Jakie wartości literatury starożytnej imponują mi ? Które
Czwartek, 20 Kwietnia Imieniny obchodzą: Czesław, Agnieszka, Amalia
Sciaga.pl > Prace
> Antyk i
Biblia >
Home | Reklama | Info
| Mail
Gdzie Cz@T ???
Gdzie jestSciaga.pl
?
Jakie wartości
literatury starożytnej imponują mi ? Które
kategoria: J.polski
zakres: Antyk i Biblia
dodano: 1999-11-14
Okres ciągnący się
przez te tysiąc lat aż do roku 476 czyli daty upadku Rzymu, nosi
nazwę antyku. Były to lata budowania cywilizacji, często oderwanych
od siebie, żyjących własnym życiem z własnymi bogami, własną
tożsamością i wreszcie z własnym obywatelem. Człowiek był ważnym
ogniwem, przegrywał jednak w walce z bogami, półbogami i herosami.
Istota ludzka była bardzo rzadko bohaterem mitów, legend czy podań
ludowych będących podstawą wierzeń danej społeczności. Ówczesna
istota przegrywała w walce z ideałami, żyła za skromnie, w jej
egzystencji było mało ponadczasowości przynależnej bogom. Istota nie
mogła rządzić sama z siebie, miała władze od bogów. Istota
ludzka od początku był tylko zbędnym dodatkiem, kierowanym przez
bogów, którego egzystencja uzależniona była od ich woli. Najlepiej
uwidacznia się to w twórczości antycznych poetów greckich. Sama
"Biblia" Greków, czyli ich Mitologia obfitowała w trafne dowody na
powyższą tezę: np. za sprzeciwienie się bogom zginąć musiał Ikar,
który sprzeciwił się ojcu, w tym miejscu symbolowi władzy
rodzicielskiej. Jego śmierć była zdeterminowana już wcześniej ...
słońce i wilgoć spełniła tylko przeznaczenie, zresztą według Greków
każdy człowiek miał z góry przypisany los, było to tak zwane fatum.
Podany tutaj przykład ma akurat w sobie bardzo łatwe przesłanie:
jeśli sprzeciwisz się ojcu, a twoim prawdziwym ojcem jest Bóg,
to poniesiesz zasłużoną karę. Postać i ideały, mitologicznego twórcy
człowieka, Prometeusza poświęcającego się w imię dobra ludzkości
spełniają poważną rolę nawet w naszym pozbawionym zasad świecie. W
mitach człowiek jest postacią prawie bez znaczenia. Decydującą rolę
spełniają wyidealizowani bogowie, tytani będący utopią, do której
dąży bezwolna istota ludzka. Bardzo ważną pozycję w literaturze
greckiej, prawie na równi z mitologią, zajmuje twórczość
przypisywana Homerowi. Jego "Iliada" i "Odyseja" to arcydzieła epiki
wzbudzające zachwyt nawet w dzisiejszych czasach. W sferze stosunku
do człowieka, dzieła te nie miały charakteru czegoś przełomowego:
były kontynuacją filozofii znanej nam z Mitów. Los był
zdeterminowany przez przeznaczenie, któremu musieli się poddać nawet
bogowie. Rewolucyjne jest za to podejście do bohaterów.
