GLOBALNY KODEKS ETYKI W TURYSTYCE
My, członkowie Światowej Organizacji Turystyki (WTO), przedstawiciele światowego przemysłu
turystycznego, delegaci Państw, terytoriów, przedsiębiorstw, instytucji i organizacji, zebrani na
Zgromadzeniu Ogólnym w Santiago, Chile, 1 pazdziernika 1999 r.,
Potwierdzając cele określone w artykule 3 Statutu Światowej Organizacji Turystyki oraz
świadomi decydującej i głównej roli tej organizacji, przyznanej przez Zgromadzenie Ogólne
Organizacji Narodów Zjednoczonych, w promowaniu i rozwijaniu turystyki, a przez to w sprzyjaniu
rozwojowi gospodarczemu, porozumieniu międzynarodowemu, pokojowi, dobrobytowi oraz
powszechnemu poszanowaniu i przestrzeganiu praw człowieka i podstawowych wolności
wszystkich ludzi, niezale\nie od rasy, płci, języka czy religii;
Głęboko wierząc, \e turystyka stanowi \ywotną siłę w słu\bie pokoju oraz \e sprzyja przyjazni i
porozumieniu między narodami świata dzięki zapewnieniu mo\liwości bezpośrednich,
spontanicznych i równoprawnych kontaktów mę\czyzn i kobiet o odmiennych kulturach i stylach
\ycia;
Włączając się w uzasadnione dą\enia do trwałego pogodzenia ochrony środowiska naturalnego,
rozwoju gospodarczego i walki z ubóstwem, sformułowane przez Narody Zjednoczone na
Szczycie Ziemi w 1992 r. w Rio de Janeiro i wyra\one w uchwalonym wówczas programie
działań Agenda 21;
Biorąc pod uwagę szybki i stały, tak w przeszłości jak i w przewidywalnej przyszłości, rozwój
turystyki wypoczynkowej, biznesowej, kulturowej, pielgrzymkowej i zdrowotnej oraz jej wpływ,
zarówno pozytywny, jak i negatywny, na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo krajów nie
tylko wysyłających, ale równie\ przyjmujących turystów, społeczności lokalne i rdzenną ludność
oraz na stosunki międzynarodowe i handel;
Mając na celu promowanie odpowiedzialnej, zrównowa\onej i ogólnie dostępnej turystyki w
ramach powszechnego prawa do wypoczynku i podró\owania, przy poszanowaniu wyborów
społeczeństw wszystkich narodów w tym zakresie;
Będąc jednocześnie przekonani, \e światowy przemysł turystyczny w całości ma wiele do
zyskania poprzez działanie w środowisku sprzyjającym gospodarce rynkowej, indywidualnej
przedsiębiorczości i wolnemu handlowi, a tak\e poprzez działania mające na celu podnoszenie
dobrobytu i zwiększanie zatrudnienia;
W głębokim przekonaniu, \e odpowiedzialna i zrównowa\ona turystyka, pod warunkiem
przestrzegania określonych zasad i przepisów, daje się w pełni pogodzić z rosnącą liberalizacją
warunków handlu usługami, w jakich działają przedsiębiorstwa z tego sektora, oraz \e mo\liwe
jest pogodzenie w ramach sektora turystycznego gospodarki z ekologią, ochrony środowiska z
rozwojem oraz otwarcia na handel międzynarodowy z ochroną to\samości społecznej i
kulturowej;
Mając na uwadze, \e przy takim podejściu wszyscy uczestnicy rozwoju turystyki, a więc władze
krajowe, regionalne i lokalne, przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, pracownicy, organizacje
pozarządowe i inne jednostki organizacyjne bran\y turystycznej, a tak\e środki masowego
przekazu, społeczności lokalne goszczące turystów, jak i sami turyści, odgrywają ró\ne, ale
współzale\ne role w indywidualnym i społecznym rozwoju turystyki, oraz \e do osiągnięcia tego
celu przyczyni się zdefiniowanie ich praw i obowiązków;
W trosce o wspieranie prawdziwego partnerstwa pomiędzy publicznymi i prywatnymi
uczestnikami rozwoju turystyki, zgodnie z celami realizowanymi przez samą Światową
-1-
