Postanowienie z dnia 15 marca 2000 r.
II UKN 4/00
Nie jest dopuszczalna droga sądowa w sprawie z powództwa ubezpie-
czonego przeciwko organowi rentowemu o sprostowanie protokołu wypadko-
wego. Sprawa taka podlega przekazaniu do rozpoznania Zakładowi Ubezpie-
czeń Społecznych na podstawie art. 464 ż 1 zdanie drugie KPC.
Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk,
Beata Gudowska (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2000 r. na posiedzeniu nie-
jawnym sprawy z wniosku Piotra K. przeciwko Fabryce Obuwie A. S.A. w S. i Zak-
ładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o ustalenie wypadku przy pracy,
na skutek kasacji organu rentowego od postanowienia Sądu Okręgowego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z dnia 19 sierpnia 1999 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
o d d a l i ć kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powództwo o ustalenie, że zdarzenie z dnia 17 maja 1997 r. było wypadkiem
przy pracy Piotr K. skierował przeciwko Fabryce Obuwia S.A. w S., która w dacie wy-
padku była nieuspołecznionym zakładem pracy , oraz - w wyniku dopozwania -
przeciwko Oddziałowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w S.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Słupsku w pkt I wyroku z dnia 21 maja 1999 r.
oddalił powództwo w stosunku do pozwanej Fabryki po stwierdzeniu braku interesu
prawnego powoda do występowania przeciwko niej jako nie ponoszącej odpowie-
dzialności z tytułu wypadku zaistniałego u poprzednika. Powództwo przeciwko Skar-
bowi Państwa - Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Sąd Rejonowy, w pkt II wyroku,
przekazał na zasadzie art. 464 ż 1 KPC do rozpoznania Oddziałowi Zakładu Ubez-
2
pieczeń Społecznych w S. jako organowi właściwemu w sprawach świadczeń z
ubezpieczenia społecznego.
Zażalenie Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w S., wniesione od
orzeczenia w pkt II wyroku, Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Koszalinie oddalił postanowieniem z dnia 19 sierpnia 1999 r.
Kasację od tego postanowienia złożył Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecz-
nych, opierając ją na podstawie naruszenia prawa materialnego - przepisów art. 32
ust. 2 pkt 1 oraz 39 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30,
poz. 144 ze zm.- cytowanej jako ustawa wypadkowa ) oraz przepisu regulującego
postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - art.
464 ż 1 KPC. Skarżący wniósł o zmianę postanowienia oraz II pkt wyroku Sądu Re-
jonowego przez oddalenie powództwa wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych .
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Pracownik może - bez dochodzenia świadczeń należnych z ustawy wypadko-
wej - wystąpić na postawie art. 189 KPC z pozwem o sprostowanie protokołu powy-
padkowego i ustalenie, że sporne zdarzenie było wypadkiem przy pracy, albo że
uznany już wypadek nastąpił w okolicznościach innych niż to wskazano w protokole
powypadkowym, ewentualnie, że przyczyną wypadku nie były okoliczności wyłącza-
jące odpowiedzialność zakładu pracy za jego skutki. Przez żądanie ustalenia faktów
powód zdąża tą drogą do ustalenia istnienia prawa do żądania świadczeń przysłu-
gujących z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w rozmiarze, którego
nie można określić ani przewidzieć w chwili wniesienia powództwa. W konsekwencji,
uwzględnienie powództwa powoduje ustalenie prawa powoda, ze zobowiązaniem
pozwanego do świadczeń należnych w przyszłości (por. uchwałę Sądu Najwyższego
z dnia 11 maja 1994 r., II PZP 1/94, OSNAPiUS 1994 nr 6, poz. 96).
W rozpoznawanej sprawie, w wyniku dopozwania przez Sąd Rejonowy na za-
sadzie art. 194 ż 2 KPC, wskutek stwierdzenia braku legitymacji biernej pozwanej
Fabryki Obuwia i w przekonaniu, że - jako nieuspołeczniony zakład pracy - nie jest
zobowiązana do świadczenia na rzecz powoda, powództwo o ustalenie wypadku
przy pracy zostało skierowane przeciwko ZUS. Organ ten odpierał powództwo twier-
dzeniem o braku swojej odpowiedzialności z tytułu wypadków zaistniałych przy pracy
3
w zakładach uspołecznionych i kwestionował skierowanie przeciwko niemu żądania
ustalenia na podstawie braku interesu prawnego powoda (art. 189 KPC). Także jako
strona skarżąca ZUS twierdził, że powód nie ma interesu prawnego w uzyskaniu
ustalenia wypadku przeciwko niemu jako pozwanemu. Twierdzenie to jest trafne, z
tym tylko, że skarżący pomija w nim to, że ustalenie wypadku przy pracy należy do
jego właściwości jako organu administracyjnego ustalającego przesłanki istnienia
prawa do świadczeń z ubezpieczenia. Jest tak dlatego, że w myśl art. 39 ustawy wy-
padkowej spory o świadczenia przysługujące od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
podlegają rozpatrzeniu w trybie określonym dla rozpatrywania odwołań od decyzji w
sprawach emerytur i rent. Postępowanie w tych sprawach regulowane jest przepisa-
mi działu III kodeksu postępowania cywilnego (art. 459 47714a). Interes prawny wy-
kazywany przy okazji domagania się świadczeń należnych nie od pracodawcy, ale
od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, sprowadza się wyłącznie do zaspokojenia ich
w drodze decyzji właściwego organu rentowego. Powód nie może więc domagać się
ustalenia prawa do świadczeń należnych od instytucji ubezpieczeń społecznych, a
może tylko domagać się ich spełnienia (por. np. uzasadnienia orzeczeń Sądu Naj-
wyższego z dnia 11 pazdziernika 1985 r., II CR 302/84, OSNCP 1986, Nr 10, poz.
