1
Zioła lecznicze i magiczne
2
Wolf-Dieter Storl
3
Zioła lecznicze i magiczne
Dziewięć magicznych ziół
Redakcja: Mariusz Warda
Projekt okładki: Marcin Twardowski
Skład komputerowy: Mirosław Łanczkowski
Opracowanie redakcyjne i korekta: Elżbieta Łagunionek
4
Wydanie I
BIAŁYSTOK 2009
ISBN 978-83-7377-346-2
Original title: Heilkruter und Zauberpflanzen zwischen Haustr und Gartentor
by Wolf-Dieter Storl
Tłumaczenie: Mirosław Łanczkowski
2000 by AT Verlag, Aarau und Baden, Switzerland
Copyright for the Polish edition by Studio Astropsychologii, Białystok, 2009.
All rights reserved, including the right of reproduction in whole or in part in any form.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna częSć tej publikacji nie może być powielana
ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych,
kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody posiadaczy praw autorskich.
15-762 Białystok
ul. Antoniuk Fabr. 55/24
(085) 662-92-67 redakcja
(085) 654-78-06 sekretariat
(085) 653-13-03 dział handlowy hurt
(085) 654-78-35 sklep firmowy Talizman detal
www.studioastro.pl e-mail: biuro@studioastro.pl
Więcej informacji znajdziesz na portalu www.psychotronika.pl
PRINTED IN POLAND
SPIS TREŚCI
5
7 Wprowadzenie
14 Pokrzywa
53 Bylica
78 Bluszczyk kurdybanek
99 Podagrycznik
117 Babka
142 Skrzyp polny
167 Stokrotka
185 Gwiazdnica
195 Mniszek
216 Bibliografia
222 Spis przepisów według nazw roślin
223 Spis przepisów według zastosowania
W zielony czwartek majowy
gospodyni swój przecier gotuje
z dziewięciu różnych ziółek
6
będzie dobry na każdą chorobę.
Mądrość ludowa
Poświęcone bogini Chamunda
Niech mądre rośliny ukażą się tutaj, rozumiecie o czym
mówię, a razem zwrócimy temu człowiekowi jego zdrowie.
Wszystkie tutaj zebrane rośliny silne, uzdrawiające,
o tysiącu imion, są dobrocią ognia, dziećmi wody, rosną
i odrastają nieustannie.
Z Atharwawedy
WPROWADZENIE
Staropogański znawca ziół wziął do ręki dziewięć magicznych
roślin przeciw truciznie i zarazie. Tą zieloną dziewiątką
pokonał budzące grozę małe robaczki, bez skóry i kości ,
7
które zagniezdziły się w ciemnych głębiach ciała i odbierają
człowiekowi siłę. Uczynił tak za przykładem szamańskiego
boga czarów Odyna-Wotana. Odyn nauczył go pieśni i znaków
runicznych, za pomocą których można było zamawiać i za-
klinać cierpienie. W anglosaskim błogosławieństwie ziół (spi-
sanym w XI-wiecznym Wessex) mówi się o Odynie: Wziął
dziewięć cudotwórczych gałązek i uderzył w trującego robaka,
który zakradł się, aby zniszczyć człowieka .
Stare błogosławieństwo roślin kończy się następującymi
sentencjami:
Owe dziewięć ziół mają zatem moc
przeciw dziewięciu złym duchom
przeciw dziewięciu zarazliwym chorobom
przeciw śmierdzącej truciznie
przeciw wściekłej truciznie
przeciw żółtej truciznie
przeciw zielonej truciznie
przeciw ciemnej truciznie
przeciw brązowej truciznie
przeciw purpurowej truciznie
przeciw robaczywej zarazie
przeciw trującej zarazie
kiedy jakaś trucizna nadleci ze wschodu
albo jakaś przybędzie z północy
albo jakaś z zachodu nawiedzi ludzkość .
