REPORTAŻ
Jak wybra dolne ród o?
Dolne ród a pomp ciep a nale y dobiera na Nie przesadza
z oszcz dno ci !
podstawie wytycznych producenta danego
Dla pompy Nibe o mocy 10 kW dolne ród o
mo e mie w przypadku kolektora poziome-
urz dzenia. Trzeba przy tym wzi pod
go, glikolowego d ugo od 400 do 600 m
uwag sk ad gruntu, z którym mamy
mówi Artur Panas, w a ciciel
firmy Grasant z Wielkopolski, która
do czynienia w miejscu inwestycji. Szczególnie
specjalizuje si w instalowaniu pomp
je eli planujemy wykona kolektor poziomy. ciep a. Przek adaj c to na pieni dze:
ró nica 200 m to koszt oko o 4,5 5 tys. z .
W instrukcji obs ugi pompy ciep a powin- nych przez producenta, ale nie zawsze b d Wyobra my sobie teraz reakcj klienta,
na znale si informacja, z jak du ym dol- spe nia y oczekiwania inwestora. który w jednej firmie us yszy, e czne
nym ród em powinna ona wspó pracowa . Firma instalacyjna pragn ca za wszel- koszty monta u pompy ciep a to 50 tys. z ,
Jego wielko zwi ksza si wraz z moc k cen przebi oferty konkurencji a w drugiej, e tylko 45 tys. z . Teoretycznie
grzewcz urz dzenia. Rozmiary kolektora mo e zaproponowa najkrótsze, a zatem obie wielko ci kolektora s zgodne z wytycz-
zawarte s w tzw. wide kach, to znaczy po- najta sze dolne ród o (bez wzgl du na nymi producenta, ale który z nich z ca
dana jest wielko minimalna oraz maksy- uwarunkowania gruntowe). Co wi cej, bez pewno ci nie jest zgodny ze stanem oczeki-
malna zarówno dla kolektora pionowego trudu uzasadni swoj decyzj instrukcj wanym, z jakim mamy do czynienia w miej-
(tzw. ciep o skalne), jak i poziomego (ciep o do czon do urz dzenia. Firma dzia aj ca scu inwestycji. Faktyczna powierzchnia
gruntowe). Dla konkretnego modelu pompy rzetelnie i dostosowuj ca d ugo kolektora kolektora poziomego zale y bowiem realnie
ciep a mo na zatem rozpatrywa dwa skraj- do miejscowych warunków nie ma szans od rodzaju gruntu. Rozmaite jego rodzaje
ne przypadki ma y lub du y kolektor. Oba w takim pojedynku, bo jej oferta b dzie maj ró n zdolno akumulowania ciep a.
b d mie ci y si w granicach wyznaczo- dro sza o kilka tysi cy z otych. Dwa skrajne przypadki to grunt suchy oraz
Wiercenie kolektora pionowego g bokiego
Uk adanie kolektora poziomego
nawodniony. W pierwszym zdolno kumu-
lowania energii jest bardzo s aba, a zatem
kolektor powinien by du y, w drugim
bardzo dobra i mo na wybra najmniejsz
warto proponowan przez producenta
pompy ciep a. W praktyce staram si wy-
konywa maksymalne dopuszczane przez
instrukcje wielko ci. Dlaczego? Inwestor
raczej niech tnie patrzy na dodatkowe
koszty w postaci badania gruntu. Poza tym
warunki geologiczne, wbrew pozorom nie
s sta e! Dla bezpiecze stwa nale y zatem
przyj zasad , e s one z e. Zetkn em
si ju z przypadkami, e w ci gu kilku
Ciep oci g cz cy kolektor z pomp ciep a
lat warunki geologiczne w danym miejscu
(wej cie do budynku)
radykalnie si zmienia y. Prosty przyk ad!
