IDZ DO IDZ DO PRZYKŁADOWY ROZDZIAŁ PRZYKŁADOWY ROZDZIAŁ PHP i MySQL. Witryna WWW SPIS TRERCI SPIS TRERCI oparta na bazie danych. Wydanie III Autor: Kevin Yank KATALOG KSIĄŻEK KATALOG KSIĄŻEK Tłumaczenie: Sławomir Dzieniszewski, Paweł Janociński ISBN: 83-7361-967-4 KATALOG ONLINE KATALOG ONLINE Tytuł oryginału: Build Your Own Database Driven Website Using PHP and MySQL, 3rd Edition ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG Format: B5, stron: 336 Zbuduj witrynę WWW, do której użytkownicy będą powracać codziennie TWÓJ KOSZYK TWÓJ KOSZYK " Zainstaluj i skonfiguruj PHP i MySQL " Poznaj zasady programowania w języku PHP DODAJ DO KOSZYKA DODAJ DO KOSZYKA " Zaprojektuj bazę danych dla witryny WWW " WySwietl artykuły z bazy danych w oknie przeglądarki internetowej Co zrobić, żeby wSród setek tysięcy witryn WWW użytkownicy zapamiętali właSnie CENNIK I INFORMACJE CENNIK I INFORMACJE naszą? Co sprawi, że będą do niej wracać? Atrakcyjny projekt graficzny to tylko jeden z czynników wpływających na odbiór witryny przez odwiedzających. Nawet najbardziej ZAMÓW INFORMACJE ZAMÓW INFORMACJE profesjonalnie zaprojektowana grafika nie przyciągnie internautów na stronę, na której O NOWORCIACH O NOWORCIACH dzień po dniu będą znajdować te same informacje. W jaki sposób rozwiązać kwestię aktualizowania treSci witryny? Edycja plików HTML i mechanizmy SSI to rozwiązania ZAMÓW CENNIK ZAMÓW CENNIK zdające egzamin w przypadku niewielkich serwisów WWW. Dla większych witryn najlepszym rozwiązaniem jest przechowywanie treSci stron w bazie danych i stworzenie mechanizmu pozwalającego na ich łatwą modyfikację. CZYTELNIA CZYTELNIA Książka PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych. Wydanie III to FRAGMENTY KSIĄŻEK ONLINE FRAGMENTY KSIĄŻEK ONLINE przewodnik dla programistów, którzy chcą stworzyć własny system zarządzania treScią witryny WWW. Opisuje sposób realizacji takiego projektu za pomocą najpopularniejszej obecnie technologii języka PHP i bazy danych MySQL. Przedstawia sposób instalacji PHP i MySQL-a w różnych systemach operacyjnych oraz podstawy korzystania z bazy danych i programowania w języku PHP. Nauczysz się przygotowywać strukturę tabel dla witryny WWW i tworzyć skrypty PHP, za pomocą których będziesz mógł edytować, formatować i wySwietlać artykuły z bazy danych w oknie przeglądarki WWW. Nauczysz się też administrować bazą danych MySQL i korzystać z mechanizmów obsługi sesji w PHP. " Instalacja PHP i MySQL-a w Windows, Linuksie i Mac OS X " Praca z MySQL-em " Podstawowe zasady programowania w PHP " Projektowanie relacyjnej bazy danych dla witryny WWW Wydawnictwo Helion " Tworzenie systemu edycji artykułów ul. Chopina 6 " Formatowanie tekstów i wySwietlanie ich na stronie WWW 44-100 Gliwice " Budowanie złożonych zapytań w języku SQL tel. (32)230-98-63 " Korzystanie z danych binarnych w MySQL-u e-mail: helion@helion.pl " Stosowanie mechanizmów obsługi sesji i cookies w PHP JeSli chcesz, aby artykuły na Twojej witrynie WWW były zawsze aktualne, wykorzystaj system zarządzania treScią, który samodzielnie stworzysz. Spis treści Przedmowa ..................................................................................... 11 Rozdział 1. Instalacja ....................................................................................... 17 Instalacja w systemie Windows ...................................................................................... 18 Instalowanie systemu MySQL ................................................................................. 18 Instalowanie języka PHP .......................................................................................... 22 Instalacja w systemie Linux ........................................................................................... 27 Usuwanie wersji w formie pakietowej ..................................................................... 28 Instalowanie systemu MySQL ................................................................................. 29 Instalowanie języka PHP .......................................................................................... 31 Instalowanie w systemie Mac OS X ............................................................................... 34 Instalowanie systemu MySQL ................................................................................. 35 Instalowanie języka PHP .......................................................................................... 36 System Mac OS X a Linux ....................................................................................... 36 Zadania poinstalacyjne ................................................................................................... 37 Jeśli nasz serwer WWW już obsługuje język PHP i bazy MySQL ................................ 39 Nasz pierwszy skrypt PHP ............................................................................................. 40 Podsumowanie ............................................................................................................... 42 Rozdział 2. Wprowadzenie do systemu MySQL ................................................... 43 Wprowadzenie do baz danych ........................................................................................ 43 Logowanie się w systemie MySQL ................................................................................ 44 Cóż to takiego ten SQL? ................................................................................................ 47 Tworzenie bazy danych .................................................................................................. 48 Tworzenie tabel .............................................................................................................. 48 Wstawianie danych do tabeli .......................................................................................... 50 Przeglądanie danych przechowywanych w bazie ........................................................... 51 Modyfikowanie danych przechowywanych w bazie ...................................................... 53 Usuwanie danych przechowywanych w bazie ................................................................ 54 Podsumowanie ............................................................................................................... 54 Rozdział 3. Wprowadzenie do języka PHP .......................................................... 55 Poznajemy język PHP .................................................................................................... 55 Podstawowe polecenia i składnia ................................................................................... 57 Zmienne i operatory ....................................................................................................... 59 Tablice ............................................................................................................................ 60 Interakcja z użytkownikiem i formularze ....................................................................... 61 Struktury sterujące .......................................................................................................... 67 Strony wielozadaniowe .................................................................................................. 71 Podsumowanie ............................................................................................................... 76 6 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych Rozdział 4. Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL ................................................... 77 Rzut oka na podstawowy mechanizm ............................................................................. 77 Aączenie się z bazą MySQL za pomocą PHP ................................................................. 79 Wysyłanie zapytań SQL za pomocą języka PHP ........................................................... 81 Obsługa zbiorów wyników zapytania SELECT ............................................................. 82 Wstawianie danych do bazy ........................................................................................... 85 Praca domowa ................................................................................................................ 88 Podsumowanie ............................................................................................................... 89 Rozwiązanie naszej pracy domowej ........................................................................... 89 Rozdział 5. Projektowanie relacyjnych baz danych ............................................. 93 Umożliwianie autorom podpisywania kawałów ............................................................. 93 Prosta reguła: różne dane trzeba przechowywać osobno ................................................ 95 Korzystanie z wielu tabel ............................................................................................... 