacja często nadużywana.
Nacięcie krocza procedura mająca ułatwić drugą fazę
porodu (przejście przez drogi rodne kobiety). Wskazanie do
tego zabiegu jest bardzo rzadkie powoduje wiele poważnych
konsekwencji
Przebicie pęcherza płodowego nie ma uzasadnienia aby ten
zabieg przeprowadzać możliwe jest bowiem powikłanie
porodu.
Próżnociąg wyciąganie siłą powoduje szereg obrażeń u
dziecka, kleszcze chwytanie za głowę dziecka co powoduje
często deformację, nacisk na brzuch
Poród naturalny (ekologiczny) odchodzi się od tych standardów które panowały od
kilkunastu lat. Współcześnie coraz bardziej popularne jest stanowisko porodu naturalnego
ogólna idea by wrócić do podstaw. By odsunąć te nie korzystne oddziaływania, które wynikają z
zachłyśnięcia się dokonaniami medycyny.
ż akcje: Rodzić po ludzku oraz Szpital przyjazny dziecku (certyfikat, określone
standardy, wymogi, które szpital musi spełnić) relacje kobiet z porodów opisywane
w prasie spowodowały pomysł zmiany warunków na oddziałach położniczych;
ż poród rodzinny ojciec ma możliwość bycia przy porodzie (osobna, specjalna sala)
ż narodziny bez przemocy F. Leboyer19,
ż rooming in kobieta po porodzie jest cały czas przy dziecku,
ż pozycja porodowa pozycja badania ginekologicznego jest nie właściwa dla porodu,
naturalnie kobieta wybiera sobie inną pozycję na stojąco, na czworakach, z podparciem
itp.
18
Kobieta znieczulona traci kontakt z rzeczywistością porodu& poród nie jest wydarzeniem świadomym
19
Francuski lekarz, który był prekursorem ekologicznego podejścia do porodu. Znany z książki Narodziny bez
przemocy gdzie pokazuje, że typowe szpitalne narodziny mają wiele wspólnego z przemocą. Zwraca uwagę
na to, że dziecko w trakcie porodu traktowane jest jako istota nie czująca. Zwraca uwagę, że lekceważy się to co
dzieje się wokół zmysłów dziecka. Dziecko wychodząc z łona matki napotyka mocny strumień światła
z reflektorów skierowane w jego stronę sytuacja jak na przesłuchaniu. Tak musi być jeśli poród jest powikłany
kiedy potrzebna jest interwencja lekarza lub położnej. Normalny poród niech się odbywa w półmroku.
Podobnie rzecz ma się ze słuchem, oddychaniem oraz przejściem z życia w wodzie na życie w normalnym
środowisku. Nie powinno odcinać się pępowiny od razu dopóki tętni przewodzi krew dziecko samo powoli
przechodzi na oddychanie płucne.
- 17 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
ż poród poza szpitalem: izby porodowe20 (ginekolog na telefon, doświadczona położna
24h/dobę);
ż poród w domu kobiety rodzą w domu swoim naturalnym środowisku obecna jest
położna; warunkiem jest niepowikłany przebieg ciąży, ciąża musi być donoszona, dziecko
nie może być wcześniakiem, odległość od najbliższego szpitala nie dłuższa niż 20-30 min
jazdy samochodem. (np. Anglia blisko 30 - 40%).
KARMIENIE PIERSI
1. człowiek to ssak! budowa ciała matki, dziecko uczy się ssania jeszcze w łonie
matki. Nie ma lepszego pokarmu dla dziecka niż pokarm matki!!!
2. złoty okres 1 godzina po narodzinach należy już przystawić dziecko do piersi
matki,
3. na żądanie wtedy kiedy dziecko chce i tyle ile dziecko chce,
4. do 6 miesięcy tylko mleko potem inne pokarmy (stopniowo),
5. wady karmienia piersią:
matki mają kłopoty ze snem,- częste wstawanie w nocy
czas dla dziecka poświęcenie ze strony matki,
duża dyspozycyjność matki, trudniej jest korzystać z dóbr kultury (kina etc.)
wysypki na ciele dziecka, problemy gastryczne kobieta musi utrzymać dietę.
