Spr0ozd0nVe nr 4 z ćVczenV0 Ï0bor0toryjnego
przedmVotu M0terV0Å‚ozn0sto.
Drewno w budowie jednostek pływających.
Wykon0Å‚0:
Nr 0Ïbumu
KVerunek:
studV0 dzVenne, pVerszego stopnV0
rok, sem.
ro0dzÄ…cy:
1. Dreno j0ko suroVec
1.1 Dreno:
SuroVec drzeny otrzymy0ny ze ścVętyc drze V formo0ny przez obróbkę  różnego
rodz0ju sortymenty. Z0jmuje przestrzeń pomVędzy rdzenVem, 0 0rstą łyk0 V kory. od
zgÏÄ™dem tecnVcznym dreno jest n0tur0Ïnym m0terV0Å‚em kompozytoym o osnoVe
poÏVmeroej zm0cnV0ny cVÄ…gÅ‚ymV łókn0mV poÏVmeroymV, którymV sÄ… podÅ‚użne komórkV
zorVento0ne jednoosVoo. Dreno jest unVk0Ïnym surocem przemysÅ‚oym pocodzenV0
n0tur0Ïnego, o soVstej budoVe V Å‚0Å›cVoÅ›cV0c. SpoÅ›ród Vnnyc m0terV0łó
VnżynVerskVc yróżnV0 sVe t0kże V tym, ze dÏ0 dren0 zdecydo0no sVe opr0co0ć specj0Ïne
metody pomV0ru nVektóryc Å‚0Å›cVoÅ›cV, post0noVono stoso0ć odrÄ™bne pogÏÄ…dy
dotyczące oceny j0koścV dren0 or0z storzono jedyne  soVm rodz0ju procesy
tecnoÏogVczne jego przerobu  rzemVoÅ›Ïe pr0ktyce przemysÅ‚oej.
1.2 Mec0nVczne ł0ścVoścV dren0:
MV0nem mec0nVcznyc Å‚0Å›cVoÅ›cV dren0 okreÅ›Ï0 sVÄ™ zdoÏnoÅ›cV przecVst0V0nV0 sVÄ™
dzV0Å‚0nVu sVÅ‚ zenÄ™trznyc. SVÅ‚y te mogÄ… mVeć c0r0kter st0tyczny Ïub dyn0mVczny. rzy
z0stoso0nVu dren0 z0sze n0Ïeży br0ć pod u0gÄ™, że Å‚0snoÅ›cV mec0nVczne
0runko0ne sÄ… VeÏom0 czynnVk0mV, do któryc n0Ïeżą przede szystkVm: VÏgotność
dren0, gęstość, udzV0ł dren0 czesnego V póz
nego or0z 0dy dren0 (mVejsce Vc
ystępo0nV0 V rozmV0r). Wskutek dzV0ł0nV0 sVł zenętrznyc dreno zmVenV0 se
pVerotne ymV0ry V kszt0łty. W przyp0dku, gdy po usunVęcVu sVły poodującej
odkszt0łcenVe m0terV0ł r0c0 do pVerotnego kszt0łtu V ymV0ró m0my do czynVenV0 z
ł0snoścVą z0ną sprężystoścVą.
W norm0Ïnyc 0runk0c dreno jest m0terV0Å‚em dość krucym o m0Å‚ej pÏ0stycznoÅ›cV.
W ceÏu zVÄ™kszenV0 pÏ0stycznoÅ›cV stosuje sVÄ™ obróbkÄ™ ydrotermVcznÄ…, któr0 poÏeg0 n0
podd0nVu dren0 p0ro0nVu Ïub 0rzenVu, co uÅ‚0tV0 gVÄ™cVe, tr0Å‚e kszt0Å‚to0nVe or0z
skr00nVe dren0 (produkcj0 mebÏV gVÄ™tyc, okÏeVn). Do podst0oyc Å‚0snoÅ›cV
mec0nVcznyc dren0 m0jÄ…cyc z0stoso0nVe  pr0ktyce z0ÏVcz0 sVÄ™ ytrzym0Å‚ość n0
Å›cVsk0nVe, zgVn0nVe, zmÄ™czenVe, Å‚upÏVość, t0rdość or0z Å›cVer0Ïność.
Dreno yk0zuje n0jVększą ytrzym0łość zdłuż łókVen,  kVerunku stycznym V
promVenVoym ytrzym0Å‚ość jest VeÏokrotnVe nVższ0. AnVzotropV0 ytrzym0Å‚oÅ›cV
dren0 jest ynVkVem jego budoy 0n0tomVcznej or0z yp0dkoą dzV0ł0nV0 V płyu
szeregu Vnnyc czynnVkó. Im Vększy jest udzV0ł promVenV rdzenVoyc  drenVe tym
mnVejsze jest zróżnVco0nVe ł0ścVoścV mec0nVcznyc, które głónVe u0runko0ne
jest rónoÏegÅ‚ym do osV pnV0 uÅ‚ożenVem komórek. Wzrost VÏgotnoÅ›cV od 0% do punktu
n0sycenV0 łókVen pooduje sp0dek ytrzym0łoścV dren0, n0tomV0st zmV0ny
VÏgotnoÅ›cV poyżej punktu n0sycenV0 nVe m0jÄ… już zn0czenV0. OdcyÏenV0 przebVegu
łókVen od kVerunku rónoÏegÅ‚ego do osV dren0 (skrÄ™t łókVen) zmnVejsz0jÄ…
ytrzym0łość dren0. Wytrzym0łość dren0 zr0st0  mV0rę zrostu gęstoścV or0z
zrostu udzV0łu dren0 póz
nego. Obecność 0d  drenVe szczegóÏnVe sÄ™kó (Vc rodz0j
V rozmVeszczenVe) or0z nVeVeÏkV n0et udzV0Å‚ zgnVÏVzny pooduje obnVżenVe
ytrzym0łoścV dren0.