Pierwszoplanowymi aktorami są w Iliadzie, Achilles i Hektor a w
Odysei Odys. Achilles był półbogiem, ale Hektor najnormalniejszym
królewiczem. Podobnie jak los tych bohaterów spod Troi,
zdeterminowany jest los Odysa, głównego bohatera Odysei. On wie, że
musi wypełnić się przepowiednia, iż będzie usiał podróżować 20 lat,
aby dotrzeć do rodzinnej Itaki. Dla bogów Odys jest swego rodzaju
królikiem doświadczalnym, za jego plecami rozgrywają się walki
pomiędzy władcami ziemskiego padołu. Homer traktował człowieka
przedmiotowo. W przeciwieństwie do tego Arystoteles twierdził, że to
właśnie człowiek jest odbiorcą jego twórczości a bogowie tylko dają
natchnienie. Był on jednak pomysłodawcą dramatu antycznego,
zakładającego na wstępie ukazywanie świata fałszywego, co było
skierowane przeciwko religii. W tym świecie występowali bogowie,
jednak przez swoja fikcyjność przestrzeń ta, nie poddawała się ich
wpływowi. Wynikało to z prostego rozumowania: jeśli bogowie
istnieją, to znajdują się w świecie realnym, a że są istotą idealną
to nie mogą mieć swojej kopii w świecie fantastycznym. Autorem,
który czerpał z ideałów dramatu wyzwolonego, będącego jednak dla nas
teatrem "antycznym", był Sofokles. Napisał wiele dzieł, ale jego
twórczość łatwo scharakteryzować na przykładzie "Antygony". Istotą
utworu jest konflikt pomiędzy prawami boskimi a ziemskimi, wskazuje
na rozłam pomiędzy tymi światami, ukazuje sprzeczność ideałów i
bezsens śmierci. Szczególna uwaga położona jest na przeżycia
bohaterów, samo postawienie na równym poziomie praw króla i boga
jest rewolucją w filozofii. Istota tego zjawiska jest jednak
zaprzepaszczona, ponieważ Król ponosi karę za sprzeciwienie się
bogom. Pozornie wracamy do schematu kary za błędy, tym razem jednak
jest ona wymierzana z ręki ludzi, którzy popełniają samobójstwo.
Możemy powiedzieć, że tak chciał los, nie jest to jednak prawda,
ponieważ człowiek zabiera część kompetencji Boga, który daje i
odbiera życie. Bunt zakończony jest więc sukcesem a prometeizm w
imię ideałów Boga oprócz kary, przynosi też wyzwolenie człowieka.
Zupełnie inna wizję rzeczywistości miał Wergiliusz, poeta
wywodzący się z Rzymu. W swojej twórczości nawiązywał do utopijnej
wizji miejsca wiecznej szczęśliwości. W swoich krótkich utworach
takich jak bukoliki i georgiki sławił życie prostych pasterzy, jego
zdaniem, najszczęśliwszych ludzi na Ziemi. Nie brał on jednak pod
uwagę tematu przemijania, nie zaznacza w swojej poezji jej
ponadczasowości, uniwersalności. To czynił jego przyjaciel, Horacy
dla którego rzeczą najważniejszą był człowiek. To dla niego tworzył
i to w jego pamięci chciał zostawić jakiś ślad. Był on mistrzem
satyry, w poglądach filozoficznych bliski był stoikom. Przekonanie o
nieśmiertelności ideałów zawartych w swoich wierszach i idei
człowieka jako dziecka bogów zawarł w swojej odzie "Exegi manumentum
aere perennius". Opowiada on o twórczości poetyckiej, jest świadomy
swojej wyjątkowej roli jako twórcy, nauczyciela wzniosłych ideałów.
"Nie wszystek umrę" jest hasłem przewodnim, jest sensem jego życia,
daje mu siły i zdolności do tworzenia. Podmiot liryczny uznaje
jednak zwierzchność poezji greckiej nad rzymską, oddając hołd
poprzednikom. Utworem mającym największy wpływ na późniejszy
rozwój cywilizacji była jednak Biblia. Nie wiadomo ilu miała
autorów, jest jednym wielkim zbiorowiskiem najróżniejszych stylów i
typów literackich. Stosunek do człowieka w tym dziele jest bardzo
trudny do zdefiniowania. Z jednej strony Biblia jest przesiąknięta
duchem miłości, duchem z którego czerpał późniejszy humanitaryzm, z
drugiej jednak pełno w niej nienawiści i fanatyzmu. Pierwszą księgą
jest Genesis, "Księga Rodzaju". Opowiada ona o stworzeniu świata,
zasiedleniu go przez zwierzęta, o kosmosie... W tygodniu tworzenia
człowieka zostawiono na ostatni moment: jedni tłumaczą to tak, że
chciano pokazać, iż jest on najdoskonalszy, ukształtowany z dobrych
cech istot stworzonych wcześniej, urodził się, aby panować. Mnie
osobiście wydaje się, że można to też interpretować na opak:
człowiek jest tylko dodatkiem do stworzonego wcześniej świata, jest
kaprysem Boga, który sprawuje nad nim piecze. Niezaprzeczalne jest
jednak to, że jesteśmy stworzeni na obraz i podobieństwo Boga.
