Farmakologia przewodu
pokarmowego
Fizjologia wydzielania kwasu
solnego
" HCl powstaje w komórkach
okładzinowych gruczołów błony
śluzowej żołądka pod wpływem
histaminy przez rec. H2
" K+-H+ ATPaza powoduje wydzielenie
H+ do światła kanalika, razem z jonami
Cl-
" Sok żołądkowy 3l/d, pH 1.0, zawiera
HCl, śluz, enzymy tawienne, sole
mineralne, wodÄ™
Choroba wrzodowa żołądka i
dwunastnicy
" Nadżerka ubytek błony śluzowej nie obejmujący
błony mięśniowej
" Wrzód ubytek błony śluzowej żołądka obejmujący
także warstwę mięśniową
" 3x częściej u mężczyzn; najczęściej na tle zakażenia
H. pylori
" 4/5 wrzodów zlokalizowanych jest na krzywiznie
małej, szczególnie w odzwierniku; w dwunastnicy
ściana przednia
" Wrzód dwunastnicy: bóle w nadbrzuszu, nocne, na
czczo, poprawa po przyjęciu pokarmu
" Wrzód żołądka: bóle natychmiast po przyjęciu
pokarmu lub niezależne od pożywienia
Refluks żołądkowo - przełykowy
" Niesprawny mechanizm zamykania
dolnego zwieracza przełyku na skutek
przyczyny wtórnej (ciąża, zwężenie
odzwiernika, twardzina) lub idiopatyczne
" Objawy: zgaga, piekące bóle za mostkiem,
odbijania, trudności w połykaniu,
zwracanie resztek pokarmowych,
nudności, wymioty, bóle dławicowe
Leki zmniejszające kwaśność treści
żołądkowej
" Inhibitory pompy protonowej
" Antagoniści rec. H2
" Leki cholinolityczne
" Leki neutralizujÄ…ce
" Leki osłaniające
Inhibitory pompy protonowej
" Proleki
" Hamują działanie K+-H+ ATPazy
" WchÅ‚anianie w postaci nieczynnej Ä…ð komórki
okÅ‚adzinowe żoÅ‚Ä…dka Ä…ð Å›wiatÅ‚o kanalika
wyprowadzajÄ…cego (uczynnienie) Ä…ð wiÄ…zanie z
grupami SH ATPazy i jej unieczynnienie
" Aktywność dotyczy tylko komórek w fazie
czynnej (max. Działanie leku po 2-5dniach)
Inhibitory pompy protonowej
" Wchłaniane w jelicie cienkim
" Przyjmowane przed jedzeniem lub w
trakcie posiłku
" Nie wpływają na działanie pepsyny i na
opróżnianie żołądka
" Wydzielanie gastryny ~ spadek kwaśności
treści żołądkowej
Wskazania do IPP:
" Choroba wrzodowa (eradykacja H. pylori)
" Choroba refluksowa
" Zespół Zollingera Ellisona
" Stany hipersekrecji kwasu solnego
Działania niepożądane i
interakcje:
" Nudności
" Wymioty
" Zaparcia
" Biegunki
" Rzadko: miopatie, bóle głowy, bóle
stawowe, wysypki
" Interakcje: karbamazepina,
benzodiazepiny (omeprazol)
Dawkowanie:
" Omeprazol (Omeprazol, Omar) 20-40mg/d
" Lansoprazol (Lanzul) 15-30mg/d
" Pantoprazol 40-80mg/d, iv. 40mg/d
" Rabeprazol 20mg/d
" Esomeprazol 40mg/d
Antagoniści rec. H2
" Konkurencyjni, odwracalni antagoniści
" ZmniejszajÄ… wydzielanie stymulowane
przez histaminÄ™, acetylocholinÄ™, gastrynÄ™
" Najsilniej hamujÄ… wydzielanie podstawowe
Farmakokinetyka
" Dobrze wchłaniają się z przewodu
pokarmowego
" Stężenie max. 2-3h po podaniu
" Metabolizowane w wątrobie w różnym
procencie (cimetydyna 50%; nizanityna
10%)
" Eliminowane z moczem
Wskazania:
" Choroba wrzodowa
" Choroba refluksowa
" Zespół Zollingera Ellisona
" Układowa mastocytoza, białaczka
bazofilowa z hiperhistaminemiÄ…
" Nagłe zabiegi chirurgiczne w znieczuleniu
ogólnym
" Zgaga, pieczenie, bóle - OTC
Działania niepożądane:
" Biegunki/zaparcia
" Senność
" Uczucie zmęczenia
" Bóle mięśniowe
" Bóle głowy
" Wysypki
" Cimetydyna: zaburzenia świadomości,
bełkotliwa mowa, omamy, stany majaczeniowe,