Organizację Turystyki od czasu uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne w 1997 r. w Istambule
rezolucji 364 (XII), oraz licząc na podobny rozwój partnerstwa i współpracy prowadzony w sposób
otwarty i zrównowa\ony między krajami przyjmującymi i wysyłającymi turystów oraz przez
działający na ich terytoriach przemysł turystyczny;
Uznając za nadal aktualne Deklarację Manilską o turystyce światowej z 1980 r. i o społecznym
oddziaływaniu turystyki z 1997 r., jak równie\ Turystyczną Kartę Praw i Kodeks Turysty,
uchwalone w Sofii w 1985 r. pod auspicjami WTO;
Wyra\ając przekonanie, \e dokumenty te winny być uzupełnione przez zestaw zasad
wzajemnie ze sobą powiązanych w ich interpretacji i stosowaniu, które powinny kierować
postępowaniem uczestników rozwoju turystyki od początku XXI wieku;
Wykorzystując, dla potrzeb tego dokumentu, określenia i definicje odnoszące się do
podró\owania, takie jak odwiedzający , turysta i turystyka , które zostały przyjęte podczas
międzynarodowej konferencji odbywającej się w Ottawie w dniach od 24 do 28 czerwca 1991 r. i
zatwierdzone przez Komisję ds. statystyki ONZ podczas jej XVII sesji;
Odwołując się do zapisów:
" Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r.;
" Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych z 16 grudnia 1966
r.;
" Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 r.;
" Konwencji Warszawskiej w sprawie międzynarodowych przewozów lotniczych z 12 pazdziernika
1929 r.;
" Konwencji Chicagowskiej o międzynarodowym lotnictwie cywilnym z 7 grudnia 1944 r. oraz
konwencji z Tokio, Hagi i Montrealu uchwalonych w odniesieniu do tych konwencji;
" Konwencji w sprawie uproszczeń postępowania celnego w turystyce z 4 lipca 1954 wraz z
Protokołem;
" Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego z 23listopada
1972 r.;
" Deklaracji Manilskiej o turystyce światowej z 10 pazdziernika 1980 r.;
" Rezolucji przyjętej podczas VI Zgromadzenia Ogólnego WTO w Sofii 26 września 1985 w
sprawie Turystycznej Karty Praw i Kodeksu Turysty;
" Konwencji Praw Dziecka z 26 stycznia 1990 r.;
" Rezolucji przyjętej podczas IX Zgromadzenia Ogólnego WTO w Buenos Aires dotyczącej, w
szczególności, ułatwień w podró\owaniu oraz bezpieczeństwa i ochrony turystów z 4
pazdziernika 1991 r.;
" Deklaracji z Rio w sprawie środowiska naturalnego i rozwoju z 13 czerwca 1992 r.;
" Układu ogólnego w sprawie handlu usługami z 15 kwietnia 1994 r.;
" Konwencji w sprawie biosfery z 6 stycznia 1995 r.;
" Rezolucji przyjętej podczas XI Zgromadzenia Ogólnego WTO w Kairze w dniu 22 pazdziernika
1995 r. w sprawie zapobiegania zorganizowanej turystyce seksualnej;
" Deklaracji Sztokholmskiej z 28 sierpnia 1996 r. w sprawie zwalczania komercyjnego seksualnego
wykorzystywania dzieci;
" Deklaracji Manilskiej o społecznym oddziaływaniu turystyki z 22 maja 1997 r.;
" Konwencji i rekomendacji przyjętych przez Międzynarodową Organizację Pracy w zakresie umów
zbiorowych, zapobieganiu pracy przymusowej i pracy dzieci, obrony praw rdzennej ludności,
zapewnieniu jednakowych praw i przeciwdziałania dyskryminacji w miejscu pracy;
potwierdzamy prawo do turystyki i swobody przemieszczania się w celach turystycznych,
wyra\amy wspólną wolę wspierania światowego, równoprawnego, odpowiedzialnego i
trwałego porządku turystycznego, z korzyścią dla wszystkich części społeczeństwa, w
-2-
ramach otwartej i konkurencyjnej rynkowej gospodarki światowej, i w tym celu uroczyście
uchwalamy Globalny Kodeks Etyki w Turystyce.