W okolicach Poznania wybudowano au-
tostrad , a konsekwencj by o opadni cie Nale y jednak pami ta , aby z wielko ci Bezpo rednie odparowanie
w wielu miejscach wód podskórnych. kolektora nie przesadzi ponad zalecenia, Je eli kto dysponuje ma ilo ci miejsca,
Badaj c kilka lat temu grunt, móg bym gdy w ka dym urz dzeniu znajduje si a nie chce wykonywa odwiertów do
stwierdzi , e poniewa wody jest sporo, to pompa obiegowa dobrana dla podanych kolektorów pionowych, mo e zastosowa
kolektor mo e by mniejszy. Pó niej wilgoci parametrów. Wyd u enie kolektora sprawi, urz dzenie dzia aj ce na zasadzie tzw. bez-
ju by nie by o, a kolektor pozosta by taki e owa pompa, a co za tym idzie ca e urz - po redniego odparowania. Kolektor z czyn-
sam! Spad aby sprawno pracy pompy dzenie, nie b d dzia a y w a ciwie. Mo na nikiem gazowym zajmuje bowiem mniejsz
ciep a, a w skrajnych wypadkach mog oby oczywi cie zainstalowa pomp obiegow powierzchni ni kolektor glikolowy, przy
doj do zamro enia dolnego ród a i za- o wi kszych parametrach, ale b dzie ona takiej samej mocy pompy ciep a.
trzymania pracy urz dzenia grzewczego. czerpa a wi cej pr du, wzrosn zatem do- Dzieje si tak dlatego, gdy atwo
W przypadku kolektora pionowego równie datkowo koszty eksploatacyjne i inwestycja pozyskiwania energii z gruntu jest wi ksza
radzi bym dobiera wi ksz d ugo z tych, w bilansie d ugoterminowym oka e si stwierdza Artur Panas. Czynnik ch od-
które rekomenduje producent pomp ciep a. ekonomicznie nieuzasadniona. niczy lepiej absorbuje ciep o z otoczenia.
BUDUJEMY DOM 3/2010 189
Reporta
i ocieplono 12-centymetrow warstw
Dlaczego bezpo rednie odparowanie? styropianu. W ca ym budynku zamontowane
jest ogrzewanie pod ogowe. Z pomp ciep a
W solankowych pompach ciep a ciep o, pobrane z gruntu przez wodny roztwór glikolu propyle- Nibe Fighter 1150 (o zmiennej regulacji mocy
nowego lub etylowego jest przekazywane w wymienniku p ytowym do czynnika ch odniczego (np. 4 16 kW) wspó pracuje kolektor pionowy
R407C). W wyniku pobierania ciep a z gruntu, temperatura solanki wzrasta o ok. 3 4 K. Ch odniejszy (2 odwierty po 100 metrów) wykonany
kolektor na wlocie ma wi ksz zdolno pobierania ciep a z gruntu ni na wylocie. W czasie sezonu z rury polietylenowej o rednicy 40 mm (do
grzewczego pogarszaj si warunki pobierania ciep a w ko cowej cz ci kolektora, gdy zmniej- wykonania kolektorów pionowych stosowana
sza si ró nica pomi dzy temperaturami gruntu i solanki. W pompach ciep a z bezpo rednim odpa- jest jeszcze rura o rednicy 32 mm ale Nibe
rowaniem czynnik ch odniczy pobieraj c ciep o z gruntu paruje. Przemiana fazowa czynnika R290 wymaga Ć 40).
odbywa si praktycznie przy sta ej temperaturze, st d ca a powierzchnia kolektora ma tak sam Rur o wi kszej rednicy stosuje si
temperatur . wtedy, gdy odcinki kolektora maj by
Ni sza efektywno pomp solankowych wynika tak e z konieczno ci zastosowania dodatkowe- d u sze podkre la Artur Panas. Mniejsze
go wymiennika ciep a oraz pompy obiegowej niezb dnej do wymuszenia ruchu roztworu glikolu. s bowiem opory t oczenia. W omawianym
Z uwagi na wi ksz przewodno ciepln materia u rurek, wi ksz zdolno pobierania ciep a przypadku w najni szym miejscu odwiertu do
z gruntu przez czynnik ch odniczy w procesie parowania, eliminacj strat przesy owych ciep a (cie- rury polietylenowej przy czona jest g owica,
p o z gruntu jest przekazywane bezpo rednio do czynnika ch odniczego), kolektor gruntowy pomp z tzw. wzburzeniem, wyprodukowana w pol-
o bezpo rednim odparowaniu ma wi ksz zdolno pobierania ciep a ni w przypadku pomp so- skiej firmie Aspol FV z odzi. W kolektorach
lankowych, a zatem powierzchnia do pobrania tej samej ilo ci ciep a mo e by mniejsza. pionowych stosuje si ró ne typy zako cze .