śpiączka, ginekomastia, mlekotok u kobiet
Interakcje cymetydyny:
" Hamowanie cytochromów CYP3A4, CY2C19,
CYP2D6 Ä…ð
Beta-adrenolityki
Benzodiazepiny
Fenobarbital
Fenytoina
Leki przeciwdepresyjne
Kofeina
Karamazepina
Metronidazol
Teofilina
Leki antyarytmiczne
Leki cholinolityczne
" Pirenzepina selektywny, konkurencyjny
antagonista rec. M1
" >100mg/d zniesienie subiektywnych
dolegliwości i gojenie wrzodu
" Zapalenia żołądka i dwunastnicy
" Zespół Zollingera Ellisona
" iv. nawracające krwawienia z żołądka oraz
ostry wrzód stresowy
Działania niepożądane
" Suchość w jamie ustnej
" Zaburzenia widzenia
" Zaparcia/biegunki
" Bóle głowy
" Rzadko: wysypki, zaburzenia oddawania moczu,
nadmierne Å‚aknienie
" Stosowana jest wyjątkowo, ponieważ działa
wolniej od IPP oraz antagonistów rec. H2
Leki neutralizujÄ…ce
" Zmniejszają kwaśność soku żołądkowego
przez chemiczne wiÄ…zanie HCl
" Po przeminięciu działania neutralizującego
może nastąpić wtórna hipersekrecja HCl
(zwłaszcza CaCO3)
ZwiÄ…zki glinu
" Neutralizuje do pH 3.5
" Wytrąca się w jelicie w postaci węglanu
lub fosforanu
" Działają zapierająco
" Algedrat absorbuje wiele leków;
mieszanina tlenków, wodorotlenku,
węglanu glinu
" Dwuzasadowy węglan glinowo-sodowy
działa długo i szybko
ZwiÄ…zki magnezu
" Neutralizują silniej do związków glinu
" MgCl2 wytrÄ…ca siÄ™ w dwunastnicy
" Powstające w jelicie sole działają
przeczyszczajÄ…co
" Węglan, tlenek, wodorotlenek, krzemian
Kompleksy glinowo -
magnezowe
" Magaldrat dwie fazy:
Jon hydroksymagnezowy Ä…ð jon magnezu
Wodorotlenek glinu Ä…ð reaguje z HCl
" Węglan wapnia obecnie rzadko
stosowany ze względu na działanie silnie
zapierające i hiperkalcemię u osób z
niewydolnością nerek
Leki osłaniające
" Nieselektywne: kaolin, agar, żelatyna
" Selektywne:
Cytrynian potasowo bizmutawy
Sukralfat
" Mizoprostol
Cytrynian potasowo-bizmutawy
" Kompleksy bizmutawo-białkowe silnie przylegają
do dna niszy wrzodowej i osłaniają ją przed
działaniem HCl
" Działają przeciwko Helicobacter pylori
" Wskazany w chorobie wrzodowej żołądka i
dwunastnicy
" DN: barwi protezy dentystyczne, język, kał na
czarno, uczucie pełności i dyskomfort w
nadbrzuszu
" Dawkowanie: 4xdz, 30min przed posiłkiem i 2h
po ostatnim posiłku przez 4 tygodnie
" Zakaz picia mleka i stosowania środków
neutralizujÄ…cych
Sukralfat
" Sól glinowa sulfonowanej sacharozy, która
w obecności HCl przybiera konsystencję
lepkiej, gęstej pasty zdolnej do adhezji do
błony śluzowej, co stanowi barierę dla dla
HCl, pepsyny i kwasów żółciowych
" Zmniejsza aktywność pepsyny i absorbuje
kwasy żółciowe
Sukralfat
" Działania niepożądane: zaparcia, suchość
w jamie ustnej, nudności, zmniejsza
stężenie doustnych leków
przeciwcukrzycowych
" W chorobie wrzodowej 1.0g 3xdz, 1h
przed posiłkiemub 2h po jedzeniu i 1.0
przed snem, przez 8 tygodni
Mizoprostol (analog PGE1)
" Hamuje wydzielanie HCl prawdopodobnie
przez pobudzenie rec. PG na komórkach
okładzinowych, hamującego histaminową
stymulacjÄ™ cyklazy adenylowej
" Nasila wydzielanie śluzu
" Podwyższa oporność bariery śluzowej na
wstecznÄ… dyfuzjÄ™ H+
" Powoduje nudności, wymioty, biegunki, bóle
brzucha, bóle głowy
" Stosowany u chorych z chorobÄ… wrzodowÄ… i
towarzyszÄ…cymi chorobami wymagajÄ…cymi
przyjmowania NLPZ
" 200µg/d przez 4 tyg.