Artykuł 1
Udział turystyki w pogłębianiu wzajemnego zrozumienia i szacunku pomiędzy narodami i
społeczeństwami
1. Zrozumienie i krzewienie ogólnoludzkich wartości etycznych w duchu tolerancji i poszanowania
dla ró\norodnych wierzeń religijnych, postaw moralnych i poglądów filozoficznych, to zarówno
podstawa, jak i rezultat odpowiedzialnej turystyki. Uczestnicy rozwoju turystyki i sami turyści winni
brać pod uwagę odrębne tradycje oraz obyczaje społeczne i kulturowe innych narodów, w tym
równie\ mniejszości i rdzennej ludności oraz szanować ich godność;
2. Działalność turystyczna powinny być prowadzona w harmonii ze specyfiką i tradycjami
regionów i krajów przyjmujących oraz przy poszanowaniu miejscowych praw, zachowań i
zwyczajów;
3. Zarówno społeczności przyjmujące turystów, jak i miejscowi przedstawiciele bran\y
turystycznej powinni zaznajamiać się i z szacunkiem odnosić się do odwiedzających ich turystów,
a tak\e poznawać styl ich \ycia, upodobania i oczekiwania. Poprawie poziomu przyjmowania
turystów słu\y odpowiednie szkolenie i przygotowanie zawodowe kadry turystycznej;
4. Zadaniem odpowiednich władz jest zapewnienie bezpieczeństwa turystom i osobom
odwiedzającym oraz ich mieniu. Ze szczególną uwagą nale\y podchodzić do bezpieczeństwa
turystów zagranicznych, którzy są szczególnie nara\eni na wszelkiego rodzaju
niebezpieczeństwa. Władze winny zapewnić im łatwy dostęp do informacji, ochronę,
bezpieczeństwo, ubezpieczenie oraz pomoc w razie potrzeby. Ka\dy atak, napaść, porwanie lub
grozby skierowane wobec turystów lub pracowników bran\y turystycznej, a tak\e umyślne
niszczenie obiektów turystycznych, dziedzictwa kulturowego lub przyrodniczego winny być
bezwzględnie ścigane i karane zgodnie z odpowiednim ustawodawstwem krajowym;
5. W trakcie podró\owania turyści i osoby odwiedzające nie mogą popełniać czynów uznawanych
przez prawo kraju, w którym przebywają, za przestępstwo lub wykroczenie. Winni oni unikać
wszelkich zachowań traktowanych przez miejscową ludność za szokujące lub obrazliwe, lub te\
mogących spowodować szkodę w środowisku miejscowym. Nie mogą te\ handlować
narkotykami, bronią, antykami, chronionymi gatunkami roślin lub zwierząt oraz produktami i
substancjami, które są niebezpieczne lub handel którymi jest zabroniony przez miejscowe prawo;
6. Turyści i osoby odwiedzające powinni zapoznać się jeszcze przed wyjazdem z podstawowymi
informacjami o kraju, który zamierzają odwiedzić. Muszą te\ być świadomi zagro\eń dla swojego
zdrowia i bezpieczeństwa podczas wyjazdu ze stałego miejsca zamieszkania oraz zachowywać
się w sposób, który mo\e zminimalizować to ryzyko.