97 Proste relacje ................................................................................................................ 101 Relacje typu wiele-do-wielu ......................................................................................... 103 Podsumowanie ............................................................................................................. 105 Rozdział 6. System zarządzania zawartością .................................................... 107 Strona startowa systemu ............................................................................................... 108 Zarządzanie autorami ................................................................................................... 110 Usuwanie autorów ........................................................................................................ 112 Dodawanie autorów ...................................................................................................... 114 Edytowanie rekordów autorów ..................................................................................... 115 Opcja Magic quotes ............................................................................................... 119 Zarządzanie kategoriami .............................................................................................. 120 Zarządzanie kawałami .................................................................................................. 125 Odszukiwanie kawałów ......................................................................................... 125 Dodawanie kawałów .............................................................................................. 130 Edytowanie i usuwanie kawałów ........................................................................... 137 Podsumowanie ............................................................................................................. 141 Rozdział 7. Formatowanie i publikowanie zawartości ....................................... 143 Pozbywamy się starej metody ...................................................................................... 144 Wyrażenia regularne ..................................................................................................... 145 Formatowanie łańcuchów tekstu za pomocą wyrażeń regularnych .............................. 148 Wytłuszczenie i kursywa ........................................................................................ 148 Akapity ................................................................................................................... 149 Hiperłącza .............................................................................................................. 149 Domykanie znaczników ......................................................................................... 151 Dzielenie tekstu między strony .................................................................................... 154 Składamy wszystkie elementy w jedną całość ............................................................. 156 Automatyczne zatwierdzanie zawartości ...................................................................... 160 Podsumowanie ............................................................................................................. 162 Rozdział 8. Administrowanie bazą MySQL ........................................................ 163 Kopie zapasowe baz danych MySQL ........................................................................... 164 Wykonywanie kopii za pomocą programu mysqldump ......................................... 164 Kopie przyrostowe w dzienniku aktualizacji .......................................................... 165 Kontrola dostępu w MySQL ........................................................................................ 167 Polecenie GRANT ................................................................................................. 168 Polecenie REVOKE ............................................................................................... 171 Porady na temat kontroli dostępu ........................................................................... 171 Problem braku dostępu ........................................................................................... 173 Spis treści 7 Sprawdzanie i naprawianie plików danych MySQL .................................................... 174 Podsumowanie ............................................................................................................. 177 Rozdział 9. Zaawansowane zapytania SQL ...................................................... 179 Sortowanie wyników zapytania SELECT .................................................................... 179 Ustawianie limitów dla zapytań ................................................................................... 181 Blokowanie tabel .......................................................................................................... 182 Transakcje w MySQL ............................................................................................ 184 Aliasy nazw kolumn i tabel .......................................................................................... 184 Grupowanie wyników zapytania SELECT ................................................................... 186 Złączenie lewostronne .................................................................................................. 188 Ograniczanie wyników klauzulą HAVING .................................................................. 190 Podsumowanie ............................................................................................................. 191 Rozdział 10. Dane binarne ................................................................................ 193 Częściowo dynamiczne strony WWW ......................................................................... 193 Obsługa ładowania plików ........................................................................................... 198 Przypisywanie plikom niepowtarzalnych nazw ..................................................... 200 Rejestrowanie w bazie danych ładowanych plików ..................................................... 202 Binarne typy kolumn .............................................................................................. 203 Zachowywanie plików ........................................................................................... 204 Przeglądanie zachowanych plików ........................................................................ 205 Kompletny skrypt ......................................................................................................... 208 Problemy związane z wielkimi plikami ........................................................................ 212 Rozmiar pakietów MySQL .................................................................................... 212 Ograniczenia czasu działania skryptów PHP ......................................................... 213 Podsumowanie ............................................................................................................. 213 Rozdział 11. Obsługa cookies i sesji w języku PHP ............................................ 215 Cookies ......................................................................................................................... 215 Obsługa sesji w PHP .................................................................................................... 219 Prosty koszyk na zakupy .............................................................................................. 221 Podsumowanie ............................................................................................................. 226 Rozdział 12. Programowanie strukturalne w języku PHP .................................... 227 Czym jest kod strukturalny? ......................................................................................... 227 Potrzeba stosowania kodu strukturalnego .................................................................... 228 Dołączanie plików ........................................................................................................ 230 Rodzaje dołączania ................................................................................................ 234 Dołączanie zawartości HTML ............................................................................... 235 Lokalizacja dołączanych plików ............................................................................ 236 Powrót do pliku głównego ..................................................................................... 239 Funkcje użytkownika i biblioteki funkcji ..................................................................... 242 Zasięg zmiennych i dostęp do zmiennych globalnych ........................................... 245 Argumenty opcjonalne i nieograniczona lista argumentów .................................... 