T0rdość dren0 jest to opór j0kV st0V0 m0terV0ł cV0łom cVsk0nym  jego
poVerzcnVÄ™. T0rdość dren0 z0Ïeży  dużym stopnVu od rodz0ju przekroju.
N0jVększą 0rtość t0rdoścV yk0zuje dreno n0 przekroj0c poprzecznyc or0z o
dużej gęstoścV (zrost gęstoścV pooduje zVększenVe t0rdoścV dren0).
Wytrzym0łość dren0 n0 ścVsk0nVe - rzy ścVsk0nVu dren0 zdłuż łókVen przed
poj0VenVem sVę Vdocznyc odkszt0łceń z0codzą zmV0ny  błon0c komórkoyc. W
cek0c dren0 VgÏ0stego poj0V0jÄ… sVÄ™ n0 stÄ™pVe krótkVe, 0 n0stÄ™pnVe zVÄ™ksz0jÄ…ce sVÄ™
V Å‚Ä…czÄ…ce  ÏVnVe rysy torzÄ…c yr0z
nÄ… strefÄ™ uszkodzenV0.
rzykÅ‚0doe 0rtoÅ›cV ytrzym0Å‚oÅ›cV dren0 n0 Å›cVsk0nVe  z0ÏeżnoÅ›cV od kÏ0sy:
Å›cVsk0nVe zdÅ‚uż łókVen  16 M 0 do 26 M 0 (g0tunkV ÏVÅ›cV0ste) V 23 do 34 M 0 (g0tunkV
VgÏ0ste)
Å›cVsk0nVe  poprzek łókVen od 4,3 do 6,3 M 0 (g0tunkV ÏVÅ›cV0ste) V 8,0 do 13,5 M 0
(g0tunkV VgÏ0ste)
Wytrzym0łość n0 zgVn0nVe st0tyczne rośnVe r0z ze zrostem gęstoścV dren0 or0z
rónoÏegÅ‚ego ukÅ‚0du łókVen. N0jVÄ™kszÄ… ytrzym0Å‚ość yk0zuje dreno, gdy przebVeg
łókVen jest m0ksym0ÏnVe zbÏVżony do kVerunku eÏementó konstrukcyjnyc (np. beÏek). W
przyp0dku, gdy kVerunek przebVegu łókVen  stosunku do osV beÏkV ynosV okoÅ‚o 20 stopnV
ytrzym0Å‚ość obnVż0 sVÄ™ do 50%. Dreno o dużej VÏoÅ›cV sÄ™kó umVejscoVonyc szczegóÏnVe
po Å›rodku dÅ‚ugoÅ›cV or0z  doÏnej, rozcVÄ…g0jÄ…cej pÅ‚0szczyz
nVe beÏkV pooduje zn0czne
obnVżenVe ytrzym0łoścV n0 zgVn0nVe. SękV zmnVejsz0ją ytrzym0łość dren0, ponVe0ż
z0kłóc0ją jednorodność jego budoy poprzez odmVenne ukVerunko0nVe łókVen nVż 
ot0cz0jÄ…cym drenVe, VÄ™ksz0 t0rdość V odcyÏenV0 łókVen od kVerunku prostoÏVnVoego.
W n0jVększym stopnVu sękV obnVż0ją ytrzym0łość dren0 n0 rozcVąg0nVe podłużne. rzy
zgVn0nVu Vstotne zn0czenVe m0 umVejscoVenVe sękó.
Wpły sękó n0 ytrzym0łość
Dreno Gęstość RozcVąg0nVe ZmnVejszenVe ŚcVsk0nVe ZmnVejszenVe
sosnoe (M 0) % (M 0) %
Bezsęczne 500 78,0 - 40,3 -
M0ło sęk0te 530 38,0 51 36,1 10
B0rdzo sęk0te 570 11,0 85 31,4 22
Wytrzym0łość dren0 n0 zmęczenVe jest to odporność dren0 n0 dzV0ł0nVe zmVennyc
dÅ‚ugotr0Å‚yc obcVążeÅ„, po któryc dreno uÏeg0 znVszczenVu pod dzV0Å‚0nVem sVÅ‚ zn0cznVe
mnVejszyc nVż przy jednor0zoym obcVążenVu.
ÅšcVer0Ïność dren0 to zmV0ny z0codzÄ…ce n0 poVerzcnV dren0 poÏeg0jÄ…ce n0 ubytku
dren0 V jego m0sy n0 skutek t0rcV0. ÅšcVer0Ïność z0Ïeżn0 jest od g0tunku dren0, t0rdoÅ›cV
V rodz0ju przekroju. Dreno póz
ne m0 yższą ytrzym0łość n0 ścVer0nVe nVż dreno
czesne, styczny przekrój dren0 yk0zuje n0jmnVejszą odporność n0 ścVer0nVe, ł0to
rozłóknV0 sVÄ™ V Å‚uszczy. W pr0ktyce Å›cVer0Ïność m0 duże zn0czenVe  użytko0nVu
szeÏkVc m0terV0łó podÅ‚ogoyc, kostkV brukoej or0z częścV0c m0szyn V urzÄ…dzeÅ„
n0r0żonyc n0 ścVer0nVe.