Artykuł 2
Turystyka jako narzędzie indywidualnej i zbiorowej samorealizacji
1. Turystyka, jako działalność najczęściej uto\samiana z odpoczynkiem, relaksem, sportem,
obcowaniem z kulturą i przyrodą, winna być planowana i organizowana jako uprzywilejowany
środek indywidualnej i zbiorowej samorealizacji. Turystyka realizowana we właściwy sposób staje
się niezastąpionym elementem samokształcenia, budowania wzajemnej tolerancji i poznawania
ró\nic pomiędzy narodami i kulturami;
2. Działalność turystyczna winna przestrzegać równości kobiet i mę\czyzn, zapewniać
poszanowanie praw człowieka, w szczególności zaś chronić te odnoszące się do najsłabszych
grup, a więc dzieci, osób starszych, niepełnosprawnych, mniejszości etnicznych, rdzennej
-3-
ludności;
3. Wykorzystywanie innych ludzi w jakikolwiek sposób, a w szczególności seksualny, w tym
zwłaszcza dzieci, stoi w sprzeczności z podstawowymi celami turystyki i jest jej zaprzeczeniem.
W związku z powy\szym takie działanie powinno być, zgodnie z prawem międzynarodowym,
zdecydowanie zwalczane przez wszystkie zainteresowane państwa i bezwzględnie karane w
ramach ustawodawstwa zarówno kraju odwiedzanego, jak i kraju sprawcy, nawet jeśli zostało
dokonane za granicą;
4. Podró\owanie w celach religijnych, zdrowotnych, edukacyjnych, kulturalnych oraz wymiany
językowe stanowią szczególnie korzystne formy turystyki, zasługujące na poparcie;
5. Godnym wsparcia jest włączanie do programów edukacyjnych treści dotyczących wartości
związanych z wymianą turystyczną oraz z wynikającymi z niej korzyściami gospodarczymi,
społecznymi i kulturalnymi, jak równie\ zagadnień obejmujących ró\nego rodzaju zagro\enia.
Artykuł 3
Turystyka jako czynnik zrównowa\onego rozwoju
1. Wszyscy uczestnicy rozwoju turystyki winni chronić środowisko i zasoby naturalne, by
zapewnić znaczny, trwały i zrównowa\ony rozwój gospodarczy sprawiedliwie zaspakajający
potrzeby i aspiracje obecnych oraz przyszłych pokoleń;
2. Władze państwowe, regionalne i lokalne winny traktować jako pierwszoplanowe, a tak\e
odpowiednio je wspomagać, wszelkie formy rozwoju turystyki, które prowadzą do oszczędzania
rzadkich i cennych zasobów, w tym zwłaszcza wody i energii, oraz ograniczenia produkcji
odpadów;
3. Nale\y dą\yć do odpowiedniego rozło\enia w czasie i przestrzeni napływu turystów i innych
osób odwiedzających, zwłaszcza korzystających z płatnych urlopów i wakacji szkolnych, oraz
dą\yć do bardziej zrównowa\onego ich napływu, tak aby ograniczyć presję działalności
turystycznej na środowisko naturalne, a równocześnie zwiększyć jej korzystne oddziaływanie na
przemysł turystyczny i miejscową gospodarkę;
4. Tworzenie bazy turystycznej oraz programowanie działalności turystycznej powinny
uwzględniać ochronę dziedzictwa naturalnego składającego się z ekosystemów i biologicznej
ró\norodności, w tym zachowanie zagro\onych gatunków fauny i flory. Uczestnicy rozwoju
turystyki, a zwłaszcza kadry turystyczne, nie powinni występować przeciwko wprowadzaniu
ograniczeń ich działalności w najbardziej zagro\onych miejscach, takich jak pustynie, rejony
polarne i wysokogórskie, strefy nadbrze\ne, lasy tropikalne czy moczary, lecz popierać tworzenie
rezerwatów i obszarów chronionych;
5. Turystykę przyrodniczą i ekoturystykę uznaje się za formy turystyki nadające jej szczególny
walor i wzbogacające jej treść pod warunkiem, \e podczas praktykowania tych form turystyki
będą respektowane dziedzictwo naturalne i interesy miejscowej ludności oraz \e będą
odpowiednio uwzględniane mo\liwości recepcyjne danych obszarów.