Eradykacja Helicobacter pylori
" IPP (standardowa dawka 2x/d) + Klarytromycyna
2 x 250mg + Metronidazol 2 x 400mg
" IPP (standardowa dawka 2x/d) + Klarytromycyna
2x 500mg + Amoksycylina 2 x 1g
" Leczenie przez 7 dni. Potem IPP przez 14 dni,
kontrola H. pylori po 6-8 tyg. od rozpoczęcia
leczenia
Leki pobudzajÄ…ce wydzielanie soku
żołądkowego
" Acidum hydrochloricum dilutum leczenie
substytucyjne 10-20 kropel 20% r-ru
" Chlorowodorek kwasu glutaminowego,
chlorowodorek betainy
" Gorycze odruchowo zwiększają wydzielanie
HCl i innych składników soku żołądkowego;
ziele tysiącznika, kłącze tataraku, goryczki
" Substancje zawarte w przyprawach: pieprz
kminek, chrzan, gorczyca i.in.
Leki pobudzajÄ…ce wydzielanie soku
żołądkowego
" Histamina fizjologiczny stymulator;
badania czynnościowe przewodu
pokarmowego
" Kofeina hamowanie fosfodiesterazy i
wzrost stężenia cAMP i cGMPi
zwiększanie syntezy i sekrecji HCl
" Alkohol etylowy w st. 5%
Leki przeczyszczajÄ…ce i
zapierajÄ…ce
Zaparcie
" Mniej niż 3 wypróżnienia na tydzień,
połączone z trudnością oddania stolca i
towarzyszącymi dolegliwościami
" Występuje u 20-30% >60 rż, częściej u
kobiet
" Przyczyny: zaburzenie czynnościowe,
zespół jelita drażliwego, zaburzenia
elektrolitowe, leki, zaburzenia neurogenne,
przyczyny hormonalne i in.
Leki przeczyszczajÄ…ce
" Środki zwiększające objętość mas
kałowych (masowe)
" Osmotyczne leki przeczyszczajÄ…ce
" Środki zmiękczające kał
" Åšrodki kontaktowe
Åšrodki masowe
" BÅ‚onnik, lignina, pektyny, hemiceluloza,
wielocukry
" Chłoną wodę, zwiększają objętość mas
kałowych i przyspieszają ich pasaż
" Mogą powodować uczucie pełności w
nadbrzuszu, wzdęcia
" Metyloceluloza, karboksymetyloceluloza
6g/d
Osmotyczne leki
przeczyszczajÄ…ce
" Substancje zwiększające ciśnienie
osmotyczne treści jelitowej i
niewchłanialne, zatrzymują wodę w
Å›wietle jelit Ä…ð upÅ‚ynnienie mas
kaÅ‚owych i zwiÄ™kszenie objÄ™toÅ›ci Ä…ð
rozciÄ…gniÄ™cie Å›ciany jelita i skurcz Ä…ð
defekacja
" Siła działania zależy od dawki
" Jeśli przeszkoda w defekacji ryzyko
pęknięcia ściany okrężnicy!
