CZAS GEOLOGICZNY
Powstanie Ziemi
Mechanizm powstania układu słonecznego nie jest wyjaśniony i wią\e się z teoriami
dotyczącymi powstania wszechświata.
Wielki wybuch uznawany przez współczesną kosmologię za najbardziej
prawdopodobny model powstania Wszechświata
13,7 mld lat temu z gęstej i gorącej osobliwości początkowej wyłonił się
Wszechświat. Od tamtej pory sama przestrzeń rozszerzała się z biegiem czasu
"unoszÄ…c" ze sobÄ… galaktyki.
Termin Wielki Wybuch określa moment, rozpoczęcia rozszerzania się
Wszechświata
Wielki wybuch nie był eksplozją, gdy\ proces ten, nie polegał na ekspansji w pustej
przestrzeni lecz dotyczył "rozdymania" przestrzeni jako takiej.
Prawdopodobnie Układ Słoneczny jest względnie młody, bowiem kształtował się
około 5 mld lat temu, gdy Wszechświat osiągnął ju\ dwie trzecie obecnej wielkości.
Obecnie powszechnie przyjęta jest hipoteza Harolda C. Ureya z 1952 roku, która
przyjmuje:
" Słońce powstało z zagęszczonej kosmicznej chmury gazowo-pyłowo-
meteorytowej
" z pozostałości tej chmury powstały planety w wyniku koncentracji materii pod
wpływem grawitacji
1
" kondensacja materii spowodowała rozgrzanie planet i ich częściowe lub
całkowite upłynnienie
W stadium upłynnienia doszło do grawitacyjnego rozdzielenia materiału planetarnego
w ten sposób, \e składniki najl\ejsze znajdowały się na zewnątrz a cię\sze we
wnętrzu planety.
Ziemia podobnie jak układ słoneczny powstała przed około 4,5 (4,6 4,8) mld lat.
Obecnie przypuszcza się, \e du\o wcześniej.
(W XVII wieku arcybiskup James Usher na podstawie biblii ustalił datę powstania
Ziemi południe 23 pazdziernik 4004 B.C.)
Skorupa ziemska była początkowo niestabilna, cienka i składała się ze skał typu
bazaltów. Nie było hydrosfery a atmosferę stworzyły tlenek i dwutlenek węgla,
siarkowodór, dwutlenek siarki, amoniak, chlorowodór, para wodna i inne gazy.
Gdy temperatura powierzchni obni\yÅ‚a siÄ™ poni\ej 100°C mogÅ‚a kondensować siÄ™
para wodna. Powstały pierwsze zbiorniki wód zaczął działać pra hydrologiczny
cykl.
O istnieniu hydrosfery ju\ ok. 0,5 mld lat od powstania Ziemi świadczą pierwsze
skały osadowe wieku ok. 3,8 mld lat.
Czas geologiczny
W okresie 4,5 mld skorupa ziemska ulegała daleko idącym przeobra\eniom. W
miejscu oceanów powstawały wysokie góry. Te z kolei były niszczone zrównane
(peneplenizacja) i w ich miejsce powstawały kolejne morza i oceany. Mimo, \e
przebieg procesów geologicznych jest bardzo powolny, rozpatrywane w długim
okresie czasu są w pełni zrozumiałe.
Przykłady:
- jeśli w zbiorniku morskim lub oceanicznym odkłada się 1 mm osadu rocznie, to
przez milion lat mamy 1000000 mm czyli 1 km.
obserwowane obecnie procesy biegnÄ… du\o szybciej:
- próg wodospadu Niagara cofa się rocznie o 0,5 m. Podobnie nasze wybrze\a
klifowe.
- Płyty litosfery przemieszczają się z prędkością do 10 cm rocznie.
- W delcie Wisły osadziło się w czasie 10 000 lat do 30 m aluwiów.
2
Geologiczna skala czasu
http://www.ruf.rice.edu/~leeman/GeoTimeSpiral.gif
Podział dziejów Ziemi na ery, okresy i epoki oparty jest na ewolucji świata
organicznego i przebiegu zjawisk górotwórczych
Definiowanie okresów geologicznych oparte było przede wszystkim na
skamieniałościach. Główne epizody wymierania spowodowały zasadnicze ró\nice
w składzie skamieniałości poszczególnych okresów. Inną cechą wykorzystaną do
wyznaczenia systemów geologicznych była litologia skał.
Obecnie najwa\niejszym zródłem wiedzy o historii \ycia są badania genetyczne
współcześnie \yjących organizmów. Porównując sekwencje genetyczne potrafimy
ustalać drzewa ewolucyjne. Na podstawie drzew genetycznych potrafimy wyznaczać
momenty powstania poszczególnych grup organizmów i poszczególnych cech.
Badania genetyczne nie maja jednak zastosowania do gatunków ju\ wymarłych.
Podział dziejów Ziemi
Poniewa\ najstarsze ze skał zawierające skamieniałości wydzielono pod nazwą
kambru, wszystkie starsze skały zostały określone jako prekambryjskie.
Prekambr jest nieformalnie stosowanym wydzieleniem, dzielony jest formalnie na
dwie jednostki geochronologiczne najwy\szej rangi
- eon archaiczny
- eon proterozioczny,
granica pomiędzy nimi została określona wiekiem 2,5 mld lat.
3
Czas od kambru po dzień dzisiejszy reprezentuje eon fanerozoiczny co oznacza
eon jawnego \ycia.
Eon fanerozoiczny dzielony jest na 3 ery definiowane historiÄ… \ycia na Ziemi:
" okres starego \ycia - era paleozoiczna,
" okres średniego \ycia - era mezozoiczna, era dinozaurów
" okres współczesnego \ycia , - era kenozoiczna, zwana nieformalnie erą ssaków.
Główne epizody wymierania spowodowały zasadnicze ró\nice w składzie
skamieniałości poszczególnych okresów.
Początek i koniec poszczególnych okresów szacowane są przy pomocy pierwiastków
promieniotwórczych pochodzących ze skał, znajdujących się w pobli\u granic
okresów.
Tabela stratygraficzna pod adresem:
http://www.stratigraphy.org/cheu.pdf
4
Okreslenie wieku Ziemi metody:
- wieku bezwzględnego polega na wykorzystaniu zjawiska połowicznego rozpadu
pierwiastków promieniotwórczych (jest to czas, w którym połowa atomów danego
pierwiastka zawartego w skale ulega rozpadowi), np.:
40K 1,5 mld lat
238U 4,5 mld lat
14C 1,5 mld lat
- wieku względnego polega na określeniu wieku skały względem innej (skała
młodsza - starsza); wykorzystuje się tu skamieniałości
Jak pokazują datowania metodą rozpadu promieniotwórczego, najstarsze
skały na Ziemi mają ponad 3,8 mld lat. Himalaje tworzyły się przez ostatnie 15 mln lat
co stanowi zaledwie 0,3% historii Ziemi.
4,6 mld lat = 1 rok
.
January February March April
28 march first one celled
organisms
June July August
May
First marine organisms
November
October
September
December
11-25 .12 age of
18. 11. Cambrian
dinosaurs
expansion of life
31.12 23.37 first Homo
29.11 first land plant
species
and animals
5
6
7
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Bob Leman Czas robakaCZASRozporzadzenieV1 06 czas pracy kierowcyczas pracy w 2010 roku w pytaniach i odpowiedziachCzas na czasownik ebook demoChemiczne Podstawy Procesów GeologicznychCzas pracy w 2012 roku Planowanie i rozliczanie ebookOcena warunków geologicznych na Podstawie Szczegółowej Mapy geologicznej Polski(1)więcej podobnych podstron