249 Stałe .............................................................................................................................. 251 Struktura w praktyce kontrola dostępu .................................................................... 253 Podsumowanie ............................................................................................................. 260 Dodatek A Składnia MySQL ........................................................................... 261 ALTER TABLE ........................................................................................................... 261 ANALYZE TABLE ..................................................................................................... 264 CREATE DATABASE ................................................................................................ 264 CREATE INDEX ......................................................................................................... 264 CREATE TABLE ........................................................................................................ 264 8 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych DELETE ....................................................................................................................... 266 DESCRIBE .................................................................................................................. 267 DROP DATABASE ..................................................................................................... 267 DROP INDEX .............................................................................................................. 267 DROP TABLE ............................................................................................................. 268 EXPLAIN ..................................................................................................................... 268 GRANT ........................................................................................................................ 268 INSERT ........................................................................................................................ 269 LOAD DATA INFILE ................................................................................................. 270 LOCK/UNLOCK TABLES ......................................................................................... 270 OPTIMIZE TABLE ..................................................................................................... 271 RENAME TABLE ....................................................................................................... 271 REPLACE .................................................................................................................... 272 REVOKE ...................................................................................................................... 272 SELECT ....................................................................................................................... 272 Złączenia ...................................................................................................................... 276 Unie .............................................................................................................................. 278 SET .............................................................................................................................. 278 SHOW .......................................................................................................................... 278 UNLOCK TABLES ..................................................................................................... 280 UPDATE ...................................................................................................................... 280 USE .............................................................................................................................. 280 Dodatek B Funkcje MySQL ............................................................................ 281 Funkcje przepływu sterowania ..................................................................................... 281 Funkcje matematyczne ................................................................................................. 282 Funkcje tekstowe .......................................................................................................... 285 Funkcje daty i czasu ..................................................................................................... 289 Funkcje agregujące ....................................................................................................... 294 Pozostałe funkcje .......................................................................................................... 295 Dodatek C Typy danych dla kolumn tabel MySQL ............................................ 299 Typy liczbowe .............................................................................................................. 300 Typy znakowe .............................................................................................................. 302 Typy daty i czasu .......................................................................................................... 305 Dodatek D Funkcje PHP współpracujące z MySQL .......................................... 307 mysql_affected_rows .................................................................................................... 307 mysql_client_encoding ................................................................................................. 308 mysql_close .................................................................................................................. 308 mysql_connect .............................................................................................................. 308 mysql_create_db ........................................................................................................... 309 mysql_data_seek .......................................................................................................... 309 mysql_db_name ........................................................................................................... 309 mysql_db_query ........................................................................................................... 309 mysql_drop_db ............................................................................................................. 310 mysql_errno .................................................................................................................. 310 mysql_error .................................................................................................................. 310 mysql_escape_string .................................................................................................... 310 mysql_fetch_array ........................................................................................................ 311 mysql_fetch_assoc ....................................................................................................... 311 mysql_fetch_field ......................................................................................................... 311 mysql_fetch_lengths ..................................................................................................... 311 mysql_fetch_object ...................................................................................................... 312 mysql_fetch_row .......................................................................................................... 312 Spis treści 9 mysql_field_flags ......................................................................................................... 312 mysql_field_len ............................................................................................................ 313 mysql_field_name ........................................................................................................ 313 mysql_field_seek .......................................................................................................... 313 mysql_field_table ......................................................................................................... 313 mysql_field_type .......................................................................................................... 313 mysql_free_result ......................................................................................................... 314 mysql_get_client_info .................................................................................................. 314 mysql_get_host_info .................................................................................................... 314 mysql_get_proto_info .................................................................................................. 314 mysql_get_server_info ................................................................................................. 