Osmotyczne środki
przeczyszczajÄ…ce
" Siarczan magnezu (sól gorzka) 5-10g działa
szybko w 3-8h po zażyciu (po rozpuszczeniu)
" Siarczan sodu (sól glauberska) 10-30g
" Fosforan sodu 8g
" Laktuloza disacharyd nie wchłanialny z
przewodu pokarmowego, 7,5-15g/d przy
śniadaniu, skuteczna 24-48h po podaniu; DN:
odbijania, wzdęcia, dyskomfort w jamie
brzusznej, ból w nadbrzuszu, nudności, wymioty,
hamowanie Å‚aknienia, hipernatremia z
odwodnieniem i hipokaliemiÄ…
Środki zmiękczające kał
" Parafina ciekła 1-2 łyżki rozmiękczenie mas
kałowych i ułatwienie defekacji; zmniejsza wrażliwość
odbytnicy na bodzce i nasila zaparcia, zmniejsza
wchłanianie witamin
" Dokusat obniża napięcie powierzchniowe, co
ułatwia przenikanie wody i tłuszczów do mas
kałowych, co prowadzi do ułatwienia pasażu; DN:
gorzki smak w jamie ustnej, nudności. 50-150mg co
2-gi dzień
" Olej rycynowy mydła rycynolowe działają
drażniąco, przyspieszają pasaż i zmniejszają
wchłanianie wody i elektrolitów; 15-60ml działa 3-4h
po zażyciu
Åšrodki kontaktowe
" Zwiększają przepuszczalność nabłonka
jelitowego dla wody i zmniejszają wchłanianie
wody i elektrolitów
" Pobudzają skurcze podłużne okrężnicy (zwoje
śródścienne)
" Działają tylko w kontakcie z błoną śluzową
" Aloes kurczowe bóle brzucha i przekrwienie
narządów obecnie nie ma uzasadnienia
" Kora kruszyny pospolite, kłącze rzewienia, liść
starca szerokolistnego
" Bisakodyl działa po podaniu p.o. 10-15mg (6-
12h 1-2 stolce) i doodbytniczym 10mg (15-
60min);
Zasady stosowania leków
przeczyszczajÄ…cych
" Rozpoznanie przyczyny zaparcia
" Leki przeczyszczajÄ…ce nie usuwajÄ… przyczyny
zaparcia
" Błędne koło
Wskazania: chorzy po operacjach, w
diagnostyce przewodu pokarmowego,
zatrucia
Przeciwwskazania: stany zapalne w jamie
brzusznej, ciąża i karmienie piersią, zespoły
bólowe jamy brzusznej o nieznanym
pochodzeniu
Biegunka
" Zbyt częste oddawanie stolca (>3/d)
" Konsystencja stolca zmniejszona lub
płynna (zawartość wody >75%)
" Masa stolca zwiększona (>250g/d)
" Podział biegunek:
W zależności od etiologii
W zależności od czasu trwania
W zależności od patogenezy
Leki zapierajÄ…ce
" Środki ściągające
" Åšrodki adsorbcyjne
" ZwiÄ…zki wapnia
" Środki wpływające na mięśnie gładkie
" Åšrodki przeciwbakteryjne
Środki ściągające
" Denaturują białka i śluz na powierzchni
bÅ‚ony Å›luzowej Ä…ð utrudnienie i zwolnienie
wymiany pÅ‚ynów Ä…ð zmniejszenie
przesięku i wysięku
Garbiniki kora dębu, dębianki, liście
borówki, białczan tanniny (Tanninum
albuminatum) 0.5-1g 3-4xdz
Związki bizmutu 0.5-1g, działanie
ściągające i przeciwbakteryjne; barwią kał na
czarno
Åšrodki adsorbcyjne
" Wiążą w przewodzie pokarmowym różne
substancje (toksyny bakteryjne, zwiÄ…zki
nasilajÄ…ce perystaltykÄ™ itp.)
" Stosowane w zakażeniach p.
pokarmowego, ponieważ usuwają czynnik
powodujÄ…cy biegunkÄ™
Węgiel leczniczy sproszkowany węgiel
aktywowany
Pektyny zbudowane z kwasu
galakturonowego
ZwiÄ…zki wapnia
" Węglan, fosforan, mleczan
" Leki uszczelniające ścianę naczyń i
zmniejszające wysięk (?)
" Działanie zapierające (?)