A
upÏVość dren0 czyÏV Å‚0Å›cVość poÏeg0jÄ…c0 n0 rozÅ‚up0nVu dren0 pod pÅ‚yem
dzV0Å‚0nV0 n0rzÄ™dzV  kszt0Å‚cVe zbÏVżonym do kÏVn0, z0Ïeży od g0tunku V budoy dren0.
Dreno o skrÄ™cVe V f0ÏVstym przebVegu łókVen, sÄ™k0te, żyVczne yk0zuje mnVejszÄ…
Å‚upÏVość nVż dreno o rónomVernej budoVe. A
upÏVość osVÄ…g0 n0jVÄ™kszÄ… 0rtość
zdÅ‚uż kVerunku promVenVoego, zdÅ‚uż stycznyc pÅ‚0szczyzn m0Ïeje. W kVerunku
prostop0dłym do kVerunku łókVen dren0 nVe możn0 rozłup0ć, jedynVe możn0 przepVło0ć.
W mV0rÄ™ zrostu gÄ™stoÅ›cV dren0 m0Ïeje jego Å‚upÏVość.
Wytrzym0łość (M 0)
Moduł sprężystość
Ud0rność
T0rdość
G0tunek
przy zgVn0nVu E
U
(M 0)
ÅšcVsk0nVe ÅšcVn0nVe RozcVÄ…g0nVe ZgVn0nVe
dren0
(M 0)
(M 0)
Ktc*
Tj Ktt Ktf Ktg
Jodł0 30,0 40,0 5,1 84,0 62,0 0,060 11 000
Modrze 38,0 53,0 9,0 107,0 84,0 0,070 12 000
Sosn0 30,0 47,0 10,0 104,0 87,0 0,070 12 000
ÅšVerk 27,0 43,0 6,7 90,0 66,0 0,050 11 000
DÄ…b 60,0-65,0 52,0-55,0 11,0 90,0 94,0 0,075 11 700-13 000
Buk 78,0 53,0 8,0 135,0 105,0 0,080 16 000
Ak0cj0 87,0 59,0 16,0 148,0 120,0 0,114 13 600
Brzoz0 49,0 43,0 12,0 137,0 125,0 0,100 16 500
JesVon 56,0 47,0 12,8 104,0 99,0 0,080 13 400
J0or 67,0 49,0 9,0 82,0 95,0 0,065 9 400
WVÄ…z 64,8 41,0 7,0 80,0 72,0 0,060 11 000
*Wytrzym0Å‚ość rónoÏegÏe do łókVen
1.3 FVzyczne ł0ścVoścV dren0:
WÅ‚0Å›cVoÅ›cV dren0 fVzyczne to cecy c0r0kterystyczne n0tur0Ïnej tk0nkV drzenej d0jÄ…ce
sVÄ™ pozn0ć zmysÅ‚0mV Ïub poprzez pomV0ry szeregu VeÏkoÅ›cV, któryc 0rtoÅ›cV ÏVczboe
z0Ïeżą od c0Å‚ej kÏ0sy czynnVkó zj0Vsk z0codzÄ…cyc  0runk0c oddzV0Å‚y0nV0
obcVążeń zenętrznyc typu fVzycznego. ObcVążenV0 zenętrzne, coć mogą yVer0ć
Vstotny pły n0 ł0ścVoścV dren0, nVe mogą jednocześnVe poodo0ć zmV0ny skł0du
cemVcznego V ygÏÄ…du dren0 0nV też n0ruszenV0 jego c0Å‚oÅ›cV. Dreno, j0ko n0tur0Ïny
bVopoÏVmer, c0r0kteryzuje sVÄ™ t0k VeÏom0 unVk0ÏnymV
cec0mV, że konVeczne jest pro0dzenVe podzV0łu ł0ścVoścV fVzycznyc n0 grupy, 
któryc obrÄ™bVe mVeszczÄ… sVÄ™ poszczegóÏne VeÏkoÅ›cV
Do cec zenÄ™trznyc dren0, które przycVÄ…g0jÄ… n0szÄ… u0gÄ™, n0Ïeży jego b0r0, rysunek V
połysk. WszystkVc tyc ł0ścVoścV, coć są 0żnymV kryterV0mV oceny estetycznej dren0
V yrobó fVn0Ïnyc z tego m0terV0Å‚u,  pr0ktyce nVe okreÅ›Ï0 sVÄ™ mVerz0ÏnymV 0rtoÅ›cV0mV
ÏVczboymV. St0noVÄ… boVem Å‚0Å›cVoÅ›cV m0terV0Å‚u postrzeg0ne zmysÅ‚em zroku.
KoÏejnÄ…, też nVemVerz0ÏnÄ… cecÄ… dren0, jest jego z0p0c okreÅ›Ï0ny sÅ‚onVe, 0 odbVer0ny
zmysłem poonVenV0. B0r0 jest ł0ścVoścVą cV0ł0 fVzycznego odbVer0ną V ocenV0ną
zrokoo, którÄ… obj0Å›nV0 sVÄ™ z punktu VdzenV0 fVzykV, bVoÏogVV V psycoÏogVV.