314 mysql_info .................................................................................................................... 315 mysql_insert_id ............................................................................................................ 315 mysql_list_dbs .............................................................................................................. 315 mysql_list_fields .......................................................................................................... 315 mysql_list_processes .................................................................................................... 315 mysql_list_tables .......................................................................................................... 316 mysql_num_fields ........................................................................................................ 316 mysql_num_rows ......................................................................................................... 316 mysql_pconnect ............................................................................................................ 316 mysql_ping ................................................................................................................... 316 mysql_query ................................................................................................................. 317 mysql_real_escape_string ............................................................................................. 317 mysql_result ................................................................................................................. 317 mysql_select_db ........................................................................................................... 317 mysql_stat .................................................................................................................... 318 mysql_tablename .......................................................................................................... 318 mysql_thread_id ........................................................................................................... 318 mysql_unbuffered_query .............................................................................................. 318 Skorowidz ..................................................................................... 319 Rozdział 4. Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL Nareszcie, właśnie na to czekaliśmy! W tym rozdziale dowiemy się, jak pobierać infor- macje przechowywane w bazie danych i wyświetlać je na stronie WWW, aby mieli do nich dostęp wszyscy użytkownicy. Do tej pory zainstalowaliśmy i nauczyliśmy się pod- staw działania MySQL, systemu zarządzania relacyjnymi bazami danych oraz PHP, ję- zyka skryptowego działającego po stronie serwera. Teraz dowiemy się, jak połączyć oba te narzędzia, by za ich pomocą przygotować witrynę WWW opartą na bazie danych! Rzut oka na podstawowy mechanizm Zanim przystąpimy do dalszych rozważań, warto przypomnieć sobie, jaki jest nasz główny cel. Mamy do dyspozycji dwa wspaniałe narzędzia: język skryptowy PHP i sys- tem zarządzania bazami danych MySQL. Pora teraz na naukę, jak połączyć je ze sobą. Podstawowym celem tworzenia witryny WWW opartej na bazie danych jest przecho- wywanie zawartości witryny w bazie danych, tak aby można ją było stamtąd pobierać dynamicznie, tworząc na poczekaniu strony WWW, do których użytkownicy witry- ny zyskają dostęp za pomocą zwykłej przeglądarki internetowej. Tak więc po jednej stronie mamy odwiedzającego, który pobiera stronę za pośrednictwem przeglądarki internetowej i spodziewa się otrzymać standardowy dokument HTML. A po drugiej stronie zawartość witryny, rozproszoną po jednej lub więcej tabelach w bazie danych MySQL, która to baza akceptuje tylko polecenia w formie zapytań SQL. 78 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych Tak jak zostało to przedstawione na rysunku 4.1, język skryptowy PHP pełni funkcję pośrednika, który potrafi posługiwać się oboma językami. Najpierw przetwarza żąda- nie strony i pobiera dane z bazy MySQL, a następnie porządkuje je dynamicznie, przy- gotowując ładnie sformatowaną stronę HTML, której oczekuje przeglądarka. Język PHP pozwala przygotować wszelkie aspekty związane z prezentacją naszej witryny (zaprojektować oprawę graficzną i układ strony) w formie szablonów napisanych w zwykłym kodzie HTML. Kiedy przystępujemy do wypełnienia tych szablonów tre- ścią, znowu wykorzystujemy kod PHP, by połączyć się z bazą danych MySQL i używając zapytań SQL takich jak te, które testowaliśmy na tabeli kawaly w rozdziale 2., Wprowadzenie do systemu MySQL pobrać odpowiednią zawartość i wyświe- tlić ją we właściwych miejscach szablonów. Rysunek 4.1. Schemat pokazujący, w jaki sposób język PHP pobiera dane z bazy MySQL, by przygotować strony WWW Aby przedstawić to jeszcze przejrzyściej, wyjaśnijmy, co dzieje się, gdy użytkownik odwiedza naszą witrynę WWW opartą na bazie danych: 1. Przeglądarka internetowa odwiedzającego żąda strony WWW, wysyłając standardowy adres URL. 2. Program serwera WWW (Apache, IIS czy jakiegokolwiek innego) ustala, że żądany plik jest skryptem PHP i serwer rozpoczyna interpretowanie pliku, używając do tego celu wbudowanego modułu (dodatku) obsługującego języka PHP. 3. Odpowiednie polecenia PHP (których musimy się dopiero nauczyć) łączą się z bazą danych MySQL i żądają zawartości, która powinna pojawić się na przygotowywanej stronie WWW. 4. Baza danych MySQL odpowiada, przesyłając skryptowi PHP żądaną zawartość. 5. Skrypt PHP zapisuje pobraną zawartość w jednej lub więcej zmiennych PHP, a następnie za pomocą znanej już nam instrukcji echo umieszcza ją w odpowiednich miejscach strony WWW. 6. Dodatek obsługujący PHP kończy pracę, zwracając przygotowaną przez siebie stronę kodu HTML serwerowi WWW. 7. Serwer WWW przesyła tę stronę z kodem HTML do przeglądarki internetowej, tak jakby to był zwykły plik HTML. Nie przesyła jednak gotowego, statycznego pliku HTML, lecz kod zwrócony przez moduł interpretujący skrypt PHP. Rozdział 4. f& Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL 79 Aączenie się z bazą MySQL za pomocą PHP Zanim spróbujemy pobrać z bazy danych MySQL treść, która zostanie opublikowana na stronie WWW, musimy dowiedzieć się, jak wewnątrz skryptu PHP ustanowić połą- czenie z systemem MySQL. Jak pamiętamy, w rozdziale 2., Wprowadzenie do syste- mu MySQL , korzystaliśmy z programu mysql, który pozwalał nam nawiązywać takie połączenie wprost z wiersza poleceń. PHP jednak nie musi przywoływać żadnego spe- cjalnego programu, ponieważ obsługa łączenia się z serwerem MySQL jest bezpośred- nio wbudowana w ten język. Połączenie tworzy wbudowana funkcja mysql_connect. mysql_connect(adres, nazwa_użytkownika, hasło) W tym wzorcu polecenie adres to adres IP lub nazwa hosta komputera, na którym dzia- ła serwer MySQL ('localhost' jeśli funkcjonuje na tym samym komputerze co ser- wer WWW), a nazwa_użytkownika i hasło to odpowiednia nazwa użytkownika i hasło, których używamy do łączenia się z serwerem MySQL, tak jak w rozdziale 2., Wpro- wadzenie do systemu MySQL . Jak już wspomniano, gdy funkcje PHP są przywoływane, zazwyczaj zwracają jakąś wartość. Czytelnikom, którzy nie pamiętają, przypominam, że chodzi o szczegół wy- mieniony w rozdziale 3., Wprowadzenie do języka PHP , gdy po raz pierwszy przy- woływaliśmy funkcję. Poza wykonywaniem pewnego użytecznego zadania większość funkcji zwraca również jakąś wartość. Wartość tę można zachować w zmiennej, by póz- niej korzystać z niej w skrypcie. Przedstawiona tutaj funkcja mysql_connect na przykład zwraca liczbę, która pozwala zidentyfikować właśnie ustanowione połączenie. Ponie- waż zamierzamy korzystać pózniej z tego połączenia, powinniśmy zachować tę war- tość. Oto praktyczny przykład takiego polecenia połączenia się z serwerem MySQL: $dbcnx = mysql_connect('localhost', 'root', 'mypasswd'); Jak już wspomniano, wartości tych trzech parametrów funkcji mogą się różnić w za- leżności od serwera MySQL, z którym się łączymy. Warto zwrócić uwagę na to, że wartość zwrócona przez funkcję mysql_connect (którą będziemy nazywać identyfika- torem połączenia) przechowywana jest w zmiennej $dbcnx. Ponieważ serwer MySQL jest zupełnie niezależnym programem, musimy uwzględnić sytuację, w której serwer będzie z jakiegoś powodu niedostępny lub nieosiągalny, na przykład dlatego, że wystąpiły jakieś problemy z połączeniem sieciowym lub użyliśmy niewłaściwej kombinacji nazwy użytkownika i hasła. W takich przypadkach funkcja mysql_connect nie zwróci identyfikatora połączenia (bo połączenie nie zostało nawią- zane), lecz wartość false (fałsz). Dzięki temu możemy skorzystać z instrukcji if i od- powiednio zareagować, gdy nie uda się nawiązać połączenia: $dbcnx = @mysql_connect('localhost', 'root', 'mypasswd'); if (!$dbcnx) { echo '
W tej chwili nie można nawiązać ' . 'połączenia z serwerem bazy danych.
