Literatura Grecji archaicznej -kwestia homerycka
Ksenon i Hellanikos ( ok. 200 p.n.e.) choridzontes- Iliada i Odyseja mają różnych autorów,
Francois Hdelin abb d Aubignac (1604-1676) Przypuszczenia akademickie czyli rozprawa o
Iliadzie(Conjectures academiques ou dissertation sur l Iliade, wyd.1715)- krytyka złego gustu, stylu i
braku konsekwencji w utworze; wniosek Homer nie istniał
Thomas Blackwell (1701-1757) studium o życiu i pismach Homera (1735)
Robert Wood (1716-1771) studium o oryginalnym geniuszu i pismach Homera (Essay on the
Original Genius and Writings of Homer, 1769 praca bardzo popularna) - Homer nie znał pisma, a
jego dzieła przekazywano ustnie
1788 odkrycie i wydanie rękopisu weneckiego (Marcianus A 454) wraz ze scholiami,
Friedrich August Wolf (1759-1824) Prolegomena ad Homerum, 1795;
- czy możliwe jest dotarcie do pierwotnej wersji poematów,
- problem przekazu pisemnej wersji tekstu,
- postulat oceniania kompozycji i zawartości treściowej w odniesieniu do konkretnej sytuacji
historycznej,
- problem pojawienia się pisma,
- wnioski: Iliada i Odyseja nie mogą być dziełem jednej osoby;
- trzy warstwy tekstu: 1) pieśni homeryckie 2) recytacje rapsodów 3) kodyfikacja tekstu w czasach
Pizystrata
K. Lachmann (1830) analiza Niebelungenlied, teoria pieśni ( Iliada to 18 osobnych eposów)
G. W. Nitzsch teoria zakładająca istnienie jednego autora w genialny sposób łączącego dzieła
poprzedników
G. Hermann (1831/1832) teoria jądra - Iliada i Odyseja zostały stworzone przez jednego
autora, ale w wersji o wiele krótszej, potem rozszerzonej
G. Grote (1846) A History of Greece, poparcie dla teorii Hermanna z uwzględnieniem odmiennych
opinii co do określenia jądra poematów
Heinrich Schliemann (1822-1890) 1870 odkrycie Troi, 1874 odkrycie Myken, 1876 Tirynsu,
Orchomenos,
Matija Murko (1861-1952) 1912-1913 badania poezji ludowej południowych Słowian
Milman Parry 1933-1935- zebranie 12,5 tysiąca oryginalnych podań ludowych; określenie
charakterystycznych cech poezji ustnej i zdefiniowanie stylu formularnego;
L pithŁte traditionelle chez HomŁre, (Epitet tradycyjny u Homera), Paris 1928
The Making of Homeric Verse. The Collected Papers of Milman Parry, ed. A. Parry, Oxford
1971
Epos homerycki:
- epos zjawisko kulturowe, gatunek powstający w interakcji z odbiorcami,
- epos grecki tradycja poezji oralnej,
- geneza mity,
- paralelizm dwóch płaszczyzn fabularnych: świata bogów i świata ludzi; liczne związki pomiędzy
oboma światami,
- bohaterowie mocno związani ze środowiskiem społecznym,
- bogowie o ludzkich cechach charakteru,
- fabuła łączy obie płaszczyzny; przebieg akcji kształtuje ich wzajemne przenikanie się i
nakładanie,
- fabuła wielowątkowa- daje możliwie pełny obraz świata,
- fabuła o charakterze epizodycznym (ślad istnienia odrębnych zespołów pieśni epickich, z których
każda stanowiła odrębną całość kompozycyjną),
- wszechwiedzący i obiektywny narrator, ujawniający niekiedy swoją obecność,
- inwokacja zawierająca ekspozycję treści,
- dwie tendencje stylu: patetyczny i realistyczne,
- opisy realiów często pełniące funkcję retardacyjną,
- styl formularny,
- powtórzenia, epitheta ornantia, rozbudowana porównania,
- metrum: heksametr daktyliczny,
- wielonostrojowość (dominujący patos),
Bohater homerycki
- człowiek homerycki jest jednością, Homer nie zna wyrazu na oznaczenie duszy i ciała żywego
człowieka; swma, yuch ciało i dusza zmarłego, rozdzielające się w chwili śmierci,
- frenaj 1) przepona, lub przepona wraz z płucami i sercem 2) świadomość; przepona siedlisko
umysłu (frn, nooj),
- qumj serce, siła życiowa, siedlisko zapału, związany z czuciem i czynną wolą,
- wielkoduszność Homer nie używa tego słowa, mówi o wielkim sercu , magaj qumj ,
- wielkie serce wielkoduszność oznacza człowieka, który pragnie tylko rzeczy wielkich,
małymi zaś gardzi (Arist., Etyka Nikomachejska, 1123); wie, iż posiada cnotę I domaga się
odpowiedniej czci; cześć to najwyższe dobro zewnętrzne,
- wielkie serce u Homera, wg Krokiewicza, to siła chcenno-uczuciowa związana z ciałem I
objawiająca się w takim jego usprawnieniu, iż ludzie nią obdarzeni posiadają daleko większe
możliwości cielesno-czynne niż ludzie nią nie obdarzeni w stopniu równie wysokim (A.