Środki wpływające na mięśnie
gładkie
" ZwiÄ…zki pobudzajÄ…ce receptor opioidowy
zwiÄ™kszajÄ… napiÄ™cie mięśni gÅ‚adkich Ä…ð
zaparcie
Difenoksylat zbliżony do petidyny, w dużych
dawkach może powodować działanie
euforyzujące i znosić zespół abstynencyjny
Loperamid nie wchłania się z przewodu
pokarmowego, słabo przenika do OUN. 4-
8g/d
Leki przeciwbakteryjne
" Biegunka zapalna, z wysokÄ… temperaturÄ…,
odczynem ogólnym i obecnością
leukocytów w stolcu
" Podstawowe leczenie w biegunkach ma
uzupełnianie wody i elektrolitów (Gastrolit
0.35 NaCl, 0.3 KCl, 0.5 NaHCO3, 2.9
glukozy, 0.1 wyciÄ…gu z rumianku)
Leki wymiotne, przeciwwymiotne,
prokinetyczne
Wyższe struktury Pamięć, lęk
Bodzce czuciowe
nerwowe Antycypacja
JÄ…dro szlaku samotnego
Móżdżek
Ośrodek wymiotny (RP)
(5-HT3, D2, M, H1)
Strefa chemoreceptorowa w polu najdalszym
komory czwartej mózgu
5-HT3, D2, M1
Ucho
wewnętrzne
Żołądek i jelito
Włókna
cienkie
współczulne i
przywspółczulne
ZwiÄ…zki we krwi: leki
cytotoksyczne, opioidy,
Środki drażniące
cholinomimetyki,
miejscowo: cytostatyki,
glikozydy, lewodopa,
Krtań: n.V, X
siarczan miedzi,
bromokryptyna,
bakterie, wirusy
apomorfina
Leki przeciwwymiotne
" Antagoniści receptora dopaminergicznego
" Antagoniści receptora histaminowego H1
" Leki cholinolityczne
" Antagoniści receptora 5-HT3
" Kanabinoidy
" Antagoniści receptora NK1
Antagoniści receptora D
" Metoklopramid
" Domperidon
" Leki neuroleptyczne:
Tietyloperazyna
Prochlorperazyna
Chlorpromazyna
Metoklopramid
" Hamuje rec. D2 w strefie chemoreceptorowej
" Działa prokinetycznie (przez rec. 5-HT4):
Pobudza czynność skurczową p. pokarmowego
bez zwiększania wydzielania
Zamyka zwieracz wpustu
Zwieksza napięcie i amplitudę skurczów żołądka
Rozkurcza odzwiernik
Nasila perystaltykÄ™ dwunastnicy
Metoklopramid - wskazania
" Wymioty różnego pochodzenia
" Wymioty po zabiegach chirurgicznych
" Wymioty spowodowane lekami opioidowymi,
lewodopÄ…, cytostatykami
" Nie hamuje wymiotów pochodzenia
błędnikowego
" Cukrzycowe zaburzenia opróżniania żołądka
" Refluks żołądkowo-przełykowy
" Zgłębnikowanie żołądka
" Radiografia przewodu pokarmowego
Działania niepożądane:
" Niepokój
" Senność
" Uczucie zmęczenia
" Zaburzenia pozapiramidowe
" Bezsenność, bóle głowy, nudności,
zaburzenia oddawania stolca,
hiperprolaktynemia
Przeciwwskazania
" Krwawienia z przewodu pokarmowego
" Padaczka
" Guz chromochłonny nadnerczy
Dawkowanie
" p.o. do 15mg 4xdz
" i.v. 1-2mg/kg m.c. jednorazowo
Domperidon
" Słabo przenika przez barierę krew-mózg
" Działanie przeciwwymiotne i prokinetyczne
" Wpływa też na rec. dopaminowe w tylnym
płacie przysadki hiperprolaktynemia
" Głównie stosowany w zaburzeniach
motoryki żołądka
" p.o. 20-30mg 3-4xdz, p.r. 60mg 2-3xdz
Leki neuroleptyczne
" Hamują ośrodek wymiotny przez działanie
dopaminolityczne
" Działanie przeciwwymiotne różnych
przedstawicieli grupy różni się między sobą
(wynika z działania cholinolitycznego i
przeciwhistaminowego)
" Skuteczne w wymiotach spowodowanych
mocznicÄ…, stanami zapalnymi przewodu
pokarmowego, chorobÄ… popromiennÄ…, lekami
(estrogenami, cytostatykami), chorobÄ…
lokomocyjnÄ…
Antagoniści receptora H1
" Dimenhydrinat (Aviomarin)
" Prometazyna (Diphergan)
" HamujÄ… wymioty spowodowane
pobudzeniem błędnika
Leki cholinolityczne
" Skopolamina (hioscyna) działanie
przeciwwymiotne, w kinetozach i chorobie
lokomocyjnej
" Głównie jako zapobieganie (w rozwiniętej
kinetozie konieczne są większe dawki,
które powodują zahamowanie
psychoruchowe i uspokojenie)
Anagoniści receptora 5-HT3
" Pod wpływem leków stosowanych w