' ); exit(); } 80 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych W przedstawionym kodzie pojawiły się trzy nowe, warte uwagi sztuczki. Po pierw- sze, przed nazwą funkcji mysql_connect umieściliśmy symbol @. Wiele funkcji, w tym między innymi mysql_connect, w momencie niepowodzenie wyświetla automatycznie bardzo nieestetyczne komunikaty o błędach. Umieszczenie przed nazwą funkcji sym- bolu @ zwanego również operatorem supresji błędów (ang. error suppression ope- rator) nakazuje jej zakończyć działanie po cichu, bez wyświetlania standardowych komunikatów o błędach, dając nam tym samym szansę przygotowania własnego, bar- dziej przyjaznego komunikatu. Drugi trik polega na umieszczeniu znaku wykrzyknika (!) przed nazwą zmiennej $dbcnx w warunku instrukcji if. Znak wykrzyknika jest operatorem negacji (ang. negation operator), który po prostu zamienia wartość logiczną true na wartość false, a war- tość false na wartość true. Dzięki temu, jeśli nie uda się nawiązać połączenia i funk- cja mysql_connect zwróci wartość false, wyrażenie !$sbcnx będzie miało wartość true (zostanie rozpoznane jako prawda) i uruchomione zostaną polecenia umieszczo- ne w bloku instrukcji if. I przeciwnie, jeśli połączenie zostanie nawiązane, identyfi- kator połączenia przechowywany w zmiennej $dbcnx zostanie rozpoznany jako war- tość true (w języku PHP za wartość prawda uznawane są wszystkie wartości różne od zera). Wyrażenie !$dbcnx zostanie więc rozpoznane jako fałsz, a zatem instrukcja if nie zostanie wykonana. Ostatni z nowych trików to funkcja exit; jest ona jednocześnie pierwszym w tej książce przykładem funkcji, którą można przywoływać bez żadnych parametrów. Jeśli przy- wołamy ją nie podając żadnych parametrów, to PHP przerwie w tym miejscu odczy- tywanie strony. Jest to całkiem dobra reakcja na nieudaną próbę nawiązania połącze- nia z bazą danych, ponieważ w większości przypadków bez nawiązania połączenia i tak nie uda nam się wyświetlić na stronie żadnych użytecznych informacji. Podobnie jak w rozdziale 2., Wprowadzenie do systemu MySQL , gdy już połącze- nie zostanie nawiązane, kolejnym krokiem będzie wybór bazy danych, z którą chce- my pracować. Załóżmy, że interesuje nas baza kawałów, którą tworzyliśmy w rozdzia- le 2., Wprowadzenie do systemu MySQL . Baza ta nosiła nazwę ijdb. Wybór bazy w kodzie PHP wymaga po prostu przywołania kolejnej funkcji: mysql_select_db('ijdb', $dbcnx); Skorzystaliśmy zatem ze zmiennej $dbcnx, przechowującej identyfikator połączenia z bazą danych, by poinformować funkcję, z którego połączenia z bazą danych powin- na skorzystać. Prawdę powiedziawszy parametr ten jest opcjonalny. Jeśli go pominie- my, funkcja automatycznie skorzysta z identyfikatora ostatniego otwartego połącze- nia. Funkcja mysql_select_db zwraca wartość true, jeśli uda się jej połączyć z bazą i false, jeśli pojawią się jakieś błędy. Podobnie jak poprzednio wyrazem rozwagi bę- dzie skorzystanie z instrukcji if, aby zareagować na ewentualne błędy: if (!@mysql_select_db('ijdb')) { exit('
Nie można w tej chwili ' . 'zlokalizować bazy kawałów.
'); } Warto zauważyć, że tym razem zamiast przypisywać wartość zwróconą przez funkcję do zmiennej i potem sprawdzać, czy jest ona prawdą, czy fałszem, po prostu wykorzy- Rozdział 4. f& Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL 81 stałem w warunku same przywołanie funkcji. Na pozór wygląda to trochę nietypowo, ale jest to dość często używany skrótowy zapis. Aby ustalić, czy warunek jest spełnio- ny, czy nie, interpreter PHP wykona funkcję, a potem sprawdzi zwróconą przez nią wartość czyli zrobi właśnie to, na czym nam zależy. Kolejnym skrótem, który zastosowaliśmy, jest przywołanie funkcji exit z parametrem w postaci łańcucha tekstu. Jeśli przyzwiemy funkcję exit w ten sposób, zadziała ona podobnie jak instrukcja echo, z tą tylko różnicą, że zakończy wykonywanie skryptu po wyświetleniu tekstu. Jednym słowem przywołanie funkcji exit z łańcuchem tekstu jako parametrem jest odpowiednikiem użycia instrukcji echo, a następnie przywołania funkcji exit bez żadnych parametrów, tak jak w poprzednim przykładzie ilustrującym korzystanie z funkcji mysql_connect. Gdy już ustanowimy połączenie i wybierzemy odpowiednią bazę danych, będziemy mogli skorzystać z danych przechowywanych w bazie. Wysyłanie zapytań SQL za pomocą języka PHP W rozdziale 2., Wprowadzenie do systemu MySQL , łączyliśmy się z serwerem ba- zy danych MySQL za pomocą programu o nazwie mysql, który pozwalał na wpisywa- nie zapytań (poleceń) SQL i natychmiastowe oglądanie ich wyników. W języku PHP istnieje całkiem podobny mechanizm, mianowicie funkcja mysql_query: mysql_query(zapytanie[, identyfikator_połączenia]) Tutaj zapytanie będzie po prostu łańcuchem tekstu zawierającym polecenie SQL, któ- re chcemy wykonać. Podobnie jak w przypadku funkcji mysql_select_db, parametr identyfikatora połączenia jest opcjonalny. To, co ta funkcja zwróci, zależy już od rodzaju wysłanego zapytania. W przypadku większości poleceń SQL funkcja mysql_query zwraca wartość true lub false, by za- sygnalizować (odpowiednio), czy zapytanie zostało wykonane z powodzeniem, czy też nie. Przeanalizujmy następujący przykład, w którym spróbujemy utworzyć tabelę kawal, taką jak w rozdziale 2., Wprowadzenie do systemu MySQL : $sql = 'CREATE TABLE kawal ( id INT NOT NULL AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY, tekstkawalu TEXT, datakawalu DATE NOT NULL )'; if (@mysql_query($sql)) { echo '
Tabela kawal utworzona!