Z pewnością mógłby ktoś przypuszczać, że w przypadku
tych leczniczych i magicznych roślin mamy do czynienia z jaki-
miś rzadkimi, egzotycznymi albo skądinąd nadzwyczajnymi
roślinami. Tymczasem wymienione w anglosaskim błogosła-
wieństwie ziół rośliny to całkiem zwyczajne zioła, takie jak
choćby bylica, babka, rumianek, pokrzywa, trybula czy dziki
koper włoski, które określilibyśmy raczej jako chwasty.
8
Jeszcze w średniowieczu pobożni chrześcijanie stosowali
nadal tych dziewięć ziół. Nie zawsze były to te same; kom-
pozycja wiązki ziół była w zależności od miejsca tak różna,
jak różne były dialekty, ale zawsze były to proste, pospolite
dzikie zioła. W Czechach były to na przykład macierzanka
(tymianek), babka, mniszek, krwawnik, kaczeniec, werbena,
farbownik, pokrzywa i rzepik. Takim zestawem leczono, cza-
rowano, zaklinano błyskawice i diabła; zioła te noszono jako
wianek na głowie, wywary z ziół wlewano do wody służącej
do kąpieli, mieszano je z maściami i kadzono nimi. Często
zbierano je w dni szczególnie święte, przede wszystkim na
dzień św. Jana Chrzciciela (24 czerwca) albo na Wniebowzię-
cie Marii (15 sierpnia). Owe dziewięć zielonych ziół spożywano
także jako pewien rodzaj potrawy kultowej, aby naładować
siebie ich siłą i aby przez cały rok być zdrowym.
W dzisiejszych czasach istnieje wiele książek o ziołach
opierających się na farmakologicznych, dokładnych analizach
roślin. Niestety, rośliny wymieniane w tych książkach trak-
towane są praktycznie tylko jako pojemniki na substancje
chemiczne. Porządkuje się je ze względu na zawarte w nich
alkaloidy, zawierające siarkę heterozydy, glikozydy, flawo-
noidy, związki goryczkowe, saponiny i tak dalej. Jednak trady-
cyjny znawca ziół przyjmuje to ze spokojem, ponieważ on wie:
każda roślina jest czymś więcej niż tylko sumą martwych
substancji w niej zawartych. Postrzega roślinę jako istotę
żywą, wybierającą sobie w dość inteligentny sposób takie sub-
stancje, których potrzebuje do podtrzymania siebie przy życiu.
Wprowadzenie
Przeżywa roślinę jako osobowość, jako istotę z długą historią
na tej ziemi. Rozmawia i komunikuje się z nią, gdyż czuje, że
ona nie tylko ma ciało, ale także coś takiego jak umysł i duszę ,
tyle że owe wyrażają się zupełnie inaczej niż u ludzi.
Przyjaciel roślin nie jest w stanie poznać każdej roślin-
9
nej osobowości i z nią się zaprzyjaznić. Podobnie jest z ludzmi,
też nie jesteśmy w stanie być na ty z każdym w mieście, więcej,
nawet w sąsiedztwie. Mamy jednak swoich przyjaciół, których
dobrze znamy i na których możemy polegać. W rachubę
wchodzi tutaj tylko garstka. To są, jak powiedzieliby Indianie,
nasi roślinni sprzymierzeńcy.
Również Maria Treben, ciesząca się dzisiaj największym
uznaniem spośród tych mądrych kobiet, które są prawdziwy-
mi ekspertkami od ziół, bierze przede wszystkim takie zioła,
które przeciętny zjadacz chleba najchętniej nęka środkiem
chwastobójczym albo elektryczną kosiarką. Podbiał, tasznik,
dziurawiec, przytulia, mniszek, szczawik, krwawnik i tym
podobne, tak nazywają się najlepsi pomocnicy tej zielarki.
