2011-11-17 Polityka transportowa Unii Europejskiej (tzw. Biała Księga) Polityka transportowa White paper : (komunikacyjna) European transport policy for 2010: time to decide m.in. formułuje 12 wyzwań (pakietów instrumentów) realizujących cele, jakim mają służyć Skutki dominacji transportu drogowego W przewozie pasażerów 1. Silny rozwój motoryzacji (zanieczyszczenia, deglomeracja, koszty zewnętrzne) 2. Niski udział transportu publicznego 3. Niski udział kolei 4. Niski udział lotnictwa w przewozach na długich dystansach Skutki dominacji transportu Pakiety instrumentów polityki drogowego Unii Europejskiej W przewozie ładunków TIRY na tory! 1. Rewitalizacja kolei 1. Niewykorzystany potencjał innych gałęzi 2. Realny rozwój transportu intermodalnego 2. Słaby rozwój transportu kombinowanego 3. Promowanie transportu morskiego i wodnego śródlądowego 3. Pogorszenie jakości obsługi samochodem 4. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego ciężarowym (kongestia, terminowość, BRD bezpieczeństwo) 1 2011-11-17 Pakiety instrumentów polityki Tworzenie sieci transeuropejskich Unii Europejskiej 5. Poprawa jakości transportu drogowego 6. Uznawanie praw i określenie obowiązków użytkowników transportu 7. Przyjęcie zasad efektywnych opłat w transporcie Pakiety instrumentów polityki Unii Europejskiej 9. Kontrolowanie wzrostu przewozów w transporcie lotniczym Green Paper on urban mobility Green Paper on urban mobility A dopted 25 September 2007 A dopted 25 September 2007 10. Rozwój transportu miejskiego wysokiej jakości 11. Badania i technologie ukierunkowanie na ekologiczny i efektywny rozwój transportu 12. Zarządzanie efektami globalizacji O nową kulturę mobilności w miastach Wyzwania: Zielona Księga wspiera: Transport miejski bardziej: ś udział transportu publicznego ś dostępny ś udziału ruchu pieszego i rowerowego ś bezpieczny ś niezawodny ś liczba samochodów w miastach ś inteligentny (zapewniający m.in. płynny ruch) ś płynny ruch ś zbędne podróże w mieście miasta - bardziej ekologiczne 2 2011-11-17 Problemy do rozpatrzenia w PT Polityka Transportowa (w skali kraju) Państwa 1. Funkcje Ministerstwa Infrastruktury na lata 2006 2025 2. Zakres deregulacji, demonopolizacji i prywatyzacji (projekt uchwały Sejmu RP) 3. Kto finansuje infrastrukturę? dokument przyjęty 4. Ulgi dla kogo i kto ma je pokrywać? przez Radę Ministrów 5. Wybór kierunków rozwoju transportu dnia 29 czerwca 2005 r. Priorytety polityki Priorytety polityki 5. Poprawa warunków ruchu pieszego i rowerowego, !!! czerwony = Biała Księga UE potrzeby osób niepełnosprawnych 1. Radykalna poprawa stanu dróg (rehabilitacja i wzmocnienie nawierzchni) 6. Poprawa jakości transportu w miastach (konkurencyjność publicznego wobec indywidualnego) 2. Rozwój sieci autostrad i dróg ekspresowych na najbardziej obciążonych kierunkach 7. Poprawa jakości i konkurencyjności transportu 3. Unowocześnienie zarządzania: publicznego w obszarach metropolitarnych " rozszerzenie konkurencji między operatorami, i regionach: " dostosowanie do potrzeb rynku, " współfinansowanie kolei aglomeracyjnych, " utrzymanie roli w przewozach, " wymiana taboru, " poprawa efektywności, " rozbudowa i modernizacja infrastruktury " ograniczanie kosztów dostępu 8. Rozwój systemów intermodalnych 4. Poprawa bezpieczeństwa w transporcie (formy pomocy Państwa, radykalne obniżenie liczby śmiertelnych ofiar zachęty prawne i podatkowe) Priorytety polityki Priorytety polityki 9. Rozwój rynku usług lotniczych 13. Działania, których efekty będą odczuwane (zniesienie barier, szczególnie dla małych przez dużą liczbę użytkowników lub istotne z przewozników i lotnisk regionalnych) punktu