2448
Modelarski tester
M
o
d
e
l
a
r
s
k
i
t
e
s
t
e
r
Modelarski tester
M
o
d
e
l
a
r
s
k
i
t
e
s
t
e
r
akumulatorów NiCd
a
k
u
m
u
l
a
t
o
r
ó
w
N
i
C
d
akumulatorów NiCd
a
k
u
m
u
l
a
t
o
r
ó
w
N
i
C
d
Do czego to służy? Jeśli po (udanym) locie ciągle świeci typowy. Napięcie akumulatora zmniejszone
Opisywane urządzenie powstało na za- czerwona kontrolka, znaczy to, że podczas przez dzielnik R1, R2, R3 podawane jest na
mówienie zaprzyjaznionej Redakcji Młode- lotu napięcie przynajmniej raz spadło poniżej wejście pomiarowe (nóżka 5). Zwora Z1 po-
go Technika. Przeznaczone jest dla modela- ustawionego progu bezpieczeństwa. Dalsza zwala dostosować się do napięcia akumulato-
rzy, którzy wykorzystują akumulatorki NiCd, praca tego zestawu akumulatorów grozi kata- ra (4,8V lub 6V). Na końcówkach 6 i 7 wy-
zazwyczaj w zestawach o napięciu 4,8V (4 strofą. Akumulatory należy naładować lub stępuje napięcie odniesienia, wynoszące oko-
ogniwa) oraz 6,0V (pięć ogniw). Problem po- wymienić. ło 1,27V, bo końcówka REFA (n. 8) jest
lega na tym, że poszczególne ogniwa NiCd zwarta do masy. Różnica napięć między koń-
zużywają się i wyładowują w różnym stop- Jak to działa? cówkami RHI, RLO (nóżki 6, 4) określa za-
niu. Pomiar napięcia bez obciążenia nie po- Schemat ideowy testera pokazany jest na ry- kres napięć wskazywanych przez linijkę. Na-
zwala ocenić stanu akumulatora. sunku 1. Sercem urządzenia jest popularny pięcie na końcówce RLO (n. 4) wyznacza też
W miarę dobrą metodą sprawdzenia jest sterownik linijki świetlnej LM3914. Pracuje
kontrola napięcia pod obciążeniem, zwła- tu on w trybie punktowym (nóżka 9 nie-
szcza przy obciążeniu maksymalnym. Jeśli podłączona). Układ aplikacyjny kostki jest Rys. 1 Schemat ideowy
bowiem przy maksymalnym obciążeniu (np.
kilkoma serwami) napięcie spadnie poniżej
granicy dopuszczalnej dla współpracującej
aparatury elektronicznej, model może stracić
sterowność. Szczególnie grozne jest to
w przypadku modeli latajÄ…cych nietrudno
przewidzieć, jak skończy się utrata kontroli
nad modelem choćby na kilka sekund.
Opisany tester zawiera linijkÄ™ diod
LED, która pokazuje aktualne napięcie
akumulatora. Ten niewielki moduł należy
umieścić wewnątrz modelu i podłączyć na
stałe do obwodów zasilania najlepiej, by
można było obserwować z zewnątrz diody
LED. Po uruchomieniu modelu, a przed lo-
tem można sprawdzić wzrokowo, na ile na-
pięcie zasilania zmniejsza się przy włącze-
niu poszczególnych obciążeń (serw). Przy
odrobinie wprawy pozwoli to określić stan
akumulatorów.
Tester zawiera także dodatkowy ważny
obwód pamięć obniżenia napięcia poniżej
ustalonej granicy bezpieczeństwa. Obecność
tego obwodu pozwala wykryć chwilowe
spadki napięcia zasilania już w trakcie nor-
malnej pracy modelu (w czasie lotu), gdy ob-
sługa nie może obserwować linijki świetlnej.