Ona także reprezentuje pogląd, że potrzebna jest tylko garść
ziół wystarczy siedem albo osiem żeby wyleczyć wszystkie
choroby. Istotne jest jednak to, że doskonale zna się te rośli-
ny i kocha je, że jest się zdolnym pojmować je jako osobowości:
wtedy one sprawią prawdziwe cuda.
Przyjrzymy się tutaj dokładniej dowolnie wybranym
dziewięciu takim roślinom. Są to pospolite dzikie zioła, które
rosną u mnie a z pewnością także u Was na trawniku, na
ścieżce w ogrodzie, przy ogrodzeniu i w zaroślach. Pragniemy
uzmysłowić sobie, jakie to czarujące osobowości kryją się
w tej niepozornej zieleni, posłuchać, jakie historie mogą nam
one opowiedzieć i jakie uzdrawiające moce w sobie skrywają.
Wprowadzenie
BIBLIOGRAFIA
Bairacli-Levy, Juliette de, Herbal Handbook for Farm and Stable,
Rodale Press, Emmaus PA 1976.
216
Bahru,H.K., Herbs that Heal, Orient Paperbacks, New Delhi
1993.
Breindl, Ellen, Das grosse Gesundheitsbuch der hl. Hildegard
von Bingen, Pattloch Verlag, Augsburg 1989.
Brondegaard, V.J., Ethnobotanik, Verlag Mensch und Leben,
Berlin 1985.
Brown, Tom, Tom Brown s Guide to Wild Edible and Medicinal
Plants, Berkley Books, New York 1985.
Bhring, Ursel, Aus Freyas Zaubergarten, Edition Achillea, Frei-
burg i. Br. 1992.
, Zikadenschaum und Brenklau, Edition Achillea, Freiburg
i. Br. 1992.
Campbell, Joseph, The Masks of God: Primitive Mythology,
Penguin-Arkana, Harmondsworth, Middlesex 1991.
Clarkson, Rosetta E., The Golden Age of Herbs and Herbalists,
Dover Publ., New York 1972.
Coffey, Timothy, The History and Folklore of North American
Wildflowers, Houghton Mifflin, New York 1993.
Culpeper s Color Herbal, hg. von D. Potterton, E.J. Shellard,
Sterling Publ., New York 1983.
Dahl, Jrgen, Nachrichten aus dem Garten, dtv/Klett-Cotta,
Mnchen 1989.
, Neue Nachrichten aus dem Garten, dtv/Klett-Cotta, Mn-
chen 1990.
Das neue BLV-Buch der Kruter, hg. von Richard Mabey, BLV
Verlagsgesellschaft, Mnchen 1993.
Dastur, J. F., Medical Plants of India and Pakistan, D.b. Tara-
porevala Sons & Co., Bombay 1962.
Devereux, Paul, Shamanism and the Mystery Lines, Quantum,
Slough-Berkshire 1992.
De Vries, Herman, Natural Relations, Verlag fr moderne Kunst,
Nrnberg 1989.
Dyer, T. F. Thiselton, The Folk-Lore of Plants, Llanerch Publ.,
217
Felinfach 1994.
Erichsen-Brown, Charlotte, Medicinal and other Uses of North
American Plants, Dover Publ. Co., New York 1989.
Fazzioli, Edoardo, Des Kaisers Apotheke, Gustav Lbbe, Bergisch
Gladbach 1989.
Fischer Susanne, Medizin der Erde, Heinrich Hugendubel Ver-
lag, Mnchen 1984.
Foster, Steven and Yue Chongxi, Herbal Emissaries, Healing
Arts Press, Rochester, Vermont 1992.
Furlenmeier, M., Wunderwelt der Heilpflanzen, Rheingauer
Verlagsgesellschaft, Eltville am Rhein 1978.
Grieve, M., A Modern Herbal, Dover Publ. Co., New York 1971.
Griggs, Barbara, Green Pharmacy, Viking Press, New York 1982.
Hagers Handbuch der Pharmazeutischen Praxis, hg. von P. H.