widzenia gospodarki kraju i regionu 10. Wzmocnienie roli portów morskich i lotniczych, poprawa dostępu do nich w skali regionów i kraju usprawnienie transportu: 11. Wspieranie przewozników w rozszerzaniu oferty ś w najważniejszych korytarzach obsługi transportowej pasażerów i towarów transportowych kraju (transeuropejskich, międzykontynentalnych) ś w obszarach metropolitarnych 12. Poprawa warunków funkcjonowania transportu węzły sieci krajowej, wodnego śródlądowego przez modernizację; samoistne systemy transportowe, kumulujące wsparcie przedsiębiorców w odnowie floty znaczące potoki ruchu i problemy do rozwiązania 3 2011-11-17 Drogi - perspektywa 10 lat: POPIERAMY 1) Spójny system dróg szybkiego ruchu (autostrad i dróg ekspresowych) główne korytarze transportowe (w tym międzynarodowe) powiązania pomiędzy największymi miastami w Polsce 2) Budowa obwodnic (obejść drogowych) miejscowości 3) Wzmocnienie nośności nawierzchni na podstawowej sieci (do 115 kN na oś) POLITYKA TRANSPORTOWA W Drogi - perspektywa 15-20 lat: OBSZARACH ZURBANIZOWANYCH Wysokie standardy dostępności transportowej: ś dla ruchu z krajów Unii Europejskiej i krajów vCel - świadome, trafne i skuteczne zarządzanie sąsiadujących eksploatacją i rozwojem systemu transportowego ś do centrów regionalnych ś do wszystkich aglomeracji vDrogowskaz dla działań wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za jej realizację ś do miast średnich (wyznacza hierarchię potrzeb i priorytety działań) ś do kompleksów przemysłowo-portowych Dokumenty jako uchwały rad miast: Kraków - 1992 (pierwsza w Polsce); aktualizacja - 2007 Istota polityki transportowej Dlaczego zrównoważonego rozwoju ogranicza się ruch samochodowy? obszarów zurbanizowanych: ś przyjazna dla komunikacji zbiorowej ś Nieefektywnie wykorzystuje deficytową przestrzeń ś przyjazna dla ruchu niezmotoryzowanego ś Utrudnia funkcjonowanie innych środków lokomocji ś rozsądnie restrykcyjna dla samochodów osobowych ś Stwarza zagrożenia wypadkowe i środowiskowe Ł przyjazna dla mieszkańców i środowiska ś Degraduje przestrzeń publiczną Ł funkcjonalna Ł oszczędna 4 2011-11-17 Kreowanie zrównoważonego Rola polityki w kształtowaniu systemu transportowego w zrównoważonego systemu aspektach: transportowego CEL ś wewnętrznym: zapewnienie strukturze Dążenie do zapewniania równowagi między gałęziowej systemu stanu równowagi czynnikami: (motoryzacja indywidualna nie degraduje ś funkcjonalnym komunikacji zbiorowej i niezmotoryzowanej) ś społecznym ś zewnętrznym: utrzymanie harmonii ś gospodarczym z otoczeniem (środowiskiem naturalnym ś przestrzennym i cywilizacyjnym) ś środowiskowym poprzez stosowanie szerokiego instrumentarium działań Transport zbiorowy INSTRUMENTY 1) Integracja przestrzenna, funkcjonalna i taryfowa systemu 2) Wprowadzanie priorytetów w ruchu REALIZACJI Polityki 3) Racjonalizacja układu linii i rozkładów jazdy 4) Odnowa taboru i torowisk 5) Rozwój komunikacji tramwajowej Transportowej 6) Przystosowanie kolei do obsługi miasta i strefy podmiejskiej 7) Systemy sterowania dyspozytorskiego Układ drogowy i organizacja Parkowanie ruchu 1) Zahamowanie degradacji infrastruktury 1) Normatywy o dopuszczalnej liczbie miejsc postojowych dla obiektów 2) Poprawa wydajności infrastruktury (drobne modernizacje) 2) Równowaga między pojemnością układu ulicznego i podażą miejsc parkingowych 3) Systemy sterowania ruchem 3) Opłaty parkingowe (racjonalizacja wykorzystania 4) Selektywna rozbudowa sieci ulic (elementy miejsc postojowych) obwodowe) 4) Budowa parkingów w śródmieściu z eliminacją 5) Strefowanie dostępności dla samochodu parkowania na ulicach 6) Obszary