Elektronika dla Wszystkich
84
dolną dopuszczalną granicę bezpieczeństwa, ty jest tranzystor T1. Prąd płynie w obwodzie Po udanym zmontowaniu wszystkich ele-
poniżej której włączy się układ pamiętający. R12, T1, R13. Ponieważ wartość R13 jest mentów SMD należy wlutować układ scalo-
Aańcuch rezystorów R5...R9 wraz ze znacznie większa od R12, spadek napięcia na ny, diody i microswitch.
współpracującymi zworami pozwoli użyt- R12 będzie niewielki, co pozwoli utrzymać W modelu jako C1 zmontowano konden-
kownikowi dobrać zakres mierzonych napięć T1 w stanie nasycenia, a także na pewno nie sator przewlekany, ale z powodzeniem może
i dopuszczalną granicę bezpieczeństwa. Za- wystarczy do zaświecenia diody D11. Ponie- to być kondensator SMD.
stępują one potencjometr montażowy. waż tranzystor T1 jest nasycony, tranzystor Układ po zmontowaniu nie wymaga uru-
W układzie przeznaczonym do stosowania T2 nie będzie przewodził. chomienia i od razu powinien pracować.
w modelach latających, gdzie występują du- Jeśli napięcie akumulatora spadnie, prze- Trzeba jednak ustalić stan zwory Z1 w za-
że wibracje, zastosowanie potencjometru jest stanie płynąć prąd przez R10. Spowoduje to leżności od napięcia akumulatora:
ryzykowne. Może on łatwo ulec uszkodzeniu zatkanie tranzystora T1 i otwarcie T2, który 4,8V (cztery ogniwa) - zwora Z1 zwarta
pod wpływem drgań. Zwory pozwalają jedy- otworzy się dzięki prądowi płynącemu przez 6,0V (pięć ogniw) nie montować zwory Z1
nie na regulację skokową, jednak są odporne R13. Zazwyczaj dwie spośród zwór Z6..Z9 będą
na wibracje. Szczegóły dotyczące regulacji Przez diodę popłynie znaczny prąd o war- zwarte, a dwie otwarte, co da rezystancję mię-
napięcia granicznego za pomocą zwór tości wyznaczonej przez R14. Prąd popłynie dzy punktem RLO a masą równą 1,44k. Taka
Z6...Z9 opisane są w dalszej części artykułu. też przez R12, ale nie ma to znaczenia. rezystancja wynikała z obliczeń, zakładają-
Wartość C2 decyduje, jak krótkie zaniki W każdym razie na diodzie D11 i emiterze cych próg zadziałania układu pamiętającego
napięcia spowodują reakcję układu pamię- T1 napięcie wyniesie około 1,6...1,9V wzglę- przy napięciu około 0,8...0,85V/ogniwo. Po-
tającego. Przy podanej wartości 100nF bę- dem plusa zasilania. Aby w takiej sytuacji nieważ jednak elementy R1...R5 oraz napięcie
dą krótkie, kilkunastomilisekundowe spad- otworzyć tranzystor T1, na jego bazie powin- odniesienia kostki będą mieć wartości różne
ki napięcia poniżej wyznaczonej granicy. no pojawić się napięcie jeszcze o około od nominałów, przewidziano cztery rezystory
Krótsze zaniki nie powinny spowodować 0,6V większe (względem plusa zasilania). R6...R9 i cztery zwory, które pozwolą wyeli-
błędnej pracy układów elektronicznych, bo Jest to niemożliwe, bo napięcie na bazie jest minować wpływ rozrzutu elementów oraz do-
te powinny mieć własne obwody filtracji praktycznie równe napięciu na diodzie D1 brać potrzebne minimalne napięcie graniczne.
z kondensatorami o znacznych pojemno- i wynosi 1,6...1,9V, jak na diodzie D11. W razie potrzeby po próbnym okresie eks-
ściach, rezystorami szeregowymi i dławika- Oznacza to, że dioda D11 zaświeci się na sta- ploatacji testera można zmienić wartość C2
mi. Zmniejszanie pojemności C2 powodu- łe, sygnalizując, że napięcie zasilania choć na według wcześniej podanych wskazówek.