List und L. Hrhammer, Springer Verlag, Berlin 1979.
Handwrterbuch des deutschen Aberglaubens, hg. von Hanns
Bchtold-Stubli, Walter de Gruyter, Berlin 1987.
Hatfield, A. W., How to enjoy your Weeds, Collier Books, New
York 1971.
Heinz, U. R., Das Handbuch der modernen Pflanzenheilkunde,
Hermann Bauer Verlag, Freiburg i. Br. 1984.
Hfler, Max, Volksmedizinische Botanik der Germanen, Verlag
fr Wissenschaft und Bildung, Berlin 1990.
Hollerbach, Karl u. Elisabeth, Kraut und Unkraut zum Kochen
und Heilen, Irisana Verlag, Haldenwang 1979.
Kervran, Louis, Biological Transmutations, Swan House Publ.,
Binghampton, N.Y. 1972.
Kindscher, Kelly, Medical Plants of the Prairie, University Press
of Kansas, Lawrence KA 1992.
Bibliografia
Koepf/Pettersson/Schaumann, Biologische Landwirtschaft, Ver-
lag Eugen Ulmer, Stuttgart 1974.
Koschtschejew, A. K., Wildwachsende Pflanzen in unserer Er-
nhrung, VEB Fachbuchverlag, Leipzig 1990.
Knzle, Johann, Das grosse Kruterheilbuch, Verlag Otto Walter,
218
Olten 1945.
Lad, Vasant/Frawley David, Die Ayurveda Pflanzen-Heilkunde,
Windpferd Verlag, Durach 1988.
Leung, Albert Y., Chinesische Heilkruter, Eugen Diederichs
Verlag, Kln 1985.
Lievegoed, B. C. J., Planetenwirken und Lebensprozesse in
Mensch und Erde, Forschungsring fr biologisch-dynamische
Wirtschaftsweise, Darmstadt 1979.
Mansfeld, Rudolf, Verzeichnis landwirtschaftlicher und grtne-
rischer Kulturpflanzen, Akademie-Verlag, Berlin 1986.
Marzell, Heinrich, Wrterbuch der deutschen Pflanzennamen,
Franz Steiner Verlag, Wiesbaden 1979.
Mller, Ingo W, Humoralmedizin, Haug Verlag, Heidelberg 1993.
Pelikan, Wilhelm, Heilpflanzenkunde, Philosophisch-Antropo-
sophischer Verlag, Dornach 1975.
Philbrick, H./Gregg, R., Companion Plants, Stuart & Watkins,
London 1967.
Ptsch, Joachim, Unkraut oder Wildpflanze?, Urania-Verlag,
Leipzig 1991.
Ratsch, Christian, Indianische Heilkruter, Eugen Diederichs
Verlag, Kln 1987.
, Lexikon der Zauberpflanzen, Adeva Verlag, Graz 1988.
Remann, Micky, Im Garten der Zauberpflanzen , w: Esotera 9/
89, Hermann Bauer Verlag, Freiburg i. Br. 1989.
Reger, Karl Heinz, Hildegard Medizin, Goldmann Taschenbuch,
Mnchen 1993.
Scheffer, Mechthild/Storl, Wolf-Dieter, Die Seelenpflanzen des
Edward Bach, Heinrich Hugendubel Verlag, Mnchen 1992.
Bibliografia
Schiller, Reinhard, Hildegard Pflanzenapotheke, Pattloch Ver-
lag, Augsburg 1991.
Schwarzer Hirsch, Die heilige Pfeife, Lamuv Taschenbuch,
Gttingen 1992.
Simonis, Werner C., Heilpflanzen und Mysterienpflanzen, VMA-
219
Verlag, Wiesbaden 1991.
Singh, Umrao/Wadhwani A. M./Johri B. M., Dictionary of
Economic Plants of India, Indian Council of Agricultural Re-
search, New Delhi 1990.