'; } else { exit('
Nie udało się utworzyć tabeli kawal: ' . mysql_error() . '
'); } 82 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych Ponownie zastosowaliśmy trik z użyciem operatora @, aby zablokować wszelkie au- tomatyczne komunikaty o błędach zwracane przez funkcję mysql_query i zamiast tego wyświetlić bardziej przyjazny komunikat o błędach. Użyta tutaj funkcja mysql_error zwraca łańcuch tekstu, który opisuje ostatni komunikat o błędzie wysłany przez ser- wer MySQL. W przypadku zapytań DELETE, INSERT i UPDATE (służą one do modyfikowania danych) system MySQL notuje również liczbę wierszy tabeli (pozycji), które zostały zmienio- ne przez zapytanie. Rozważmy takie zapytanie SQL, którego używaliśmy już w roz- dziale 2., Wprowadzenie do systemu MySQL , by zmienić daty wszystkich kawałów, zawierających słowo kurczak : $sql = "UPDATE kawal SET datakawalu='1994-04-01' WHERE tekstkawalu LIKE '%kurczak%'"; Kiedy wykonamy to zapytanie, będziemy mogli skorzystać z funkcji mysql_affected_ rows, by poznać liczbę wierszy, które zostały zmienione przez to zapytanie UPDATE: if (@mysql_query($sql)) { echo '
Błąd podczas aktualizacji z pomocą UPDATE: ' . mysql_error() . '
'); } Zapytania SELECT traktowane są trochę inaczej, ponieważ pobierają bardzo dużo danych i język PHP musi dostarczać jakichś sposobów obsługiwania tych informacji. Obsługa zbiorów wyników zapytania SELECT W przypadku większości zapytań SQL funkcja mysql_query zwracać będzie albo war- tość true (prawda, w przypadku sukcesu), albo false (fałsz, w razie niepowodzenia). Gdy jednak wykonujemy zapytanie SELECT, to nie wystarczy. Jak pamiętamy, zapyta- nia SELECT służą do oglądania danych przechowywanych w bazie danych. Dlatego też oprócz informacji, czy zapytanie zakończyło się powodzeniem, czy nie, język PHP musi również w jakiś sposób odebrać zwrócone wyniki zapytania. Dlatego też w przy- padku zapytania SELECT funkcja mysql_query zwraca liczbę będącą identyfikatorem zbioru wyników (ang. result set), który zawiera wszystkie wiersze (pozycje, rekordy) zwrócone przez zapytanie. Jeśli zapytanie z jakichś powodów się nie powiedzie, zwra- cana jest wartość false. $result = @mysql_query('SELECT tekstkawalu FROM kawal'); if (!$result) { exit('
Błąd podczas wykonywania zapytania: ' . mysql_error() . '
'); } Rozdział 4. f& Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL 83 Zakładając, że w trakcie przetwarzania nie pojawił się żaden błąd, przedstawiony kod zapisze w zmiennej $result pewną liczbę. Liczba ta odpowiada zbiorowi wyników zawierającemu teksty wszystkich kawałów przechowywanych w tabeli kawal. Ponie- waż nie ma praktycznie żadnych ograniczeń co do liczby dowcipów przechowywanych w bazie, zwrócony zbiór wyników może być całkiem pokazny. Jak już wspomniano, pętla while jest bardzo przydatną strukturą sterującą, gdy musi- my pracować z dużymi zestawami danych. Oto szkic kodu, który umożliwi przetwa- rzanie jeden po drugim kolejnych wierszy w zbiorze wyników: while ($row = mysql_fetch_array($result)) { // przetwarzaj odpowiednio wiersz... } Warunek wykorzystany w pętli while nie przypomina warunków, z którymi zetknęli- śmy się do tej pory. Dlatego poświęcę mu kilka słów wyjaśnienia. Przyjrzyjmy się warunkowi tak, jak by był on osobną instrukcją: $row = mysql_fetch_array($result); Funkcja mysql_fetch_array przyjmuje jako parametr liczbę identyfikującą zbiór wyni- ków (w tym przypadku przechowywaną w zmiennej $result) i zwraca kolejny wiersz ze zbioru wyników w postaci tablicy (więcej informacji na temat tablic można znalezć w rozdziale 3., Wprowadzenie do języka PHP ). Gdy wreszcie funkcja mysql_fetch_ array dojdzie w zbiorze wyników do końca i nie znajdzie kolejnego wiersza, zwróci wartość false. Powyższa instrukcja przypisuje zmiennej wiersza $row pewną wartość, ale jednocze- śnie cała instrukcja przyjmuje tę samą wartość. To pozwala nam użyć tej instrukcji ja- ko warunku w pętli while. Ponieważ pętla while będzie wykonywana dopóty, dopóki warunek nie przyjmie wartości false, pętla ta będzie wykonywana tak długo, jak dłu- go funkcja mysql_fetch_array zdoła pobierać kolejne wiersze, a za każdym nawrotem pętli zmiennej $row będzie przypisywana wartość kolejnego wiersza. Pozostaje nam jedynie znalezć sposób na pobieranie w każdym nawrocie pętli wartości zapisanych w zmiennej tablicowej $row. Wiersze wyników zwracane przez funkcję mysql_fetch_array przechowywane są w postaci tablic asocjacyjnych. Indeksami takiej tablicy będą nazwy kolejnych kolumn tabeli zwracanych w zbiorze wyników. Jeśli zmienna $row reprezentuje pojedynczy wiersz z naszego zbioru wyników, to zapis $row['tekstkawalu'] odwoływać się bę- dzie do wartości kolumny tekstkawalu w tym wierszu. Oto więc jak powinna wyglą- dać pętla while, jeśli chcielibyśmy wyświetlić tekst wszystkich kawałów przechowy- wanych w naszej bazie: while ($row = mysql_fetch_array($result)) { echo '
' . $row['tekstkawalu'] . '
'; } Podsumowując, poniżej został przedstawiony kompletny kod PHP strony WWW, któ- ra będzie się łączyć z naszą bazą danych, pobierać tekst wszystkich kawałów w bazie danych i wyświetlać je w osobnych akapitach HTML: 84 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych Listing 4.1. jokelist.php "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
Nasza lista kawałów content="text/html; charset=iso-8859-2" />
// Połącz się z serwerem bazy danych $dbcnx = @mysql_connect('localhost', 'root', 'mypasswd'); if (!$dbcnx) { exit('
W tej chwili nie można nawiązać ' . 'połączenia z serwerem bazy danych.
' ); } // Wybierz bazę danych z kawałami if (!@mysql_select_db('ijdb')) { exit('
Nie można w tej chwili ' . 'zlokalizować bazy kawałów.