Rysunek dren0 możn0 zdefVnVo0ć j0ko obr0z fr0gmentu dren0, z0Ver0jący cecy
struktury (n0tur0Ïnego ukÅ‚0du eÏementó 0n0tomVcznyc) tk0nkV drzenej r0z z jej b0rÄ…
V poÅ‚yskVem. Rysunek dren0 jest z0tem Å‚0Å›cVoÅ›cVÄ… Å›cVÅ›Ïe zVÄ…z0nÄ… z jego budoÄ…
(g0tunkVem) or0z rodz0jem przekroju 0n0tomVcznego. Tym s0mym obr0z dren0 z0Ïeży
rónVeż od szerokoścV słojó (przyrostó) rocznyc, udzV0łu dren0 póz
nego, VeÏkoÅ›cV
promVenV drzenyc, przebVegu łókVen or0z VÏoÅ›cV, VeÏkoÅ›cV V formy rozmVeszczenV0
sękó. Rysunek dren0, VdzV0ny n0 poprzecznym przekroju pnV0 drze, przedst0V0 ukł0d
spółśrodkoyc pVerścVenV (słojó rocznyc). N0 Vc szerokoścV możn0 dostrzec
zróżnVco0ną b0rę czesnej V póz
nej strefy przyrostu u g0tunkó VgÏ0styc or0z ÏVÅ›cV0styc
pVerÅ›cVenVoon0czynVoyc. N0 przekroju stycznym rysunek dren0 podkreÅ›Ï0jÄ… przecVÄ™te
sÅ‚oje roczne, które ukÅ‚0d0jÄ… sVÄ™ n0 kszt0Å‚t p0r0boÏV.
TermVnem poÅ‚ysk okreÅ›Ï0 sVÄ™ odbVj0nVe Å›V0tÅ‚0 od gÅ‚0dkVc poVerzcnV cV0Å‚0 fVzycznego.
WynVk0 stąd, że 0runkVem konVecznym do ystąpVenV0 tego zj0Vsk0 jest j0kość
(gÅ‚0dkość) poVerzcnV bÄ™dÄ…c0 n0jczęścVej efektem szczegóÏnVe yszuk0nej
poVerzcnVoej obróbkV skr00nVem (np. szÏVfo0nVe, poÏero0nVe). Intensyność
poÅ‚ysku dren0 z0Ïeży przeto od g0tunku dren0, przekroju 0n0tomVcznego, 0 zÅ‚0szcz0
od rodz0ju obróbkV V sposobu ykoÅ„czenV0 poVerzcnV. Dreno n0tur0Ïne, nVe podd0ne
dod0tkoym z0bVegom, m0 trudno dostrzeg0Ïny poÅ‚ysk. SpotÄ™go0nVe poÅ‚ysku dostrzec
możn0 jedynVe n0 przekroj0c promVenVoyc dren0 g0tunkó ÏVÅ›cV0styc, m0jÄ…cego
szerokVe ysokVe promVenVe drzene. romVenVe drzene odbVer0my  t0kVc
przyp0dk0c j0ko bÅ‚yszczÄ…ce smugV okreÅ›Ï0ne termVnem bÅ‚yszczu (np. dÄ…b, VÄ…z, buk,
pÏ0t0n).
GÄ™stość pozorn0 dren0  z0Ïeży od jego VÏgotnoÅ›cV, rodz0ju drze0 z którego jest
otrzym0ne. rzy VÏgotnoÅ›cV 15% 00 sVÄ™ przykÅ‚0doo od 470  480 kg/mÅ‚ dÏ0 Å›Verku do
810-830 kg/mÅ‚ dÏ0 gr0bu. (W0rtoÅ›cV przykÅ‚0doe dÏ0 Vnnyc g0tunkó: sosn0 540550 kg/mÅ‚,
dąb 700-710 kg/mł, buk 720-730 kg/mł, jesVon 740-750 kg/mł).
HVgroskopVjność  jest zdoÏnoÅ›cVÄ… nVektóryc m0terV0łó ( tym dren0) do reersyjnego
(odr0c0Ïnego) procesu pocÅ‚0nV0nV0 poVerzcnVoego (0dsorpcjV) V ydzVeÏ0nV0
(desorpcjV) p0ry odnej z (V do) otoczenV0 (poVetrz0). rzebVeg zj0Vsk VgroskopVjnyc 
drenVe zVąz0ny jest z ybVtną poro0toścVą mVkro- V submVkroskopoą dren0 or0z
ścV0ny komórkoej (duż0 poVerzcnV0 enętrzn0 dren0 V skł0dem cemVcznym
(udzV0Å‚em poÏVs0c0rydó, 40-60%).
rzeodność cVepÏn0  jest z0Ïeżn0 od gÄ™stoÅ›cV pozornej V VÏgotnoÅ›cV. Dreno cVęższe V
VÏgotnVejsze jest Ïepszym przeodnVkVem cVepÅ‚0 nVż dreno suce V Ïżejsze.
Skurcz V pÄ™cznVenVe  mokre dreno podcz0s suszenV0 kurczy sVÄ™: zj0Vsko to szczegóÏnVe
Å‚0to możn0 z0u0żyć przy suszenVu dren0 o VÏgotnoÅ›cV ponVżej 25% W drenVe
suszonym od st0nu peÅ‚nego n0sycenV0 odÄ… do ok. 300% VÏgotność zj0Vsko skurczu jest
trudno dostrzeg0Ïne. rzy n0sycenVu dren0 odÄ… m0my do czynVenV0 ze zj0VskVem
pÄ™cznVenV0, czyÏV zVÄ™kszenV0 ymV0ró.
 WVÏgotność  jest jednym z 0żnVejszyc czynnVkó m0jÄ…cyc pÅ‚y n0 Vnne Å‚0Å›cVoÅ›cV
tecnVczne dren0 (np. ytrzym0łość, gęstość pozorn0). W drenVe rozróżnV0 sVę odę
k0pVÏ0rnÄ… ypeÅ‚nV0jÄ…cÄ… nÄ™trze komórkV, odÄ™ przesyc0jÄ…cÄ… Å›cV0ny komórkoe or0z odÄ™
zVÄ…z0nÄ… cemVcznVe. o Å›cVÄ™cVu dreno tr0cV z bVegVem cz0su VÏgoć, to zn0czy ysyc0.
