ORĘDZIE PREZYDENTA WIlSONA DO KONGRESU USA WYGŁOSZONE 8 STYCZNIA 1918 r. '

(...) Naszym programem jest program pokoju światowego, Program ten - naszym zdaniem jedynie możliwy -jest następujący:
1. Porozumienia pokojowe jawnie zawarte, po których nie będzie już żadnych, bez względu na ich naturę, porozumień tajnych, dyplomacja zaś będzie działać jawnie i publicznie.
2. Całkowita wolność żeglugi na morzach, poza wodami terytorialnymi, tak w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, z wyjątkiem wypadków, w których morza te byłyby zamknięte całkowicie lub częściowo przez działania międzynarodowe mające na celu wykonanie międzynarodowych porozumień.
3. Zniesienie, na ile to będzie możliwe, wszelkich barier gospodarczych i ustalenie warunków handlu równych dla wszystkich narodów akceptujących pokój i stowarzyszonych dlajego utrzymania.
4. Wzajemna wymiana wystarczających gwarancji, tak, aby zbrojenia narodowe został}' zredukowane do minimum odpowiadającego bezpieczeństwu wewnętrznemu kraju.
5. Załatwienie wszystkich pretensji kolonialnych w atmosferze swobodnej, otwartej i całkowicie bezstronnej, a opartej na przestrzeganiu ścisłym zasady, że przy rozstrzyganiu wszystkich tych kwestii suwerenności, interesy ludności zainteresowanej mieć muszą wagę równą słusznym żądaniom Rządu, którego tytuł prawy ma być określony.
6. Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie wszystkich problemów wiążących się z Rosją tak, aby zapewnić jak najlepszą i najszerszą współpracę innych narodów świata, która by dała Rosji stosowną okazję do określenia, bez przeszkód i utrudnień, w warunkach pełnej niezależności, swej drogi politycznej i narodowej; aby zapewnić jej szczere przyjęcie do Ligi Wolnych Narodów, z Rządem, który ona sama sobie wybierze; aby zapewnić jej, wreszcie, jak największą, pomoc jaka okazałaby się potrzebna i jakiej Ona sobie by życzyła. Sposób, w jaki bratnie narody będą traktowały Rosję w najbliższych miesiącach, będzie probierzem ich dobrej woli i zrozumienia potrzeb Rosji, niezależnie już od ich własnych interesów i ich rozumnej sympatii.
7. Cały świat zgodzi się na to, iż Belgia musi być ewakuowana i restytuowana bez żadnych prób ograniczenia jej suwerenności, z której korzysta na równi z innymi wolnymi narodami. Żaden akt bardziej, niż ten właśnie, pomoże w przywróceniu zaufania narodów do praw ustalonych i określonych, a mających regulować ich wzajemne stosunki. Bez tego aktu zadośćuczynienia, cały świat i moc wszystkich praw międzynarodowych byłyby na zawsze osłabione.
8. Całe terytorium francuskie powinno zostać uwolnione, a te jego części, które uległy najazdowi powinny zostać całkowicie odbudowane. Krzywda, która została wyrządzona Francji przez Prusy w 1871 r., w tym co dotyczy Alzacji i Lotaryngii, a która zakłócała pokój świata przez blisko pięćdziesiąt lat, powinna zostać naprawiona tak, aby pokój mógł zostać przywrócony raz na zawsze, w interesie wszystkich.
9. Pewne "poprawienie" granic włoskich powinno zostać przeprowadzone wzdłuż, dającej się wyraźnie oznaczyć, linii narodowości.
10. Co do ludów Austro-Węgier, którym pragniemy zapewnić miejsce wśród narodów, powinna zostać stworzona, najszybciej jak to tylko będzie możliwe, szansa autonomicznego rozwoju.
11. Rumunia. Serbia i Czarnogóra muszą być ewakuowane: zwrócone im zostaną ich okupowane terytoria. Serbii zostanie przyznany wolny dostęp do morza, a stosunki między różnymi państwami bałkańskimi muszą zostać oparte na przyjacielskich porozumieniach uwzględniających linie podziału wspólnot i narodowości, tak jak zostały one ustalone przez historię.
12. Co do tureckich części obecnego Imperium. Osmańskiego, to zostanie im zapewniona pełna suwerenność i bezpieczeństwo, lecz innym narodowościom, które żyją obecnie pod rządami Imperium musi. z drugiej strony, zostać zapewnione trwais bezpieczeństwo istnienia i możliwość rozwoju bez przeszkód: musi im być nadana autonomia. Dardaneie zostaną otwarte na stałe i będą stanowiły wolne, dla wszystkich okrętów wojennych i handlu wszystkich narodów, przejście zabezpieczone gwarancją międzynarodową.
13. Musi zostać stworzone, niepodległe państwo polskie, obejmujące terytoria zamieszkałe przez ludność niezaprzeczalnie polska i któremu musi zostać zapewniony wolny dostęp do morza;



Wyszukiwarka