155 i z dnia 5 czerwca 1991 r., III CZP 43/91, OSNCP 1992, Nr 1 poz. 12).
Podstawą zaskarżonego orzeczenia nie był jednak brak interesu prawnego w
wytoczeniu powództwa przeciwko ZUS, ale stwierdzenie przez Sąd niedopuszczal-
ności drogi sądowej i orzeczenie w myśl art. 464 ż 1 KPC. Orzeczenie to uwzględnia
fakt, że w przypadku powództwa o ustalenie wypadku przy pracy, wytoczonego prze-
ciwko ZUS, zachodzi niedopuszczalność drogi sądowej, przenosząca się na spory o
ustalenie stosunku prawnego lub prawa, z którego wynika obowiązek świadczenia
(orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 2 maja 1950 r., A.C. 373/50, OSN 1951 nr 1,
poz. 8; wyrok z dnia 6 grudnia 1966 r., III PRN 74/66, OSPiKA 1967 nr 7-8, poz. 193;
wyrok z dnia 4 listopada 1972 r., I PR 344/71, OSNCP 1972 nr 5, poz. 89). Jako
sprawy cywilne w ujęciu art. 1 KPC spory o świadczenia z ubezpieczenia społeczne-
go uzyskują drogę sądową dopiero dla wniesionego w trybie art. 4778 KPC odwołania
wnioskodawcy od decyzji wydanej w wyniku tego postępowania (bądz przy zanie-
chaniu wydania decyzji we właściwym czasie), natomiast do czasu wyjaśnienia pods-
tawy prawnej i faktycznej wniosku przed organem rentowym i zakończenia postępo-
wania administracyjnego wydaniem decyzji, zachodzi przeszkoda rozpoznania ich
przez sąd.
4
O niedopuszczalności drogi sądowej dla rozpoznania roszczeń zgłaszanych
po raz pierwszy przed sądem i nie rozpoznanych przez organ rentowy decyduje art.
2 ż 3 KPC, a o orzeczeniu sądu w tym zakresie rozstrzyga art. 464 ż 1 zdanie drugie
oraz art. 47710 ż 2 KPC; niedopuszczalność drogi sądowej nie powoduje więc odrzu-
cenia pozwu, lecz przekazanie sprawy do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Spo-
łecznych.
W konsekwencji, przy rozpoznaniu kasacji Sąd Najwyższy nie zajmował się -
istotnym tylko z punktu widzenia interesu w wytoczeniu powództwa o ustalenie - pro-
blemem, który z pozwanych podmiotów jest zobowiązany do świadczeń, albowiem
decyzja ZUS w tym zakresie będzie mogła być poddana kontroli Sądu Okręgowego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, który w postępowaniu toczącym się od po-
czątku i na zasadach procesu cywilnego rozstrzygnie samodzielnie o wszystkich
kwestiach związanych z prawem do świadczeń.
Postanowienie opiera się na przepisie art. 39312 KPC.
========================================
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Choresterol nie jest groźny margaryna art Polityki2006 01 Niepełnosprawność nie jest barierąCzytanie nie jest trudne kl6 test12Polska jest moją Ojczyzną, nie jest moim państwemCzym PR nie jestCzytanie nie jest trudne kl6 test1Jacek Jerzycki Upadłość nie jest klęskąZalecenia WHO Porod nie jest chorobaupadlosc nie jest kleskaCzytanie nie jest trudne kl6 test3Chromosom Y się regeneruje Wyglada na to iż nie jest on strukturą szczątkowąmUpadlosc nie jest kleska (upadłość, firma, biznes, działalność)Upadlosc nie jest kleska(1)Czytanie nie jest trudne kl6 test11Czytanie nie jest trudne kl5 test801 DZIECKO NIE JEST MINATURÂA DOROSÂLEGOO odcinaniu internautów w Polsce i o likwidacji dozwolonego użytku (który dziś jakby nie jest przeswięcej podobnych podstron