Rodz0je VgÏ0ste scnÄ… szybcVej od ÏVÅ›cV0styc, z0Å› poÅ›ród ÏVÅ›cV0styc  mVÄ™kkVe szybcVej nVż
t0rde; 0sortymenty dren0 o m0łyc ymV0r0c scną szybcVej od 0sortymentó o dużyc
ymV0r0c. Wod0 z00rt0  drenVe yp0rouje n0jVntensynVej przez przekrój
poprzeczny, n0joÏnVej przez promVenVoy. dreno Å›Veże po Å›cVÄ™cVu m0 VÏgotność
Vększą nVż 35%,
dreno  st0nVe poVetrzno-sucym: VÏgotność 15÷20%
dreno przecoy0ne  pomVeszczenV0c sucyc: VÏgotność 8÷13%
rzy VÏgotnoÅ›cV bÏVskVej 0% dreno Å‚uszczy sVÄ™, pÄ™k0 V nVe n0d0je sVÄ™ do ceÏó
konstrukcyjnyc. W pr0ktyce n0 VÏgotność dren0 n0Ïeży z0r0c0ć b0cznÄ… u0gÄ™,
ponVe0ż n0dmVern0 VÏgoć poczÄ…tko0 dren0 jest czÄ™sto przyczynÄ… póz
nVejszyc
uszkodzeń (pęk0nVe, p0czenVe sVę)
Z0p0c jest r0żenVem zmysłoym yoł0nym: pobudzenVem receptoró ęcoyc
przez nVektóre Ïotne subst0ncje z0ne subst0ncj0mV z0p0coymV. U roÅ›ÏVn drzeV0styc
yróżnV0 sVÄ™ dVe grupy subst0ncjV z0p0coyc: oÏejkV eteryczne V żyVce or0z Ï0teksy.
OÏejkV eteryczne ystÄ™pujÄ… głónVe  ÏVÅ›cV0c V mÅ‚odyc pÄ™d0c or0z ooc0c drze V
krzeó. W drenVe dojrz0Å‚ym z00rtość tyc oÏejkó jest znVkom0. OÏejkV tego rodz0ju sÄ…
mVesz0nVnÄ… różnyc Ä™gÏood0nó, 0ÏkooÏV, 0Ïdeydó, ketonó, estró, fenoÏV V
Ï0ktonó. Å»yVce z0p0coe n0tomV0st, bÄ™dÄ…ce p0cnÄ…cymV ydzVeÏVn0mV drze V krzeó
VgÏ0styc, sÄ… mVesz0nVnÄ… k0só org0nVcznyc, 0ÏkooÏV, fenoÏV V estró.
1.4 Z0Ïety dren0 j0ko suroc0 konstrukcyjnego:
Ïekkość eÏ0styczność
dobr0 VzoÏ0cj0 cVepÏn0
ł0t0 obróbk0
duż0 ytrzym0Å‚ość poÅ‚Ä…czeÅ„ kÏejonyc
estetyczny ygÏÄ…d
1.5 W0dy dren0 j0ko suroc0 konstrukcyjnego (ynVk0jÄ…ce głónVe z jego roÅ›ÏVnnego
pocodzenV0)
skłonność do pęk0nV0
ystępo0nVe sękó osł0bV0jącyc m0terV0ł
konVeczność sezono0nV0 po ścVęcVu
odkszt0łc0nVe sVę pod płyem czynnVkó 0tmosferycznyc
ystÄ™po0nVe procesó gnVÏnyc
Å‚0top0Ïność
m0ł0 odporność n0 ścVer0nVe
duż0 0nVzotropV0 ł0snoścV mec0nVcznyc
2. Dreno  VstorVV żegÏugV.
2.1 HVstorV0 jednostek pły0jącyc  skrócVe
Ok. 30 000 Ï0t p.n.e - Rozpoczęły sVÄ™ ypr0y n0
tr0t0c b0mbusoyc z ysp IndonezjV do
Austr0ÏVV V d0Ïej n0 T0sm0nVÄ™.
Ok. 6000 Ï0t p.n.e. - WVek n0jst0rszej odkrytej
dÅ‚ub0nkV europejskVej zn0ÏezVonej  SzkocjV.
Ok. III tysVÄ…cÏecVe p.n.e. - WVek dÅ‚ub0nkV dÄ™boej
zn0ÏezVonej  WVÅ›Ïe pod DÄ™bÏVnem.
Ok. 3500 Ï0t p.n.e, EgVpt, p0pVrusoe, trzcVnoe,
0  póz
nVejszym okresVe drenV0ne pł0skodenne
gubÏVje, o z0sk0kujÄ…co dużyc g0b0ryt0c j0k n0
t0mte cz0sy. Były głónym środkVem tr0nsportu
dÏ0 bÏokó k0mVennyc n0 m.Vn. pVr0mVdy.
JednocześnVe podobne jednostkV pły0jące
konstruo0ÏV FenVcj0nVe, Grecy V RzymV0nVe.
N0stÄ™po0Å‚0 ymV0n0 tecnoÏogVV konstrukcjV 
obrębVe M. ŚródzVemnego.
ółnoc Europy pozost00Å‚0 d0Ïeko  tyÏe.