ruchu uspokojonego 5) Budowa parkingów przesiadkowych (P&R) 7) Budowa sieci dróg rowerowych 5 2011-11-17 Polityka ekonomiczno- Zarządzanie finansowa i fiskalna 1) Zarządzanie mobilnością (poprawa/regulacja) 1) Budżety wieloletnie (stabilizacja wydatków na transport - infrastruktura, eksploatacja) 2) Oddzielanie funkcji zarządzania od funkcji wykonawczych 2) Tworzenie funduszu transportu miejskiego 3) Rachunek efektywności ekonomicznej 3) Zintegrowany system zarządzania (drogi, ruch drogowy, planowanie, przewozy) 4) Obciążenia fiskalne użytkownika samochodu, formą uzależnione od parametrów czasowo- 4) Demonopolizacja usług przewozowych przestrzennych realizowanej podróży 5) Kontrolowana deregulacja 5) Polityka taryf i ulg (skuteczność refundacji) 6) Pro-efektywnościowe działania 6) Zmiana proporcji nakładów finansowych na 7) Usprawnianie przygotowania i realizacji inwestycji budowę/remonty oraz drogi/transport zbiorowy 7) Partnerstwo publiczno-prywatne Informacja i komunikowania się Ochrona środowiska z mieszkańcami 1) Zwiększanie udziału komunikacji zbiorowej oraz 1) Procedury udziału społeczności lokalnej w ruchu niezmotoryzowanego konsultowaniu i opiniowaniu 2) Analizy oddziaływania na środowisko 2) Monitorowanie zmian zachowań 3) Przenoszenie stanów zatłoczenia na obszary o komunikacyjnych mniejszej wrażliwości 3) Multimodalna platforma informacyjna 4) Promowanie pojazdów czystych ekologicznie (zindywidualizowanie planowanie podróży) 5) Skuteczna kontroli stanu pojazdów 4) Promowanie kultury mobilności 6) Środki ochrony akustycznej oraz przeciw 5) Konstruktywna rola mediów w wyjaśnianiu drganiom celów, zasad, instrumentów i istoty polityki Planowanie rozwoju miasta Program inwestycyjny Priorytety wynikiem zindywidualizowanych analiz dla 1) Przeciwdziałanie dekoncentracji konkretnego miasta oraz rachunku efektywności osadnictwa ekonomicznej inwestycji 2) Rozwój osadnictwa z powiązaniu z koleją Poprawa sytuacji poprzez synergiczny efekt wielu 3) Zbilansowanie oferty miejsc pracy z liczbą działań zawodowo-czynnych mieszkańców NIE skupienie się na spektakularnych inwestycjach 4) Decyzje lokalizacyjne a dostępność TAK komunikacyjna ś usprawnianie całości systemu transportu, 5) Ochrona rezerw terenowych (zwłaszcza ś lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury, dla urządzeń integrujących system) ś zaawansowane metody organizacji i zarządzania, 6 2011-11-17 Ogólne priorytety Poprawa skuteczności inwestycyjne realizacji przyjętej polityki 1) Inwestowanie w transport zbiorowy i w ruch 1) Procedury oceny zgodności z polityką niezmotoryzowanego wyprzedzająco w stosunku do dróg (budżety, plany miejscowe, projektów 2) Bardziej - miękkie środki technologie ITS niż inwestycyjne i organizacyjne) ciężka infrastruktura budowlaną (np. węzły 2) Programy operacyjne dla podsystemów wielopoziomowe) 3) Parametryzacja celów polityki, optymalizacja 3) Rozwój układu drogowo-ulicznego od zewnątrz horyzontów czasowych ich osiągania do wewnątrz (priorytet obwodnic) 4) Inwestycje wzmacniające integrację systemu 4) Monitorowanie realizacji polityki (dworce, węzły przesiadkowe, Park and Ride). 5) Okresowa ocena i aktualizacja polityki ZAGROŻENIA DLA POLITYKI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU 1) rezygnacja z zarządzania popytem (oddziaływanie na samoograniczenie się użytkowania samochodu) 2) partykularyzm sektorowy 3) złe przygotowanie i niewłaściwe prowadzenie inwestycji negatywne opinie społeczne i polityczne 4) niespójność z polityką przestrzenną, w tym lokalizacyjną (obudowa dróg wysokich klas) 5) brak kadr do obsługi prawnej, zarządzania projektami i finansami 7