Artykuł 4
Turystyka u\ytkownikiem, ale i beneficjentem dziedzictwa kulturowego ludzkości
1. Zasoby turystyczne są częścią wspólnego dziedzictwa ludzkości. Społeczności zamieszkujące
tereny, na których one się znajdują, mają wobec nich szczególne prawa i obowiązki;
2. Polityka i działalność turystyczna powinny być prowadzone z poszanowaniem dziedzictwa
artystycznego, archeologicznego i kulturowego, tak aby zostało ono zachowane i mogło być
-4-
przekazane przyszłym pokoleniom. Ze szczególną troską nale\y odnosić się do ochrony i
konserwacji zabytków, świątyń i muzeów, jak równie\ innych miejsc o walorach archeologicznych
i historycznych, które powinny być szeroko udostępniane turystom. Nale\y umo\liwiać i popierać
dostęp do dóbr kultury i zabytków znajdujących się w rękach prywatnych z poszanowaniem praw
właścicieli, jak równie\ do miejsc kultu religijnego, o ile nie spowoduje to naruszenia wymogów
kultu;
3. Dochody uzyskiwane z opłat za wstęp do zwiedzanych miejsc i zabytków powinny być,
przynajmniej częściowo, wykorzystane na ich utrzymanie, ochronę oraz poprawę ich stanu;
4. Działalność turystyczna powinna być organizowana w sposób umo\liwiający przetrwanie i
rozkwit tradycyjnych wytworów kulturowych, rękodzieła i sztuki ludowej, nie zaś prowadzić do
zubo\enia ich ró\norodności i do ich standaryzacji.
Artykuł 5
Turystyka jako działalność przynosząca korzyści krajom i społecznościom przyjmującym
turystów
1. Społeczności lokalne winny być zaanga\owane w działalność turystyczną i mieć swój
odpowiedni udział w wynikających z niej korzyściach gospodarczych, społecznych i kulturalnych,
a szczególnie z tworzenia miejsc pracy związanych bezpośrednio lub pośrednio z tą
działalnością;
2. Polityka turystyczna winna być realizowana w taki sposób, by przyczyniać się do poprawy
poziomu \ycia ludności w obszarach odwiedzanych przez turystów oraz do zaspokajania jej
własnych potrzeb. W planowaniu urbanistycznym i architektonicznym oraz przy eksploatacji
ośrodków turystycznych i obiektów noclegowych nale\y zmierzać do ich jak najlepszej integracji z
lokalną strukturę gospodarczą i społeczną. W przypadku występowania podobnych kwalifikacji
zawodowych nale\y poszukiwać mo\liwości zatrudniania w pierwszej kolejności miejscowej siły
roboczej;
3. Szczególną uwagę nale\y zwrócić na specyficzne problemy terenów nadbrze\nych oraz wysp,
a tak\e gospodarczo słabych rejonów wiejskich i górskich, dla których turystyka stanowi często
jedną z niewielu mo\liwości rozwoju z uwagi na upadek tradycyjnej działalności gospodarczej;
4. Bran\a turystyczna, a zwłaszcza inwestorzy, kierując się obowiązującymi przepisami, powinni
badać wpływ swoich przedsięwzięć gospodarczych na otoczenie i środowisko naturalne. Powinni
oni równie\, w sposób maksymalnie jasny i obiektywny, informować o swoich przyszłych planach
i mo\liwych do przewidzenia skutkach ich działań oraz prowadzić dialog na ten temat z
zainteresowaną społecznością.