Spencer, Edwin Rollin, All About Weeds, Dover Publ., New York
1968.
Stammel, Heinz J., Die Apotheke Manitous, Rowohlt Verlag,
Reinbeck bei Hamburg 1988.
Stein, Sara, My Weeds, Houghton Mifflin Co., New York 1988.
Steiner Rudolf, Geisteswissenschaftliche Grundlagen zum Ge-
deihen der Landwirtschaft, Rudolf Steiner Verlag, Dornach
1975.
Storl, Wolf-Dieter, Ideologie und kologie biologisch-dynami-
scher Hfe im Emmental , w: Beitrge zur Ethnologie der
Schweiz, Ethnologica Helvetica IV, Bern 1980.
, Friedenspfeife mit dem Pflanzengeist , w: Esotera 7/87,
Verlag Hermann Bauer, Freiburg i. Br. 1987.
, Feuer und Asche, Dunkel und Licht, Verlag Hermann Bauer,
Freiburg i. Br. 1988.
, Der Druide , w: Wie die alten Gtter weiterleben, hg. von
Willi Dommer, Esotera Taschenbcherei, Freiburg i. Br. 1990.
, Berserker und Kuschelbr, Aurum Verlag, Braunschweig
1992.
, Von Heilkrutern und Pflanzengottheiten, Aurum Verlag,
Braunschweig 1993.
, Die Werkzeuge der Wurzelgrber: Elemente archaischer
Pflanzensammelrituale , w: Naturverehrung und Heilkunst,
hg. Von Christian Ratsch, Verlag Bruno Martin, Sder-
gellersen 1993.
Bibliografia
Treben, Maria, Gesundheit aus der Apotheke Gottes, Verlag
Wilhelm Ennsthaler, Steyr 1986.
, Aus meiner Hausapotheke, Wilhelm Heyne Verlag, Mnchen
1988.
Uyldert, Mellie, Verborgene Krfte der Pflanzen, Heinrich Hugen-
220
dubel Verlag, Mnchen 1984.
Usteri, Alfred, Pflanzen-Wesen, Rudolf Geering Verlag, Dorn-
ach 1989.
Weil, Andrew Heilung und Selbstheilung, Psychologie heute:
Sachbuch, Weinheim/Basel 1988.
Weiss, Rudolf Fritz, Moderne Pflanzenheilkunde, Kneipp-Ver-
lag, Bad Wrishofen 1982.
, Lehrbuch der Phytotherapie, Hippokrates Verlag, Stuttgart
1991.
Zetkin-Schaldach, H., Wrterbuch der Medizin, VEB Verlag Volk
und Gesundheit, Berlin 1980.
Zimmerer, E. M., Krutersegen, Verlag L. Auer, Donauwrth
1896.
Wybrane piśmiennictwo dodane do wydania polskiego
Duden Deutsches Universalwrterbuch, Dudenverlag, Mannheim
1997 [DDU].
Kuznicka, B., Dziak, M., Zioła i ich stosowanie, Państwowy
Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1984.
Lewkowicz-Mosiej, T., Zioła naszych kresów, Studio Astro-
psychologii, Białystok 2003.
Lewkowicz-Mosiej,T., Rośliny dekoracyjne, które leczą, Studio
Astropsychologii, Białystok 2004.
Kopaliński, W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycz-
nych z almanachem, HPS, Warszawa 2007 [KSWO].
Kopaliński, W., Słownik mitów i tradycji kultury, HPS, Warszawa
2007 [KSMT].
Bibliografia
Mowszowicz, J., Przewodnik do oznaczania krajowych roślin
zielarskich, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,
Warszawa 1983.
Ożarowski, A., Jaroniewski, W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne
zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych,
221
Warszawa 1989.
Uniwersalny słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2004 [USJP].