Maj c do wiadczenie w instalacji pomp ciep a z bezpo rednim odparowaniem i pomp solanko- Najpopularniejsz i najta sz jest U-kszta tka.
wych oceniamy, e pompy z bezpo rednim odparowaniem s zdecydowanie atwiejsze w monta u. Czasami inwestorzy decyduj si jednak na
W przeciwie stwie do kolektora solankowego, który jest uk adany, pod czany do rozdzielacza obie- ró nego rodzaju g owice. Maj one najcz ciej
gów solanki i nape niany wodnym roztworem glikolu na budowie, kolektor z bezpo rednim odpa- kszta t puszki. G owice ze wzburzeniem zmie-
rowaniem w wykonaniu Neura Electronics jest fabrycznie pod czony do pompy ciep a, fabrycznie niaj przep yw glikolu w uk adzie. W jakim
sprawdzony na szczelno i nape niony czynnikiem ch odniczym. Tak wi c ca e zadanie instalatora celu? Otó , firma Aspol przeprowadzi a bada-
polega jedynie na rozwini ciu p tli kolektora w ziemi i u o eniu ich z odpowiednim rozstawem! nia, z których wynika, e ciecz p yn ca w ru-
Wies aw migielski Clima Komfort rze kolektora nagrzewa si nierównomiernie.
Najwy sz temperatur ma na zewn trz (przy
ciankach), najni sz wewn trz. W przypadku
Pomijamy w tym uk adzie element po redni odporny na b d ludzki. Wykonanie kolekto- zwyk ej U-kszta tki glikol przep ywa przez
glikol, wymiennik p ytowy i prac pompy ra z bezpo rednim odparowaniem wymaga ni i wraca do pompy, a rozk ad temperatury
obiegowej. Dzi ki temu mo na uzyska natomiast du ej staranno ci ze strony ekipy w cieczy jest nierównomierny. Zastosowanie
wi ksz sprawno . Nie jestem fachowcem zakopuj cej go w gruncie. Aby kolektor g owicy likwiduje ten problem, gdy glikol
od ch odnictwa i nie stosuj w swojej dzia- z bezpo rednim odparowaniem by zainsta- zostaje wymieszany. Okazuje si , e mo na
alno ci tego typu rozwi za , wi c trudno lowany zgodnie ze sztuk budowlan , jego wówczas wyci gn wi cej ciep a z tej samej
wypowiada mi si szczegó owo, ale na koszt inwestycyjny mo e by porównywalny d ugo ci rury. Uk ad pracuje bardziej efektyw-
poziomie teoretycznym zastanawia mnie z kosztem wymiennika glikolowego. nie. Na rynku oferowane s jeszcze g owice
pewien problem. Otó pojemno cieplna z osadnikami osadów sta ych. Wychwytuj one
gruntu jest ci le okre lona. Dla zak adanej Inwestycja 1 ewentualne zanieczyszczenia, które dosta y si
powierzchni, z której pozyskujemy energi , Koszt: kolektor pionowy (dwa odwierty do uk adu w czasie wykonywania instalacji.
jej ilo jest w danym momencie sta a. Je eli po 100 metrów) 24,4 tys. z , po czenie Czasami z glikolu wytr ca si wap , on
zatem mam urz dzenie o mocy 10 kW, to kolektora z pomp ciep a (wprowadzenie równie trafia do osadnika. A propos wapnia!