6. zalety karmienia piersią:
ekonomiczne najtańsze, bezpłatne,
długotrwały kontakt matki z dzieckiem najlepsze co można dać dziecku
karminie jest przyjemne dla obu stron, w czasie karmienia wydziela się hormon
relaksyna
buduje więz matki z dzieckiem, dziecko widzi ostro tylko do 21 cm gdy dziecko
jest przystawione do piersi wyraznie widzi twarz matki.
mleko matki ma najlepszy skład odżywczy (najbardziej optymalne).
lecznicze znaczenie piersi matki mleko jako lekarstwo dzieci karmione piersią
mało chorują (prawie wcale).
jest łatwe technicznie, nie wymaga specjalnych procedur, sprzętów etc.
Mity konflikty pokoleń wokół karmienia piersią:
20
Ostatnia izba porodowa zamknięta około dwóch lat temu w Lędzinach (Hołdunowie)
- 18 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
nie wystarczające dla dziecka teściowe chcą dokarmiać dziecko dla jego dobra&
- pierś to za mało bo nie urośnie& dzieci karmione wyłącznie mlekiem mają
większe przyrosty&
piersią może karmić także matka nie biologiczna przystawiając dziecko do piersi
może wywołać laktację.
WYCHOWANIE JAKO ZASPOKAJANIE POTRZEB DZIECKA
TEORIA POTRZEB MASLOWA
Potrzeby człowieka są ułożone hierarchicznie:
potrzeby samorealizacji
(to wyjątkowe potrzeby jedyna grupa potrzeb wyższych nie do zaspokojenia można jest zaspokajać, to
potrzeby prawdziwie ludzkie.)
ę!
potrzeby szacunku
(człowiek potrzebuje poczucia własnej wartości, że jestem kimś ważnym, cenionym, docenianym przez innych)
ę!
potrzeby miłości
(przynależność, akceptacja człowiek potrzebuje do swojego rozwoju być kochanym, postawa przyjęcia,
akceptacja itp.)
ę!
potrzeby bezpieczeństwa
(stałe środowisko, rozumienie, znane zasady i reguły gry, konsekwencja, budowanie klarownego świata, nie
zmieniajmy zasad)
ę!
potrzeby fizjologiczne
(jeść, pić, spać, oddychać etc.) gdy nie jest zaspokojona wszystko kręci się wokół niej.
KONCEPCJA CAMPBELLA
MIAOŚĆ DO DZIECKA WYRAŻA SI W ZASPOKAJANIU JEGO POTRZEB
cztery główne potrzeby człowieka
1. Potrzeba kontaktu wzrokowego:
czym jest kontakt wzrokowy? wyraża zaufanie, dodaje pewności, przekonania, że
dobrze się czujemy z tą osobą, że jej ufamy często takie przeczucie występuje nie
dotykając racji rozumowych;
kwestie szczerości oczy mówią prawdę, kontakt wzrokowy przekazuje akceptację,
miłość, jesteś dla mnie ważny, interesuje się Tobą! Nawiązuję z Tobą kontakt& ;21
grozba instrumentalizacji nie można patrzenia w oczy wykorzystywać podczas
przesłuchania kojarzony z lękiem.
efekt rozwojowy - lepiej się rozwijają dzieci, którym patrzymy w oczy;
większą intuicję ważności kontaktu wzrokowego mają kobiety
21
gdy się na kogoś obrazimy to unikamy kontaktu wzrokowego&
- 19 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
2. Potrzeba kontaktu fizycznego (cielesnego):
kontakt fizyczny jest potrzebny dziecku w każdym wieku
różnorodność sposobów podnoszenie, klepanie po ramieniu, rozwichrzanie
włosów, taniec, podanie ręki, sadzanie na kolanach
różnice płciowe w zaspokajaniu kontaktu fizycznego:
- dziewczynki w każdym wieku dostają znacznie więcej kontaktu fizycznego niż
chłopcy
- dziewczynki są o wiele częściej głaskane, brane na ręce i przytulane; im dziecko
starsze tym różnice się pogłębiają
- chłopca nie można tak rozmiękczyć, to odbieranie cech męskich grozi
zniewieściałością, mężczyzna musi być twardy!