je, że tester będzie reagował także na bar- chwilę obniżyło się poniżej wyznaczonego
dzo krótkie zaniki napięcia (ujemne szpil- progu. Dobór napięcia granicznego
ki), co może spowodować reakcję na za- Diodę można wyłączyć naciskając przy- Jak wiadomo, napięcie nominalne akumulatora
kłócenia impulsowe, a nie rzeczywisty spa- cisk S1. Dodatkowy kondensator C3 chroni NiCd wynosi 1,2V. W praktyce podczas łado-
dek napięcia zasilania. Najprawdopodob- układ pamiętający przed ewentualnymi krót- wania i po jego zakończeniu jest znacznie wy-
niej podana wartość C2 okaże się odpowie- kim zakłóceniami impulsowymi, które mogą ższe, a potem podczas rozładowania znacznie
dnia, jednak w razie potrzeby można ja się pojawić w modelu. niższe. Trzeba też pamiętać, że napięcie zależy
zmieniać w szerokich granicach od poboru prądu. Duży prąd obciążenia wywo-
(1nF...1µF). Montaż i uruchomienie Å‚a znaczny spadek napiÄ™cia na (niewielkiej) re-
Układ z tranzystorami T1, T2 ma za zada- Układ można zmontować na małej płytce zystancji wewnętrznej akumulatora. Rezystan-
nie wykryć i zapamiętać obniżenie napięcia drukowanej, pokazanej na rysunku 2. Jak cja wewnętrzna nie jest stała rośnie w trakcie
zasilania poniżej dolnej dopuszczalnej grani- widać, większość elementów jest typu cyklu rozładowania, a także zwiększa się stop-
cy. Jest to możliwe dzięki specyficznym ce- SMD i te elementy należy wlutować niowo w kolejnych cyklach pracy.
chom układów LM391X, wykorzystywanym w pierwszej kolejności. Dzięki temu płytka Akumulator uważa się za całkowicie roz-
tylko w bardziej wyrafinowanych układach. jest niewielka i bez wątpienia zmieści się ładowany, gdy jego napięcie spada do
Wiadomo, że przez diodę D1 prąd będzie w modelu. 0,7...0,8V na ogniwo.
płynął przy napięciu akumulatora zbliżonym W modelu jako R6...R9 wlutowano
do dolnej granicy bezpieczeństwa. Nie wszy- rezystory o nominale 100&!. Dało to za-
scy jednak wiedzą, że w trybie punktowym kres regulacji dolnego napięcia gra-
przez wyprowadzenie 1 płynie niewielki prąd nicznego, czyli progu zaświecenia dio-
(typowo 0,15mA) także wtedy, gdy świeci dy D11 od 0,70V/ogniwo (rezystory
się którakolwiek z diod D2...D10. Ten mały zwarte) do 0,82V/ogniwo (rezystory
prąd nie płynie tylko wtedy, gdy napięcie rozwarte). Przy zwarciu dwóch (do-
wejściowe spada poniżej dolnej granicy, wy- wolnych) zwór spośród Z6...Z9, napię-
znaczonej przez napięcie na nóżce RLO. Rys. 2 Schemat montażowy cie graniczne wyniosło 0,77V/ogniwo.
Oznacza to, że napięcie na rezystorze R10 Przy zwarciu zwory Z1 (4,8V cztery
jest większe niż 1V przez cały czas, gdy Montaż małych elementów SMD wy- ogniwa) i wszystkich zwór Z6...Z9, dioda
świeci którakolwiek z diod D1...D10, czyli maga staranności i uwagi. Konieczna jest D11 zaświecała się przy obniżeniu napięcia
wtedy, gdy napięcie akumulatora jest wyższe pinceta oraz lutownica z małym grotem (lub zasilania poniżej 2,82V (0,70V/ogniwo), na-
od dolnej granicy. Jeśli napięcie akumulatora nakładka na grot np. z grubego drutu mie- tomiast dioda D10 zaświecała się przy napię-
zanadto spadnie, przez rezystor R10 przesta- dzianego). Elementy SMD można zidentyfi- ciach większych niż 5,18V.
nie płynąć prąd. Spowoduje to zaświecenie kować na podstawie opisu, a w razie wątpli- Po rozwarciu zwór Z6..Z9 (Z1 zwarta),
diody D11. wości zmierzyć omomierzem przy kon- gdy rezystancja R6...R9 wyniosła 400&!, za-
Działanie układu pamiętającego opiera się densatorach omomierz wykaże przerwę. Po- świecanie D11 następowało dla napięć poni-
na typowym dwutranzystorowym przerzutni- mocą w montażu będzie też fotografia mo- żej 3,27V (0,82V/ogniwo), a D10 zaświecała
ku Schmitta. delu. Na wszelki wypadek kit AVT-2448 za- się powyżej 5,37V.
W stanie spoczynku, gdy napięcie na re- wiera dwie płytki drukowane i dwa komple-
zystorze R10 wynosi co najmniej 1V, otwar- ty elementów SMD. Ciąg dalszy na stronie 87.
