Prof. dr hab. Tadeusz Gadkowski
PRAWO MIDZYNARODOWE
PUBLICZNE
1. PRAWO MIDZYNARODOWE PUBLICZNE POJCIE I PODSTAWA
OBOWIZYWANIA
I. POJCIE:
1.
Prawo międzynarodowe (klasyczna definicja) system norm prawych regulujących stosunki
wzajemne pomiędzy państwami (normy wiążą jedynie państwa)
2.
Społeczność międzynarodowa wszyscy uczestnicy stosunków międzynarodowych mający
zdolność do czynności prawnych, do działania na gruncie prawa międzynarodowego
W znaczeniu węższym ogół suwerennych państw utrzymujących stosunki regulowane przez
praw międzynarodowe
Nie wszyscy uczestnicy stosunków międzynarodowych mają podmiotowość międzynarodową, nie
wszyscy mogą nabywać uprawnienia i zaciągać zobowiązania.
3.
Prawo międzynarodowe publiczne zespół norm prawnych regulujących stosunki wzajemne
między państwami jak również innymi uczestnikami stosunków międzynarodowych mającymi
zdolność do działania wynikającą z norm tego prawa.
Na gruncie prawa międzynarodowego są przestrzegane także inne normy nie mające charakteru
norm prawnych, np. normy kurtuazji, moralności międzynarodowej, obyczaje, prawa
dyplomatyczne i konsularne, protokół dyplomatyczny.
4.
Prawo prywatne międzynarodowe zespół norm prawnych, których zadaniem jest wskazanie
określonego systemu prawa właściwego dla dokonania oceny prawa konkretnej sytuacji.
Prawo prywatne międzynarodowe stanowi część wewnętrzną porządku prawa każdego państwa;
dotyczy takich sytuacji, w których dany stosunek prawa może być rozwiązany w oparciu o prawo
jednego lub drugiego państwa.
II. PODSTAWA OBOWIZYWANIA
a. doktryna naturalistyczna (praw podstawowych, zasadniczych) odwołuje się do prawa natury.
Podstawowe prawa i obowiązki każdego państwa, a zwłaszcza podstawowe zasady prawa
międzynarodowego są wywodzone z natury (istoty państwa).
Już samo istnienie państwa zapewnia mu pewne fundamentalne prawa, które muszą być
respektowane przez wszystkie podmioty na gruncie prawa międzynarodowego, np. -
prawo do istnienia życia
- prawo do równości i niepodległości
- prawo do uczestniczenia w obrocie międzynarodowym
Doktryna prawa zasadniczo związana jest z koncepcją podstawowych praw człowieka.
ins cogens normy imperatywne, bezwzględnie obowiązujące powszechnego prawa
międzynarodowego; należą do nich podstawowe zasady prawa międzynarodowego.
b. doktryna pozytywistyczna (woluntarystyczna) podstawą obowiązywania prawa
międzynarodowego jest wspólna, zgodna wola państw. Wola ta znajduje swój wyraz bądz to
w normach zwyczajowych, bądz w normach konwencyjnych.
Wszystko to dzieje się na gruncie prawa międzynarodowego, z tej woli państw wynika.
Normy prawa międzynarodowego wiążące państwa wywodzą się z ich woli.
Wola wyrażona w sposób wyrazny albo dorozumiany ogólny albo szczególny.
Zasada dobrej woli państw na podstawie własnej woli państwa tworzą normy prawa
międzynarodowego i pózniej je realizują
Zasada pacta sunt serranda każda umowa międzyn. będąca w mocy wiąże strony i
powinna być przez nie w dobrej wierze wykonywana (zasada świętości umów)
2. STANOWIENIE PRAWA MIDZYNARODOWEGO
I RODZAJE JEGO NORM
W stosunkach międzynarodowych nie ma własności ustawodawczej, nie istnieje żaden
ponadpaństwowy organ międzynarodowy (ONZ nie stanowi prawa-jedynie rezolucje i zalecenia,
które nie mają mocy wiążącej).
Prawo międzynarodowe jest stanowione przez samo państwo, podmioty. Podstawa
obowiązywania norm prawa międzynarodowego w stosunku do konkretnego państwa musi być
jego zgoda (wyrażona w dowolny sposób).
Stanowienie prawa międzynarodowego jest niesformalizowane i zdecentralizowane.
Państwa tworzą prawa międzynarodowe:
- poprzez zawieranie umów międzynarodowych
- stosując określoną praktykę, która po pewnym czasie zostaje uznana za prawo
(normy zwyczajowe).
W większości normy tego prawa mają charakter partykularny wiążą te państwa, które
wyraziły na to zgodę. Normy prawa wewnętrznego mają z reguły charakter norm powszechnych.
PODZIAA NORM PRAWA MIDZYNARODOWEGO
a. podział z uwagi na zakres podmiotowy ich obowiązywania:
- normy dwustronne (bilateralne)
- normy wielostronne (multilateralne)
" normy partykularne (grupowe)
" normy powszechne
większość norm międzynarodowych to normy dwustronne. Przeważają normy partykularne.
Normy wielostronne mogą wyrażać, albo chronić różne partykularne (grupowe) interesy..
Wiele jest norm partykularnych. Partykularyzm występuje często pod postacią regionalizmu,
np. państwa sąsiadujące w jednym regionie tworzą wspólne normy, prawo specyficzne dla
danego regionu regulacje latynoamerykańskie (azyl dyplomatyczny)
Azyl terytorialny-w prawie międzynarodowym i wewnętrznym osoba fizyczna może starać się
i uzyskać ochronę i opiekę innego państwa.