- już niemowlęta traktujemy inaczej najbardziej męscy mężczyzni to często
mężczyzni bardzo wypieszczeni, zaznający wiele ciepła w dzieciństwie&
- chłopcy częściej popadają w choroby psychiczne można podejrzewać, że są
częściej ranieni, są mniej kochani&
okres krytyczny, w którym najbardziej dziecku potrzeba kontaktu fizycznego
zwłaszcza z rodzicami (chłopcy kilka lat/ dziewczyny -11/12 lat22)
okres dorastania może powstać pewien blok, który zmusza do modyfikacji kontaktu
fizycznego
problem molestowania współczesne tendencje nagłaśniania niewłaściwych relacji
pomiędzy wychowawcą a wychowankiem relacje wychowawcze przechodziły
w relacje seksualne.
kontakt fizyczny podobnie jak kontakt wzrokowy pokazuje jesteś dla mnie ważny,
jesteś mi bliską osobą, znajduje emocjonalną przyjemność kontaktu z Tobą, dobrze
mi z Tobą&
do tego kontaktu nie potrzeba szczególnych umiejętności
3. Potrzeba ukierunkowanej uwagi:23 - spędzanie takiego czasu z dzieckiem, kiedy rezygnuję
z innych form aktywności rezerwuje siebie dla dziecka na wyłączność.
eliminacja przeszkód,
związek wyłączności i przeszkód,
wyraz miłości, jesteś dla mnie ważny, Tobie poświęcam mój cenny czas&
miłość się wyraża czasem zakochani chcą mieć jak najwięcej czasu dla siebie,
wystarcza obecność, miłość nie wymaga konkretnych zachowań zakochani tracą
rachubę czasu, orientacje w czasie i przestrzeni J
metoda podążania za dzieckiem patrzę co dziecko mi zaproponuje; ważna
asystencja abyś był ale na całego!!!
POWYŻSZE POTRZEBY:
22
początek dojrzewania potrzeba kontaktu z mężczyzną (ojcem), gdy jego brak następuje poszukiwanie
kontaktu z rówieśnikami, innymi mężczyznami& dziewczyny potrzebują potwierdzenia, że jest ok.
23
Adoracja ja patrzę na Niego On patrzy na mnie bycie w obecności Kogoś
- 20 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
nie wymagają specjalnych umiejętności
są konieczne dla rozwoju emocjonalnego (właściwe kształtowanie osobowości)
wyrażają miłość macierzyńską,
są jak zbiornik emocjonalny (nie należy spotykać się z dzieckiem raz na tydzień,
ale codziennie po kilkanaście minut), im wyższy poziom tym dziecko bardziej
szczęśliwe lepiej się rozwija, tym dojrzalsze, tym sprawia mniej problemów
wychowawczych. Trzeba stale napełniać zbiornik bo na jego dnie jest dziura -
trzeba zaspakajać systematycznie wtedy utrzymujemy stały poziom&
mają znaczenie profilaktyczne, dziecko które ma zaspokojone potrzeby
emocjonalne czuje się kochane, szczęśliwe, dobrze się rozwija oszczędza nam
tym samym problemy wychowawcze.
są priorytetowe w wychowaniu powinny zajmować pierwsze miejsce. Co chcę
dać dziecku?
04.01.2011
4. Potrzeba dyscypliny - kojarzona z miłością ojcowską, to ona przyspiesza rozwój dziecka,
umacnia dziecko, kształtuje jego osobowość, jest związana z pewnym wysiłkiem, pewną
pracą.
kształtowanie osobowości (jako główny cel)
formy dyscyplinowania dziecka:
ż przykład! dziecko rozwija się w oparciu o to co widzi, jakie
obserwuje zachowania najsilniejszy mechanizm wychowywania.
