CIEKAWOSTKI
PREZENTY OD LODOWCA
O
D
Na terenie mojego miasta (Bielsko-Biała)
jest tylko jeden pomnik przyrody nieożywio-
nej. Ma za to prominentnÄ… lokalizacjÄ™, bo na
trawniku przy miejskim Ratuszu w Białej.
Został uhonorowany metalową tabliczką in-
formacyjnÄ…, starannie oczyszczony i otoczo-
ny ozdobnym płotkiem. To głaz narzutowy,
który podlega prawnej ochronie od 1962 r.
Kto spodziewa się widoku okazałego frag-
mentu skały, zawiedzie się, gdyż głaz jest
nieduży, o wysokości 1 m, długości 90 cm,
szerokości 60 cm. Waży ok. tony. Jeden bok
głazu jest wypolerowany, z wyrytą infor-
macją o jego pochodzeniu, ale tekst jest już
mocno zatarty, dlatego powtórzono go na
metalowej tabliczce. OglÄ…da siÄ™ zatem gru-
boziarnisty, czerwony granit skandynawski
przyniesiony przez lodowiec. W pazdzier-
niku 1908 r. ofiarował go Muzeum Miasta
Biała Krakowska niejaki W. Schlesinger.
Głaz ten znaleziony został w Lipniku, w ło-
GAAZ NARZUTOWY KOAO RATUSZA W BIAAEJ
żysku potoku Niwka.
ZOSTAA WZOROWO OGRODZONY I OPISANY.
Hołubienie niedużego głazu jest w pełni
uzasadnione, bo na południu Polski nie ma
tak wielu granitowych głazów narzutowych, jak na północy. Pod górami
lodowiec gościł przed ok. milionem lat, w młodszym czwartorzędzie.
Było to tzw. zlodowacenie krakowskie. Lądolód dochodził wtedy do pod-
nóży Beskidów, czyli tu właśnie przebiegała południowa granica zlodo-
wacenia. Natomiast ostatnie zlodowacenie na północy cofnęło się przed
ponad 10 tys. lat, dlatego spotyka się tam więcej przyniesionych ze Skan-
dynawii głazów.
W innych miejscach regionu udało się odszukać nieco więcej głazów
narzutowych. Trochę skalnych pamiątek podrzucił skandynawski lodowiec
na Śląsk Cieszyński. Jeden z ciekawszych ich zestawów można oglądać w
Czeskim Cieszynie, na niewielkim skwerze przy ul. Frydeckiej. Ulokowano
tu 11 różnej wielkoÅ›ci gÅ‚azów narzutowych (po czesku to bludné balvany)
odnalezionych w okolicy miasta. Na największym z nich widnieje tablica
informacyjna z objaśnieniami w językach czeskim i polskim.
Najwspanialszy głaz pochodzący z epoki lodowcowej, zarazem najoka-
zalszy w tej części Polski i w ogóle największy odkryty na terenie Niziny
Morawskiej, zobaczymy w Raciborzu. Ulokowany jest na trawniku na
Placu Wolności. Waży aż 430 ton! Mieszkańcy Raciborza są niezwykle
dumni ze swego pomnika przyrody nieożywionej i w rozmowach z na- CZESKI CIESZYN: NAJWIKSZY Z GRANITOWYCH GAAZÓW OPA-
TRZONO DWUJZYCZN TABLIC INFORMACYJN.
ciskiem podkreślają, że tak okazałego głazu
narzutowego nie ma żadne inne miasto.
Na olbrzymi głaz natrafiono w piaskowni
K. Popelli w 1929 r. Wzbudził tak powszech-
ne oszołomienie swym ogromem, że szybko
uznano go za pomnik przyrody. W 1933 r.
430-tonowy głaz postanowiono przewiezć
do Raciborza, co na tamte czasy i możliwości
techniczne było niebywałym wyzwaniem.
Musiano układać mocne podkłady kolejo-
we i szyny, od różnych firm wypożyczo-
no: potężne podwozie wozu transportowego,
podnośniki, uchwyty, liny, dwa ciężkie paro-
wozy. Akcja transportowania zakończyła się
powodzeniem i tak głaz trafił na obecne miej-
sce (przed wojną był to pl. Adolfa Polko).
Każdy z tych pomników przyrody warto
zobaczyć, ale imponujący głaz w Racibo-
rzu szczególnie polecam miłośnikom geo-
logii.
RACIBÓRZ: IMPONUJCY, 430-TONOWY GAAZ NARZUTOWY ZNAJDUJE SI NA PLACU WOLNOŚCI.
Tekst i fot.
WSPANIAAY POMNIK PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ!
Krzysztof Wojtasiński
26 LUTY 2005 NR 2 (139)
EKOLOGICZNY
PAPIER
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
NF 2005 02 siła wizji2005 02 332011 02 26 klasa O2005 02 All on Board Kontact with Imap Based Calendar and Address ManagementNF 2005 02 tatuażNF 2005 02 podróżnicy2011 02 26 IV ligaNF 2005 02 interesy nie idą dobrze2005 02 Ready for Press Templates and Pdfs in ScribusNF 2005 02 paszcza2005 02 322005 02 A New Kind of FishMB zadania 2010 02 26TI 01 02 26 T pl2005 02 38więcej podobnych podstron