Krokiewicz, Moralność Homera I etyka Hezjoda, Warszawa 1959, s. 56)
- tim - cześć, szacunek, na jaki człowiek zasługuje i jaki się mu należy,
kądoj - zdolność odnoszenia sukcesu i zwycięstwa i związana z nią chwała, prestiż, autorytet i
godność,
- garaj zaszczytna nagroda za męstwo, odzwierciedlająca time bohatera,
- cechy herosa - piękno ( u Homera wygląd człowieka dokładnie odzwierciedla jego wartość);
ambicja i dążenie do przewyższenia innych, m. in. własnych przodków, dążenie do sławy,
poczucie własnej wartości I domaganie się jej respektowania;
- ogólne zasady postępowania (wg Krokiewicza): czcij bogów, kochaj rodziców, szanuj gościa,
nie wszczynaj walki bratobójczej, nie znieważaj lepszego I większego od siebie
- cnota cielesnej siły + cnota rozumnej mowy,
- Il. 9, 443-444: abyś przemawiał jak mówca i działał jak człowiek czynu mqwn te hthr Smenai
prhktrŁ te Srgwn Fojniks o wychowaniu Achillesa,
- competitive and co-operative values (excellances) A. W. H. Adkins, Merit and Responsibility,
London 1960,
- różnice w konstrukcji bohatera w Iliadzie i Odysei ,
- stosunki z bogami,
- wyobrażenia o życiu pośmiertnym,
- typ: heros, król, mądry starzec, kobieta,
- pozycja i autorytet króla szczególna opieka Zeusa
Literatura Grecji archaicznej typ bohatera c.d., obraz społeczeństwa i polis
- zależność pomiędzy wyglądem zewnętrzrnym a wartością człowieka, jego arete,
- cel życia bohatera: a n óristeein kaĆ parocon Smmenai Ąllwn (Il. 6, 268),
wyobrażenia o życiu człowieka; m.in.: Il. 17, 446:
T& pou ŃizurŁteron óndrj
pŁntwn Óssa te ga9 an Spi pne& ei te kaĆ rpei
o h per fllwn gene, to& h d kaĆ óndrwn Il. 6, 146
- Moira bezpostaciowa siła rządząca przeznaczeniem,
Społeczeństwo i polis:
- eposy Homera jako zródło historyczne,
- pozostałości epoki mykeńskiej w poezji epickiej rzadkie; państwa epoki mykeńskiej były
najprawdopodobniej silnie scentralizowane i zarządzane przez dobrze zorganizowaną
administrację; istnieją dwie skrajne opinie: 1) po upadku kultury mykeńskiej rodzi się zupełnie
nowy typ organizacji społ.-politycznej; ostra granica; przełom, 2) po 1200 p.n.e. zachodzą
stopniowe zmiany; ciągłość rozwoju,
- obraz społeczeństwa w eposach jest dość bliski czasom autora, by jego słuchacze mogli go bez
trudu zrozumieć, z drugiej strony nieco stylizowany na nieodległą przeszłość, by wydawał się
odpowiedni czasom herosów; najprawdopodobniej dotyczy drugiej połowy IX w. p.n.e. i
pierwszej połowy wieku VIII p.n.e.,
- homerycki bohater określa swe pochodzenie poprzez podanie miasta, ojczyzny, ziemi (w mniej
więcej synonimicznym rozumieniu): astu, polis, gaia, demos, patre,
- definicja polis; problem istnienia polis u Homera; 1) polis w eposach nie ma w ogóle, 2) w
poematach mamy do czynienia z początkami greckiej polis. Wybór jednej z tych teorii wiąże się z
definicją polis; jeśli określi się ją jako wspólnotę terytorialną, której członkowie identyfikują się z
tym samym modelem społeczno-państwowym: kult, zwyczaje i prawa (niekoniecznie pisane), i
tworzą społeczność złączoną związkami ekonomicznymi i strategicznymi, to u Homera
niewątpliwie mamy do czynienia z taką strukturą. Vide: Troja, obóz Achajów w Iliadzie , Itaka,
miasto Feaków, Pylos w Odysei ,
- elementy jednoczące homerową społeczność: kult bogów rytuały religijne, bwmo&
zgromadzenia - ógorŁ,
rozsądzanie sporów bez użycia przemocy,
- różnice w organizacji stosunków społecznych pomiędzy Iliadą a Odyseją kompetencje
władcy, króla,
- o koj obok polis podstawowa jednostka organizacyjna,
- grupy społeczne: basileis arystokracja,
kapłani, wieszczowie,
lud,
rzemiślnicy, artyści, śpiewacy wędrowni,
thetes bezrolni chłopi,
niewolnicy, służba,
Scheria, państwo Feaków cechy bajkowe, utopia:
- izolacja, samowystarczalność,
- bogactwo,
- klimat, rośliny owocujące przez cały rok, plony bez pracy,
- szczególne łaski bogów: okręty szybkie jak myśl , obecność bóstw na ucztach przy okazji
składania ofiar.
Styl i kompozycja eposów Homera cechy szczególne:
- większa konsekwencja w budowie Odysei (widoczna m.in. we wprowadzaniu postaci
kontrastowych w stosunku do bohaterów: np.: opowieść o Klitajmestrze jako tło dla postaci
Penelopy, kontrast: powrót Agamemnona powrót Odysa),
- elementy satyry i groteski: scena z Tersytesem, pieśń Demodoka o Afrodyciei Aresie,
- elementy liryczne - pożegnanie Hektora z Andromachą,
- początki innych gatunków literackich: modlitwa ( apostrofa, przypomnienie, prośba)
mowa.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
HomerANALIZA DNA W ARCHEOLOGIIW Rączkowski Archeologia lotnicza metoda wobec teorii, podsumowanieArcheologia [odkrycia archeologiczne]Londyńska Twierdza Tower okiem archeologaEuropejska Konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznegoBogowie, groby i uczeni C W Ceran archeologiaBerlitz, Moore Tajne archiwa archeologiioferta dostosowanie wystawy tyflografiki Muzeum ArcheologiczneZakazana archeologia NewWorldOrder com wywiad z cremowięcej podobnych podstron