Artykuł 6
Obowiązki uczestników rozwoju turystyki
1. Turyści muszą uzyskiwać od fachowców z dziedziny turystyki rzetelną i obiektywną
informację o miejscach, do których się udają, warunkach podró\owania, zakwaterowania i
pobytu. Warunki umów z klientami powinny być całkowicie przejrzyste w kwestiach
dotyczących przedmiotu, ceny i jakości usług, które mają być zapewnione, oraz
finansowej rekompensaty w przypadku jednostronnego naruszenia przez siebie
warunków umów;
2. Fachowcy z dziedziny turystyki powinni zapewnić swoim klientom, w zakresie od siebie
zale\nym i we współpracy z odpowiednimi władzami, bezpieczeństwo, ochronę zdrowia
oraz zapobiegać nieszczęśliwym wypadkom i zatruciom pokarmowym. Powinni zadbać o
odpowiednie formy ubezpieczenia i udzielania pomocy w nagłych wypadkach, przyjąć na
-5-
siebie zobowiązanie ponoszenia konsekwencji, zgodnie z uregulowaniami ich
ustawodawstwa krajowego, wypłacać odpowiednie rekompensaty w przypadku, gdy
zostały przez nich naruszone zobowiązania wynikające z umów;
3. Fachowcy z dziedziny turystyki, w zakresie od siebie zale\nym, winni tworzyć warunki
do zaspakajania kulturowych i duchowych potrzeb turystów oraz umo\liwiać im
odbywanie praktyk religijnych podczas podró\y;
4. Władze krajów wysyłających i goszczących turystów, we współpracy z fachowcami z
dziedziny turystyki i ich stowarzyszeniami, winny wprowadzić odpowiednie mechanizmy
umo\liwiające powrót turystów do swojego kraju w przypadku, gdy nie mo\e tego
zapewnić podmiot organizujący wyjazdy;
5. Administracja rządowa ma prawo, a nawet obowiązek, zwłaszcza w sytuacjach
kryzysowych, do informowania swoich obywateli o trudnościach, a tak\e
niebezpieczeństwach, na jakie mogą być nara\eni w trakcie podró\y zagranicznych. Nie
powinna tego jednak czynić w sposób nierzetelny lub przesadny, naruszając interesy
krajów przyjmujących turystów i swoich własnych organizatorów tych podró\y. Treść
przekazywanych turystom ostrze\eń winna być wcześniej przedyskutowana z władzami
krajów docelowych, których ostrze\enia te dotyczą oraz z zainteresowaną bran\ą
turystyczną. Sformułowane zalecenia powinny być adekwatne do wagi istniejącej sytuacji
i ograniczone ściśle do obszaru na którym powstało niebezpieczeństwo. Powinny one być
odpowiednio zmodyfikowane lub wycofane, jak tylko sytuacja na to pozwoli;
6. Prasa, a zwłaszcza specjalistyczne wydawnictwa turystyczne oraz inne środki
masowego przekazu, w tym równie\ najnowsze środki komunikacji elektronicznej, winny
dostarczać rzetelnych i wywa\onych informacji o wydarzeniach i sytuacjach, jakie mogą
mieć wpływ na ruch turystyczny. Konsumenci usług turystycznych winni mieć zapewnioną
dokładną i wiarygodną informację. W tym celu nale\y równie\ rozwijać i wykorzystywać
najnowsze techniki przeznaczone dla komunikacji i handlu elektronicznego. W \aden
sposób nie mogą być one, tak samo jak prasa i inne media, wykorzystywane do
propagowania turystyki seksualnej.
Artykuł 7
Prawo do turystyki
1. Ludzie na całym świecie mają jednakowe prawo do bezpośredniego i osobistego odkrywania i
cieszenia się z bogactw naszej planety. Coraz szersze uczestnictwo w turystyce krajowej i
zagranicznej nale\y postrzegać jako jeden z najlepszych sposobów wykorzystywania stale
zwiększającego się czasu wolnego, tote\ nie nale\y stawiać przeszkód na drodze tego
uczestnictwa;
2. Powszechne prawo do turystyki nale\y uwa\ać za bezpośrednią pochodną prawa do
wypoczynku i czasu wolnego, w tym prawa do racjonalnego ograniczania godzin pracy i
okresowych płatnych urlopów, tak jak to zostało zagwarantowane w artykule 24 Powszechnej
deklaracji praw człowieka i artykule 7d Międzynarodowego paktu praw gospodarczych,
społecznych i kulturalnych;
3. Turystyka socjalna, zwłaszcza grupowa, ułatwiająca szeroki dostęp do wypoczynku, podró\y i
wakacji winna być rozwijana z pomocą władz publicznych;
4. Nale\y popierać i ułatwiać turystykę rodzinną, młodzie\ową, studencką oraz dla osób
starszych i niepełnosprawnych.