W różnych sytuacjach człowiek powtarza to co czynią bliskie mu
osoby. Dziecko naśladuje wychowawców. (kwestia przeklinania,
kłamstwa etc.)
ż prośby, polecenia, grozby, manipulacje
ż modyfikowanie zachowania:
- wzmocnienia (nagrody i kary)
NAGRODY I KARY24
NAGRODY
Człowiek nagrodzony uczy się szybciej niż karany!!!
1. skuteczniejsze (badania behawiorystów), niezwykle trudno jest właściwie stosować
nagrody.
2. różne procedury (regularne nagradzanie) najbardziej powszechnym ale mniej
skutecznym sposobem nagradzania jest wypłata za wykonaną pracę. Jakość pracy nie
jest zależna od otrzymanego wynagrodzenia. Nie można nagradzać nie właściwych
24
Badania w tej materii prowadzili Behawioryści na przykładzie szczurów; jak przebiega proces nabywania
przez szczura nowych zachowań pod wpływem karcenia lub nagradzania np. zapamiętanie drogi w labiryncie.
Nagrody są skuteczniejsze!!!
- 21 -
Pedagogika ogólna WYKAADY dr Marek Wójtowicz
WTL UŚ Katowice semestr I rok II
zachowań!! Gdy dziecko płacze wtedy nie należy podchodzić dopiero gdy będzie
przerwa w płaczu&
KARY
1. bardzo ograniczona skuteczność - kara przynosi sukces krótkoterminowy (uwaga
uspokoi ucznia do końca lekcji, ale nie przyniesie sukcesów wychowawczych)
2. skutki uboczne karania dzieci:
generalizacja hamowania kara zniechęca do jakiegokolwiek działania -
wzbudzenie postawy pasywnej a nie aktywnej;
unikanie zródła kary zamiast zahamowania, - dziecko stara się by znowu nie
zostać ukaranym; uczeń złapany podczas rozmowy na lekcji na drugi raz będzie
się starał nie dać złapać.
osłabienie kontaktu wychowawczego, - osłabiamy relację z karcącym (niechęć do
kontaktu z nim, chęć agresji)
zaburzenia emocjonalne, - kara może prowadzić przy regularnym karceniu
(przemocy) niesie to za sobą nerwice, lęki etc.
identyfikacja z agresorem karcąc uczymy dziecko karcić.
JAK KARAĆ?
1. mit kary jako przemocy,
2. karać:
nie pod wpływem emocji,
bez zrywania kontaktu psychicznego z dzieckiem (nie obrażać się na dziecko bo
to bardziej szkodliwe niż klaps, być blisko niego),
metodycznie procedura Pameli Butler (podczas sytuacji rodzących złość):
- informacja mówimy dziecku co robi zle,
- informacja + uczucia informujemy podnosząc głos, lub używamy gestu,
- zasygnalizowanie zaplecza informacja o tym co zrobimy gdy dziecko nie
przestanie robić zle,
- zastosowanie zaplecza
Stopniowe sygnalizowanie problemu daje szanse na rozwiązanie problemu
ZALICZENIE:
Jeżeli nie będzie zajęć dydaktycznych 7 stycznia 2011 godz. 10:00 zaliczenie / s. 101/
11 stycznia 2011 podczas zajęć o 9:45 /s.101/
TEST mieszany (jedno pytanie opisowe) jedna możliwa odpowiedz spośród czterech.
(długopis i coś do pisania)
- 22 -
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Pedagogika Ogólna WYKŁADPedagogika ogolna Wyklady caloscPedagogika Ogólna wykładypsychologia ogólna wykładPedagogika Ogólna 11 12Pedagogika ogólnaChemia ogólna wykład 2 2012# Psychologia ogólna WYKŁAD 2TEZY EGZAMINACYJNE Pedagogika ogólna# Psychologia ogólna WYKŁAD 6Chemia ogólna wykład 1 2012Pedagogika Ogólna ĆWICZENIAPedagogika ogólna egzamin# Psychologia ogólna WYKŁAD 4pedagogika ogólnawięcej podobnych podstron