'); } ?>
Oto lista wszystkich kawałów w naszej bazie danych:
// Zażądaj tekstu wszystkich kawałów $result = @mysql_query('SELECT tekstkawalu FROM kawal'); if (!$result) { exit('
Błąd podczas wykonywania zapytania: ' . mysql_error() . '
'); } // Wyświetl tekst każdego kawału w osobnym akapicie while ($row = mysql_fetch_array($result)) { echo '
' . $row['tekstkawalu'] . '
'; } ?>
Rysunek 4.2 pokazuje wygląd strony, gdy dodamy do naszej bazy kilka kawałów. Rozdział 4. f& Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL 85 Rysunek 4.2. Wszystkie perełki z mojego repertuaru w jednym miejscu! Wstawianie danych do bazy W tej części rozdziału zostaną przedstawione narzędzia, które umożliwiają odwiedza- jącym dodawanie kolejnych kawałów do naszej bazy danych. Ambitni czytelnicy mo- gą podjąć próbę samodzielnego rozwiązania zadania, zanim jeszcze przystąpią do dal- szej lektury. Zaprezentuję wprawdzie trochę nowego materiału, ale nasza aplikacja będzie głównie korzystać z rozwiązań, z którymi zetknęliśmy się już do tej pory. Aby umożliwić odwiedzającym dodawanie nowych kawałów do bazy, oczywiście po- trzebny nam będzie odpowiedni formularz. Oto kod formularza, który spełni to zadanie: Listing 4.2. jokes.php (fragment)
Rysunek 4.3 pokazuje, jak formularz ten będzie wyglądać w oknie przeglądarki. Tak jak poprzednio, formularz po zatwierdzeniu załaduje właściwie tę samą stronę (ponieważ w atrybucie action formularza, definiującym akcję podejmowaną po jego wypełnieniu, użyliśmy zmiennej $_SERVER['PHP_SELF'] ładującej ten sam formularz jeszcze raz), z jedną tylko różnicą: do nowego żądania zostanie dodana pewna zmien- na. Zmienna ta, o nazwie joketext, będzie zawierać tekst kawału, który został wpisa- ny w polu tekstowym i pojawi się w tablicach $_POST i $_REQUEST automatycznie ge- nerowanych przez PHP. 86 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych Rysunek 4.3. Kolejna perełka humoru wprowadzona do bazy Aby wstawić zatwierdzony kawał do bazy danych, skorzystamy z funkcji mysql_query, by za jej pomocą uruchomić zapytanie INSERT. Wykorzystuje ono wartość przecho- wywaną w polu $_POST['tekstkawalu'], by umieścić odpowiedni tekst w kolumnie tekstkawalu przywołanej w zapytaniu: Listing 4.3. jokes.php (fragment) if (isset($_POST['tekstkawalu'])) { $joketext = $_POST['tekstkawalu']; $sql = "INSERT INTO kawal SET tekstkawalu='$joketext', datakawalu=CURDATE()"; if (@mysql_query($sql)) { echo '
Twój kawał został dodany.
'; } else { echo '
Błąd podczas dodawania kawału: ' . mysql_error() . '
'; } } Jedyna nowa sztuczka pojawiająca się w tym kodzie została wytłuszczona. Wykorzy- stujemy tutaj funkcję CURDATE() systemu MySQL, by przypisać kolumnie datakawalu bieżącą datę. System MySQL udostępnia wiele takich przydatnych funkcji, ale omó- wimy je dopiero wtedy, kiedy będą nam potrzebne. Dokładny opis funkcji oferowa- nych przez system MySQL można znalezć w dodatku B, Funkcje MySQL . Mamy już więc kod, który umożliwi użytkownikowi wpisywanie kawałów do naszej bazy danych. Pozostało nam jedynie dodać go w wygodny sposób do naszej strony prezentującej listę kawałów. Ponieważ większość użytkowników zapewne zechce tyl- ko przejrzeć już wpisane kawały, nie będziemy zaśmiecać im strony wielkim, brzyd- kim formularzem, chyba że ktoś wprost wyrazi zainteresowanie możliwością dodania nowego dowcipu. Z tego powodu naszą aplikację najlepiej zaimplementować jako stro- nę wielozadaniową. Oto pełny kod skryptu: Rozdział 4. f& Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL 87 Listing 4.4. jokes.php "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
Internetowa baza kawałów content="text/html; charset=iso-8859-2" />
?>
// Połącz się z serwerem bazy danych $dbcnx = @mysql_connect('localhost', 'root', 'mypasswd'); if (!$dbcnx) { exit('
W tej chwili nie można nawiązać ' . 'połączenia z serwerem bazy danych.
' ); } // Wybierz bazę danych z kawałami if (!@mysql_select_db('ijdb')) { exit('
Nie można w tej chwili ' . 'zlokalizować bazy kawałów.
'); } // Jeśli użytkownik wprowadził kawał, // dodaj żart do bazy danych. if (isset($_POST['tekstkawalu'])) { $joketext = $_POST['tekstkawalu']; $sql = "INSERT INTO kawal SET tekstkawalu='$joketext', datakawalu=CURDATE()"; if (@mysql_query($sql)) { echo '
Twój kawał został dodany.