W średnVoVeczu tryumf śVęcVły łodzVe
Norm0nó z0ne ÏongskVp0mV, czyÏV  okrÄ™t0mV
dÅ‚ugVmV ypos0żone  ż0gVeÏ j0k V pok0z
nÄ…
ÏVczbÄ™ VoseÅ‚ (n0et do 120); 0 t0kże
trzydzVestometroe, 0nze0tyckVe kogV
(cechowała się swoimi pękatymi kształtami, a co
za tym idzie - powolnością  5 do 6 węzłów i małą
zwrotnoÅ›ciÄ…) V oÏkV (rozbudowana wersja kogi,
która już nieco zaczęła przypominać karakę. Był
mało zwrotny, jednak szybkością mógł dorównać
fleucie. Używany jednak głównie jako
frachtowiec na BaÅ‚tyku.) or0z g0Ïery z M.
ÅšródzVemnego. NVe trudno sVÄ™ domyÅ›ÏVć, że
p0Å„st0 Å›ródzVemnomorskVe n0d0Ï pozost00Å‚y
pVonVer0mV V Vnno0tor0mV  dzVedzVnVe żegÏugV.
ErÄ™ VeÏkVc odkryć geogr0fVcznyc
zdomVno0Å‚y szeÏkVej m0Å›cV pVnkV, k0r0kV (np.
Santa Maria) fÏuVty, g0Ïeony V k0r0eÏe (Nina i
Pinta). ByÅ‚y to okrÄ™ty VeÏom0sztoe (3 rzadziej
4 masztowe) V VeÏopokÅ‚0doe docodzÄ…ce do
60m długoścV (40m n0 odnVcy), 10m szerokoścV
V 5m z0nurzenV0.
N0stÄ™pnVe  Veku XVIII g0Ïeony przecodzVÅ‚y
eoÏucjÄ™  ÏVnVoce (wiÄ™ksze od galeonów,
nieco zwrotniejsze), by ustąpVć mVejsc0
p0rocom z ż0gÏ0mV
2.2 N0jVększe drenV0ne jednostkV pły0jące  VstorVV
Gre0t RebubÏVc (102,1m)
N0 początek st0tek, który być może przeżył n0jVęcej z szystkVc Vnnyc przedst0Vonyc
ponVżej. Jego budo0 mV0Å‚0 być poczÄ…tkoo ukoÅ„czon0 4 rzeÅ›nV0 1853 r., 0Ïe z poodu
n0głego zrostu ceny dren0 termVn przenVesVono n0 4 p0z
dzVernVk0. D0 mVesVÄ…ce
póz
nVej, 27 grudnV0, jednostk0 zost0ł0  dużej częścV str0Von0 przez ogVeń, który ybucł
 porcVe.
To co z nVej zost0Å‚o post0noVÅ‚ kupVć k0pVt0n N0t0nVeÏ 0Ïmer. St0tek zost0Å‚ odbudo0ny
V zmodernVzo0ny. N0stępnVe, kVedy st0ł sVę ł0snoścVą komp0nVV kupVeckVej, jego n0zę
przemV0no0no n0  Denm0rk . MV0ł ł0doność 5 tys. ton V osVąg0ł prędkość 19 ęzłó
(32,5 km/). Ost0tecznVe zost0Å‚ porzucony  1872 roku. retorV0 (103m)
retorV0 post0ł0  West B0y CVty  st0nVe MVcVg0n V był0 tedy cz0rtym n0jVększym
st0tkVem Å›V0t0. Dum0 WVeÏkVc JezVor z0tonęł0 nVestety podcz0s burzy  1905 roku.
WVeÏkV st0tek K0ÏVguÏV (104m)
Tego st0tku n0 rozk0z K0ÏVguÏV użyto do przeVezVenV0 z EgVptu VeÏkVego obeÏVsku, który
do dzVÅ› stoV n0 Ï0cu ÅšVÄ™tego Votr0  RzymVe. N0 jego pokÅ‚0d ejść mogÅ‚o 800 ÏudzV.
USS Dunderberg (115 m)
DrugV n0jVększy drenV0ny st0tek śV0t0 post0ł  Noym Jorku. MV0ł zost0ć sprzed0ny
m0ryn0rce ojennej, jedn0k nVe zost0ł ukończony do końc0 Wojny Secesyjnej. W 1874 r.
podjęto decyzję o jego zezłomo0nVu.
WyomVng (137 m)
N0jVÄ™kszy drenV0ny st0tek post0Å‚  1909 r. z0 spr0Ä… fVrmy ercy & Sm0ÏÏ. MVerzyÅ‚
dokł0dnVe 137,16 metr0 V 0żył 4 tys. ton. Jego post0nVe spółfVn0nso0ł gubern0tor
st0nu WyomVng, stÄ…d n0z0. Koszto0Å‚ ócz0s 175 000 doÏ0ró (ok. 4,1 mÏn 
przeÏVczenVu n0 dzVeÅ„ dzVsVejszy).
od0je sVę, że 1 łokVeć jest róny 45 cm. Z tego ynVk0, że Ark0 Noego był0 o 2 metry
krótsz0 od WyomVng. NVe musV to jedn0k ozn0cz0ć, że był0 mnVejsz0 (przyjmując
oczyVÅ›cVe, że  ogóÏe VstnV0Å‚0).
 RNOV S0b0b Om0n (z 0r0b. MłodzVeż Om0nu)
OkrÄ™t szkoÏny om0Å„skVej M0ryn0rkV Wojennej. To drenV0n0 trzym0szto0 b0rkentyn0,
uzn00n0 z0 n0jVÄ™kszy, drenV0ny st0tek  cVÄ…gÅ‚ej ekspÏo0t0cjV n0 Å›VecVe. Jest dÅ‚ugV n0
52,1m V szerokV n0 8,5. oVerzcnV0 oż0gÏo0nV0 ynosV 1020m2.