Istota ludzka narażona jest na walkę pomiędzy dwoma żywiołami:
dobrem a złem. W tej walce nikt nie może wygrać, wszyscy przegrywają
i wygrywają zarazem. O tych zmaganiach opowiada "Księga Hioba". W
niej opisana jest sytuacja, kiedy to człowiek dostaje się we
władanie jednej z mocy wszechświata: mianowicie zła. Hiob sam
podejmuje decyzje, chociaż to, że jest gorliwym wyznawcą Jahwe,
wskazuje na silne oddziaływanie Boga. Od tej chwili bohater księgi
stał się symbolem cierpienia w imię wiary, ideałem dla fanatycznych
ascetów, nie rozumiejących, że to nie Hiob sam się umartwiał, ale
zesłał to na niego Bóg. To jednak ludziom, w rodzaju Szymona
Słupnika, nie przeszkadzało, jeśli nie ma próby boskiej trzeba ja
sobie samemu stworzyć. "Księga Hioba" nawiązuje do arystotelowskiej
koncepcji losów: występują dramatyczne zmiany psychiki bohatera, od
przerażenia do szczęścia. Nowy porządek w Biblii reprezentują
przypowieści. Są to praktycznie spisane kazania wygłaszane przez
Chrystusa, który na prostych przykładach wyjaśnia skomplikowane
problemy natury moralnej i psychologicznej. Człowiek przedstawiony
jest jako niezależny twór boży, pragnący przenieść ideały
zaczerpnięte z własnej religii do codziennego życia. Dogmatem staje
się twierdzenie, zawarte w przypowieści "O Siewcy", że nie należy
oceniać człowieka od razu, trzeba mu dać czas, inaczej wśród tych
odrzuconych znajdą się też ci dobrzy. Z kolej syn marnotrawny staje
się symbolem błędu, ale i jednocześnie odwagi, aby ten błąd
naprawić. Miłosierny Samarytanin jest zaś jedynym, który nawet
wrogom udziela pomocy. W przypowieściach widzimy obraz człowieka
wolnego, niezależnego, któremu jednak religia jest niezbędna do
życia, do uporządkowania świata. Kolejną częścią składową Biblii
jest "Księga Kohleta" podejmująca motyw rozważań na temat życia,
szczęścia i egzystencji. Mottem księgi jest hasło: "venitas
venitatum et venitas". Człowiek jest istotą kruchą i przemija,
podczas gdy Ziemia trwa wiecznie. Prawo przemijania powoduje, że
człowiek nie zaznaje szczęścia, a życie jest tylko "gonieniem za
wiatrem". Krańcem drogi, jaką przebyła literatura antyczna, jest
"Apokalipsa św. Jana". Opowiada ona o sądzie ostatecznym, ostatnich
chwilach materialnej części naszej planety. Motywem dominującym jest
śmierć, będąca zakończeniem egzystencji, wybawieniem albo zagładą.
Człowiek nie ma określonej pozycji. Z jednej strony jest głównym
bohaterem, podsądnym, z drugiej jednak, to Bóg decyduje a człowiek
może tylko słuchać. Sam mistycyzm i tajemniczość przytłacza, jest
czymś szokującym dla przedmiotowo myślącego mieszkańca Ziemi.
Postawy, wartości, obraz człowieka które starałem się
przedstawić są dla mnie bardzo ważne, ponieważ chciałbym
zrealizować je w swoim życiu, i choć wiem, że obecnie mało z
nich pokrywa się z nim chciałbym je wszystkie kiedyś zrealizować ...
bezinteresowna pomoc innym, miłość siostrzana, posłuszeństwo ojcu
... tak, to naprawdę dla mnie bardzo ważne.
Autor: Przemek
Ocena : 0.0
oceń
prace:
1 2 3 4 5 6
Home | Reklama | Info
| Mail
Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka
Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved Sciaga.pl
2000
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
jakie wartości literatury staropolskiej pozostają aktualne tŁanowski Literatura starożytnej Grecji w zarysiejakie gatunki literackie uznasz Nieznany (3)literatura starozytna2010 2011Jakie wartosci epoki oswiecenia przetrwaly do dzis a jakie oJakie rodzaje i gatunki literackie występowały w II poło~AF2Wartosci fo w funkcji miStarożytna Literatura Greckalukacs powstawanie i wartość utworów literackichZnani mi bohaterowie w literaturze XIX i XX wiekuKTÓRE UTWORY LITERATURY ŚREDNIOWIECZNEJ PODOBAŁY CI SIĘ,~2EEwięcej podobnych podstron