Bibliografia
SPIS PRZEPISÓW WEDAUG NAZW ROŚLIN
Pokrzywa Sok 132
Budyń, angielski Tempura 139
(nettle pudding) 19 Warzywo 139
Nawóz naturalny 39
222
Piwo (nettle beer) 45
Tempura, japońska 19 Skrzyp
Zupa, irlandzka 18 Barwnik do wełny/bawełny 164
Zupa, zwykła 18 Kąpiel (stóp, nasiadówka) 149
Kolby, duszone 166
Środek do rozpylania 164
Bylica Zupa 166
Herbata 77
Herbata, z korzenia 77
Kąpiel stóp 74 Stokrotka
Olej do nacierania 74 Herbata 183
Przyprawa 71 Kapary 179
Ruski napój bogów 77 Kwiaty w sałacie 179
Syrop 183
Warzywo, ruskie 180
Bluszczyk kurdybanek
Dodatek do kanapki 82
Tabaka 82 Gwiazdnica
Zupa, ziemniaczana 82 Herbata 194
Zupa, ziołowa 82 Maść 192
Napój, ruski 191
Okład 192
Podagrycznik Sałata 191
Kuracja na artretyzm 108 Sałata z ziół zimowych 191
Kwaszony podagrycznik 102 Sok 192
Sałata wiosenna 102 Zupa 191
Zupa, ziołowa 103
Mniszek
Babka Herbata z korzeni 214
Chleb 139 Miód kwiatowy 202
Herbata 132 Pąki kwiatowe 200
Przecier 139 Sałata 200
Przyprawa do zup 139 Wino 202
Sałata ruska 139 Z gorącym boczkiem 201
SPIS PRZEPISÓW WEDAUG ZASTOSOWANIA
Kuchnia
Wino, z mniszka 202
Przepisy są obliczone, o ile nie
Zupa
zaznaczono inaczej, na 4 osoby.
irlandzka, z pokrzywy 18
223
z gwiazdnicy 191
Budyń (nettle pudding),
ze skrzypu 166
z pokrzywy 19
ziemniaczana, z bluszczyka
Chleb, z babki 139
kurdybanka 82
Dodatek do kanapki,
ziołowa 82, 103
z bluszczyka kurdybanka 82
zwykła, z pokrzywy 18
Kapary, ze stokrotki 179
Kwaszony podagrycznik 102
Miód, z kwiatków mniszka 202
Medycyna
Napój
Herbata
ruski z bylicy 77
z babki 132
ruski z gwiazdnicy 191
z bylicy 77
Pąki kwiatowe mniszka 200
z gwiazdnicy 194
Piwo (nettle beer),
z korzeni mniszka 214
z pokrzywy 45
z korzenia bylicy 77
Przecier, z babki 139
ze stokrotki 183
Przyprawa
Kąpiel
do zup, z babki 139
stóp, nasiadówka
z bylicy 71
ze skrzypu 149
Sałata
stóp, z bylicy 74
dekoracja, z kwiatów 179
Kuracja na artretyzm,
ruska 139
z podagrycznikiem 108
wiosenna 102
Maść, z gwiazdnicy 192
z gwiazdnicy 191
Okład, z gwiazdnicy 192
z mniszka 200
Olej do nacierania, z bylicy 74
z ziół zimowych 191
Sok
Tabaka, z bluszczyka
z babki 132
kurdybanka 82
z gwiazdnicy 192
Tempura, japońska
Syrop, ze stokrotki 183
z babki 139
z pokrzywy 19
Warzywo
Dom i ogród
ruskie, ze stokrotki 180
z babki 139 Barwnik do wełny/bawełny 164
z kolby skrzypu, duszone 166 Nawóz z pokrzywy 39
z mniszka z boczkiem 201 Środek do rozpylania 164
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Zioła w domu zastosowanie i właściwości lecznicze ziół200204 magiczne mikromacierzeid!685Lecznictwo dermatologicznezioła dla dziecizaklady lecznictwa122009więcej podobnych podstron