-6-
Artykuł 8
Swoboda ruchu turystycznego
1. Przy poszanowaniu prawa międzynarodowego i krajowego ustawodawstwa, turyści i inne
osoby odwiedzające powinni dysponować swobodą poruszania się w obrębie danego
kraju oraz podró\owania z jednego państwa do drugiego, zgodnie z artykułem 13
Powszechnej deklaracji praw człowieka. Powinni mieć dostęp do obszarów tranzytu i
pobytu oraz do miejscowości turystycznych i obiektów kulturalnych bez zbędnych
formalności i bez dyskryminacji;
2. Turyści i inne osoby odwiedzające powinni mieć mo\liwość korzystania ze wszystkich
dostępnych środków komunikacji, zarówno wewnętrznej, jak i międzynarodowej. Powinni
mieć zapewniony szybki i łatwy dostęp do miejscowych władz administracyjnych,
sądowych i słu\by zdrowia, jak równie\ mo\liwość swobodnego kontaktowania się ze
słu\bą konsularną swojego kraju zgodnie z obowiązującymi konwencjami
dyplomatycznymi;
3. Turyści i inne osoby odwiedzające powinni korzystać z tych samych praw co miejscowi
obywatele w zakresie ochrony danych osobowych i innych informacji ich dotyczących,
zwłaszcza w sytuacji, gdy są one przechowywane w formie elektronicznej;
4. Procedury administracyjne związane z przekraczaniem granicy nale\ące do
kompetencji Państw lub te\ wynikające z umów międzynarodowych, takie jak formalności
wizowe, celne lub zdrowotne, powinny być dostosowane do mo\liwie najłatwiejszych form
zapewniających maksymalną swobodę podró\owania i dostęp jak największej liczby osób
do turystyki międzynarodowej. Na poparcie zasługują porozumienia zawierane przez
grupy państw w celu zharmonizowania i ułatwienia tych procedur. Stopniowo usuwane
lub modyfikowane być powinny specjalne podatki i obcią\enia nakładane na przemysł
turystyczny, które mają wpływ na jego konkurencyjność;
5. Podró\ni, o ile pozwala na to sytuacja ekonomiczna krajów z których pochodzą,
powinni mieć mo\liwość dostępu do walut wymienialnych niezbędnych na czas podró\y.
Artykuł 9
Prawa pracowników i przedsiębiorców bran\y turystycznej
1. Podstawowe prawa pracowników przemysłu turystycznego i dziedzin pokrewnych, zarówno
etatowych, jak i osób prowadzących działalność na własny rachunek, powinny być
zagwarantowane i kontrolowane ze szczególną troską przez władze państwowe i lokalne
zarówno krajów pochodzenia turystów, jak i krajów przeznaczenia, przy uwzględnieniu
uwarunkowań wynikających z sezonowości ich pracy, globalnego zasięgu bran\y turystycznej i
potrzeby elastycznego dostosowywania się do zmieniających się warunków związanych z
charakterem wykonywanej pracy;
2. Pracownicy przemysłu turystycznego i dziedzin pokrewnych, zarówno etatowi, jak i osoby
prowadzące działalność na własny rachunek, mają prawo i obowiązek odbywania szkoleń
wstępnych i podnoszących kwalifikacje. Powinny być im zagwarantowane odpowiednie osłony
socjalne, zaś niebezpieczeństwo utraty pracy powinno być w miarę mo\liwości ograniczone.