kolektor poziomy glikolowy zajmie teren do budynku) 2,1 tys. z , pompa ciep a Nibe Wytr ca si on wtedy, kiedy wykonawcy przez
ok. 600 m2, a z czynnikiem gazowym jak Fighter 1150 z mo liwo ci regulacji mocy le poj t oszcz dno wymuszon przez szu-
mniejsz powierzchni ... wg firmy Clima od 4 16 KW 34,3 tys. z , zbiornik ciep ej kaj cych oszcz dno ci inwestorów nie stosuj
Komfort dla pompy ciep a o mocy 10 kW wody u ytkowej Nibe VPA 300/200 i zawór si do zalece producentów glikoli i dolewaj
z bezpo rednim odparowaniem rednia po- trójdrogowy 8,5 tys. z , us uga instalacyjna do koncentratu wod kranow . W przypadku
wierzchnia dzia ki wynosi 230 m2. Przecie wraz z materia ami 4,2 tys. z , ogrzewanie omawianej inwestycji zastosowano glikol
w dalszym ci gu nale y pobra tak sam pod ogowe (rozstaw co 10 cm) 32 tys. z monoetylenowy, który jest ta szy od propyle-
ilo ciep a (COP jest podobne), ale z mniej- = 105,5 tys. z brutto (wykonanie kolektora nowego (oba biodegradowalne). Kiedy twier-
szej powierzchni. Teoretycznie dolne ród o pionowego 22% VAT, pozosta e ceny z VAT- dzono, e instalacje wykorzystuj ce pierwszy
powinno zosta szybciej wyeksploatowane. em 7%). W przypadku kolektora pionowego z nich s mniej sprawne. Praktyka pokaza a
Ciekaw jestem, jak jest naprawd , bo nie mo na podatek VAT zmniejszy , je li wykona jednak, e to nieprawda. Wielu wykonawców
s dz , aby tak by o w rzeczywisto ci, skoro si odwierty w obrysie budynku np. w miej- montuje kolektory pionowe wykorzystuj ce
urz dzenia z bezpo rednim odparowaniem scu planowanego gara u. alkohole ska one. Podyktowane jest to ch ci
s obecne na rynku. Jestem natomiast Pi trowy dom o powierzchni 200 m2 zbu- obni enia ceny dolnego ród a, a wi c walk
pewien jednego: kolektor poziomy glikolowy dowany jest w okolicach Poznania, w gminie o klienta. Cena denaturatów jest bowiem dwa,
jest bezpieczniejszy do u o enia i bardziej Kleszczewo. Wzniesiono go z Porothermu 25 a nawet trzy razy ni sza ni glikolu. Nale y
190 BUDUJEMY DOM 3/2010
Pompy ciep a
jednak pami ta , e alkohol odparowuje przez otworu. A zatem koszt znacz co wzro nie, kiem ciep ej wody, us uga instalacyjna
odpowietrzniki! Efekt w pomieszczeniu, gdzie chocia metr odwiertu by tani. W przy- 4,2 tys. z = 60,7 tys. z brutto (wykonanie
znajduje si pompa ciep a, nieprzyjemnie padku dro szego wiercenia g bokiego, na kolektora poziomego 22% VAT, pozosta e
pachnie, trzeba dosy cz sto uzupe nia przyk ad dwa razy po 100 metrów, uzyskamy ceny z VAT-em 7%).
poziom p ynu, a ponadto warto pami ta , e efektywne 180 metrów! Wystarczy zdecydo- Stary, dwukondygnacyjny dom o po-
pary alkoholu s palne! wa si na nieco g bszy odwiert i uzyskamy wierzchni 300 m2 zosta zbudowany
Koszt ogrzewania pod ogowego jest d ugo wymagan przez producenta pompy. w okolicach Murowanej Go liny kilka-
wprost proporcjonalny do ilo ci zu ytego Kolejny problem, który wi e si z p ytkimi dziesi t lat temu z u yciem technologii
materia u oraz czasu pracy. Przy rozstawie wierceniami, to konieczno wykonania charakterystycznych dla tamtych czasów,
rurek co 20 cm mo e on wynosi 100 z hydraulicznego uk adu równowa cego. a wi c dalekich od standardów energoosz-
+ VAT za metr kwadratowy, ale efekt eks- Wej cie do budynku, a w konsekwencji do cz dno ci. W ca ym domu pozostawiono
ploatacyjny jest daleko gorszy od rozstawu pompy ciep a, jest jedno, natomiast odleg o grzejniki p ytowe, które zasilane by y
co 10 cm za 150 z + VAT. pomi dzy kolejnymi odwiertami ró na. poprzednio kot em gazowym. Z pomp cie-
Mo na nawet zaryzykowa twierdzenie, Je li nawet rozmie cimy je w taki sposób, p a Nibe Fighter 1140 17 kW wspó pracuje
e ten nominalnie dro szy jest tak naprawd e pierwszy i pi ty b d w takiej samej kolektor poziomy o d ugo ci 900 metrów
o po ow ta szy podkre la Artur Panas odleg o ci od pompy ciep a, to si rzeczy (pi p tli) u o ony metod wykopów li-
z firmy Grasant. Je eli bowiem przy rozsta- drugi, trzeci, czwarty ju nie b d ! Nale y niowych na g boko ci 1,5 m. W instalacji
wie co 20 cm zu ywamy 5 metrów rury na zatem wykona studzienk z rozdzielaczem zastosowano glikol propylenowy biodegra-
ka dy metr kwadratowy, to przy rozstawie co na zewn trz budynku albo rozdzielacz dowalny.