Azyl dyplomatyczny-azyl na terenie misji dyplomatycznej obcego państwa, np. konferencja
islamska (70 państw).
Normy powszechne związane są z nimi wszystkie lub prawie wszystkie państwa; związane np.
umową międzynarodową
b. podział norm z uwagi na moc wiążącą
- normy prawa międzynarodowego mają charakter norm względnie
obowiązujących ins dispositivum (prawo względnie obowiązujące)istnieje pewien katalog
norm prawa międzynarodowego mających charakter bezwzględnie obowiązujących
normy imperatywne
- ins cogens. Do tych norm należą zwłaszcza podstawowe zasady prawa
międzynarodowego np. zakaz użycia lub grozby użycia siły; pokojowe regulowanie
sporów międzynarodowych; zakaz ingerencji w wewnętrzne sprawy państwa;
wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań międzynarodowych.
Normami ins cogens są imperatywne normy powszechnego prawa międzynarodowego, od
których nie jest możliwe żadne odstępstwo i które mogą być zmodyfikowane tylko w drodze
wyrażenia woli przez całą społeczność międzynarodową poprzez stworzenie nowej normy tego
samego rzędu.
c. podział z uwagi na sposób powstawania norm
- normy stanowione
- normy ustalone
Normy stanowione dla ich przyjęcia potrzebne jest wyrazne oświadczenie woli państwa;
zwłaszcza normy umowne, traktatowe
2
Normy ustalane dla ich przyjęcia nie jest konieczne wyrażenie oświadczenia woli; normy
zwyczajowe; wynikające z podstawowych zasad prawa międzynarodowego
3. PRAWO MIDZYNARODOWEGO
A PRAWO WEWNTRZNE
Brak generalnej normy określającej relacje między prawem wewnętrznym a zewnętrznym.
Doktryna definiuje 2 teorie:
Teoria monistyczna prawo wewnętrzne i zewnętrzne tworzą jeden wielki system prawny; w
tym systemie normy prawne pozostają w systemie zależności, hierarchiczności. Wyróżnia się
monizm z dominacją prawa międzynarodowego i monizm z przewagą prawa wewnętrznego
Teoria dualistyczna prawo wewnętrzne i zewnętrzne to dwie gałęzie prawa i odrębne systemy
prawne różniące się wszystkim zarówno sposobem stanowienia, podmiotowością, zródłami,
http://notatek.pl/prawo-miedzynarodowe-publiczne-zwyczaj-miedzynarodowy?notatka
sankcjami itd. Po to aby normy prawa międzynarodowego stały się częścią wewnętrznego
porządku prawnego potrzebna jest tzw. transformacja tych norm, czyli przekształcenie norm
międzynarodowych w normy prawa wewnętrznego.
2 rodzaje transformacji:
Transformacja zwykła konkretna umowa międzynarodowa uzyskuje odpowiednie miejsce w
wewnętrznym porządku prawnym poprzez jej ratyfikowanie i opublikowanie w dzienniku
urzędowym
Transformacja generalna na mocy ogólnej klauzuli zawartej w konstytucji wszystkie normy
międzynarodowe wiążące państwo stają się częścią wewnętrznego porządku prawnego.
Rozdz. I art. 9 KONSTYTUCJI
Rzeczypospolita Polska przestrzega
wiążącego ją prawa międzynarodowego
Polska przestrzega wszystkich wiążących ją norm prawa międzynarodowego (zawarte w umowach
międzynarodowych ja k i normy zwyczajowe prawa międzynarodowego oraz ogólne zasady prawa
międzynarodowego).
Miejsce poszczególnych norm prawa międzynarodowego w wewnętrznym porządku prawa jest w
praktyce różne.
Konstytucja uznaje wyższość niektórych ratyfikowanych umów międzynarodowych nad
prawem wewnętrznym; uznaje wyższość niektórych uchwał organów administracji
międzynarodowej nad prawem wewnętrznym. Natomiast inne umowy międzynarodowe a
zwłaszcza umowy nie podlegające ratyfikacji jak również normy zwyczajowe nie mają
pierwszeństwa nad prawem.
Rozdz. III art. 87 KONSTYTUCJI
yródłami powszechnie obowiązującego prawa RP są:
konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe
oraz rozporządzenia
Niektóre umowy uzyskują po opublikowaniu rangę ustawy, a niektóre rangę wyższą aniżeli ustawa.
art. 91 KONSTYTUCJI
1.Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dz.U. stanowi część krajowego
porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana chyba, że jej stosowanie jest uzależnione
od wydania ustawy
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma
pierwszeństwo przed ustawą jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
3. jeżeli wynika to z ratyfikacji przez RP umowy konstytucyjnej organizacji międzynarodowej,
prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku
kolizji z ustawami
Niektóre umowy ratyfikowane są udziałem parlamentu i wtedy stoją ponad ustawą.
art. 89
1. Ratyfikacja przez Rzeczypospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wprowadzenie
wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
3
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Prawo miedzynarodowe publiczne W nstPrawo międzynarodowe publiczne docxprawo międzynarodowe publicznePRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNEPRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE (ćwiczenia)Prawo międzynarodowe publicznePRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE (wykłady)prawo miedzynarodowe publicznePrawo międzynarodowe2TERRORYZM A PRAWO MIĘDZYNARODOWEprawo miedzynarodowe wykladyPrawo międzynarodowe1Prawo międzynarodowe4Prawo międzynarodowe ćwiczenia dla studentówPrawo międzynarodowe8prawo miedzynarodowe a broń jądrowawięcej podobnych podstron