'; } else { echo '
Błąd podczas dodawania kawału: ' . mysql_error() . '
'; } } echo '
Oto lista wszystkich kawałów w naszej bazie danych:
'; // Zażądaj tekstu wszystkich kawałów $result = @mysql_query('SELECT tekstkawalu FROM kawal'); if (!$result) { exit('
Błąd podczas wykonywania zapytania: ' . mysql_error() . '
'); 88 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych } // Wyświetl tekst każdego kawału w osobnym akapicie while ($row = mysql_fetch_array($result)) { echo '
' . $row['tekstkawalu'] . '
'; } // To łącze po kliknięciu wyświetli stronę // z formularzem umożliwiającym dodanie kawału. echo '
Warto gwoli testu załadować tę stronę do swojej przeglądarki i spróbować dodać do bazy kawał lub dwa. Strona, która powinna się pojawić po dodaniu dowcipu, została pokazana na rysunku 4.4. Rysunek 4.4. Patrz mamciu! Żadnego SQL-a! I o to chodzi! Za pomocą pojedynczego pliku zawierającego dość prosty kod PHP możemy dodawać do naszej bazy MySQL nowe kawały i oglądać te, które już się tam znajdują. Praca domowa Nasza praca domowa polegać będzie na umieszczeniu obok każdego akapitu z ka- wałem łącza zatytułowanego Usuń ten kawał, które po kliknięciu usunie ten kawał z bazy danych i wyświetli nową, zaktualizowana listę dowcipów. Zanim do tego przy- stąpimy, kilka podpowiedzi: Rozdział 4. f& Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL 89 Można to nadal bez problemu zrobić na jednej wielozadaniowej stronie WWW. Konieczne będzie skorzystanie z polecenia DELETE języka SQL, za pomocą którego usuwaliśmy już obiekty z bazy w rozdziale 2. Wprowadzenie do systemu MySQL . I kwestia najtrudniejsza: aby usunąć ten a nie inny kawał, konieczne będzie jednoznaczne zidentyfikowanie go. Kolumna identyfikatora id w tabeli kawal służy właśnie do tego celu. Aby usunąć dowcip, należy wraz z żądaniem usunięcia kawału przesłać również jego identyfikator. Znakomitym miejscem na umieszczenie tej wartości jest łańcuch zapytania odpowiedniego łącza Usuń. Ci, którym wydaje się, że już znają odpowiedz, albo też po prostu chcieliby znalezć rozwiązanie, powinni po prostu przewrócić stronę. Powodzenia! Podsumowanie W tym rozdziale poznaliśmy kilka nowych funkcji języka PHP, które umożliwiają współpracę z serwerem relacyjnych baz danych MySQL. Korzystając z tych funkcji zbudowaliśmy naszą pierwszą witrynę WWW opartą na bazie danych, która publiko- wała w sieci naszą bazę danych kawałów ijdb oraz pozwalała użytkownikom na do- dawanie do niej nowych żartów. W rozdziale 5., zatytułowanym Projektowanie relacyjnych baz danych , powrócimy do wiersza poleceń systemu MySQL. Nauczymy się, jak realizować zasady dobrego projektowania baz danych oraz jak korzystać z bardziej zaawansowanych zapytań SQL, by wyświetlać na stronie bardziej złożone informacje oraz umożliwić naszym użytkow- nikom podpisywanie kawałów swoim imieniem! Rozwiązanie naszej pracy domowej Przedstawiam rozwiązanie pracy domowej zaproponowanej powyżej. Oto zmiany wprowadzone w poprzednim skrypcie PHP, które umożliwią dodanie łącza Usuń ten kawał obok każdego z kawałów na stronie: W poprzednim przykładzie przesyłaliśmy zmienną addjoke z łączem Dodaj swój kawał! umieszczonym u dołu strony, sygnalizując w ten sposób skryptowi PHP, że zamiast zwykłej listy kawałów powinien wyświetlić formularz umożliwiający dodanie kolejnego. W podobny sposób prześlemy zmienną deletejoke wraz z łączem Usuń ten kawał, by zasygnalizować, że dany kawał powinien zostać usunięty. Dla każdego kawału powinniśmy wraz z zawartością kolumny tekstkawalu pobierać z bazy danych wartość kolumny id, żeby wiedzieć, jaki identyfikator ma każdy z kawałów zapisanych w bazie i wyświetlonych na stronie. 90 PHP i MySQL. Witryna WWW oparta na bazie danych W zmiennej $_GET['deletejoke'] zapiszemy identyfikator kawału, który usuwamy. W tym celu będziemy wstawiać do kodu HTML łącza Usuń ten kawał przy każdym z kawałów wartość identyfikatora tego kawału pobraną z bazy danych. Gdy strona będzie ładowana, korzystając z instrukcji if sprawdzimy, czy pozycji $_GET['deletejoke'] przypisana jest jakaś konkretna wartość (uczynimy to za pomocą funkcji isset). Jeśli tak, użyjemy wartości przypisanej tej pozycji (czyli identyfikatora kawału, który ma zostać usunięty) w zapytaniu DELETE języka SQL, które usunie odpowiedni kawał. Oto kompletny kod rozwiązania. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto zasięgnąć informacji na SitePoint Forums (http://www.sitepoint.com/forums/)! Listing 4.5. challenge.php "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
Internetowa baza kawałów content="text/html; charset=iso-8859-2" />
?>
// Połącz się z serwerem bazy danych $dbcnx = @mysql_connect('localhost', 'root', 'mypasswd'); if (!$dbcnx) { exit('
W tej chwili nie można nawiązać ' . 'połączenia z serwerem bazy danych.
' ); } // Wybierz bazę danych z kawałami if (!@mysql_select_db('ijdb')) { exit('
Nie można w tej chwili ' . 'zlokalizować bazy kawałów.
'); } // Jeśli użytkownik wprowadził kawał, // dodaj żart do bazy danych. if (isset($_POST['tekstkawalu'])) { $joketext = $_POST['tekstkawalu']; $sql = "INSERT INTO kawal SET tekstkawalu='$joketext', Rozdział 4. f& Publikowanie w sieci WWW danych przechowywanych w bazie MySQL 91 datakawalu=CURDATE()"; if (@mysql_query($sql)) { echo '
Twój kawał został dodany.
'; } else { echo '
Błąd podczas dodawania kawału: ' . mysql_error() . '
'; } } // Jeśli kawał ma być wyrzucony, // usuń go z bazy danych. if (isset($_GET['deletejoke'])) { $jokeid = $_GET['deletejoke']; $sql = "DELETE FROM kawal WHERE id=$jokeid"; if (@mysql_query($sql)) { echo '
Kawał został usunięty.
'; } else { echo '
Błąd podczas usuwania kawału: ' . mysql_error() . '
'; } } echo '
Oto lista wszystkich kawałów w naszej bazie danych:
'; // Zażądaj tekstu wszystkich kawałów $result = @mysql_query('SELECT tekstkawalu FROM kawal'); if (!$result) { exit('
Błąd podczas wykonywania zapytania: ' . mysql_error() . '
'); } // Wyświetl tekst każdego kawału w osobnym akapicie // umieszczając obok łącze "Usuń ten kawał". while ($row = mysql_fetch_array($result)) { $jokeid = $row['id']; $joketext = $row['joketext']; echo '