Jean Maisonneuve - Rytualy dawne i wspolczesne
4. Rytualy zwiazane z ubieraniem sie.
Ubranie doskonale podlega rytualizacji. Przyklady mozna by mnozyc.
Chocby w zakonach religijnych, zaleznie od rangi oraz liturgii, ubior wyglada
roznie, ale w ciagu ostatnich 25 lat ksieza przestali uzywac sutanny jako
stroju codziennego. Ubranie swieckie takze zmienia sie w zaleznosci od
klasy spolecznej, statusu i sytuacji, np. mundury wojskowe oraz rozmaite
unioformy cywilnych zrzeszen na przestrzeni wiekow przeszly liczne modyfikacje.
Podobnie bylo z ubiorem lekarzy, a obecnie zmieniaja sie takze stroje urzednikow.
Ubranie wskazywalo na przynaleznosc do klasy spolecznej (arystokracji,
burzuazji, ludu). Ponadto stroj zalezal i nadal zalezy od okolicznosci
zycia codziennego: mogl byc wieczorowy, niedzielny, odswietny, roboczy,
a takze swobodny czy rygorystyczny.
Dopiero cwierc wieku temu czas wyraznie zroznicowanych uniformow ustapil
miejsca uniformizacji, w ktorej roznice
spoleczne zatarly sie, nie zanikajac zreszta, lecz wyrazajac sie przez
eklektyzm pozostajacy w opozycji do rytualu.
W pierwszej polowie wieku na Zachodzie urzednicy i robotnicy odrozniali
sie ubiorem: bialy kolnierzyk i garnitur dla jednych, niebieski kolnierzyk
lub kombinezon dla drugich. W niektorych warsztatach jeszcze dzisiaj technicy
nosza biale bluzy, a robotnicy szare.
Swieta i zycie towarzyskie wrecz domagaja sie pewnego rytualu i jesli
nie ubieramy sie juz galowo do teatru lub do opery (oprocz wyjatkowych
okazji, jak np. rozdanie Oskarow czy Cezarow, kiedy chodzi rowniez o zwrocenie
na siebie uwagi), to wkladamy stroj wieczorowy jeszcze na niektore przyjecia
lub ceremonie niezaleznie od klasy spolecznej (np. elegancki stroj na przyjecie
slubne czy odpowiedni lecz dyskretny ubior na pogrzeb). Istotne jest, aby
rytualow zwiazanych z ubraniem i odnoszacych sie do swietosci osoby, statusu
i sytuacji nie mylic z moda. Pomimo
presji, jaka moze ona wywierac, rozni sie znacznie od rytualow poprzez
swoj nietrwaly i zmienny charakter1.
Od co najmniej dziesieciu lat zwieksza sie tempo zmian w modzie,
co wiaze sie z rosnaca komercyjnoscia oraz z zanikiem tradycyjnych wzorcow,
a takze z duchem nowoczesnosci2. Stroj, za
sprawa dwoch przeciwstawnych postaw - zachowawczej i kontestujacej - nie
przestaje nalezec do dziedziny rytualnosci.
Z jednej strony obserwuje sie w modzie tendencje do zachowania stylu
klasycznego (marynarka lub garnitur dla mezczyzn, kostium lub sukienka
dla kobiet), szczegolnie w srodowisku urzednikow i politykow troszczacych
sie o surowa elegancje tak, jak gdyby kazde przekroczenie tych norm nialo
okazac sie niebezpieczne. Odnajdujemy tutaj jedna z funkcji rytualnosci:
reasekuracje.
Z drugiej strony mozna zauwazyc wsrod mlodziezy niejednoznaczne zerwanie
z tradycyjnymi wzorcami oscylujace miedzy przekroczeniem, innowacja a kpina
w dziedzinie ubioru, fryzur i wygladu, a wyrazajace sie przez teatralnosc,
parodie, wyzwanie (szczegolnie u punkow), zwolennikow ubiorow retro lub
tez new wawes teskniacych za klasycyzmem3.
Te zachowania w pewnej mierze tlumacza poszukiwania
nowych rytualow pod postacia prowokacji. Ludziom w wieku niepokornym
chodzi o spektakularne potwierdzenie tozsamosci spolecznej, odrozniajacej
ich od reszty spoleczenstwa, a zarazem wyraznie jednoczacej.
1 Flugel, De la parure vestimentaire,
Aubier.
2 Na ten temat zob. G.Lipovetsky, L'empire
de l'ephemere, NRF 1987.
3 Zob. Obalk, Les mouvements de mode expliques
aux parents oraz P.Yonnet, Jeux, modes, masses, Gallimard,
a takze przeglad Traverses, 1979, nr 4.
This page hosted by
Get your own Free Home
Page
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Maiso343Maiso323Maiso342 (2)Maiso33 (2)Maiso345 (2)Maiso322 (2)Maiso3 (2)Maiso341 (2)Maiso331więcej podobnych podstron