W przyszÅ‚ym roku z0VnVe do SzczecVn0  r0m0c fVn0Å‚u reg0t Te T0ÏÏ SVps R0ces.
3. EÏementy szkVeÏetu jednostkV pÅ‚y0jÄ…cej, czyÏV co możn0 ykon0ć z dren0
i materiałów drewnopochodnych.
3.1Drewno szkutnicze:
Drenem szkutnVczym są trałe V mocne gatunkV (np. dąb, modrze, sosna, maoń).
Pożądane cechy drewna do budowy statków to odporność pewnych gatunków na czynniki
zewnętrzne ( słona, słodka woda, grzyby i szkodniki drewna itp.), duża elastyczność i
wytrzymałość.
Niepożądane cechy to: podatność na butwienie, brak odporności na grzyby i szkodniki
drewna, duża rozszerzalność pod wpływem zmiennej wilgoci, trudna obróbka mechaniczna
i w końcu kruchość.
3.1.1 DÄ…b:
W Europie podstawowym materiałem budowlanym było  już od niepamiętnych czasów
 drewno dębowe. Dzięki swoim doskonałym właściwościom mechanicznym oraz
wielkiej odporności na butwienie i szkodniki drewna dębowego równie chętnie używano
w szkutnictwie. Dęby są drzewami liściastymi należącymi do rodziny bukowatych i
rosnącymi prawie w całej Europie. Najbardziej rozpowszechnionym w Polsce jest dąb
szypułkowy. Drzewo to rośnie wolno jest długowieczne. Dlatego dąb niegdyś
zarezerwowany był tylko do dyspozycji władców. Nieco mniej liczne są dęby
bezszypułkowe, właściwościami zbliżone do dębów szypułkowych.
Przyglądając się przekrojowi pnia, łatwo zauważyć, że składa się on z dwóch rodzajów
drewna. Zewnętrzna podkorowa warstwa zwana bielą nie nadaje się do celów
szkutniczych, gdyż jest podatna na butwienie. Wewnętrzna warstwa o kremowym kolorze
zwana twardzielą jest bardzo ceniona. Tym bardziej im mniejsze są pierścienie rocznych
przyrostów.
Dąb jest drewnem ciężkim (nawet do ), twardym, trudnym w obróbce i silnie
pracujące pod wpływem zmian wilgotności.
3.1.2 Modrzew:
Drewno modrzewiowe jest najwspanialszym drewnem szkutniczym, które rośnie
powszechnie w Europie. Pozyskuje je siÄ™ z modrzewia europejskiego. Drewno to
charakteryzuje się prawie bezsęczną budową, sprężystością oraz olbrzymią odpornością
na butwienie i szkodniki. Ma również piękny różowy odcień. Jest jednak trudne w obróbce
i łupliwe. W szkutnictwie tradycyjnym używa się go z powodzeniem na elementy zładu
kadłuba, poszycie klepkowe, wiosła itp. Deska modrzewiowa jest wyjątkowo stabilna
wymiarowo (nie pracuje pod wpływem zmian wilgotności) dlatego poszycia
modrzewiowe sÄ… bardzo szczelne.
3.1.3 Sosna:
Drewno sosnowe jest silnie przesycone żywicą, co nadaje mu znaczną odporność na
butwienie. A
atwe w obróbce i sprężyste, co w szkutnictwie europejskim było chętnie
używane do konstruowania poszycia mniejszych statków. Jego wadą jest znaczna ilość
sęków, powodująca znaczne obniżenie właściwości mechanicznych tarcicy. Wyjątkiem
jest tu prawie bezsęczna sosna taborska rosnąca w okolicach Ostródy i Morąga. Jej długich
pni właściwie bez wad używano na maszty statków. Dlatego to unikalne drewno jest dziś
mało dostępne, a siedliska sosny Taborskiej to na ogół rezerwaty.
3.1.4 Mahoń:
To najbardziej pożądany gatunek nie tylko przy budowie poszycia kadłuba, ale i przy
zabudowie wnętrza łodzi. Spowodowane jest to jego cechami użytkowymi oraz niezwykłą
dekoracyjnością. Drewno mahoniowe jest stosunkowo łatwe w obróbce, bezsłoiste i dość
miękkie, o pięknym brązowo czerwonym lub jasnobrązowym kolorze z odcieniami różu.
Mahonie właściwe zalicza się do drewna o przeciętnej gęstości ok. przy
wilgotności względnej 12%. Nie są one tak ciężkie jak np. dąb. Jednocze-
śnie mahonie są bardzo odporne na butwienie, łatwe w konserwacji i malowaniu oraz bardzo
trwałe.
Obecnie mahonie właściwe, z powodu długiej i nadmiernej eksploatacji, występują w
ograniczonych ilościach, dlatego objęto je zakazem eksportu. Są prawie niedostępne na
rynku.
3.2 Materiały drewnopochodne:
3.2.1Sklejka:
Jest to materiał drewnopochodny powstający przez sklejanie pewnej liczby cienkich (np.
1,5 mm) arkuszy drewna (tzw. fornirów). Przy czym każdą kolejną warstwę układa się
"przekrÄ™cajÄ…c" arkusze cienkiego forniru o 90° wzglÄ™dem warstwy poprzedniej. Dopiero
taki układ zestawu, z którego po sprasowaniu w prasie w wysokiej temperaturze powstanie
płyta sklejki, pozwala otrzymać to co jest kwintesencją sklejki i sprawcą jej doskonałych
własności wytrzymałościowych, to znaczy jej budowę krzyżową.
Dla specjalnych zastosowań sklejka może mieć konstrukcję równoległą lub równoległą z
kilkoma warstwami poprzecznymi.