10 cm musimy ju zu y 10 metrów. Wi ksze wewn trz i ten koszt podniesie warto ta- Moim zdaniem g boko 1,5 m jest opty-
s zatem nak ady materia owe, wi ksza liczba niego dolnego ród a o kilka tysi cy z otych. malna dla II strefy klimatycznej stwierdza
rozdzielaczy i dwa razy wi ksze nak ady Dodam jeszcze, e rozdzielacze powinny by Artur Panas. Pozwala bowiem na maksymal-
pracy. Tymczasem w wiadomo ci inwestora wyposa one w regulatory przep ywu. Dwa ne odsuni cie rury z glikolem od strefy prze-
bardzo cz sto jest to tylko dro szy lub ta szy g bsze kolektory mo na natomiast po czy marzania gruntu. Z drugiej strony umo liwia
metr kwadratowy ogrzewania pod ogowego. trójnikiem i nie trzeba takiej instalacji w miar szybk regeneracj dolnego ród a
Koszty eksploatacyjne w przypadku regulowa hydraulicznie: je eli zachowamy w okresie letnim. Metod na zintensyfikowanie
pierwszej inwestycji wynios y 1057 z (od równe odleg o ci od siebie, to zrównowa y tego procesu jest u o enie rury drenarskiej nad
po owy lipca do 31 grudnia 2009 roku). si ona w sposób naturalny. W przypadku kolektorem poziomym i pod czenie do niej
Po naprawd du ych styczniowych trzech mo na zastosowa z kolei uk ad rynien spustowych domu.
mrozach suma ta do 31 stycznia 2010 roku Tichelmana. Wówczas opory przep ywów Koszty eksploatacyjne w przypadku
wzros a do 1592 z . W kwocie tej mie ci si wsz dzie b d zbli one. drugiej inwestycji wynios y 12 950 z
koszt ogrzania c.w.u. rednio miesi cznie od 17 grudnia 2007 roku do 23 stycznia
48 z (przy 6 7 metrach sze ciennych cie- Inwestycja 2 2010 roku (nieca e 3 sezony grzewcze)
p ej wody dla czteroosobowej rodziny). Koszty: Kolektor poziomy 900 metrów przy wcze niejszych kosztach na poziomie
23,5 tys. z , pompa ciep a Nibe 13 800 z za gaz za jeden sezon! (m. .)
Tajemnice kolektorów Fighter 1140 33 tys. z razem z zasobni-
pionowych
Pompa ciep a Nibe Fighter 1140
Na polskim rynku wykonuje si dwa rodza-
je kolektorów pionowych. Za mniejsze i za
wi ksze pieni dze podkre la Artur Panas.
Pierwsze z nich w cenie oko o 75 z + VAT
za metr wykonuj firmy, które wierc p ytko,
maksymalnie jakie 50 60 metrów. Drugi ro-
dzaj kolektorów pionowych w cenie 95 115 z
+ VAT za metr odwiertu wykonywany jest
za pomoc maszyn mog cych dr y bardzo
g boko, nawet do 200 metrów. Oczywi cie
wielu inwestorów wybiera ni sz cen . I co
si dzieje? Za ó my, e instrukcja podaje, i
pompa ciep a wymaga kolektora pionowego
o d ugo ci 200 metrów. Trzeba pami ta
o tym, e górna cz kolektora w zasadzie
nie pracuje, ocenia si , e jest to jakie
10 metrów. Je eli zatem wykonamy cztery
odwierty po 50 metrów, wcale nie uzyskamy
wymaganych 200! Efektywnie pracowa
b dzie najwy ej 150 metrów i nale a oby si
zastanowi nad wykonaniem jeszcze jednego
BUDUJEMY DOM 3/2010 191
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
2010 03, str 166 1692010 03, str 058 0642010 03, str 035 0392010 03, str 090 0942010 03, str 182 1872010 03, str 096 1002010 03, str 150 1532010 03, str 050 0522010 03, str 126 1322010 03, str 134 1372010 03, str 158 1652010 03, str 119 1242010 03, str 031 0332010 03, str 040 0442010 03, str 022 0262010 03, str 066 0712010 03, str 028 0302010 03, str 082 0872010 03, str 045 049więcej podobnych podstron