Jakie rodzaje i gatunki literackie występowały w II połowie XVIII wieku? Jakie były ich źródła i czemu zawdzięczały swoją popularność?
Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
Sciaga.pl > Prace
> Oświecenie >
Home | Reklama | Info
| Mail
Gdzie Cz@T ???
Gdzie jestSciaga.pl
?
Jakie rodzaje i
gatunki literackie występowały w II połowie XVIII wieku?
Jakie były ich źródła i czemu zawdzięczały swoją
popularność?
kategoria: J.polski
zakres: Oświecenie
dodano: 1999-08-18
Oświecenie w
Polsce trwa od połowy XVII wieku do pierwszych dziesięcioleci wieku
XIX. Nazwany jest wiekiem rozumu - u podstaw założeń epoki leżała
filozofia racjonalistyczna, zasadą postępowania stał się empiryzm,
podstawą stosunków międzyludzkich prawa natury. Głoszono prawo
człowieka do swobody przekonań, uznano potrzebę oświecenia
obywateli, pochwałę rozumu, a także wychowanie w duchu narodowym.
Nakładano na literaturę funkcje utylitarne z zasadą "uczyć, bawić,
wzruszać" (Horacy). Dydaktyczny charakter literatury sprzyjał
rozwojowi takich gatunków, jak: bajka, poemat heroikomiczny,
komedia, powieść. Bajka - umożliwiła krytykę, a w poincie
pozwalała na pouczenie społeczeństwa, naprawę obyczajów, wdrożenie
zasad moralnych. Mistrzem bajek był I. Krasicki, który podejmował w
nich różne tematy, m.in. polityczne ("Ptaszki w klatce"), gdzie
ubolewa, że młode pokolenie nie docenia wolności. Bajki Krasickiego
są alegoryczne, bohaterami są często zwierzęta - mają dać wizję
świata ludzkiego. Krasicki w "Bajkach" krytykuje nierówności
społeczne, mówi o ciężkim losie chłopa, dzięki pracy którego bogaci
się szlachta. Najwięcej bajek poświęca problematyce moralnej -
krytykuje wady i sarmacką postawę szlachty, także fałszywą przyjaźń
czy dumę rodową, nadużywanie siły wobec słabszego. W swoich utworach
chce uczyć rozwagi, rozsądku życiowego, szacunku dla chłopa,
uczciwości i skromności. Satyra również pełni funkcję edukacyjną -
ma oświecać i piętnować ukazane w niej zjawiska: wady i przywary
ludzkie, obyczaje, osoby, grupy i stosunki społeczne, postawy
światopoglądowe czy orientacje polityczne. Krasicki w
"Satyrach" przedstawia całą galerię postaci charakterystycznych dla
czasów stanisławowskich, krytykując w nich ujemne zjawiska:
cudzoziemszczyznę, pijaństwo, rozrzutność i marnotrawstwo.
"Żona modna" - ukazuje typ żony "sfrancuziałej", lubiącej
bale, wystawny tryb życia - pokazuje, że takie postępowanie niszczy
polskie tradycje i doprowadza do ruiny majątki szlacheckie.
"Pijaństwo" - krytyka zgubnego nałogu odbierającego
człowiekowi jego godność. Rozmyślanie nad słabościami natury
człowieka, który pije wbrew racjonalnym argumentom. "Do
króla" - satyra z elementami politycznymi. Ukazanie szlachty, która
zarzuca królowi, że nie jest z królewskiego rodu, lecz z tej samej
sfery co oni, że jest za młody, za dobry... Krytyka szlachty
sarmackiej, jej mentalności, sposobu argumentowania, zawiści,
zazdrości, głupoty. Poemat heroikomiczny - posługuje się
komizmem, ukazuje sprzeczności między rzeczywistością a jej modelem.
Zestawia wzór życia zakonnego z faktycznym życiem. Poemat
heroikomiczny ośmiesza styl poematu heroicznego. Styl jest
podniosły, patetyczny, a utwór mówi o rzeczach błahych i komicznych.
Podobieństwo stylu do eposu. Wydane w czasach reformy szkolnictwa
przez KEN - głos w dyskusji o sposobach wychowania i kształcenia.
Przed powołaniem tej instytucji szkolnictwo zmonopolizowane było
przez zakony. Przykładami poematów heroikomicznych są: "Myszeida",
"Monachomachia" i "Antymonachomachia". Powieść - wprowadza nowy typ
bohatera krytykującego dotychczasowy system wartości.
Pierwsza polska powieść - "Mikołaja Doświadczyńskiego
przypadki". Dzieje tytułowego bohatera służą Krasickiemu do
potępienia zepsucia moralnego szlachty, życia ponad stan,
lekkomyślności. Dzięki pracy fizycznej Doświadczyński odradza się
moralnie i staje się wzorowym, mądrym gospodarzem. "Pan
Podstoli" - wzór dobrego, oświeconego szlachcica-gospodarza. Komedia
- Franciszek Zabłocki "Fircyk w zalotach". Ukazany XVIII-wieczny
lekkoduch, zalotnik. Miłość, którą przeżywa, zmienia go na korzyść.
W okresie Sejmu Czteroletniego, gdy sprawy reform politycznych i
społecznych były w centrum zainteresowania, pojawiła się komedia
polityczna - J. U. Niemcewicz "Powrót posła" (1790 r.).
Przedstawia dwa obozy szlacheckie: reform i konserwatywny. Komedia
podejmuje kwestię naprawy państwa - zniesienia liberum veto i wolnej
elekcji, poprawy doli chłopa. Niemcewicz kształtuje świadomość
polityczną społeczeństwa, potępia obrońców starego, feudalnego
porządku. Inną rolę odegrała komedia polityczna w latach Targowicy.
Wojciech Bogusławski - "Krakowiacy i Górale" - budzi uczucia
patriotyczne, pokazuje tężyznę i siłę ludu, zapał do walki,
niezależność i miłowanie wolności (listopad 1792 r.). Literatura
oprócz walki o odrodzenie moralne społeczeństwa, kształtuje w latach
90. jego świadomość polityczną i głosi ideę wolności narodowej.
Autor: Nieznany
Ocena : 0.0
oceń
prace:
1 2 3 4 5 6
Home | Reklama | Info
| Mail
Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka
Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved Sciaga.pl
2000
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Jakie rodzaje i gatunki literackie występują w literatur~D4ELiterackie porządki O rodzajach i gatunkach literackich i różnych sposobach kreowania światówjakie gatunki literackie uznasz Nieznany (3)Gatunki literackie! Barok Gatunki literackie charakterystyczne dla barokuGatunki literackie w średniowieczuPodział epiki na gatunki literackieTematy i gatunki literatury Charakterystyczne dla barokuGatunki literackie typowe dla BibliiGatunki literackie epoki renesansuGatunki literackie oświecenia wyrazem tendencji epoki i ~7D0Gatunki literackie typowe dla AntykuGatunki literackie! Średniowiecze gatunki literackie sredniowieczawięcej podobnych podstron