Do sklejania stosuje się kleje na bazie żywic syntetycznych tj:
mocznikowe
melaminowe
fenolowe
rezorcynowe
3.2.2PÅ‚yty stolarskie:
Wykonywane sÄ… z posklejanych listewek uzyskanych z drewna iglastego, okleinowane
obustronnie obłogami z drewna liściastego lub iglastego. Płyty stolarskie mogą być
oklejone dodatkowo fornirem z drewna szlachetnego, W handlu znajdują się również płyty
wodoodporne klejone klejem fenolowym. Płyty stolarskie z powodzeniem zastępują drewno
lite w zabudowie meblowej wnętrza jachtu. Zaletą płyt jest to, że nie pracują tak mocno
przy zmianie wilgotności, nie pękają też, jak niektóre gatunki drewna litego.
3.3 Elementy konstrukcji:
Scem0t szkVeÏetu k0dÅ‚ub0 z z0zn0czonymV Scem0t r0my rÄ™goej k0dÅ‚ub0. 1.
eÏement0mV konstrukcyjnymV: 1. ste0 pokÅ‚0dnVk, 2. rÄ™g (bocznVk żebr0), 3. stÄ™pk0
dzVobo0, 2. zdÅ‚użnVk burtoy, 3. stÄ™pk0 (kVÏ), 4. dennVk 5. koÏ0no pVonoe
(kVÏ), 4. koÏ0no pozVome, 5. zdÅ‚użnVk
obłoy, 6. ręg, 7. p0ęż, 8. dennVk, 9.
pokł0dnVk
WspółczeÅ›nVe eÏementy bardzo ygVÄ™te skÅ‚ada sVÄ™ z VeÏu kaaÅ‚kó Ïub kÏeV z
cVenkVc desek Ïub ÏVste, jednak  przeszÅ‚oÅ›cV, przy braku odpoVednVej tecnoÏogVV Å‚Ä…czenVa,
stosoano materVaÅ‚ naturaÏnVe uformoany  pożądany ksztaÅ‚t. ZdarzaÅ‚o sVÄ™ rónVeż, że
rosnÄ…ce drzea formoano z myÅ›ÏÄ… uzyskanVa odpoVednVc do konstrukcjV kadÅ‚uba krzyVzn.
IstnVeje kVÏka tecnVk konstruoanVa kadÅ‚ubó drenVanyc.
konstrukcje skÏejkoe  kadÅ‚uby ykonuje sVÄ™ ze skÏejkV szkutnVczej Ïub (częścVej)
odoodpornej. NVekVedy z zenÄ…trz dÏa zmocnVenVa V uzyskanVa Ïepszej ocrony przed
odÄ… kadÅ‚uby sÄ… obÏamVnoyane (zbrojenVe V żyVca).
konstrukcje tradycyjne  do tej grupy zaÏVczane jest poszycVe karaeÏoe, kÏVnkVeroe,
dVagonaÏne oraz ÏVstekoe.
konstrukcje kompozycyjne  poszycVe stykoe oraz zesta trzonoy ykonany z drena.
EÏementy szkVeÏetu kadÅ‚uba, takVe jak rÄ™gV, czy dennVkV sÄ… staÏoe.
konstrukcje skorupoe  poszycVe ykonane z grubyc obłogó formoanyc na kopycVe.
Do dnV0 dzVsVejszego ykonuje sVÄ™ szkVeÏety V k0dÅ‚uby z ÏVtego dren0. SÄ… one symboÏem
ekskÏuzynoÅ›cV V prestVżu, n0 tÏe  zykÅ‚yc Ï0mVno0nyc j0ctó. Dużą roÏe odgry0 tu
rónVeż cen0 dukrotnVe yższ0 nVż z0 j0ct  z Ï0mVn0tu. Lecz d0je sVÄ™ z0u0żyć, że
0rm0torzy por0c0jÄ… do tego m0terV0Å‚u, 0 szystko dzVÄ™kV Ïepszym metodom konser0cjV, 0
t0kże Å‚0tVejszÄ… obróbkÄ…  m0Å‚yc z0kÅ‚0d0c szkutnVczyc, gdyż nVe ym0g0 specj0Ïnego
oprzyrzÄ…do0nV0 (form). r0c0  drenVe jest Å‚0tVejsz0 V przyjemnVejsz0, 0 przede szystkVm
nVe grozV z0trucVem.
K0dÅ‚ub drenV0ny jest cVepÅ‚y  dotyku V nVe  pocV sVÄ™ , 0 to duż0 z0Ïet0, nVe ydzVeÏ0
szkodÏVyc op0ró, n0et pokryte 0rstÄ… Ï0kVeru, gdyż spółczeÅ›nVe kÅ‚0dzVe sVÄ™ duży n0cVsk
n0 ekoÏogVÄ™, co cz0s0mV może by0ć  upVerdÏVe , 0Ïe d0je peność potencj0Ïnemu
użytkonVkoV, że jednostk0 nVe st0rz0 z0grożenV0 dÏ0 zdroV0.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
R4 zal Sprawozdanie Zarz Ódu jednostkowe 2009 korekta
Rozliczenie produkcji w jednostce nieobjętej obowiązkiem badania sprawozdania finansowego
jednostkowe sprawozdania finansowe test
Sprawozdanie jednostek podsektora samorzadowego I polr 07
Sprawozdanie organizacji non profit jako jednostki mikro krok po kroku ebook demo
Za opóźnienia w budowie Stadionu Narodowego – podwyżki o prawie 300 , trzynastki i wysokie premie
sprawozdanie felixa2

więcej podobnych podstron