Specjalny status nale\y zapewnić pracownikom sezonowym, zwłaszcza w zakresie opieki
społecznej;
3. Wszystkie osoby fizyczne i prawne, o ile wyka\ą posiadanie odpowiednich umiejętności i
kwalifikacji, powinny mieć prawo do rozwijania działalności zawodowej w dziedzinie turystyki w
ramach istniejącego ustawodawstwa krajowego. Przedsiębiorcy i inwestorzy, zwłaszcza
-7-
prowadzący działalność w zakresie małych i średnich przedsiębiorstw, winni mieć swobodny
dostęp do sektora turystycznego bez zbędnych ograniczeń prawnych i administracyjnych;
4. Wymiana doświadczeń realizowana z udziałem kadry kierowniczej i pracowników, zarówno
etatowych, jak i nieetatowych, z ró\nych krajów, sprzyja rozwojowi światowego przemysłu
turystycznego. Tego rodzaju działania powinny być prowadzone w mo\liwie najszerszym
zakresie, o ile są zgodne z ustawodawstwem krajowym i międzynarodowymi konwencjami;
5. Stanowiąc niezbędny czynnik solidarności w rozwoju i dynamicznego wzrostu wymiany
międzynarodowej, ponadnarodowe przedsiębiorstwa turystyczne nie powinny wykorzystywać
swej dominującej pozycji na rynku. Unikać one muszą sztucznego narzucania społecznościom
przyjmującym turystów obcych im wzorców kulturalnych i społecznych. W zamian za mo\liwości
swobodnego inwestowania i prowadzenia handlu, do czego powinny mieć pełne prawo, winny
one anga\ować się w rozwój lokalnej gospodarki, powstrzymując się jednocześnie od zbytniego
transferu osiągniętych zysków i nadmiernego importu, gdy\ obni\a to ich wkład w rozwój
gospodarki, w ramach której działają;
6. Partnerstwo i ustanowienie zrównowa\onych relacji pomiędzy przedsiębiorstwami z krajów
wysyłających i przyjmujących turystów przyczyniają się do trwałego rozwoju turystyki i
sprawiedliwego podziału korzyści wynikających z tego rozwoju.
Artykuł 10
Wprowadzanie zasad Globalnego Kodeksu Etyki w Turystyce
1. Wszyscy uczestnicy rozwoju turystyki, reprezentujący zarówno sektor publiczny jak i prywatny,
powinni współdziałać we wprowadzaniu niniejszych zasad oraz kontrolowaniu ich właściwego
stosowania;
2. Uczestnicy rozwoju turystyki powinni uznać wiodącą rolę instytucji międzynarodowych, przede
wszystkim Światowej Organizacji Turystyki oraz kompetentnych organizacji pozarządowych,
zajmujących się rozwojem i promocją turystyki, ochroną praw człowieka, środowiska naturalnego
i zdrowia, przy poszanowaniu ogólnych zasad prawa międzynarodowego;
3. Wspomniane podmioty winny wyrazić swoją gotowość do przedkładania w celu osiągnięcia
ugody wszelkich sporów dotyczących stosowania lub interpretacji Globalnego Kodeksu Etyki w
Turystyce do bezstronnego organu, występującego jako osoba trzecia, zwanego Światowym
Komitetem ds. Etyki w Turystyce.
yródło: WTO (World Tourism Organization)
-8-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Refleksje na temat Kodeksu Etyki ZawodowejKodeks Etyki Zawodowej NotariuszaKODEKS ETYKI DZIENNIKARSKIEJKodeks Etyki DziennikarskiejKodeks Etyki Zawodowej Brokerakodeks etyki dziennikarskiejkodeks etyki zawodowejkodeks etyki psychologakodeks etyki i karta audytu wewnnotrznegoKodeks Etyki Hotelarza(1)kodeks etyki dziennikarskiej sdpkodeks etyki lekarskiejKodeksu Etyki ZawodowejKodeks Etyki Reklamykodeks etyki reklamywięcej podobnych podstron