chemioterapii dochodzi do uwalniania serotoniny
z komórek enterochromochłonnych w
przewodzie pokarmowym
" Ondansetron (Zofran) tabl. 4, 8mg, liofilizat 4,
8mg, czopki 16mg, iv. Zaczyna działać 60 min
po zażyciu
" Tropisetron
" Granisetron
" Działania niepożądane: zaparcia, bóle i zawroty
głowy
Kanabinoidy
" Dronabinol pobudza rec. CB1 na neuronach
ośrodka wymiotnego
" DN: silne działanie sympatykomimetyczne:
tachykardia; działanie ośrodkowe: skłonność do
śmiechu zmiany nastroju, reakcje paranoidalne,
zaburzenia widzenia
" W: u pacjentów leczonych przeciwnowotworowo,
jeśli inne leczenie przeciwwymiotne nie jest
skuteczne
" W Polsce nie stosowany
Antagoniści receptora NK1
" Receptor dla substancji P (wpływ na czucie bólu,
udział w odruchu wymiotnym, behawioralnych,
neurochemicznych i krążeniowych reakcjach na
stres)
" Aprepitant w połączeniu z ondansetronem
zdecydowanie zmniejsza wymioty po cisplatynie
" DN: osłabienie, odwodnienie, zawroty głowy,
biegunka, czkawka
Leki wymiotne
" Bezpośrednie pobudzenie ośrodka
wymiotnego (apomorfina pobudzenie
rec. D2; DN: zahamowanie oddechu,
działanie pochodzenia ośrodkowego, w
dawkach >10mg)
" Drażnienie błony śluzowej żołądka
(emetyna w dawkach przekraczajÄ…cych
działanie wykrztuśne >6mg; siarczan
miedzi 1% roztwór)
Leki prokinetyczne
" Antagoniści receptora dopaminergicznego
(metoklopramid)
" Leki działające na receptor
serotoninergiczny
" Agoniści receptora motilinowego
Leki działające na receptory
serotoninergiczne
" 5-HT3, 5-HT4 w warstwie mięśniowej
jelita
" Antgoniści 5-HT3 i agoniści 5-HT4
Cizaprid (Gasprid)
" Działa prokinetycznie na górny i dolny
odcinek przewodu pokarmowego.
" Nie działa na receptory D2. Wydłuża
odstęp QT (zaburzenia komorowe)
" W: choroba refluksowa, zaburzenia
motoryki żołądka i jelit
" Tabl. 0.005, 0.01
Tegaserod
" Aktywny w dolnym odcinku przewodu
pokarmowego, przyspiesza pasaż w jelicie
grubym
" W: krótkotrwałe leczenie zespołu jelita
drażliwego u kobiet
" DN: biegunka, inne objawy ze strony
przewodu pokarmowego, bóle i zawroty
głowy, skurcz zwieracza bańki wątrobowo-
trzustkowej
Agoniści receptora
motilinowego
" Motilina hormon peptydowy biorÄ…cy
udział w regulacji motoryki górnego
odcinka przewodu pokarmowego
" Erytromycyna przyspieszenie pasażu
żołądkowego przez aktywację rec. dla
motiliny
" W: gastropareza w cukrzycy
" Dawkowanie: iv. 3mg/kg mc; p.o. 200-
250mg o 8h
Leczenie przeciwwzdęciowe
" Simeticone (Espumisan) obniża napięcie
powierzchniowe na granicy faz pęcherzyków
gazu oraz papki pokarmowej i śluzu
pokarmowego, powodując ich pękanie i
eliminacjÄ™ w drodze perystaltyki jelitowej
" W: wzdęcia, uczucie ucisku i pełności w
nadbrzuszu, niestrawność, aerofagia, przed
diagnostykÄ…
" 3-6 kaps./d w 3 dawkach
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Farmakologia przewodu pokarmowegoFarmakologia Leki w chorobach przewodu pokarmowegoKolonizacja grzybicza przewodu pokarmowego w badaniach klinicznych i doswiadczalnychkandydoza przewodu pokarmowego fakty i mityLeki stosowane w chorobach przewodu pokarmowegoChirurgia przewodu pokarmowego 1 Prof Bielecki AMLChoroby czynnosciowe przewodu pokarmowegoChirurgia przewodu pokarmowego 2 Prof Bielecki AMLPrzewód pokarmowy ver1Infekcje przewodu pokarmowegoLEKI przewod pokarmowy materialyZaburzenia przewodu pokarmowego w autyzmie Podsumowanie Raportu KonsensusuChoroby przewodu pokarmowego 12?uwetwykład 5 Choroby przewodu pokarmowego, wątroby i trzustkiprzewód pokarmowy2Mikroflora przewodu pokarmowego i probiotyki stosowane u psów i kotówzakazenia przewodu pokarmowegowięcej podobnych podstron