Elektronika dla Wszystkich
85
Okazało się, że regulacja dolnego progu powoduje też zmiany progu świe-
cenia lampki D10, jednak nie ma to istotnego znaczenia użytkownik jedno-
razowo ustawi według potrzeb dolne napięcie graniczne za pomocą zwór
Z6...Z9, a potem już nic nie będzie zmieniał. W trakcie prób sprawdzono też,
że nawet przy chwilowym obniżeniu napięcia akumulatora do 1,3V, układ pra-
cował poprawnie, to znaczy
świeciła lampka D11.
Wykaz elementów
Nabywcy zestawu AVT-
C
1
C
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
S
M
D
(
6
s
z
t
.
)
2448 OtrzymajÄ… w komplecie C1-C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF SMD (6szt.)
D
1
D
3
,
D
1
1
.
.
.
.
.
.
d
i
o
d
a
L
E
D
c
z
e
r
w
o
n
a
3
m
m
(
4
s
z
t
.
)
rezystory R6...R9 o nominale D1-D3,D11 . . . . . .dioda LED czerwona 3mm (4szt.)
D
4
D
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
i
o
d
a
L
E
D
ż
ó
Å‚
t
a
3
m
m
(
3
s
z
t
.
)
220. Umożliwi to regulację D4-D6 . . . . . . . . . . . . .dioda LED żółta 3mm (3szt.)
D
7
D
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
i
o
d
a
L
E
D
z
i
e
l
o
n
a
3
m
m
(
4
s
z
t
.
)
progu zadziałania diody D1 D7-D10 . . . . . . . . . . .dioda LED zielona 3mm (4szt.)
R
1
,
R
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
S
M
D
(
4
s
z
t
.
)
w zakresie około 0,7V/ogni- R1,R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k SMD (4szt.)
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
0
0
k
S
M
D
(
2
s
z
t
.
)
wo (zwory Z6...Z9 zwarte) do R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300k SMD (2szt.)
R
4
,
R
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
S
M
D
(
4
s
z
t
.
)
0,95V/ogniwo (zwory roz- R4,R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k SMD (4szt.)
R
6
R
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
S
M
D
(
8
s
z
t
.
)
warte). Kto chce, może za- R6-R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220 SMD (8szt.)
R
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
S
M
D
(
2
s
z
t
.
)
miast jednakowych rezysto- R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k SMD (2szt.)
R
1
1
,
R
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
1
k
S
M
D
(
4
s
z
t
.
)
rów R6...R9 zastosować rezy- R11,R13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51k SMD (4szt.)
R
1
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
,
3
k
S
M
D
(
2
s
z
t
.
)
story o nominałach 470, 220, R12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,3k SMD (2szt.)
R
1
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
S
M
D
(
2
s
z
t
.
)
100 i 47. Umożliwi to bardziej R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470 SMD (2szt.)
S
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
m
i
c
r
o
s
w
i
t
c
h
(
1
s
z
t
.
)
precyzyjne dobranie dolnego S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .microswitch (1szt.)
T
1
,
T
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
t
r
a
n
z
y
s
t
o
r
p
n
p
S
M
D
(
4
s
z
t
.
)
napięcia granicznego. T1,T2 . . . . . . . . . . . . . . .tranzystor pnp SMD (4szt.)
U
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
M
3
9
1
4
(
1
s
z
t
.
)
Kto natomiast chciałby U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LM3914 (1szt.)
P
Å‚
y
t
k
a
d
r
u
k
o
w
a
n
a
(
2
s
z
t
.
)
zmniejszyć zakres pomiaru, Płytka drukowana (2szt.)
by dioda D10 zaświecała się
W
n
a
w
i
a
s
a
c
h
p
o
d
a
n
o
z
a
w
a
r
t
o
Å›
ć
z
e
s
t
a
w
u
A
V
T
2
4
4
8
.
przy napięciach niższych niż W nawiasach podano zawartość zestawu AVT-2448.
1,25...1,3V/ogniwo, musi
zwiększyć wartość R3, pa-
miętając, iż zmieni to też na- Komplet podzespołów z płytką jest
pięcie progowe lampki D11. dostępny w sieci handlowej AVT jako
kit szkolny AVT - 2448
Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
86
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
58$3302 opiekun klientanode S015810 15 58start (58)58 hebr action=produkty wyswietl&todo=koszyk&produkt=58&key=faraon 5858więcej podobnych podstron